CHAPTER 5

SAMBUNGAN
(JOINT)
Fakulti Kejuruteraan Awam dan
Alam Sekitar
Universiti Tun Hussein Onn
Malaysia

CONTENT
5.1
5.2
5.3
5.4
5.5

PENGENALAN
FUNGSI & KEPENTINGAN
SAMBUNGAN KONKRIT
SAMBUNGAN KELULI
SAMBUNGAN KAYU

PENGENALAN :

Sambungan pada sesuatu struktur (konkrit

atau besi) dibuat adalah untuk memastikan
struktur tersebut dapat terus berperanan
sebagai struktur yang kukuh dan
mengekalkan tahap kelasakan yang diingini

Joints in stucture (concrete or steel) are made to

maintain the function of the stucture

FUNGSI & KEPENTINGAN

Pengembangan-pertambahan kelembapan
dlm konkrit & prbhn suhu dan cuaca.
Expansion- increasing water content in
concrete and changes of heat and wheather
Pengecutan-kehilangan lembapan dlm konkrit
& prbhn suhu dan cuaca.
Contraction-losing water content in concrete
and changes of heat and wheather

FUNGSI &
KEPENTINGAN
Perbezaan dedahan suhu yg tidak sekata
pd struktur.
Exposure to nonuniform heat on structure
Kehilangan lembapan yg tidak sekata pd
struktur konkrit.
Losing water content nonuniform on
concrete stucture
Membenarkan struktur konkrit disambung
dgn bhn lain spt keluli dan kayu.
Let concrete structure joints with other
material such as steel and timber
5

SAMBUNGAN KONKRIT
3 jenis sambungan dlm binaan konkrit:
Sambungan binaan/pembinaan
(Construction joint)

Sambungan pengasingan/pengembangan
(Expansion joint)

Sambungan kawalan/pengecutan
(compression joint)

Sambungan binaan/pembinaan
(Construction joint)
Sambungan binaan ialah sambungan di antara konkrit
terdahulu dgn konkrit baru.
Joints previous concrete with new batch concrete
Sambungan spt ini hendaklah dipastikan bhw ikatan di
antara konkrit terdahulu dgn konkrit yg baru benarbenar kukuh & kemas supaya kedua2 bhgn tersebut
akan menjadi satu binaan yg berterusan.
Make sure joins are firm and neat

Rajah 5a
7

Cara-cara membuat sambungan binaan:

i.

Jika sesuatu kerja itu yg terhenti hanya utk jangka

waktu yg pendek & kerja2 seterusnya akan
disambung semula pd hari yg sama, maka perlulah
menyebarkan turap simen (bancuhan simen
dgn air) pd permukaan konkrit yg terdahulu sblm
mencurah konkrit seterusnya.

ii.

If concrete work only postponed for short period

where the new batch will continue on the same day.
Put mortar on the first batch before 2nd batch
concrete are poured.

i.

ii.

Jika konkrit yg terdahulu sudah keras atau

sudah terlalu lama, permukaan yg hendak
disambung hendaklah terlebih dahulu
dikasarkan sama ada dgn menggunakan
pahat, tukul bata dll.
If first batch are hardened or left too long, the
surface need to rough using chisel or hammer.

iii. Satu lagi cara ialah dgn membuat lurahlurah kunci pada permukaan konkrit lama
spt Rajah 5a. Sblm kerja2 mencurah konkrit
sambungan dijalankan, permukaan konkrit
lama yg hendak disambung hendaklah
dibasahkan terlebih dahulu dan seeloknya
disapu dgn turap simen.
iv. Make joggie joints. Wet and put mortar before
pouring new batch of conrete.
9

Sambungan pengasingan/pengembangan
(Expansion joint)
Sambungan ini dibuat utk memisahkan dua unit binaan supaya
tidak bercantum scr langsung.
To separate 2 units of structure. So that it will not connect
directly
Tujuannya ialah supaya setiap unit dpt bergerak bebas tanpa
menjejaskan unit yg disebelahnya. Ia juga dpt mengelakkan
kemungkinan berlakunya keretakan yg tidak terkawal.
So that each unit can move without effecting each other. Also
to prevent uncontrolled cracking

Rajah 5b
10

Sambungan2 tersebut biasanya diisi dgn

penyumbat yg tahan anjalan spt tar, bhn
getah,flexcell atau sbgnya spt yg ditunjukkan dalam
Rajah 5b, 5c, 5d, 5e, 5f.
Placed elastic material in the joints

Rajah 5c : Flexcell
sambungan

Regangan di antara struktur bangunan

utama dengan struktur tangga.
11

Rajah 5d

Conflex& Flexcell Fiber Expansion

Joint any commercial or residential
application.
prevent damage to concrete caused by expansion.
wood fiber blend of treated wood fibers and additives
which yields flexible, easy-to-handle boards.
its easy to install, resists breakage, cuts cleanly and is
easily held in position during pouring.
resists water infiltration and will not crack in cold
weather.
Applications include: airport runways and
tarmacs(aggregate + tar), parking lots, bridges,
columns, viaducts(jejambat), tunnels, abutments,
ramps, retaining walls, gutters, curbs, pavements and
isolation joints.
12

sambungan

Rajah 5e: Jambatan Pulau Pinang

13

Rajah 5f: Jejantas

PERKARA-PERKARA YANG PERLU DIAMBIL KIRA

DALAM MENYEDIAKAN SAMBUNGAN
PENGEMBANGAN PAPAK JAMBATAN

1. Mengambilkira ubah bentuk yang bersesuaian dengan

penambahan isipadu iaitu pemanjangan atau
pemendekan.
Suitable changes of shape (volume increase, long , short)
2. Keupayaan menanggung beban trafik,
Capable to support traffic load
3. Keperluan kepada penahan air.
Durable to water
4. Keperluan kepada keselesaan laluan trafik.
Need traffic comfort
5. Mempunyai ciri-ciri kemasan yang menarik.
Interesting finishes
14
6. Keperluan kepada sistem sambungan jenis lain
jika
perlu.

Sambungan kawalan/pengecutan
(compression joint)
Sambungan kawalan biasanya diperlukan pd
sesuatu binaan konkrit yg terlalu lebar atau

panjang.
Need on too long or too wide structure
Lazimnya konkrit akan mengambil perubahan
isipadu terutama sekali apabila berlaku
perubahan cuaca atau suhu. Ia akan
mengembang apb cuaca sejuk.
Consider changes of volume especially when there
are changes on heat and wheather. Concrete will
expand during cold whether
15

 Bagi konkrit biasa yg panjangnya 30m, kadar

pengecutan atau pengembangannya ialah di antara 6
hingga 12mm. Kadar tersebut adlh terlalu besar dan
boleh mengakibatkan keretakan di mana-mana
bahagian terutama sekali pd bhgn yg lemah dan hal ini
boleh mencacatkan binaan tersebut.
For 30m normal concrete, expansion or contraction is
between 6 to 12mm which are too huge and will make
concrete crack especially on the weak part.

16

 Untuk mengelakkan drp berlakunya keretakan yg tidak

teratur, langkah yg paling berkesan ialah dgn
menyediakan lurah-lurah supaya jika berlaku keretakan
akan mengikut arah lurah-lurah yg disediakan.
Make joggie to prevent irregular crack.
Lurah-lurah yg dibuat biasanya akan diisi dgn tar atau
bitumen dan disamaratakan dgn permukaan konkrit spt
yg ditunjukkan dlm Rajah 5e.
Filled with tar or bitumen

Rajah 5e

17

SAMBUNGAN KELULI (steel joints)

Fungsi sambungan dalam struktur keluli
Function of steel joints
1. Menghubungkan anggota di dalam kekuda
Connect trussess
2. Menghubungkan plat-plat untuk membentuk
anggota
Connect plats to form stucture
3. Menghubungkan rasuk-rasuk dan kekudakekuda dll ke tiang dalam kerangka struktur
To connect beams, trussess, column etc. in
framework.
4. Menghubungkan tiang-tiang ke penapak.
18
Connect column with foundation

Jenis-jenis bahan sambungan

1.
Bolt, nat dan sesendal BS 5950
Bolt,nat and bushing
Gred bolt :
4.6 : keluli sederhana : tegasan alah 235 N/mm2
8.8 : keluli berkekuatan tinggi : tegasan alah 627 N/mm2
Medium and high yield steel: strength

2.
Kimpalan BS 5950
welding
Kimpalan adalah satu proses menyambungkan bahagian logam
dan mengisinya dgn logam cairan dari elektrod. Kaedah ini akan
menghasilkan sambungan lebih kemas, kuat dan lebih baik
sekiranya dibandingkan dgn kaedah sambungan bolt.
Metal joint with liquid metal from electrode. Will give better strength,
neat compare to bolt
19

Connection Types

Simple (Shear) Connections

Moment Connections
Splices
Miscellaneous Connections
Hollow Structural Section (HSS) Connections

20

Simple (Shear)
Connections

Angle Cleat Connection

The angle cleat connection
comprises angle cleats on one
or both sides of the web of the
supported member. Each cleat
is bolted to both the supported
and the support members.

Bolted Angle Seat Connection

21

Welded Angle Seat Connection

Bearing Pad Connection

22

Moment Connections

Bolted Moment End Plate Connect

Welded Beam/Column Connection

23

Splices
Bolted Splice

Miscellaneous
Connections

24

Welded Splice

Base Plate

K/N Overlap
Connection

K/N Gap
Connection

Hollow Structural Section

(HSS) Connections

Mitred Knee

4-Bolt Moment End Plate

Connection for RHS/SHS

8-Bolt Moment End Plate

Connection for RHS/SHS

Y/T Connection

25

SAMBUNGAN KAYU(timber joints)

Struktur kayu merupakan kerangka yg terdiri
daripada anggota-anggota individu yg siap dan
perlu disambung antara satu sama lain dgn
menggunakan jenis dan cara sambungan yg
sesuai.
Timber need suitable joints
Anggota2 ini ialah tiang, rasuk, tupang, pengikat
dsb.
Parts of timber consist of column, beam, props,
yoke etc
Sambungan yg sesuai diperlukan utk
memindahkan beban yg ditanggung oleh
sesuatu anggota lain supaya akhirnya
dipindahkan ke asas struktur tersebut dgn
selamat.
26
Suitable joints to transfer load safely

Jenis2 bahan sambungan yg boleh digunakan

ialah
i. Paku (nail)
ii. Skru (screw)
iii. Bolt
iv. Glu PVA dll jenis2 sambungan berpaten yg
lain spt gelang belah (split plate), plat ricih
(shear plate), plat bergigi (tooth plate)

v. Tanggam (mortise)
Untuk tujuan rekabentuk sambungan, MS 544
27
digunakan.

Paku
Kegunaan : mencantum dua keping papan/kayu atau
bahan
lain kepada kayu (connect 2 piece of wood or other
material)
Saiz : ditentukan panjang batangnya
i. Paku Panel ii. Paku Kepala rata
Jenis

Paku Kepala Rata

Kegunaan : untuk mencantumkan dua keping
papan
atau kayu
Saiz ditentukan oleh : Panjang
Apabila membeli paku nyatakan : jenis dan
panjangnya

Paku Panel
Digunakan : untuk pembinaan perabot
28
Mempunyai kepala benam

Kelebihan :
Senang digunakan. Murah (easy to use and cheap)
Keburukan
Sukar ditanggalkan. Papan mudah pecah dan retak
(difficult to take out. Wood will break and crack)
Paku dipasang dgn cara mengetuknya ke dlm kayu dgn
tukul yg sesuai.
Bagi sesetengah spesis kayu, paku tidak boleh diketuk
scr langsung krn ini akan menyebabkan kayu itu
pecah. Untuk mengatasi masalah ini lubang pragerudi
perlu disediakan dahulu dan paku diketuk masuk ke
dlm kayu melalui lubang ini. Garis pusat lubang gerudi
hendaklah tidak lebih 0.8 x garis pusat paku.
29
(certain wood need to grill first to prevent from breaking)

Skru (screw)
Digunakan : untuk memegang dan merapatkan
kepingan
kayu dan engsel (to hold and put together wood
and hinge)
Jenis: Skru dibahagikan kepada beberapa jenis
mengikut
alur dan jenis kepala (devide base on shape and
head)

Skru Alur Rata/Biasa (flat)

Skru Alur Philips

Skru Kepala Bulat (circle)

Skru Kepala Benam (embed)

Kebaikan skru :

Boleh ditanggalkan semula dan30boleh

digunakan ke atas kayu yang keras (easy

Bahan pemasangan

Keterangan Gambar

Keterangan Gambar

Mata Gerudi Benam

Menggerudi Engsel

II

Pemutar Skru Biasa/Rata

III

Pemutar Skru Philips

VI

Skru Alur Rata, Kepala Benam

dan Kepala Bulat

IV

Gunakan saiz mata pemutar yang

tepat dan sesuai

VII

Skru Philips

31

Bolt
Bolt yg digunakan dlm pembinaan kayu ialah bolt
keluli sederhana atau dlm pembinaan keluli
dikenali sbg bolt hitam (black bolt).
Wood steel bolt
Steel black bolt
Saiz bolt dinyatakan mengikut ukuran
grs pusat badannya.
Size according to diameter
Satu unit bolt yg lengkap mestilah terdiri
drpd badan, nat dan sesendal.
Complete bolt consist of body, nut and bushing

32

Glu PVA
Digunakan : untuk melekatkan dua keping bahan
secara kekal
To glu 2 pieces permenantly
Biarkan bahagian yang diglu kering sekurangkuarangnya satu hari semalam
Let the glued surface dry at least 1 day
kebaikan skru : Boleh digunakan ke atas dua
bahan yang berbeza. Contoh MDF (Medium Density
Fibreboard (MDF) ialah bahan komposit yang
berasaskan serat kayu lembut dan kayu terbuang)
dan Papan Lapis
Advantage: can glu 2 different material

33

Tanggam(mortise)
Tanggam kayu adalah bahagian yg digunakan utk
mencantumkan atau menyambungkan struktur
kayu atau papan. Cara penyambungan yg cekap
harus dititikberatkan supaya mempunyai nilai
kekuatan yg sama dgn kekuatan kayu yg padu.
Wedge-shaped joint interlocking 2 pieces of wood

34

Lain-lain sambungan
pelengkap untuk binaan
bangunan

Aluminium
(frame pintu) vs
konkrit (dinding)

Konkrit (tiang)
vs (dinding)
konkrit
35