PURWAKANING PIWULANGAN
Assalamualikum wr.wb
Wilujeng siyang para siswa kelas XII MIPA saha XII IPS.
Wilujeng pepanggihan kaliyan bu guru mapel Basa Jawi ing kelas XII MIPA saha XII
IPS.
Saderengipun pasinaon kawiwitan badhe kula purwakani kanthi pitepangan.
Guru Basa Jawi Kelas XII MIPA dalah XII IPS : Bu Ana Kristiati Marheni, S.Pd.
Purwaka Piwulangan Bahasa Jawa XI/3 Untuk Lingkungan sendiri SMA Negeri 1 Boyolali 1
Nama : Ana Kristiati Marheni, S.Pd
Tempat/Tgl Lahir : Boyolali, 22 desember 1969
Alamat : Mulyorejo kemiri Mojosongo Boyolali
Status : Menikah ( satu suami 3 anak)
Kode Mapel : P2
POKOK-POKOK PIWULANGAN
PETA KONSEP
Kegiatan Pembelajaran I
Tujuan Pembelajaran :
Melalui proses pembelajaran jarak jauh dan dengan mempelajari Handout ini
siswa dapat :
1. Menganalisis Struktur Teks Serat Wedhatama pupuh Kinanthi pada 1 - 6
2. Mengartikan kosa kata sukar dalam Teks pupuh Kinanthi pada/bait 1 - 6
3. Menjelaskan pokok-pokok isi teks tembang Kinanthi pada 1 – 6
4. Menulis parafrase Teks pupuh Kinanthi pada 1 - 6
5. Menemukan amanat/ piwulang luhur dalam Teks pupuh Kinanthi pada 1 -
6
Materi Pembelajaran
Purwaka Piwulangan Bahasa Jawa XI/3 Untuk Lingkungan sendiri SMA Negeri 1 Boyolali 3
.
A. Struktur Serat Wedhatama
Teks tembang Kinanthi lan titi larase saka Serat Wedhatama¨pada kapisan:
Nembang macapat iku supaya kepenak dirungokake prayogane bisa
ngepasake karo titilarase, singgetan, pedhotan, gregel, cengkok lan watake
tembang. Kang ora kalah penting uga kudu mangerti isine tembang.
Purwaka Piwulangan Bahasa Jawa XI/3 Untuk Lingkungan sendiri SMA Negeri 1 Boyolali 4
Kinanthi
2 3 5 6 6 6 6 6
Mang- ka kan– ti - ning tu – mu- wuh
6 5 5 5 6 6 3 53
Sa - la - mi mung- a - was e- ling
2 3 1 5 5 5 5 35
e- ling lu - ki - ta- ning a- lam
2 2 2 2 1 2 6 5
Da - di wir - ya ning du - ma - di
1 2 2 2 2 2 2 2
Su - pa - di nir ing sang sa - ya
1 2 2 6 1 2 1 2
Ye - ku pa - ngrek – sa - ning u- rip
KINANTHI
Mangka kanthining tumuwuh === 8u
Salami mung awas eling === 8i
Eling lukitning alam === 8a
Dadi wiryaning dumadi === 8i
Supadi nir ing sangsaya === 8a
Yeku pangreksaning urip === 8i
Purwaka Piwulangan Bahasa Jawa XI/3 Untuk Lingkungan sendiri SMA Negeri 1 Boyolali 5
C. SERAT WEDHATAMA PUPUH KINANTHI
01
Mangka kantining tumuwuh, salami mung awas eling, eling lukitaning alam, wedi
02
Marma den taberi kulup, angulah lantiping ati, rina wengi den anedya, pandak-
03
Pangasahe sepi samun, aywa esah ing salami, samangsa wis kawistara, lalandhepe
04
Dene awas tegesipun, weruh warananing urip, miwah wisesaning tunggal, kang
atunggil rina wengi, kang mukitan ing sakarsa, gumelar ngalam sakalir.
05
Aywa sembrana ing kalbu, wawasen wuwus sireki, ing kono yekti karasa, dudu
06
Sirnakna semanging kalbu, den waspada ing pangeksi, yeku dalaning kasidan,
07
Aywa mamatuh malutuh, tanpa tuwas tanpa kasil, kasalibuk ing srabeda, marma
08
Upamane wong lumaku, marga gawat den liwati, lamun kurang ing pangarah,
sayekti karendet ing ri, apese kasandhung padhas, babak bundhas anemahi.
Purwaka Piwulangan Bahasa Jawa XI/3 Untuk Lingkungan sendiri SMA Negeri 1 Boyolali 6
09
Lumrah bae yen kadyeku, atetamba yen wis bucik, duwea kawruh sabodag, yen ta
nartani ing kapti, dadi kawruhe kinarya, ngupaya kasil lan melik.
10
Meloke yen arsa muluk, muluk ujare lir wali, wola-wali nora nyata, anggepe pandhita
11
Kawruhe mung ana wuwus, wuwuse gumaib baib, kasliring titik tan kena, mancereng
12
Mangka ta kang aran laku, lakune ngelmu sajati, tan dahwen pati openan, tan
panasten nora jail, tan njurungi ing kaardan, amung eneng mamrih ening.
13
Kunanging budi luhung, bangkit ajur ajer kaki, yen mangkono bakal cikal, thukul
14
Tur kang nyulayani iku, wus wruh yen kawruhe nempil, nanging laire angalah,
katingala angemori, mung ngenaki tyasing liyan, aywa esak aywa serik.
15
Yeku ilapating wahyu, yen yuwana ing salami, marga wimbuh ing nugraha, saking
heb kang Maha Suci, cinancang pucuking cipta, nora ucul-ucul kaki.
16
17
Purwaka Piwulangan Bahasa Jawa XI/3 Untuk Lingkungan sendiri SMA Negeri 1 Boyolali 7
Pantes tinulad tinurut, laladane mrih utami, utama kembanging mulya, kamulyaning
18
Purwaka Piwulangan Bahasa Jawa XI/3 Untuk Lingkungan sendiri SMA Negeri 1 Boyolali 8
lalandhepe mingis-mingis, pasah wukir
sakalir.
5.
Aywa sembrana ing kalbu, wawasen
uwis.
6
Sirnakna semanging kalbu, den
mamrih titih.
1. Kamangka panuntune
Mangka kantining tumuwuh, salami mung
urip,selawase mung waspada lan
awas eling, eling lukitaning alam, wedi eling,eling marang pratandhaning
4.
Dene awas tegesipun, weruh
sakalir.
5.
Aywa sembrana ing kalbu, wawasen
uwis.
6
Sirnakna semanging kalbu, den
mamrih titih.
Purwaka Piwulangan Bahasa Jawa XI/3 Untuk Lingkungan sendiri SMA Negeri 1 Boyolali 10
saka kasangsaran
weryaning dumadi, supadi nir ing sangsaya,
Purwaka Piwulangan Bahasa Jawa XI/3 Untuk Lingkungan sendiri SMA Negeri 1 Boyolali 11
PENJAJAGAN PEMAHAMAN ( TUGAS siswA)
Garapen gladhen iki !
1. Tegesna saben tembung serat wedhatama pupuh kinanthi pada 2,3,4
kanggo siswa absen ganjil lan 4,5,6 kanggo absen genep!
2.Tulisen pokok-pokok isine serat wedhatama pupuh kinanthi pada 2,3,4
kanggo siswa absen ganjil lan 4,5,6 kanggo absen genep!
3. Tulisen piwulang luhur utawa amanate Teks Serat Wedhatama Pupuh
Kinanthi: Pada 2 ,3,4 kanggo no absen ganjil lan Pada 4,5,6
kanggo
Absen genap
Purwaka Piwulangan Bahasa Jawa XI/3 Untuk Lingkungan sendiri SMA Negeri 1 Boyolali 12
Purwaka Piwulangan Bahasa Jawa XI/3 Untuk Lingkungan sendiri SMA Negeri 1 Boyolali 13