Anda di halaman 1dari 28

MEKANIKA FLUIDA

TUGAS BESAR

aliran mantap melalui sistem pipa

DIBUAT OLEH

Dina aulia fitri


Hasmiyati
Lili purwati
Neneng sari nengsi

KELAS B
TEKNIK SIPIL S1
FAKULTAS TEKNIK
UNIVERSITAS RIAU 2015/2016
Soal 2 (Dina Aulia Fitri)
Hitung debit pada pipa pipa di bawah ini :

Penyelesaian :
zA = elevasi A - elevasi D = 100 m 80 m = 20 m
zB = elevasi B - elevasi D = 85 m 80 m = 5 m
zC = elevaasi C - elevasi D = 92 m 80 m = 12 m
Pemisalan 1
Dianggap elevasi garis tekanan di E sama dengan elevasi muka air B.
Jadi aliran ke atau dari kolam B = 0 .
he = elevasi garis tekanan dititik E elevasi D = 85 m 80 m = 5 m
hf

= 20 m 5 m = 15 m

hf

15

8 fl
2
g 2 D 5 X Q1
8 x 0,03 x 300
2
9,81 x 3,142 x 0,455 X Q1

Q12= 0,3718
Q1= 0,6098 m3/s
hf
hf

= zC - hE = 12 m 5 m = 7 m
=

8 fl
2
2
5
g D X Q3
8 x 0,027 x 900
2
2
5
9,81 x 3,14 x 0,55 X Q3

Q32 = 0,1753
Q3

= 0,4187 m3/s

hf

= hE = 5 m

8 fl
2
2
5
g D X Q4

hf4 =

8 x 0,05 x 500
2
9,81 x 3,142 x 0,65 X Q4

Q42 = 0,1880
Q4=0,4336m3/s
Q = (Q1 + Q2) (Q3 + Q4)
= (0,6098+ 0) (0,4187 + 0,4336)
= 0,6098 0,8523
= - 0,2425 m3/s < 0

Jadi, persamaan kontinuitas belum terpenuhi


Pemisalan 2
Dianggap elevasi garis tekanan di E = 90 m
he = 90 elevasi D = 90 m 80 m = 10 m
hf
hf

= 20 m 10 m = 10 m
=

10

8 fl
2
g 2 D 5 X Q1
8 x 0,03 x 300
2
9,81 x 3,142 x 0,455 X Q1

Q12 = 0,2479
Q1 = 0,4978m3/s
hf
hf

= hE - zB = 10 m 5 m = 5 m

8 fl
2
2
5
g D X Q3
8 x 0,025 x 350
2
9,81 x 3,142 x 0,455 X Q2

Q22 = 0,1275

= 0,3571 m3/s

Q2
hf

= zC - hE = 7 m - 5 m = 2m

hf3 =

8 fl
2
2
5
g D X Q3
8 x 0,027 x 900
2
9,81 x 3,142 x 0,555 X Q3

Q32 = 0,0501
Q3=0,2238m3/s
hf

= hE = 10m

hf4 =

10

8 fl
2
g 2 D 5 X Q4
8 x 0,05 x 500
2
2
5
9,81 x 3,14 x 0,6 X Q4

Q42 = 0,3761
Q4=0,6133m3/s
Q = (Q1 + Q2) (Q3 + Q4)
= (0,4978+ 0,3571) (0,2238 + 0,6133)
= 0,8549 0,8371
= 0,0178 m3/s > 0

Jadi, persamaan kontinuitas terpenuhi

Soal 3 (Hasmiyati)
Air dari kolom B ke kolam A melalui pipa 1 (Diameter = 250 mm, panjang = 500 m) dan pipa 2
(Diameter = 300 mm, panjang 500 m) menuju pipa 3 (Diamater = 200 mm, panjang = 750 m).
pipa yang digunakan adalah pipa besi tuang. Carilah debit masing-masing pipa.

+75

B
1

2
+20

Pembahasan
Dik : D1 = 250 mm = 0,25 m,

Dit :

L1 = 500 m,

D2 = 300 mm = 0,3 m,

L2 = 500 m,

D3 = 200 mm = 0,2 m,

L3 = 750 m

Q1, Q2, Q3 ?

Jwb :

H = Hf1 = Hf2

8 f 1 L1 Q 1
Hf1 = g 2 D5
1

Hf1 =

8 x 0,02 x 500 Q21


9,81 x 2 x (0,25)5
2

Hf1 = 846,958 Q1

8 f 2 L2 Q22
Hf2 = g 2 D5
2

H = 75-20 = 55
f1 = f2 = f3 = 0,02

Hf2 =

8 x 0,02 x 500 Q2
2
5
9,81 x x (0,3)
2

Hf2 = 340,373 Q2

8 f 3 L3 Q23
Hf3 = g 2 D5
3

Hf3 =

8 x 0,02 x 750 Q23


9,81 x 2 x (0,2)5

2
Hf3 = 3877,064 Q3

Persamaan pipa paralel :


H = hf1 +hf3

hf1 = hf2, maka

atau

H = hf2 + hf3

55= 846,958 Q1+ 3877,064 Q3

55=340,373 Q2 + 3877,064

Q23

hf1 = hf2

Q3 = Q1 + Q2
2

846,958 Q 1 = 340,373 Q 2
Q2 = 2,488 Q1

H = hf1 +hf3
2
2
55= 846,958 Q1+ 3877,064 Q3

Q3 = Q1 + 2,488 Q1
Q3 = 3,488 Q1 atau Q1 = 0,286 Q3

Q3 = Q1 + Q2
0,118 = Q1 + 2,488 Q1

2
2
55= 846,958 ( 0,286 Q 3 ) + 3877,064 Q3

Q3= 0,118 m3/s

0,118 = 3,488 Q1
Q1

= 0,034 m3/s

Q2 = Q3 Q1
= 0,118 0,034
= 0,084 m3/s

Soal 4 (Hasmiyati)
Selesaikan dengan prinsip pipa parallel pada gambar berikut ini :

Q=12 cfs

Pipa 1

Q=12 cfs

Pipa 2
Pipa 3

Panjang

Diameter

3000 ft
2000 ft
4000 ft

1 ft
8 inch
16 inch

Pipa 1
Pipa 2
Pipa 3

Tinggi kekasaran
(k)
0,001 ft
0,0001 ft
0.0008 ft

Rapat massa zat cair 2,00 slug/ft3, viskositas kinematic ft2/dt, tekanan di A 80 psi, dan
elevasi di A 100 ft dan B 80 ft.
Penyelesaian
10
0

4a

2
3

4b

80

D1 = 1 ft,

L1 = 3000 ft,

k1 = 0,001 ft

D2 = 8 inch = 0,667 ft,

L2 = 2000 ft,

k2 = 0,0001 ft

D3 = 16 inch = 1,334 ft,

L3 = 4000 ft,

k3 = 0,0008 ft

Diasumsikan,
D4a = 2 ft,

L4a = 1000 ft,

k4a = 0,001 ft

D4b = 2 ft,

L4b = 1000 ft,

k4b = 0,001 ft

f1 =

k 1 . g . 2 . D 51
8 L1

f1 =

( 0,001 )( 9,81 ) (3,14)2 .(1)5


8 (3000)

f2 =

k 2 . g . 2 . D 52
8 L2

f2 =

( 0,0001 )( 9,81 ) (3,14)2 .(0,667)5


8(2000)
f1 = 4,03 x 10-6

f2 = 7,981 x 10-8

f3 =

k 3 . g . . D3
8 L3

f3 =

( 0,0008 )( 9,81 ) (3,14 )2 .(1,334)5


8(4000)

f3 = 1,022 x 10-5

fe = f4,

f4 =

f4 =

( 0,001 )( 9,81 ) (3,14)2 .(2)5


8(1000)

f4 = 3,869 x 10-4 = f5

Le untuk pipa paralel


De = D4,

k 4 . g . . D4
8 L4

1 /2

[ ]
D5e
f e Le

0,667 5
( 7,981 x 108)(2000)

32
( 3,869 x 104 )Le

1/ 2

1 /2

[ ] [ ] [ ]

1/ 2

25
( 3,869 x 104 )Le

1/ 2

D 51
f 1 L1

1/ 2

D 52
f 2 L2

15
( 4,03 x 106 )(3000)

] [

D53
+
f 3 L3

1 /2

1,3345
+
(1,022 x 105)( 4000)

+
1 /2

1/ 2

= 9,095 + 28,759 + 10,166

Le = 35,868 ft
Jadi, Le totalnya yaitu

Ltot = L4a + L4b+ Le

= 1000 + 1000 + 35,868


= 2035,868 ft

Persamaan kontinuitas pipa hubungan paralel : Q4 = Q1 + Q2 + Q3


Persamaan energi pipa hubungan paralel :
hf1 = hf2 = hf3
8. f 1 . L1 . Q21
g . 2 . D51

8. f 2 . L2 . Q22
g . 2 . D52 =

8(4,03 x 106)(3000) Q21


(9,81) 2 (1)5
8(1,022 x 105)( 4000)Q 23
( 9,81) 2 (1,334)5

8. f 3 . L3 .Q23
g . 2 . D53

8(7,981 x 108)( 2000)Q 22


(9,81) 2(0,667)5

10 x 10-4 Q 1

1 x 10-4 Q 2

Persamaan (1)

Persamaan (2)

2
10 x 10-4 Q1

8 x 10-4 Q3

2
1 x 10-4 Q2

2
1 x 10-4 Q 2

1 x 104 Q22

Q1

Q1

= 0,316 Q2

2
8 x 10-4 Q3

Q3

10 x 104

1 x 104 Q22
8 x 104
Q3

= 0,354 Q2

Q4 = Q1 + Q2 + Q3

Q1 = 0,316 Q2

Q3 = 0,354 Q2

12 = 0,316 Q2 + Q2 + 0,354 Q2

Q1 = 0,316 (7,186)

Q3 = 0,354 (7,186)

Q2 = 7,186 cfs

Q1 = 2,271 cfs

Q3 = 2,544 cfs

Q4 = Q1 + Q2 + Q3
12= 2,271+ 7,186+ 2,544
12 = 12 (OK)
Soal 5 (Lili purwati)
Hitung debit pada pipa-pipa di bawah ini. Jika di titik C ada pompa yang memberikan debit 8l/dt
+100
m

E
+80
m

+85
m

P
C

Pipa
AE
BE

Diameter
450 mm =
0,45 m
450 mm =

Panjang pipa
300 m

Koef Darcy
0.03

350 m

0.025

0,45 m
550 mm =
0,55 m

CE

900 m

0.027

PENYELESAIAN:
+100
m

300
m

zA
E
+80
m

900
m

350
m

+85
m

zB

C
Misalkan pipa CE = Pipa 3, pipa BE = pipa 2, pipa AE = pipa 1

zA = 100 80 = 20 m
zB = 85 80 = 5 m
Debit pompa = 8 l/dt = 0,008 m3/d terletak pada titik C, sehingga Q3 = 0,008 m3/d
Untuk persamaan hT = hf3, diperoleh nilai hT
hT = hf3 =

hT =

8 F 3 L 3 Q3 2
2
5
g D3

8 x 0,027 x 900 x 0,0082


2
5
9,81 x xo , 55

hT = 0,25533 m
hT= 0,25533 m < zB= 5m
Pada pipa paralel persamaan kehilangan tenaga adalah hf1 = hf2 = hf3, dengan nilai Q3 = 0,008
m3/d. Sehingga untuk mencari nilai Q1digunakan persamaan kehilangan tenaga hf1 = hf3
Hf1 = hf3
8 F 1 L 1Q 12
8 F 3 L 3 Q3 2
=
g 2 D 15
g 2 D 35

8 x 0,03 x 300 Q12


8 x 0,027 x 900 x 0,0082
9,81 x 2 x 0,455 =
9,81 x 2 x 0,55 5
40,2996QI2=0,002553
QI=0,00796 m3/d
untuk mencari nilai Q2 digunakan persamaan kehilangan tenaga hf2 = hf3
Hf2 = hf3
8 F 2 L 2Q 22
8 F 3 L 3 Q3 2
2
5
2
5
=
g D2
g D3
8 x 0,025 x 350 Q22
8 x 0,027 x 900 x 0,0082
9,81 x 2 x 0,455 =
9,81 x 2 x 0,55 5
39,1802Q22=0,002553
Q2=0,008072 m3/d
hT= 0,25533 m < zB= 5m, maka persamaan kontinuitas:
Q1 + Q2 = Q3
(Q1 + Q2)-Q3 = 0
0,016032 0,008= 0
0,008032

Soal 6 (Lili purwati)


Kolam A dan B mempunyai elevasi 50 dan 20 yang dihubungkan pipa seri dengan rangkaian dari
kolam A dimulai pipa 1, pipa 2, dan pipa 3 berada di kolam B. pipa 1 (D=30 , L=600m ,
f=0.016), pipa 2 (D=20 , L=400m , f=0.014) dan pipa 3 (D=24 , L=450m , f=0.18).
1. Tentukan debit pipa (kehilangan tenaga sekunder diperhitungkan)
2. Tentukan tekanan pada titik-titik sambung pipa jika jarak antara muka air pada kedua
kolam dan sumbu pipa 10m (rangkaian pipa dianggap lurus)
3. Tentukan panjang pipa ekivalen
PENYELESAIAN:

Hf1

Hf2

10
m
A

600
m

2
450
m

Karakteristik Pipa:

Hf3

10
m

400
m

L1 = 600 m

D1 = 30 = 0,762 m

F1 = 0,016

L2 = 400 m

D2 = 20 = 0,508 m

F2 = 0,014

L3 = 450 m

D3 = 24 = 0,6096 m

F3 = 0,18

1. Mencari Debit Pipa


Karena kehilangan tenaga sekunder tidak diabaikan maka kehilangan tenaga sekunder dihitung
pada titik C dan E, Sehingga persamaan tenaga pada pipa adalah:
H = hf1 + hf2 + hf3 + hC + hE
Dimana persamaan HC dan HE diperoleh dari:
L1 V 12

f
1
Hc
D1 2g
2

Q1
)
2
L1 D 1 / 4
f 1
D1
2g
(

Hc

Hc

16 Q1
)
2
4
L1 D 1
f 1
D1
2g

Hc

HE

f 2

HE

Q2
)
2
L2 D 2 / 4
f 2
D2
2g

HE

16 Q22
)
L2 2 D 24
f 2
D2
2g

HE

8 F 1 L 1Q 12
2
5
g D1

Dan
L2 V 22
D 2 2g
2

8 F 2 L 2Q 2
2
5
g D2

Sehingga debit pipa dapat dicari dengan persamaan:


H = hf1 + hf2 + hf3 + hC + hE
2

8 F 1 L 1Q 1
2
5
g D1

30 =

8 F 2 L 2Q 2
2
5
g D2

8 F 3 L 3 Q3
2
5
g D3

8 F 1 L 1Q 1
2
5
g D1

8 F 2 L 2Q 22
g 2 D 25
8 x 0,016 x 600 x Q 12
30 =
9,81 x 2 x 0,7625
8 x 0,016 x 600 x Q 12
9,81 x 2 x 0,7625
30 =

3,0876 Q1

13,6769Q 22

8 x 0,014 x 400 x Q 22
9,81 x 2 x 0,5085

8 x 0,18 x 450 x Q32


9,81 x 2 x 0,60965

8 x 0,014 x 400 x Q 22
+
9,81 x 2 x 0,5085
2

13,6769Q 2

79,5026 Q3

3,0876 Q1

3,0876 Q1

30 =

13,6769Q 2

79,5026 Q3

13,6769Q 2

30 = 113,0316 Q

Q =

30
113,0316

Q = 0,5152 m3/d

2. Tekanan pada titik sambung


600
30
(600+ 400+450)

X=

L1
H
(L1+L 2+ L3)

Y=

L 1+ L2
H
( L1+L 2+ L3)

= (600+ 400+450) 30 = 20,6897 m

= 12,4138 m

600+400

Hf1 =

8F 1L1
Q 12
2
5
g D1

3,0876 x 0,51522 = 0,8195 m

Hf2 =

8F 2L2
Q 22
2
5
g D2

13,6769 x 0,51522 = 3,6303 m

Tinggi tekanan di titik C:


PC
= 10 + X hf1
PC
= 10 + 12,4138 - 0,8195
PC = 21,5943 x
PC = 2,15943 kgf/cm2 (mks)
Atau
PC = Pc g
PC = 21,5943 x 1000 x 9,81

3,0876 Q1

PC = 211.840,083 N/m2
PC = 211,840083 kN/m2(SI)
Tinggi tekanan di titik E:
PE
= 10 + Y (hf1+hf2)
PE
= 10 + 20,6897- 4,4498
PE = 26,2399 x
PE = 2,62399 kgf/cm2 (mks)
Atau
PE = PE g
PE = 26,2399 x 1000 x 9,81
PE = 257.413,419 N/m2
PE = 257,413419 kN/m2 (SI)
3. Panjang pipa ekivalen
F 1L1
F 2L2
D15
5
He = De5
+
D2

fe
0,016 x 600
5
0,762
5
Le =
0,762

0,016

F 3L3
5
)
D3

0,014 x 400
0,5085

0,18 x 450
0,6096 5 )

Le = 16,0566 x 1.165,0836
Le = 18.707,2811 m

SOAL 10 olehNeneng Sari Nengsi


Hitunglah debit yang terjadi di masing-masing pipa dan tinggi tenaga pada masingmasing titik (tinggi tenagadititik A = 50 meter) pada jaringan pipadibawah ini:

Data pipa
No

Pipa

Diameter (mm)

Panjang (M)

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

AB
BE
ED
CD
AC
DG
FG
CF
EH
GH

300
100
200
200
200
150
250
150
150
250

250
100
125
125
100
100
125
100
100
125

0.020
0.020
0.025
0.025
0.025
0.020
0.020
0.023
0.022
0.022

Penyelesaian :

k=

8 fl
2
g D

No

Pipa

Diameter (M)

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

AB
BE
ED
CD
AC
DG
FG
CF
EH
GH

0.30
0.10
0.20
0.20
0.20
0.15
0.25
0.15
0.15
0.25

Panjang
(M)
250
100
125
125
100
100
125
100
100
125

0.020
0.020
0.025
0.025
0.025
0.020
0.020
0.023
0.022
0.022

170
16525
807
807
646
2176
212
2503
2394
233

Korek 1

Q1

25

35
Q2

DD
C
25

25
E

II

Q4

10

20

II

Q3

15

10

Percobaan I

Pipa
AB
BE
ED
CD
AC

KOREKSI

Pipa
CD
DG
FG
CF

KOREKSI

Jaring 1
kQ2

2kQ

106259
10328357
20173
-80690
-790765
9583333
= 11
Percobaan I
Jaring 2
kQ2

8501
826269
8069
16138
45187
904163

-80690
489641
21152
1564130
1994233
=9

16138
65285
4230
125130
210784

2kQ

Percobaan I

Koreksi 2

Jaring 3
Pipa

kQ2

2kQ

ED
EH
GH
DG

KOREKSI

-20173
957519
5817
489641
1432804
=8

8069
95752
2327
65285
171433

Q1

14

46
Q2

DD

14

C
16

E
II

30

Q4

12

II

Q3

Percobaan 2
Jaring 1

Pipa

kQ2

2kQ

AB
BE
ED
CD
AC

33323
3238973
3228
-726213
-1365925
1183385

4760
462710
3228
48414
59388
578501

KOREKSI

=2
Percobaan 2
Jaring 2

Pipa

kQ2

2kQ

CD
DG
FG
CF

-726213
-8705
212
640668
-94038

48414
8705
20
80083
137222

KOREKSI

= -1

Pipa

Percobaan 2
Jaring 3
kQ2

ED
EH
GH
DG

-3228
344707
-2094
-8705
330681

KOREKSI

=5

2kQ
3228
57451
1396
8705
70780

Koreksi 3

Q1

12

48
Q2

DD

12

C
17

E
II

31

Q4

II

Q3

Percobaan 3
Jaring 1

Pipa

kQ2

2kQ

AB

24482

4080

BE

2379653

396609

ED

20173

8069

CD

-775434

50028

AC

-1487283

61970

161591

520796

KOREKSI

=0

Percobaan 3
Jaring 2

Pipa

kQ2

2kQ

CD

-775434

50028

DG

-78343

26114

FG

846

846

CF

723254

85089

-129676

162077

KOREKSI

= -1

Percobaan 3
Jaring 3
Pipa

kQ2

2kQ

ED

-20173

8069

EH

117296

33513

GH

-14891

3723

DG

-78343

26114

3890

71419

KOREKSI

=0

Koreksi 4
D
Q1

12

48
Q2

DD

12

C
18

E
II

30

Q4

II

Q3

Percobaan 4
Jaring 1
Pipa

kQ2

2kQ

AB

24482

4080

BE
ED

2379653
20173

396609
8069

CD
AC

-726213
-1487283

48414
61970

210812

519143

KOREKSI

=0
Percobaan 4
Jaring 2

Pipa

kQ2

2kQ

CD
DG

-726213
-54405

48414
21762

FG
CF

1904
810845

1269
90094

32131

161539

KOREKSI

=0

Percobaan 4
Jaring 3
Pipa

kQ2

2kQ

ED
EH

-20173
117296

8069
33513

GH
DG

-14891
-54405

3723
21762

27828

67067

KOREKSI

=0

SOAL 7 olehNeneng Sari Nengsi


Air mengalir dari tangki melalui pipa tergambar dibawah ini.Dimana tinggi energi air padatangki
5 m (diukur dari as pipa sampai kepermukaan air). Pipa 1 mempunyai diameter 1, panjang 20 m
dan materialnya adalah besi tuang.Sedangkan pipa 2 meempunyai panjang 30 meter dan
diameter 3/4, dengan material adalah PVC.Hitung debit yang mengalir pada pipa tersebut.
(koefisien kehilangan sekunder silahkan anda tentukansendiridenganmenampilkan juga table
sebagaidasarandamengambili nilai koefisiennya, begitu juga untuk nilai kekasaran pipa).

Penyelesaian
Diketahui :
D1 = 1 = 32 mm = 0,032 m

L2 = 30 m

D2 = = 26 mm = 0,026 m

K = 0,025 ( kuntukbesituang)

L1 = 20 m

Ditanya :
Q=?
Jawab :
Q= AxV

Q1=Q2
1
A 1= D12
4

1
x 3,14 x 0,0322
4

0,08032 m2

1
A 2= D 22
4

1
x 3,14 x 0,0262
4

0,00053066 m2

D1
D2

D1
D2

D1
D2

H=ka

V 12
v 12
+k 1
+ kb
2g
2g

0,5+0,25+ 0,5+

256
256
259 V 1
+0,05
+ 0,98

=5
81
81
81 2 g

2
( 0,5+0,25+1,58+ 0,158+3,097 ) V 1 =5
19,62

5,585

V 12
=5
19,62

V 1 2=

19,62 X 5
5,585

V 12=17,565
2

V 1=4,191m /s
Q1=A 1 x V 1

0,08032 x 4,191

0,3486912

m
s

m
Jadi debit aliranpadapipatersebutadalah0,3486912 s

Anda mungkin juga menyukai