ISU PENCEMARAN ALAM SEKITAR MERUPAKAN SATU ISU GLOBAL

YANG MEMERLUKAN PENELITIAN BERSAMA DI PERINGKAT

ANTARABANGSA . BINCANGKAN .

 
PENGENALAN

Jika kita lihat tajuk perbincangan ini, ianya merupakan satu tajuk yang meluas dan
banyak aspek boleh dibincangkan . Tetapi jika kita renung dan teliti dengan sedalam-
dalamnya maka kita dapati satu perkara yang perlu diambil kira adalah pada perkataan
'memerlukan penelitian bersama' .

Berdasarkan kepada isu yang hendak dibincangkan 'memerlukan penelitian bersama'

membawa maksud bahawa , isu pencemaran yang merupakan isu global ini perlu
dibincangkan, difikirkan dan ditangani bersama-sama di peringkat antarabangsa . Ini
adalah kerana masalah pencemaran yang berlaku di seluruh dunia ini pernah, sedang
dan akan dialami oleh semua negara . Jadi langkah-langkah bijak perlu dirancangkan
bagi mengatasi masalah ini .

Bagaimanakah cara kita hendak menyelesaikan masalah di atas ? Cara kita menjawab
atau menyelesaikannya adalah bergantung kepada persepsi kita sendiri terhadap alam
sekitar . Ia juga mendedahkan cara hidup kita; adakah cara hidup kita dapat membantu
memulihara alam sekitar atau sebaliknya ?

Unit Pendidikan Persatuan Pencinta Alam atau Malaysia Nature Society (MNS) sering
menerima pertanyaan tentang apakah cara-cara memulihara alam sekitar yang
sepatutnya dilakukan oleh semua pihak . Tidak kurang juga yang menanyakan adakah
usaha seorang individu dapat memulihara alam sedangkan masalah-masalah itu telah
menjadi semakin rumit .

Jika kita meniliti punca-punca masalah alam sekitar, kita mendapati bahawa
kebanyakannya disebabkan oleh permintaan manusia terhadap hasil keluaran industri .
Ini membawa kepada masalah tekanan terhadap keupayaan bumi membekalkan ruang
dan sumber untuk permintaan ini .

Tekanan terhadap alam sekitar terdiri daripada dua bentuk .

 Pertamanya tekanan daripada permintaan terhadap sumber asli seperti bahan

api, air dan juga tanah .
 Keduanya, ialah sisa industri yang mencemarkan udara dan persekitaran .
Ini menyebabkan berlakunya pencemaran serius secara global seperti kesan rumah
hijau, permusnahan ozon dan hujan asid .

Bila kita fikirkan mengenai pencemaran secara global ini, rasanya terlalu sukar untuk
seseorang individu itu memperbaiki keadaan . Kita mungkin tertanya-tanya, apakah
tindakan seorang individu itu berupaya untuk memberikan apa-apa kesan ? Namun
begitu, kita harus sedar bahawa pencemaran yang serius beginilah sebenarnya
berpunca daripada tindakan individu juga . Oleh yang demikian, tindakan individu
jugalah yang dapat membantu menyelamatkan bumi kita ini .

Definisi

Menurut Kamus Dewan Bahasa dan Pustaka (DBP) mengatakan bahawa pencemaran
adalah suatu perbuatan yang mencemarkan (mengotorkan) - pengotoran alam -
perbuatan mencemarkan kebersihan alam sekeliling dengan sampah sarap .

Jenis-jenis pencemaran

Terdapat pelbagai cara pencemaran ini boleh berlaku . Tetapi ianya terbahagi kepada
dua jenis iaitu :

 Pencemaran yang disebabkan oleh faktor Semulajadi

Pencemaran yang disebabkan oleh faktor semulajadi adalah pencemaran yang

berlaku dengan sendirinya setelah berlakunya bencana alam seperti letusan
gunung berapi, dilanda ribut taufan, gempa bumi dan sebagainya .

 Pencemaran yang disebabkan oleh faktor manusia .

Pencemaran yang disebabkan oleh faktor manusia adalah pencemaran yang

dilakukan oleh manusia samada sengaja atau tidak disengajakan . Antaranya
adalah:

a. Pencemaran Udara

Contohnya, gas-gas beracun, zarah-zarah yang

terperangkap hasil dari asap kenderaan, jerebu dari kesan
pembakaran secara terbuka dan sebagainya .

b . Pencemaran Air
 Contohnya, pembuangan air kumbahan, sisa-sisa kimia,
haba, pembuangan sampah dan sebagainya .

c . Pencemaran Tanah

Contohnya, pemusnahan hutan akibat pembalakan,

pembuangan sisa-sisa kimia dan sisa-sisa pepejal .

Kesan-kesan Pencemaran

 Mengancam Kesihatan Manusia

Akibat daripada pencemaran alam sekitar, kesihatan manusia turut terjejas . Di negara
kita misalnya penggunaan kereta masa kini telah bertambah dengan begitu pesat
berbanding tahun 1950an dan 1960an dahulu . Malangnya kecanggihan teknologi
pembuatan kenderaan bermotor telah menimbulkan banyak masalah misalnya
pencemaran udara, pencemaran bunyi, kerosakan alam dan hidupan semulajadi .

Pengeluaran gas monoksida iaitu sejenis gas beracun yang boleh membunuh sekiranya
terkumpul dalam kawasan yang tertutup . Sejenis lagi unsur yang boleh terhasil
melalui penggunaan kenderaan bermotor ialah plumbum iaitu sejenis bahan kimia
yang sangat beracun dan boleh menyebabkan kerosakan otak terutamanya di kalangan
kanak-kanak .

Selain dari itu seperti yang berlaku di Teluk Minamata, Jepun, pencemaran toksid
yang masuk ke dalam air menyebabkan simptom kebas-kebas, sakit kepala, kabur
penglihatan dan penuturan yang tidak betul . Sesetengahnya berakhir dengan
kelumpuhan dan ada yang menemui maut . Simptom yang disebabkan oleh keracunan
raksa ini telah membabitkan beratus-ratus keluarga nelayan . Ia dikenali sebagai
penyakit Minamata .

 Mengancam tumbuhan dan binatang

Kesan daripada pencemaran yang berlaku bukan sahaja dialami oleh manusia bahkan
turut memberi kesan kepada hidupan yang lain . Antara kesan pencemaran yang
banyak membunuh organisma laut di perairan cetek ialah kesan daripada tumpahan
minyak ke laut . Apabila tumpahan minyak berlaku dengan banyak berhampiran
persisiran pantai ia membentuk lapisan minyak yang mengancam kehidupan laut serta
burung . Tumpuhan tersebut juga turut menjejaskan tumbesaran dan kesuburan
plankton .
Antara kesan yang dianggap kronik ialah anomalia, iaitu pembesaran tubuh dan
tingkahlaku yang tidak normal, serta kurang daya ketahanan badan kepada
penggunaan sumber air tersebut .

Sebagai contoh yang lain kesan daripada keracun raksa, kejadian yang aneh berlaku di
Teluk Minamata, Jepun, yang mana burung-burung yang sedang terbang tiba-tiba
menjunam dari angkasa . Kucing berjalan terhoyong-hayang dengan mulut yang
berbuih, kemudian berlari tidak menentu lalu mati .

Kapal Showa Maru yang menumpahkan 7700 tan minyak di kepulauan Riau dalam
tahun 1975, menjejaskan beratus-ratus hektar tanaman tropika di perairan Indonesia .
Walaupun selepas empat tahun kejadian tersebut berlaku, kesan saki-baki minyak
masih kelihatan dan telah memusnahkan ekosistem laut di Asia Tenggara yang
terkenal sebagai akuakultur .

 Kerosakan Harta Benda

Pencemaran yang disebabkan oleh faktor semulajadi seperti letusan gunung berapi,
ribut taufan, gempa bumi dan sebagainya, banyak memberi kesan kepada kerosakan
harta benda . Sebagai contoh kejadian letusan gunung berapi yang berlaku di
Indonesia iaitu Gunung Merapi telah menyebabkan berlakunya kerosakan harta
benda . Ini disebabkan oleh lahar panas yang dikeluarkan oleh gunung tersebut .
Antara kerosakan harta benda yang berlaku ialah kemusnahan kediaman penduduk
dan kemudahan infrastruktur di kawasan yang terlibat .

 
 
 
 
 
 
 
 
  
LANGKAH-LANGKAH BERSEPADU
PENYELESAIAN ISU ALAM SEKITAR
Arus pembangunan ke arah menjadikan Malaysia sebagai sebuah negara maju telah
mencetuskan pelbagai situasi . Pembangunan pesat sektor ekonomi dan perindustrian
serta kestabilan politik dan sosial telah memberikan taraf hidup yang selesa kepada
rakyat dan menaikkan imej negara di kaca mata dunia . Namun begitu, disebalik
keselesaan dan pembangunan tersebut timbulnya beberapa masalah sampingan yang
boleh memudaratkan kehidupan masyarakat .

Pencemaran yang melibatkan beberapa negara seperti pencemaran perairan pantai dan
pencemaran udara yang disebabkan oleh jerebu memerlukan penglibatan yang aktif
dari negara-negara yang terbabit untuk mendapatkan penyelesaian bersama .

1. Pencemaran Laut

Malaysia dikelilingi oleh laut di mana terdapat pelbagai aktiviti seperti carigali
minyak dan pengangkutan air . Justeru itu Malaysia juga adalah terdedah kepada
risiko tumpahan minyak yang besar . Perangkaan menunjukkan bahawa lebih dari 165
pelantar minyak telah menjalankan usaha carigali dan aktiviti pengeluaran di perairan
Laut Cina Selatan dan Selat Melaka pula adalah laluan perkapalan yang antaranya
paling tersibuk di dunia . Dalam tahun 1995 terdapat lebih kurang 30251 buah kapal
yang telah melalui Selat Melaka yang mana hampir 30% adalah merupakan kapal-
kapal tangki. (Sumber : Perangkaan Jabatan Laut Semenanjung Malaysia )

Kini, laut semakin terancam oleh aktiviti manusia yang ghairah mengejar materialistik
tanpa menghiraukan implikasi kepada alam sekitar . Pencemaran di Asia Tenggara
adalah berpunca daripada pelbagai faktor . Kepelbagaian faktor ini menyebabkan
kualiti dan kuantiti air laut tercemar dengan begitu teruk tanpa ada satu vaksin yang
mujarap untuk memulihkannya . Lebih 90% daripada punca pencemaran laut adalah
disebabkan oleh aktiviti manusia dan baki 10% adalah berpunca dari sektor
perkapalan . (Persatuan Pencinta Alam, Tumpahan Minyak Yang Meracuni
Perairan Malaysia, Dewan Kosmik (Mac), DBP, Kuala Lumpur, 1995, m.s.:53-55)

 Langkah dan kerjasama yang diambil oleh negara-negara berpantai di

rantau Asia Tenggara .
Terdapat tiga buah negara yang saling berkongsi perairan iaitu Malaysia, Indonesia
dan Thailand . Ketiga-tiga negara ini saling terlibat dalam kerjasama yang bertujuan
untuk mencapai kepentingan bersama . Malaysia dan Indonesia telah bekerjasama
dalam usaha untuk mempertahankan kedaulatan Selat Melaka di bawah kedaulatan
kedua-dua negara . Walaupun isu Selat Melaka bersifat rumit namun ia tidak pernah
menghalang negara-negara berpantai untuk prihatin terhadapnya .

Kejadian yang berlaku pada 6 Januari 1967, telah memaksa negara-negara yang
berpantai untuk mengambil satu tindakan yang positif terhadap kejadian tersebut . Di
dalam tahun tersebut kapal tangki minyak Jepun yang dikenali sebagai Torry Canyon
yang telah didaftarkan di Liberia telah terlibat dalam perlanggaran . Akibatnya
berlaku pertumpahan minyak yang mana memerlukan kos yang tinggi untuk
membersihkannya . Jumlah kos yang diperlukan pada ketika itu ialah 16 juta dollar .

Buat masa ini Malaysia dan Indonesia melalui ASEAN mereka telah menyalurkan
pandangan mereka mengenai isu-isu Selat Melaka . Satu rancangan yang dikenali
sebagai Rancangan Kontigensi Kebangsaan Mengawal Tumpahan Minyak telah
diadakan di Jabatan Alam Sekitar . Objektif bagi kerjasama serantau ini membolehkan
satu tindakan serta-merta dijalankan bagi mengawal tumpahan minyak ynag
tertumpah di perairan Malaysia .

Selain dari Malaysia, negara-negara berpantai yang lain seperti Singapura turut
mewujudkan beberapa badan tertentu untuk mengatasi masalah ini . Kesemua badan-
badan yang ditubuhkan ini terletak di bawah satu pentadbiran pelabuhan Singapura
atau dikenali sebagai Port of Singapore (PSA) . Syarikat-syarikat minyak juga prihatin
dengan isu ini . Mereka telah bergabung untuk membentuk Tierred Area Response
Capability (TARC) . Pertubuhan ini dibentuk pada tahun 1986 dan dianggotai oleh
Syarikat Minyak ESSO, Caltex dan Mobile . Organisasi ini mempunyai pelbagai
kelengkapan yang canggih dan terkini yang dapat digunakan dalam kerja-kerja
pengawalan dan pembersihan kawasan tumpahan minyak .

Pada tahun 1992, singapura telah mencadangkan penubuhan satu badan khas untuk
mengatasimasalah tumpahan minyak . East Asia Response Limited (EARL) akhirnya
telah terbentuk dan ia dianggotai oleh lima syarikat minyak terkemuka . Syarikat-
syarikat itu ialah ESSO, Petronas, Caltex, Mobile dan Shell . Pertubuhan ini berbeza
dari pertubuhan yang lain kerana peranannya yang luas dan tidak terhad di kawasan
perairan Malaysia dan Singapura sahaja tetapi meliputi rantau Asia Pasifik termasuk
Jepun dan Australia .

Apabila berlakunya kejadian tumpahan minyak, langkah pertama yang harus

dilakukan ialah mengawal tumpahan minyak daripada merebak ke kawasan lain .
Tumpahan minyak akan cepat merebak melalui tiupan angin dan pengaliran arus air
yang deras . Terdapat empat cara yang digunakan untuk mengawal tumpahan minyak
iaitu :

I. Cara mengepung dan mengumpul tumpahan

II. Menggunakan dispersent dan bahan kimia
III. Pembersihan pantai
IV. Dibiarkan sahaja

Selain daripada itu, terdapat pelbagai faktor yang perlu diambil dalam mengawal
tumpahan minyak daripada merebak . Antaranya ialah :

I. Lokasi tumpahan
II. Kuantiti tumpahan
III. Jenis tumpahan
IV. Keadaan laut
V. Keupayaan tindakbalas bahan yang tertumpah

Apabila berlaku kejadian tumpahan minyak, pihak yang bertanggungjawab akan

menjalankan operasi pembersihan minyak secara berperingkat-peringkat iaitu
peringkat tempatan, peringkat kawasan dan peringkat wilayah .

Operasi peringkat wilayah berjalan apabila tumpahan minyak yang berlaku adalah
yang terbesar, melibatkan kawasan yang luas dan jumlah tumpahan yang banyak. Ia
dilakukan apabila jumlah peralatan, tenaga dan sumber dari negara ini tidak
mencukupi dan melibatkan bantuan daripada negara lain . Di antara alternatif daripada
kerjasama peringkat wilayah ini ialah :

I. Rancangan Kontigen Lombok - Makasar

II. Standard Operating Prosedure for Straits of Malacca and the Straits of
Singapore
III. Standard Operating Prosedure for Malaysia and Brunei Darussalam
IV. ASEAN - Oil Spill Response Action Plan (ASEAN - OSRAP)

Seterusnya terdapat juga objektif bagi mewujudkan kawalan tumpahan minyak.

Antara objektifnya ialah :

I. Untuk mengadakan satu sistem tindak balas serta-merta yang diselaraskan bagi
menghadapi tumpahan minyak.
II. Untuk meningkatkan kemampuan dan sumber-sumber yang ada dari segi
peralatan serta latihan kakitangan bagi menghadapi kejadian tumpahan minyak.
III. Untuk mengelakkan kesan buruk ke atas persekitaran dengan cara mengawal
aliran minyak.
Terdapat juga langkah-langkah lain yang dilakukan untuk mengurangkan dan
mengelak berlakunya kemalangan kapal di Selat Melaka dan Selat Singapura. Negara-
negara berpantai merasakan amat perlu bagi mereka untuk mengawal keselamatan lalu
lintas di kedua-dua selat tersebut. Oleh itu, mereka telah menyarankan agar Trafic
Separation Scheme (TSS) atau Skim Lalu Lintas diwujudkan memandangkan di
Eropah telah lama menggunakan kaedah ini iaitu sejak pertengahan abad ke-19.
Perlaksanaan TSS adalah didorong oleh kejayaan skim yang serupa di Eropah.
Cadangan untuk mengadakan skim ini di Eropah bermula pada tahun 1857 iaitu di
England. Cadangan ini dibuat ekoran dari tragedi perlanggaran kapal milik Amerika
dan Perancis yang mengorbankan seramai 3000 orang.

Beberapa saranan juga telah dibuat bagi menjaga supaya pencemaran tidak berlaku
secara berleluasa. Antaranya ialah :

I. Masalah pencemaran Selat Melaka harus dikaji dengan lebih mendalam

dan tindakan yang bersesuaian harus segera diambil.
II. Akta Zon Ekonomi Eksklusif 1984 haruslah digunakan setakat yang
diperlukan dan mengenakan denda yang lebih tinggi kepada mereka
yang mencemar laut dan pantai.
III. Majlis peringkat tertinggi dianggotai oleh kalangan negara-negara
berpantai yang berkongsi perairan Selat Melaka harus ditubuhkan untuk
meneliti perkara ini dan mencari jalan penyelesaiannya.
IV. semua pengguna Selat Melaka diwajibkan membayar levi atau tol.

Dengan wujudnya pelbagai saranan, akta, skim dan pertubuhan diharapkan masalah
pencemaran akan dapat dikurangkan bagi memelihara perairan negara kita. Di
Malaysia berbagai pihak terbabit dalam penguasaan pencemaran seperti Jabatan Alam
Sekitar (JAS), Jabatan Kastam dan Eksais Diraja, Jabatan Marin, Jabatan Laut, TLDM
dan PDRM yang diperwakilkan kuasa menyiasat di bawah Akta Kualiti Alam
Sekeliling 1974. Walaupun begitu, Jabatan Alam Sekitar adalah bertanggungjawab
sepenuhnya dalam menguatkan akta tersebut dengan dibantu oleh agensi-agensi
maritim yang lain.

2. Pencemaran Udara

Memang tidak dapat dinafikan bahawa pengangkutan moden telah banyak membawa
perubahan dan kebaikkan pada taraf kehidupan masyarakat Malaysia. Sistem
jalanraya yang baik, kemudahan sistem penerbangan yang cemerlang, dan adanya
pelabuhan yang bertaraf antarabangsa sememangnya telah dapat membawa negara
dan rakyat ke era kemajuan dan pemodenan. Kini setelah Malaysia merdeka, boleh
dikatakan 90%-95% kawasan desa yang jauh dari bandar dan kota telah dapat
menikmati kemudahan jalan raya yang telah mengubah keadaan dan rezeki penduduk
desa. Walaubagaimanapun, perubahan dan kebaikan ini tidak mungkin berlaku tanpa
membebankan alam sekitar. Lazimnya, setiap perbuatan dan perubahan itu membawa
bersamanya kebaikan dan keburukan.

Kesan negatif yang disebabkan oleh sistem pengangkutan merupakan faktor terbesar
yang menyebabkan pencemaran udara. Dianggarkan setiap tahun, lebih kurang 13.6
juta tan gas-gas beracun yang berpunca daripada penggunaan kenderaan merosakkan
kawasan hutan, tasik dan kehidupan laut. Gas beracun ini juga turut menambahkan
kesan rumah hijau serta membahayakan kesihatan manusia sejagat.

Ahli sains telah membuktikan bahawa pengangkutan secara keseluruhan

menghasilkan 64% gas Nitrogen Oksida (unsur utama yang menyebabkan terjadinya
hujan asid), 42% Hidrokarbon, 66% Karbon Monoksida, 32% Plumbum, 30% Karbon
Dioksida, 74% Benzena (merupakan bahan beracun), serta Toluena, Xilena, dan
Etilena yang tidak diketahui jumlah peratusannya.

Sekiranya dikaji jenis sistem pengangkutan (pengangkutan darat, laut dan udara)
maka jelaslah bahawa kenderaan bermotor seperti kereta, lori, motorsikal dan bas
merupakan punca utama pencemaran berbanding dengan kapal laut dan kapal terbang.
Analisis yang dibuat di Switzerland menunjukkan sistem pengangkutan darat, kecuali
kereta api, menggunakan sebanyak tiga kali ganda keluasan tanah. Ini melibatkan
penggunaan tenaga sebanyak 3.5 kali ganda bagi kereta dan 8.7 kali ganda bagi lori
dan trak yang menghasilkan 9 kali ganda pencemaran. Sekiranya analisis yang dibuat
di Malaysia, berkemungkinan statistik yang sama akan di dapati dan barang kali juga
lebih tinggi daripada hasil kajian di Switzerland memandangkan kepada pertambahan
penggunaan kenderaan bermotor ( terutamanya kereta ) di Malaysia akhir-akhir ini.

 Langkah Penyelesaian

Bahaya pencemaran akibat penggunaan kenderaan bermotor telah lama diberi

perhatian serius oleh negara-negara maju. Di Amerika misalnya, satu Akta Udara
Bersih (Clean Air Act) telah diwujudkan untuk mengurangkan penghasilan Hidro
Karbon, Karbon Monoksida dan oksida-oksida Nitrogen tertentu. Pengurangan ini
dilakukan dengan cara mewajibkan penggunaan penukar bermangkin ( Catalytic
Converters) dalam industri pembuatan kenderaan bermotor. Penukar bermangkin dua
hala (Two -way Catalytic Converters) boleh mengurangkan hingga 98% unsur-unsur
pencemaran dengan cara menukarkan Hidro Karbon dan Karbon Monoksida kepada
Karbon Dioksida dan Wap. Penukar bermangkin tiga hala (three- way Catalytic
Converters) pula boleh mengoksidakan oksida-ksida Nitrogen tertentu, tanpa
mengurangkan kecekapan enjin atau menambahkan penggunaan minyak kenderaan
bermotor.
Kesan Plumbum terhadap kesihatan juga boleh dielakkan sekiranya kita menggunakan
minyak tanpa plumbum (unleaded). Tindakan tegas kerajaan Malaysia adalah perlu
untuk mengurangkan penggunaan dan penjualan minyak berplumbum demi menjamin
kesihatan masyarakat umum, terutamanya penghuni kota.

Mencari alternatif selain daripada minyak juga adalah penting bagi tujuan
mengurangkan kesan pencemaran alam sekitar. Dua bahan alternatif yang
dicadangkan ialah gas asli (natural gas) dan Propana. Kajian yang telah dijalankan
menunjukkan bahawa bahan-bahan yang mengandungi kandungan oktana yang tinggi
tidak menghasilkan plumbum dan boleh mengurangkan sehingga 90% pengeluaran
Karbon Monoksida dan Hidrokarbon . Kecekapan enjin juga meningkat daripada 6%
kepada 15% apabila menggunakan bahan-bahan ini sebagai bahan pembakar.

Dewasa ini, kajian bagi menghasilkan minyak enjin biomassa daripada tumbuh-
tumbuhan sedang giat dijalankan. Contohnya di negara kita, ahli sains telah pun
menemui sejenis minyak daripada kelapa sawit yang boleh mengurangkan
pencemaran udara tanpa menjejaskan kecekapan enjin. Sungguhpun penemuan ini
masih terlalu baru untuk dipastikan sama ada ia praktikal atau pun tidak, ia patut
dijadikan satu titik permulaan bagi meningkatkan usaha kita ke arah mencapai konsep
pembanguna berterusan yang perihatin terhadap persekitaran.

Di negara-negara barat, penggunaan kenderaan yang menggunakan kuasa elektrik

juga sedang dikaji secara giat. Kenderaan jenis ini tidak menghasilkan pencemaran
bunyi dan udara. Namun demikian, tenaga elektrik adalah mahal dan kesannya
terhadap alam sekitar mungkin bergantung kepada cara tenaga elektrik tersebut
dihasilkan.

Kenderaan bermotor, sama ada buruk ataupun baru, hanya bertanggungjawab kepada
separuh daripada persoalan dan alam sekitar. Separuh lagi tanggungjawab tersebut
terletak dibahu kita sebagai pengguna. Sekiranya kita ingin mengurangkan kesan
negatif penggunaan kenderaan bermotor terhadap alam sekitar, maka sikap perihatin
terhadap cara kita menggunakan kenderaan adalah amat penting.

Selain itu kita patut mengurangkan penggunaan penyaman udara dalam kenderaan
bermotor kecuali jika benar-benar diperlukan. Penggunaan alat penyaman udara boleh
menghasilkan gas Klorofluorokarbon (CFC) dan menambahkan penggunaan minyak
hingga 12 % terutamanya sewaktu kesesakkan lalu lintas. Penggunaan alat penyaman
udara boleh digantikan dengan penggunaan ventilator udara dan membuka tingkap
sewaktu memandu. Menggunakan kadbod penghalang cahaya di cermin hadapan dan
belakang ketika meletakkan kenderaan bermotor ditengah panas juga boleh
mengurangkan kepanasan dalam kenderaan bermotor. Dengan ini kita dapat
mengurangkan penggunaan alat penyaman udara sewaktu memandu kenderaan
seterusnya dapat mengurangkan pencemaran alam sekitar.

Berkongsi kenderaan untuk ke pejabat atau tempat-tempat tertentu bukan sahaja

menjimatkan tenaga dan wang, malahan adalah satu cara yang lebih bersih dan bijak
dalam memulihara alam sekitar daripada tercemar. Selain itu, menyelesaikan seberapa
banyak tugas dalam satu perjalanan juga boleh menjimatkan penggunaan minyak.
Akhir sekali kita seharusnya mengurangkan penggunaan kenderaan bermotor bagi
perjalanan jarak dekat. Penggunaan basikal, kenderaan awan ataupun berjalan kaki
adalah lebih baik untuk alam sekitar disamping memberi kesan yang positif terhadap
kesihatan kita.

Justeru itu, kempen Masyarakat Penyayang sepatutnya diperluaskan bagi merangkumi

hubungan manusia dengan alam sekitar agar masyarakat Malaysia lebih prihatin dan
bertangungjawab terhadap persekitarannya. Pengguna kenderaan haruslah
menggunakan kenderaan mereka dengan bijak agar dapat memulihara kesejahteraan
alam sekitar di samping mengurang dan menyelesaikan masalah berkaitan dengan
sistem pengangkutan.

3 . Pencemaran Darat

Manusia mengguna dan menyesuaikan diri dengan unsur-unsur alam semulajadi

seperti hutan, bahan galian, air, udara, tanah, sumber-sumber laut dan bahan api,
mengindahkannya menerusi proses-proses pengeluaran kepada bentuk barangan dan
perkhidmatan .

Proses-proses pengeluaran ini berkait rapat dengan sistem ekonomi serta

perkembangan dan pertumbuhannya . Sikap memandang sesuatu dari perspektif
keuntungan menimbulkan sifat mengeksploitasi alam sekitar tanpa memperkirakan
kepupusan sumber-sumber alam semula jadi .

Hutan memang mempunyai nilai komersial dalam ekonomi negara . Hutan didapati
membekalkan kayu balak dan kertas yang merupakan satu sumber penting bagi
pendapatan matawang asing . Di kawasan tropika, rotan dianggarkan
menyumbangkan nilai tahunan sebanyak RM 1200 juta setahun dalam perdagangan
dunia . Akan tetapi eksploitasi hutan yang melampau untuk tujuan pembalakan,
pertanian, ternakan dan sebagainya telah mengakibatkan pencemaran alam yang
sangat dahsyat .

Umpamanya, banjir yang melanda beberapa kawasan seperti India, Bangladesh dan
kawasan-kawasan Asia yang lain telah mengurangkan sumber air sungai yang bersih
untuk kegunaan sehari-hari . Hasil tanaman padi, tebu dan sebagainya juga terjejas .
Di sebaliknya kerajaan negara-negara tersebut terpaksa membelanjakan kira-kira RM
140 juta hingga RM 750 juta sebagai perbelanjaan banjir . Kadar pemendakan yang
tinggi akibat penusnahan hutan yang tidak terkawal juga telah mengurangkan jangka
penggunaan air kolam di Utara Pulau Luzon, Filipina, di kolam Air Nizamzagar, India
dan lain-lain .

Beberapa peristiwa yang boleh dianggap sebagai tragedi hitam, seperti tragedi Pos
Dipang di Kampar, Perak, tanah runtuh di Genting Highlands dan beberapa lagi
peristiwa yang telah mengorbankan banyak nyawa didapati berpunca daripada
kealpaan manusia dalam menjaga alam sekitar , disebabkan terlalu mementingkan
keuntungan melalui cara meminimumkan kos ataupun disebabkan kejahilan mereka
dalam pengurusan alam sekitar .

 Langkah penyelesaian

Langkah penyelesaian untuk menghadkan pembalakan di buat oleh semua kerajaan

negeri dengan mematuhi kuota pembalakan yang ditetapkan dalam usaha memastikan
pengurusan dan pembangunan hutan berkekalan . Pihak kerajaan negeri juga
disarankan supaya menanam semula pokok sebagai langkah pemeliharan semula
hutan bagi tujuan pembalakan di masa hadapan . Tabung penanaman semula hutan
diwujudkan ke arah memastikan semua pihak mematuhi peraturan undang-undang .

Di bawah garis panduan yang disediakan oleh Pertubuhan Antarabangsa Balak

Tropika pula menitikberatkan beberapa aspek ke arah meningkatkan kesedaran
pemeliharaan hutan tropika di kalangan negara anggota . Ini termasuklah :

1. Menurunkan aktiviti dan kadar pembalakan secara sistematik dari tahun ke

setahun .

1. Membentuk plan penggunaan tanah di peringkat kebangsaan bagi pemeliharaan

hutan dan pengeluaran balak yang berkekalan .

1. Mempelbagaikan penggunaan sumber-sumber hutan dengan meningkatkan

penggunaan kayu getah, buluh, rotan dan produk hutan lainnya .

1. Menghadkan eksport kayu balak mentah tanpa diproses .

Di samping kerajaan persekutuan, Malaysia mempunyai 13 buah negeri yang

mempunyai undang-undang yang tersendiri ke atas hutan dan pemeliharaan hutan
masing-masing . Dalam konteks ini, sebarang peraturan yang diwartakan diperingkat
kerajaan persekutuan tidak semestinya harus dilaksanakan serentak di semua negeri .
Sementara itu, terdapat beberapa peruntukan dan kelonggaran yang diberikan kepada
kerajaan negeri bahawa penebangan dan pemeliharaan hutan serta balak adalah bidang
kuasa kerajaan mereka . Semua ini banyak membantu ke arah ketidakcekapan dan
permasalahan dalam menguruskan sumber hutan dan pembalakan di negara ini .

KESIMPULAN
Kita sudah tentulah merasa jijik dan tidak selesa jika rumah kita berada dalam
keadaan berasap, kotor dan busuk. Konsep ini harus diperkembangkan dengan
menganggapkan bumi ini sebagai rumah kita. Jika kita menganggapkan bumi ini
sebagai rumah kita sendiri, sanggupkah kita mengotorinya?

Bumi adalah satu-satunya planet yang membolehkan kita dan hidupan lainnya hidup
bebas. Bukankah alasan ini sudah cukup untuk kita membelainya dengan perasaan
penuh timbang rasa dan kasih sayang? Perasaan hormat harus diberikan kepada semua
bentuk hidupan dan persekitaran yang menjadi jiran tetangga kita. Segala tindakan
manusia mempunyai kesan yang mendalam terhadap alam sekitar. Perasaan hormat
terhadap hidupan lain bermakna menghormati diri kita sendiri. Menjaga kesejahteraan
alam sekitar supaya tidak tercemar bermakna menghormati keperluan kita untuk
mendapatkan udara dan bekalan air yang bersih.

Secara globalnya masalah pencemaran laut merupakan di antara agenda terpenting

yang harus dihadapi oleh negara-negara berpantai. Walaupun pelbagai masalah yang
timbul dalam penguatkuasaan pencemaran disektor marin, namun ia tetap dijalankan
oleh agensi-agensi maritim yang dipertanggungjawabkan dalam menangani masalah
ini. Kerjasama ini bukan hanya terletak pada agensi-agensi yang terbabit tetapi orang-
orang awam juga boleh berkerjasama dengan melaporkan segera sebarang kejadian
pencemaran laut yang dilakukan oleh pihak-pihak yang tidak bertanggungjawab.
Kerjasama yang padu di antara agensi-agensi maritim dengan pihak-pihak swasta bagi
menaja operasi pembersihan anasir pencemaran di laut amatlah dialu-alukan. Masalah
pencemaran laut tidak akan dapat diselesaikan sekiranya tiada kesedaran dalam diri
manusia sendiri tentang peri pentingnya alam sekitar kepada manusia. Selain daripada
itu, undang-undang yang tertakluk juga harus dikuatkuasakan bagi menjamin masalah
yang sama tidak akan berulang lagi.

Penglibatan JAS dalam melaksanakan tanggungjawabnya hanya akan tercapai dengan

kerjasama dan kefahaman masyarakat umum akan betapa pentingnya penjagaan alam
sekitar. Alam sekitar yang bersih dan terlindung mencerminkan masyarakat yang
harmonis dan sihat bagi menerajui pembangunan sains dan teknologi negara.
Alam semulajadi mengetahui sesuatu yang terbaik untuknya. Sekiranya kita
mencurahkan bahan kimia ke dalam sesuatu organisma, ianya tampak seolah-olah kita
melemparkan sekarung nat untuk skru dan pasak ke dalam peralatan jentera "delicate"
yang pernah diciptakan.

 
Pengenalan

Dalam usaha mengejar kemajuan negara dan meningkatkan taraf hidup

penduduk,kegiatan ekonomi dan projek-projek pembangunan sesebuah negara
tidak dapat dielakkan manusia sering mengabaikan masalah-masalah alam sekitar
yang timbul akibat pelaksanaan aktiviti ekonomi dan projek pembangunan.Kesan-
kesan negatif akibat proses pembangunan dan modernisasi secara terburu-buru
semakin mendesak dan ini mengakibatkan kesan pencemaran.Kesemua kesan
negatif ini semakin menggugat kesihatan manusia,sumber-sumber ekonomi dan
kemandirian bumi.Untuk mengurangkan kesan-kesan negatif pembangunan ke atas
alam sekitar,setiap aktiviti ekonomi dan pembangunan mestilah diseimbangkan
dengan usaha pengurusan dan pemeliharaan alam.

Pencemaran boleh ditakrifkan sebagai pembuangan benda-benda atau bahan-bahan

hasil dari aktiviti manusia ke alam persekitaran menyebabkan terganggunya
keselesaan atau kemandirian kehidupan.Takrifan Pencemaran yang lebih
bermaklumat adalah menurut Akta Kualiti Alam Sekitar 1974 yang menyatakan
bahawa pencemaran adalah sebarang perubahan sama ada secara langsung atau
tidak langsung kepada sifat-sifat fizik,kimia,biologi atau aras-aras radiasi mana-
mana bahagian alam sekeliling dengan melepaskan,mengeluarkan atau meletakkan
buangan hingga menjejaskan keguanaan-kegunaan berfaedah,yang menimbulkan
sesuatu keadaan berbahaya atau mungkin berbahaya kepada kesihatan,keselamatan
atau kebajikan awam atau organisma-organisma lain,tumbuhan dan
haiwan.Pencemaran dapat dikategorikan dan disenaraikan kepada pelbagai bentuk
pencemaran alam:

1.Pencemaran udara

2.Pencemaran air

3.Pencemaran laut

4.Pencemaran bunyi

5.Pencemaran tanah

6.Pencemaran haba

7Pencemaran sungai dan kolam

Konsep Pencemaran sangat bergantung atau bersandar kepada sesuatu nilai atau
pengukuran yang telah ditetapkan terhadap sesuatu faktor yang menimbulkan
pencemaran itu sendiri.Tanpa nilai ini,konsep pencemaran menjadi
kabur.Misalnya,sesuatu sayuran itu menjadi tercemar hanya apabila didapati
daripada pengukuran bahawa kandungan sesuatu bahan kimia di dalamnya telah
melebihi paras bahaya.Bahan kimia yang berbeza memberikan paras bahaya yang
berbeza pula.Ini kesan daripada bahan kimia terhadap makhluk hidup adalah
berbeza.
Lazimnya pengukuran bahan kimia di dalam air dan di udara ditentukan dalam unit
ppm(bahagian bahan kimia per juta pelarutnya).Begitu juga dengan bahan-bahan
pencemar lain diukur dengan unit-unit tertentu.

b)Kenalpasti apakah punca-punca sebenar menyebabkan berlakunya

pencemaran tersebut.

Pencemaran udara
Mengikut laporan yang dibuat oleh Jabatan Alam Sekitar,melalui akhbar Utusan
Pengguna pada tahun 2001:Jumlah keluaran bahan-bahan pencemaran udara bagi
Malaysia dianggarkan sebanyak 933,000 tan setahun.
Daripada jumlah ini,kenderaan ialah punca utama pencemaran ini(58.1%),diikuti
oleh stesen jana kuasa(23.9%),pembakaran bahan api industri(9.4%),pemprosesan
industri(3.9%) dan pembakaran terbuka(4.9%).

Pencemaran udara ini berlaku apabila terdapat benda asing dalam kepekatan yang
mengganggu atau membahayakan manusia,tumbuh-tumbuhan,b inatang dan harta
benda.Benda asing ini adalah di dalam bentuk abuk,asap,kabus,wap dan
gas(Karbon Monoksida,Nitrogen Oksida,Hidrokarbon,Ozon,S ulfur Oksida ,bau-
bauan) ataupun apa-apa campuran bahan-bahan ini.

Rajah 1.1 Gambar Photo menunjukkan pencemaran udara hasil dari

pembangunan industri .

Pembangunan tanpa pengurusan yang dirancang boleh membawa kesan buruk

yang akan mengancam kualiti alam sekitar.Jumlah kenderaan di seluruh negara
meningkat hampir 2 kali ganda sejak 1980.Keadaan ini berbahaya kepada alam
sekitar kerana karbon diosida yang dikeluarkan oleh kenderaan menjejaskan
kesihatan manusia dan juga menipiskan lapisan ozon.

Rajah 1.2 Gambar Photo menunjukkan pencemaran udara berlaku akibat

dari pembuangan gas karbon dioksida pada kenderaan.
Dapatlah dijelaskan punca-punca utama pencemaran udara ini adalah akibat
daripada stesen jana kuasa elektrik,kerja-kerja pembinaan,industri atau
kilang,kenderaan bermotor dan pembakaran sampah sarap.
Penderaan alam sekitar melalui pencemaran udara timbul akibat daripada tindakan
manusia itu sendiri.Setiap manusia menyumbang terhadap kemusnahan alam
sekitar.Perokok yang mengembuskan asap ke udara,pembakaran sisa buangan di
kawasan perumahan secara tidak terkawal juga membawa kesan kepada
pencemaran udara.

Pencemaran air
Pencemaran air bermaksud perubahan yang berlaku dari segi kandungan,keadaan
dan warna sehingga tidak sesuai dan akan memberi kesan terhadap manusia
apabila digunakan.Pencemaran ini berlaku sama ada dari segi biologi,kimia dan
fizik.Bahan pencemaran boleh didapati dalam pelbagai bentuk iaitu gas,cecair dan
pepejal.Pencemaran air boleh berlaku di mana-mana sahaja tempat berair.Oleh
itu,pencemaran air merupakan pencemaran yang begitu meluas kerana didapati di
seluruh dunia.

Antara punca-punca pencemaran air ialah:

a.Sisa bahan buangan kilang seperti sisatosid yang dibuang ke dalam sungai oleh
pihak yang tidak bertanggungjawab.Pembuangan ini dianggap mudah kerana tidak
memerlukan kos pelupusan.

b.Pembuangan bahan-bahan buangan seperti sampah,minyak dan najis oleh

sesetengah pihak individu juga merupakan penyumbang ke arah pencemaran air.

c.Penerokaan juga membantu menyumbang ke arah pencemaran air.Ini adalah

kerana,penerokaan yang dijalankan sudah pasti menyebabkan hakisan tanah
berlaku dan seterusnya tanah runtuh akan masuk ke dalam sungai dan menjadi
mendakan.Mendakan ini boleh mencetekkan lagi paras air sungai dan seterusnya
banjir akan berlaku.

Rajah 1.3 Gambar Photo Pembuangan sampah di sungai

Sesetengah bandar dan kampung mengepam pelbagai bahan buangan yang tidak
dirawat,manakala kilang kadang kala membuang bahan beracun ke dalam
sungai.Ini boleh membunuh ikan dan tumbuhan seperti haiwan air yang lain.Baja
dan racun perosak kimia yang digunakan oleh petani juga dibawa oleh air hujan ke
dalam sungai dan anak sungai.Bahan-bahan ini boleh membunuh berbagai-bagai
jenis hidupan air.

Rajah 1.4 Gambar Photo menunjukkan pembuangan sampah di sungai

berhampiran kawasan pembangunan industri.
Sikap tidak bertanggungjawab dan mementingkan keuntungan semata-mata telah
membutakan hati dan perasaan manusia terhadap alam sekitar.Pengusaha kilang
umpamanya,berusaha menjimatkan kos dengan mengambil jalan
mudah,membuang sisa kilang ke dalam sungai walaupun menyedari kesannya
terhadap persekitaran.
Selain itu,kekurangan pengetahuan menyebabkan pemilik industri tidak
mengambil berat serta cuba mengelak piawaian keselamatan yang ditetapkan sama
ada berhubung keselamatan manusia atau kestabilan alam sekitar.Pembangunan
tidak boleh dipersalahkan sebagai punca kemusnahan alam sekitar.Pembangunan
adalah rekaan manusia.
Masalah ini harus dipandang serius kerana sungai merupakan sumber air yang
paling utama.Kepesatan pembangunan industri,perumahan dan pembukaan tanah
baru menyebabkan banyak sungai yang hilang keupayaan untuk memainkan
peranan semula jadinya.Sekiranya fenomena ini berterusan,tidak mustahil
rangkaian sungai di seluruh negara turut tercemar .

3. Pencemaran laut
 Antara punca-punca berlakunya pencemaran ini ialah:
a.Sungai yang tercemar akan mengalir ke laut,dan membawa pencemaran bersama-
samanya.
b.Sesetengah bandar dan bandar raya di tepi pantai mengepam kumbahan terus ke
dalam laut.
c.Minyak yang tumpah daripada tangki minyak dan pelantar minyak merebak di
lautan lalu membunuh burung laut,kerang-kerang dan hidupan liar yang lain.
d.Pencemaran yang berpunca daripada pembuangan sisa kilang.Industri
memproses serbuk pencuci pakaian memberikan kesan terhadap sistem air di
laut.Bahan kimia,asid dan bahan organik seperti nutrien,bahan radioaktif dan gas
semakin berleluasa mencemari laut.

Rajah 1.5 Gambar photo menunjukkan asid dan bahan organik mencemari

sekitar pantai.

4.Pencemaran tanah
Pencemaran tanah bermaksud perbuatan yang berlaku kepada sesuatu kawasan
sehingga terjadinya pertukaran warna,kesuburan dan hakisan.Pencemaran ini
disebabkan oleh bahan buangan sama ada berbentuk air atau pepejal.Bahan
pencemar pula terdiri daripada pencemar organik,kimia atau fizik.
Antara punca-punca berlakunya pencemaran ini ialah:
a.Pembuangan bahan-bahan buangan daripada kilang seperti minyak,sisa toksik
dan sisa-sisa kilang.
b.Pembuangan sampah merata-rata juga merupakan penyumbang ke arah
pencemaran ini.
c.Penggunaan racun serangga secara berlebih-lebihan juga boleh menjadi salah
satu punca pencemaran tanah.
d.Sikap manusia yang jarang menghargai nilai-nilai maksum yang terdapat di
kawasan menarik dan indah.Penebangan pokok-pokok dan industri pembalakan di
kawasan tersebut,bertujuan kononnya untuk menggerakkan industri hiliran bagi
membangunkan ekonomi negara.Kesan penebangan telah mengubah sama sekali
rupa bumi di kawasan berkenaan.

Pencemaran tanah juga memberi kesan ke atas aktiviti harian manusia.Jika hampir
kesemua tempat telah dicemari,manusia sudah tidak berpeluang lagi untuk melihat
keindahan alam ini.Tanah yang telah dicemari tidak sesuai lagi untuk dijalankan
pertanian kerana bahan kimia akan membunuh tumbuhan yang ditanam.

Penukaran tanah dari hutan kepada pertanian telah mengakibatkan berlakunya

penebangan hutan secara meluas. Selain daripada mengurangkan jumlah hutan asal
dan biodiversiti hutan dan hidupan liar, penebangan hutan juga turut menyumbang
kepada hakisan tanah, pemendapan, kerosakan cerun dan tanah runtuh di
Malaysia .Penebangan hutan yang berterusan dan kemusnahan hutan di kawasan
tadahan air akan menjejaskan bekalan air dan kualiti sumber air, menjejaskan
kemampuan peng- ambilan semula air bawah tanah dan menyebabkan lebih
banyak banjir di kawasan tanah rendah.

Rajah 1.6 Gambar photo menunjukkan pembuangan sampah tidak teratur

mencemari tanah.

Rajah 1.7 Gambar photo menunjukkan pembakaran terbuka bukan sahaja

mencemari udara tetapi merosakkan semula jadi tanah di kawasan
berkenaan.

Pembangunan yang tidak dirancang dengan berkesan seperti pembalakan yang giat
dan pembukaan tanah secara berleluasa akan memberikan kesan buruk terhadap
alam sekitar contohnya berlakulah hakisan tanah,berlaku perubahan iklim,kesan
kepada rumah hijau dan banjir.
Rajah 1.8 Gambar photo menunjukkan hasil kayu balak yang ditebang.

5.Pencemaran bunyi
Pencemaran bunyi ialah bunyi bising yang keterlaluan sehingga menyakitkan
telinga.Pencemaran bunyi biasanya melebihi 80 dB(A) dan pencemaran ini
mengikut situasi dan keinginan masing-masing.Pencemaran ini boleh dibahagikan
kepada empat bahagian,iaitu kebisingan selang-seli,kebisingan selenjar,kebisingan
fluktuasi dan bunyi lantunan.

Antara punca-punca pencemaran ini ialah:

a.Bunyi kenderaan bermotor merupakan penyumbang ke arah pencemaran ini.

b.Industri-industri juga merupakan penyumbang ke arah pencemaran bunyi.Bunyi-

bunyi ini datangnya daripada penggunaan jentera,kenderaan dan sebagainya.

c.Kuari juga merupakan ejen pencemaran bunyi.Bunyi pemecahan batu,enjin

gerudi dan pemunggahan batu ke lori merupakan punca pencemaran ini.

d.Bunyi juga berpunca daripada proses pembangunan.

Rajah 2.0 Gambar photo menunjukkan kerja-kerja pembinaan yang memberi

impak pencemaran bunyi.

Kesimpulan
Malaysia sememangnya sebuah negara yang berkembang pesat serta maju dalam
pelbagai bidang.Namun dalam kepesatan pertumbuhannya itu,ramai yang tidak
menyedari bahawa ia juga membawa kesan sampingan terhadap alam
sekitar.Kegiatan-kegiatan perusahan atau perkilangan asap-asap menyebabkan
pencemaran udara dan pembuangan toksik menyebabkan pencemaran air.Selain
itu,kegiatan pembangunan dan penerokaan hutan telah mengganggu sistem ekologi
bumi dan mengakibatkan hakisan tanah.Terdapat punca-punca lain yang
menyebabkan pencemaran alam,seperti kegiatan pengangkutan yang mencemarkan
udara dan air,kegiatan perladangan dan sebagainya.

Sebenarnya,punca utama kemusnahan alam sekitar adalah rekaan manusia yang

tidak mempunyai nilai peka terhadap isu-isu sosial dalam masyarakat.

Sayang pada alam sekitar, patuh kepada undang-undang,bertanggung jawab,boleh

membuat pertimbangan.Maka,manusialah yang perlu rasional menangani keadaan
ini.

Beberapa langkah-langkah mengatasi pencemaran alam sekitar

A.PENGGUNAAN TEKNOLOGI  MODEN
Penggunaan teknologi moden untuk mengurangkan pencemaran alam sekitar
adalah amat penting.Sebagai contohnya, tanpa teknologi moden, adalah tidak
mungkin  untuk membersihkan tumpahan minyak di laut.Dengan adanya teknologi
moden, sisa pepejal seperti surat khabar lama, majalah lama, kertas, kain, bahan
plastik dan kaca dapat dikitar semula. Ini sudah tentu dapat mengurangkan
pencemaran yang disebabkan oleh pengurusan sisa pepejal yang tidak sempurna. 
Bahan-bahan buangan industri pertanian boleh diubah kepada bahan-bahan yang
berguna dan kurang bahaya. Sebagai contoh, sampah sarap boleh dijadikan bahan
api untuk menghasilkan tenaga elektrik. Hampas pertanian seperti hampas kelapa
sawit boleh 
digunakan untuk menghasilkan metana.
Selain itu, dengan adanya teknologi moden, penapis udara telah dicipta dan
dipasang pada ekzos kenderaan dan cerobong asap kilang-kilang perindustrian.
Penggunaan petrol tanpa plumbum juga merupakan satu hasil daripada penggunaan
teknologi moden. Ini dapat mengurangkan kandungan plumbum dalam atmosfera
yang bahaya kepada kesihatan manusia.

Penyelidikan ke atas minyak kelapa sawit sebagai pengganti bahan api fosil adalah
satu usaha yang menggalakkan pengurangan pencemaran alam sekitar. Dengan
adanya teknologi moden jentera-jentera dan mesin-mesin dapat diubahsuaikan
menjadi kurang mencemarkan alam sekitar.
B.PENDIDIKAN ALAM SEKITAR MELALUI KURIKULUM 
Tanggungjawab untuk menjamin sebuah negara yang bersih bukan sahaja dipikul
oleh kerajaan tetapi patut dipikul oleh semua pihak. Untuk membentuk rakyat yang
bertanggungjawab kepada alam sekitar, mereka perlulah mempunyai kesedaran. 
Untuk memupuk kesedaran di kalangan rakyat, cara yang terbaik ialah melalui
pendidikan. Sebab-sebab pendidikan alam sekitar ini perlu ialah kerana ia dapat
membentuk sikap positif diri terhadap alam sekitar. Dengan adanya kesedaran pada
seseorang individu, dia akan sedar tentang betapa pentingnya kualiti alam sekitar
yang tinggi dikekalkan. Ini kerana mereka sudah tahu apa masalah yang mungkin
akan timbul akibat sesuatu perbuatan yang tidak bertanggungjawab yang
mencemarkan alam sekitar. 
Pendidikan alam sekitar mula diperkenalkan secara formal pada peringkat rendah
melalui Kurikulum Bersepadu Sekolah Rendah ( KBSR ) dalam mata pelajaran
Alam dan Manusia. Seterusnya adalah pada peringkat menengah melalui
Kurikulum Bersepadu Sekolah Menengah ( KBSM ), khususnya dalam mata
pelajaran sains seperti Biologi. Peringkat ketiga dan terakhir ialah pengajian tinggi
melalui kursus Sains Alam Sekitar dan Biologi Persekitaran.
Pendidikan alam sekitar kepada masyarakat umum pula disampaikan melalui
media massa. Antara media massa yang memainkan peranan yang penting ialah
surat khabar, majalah, televisyen dan radio.Selain itu, terdapat juga agensi kerajaan
dan swasta yang mengadakan kempen dan ceramah.  

AKTIVITI DAN CADANGAN UNTUK MELINDUNGI ALAM SEKITAR 

Memandangkan dunia sekarang sedang diancam bahaya pencemaran, langkah-
langkah wajar dan berkesan patut diambil. Langkah untuk melindungi alam sekitar
ini bukanlah tanggungjawab pihak kerajaan sahaja. Ia adalah tanggungjawab
semua pihak. Kerajaan patutlah memperketatkan undang-undang yang melindungi
alam sekitar. Rondaan oleh pegawai Jabatan Alam Sekitar patut diperbanyakkan. 
Para pengusaha terutama pengusaha kilang secara besar-besaran patutlah
mendapatkan nasihat daripada Jabatan Alam Sekitar sebelum sesuatu operasi
perindustrian dijalankan. Pengguna memainkan peranan yang terpenting dalam
menangani masalah pencemaran. Sebagai seorang pengguna yang
bertanggungjawab, kita perlulah memilih barangan yang mendatangkan
pencemaran yang kurang sekali. Tanpa permintaan terhadap barangan yang
mendatangkan pencemaran, pengusaha kilang juga akan mula menggunakan
bahan-bahan yang lebih sesuai dengan alam sekitar. Sebagai contoh, kita
sepatutnya memilih racun serangga dalam tin aerosol yang tidak mengandungi
CFC. 
Jika semua pihak ini bekerjasama untuk menangani masalah pencemaran, sudah
tentu bumi akan di panjangkan usianya. 
Antara aktiviti yang boleh melindungi alam sekitar ialah: 
a.Pameran 
b.Kempen-kempen 
c.Pertandingan 
d.Projek  Riadah Alam Sekitar 

A.PAMERAN PENCEMARAN ALAM
Pameran yang dimaksudkan di sini ialah pameran segala bahan yang berkaitan
dengan isu pencemaran. Pameran ini boleh dilakukan di sekolah-sekolah dan juga
tempat-tempat awam seperti perpustakaan awam. Pameran ini bolehlah
merangkumi isu-isu alam sekitar, sebab-sebab pencemaran, kesan-kesannya dan
apa yang boleh dibuat untuk mengurangkan kadar pencemaran.Bahan-bahan
menarik seperti carta, polster dan keratan surat khabar bolehlah dipamerkan. Selain
itu, pita video dan slaid-slaid yang ada berkenaan dengan pencemaran juga boleh
ditayangkan.Pameran sebegini boleh meningkatkan kesedaran dan mengajar
masyarakat untuk melindungi alam sekitar.

B.KEMPEN MELINDUNGI ALAM SEKITAR

Menyertai sesuatu kempen untuk melindungi alam sekitar adalah sesuatu yang
sihat dan amat digalakkan. Antara kempen-kempen yang melindungi alam sekitar
ialah kempen cintailah sungai kita, kempen kitar semula, sahabat alam dan
sebagainya. Kempen-kempen ini dapat memberi kesan yang mendalam terhadap
peserta-pesertanya. 
Dalam kempen-kempen ini, peserta-peserta akan diajar tentang pentingnya
menjaga alam sekitar dan cara-cara menguruskan sisa buangan supaya hanya
mendatangkan pencemaran yang minimum kepada alam sekitar. Selain itu, kempen
kitar semula dapat menggalakkan pengguna untuk mengitar semula bahan yang
boleh dikitar semula. Secara tidak langsung juga, peserta akan belajar untuk
berjimat-cermat. 
Sahabat alam telah menjalankan pelbagai aktiviti seperti menanam pokok-pokok
bunga, membersihkan kawasan yang kotor dan sebagainya. Penanaman pokok
bunga akan mencantikkan pemandangan sesuatu kawasan. Selain itu, ia juga dapat 
,menapis debu yang berterbangan di udara. Tumbuhan hijau juga adalah penting
untuk mengurangkan kandungan oksigen yang boleh menyebabkan kesan rumah
hijau. 
Kempen cintai sungai telah menjalankan banyak aktiviti untuk membersihkan
kawasan sungai. Selain membersih, mereka juga menanamkan kesedaran kepada
penduduk tempatan tentang kepentingan sungai.
C.PERTANDINGAN 
Pertandingan seperti kuiz tentang pencemaran alam sekitar boleh meningkatkan
pengetahuan dan kesedaran tentang pentingnya melindungi alam sekitar.Dengan
mengadakan kuiz, peserta akan cuba memahami apakah itu pencemaran. Dalam
proses ini, mereka akan mendapat pengetahuan tersebut. Mereka juga mungkin
akan mencari penyelesaian kepada masalah pencemaran. Ini sudah tentu akan
membawa kebaikan kepada peserta itu dan alam sekitar. Pertandingan melukis
poster yang berkaitan pencemaran juga adalah baik. Ia bukan sahaja memberi
kesedaran kepada peserta sahaja tetapi mesejnya juga akan sampai kepada orang
ramai. Selain pertandingan yang telah disebutkan, pertandingan menulis karangan
dan sajak juga dapat memberikan kesedaran kepada orang ramai.

D.PENDEDAHAN MEDIA MASSA

Pada hari ini media massa memainkan peranan yang penting dalam membentuk
cara pemikiran semua pengguna. Oleh itu, dengan adanya pendedahan media
massa tentang isu pencemaran, masyarakat umum akan berhati-hati dalam
menanggani masalah pencemaran. Setakat ini, media massa yang paling banyak
membuat pendedahan tentang isu pencemaran ialah majalah dan surat khabar.
Televisyen juga ada membuat pendedahan ini contoh TV3 dan TV7 tetapi adalah
terlalu sedikit ditekankan keutamanya.

 
ISI KANDUNGAN
Perkara
Muka Surat
Isi Kandungan
1
Pengenalan
2
1.0 Pencemaran Udara
1.1 Pengenalan Kepada Pencemaran Udara
3
1.2 Kesan-kesan Pencemaran Udara
3
1.2.1 Kesan terhadap Kesihatan Manusia
3
1.2.2 Kesan Terhadap Tumbuh-tumbuhan
4
1.2.3 Kesan Terhadap Haiwan
4
1.2.4 Kesan Terhadap Bahan
4
1.2.5 Kesan Terhadap Lapisan Ozon
5
1.2.6 Kejadian Hujan Asid
5
1.2.7 Kesan Rumah Hijau dan Pemanasan Global
5
1.2.8 Kesan Terhadap Atmosfera
5
2.0Pencemaran Air
2.1 Pengenalan Kepada Pencemaran Air
7
2.2 Kesan-Kesan Pencemaran Air
8
2.2.1 Kesan Terhadap Kesihatan Manusia
8
2.2.2 Kesan Kepada Kualiti Air
8
2.2.3 Mengurangkan Kandungan Oksigen Terlarut
9
2.2.4 Sistem Air Bawah Tanah Tercemar
9
2.2.5Banjir
9
2.2.6 Kemusnahan Hidupan Akuatik
10
3.0 Pencemaran Tanah
3.1 Pengenalan Kepada Pencemaran Tanah
11
3.2 Kesan-Kesan Pencemaran Tanah
11
3.2.1 Tanah Beracun
11
3.2.2 Penyebaran Kuman-Kuman Penyakit
12
3.2.3 Kerosakan Tanah dan Kualitinya
12
3.2.4 Tanah Gersang
12
3.2.5 Membunuh Haiwan Bawah Tanah
13
3.2.6 Hakisan Tanah
13
4.0 Pencemaran Bunyi
4.1 Pengenalan Kepada Pencemaran Bunyi
14
4.2 Kesan-Kesan Pencemaran Bunyi
14
4.2.1 Menggangu Persekitaran
14
4.2.2 Masalah Kepada Pendengaran Manusia
15
Penutup
16
Rujukan
17
Lampiran
18-20