PENGURUSAN JENAZAH &

KAIFIATNYA

DALIL
KEMATIAN

Maksudnya:
Tiap-tiap diri (sudah tetap) akan merasai mati, kemudian kamu akan dikembalikan kepada Kami (untuk menerima balasan).

HUKUM MENGURUSKAN JENAZAH FARDU KIFAYAH

Fardu kifayah kepada orang yang hidup di dalam sesuatu kawasan . Jika ada orang yang
menguruskannya maka terlepaslah org lain daripada kewajipan itu. Sebaliknya jika tiada orang
yang menguruskannya maka berdosalah semua orang yang tinggal di kawasan itu

MEMANDIKAN

MENGKAFANKAN
KEWAJ

TERHA

JENAZ
IPAN

DAP

AH

MENSOLATKAN

MENGKEBUMIKAN

Menutup mata mayat: Mulut ditutp dengan mengikat dari bawa dagu hingga atas kepala dgn
kain bersih agar mulutnya tidak terbuka

Melembutkan sendi-sendi anggota mayat:Semua sendi seperti jari, siku, lutut dan kaki
dielmbutlan agar mudah ketika dimandi dan dikapankan
KEMAT

BERLA

KETIK
AWAL
KAN
IAN

KU

Meletakkan sesuatu yg sederhana berat di atas perut maya bertujuan menjaga dan mengawasi
perut mayat supaya tidak kembong

Tubuh badan mayat hendaklah ditutup agar auratnya tidak terdedah, diletakkan di atas
katil/ditempat yg sesuai dlm keadaan mengadap kiblat dgn keadaan kedua tangannya di atas
dada seperti qiam dalam solat

MEMANDIKAN JENAZAH
 Maksud Memandikan Jenazah :
Perbuatan meratakan air ke seluruh anggota tubuh jenazah untuk menghilangkan najis & kekotoran
serta mengangkat hadas
Tujuan :Untuk membersihkan anggota tubuh mayat daripada najis & kekotoran serta menyucikan
daripada hadas, agar si mati menghadapai Allah swt dalam keadaan suci

Mayat orang Islam

Masih ada anggota mayat walaupun sebahagian darinya

memandikan jenazah
Syarat-syarat wajib
Mayat bukan mati syahid ( orang yang mati di medan peperengan untuk
membela agama Islam- tidak wajib dimandikan)

KAIFIAT/CARA MEMANDIKAN MAYAT

Sekurang-kurangnya : Ialah dengan meratakan sekali air ke seluruh

badan mayat setelah dibersihkan semua najis & kotoran
Sebaik-baiknya :
Letakkan mayat ditempat yang tinggi & terlindung drpd pandangan orang ramai supaya memudahkan
air mengalir kecuali orang yg memandikan mayat & pembantunya
Jenazah dihadapkan ke arah kiblat
Tutup tubuh mayat sentiasa ditutup dgn kain basahan yg boleh melindungi auratnya
Muka jenazah sentiasa ditutp semasa dijirus air ke atasnya
Bersihkan najis yg ada pd mayat. Sebaiknya tekan sedikit perutnya supaya keluar kotorannya
Cuci kemaluannya dengan tangan kiri yang bersarung (istinjak )
Bersihkan gigi , mulut mayat kuku, hidung, telinga dll
Wudukkan mayat dengan sempurna ( sunat sahaja )
Jirus kepala jenazah sambil berniat & kemudian , janggut serta rambutnya. ( jika gugur, letakkan
semula ketika mengkafankan mayat )
Siram / Ratakan air keseluruh anggota badan, bermula dr sebelah kanan badan ke kiri sebanyak 3 kali
@ 5 kali. Sebaiknya guna air bercampur daun bidara, kapur barus & sabun

Berniat ketika memandikannya; {‫َيتا لغُسَلا لوَاج ُِبلِ هَ ذَا الَمي ِِّتلِ لَّهِ تَ عَ الَي‬
ُ ‫}نَ و‬
Jenazah hendaklah diwudu’kan dengan sempurna

Islam mementingkan kebersihan

Menghormati manusia sebagi makhluk yang dimuliakan oleh Allah swt

HIKMAT

Membolehkan jenazah disolatkan

Menghadap Allah dalam keadaan bersih dan suci

MENGAPANKAN JENAZAH
 Maksud Mengapankan Jenazah :
Menutup seluruh tubuh badan jenazah
Tujuan :
Menjaga/memelihara maruah dan kehormatannya serta melindungi aib jenazah

KAIFIAT/CARA MENGAPANKAN MAYAT

Sekurang-kurangnya : Wajib Sehelai kain ( lelaki @ perempuan )

Sebaik-baiknya :( sunat )
Kafankan: ( Lelaki : 3 helai) . ( Perempuan : 5 helai )
Kain kapan dihamparkan sehelai demi sehelai
Setiap lapisan kain ditaburkan dengan wangian seperti kapur barus
& bau-bauan yang harum kecuali yang meninggal dalam keadaan
ihram
Kedua-dua tangan mayat diletakkan di antara dada dan pusatnya
seperti qiam dalam solat. Tangan kanan di atas tangan kiri @ kedua
tangan diluruskan mengikut rusuknya
Bagi mayat lelaki yang mati ketika sedang berihram haji / umrah
Tidak boleh : direnjis dengan bau-bauan & tutup kepala
Kapankan jenazah dengan berhati-hati dan lemah lembut
dengan menutup seluruh tubuhnya.

[ Orang yang Mati Syahid : hanya perlu dikafankan dengan pakaiannya

yang berlumuran darah ]

Memelihara kehormatan dan kemuliaan jenazah

HIKMAT

Memberi keinsafan bahawa manusia itu sama disisi Allah swt

kecuali orang yang bertaqwa

Menutup aib jenazah

 MENSOLATKAN JENAZAH

Maksud Mensolatkan Jenazah :

Solat yang dilakuakn oleh orang hidup kepada orang yang telah meninggal dunia agar diampunkan dosanya,
mendapat rahmat dan keredaan Allah swt
Tujuan :
Memohon keampunan, keredaan serta rahmat Allah swt untuk si mati. Ia juga merupakan penghormatan
seorang muslim terhadap saudara seagamanya.
[ Orang yang Mati Syahid : tidak perlu disolatkan ]

SYARAT SAH SOLAT

JENAZAH Jenazah telah dimandikan

Jenazah telah dikafankan

Jenazah menghadap kiblat

Jenazah berada di hadapan orang yang solat

RUKUN SOLAT JENAZAH

Niat
Berdiri bagi orang ayng berkuasa
4 x takbir
Membaca al-Fatihah selepas takbir pertama
Bersalawat ke atas Nabi selepas takbir kedua
Mendoakan mayat sesudah takbir ketiga
Memberi salam selepas takbir keempat

HIKMAT Memberikan penghormatan dan kasih sayang kepada si mati

Menimbulkan keinsafan

Memohon rahmat Allah utk si mati

Mengeratkan silaturrahim dengan keluarga si mati

 KAIFIAT/CARA MENSOLATKAN MAYAT

Cara / kaifiat solat jenazah :

i. Niat semasa takbir pertama.
ِ
ِ ‫اماما‬/‫ْك َفايه مأموما‬
‫ِهلل َت َعالَي‬ ٍ ‫ت أَربع تَ ْكبِْير‬
ِ ِ َْ ‫اصلِّي َعلَي َه َذا‬
َ ‫ض ال‬ َ ‫ات َف ْر‬ َ َ َْ َّ‫الْمي‬ َ َ
ii. Membaca surah al-Fatihah selepas takbir pertama
iii. Takbir kedua dan membaca selawat kepada nabi
iv. Takbir yang ketiga dan berdoa untuk si mati
v. Takbir yang keempat
vi. Memberi salam ke kiri dan ke kanan

Kedudukan Imam
-Jenazah Lelaki : Imam berdiri bertentangan dengan kepala jenazah
-Jenazah Perempuan : Imam berdiri bertentangan dgn pinggang jenazah
Kedudukan Jenazah
-Jenazah Lelaki : Kepalanya di sebelah kiri imam
-Jenazah Perempuan : Kepalanya di sebelah kanan imam
SAF solat jenazah : Sunat membentuk 3 saf & meluruskannya.
Setiap saf sekurangg-kurangnya terdiri dari 2 orang
Boleh dilakukan secara berjemaah @ seorang diri

LATIHAN I
1.
HIKMAT SOLAT JENAZAH

.i ii. Mengukuhkan ikatan____________

sesama Islam

iii. Memohon kpd Allah iv. Yang hidup akan

supaya__________ dosa si mati dan berasa__________ bahawa mereka
dicucu ___________rahmat ke atasnya _____________juga akan

2. Lengkapkan carta di bawah cara pengurusan jenazah orang Islam yang mati biasa dan mati syahid.

i.Memandikan .ii .iii .iv

a. Mati Biasa

Pengurusan
jenazah
.i .ii
b. Mati Syahid
4. MENGKEBUMIKAN JENAZAH
 Tujuan : Untuk menjaga keselamatan , maruah &
kehormatan jenazah

Perkara berkaitan
pengkebumiaan jenazah

 Masa Pengkebumian : Harus dilakukan bila-bila masa

Tetapi Makruh dilakukan diWaktu :.Terbit Matahari, Matahari Tepat
di kepala ( waktu syuruk) & Terbenam Matahari
 Harus menguburkan beberapa jenazah dalam satu kubur
 Sunat meninggikan tanah perkuburan sekadar sejengkal
 Sunat mendalamkan kubur untuk mengelakkkan dari berbau & tidak digali
oleh binatang buas / manusia
 Wajib menghadapkan muka jenazah dalam liang lahat ke arah kiblat
(mengereng di atas rusuk kanan)
 Sunat mendoakan jenazah setelah selesai dikebumikan

Cara mengkebumikan mayat

Menggali kubur dengan kedlaman yang sesuai supaya tidak berbau dan tidak boleh .1
dikorekoleh binatang buas
Jenazah dimasukkan ke dlam liang lahad .2
Jenazah diletkkan dalam keadaan mengereng di ats rusuk kanan menghadap ke arah .3
qiblat
Meninggikan tanah kubur sekadar sejengkal .4

PERINGATAN
Menziarah orang mati adalah sunat. Apabila menziarah :
 Ucapkan takziah kepada keluarga si mati & menasihati supaya bersabar
 Membaca al Quran
 Tidak berbual kosong
 Mengiringi jenazah ke kubur

Agar tidak dimakan oleh binatang buas

HIKMAT

Supaya tidak berbau

Memuliakan jenazah

LATIHAN II

1. Apakah yang dimaksudkan dengan memandikan jenazah

2. Terangkan dua hikmat memandikan jenazah
3. Mengapakah air untuk memandikan jenazah dicampur dengan daun bidara dan kapur barus
4. Apakah yang dimaksudkan dengan kapan menurut pandangan Islam
5. Senaraikan dua perkara sunat dilakukan ketika mengapankan jenazah
6. Senaraikan dua adab menziarahi jenazah
7. Nyatakan hukum menguruskan jenazah
8. Tuliskan dalil naqli yang menunjukkan kematian tidak mengenal usia
9. Jelaskan cara menunaikan solat jenazah
10. Senarailan dua hikmat solat jenazah
11. Nyatakan tindakan anda sekiranya jiran anda meninggal dunia
12. Mengapakah orang hidup disuruh berdoa untuk si mati?
13. Bagaimanakah kedudukan imam ketika menyembahyangkan jenazah lelaki dan perempuan
14. Apakah tujuan utma solat jenazah
15. Mengapakah jenazah wajib dikebumikan