A1 A 2 A 3
| |
A . (B x C) = B1 B2 B 3
C 1C 2C 3
3. A x ( B x C ) ≠ ( A x B ) X C
4. A x ( B x C ) = ( A ◦ C )B – ( A ◦ B )C
A x ( B x C ) = ( A ◦ C )B – ( B ◦ C )A
Contoh :
1. Bila P = P1i + P2j + P3k, Q = Q1i + Q2j + Q3k, R= R1i + R2j + R3k.
Buktikan bahwa
P1 P2 P 3
| |
P · (Q x R) = Q 1 Q 2 Q 3
R 1 R2 R3
2. Bila A = 2i – 3j , B = i + j – k ,C = 3i – k, hitunglah A · (B x C)
3. Tentukan persamaan untuk bidang yg ditentukan oleh titik – titik
K(2,-1, 1), L(3, 2, -1) dan M(-1, 3, 2) ?
4. Buktikan A x (A x (A ◦ B) = (A x A) (B x A) !
Jawab :
i jk
| |
1. P . (Q x R) = P Q1 Q 2 Q 3
R 1 R2 R3
=
( p1 i+ p2 j+ p3 k ) .[ ( Q2 R 3−Q3 R 2 ) i+ ( Q1 R3−Q3 R1 ) j+ ( Q1 R 2−Q3 R 1) k ]
HASIL KALI TRIPLE DAN HIMPUNAN VEKTOR-VEKTOR RESIPROKAL 1
=
p1 ( Q1 R3−Q3 R2 ) −P2 ( Q 1 R3−Q3 R1 ) + P3 (Q1 R 2−Q3 R 1)
P1 P2 P 3
| |
= Q1 Q2 Q3
R 1 R2 R3
2. Cara 1
i jk
| |
A . (B x C) = ( 2i – 3j ) . 11−1
3 0−1
= (2i -3j – 0) . (-i – 2j – 3k)
= -2 -16 + 0
=4
Cara 2
230
| |
A . (B x C) = . 11−1 = -2 + 6 = 4
3 0−1
B=B x i+B y j+ B z k
⃗
C =C x i+C y j+ C z k
⃗
i j k
A Az A A z Ax Ay
⃗ B= y
A×⃗
By | ||
Bz
− x
Bx Bz
+
||
Bx By|
Ax A y A z
| |
Cx Cy C
⃗= A y Az − A x A z + A x Ay z
⃗ B ∘C
A×⃗
By Bz | Bx Bz | |Bx | | |
By
= Bx B y B z
Cx C y Cz
Sehingga ( ⃗ B) ∘C
A×⃗ A ∘( ⃗
⃗ =⃗ B ×C
⃗)
Nilai hasil kali hanya bergantung pada urutan siklus dari vektornya , letak
tanda × dan ∘ nya tidak mempengaruhi hasilnya . jika urutan vektornya
ditukar maka tanda nya akan berubah sehingga :
⃗ B ∘C
A×⃗ ⃗ =− ⃗ A ∘C
B ×⃗ B∘⃗
⃗ =− ⃗ A×⃗
C
bukti :
a. ⃗ B ∘C
A×⃗ ⃗ =0 → ⃗
A ,⃗
B dan ⃗
C sebidang
HASIL KALI TRIPLE DAN HIMPUNAN VEKTOR-VEKTOR RESIPROKAL 3
Jika ⃗ B ∘C
A×⃗ ⃗ =0 maka ⃗ B ⊥C
A×⃗ A,⃗
⃗ atau salah satu dari ⃗ B dan ⃗
C vektor
nol , berarti :
A,⃗
Apabila salah satu dari ⃗ B atau ⃗
C vektor nol maka pasti ⃗
A,⃗
B dan ⃗
C
sebidang
Apabila ⃗ B ⊥C
A×⃗ C bisa diletakkan sebidang dengan ⃗
⃗ maka ⃗ A dan ⃗
B
A,⃗
sehingga ⃗ B dan ⃗
C sebidang
A,⃗
b. jika⃗ B dan ⃗
C sebidang → ⃗ B ∘C
A×⃗ ⃗ =0
A,⃗
jika ⃗ B dan ⃗
C sebidang, maka ⃗ B ⊥C
A×⃗ B ∘C
A×⃗
⃗ sehingga ⃗ ⃗ =0
A,⃗
Diberikan vektor ⃗ B dan ⃗
C
A,⃗
Gambar 1 vektor ⃗ B dan ⃗
C
A =⃗
⃗ OA
B =⃗
⃗ OB
C =⃗
⃗ OC
P =⃗
⃗ A×⃗
B
A×⃗
|⃗ B| = luas jajaran genjang OADB
⃗ B ∘C
A×⃗ P ∘⃗
⃗=⃗ C = |⃗ ⃗| cos θ
P||C
|C
⃗| cos θ = tinggi ⃗
C diatas bidang OABD
B ∘C
A×⃗
Jadi |⃗ A,⃗
⃗| = volume bidang enam OADB-CEFG disusun oleh ⃗ B
C
dan ⃗
HASIL KALI TRIPLE DAN HIMPUNAN VEKTOR-VEKTOR RESIPROKAL 4
Catatan :
OB||⃗
luas jajaran genjang OABC |⃗ AA|=|⃗ OA| sin θ = ⃗
OB||⃗ OB × ⃗
OA
Contoh :
Jawab :
i j k
A∘ ( B ×C ) = ( 2i -3j )∘
|1 1 −1
3 0 −1 |
= (2i -3j +0 )∘((-1)- 2j - 3k)
= -2 + 6+0
=4
Jawab:
i jk
| |
B x C = 1−11 = i(2) – j(0) + k = 2 i – 0j + k
−1 2 2
B xC 2i−0 j+k 2 1
A’ = = = i+ k
A .B xC 3 3 3
i jk
| |
C x A = −1 2 2 = i (-8) + j (3) – k (-7) = - 8i + 3j – 7k
2 3−1
i jk
AxB= 2
| |
3−1 = i(-7) + j(3) + k(-5) = - 7i + 3j – 5k
1−1−2