KEPENTINGAN SUNGAI

Memori indah sewaktu usia kanak-kanak sering bermain dalam ingatan kita. Keriangan
zaman kanak-kanak ketika mand-manda di sungai yang berair jernih dan sejuk tidak
mungkin dapat kita lupakan sepanjanghayat. Sungai, sebagai salah satu unsur alam
semula jadi ciptaan Tuhan merupakan satu khazanah yang perlukita pelihara supaya
fungsinya dalam kehidupan makhluk di dunia ini sentiasa berkekalan. Di Malaysia,
kitaa m a t b e r u n t u n g k e r a n a d i k u r n i a k a n b a n y a k s u n g a i u n t u k k e g u n a a n
m a s y a r a k a t t e m p a t a n b i a r p u n c o r a k kehidupan manusia pada masa ini telah
berubah. Pergantungan manusia kepada sungai masih terus berkekalannamun
disebabkan sikap manusia yang tidak bertanggungjawab maka hari ini kita
mendapati kebanyakansungai di negara kita semakin tercemar. Masyarakat
hari ini perlu menyedari bahawa sungai memainkan p e r a n a n y a n g a m a t
penting dalam kehidupan seharian baik dari segi sosial, ekonomi
m a h u p u n d a r i s e g i politik.Antara kepentingan sungai yang utama
adalah membekalkan sumber air bersih kepada manusiauntuk kegunaan
domestik
. Jika dahulu masyarakat menggunakan air sungai untuk membasuh,
memasak atau mandi, kini fungsi tersebut masih berkekalan. Bezanya, hari ini bekalan
air dari sungai-sungai
disalurkank e t e m p a t k e d i a m a n d e n g a n m e n g u n a k a n s a l u r a n p a i p d
e m i m e m u d a h k a n k e h i d u p a n k i t a s e h a r i a n . Masyarakat yang tinggal di
kawasan bandar ataupun di kawasan luar bandar tidak perlu lagi meredah semak-samun
atau hutan belantara bagi mendapatkan bekalan air sungai untuk kegunaan harian. Di
kawasan LembahKelang umpamanya, Syarikat Bekalan Air Selangor telah
dipertanggungjawabkan bagi pengurusan sumber air di sekitar kawasan
terbabit. Usaha-usaha membina empangan air dan proses penapisan
dan merawat air dari beberapa batang sungai di Lembah Kelang telah
dijalankan dengan menggunakan teknologi terkini demi memastikan bekalan air
yang diterima oleh masyarakat berada dalam keadaan bersih dan selamat
digunakan.Memandangkan sungai penting dalam kegunaan harian kita maka
masyarakat perlu berganding bahu bagi memastikan kebersihan sungai perlu
dipertingkatkan.Pada masa yang sama sungai-sungai juga amat penting kerana
dapat menghasilkan tanah yangsubur
apabila berlaku banjir. Aliran sungai di kawasan hilir selalunya membawa
bahan-bahan mendapanyang kaya dengan nutrien sebelum dimendapkan di kawasan
lembah sungai. Tanah-tanih di kawasan lembahsungai ini amat sesuai untuk
dijadikan sebagai kawasan pertanian utama khususnya bagi tanaman padi.
Dil e m b a h S u n g a i M u d a d a n S u n g a i K e r i a n u m p a m a n y a , k e a d a a n t a n a
h n y a y a n g s u b u r t e l a h m e n j a d i k a n kawasan tersebut sebagai kawasan
tanaman padi yang utama di Malaysia. Tidak hairanlah jika
kawasan berhampiran dengan sungai sering menjadi tumpuan penduduk dan membentuk
petempatan yang padat kerana
di mana ada gula, di situ ada semut
. Apabila zaman berubah, kawasan pinggir sungai
dimajukan sehinggamembentuk sebuah bandar seperti Kuala Lumpur, yang

lazimnya menjadi pusat pentadbiran bagi kawasan tersebut. Oleh yang demikian,
pergantungan manusia pada sungai secara semula jadi masih berterusan demimemastikan
kawasan sumber makanan utama kita terus terpelihara.Jika kita menoleh ke belakang
lalu merenung sejenak sejarah tamadun awal manusia di dunia, kitaakan
mendapati bahawa pusat tamadun selalunya tertumpu di kawasan lembah
sungai. Hal ini dapat dilihatm e l a l u i p e m b e n t u k a n t a m a d u n m a n u s i a d i
L e m b a h S u n g a i N i l d a n L e m b a h S u n g a i I n d u s k e r a n a s u n g a i berfungsi
sebagai sistem pengangkutan dan sistem perhubungan semula jadi
manusia. Ketiadaan sistem pengangkutan jalan raya, jalan kereta api serta
pengangkutan udara, menyebabkan fungsi sungai sebagai sistem pengangklutan
manusia menjadi begitu dominen bak kata pepatah,
tiada rotan akar pun berguna
. Hariini, kebanyakan kawasan pedalaman terutamanya di Sabah dan Sarawak masih
menggunakan sungai sebagaisistem pengangkutan utama. Penduduk di kawasan
pedalaman bergerak dari satu destinasi ke satu destinasi yang lain atau
memasarkan hasil keluaran mereka dengan menggunakan laluan sungai. Di Sabah pula,
sungai-sungai digunakan untuk menghanyutkan kayu balak kerana kos
pengangkutan bahan sumber asli ini dapat dikurangkan jika diangkut dengan
menggunakan kaedah tradisional tersebut. Jelasnya, pergantungan manusia pada sungai
sebagai jalan pengangkutan masih terus berlaku biarpun kehidupan telah berubah.