Nota Matematik

MODUL MATEMATIK KSSM
TINGKATAN 4
94 MODUL MATEMATIK KSSM TINGKATAN 4 | JABATAN PENDIDIKAN NEGERI PAHANG

TINGKATAN 4
Pengarah Pendidikan Negeri Pahang
Puitis Kata, Segunung Harapan
Syukur alhamdulillah, dengan izin dan inayah-Nya, Modul Bahan

Bantu Mengajar Mata Pelajaran Matematik Tingkatan 4 sejajar dengan Kurikulum
Standard Sekolah Menengah (KSSM) bagi tahun 2020 yang dikenali sebagai Modul
IMPAK telah dihasilkan. Rakaman penghargaan yang tidak terhingga kepada guru-guru yang
sentiasa menghulurkan sokongan dan bantuan kepada Jabatan Pendidikan Pahang dalam
mengimplementasikan misi dan visi jabatan.
Modul IMPAK ini dihasilkan khusus untuk rujukan guru-guru Matematik untuk menghasilkan
PdP yang lebih berkesan. Sesungguhnya kemurahan hati para guru Matematik yang
mempunyai pelbagai kepakaran ini amat menginsafkan kami agar sentiasa memberikan yang
terbaik dalam memastikan kelangsungan Pelan Pembangunan Pendidikan Malaysia (PPPM)
2013 – 2025.
Berdasarkan penyediaan modul yang melalui proses perancangan, penghasilan serta penilaian
yang begitu teliti, pasti modul ini amat memanfaatkan kelompok sasaran dan memberikan nilai
tambah tersendiri dalam kebolehupayaan anak-anak didik menguasai setiap topik-topik dan
kemahiran dalam Matematik.
Pihak Jabatan Pendidikan Pahang dengan seikhlasnya merakamkan ucapan tahniah dan
terima kasih yang tidak terhingga kepada guru-guru pakar Matematik yang telah berusaha
dengan begitu gigih untuk menghasilkan modul ini. Usaha gigih dan komitmen jitu daripada
semua yang terlibat menggambarkan kualiti pendidik di negeri ini yang berada pada tahap yang
sungguh cemerlang. Teruskanlah usaha murni dengan menyediakan modul-modul yang
berinovasi serta kompetitif sifatnya agar selari dengan perkembangan Pendidikan Abad Ke-21.
Semoga matlamat dan hasrat murni ini dapat membantu murid-murid menggapai cita-cita
mereka untuk cemerlang dalam mata pelajaran Matematik semasa SPM nanti. Insya-Allah.
DATO’ DR. HAJI TAJUDDIN BIN MOHD YUNUS

Pengarah Pendidikan Pahang
JABATAN PENDIDIKAN NEGERI PAHANG | MODUL MATEMATIK KSSM TINGKATAN 4 95

TINGKATAN 4
Timbalan Pengarah Pendidikan Negeri Pahang

Sektor Pembelajaran
Alur Bicara, Serlah Impian

Syukur ke hadrat Allah SWT kerana dengan izin dan kurnia-Nya,
penghasilan Modul Bahan Bantu Mengajar Mata Pelajaran Matematik Tingkatan 4 sejajar
dengan Kurikulum Standard Sekolah Menengah (KSSM) bagi tahun 2020 yang dikenali
sebagai Modul IMPAK dapat direalisasikan. Ini merupakan usaha murni yang
memperlihatkan kolaboratif akrab antara Jabatan Pendidikan Negeri Pahang khasnya Sektor
Pembelajaran dengan warga pendidik di Negeri Pahang dalam menterjemah hasrat
Kementerian Pendidikan Malaysia untuk menyediakan dan melahirkan murid-murid yang
mempunyai kemahiran serta kelayakan dalam persaingan dunia realiti. Berdasarkan kemahiran
sedia ada, murid-murid ini akan mampu bersaing dengan daya dan kemampuan tersendiri
ketika cabaran serta dugaan persekitaran semasa yang semakin mencabar.
Dalam konteks pendidikan matematik, fikrah matematik merujuk kepada kualiti murid yang
dihasratkan untuk dilahirkan melalui sistem matematik kebangsaan. Murid yang berfikrah
matematik merupakan murid yang berkeupayaan melakukan matematik dan memahami idea
matematik, serta mengaplikasikan secara tanggungjawab pengetahuan dan kemahiran
matematik dalam kehidupan harian mereka berlandaskan sikap dan nilai. Modul Impak ini
dibina dengan mengambil kira keperluan sebenar para guru serta menyediakan panduan yang
signifikan khususnya dalam merancang dan melaksanakan aktiviti pengajaran dan
pembelajaran yang menyediakan murid-murid yang berfikrah matematik, seterusnya
merealisasikan kecemerlangan pada peringkat peperiksaan Sijil Pelajaran Malaysia (SPM).
Saya mengucapkan setinggi-tinggi tahniah dan syabas kepada para pegawai Unit Sains dan
Matematik, Sektor Pembelajaran JPN Pahang serta ahli panel warga pendidik yang bergabung
tenaga dan idea dalam penghasilan modul ini. Sesungguhnya menjadi harapan kita semua agar
modul IMPAK ini dapat dimanfaatkan oleh para guru dengan sebaik-baik yang mungkin agar
dapat memberikan bantuan dan keilmuan untuk melakar kejayaan bagi murid-murid khususnya
di negeri Pahang.
Sekian, terima kasih.
Timbalan Pengarah Pendidikan

Sektor Pembelajaran

TINGKATAN 4
Berdasarkan gambar rajah Venn di atas, cari

Based on the Venn diagram above, find
a)  = Set semesta / universal set d) A’ = Pelengkap set A.

= { 1, 2, 3,……………………………..} complement of set A.
A = { ……………………………………..} = unsur-unsur yang tiada dalam set A.

Not an element of set A.
B = {……………………..……………… }
= { 4, ………………………………}
C = { …………………………………….}
B’ = { …………………………………}
C’ = { …………………………………}
b) n( ) = Bilangan unsur dalam set  e) B  A = B subset A / B is a subset of A.

Number of elements in set  = Semua unsur dalam B ada dalam set A.
= ……………. All elements in set B are in set A.
n(A) = ……………. C  A = ………………………………
n(B) = ……………
n(C) = …………….
c) 2  A , Maksudnya 2 unsur kepada set A. f) Ø = { }

Means 2 is an element of A.
= …………………………………………
5  A , Maksudnya 5 ………………set A.
Means 5 is …………………of set A. = set yang tiada unsur di dalamnya.
No element in the set.

TINGKATAN 4
4.1 PERSILANGAN SET / INTERSECTION OF SET
SP 4.1.1 Menentu dan menghuraikan persilangan set menggunakan pelbagai perwakilan.

Determine and describe the intersection of sets using various representations.
Praktis / Practice 4.1.1
Selesaikan / Solve.
1. Set P = { a. b, c, d, e, f } 2.. Set A = {1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 }

Set Q = { a, e, i, o, u } Set B = { 2, 4,, 6, 8 }
Cari P  Q dan lukis gambar rajah Venn. Cari A  B dan lukis gambar rajah Venn.
Find P  Q and draw the Venn diagram. Find A  B and draw the Venn diagram.
Penyelesaian / Solution. Penyelesaian / Solution.
Unsur yang sama = P  Q Unsur yang sama = A  B

Common elements = { a, e } Common elements = { 2, 4, 6, 8 }

TINGKATAN 4
.
1. Set  = {x : 1  x  15} 2. Set  = {1,2,3,4,5,6,7,8,9}
Set P= { Nombor pedana / prime numbers }
Set Q = { Nombor ganjil / odd numbers }
Set R = { Nombor genap / even numbers }
Senaraikan set / List the set of :

a) P Q = Senaraikan set / List the set of :
a) A B =
b) P  R =
c) Q  R
b) B C =
=
c) AC =
d) P  Q  R
=
d) A B C =
3. Set  = { p, q, r , s, t , u, v, w, x} 4. Set  = {0,1,2,3,4,5,6,7,8,9}

Set A = { 1, 2, 3, 4 }
Set B = { 0, 2, 4, 6 }
Set C = { 0, 3, 6, 9 }
Senaraikan semua unsur bagi :

List all the elements of :
Senaraikan / List :
a) A B =
a) A  B =
b) B C =
b) B C =
c) AC =
c) AC =
d) A B C =
d) A B C =

TINGKATAN 4
5. Tiga set A, B dan C adalah berkeadaan ,6.

Three sets, A, B and C it the condition of
AC = ,
B  C =  dan / and
B  A.
Gambarkan set A, B dan C dalam satu Diberi bahawa set semesta ialah set integer, M
gambar rajah Venn. ialah set nombor ganjil dan set N ialah set nombor
Draw set A, B and C in Venn diagram. perdana. Nyatakan kawasan di mana unsur berikut
terletak.
Given that universal set is an integer set, M is an
odd number set and N is a prime number set.
State the region where these two elements below
are located.
i) 29 ii) 92
SP 4.1.2 Menentukan pelengkap bagi persilangan set

Determine the compliment of intersection of sets

TINGKATAN 4
Praktis / Practice 4.1.2.a
1. Diberi / Given ,
 = { Ali, Abu, Amoi, Andy, Aliza, Aznora }  = { integer kurang dari 20}
A = { Ali, Andy, Aznora } { integer less than 20}
B = { Amoi, Andy , Aznora } P = { Nombor ganjil kurang dari 12} dan

C = { Aliza, Abu, Andy } { odd numbers less than 12} and
Q = { Gandaan 3 yang kurang dari 12 }

Senaraikan / list : { mutiple of 3 less than 12}
a) ( A  B )' c) ( B  C )'
Tentukan / determine
b) ( A  C )' d) ( A  B  C )'
i) PQ
Penyelesaian / Solution:
ii) ( P  Q )'
a) A B = { Andy, Aznora }
( A  B )' = { Ali, Abu, Amoi, Aliza }
b) AC = { Andy }
( A  C )' = { Ali, Abu, Amoi, Aliza, Aznora)
c) BC = { Andy }
( B  C )' = { Ali, Abu, Amoi, Azliza, Aznora}
d) 𝐴𝐵𝐶 = { Andy }
(𝐴𝐵𝐶)′ = { Ali, Abu, Amoi, Aliza, Aznora }
2. 3.
Senaraikan / List :
Senaraikan /List :
a) A B
a) A B
b) ( A  B )'
b) ( A  B )'

TINGKATAN 4
Praktis / Practice 4.1.2b
a) Lorekkan rantau / Shade region of A  ( B  C )
1. Lorekkan rantau A  B
Shade region of A  B
Langkah penyelesaian / Solutions:
a) Masukkan nombor dalam setiap ruang.

Langkah penyelesaian / Solutions: Insert number in each region.

Insert number in each region.
b) Buat operasi yang dalam kurungan dulu.

Do the operation in bracket first.
c) Kawasan / Region B = 2, 3, 4, 5 Kawasan sama /

b) Kawasan / Region A = 1, 2 same region
Kawasan / Region B = 2, 3 Kawasan / Region C = 4, 5, 6, 7
4,5
Maka / So, Maka / So, B  C = 4, 5

Kawasan sama /
A  B = kawasan sepunya A dan B Kawasan / Region A = 1, 2, 5, 6 same region
common region of A and B,
5
= 2 Maka / So,
Kawasan / Region A  ( B  C ) = 5
Lorekkan kawasan 2 Lorekkan kawasan 5

Shaded the region 2 Shaded the region 5

TINGKATAN 4
Lorekkan rantau yang mewakili persilangan set pada gambar rajah Venn yang diberikan.
Shade the regions that represent the intersection sets in Venn diagram below.
1) A B 2) A  B' 3) A'C
4) A  B' 5) A B 6) A  B'
7) A'( B  C )' 8) A BC 9) P 'Q
10) A  ( B  C )' 11) A  B  C' 12) ( A  B)'C

TINGKATAN 4
SP 4.1.3 Menyelesaikan masalah yang melibatkan persilangan set.

Solve problems involving the intersection of sets.
Dalam sebuah kampung, setiap keluarga memiliki samada kereta atau motorsikal atau kedua-duanya.
Diberi 44 buah keluarga memiliki kereta dan 60 buah keluarga memiliki motorsikal.
In a village, each family has either a car or a motorcycle or both car and motorcycle. Given that 44
families have cars and 60 families have motorcycles.
 = { keluarga di kampung itu / Families in the village }
K = { Keluarga yang memiliki kereta / Families with cars }
M = { Keluarga yang memiliki motorsikal / Families with motorcycles}
a) Lukiskan gambarajah Venn untuk menunjukan hubungan antara  , K dan M .

Draw Venn diagram to show the relation of  , K and M.
b) Diberi bahawa bilangan keluarga yang memiliki Kereta sahaja, t, ialah satu perlima daripada
bilangan keluarga yang memiliki Motorsikal sahaja. Cari nilai t.
Given that the number of families with Cars only, t , is one fifth of the number of families with
Motorcycles only. Find the value of t.
Penyelesaian / Solution.
a)
b) n(K) = 44
n(M) = 60
n(Keluarga yang memiliki Kereta sahaja / Families with Cars only) = t
n(Keluarga yang memiliki Motorsikal sahaja / Families with Motorcycles only) = 5t

TINGKATAN 4
Katakan / Let,
n(Keluarga yang memiliki Kereta dan Motorsikal / Families with Cars and Motorcycles) = x
n( K  M ) = x
5t + x = 60 ……..(1)
t + x = 44 ……. (2)
(1) - (2), 4t = 16
t=4
1. Gambar rajah Venn menunjukkan bilangan unsur dalam set F, G dan H.

The Venn diagram shows the number of elements in set F, G and H.
n( F  G ) = n( H ' )
Hitung nilai x / Calculate the value of x.
2. Sebuah kelas terdiri dari 40 orang pelajar. 30 orang daripada mereka gemar bermain Bola Sepak,
15 orang gemar bermain Badminton dan 4 orang tidak gemar bermain kedua-dua jenis permainan itu.
There are 40 students in a class. 30 of them like to play Football, 15 of them like to play
Badminton and 4 of them don’t like to play both of the games.
a) Lukiskan gambar rajah Venn

Draw the Venn diagram.
b) Kira bilangan pelajar yang suka bermain kedua-dua permanan itu.

Calculate the number of students who like to play both of the games.
c) Kira bilangan pelajar yang suka bermain Bola Sepak sahaja.

Calculate the number of sudents who play Football only.

TINGKATAN 4
C = { Pelajar yang boleh bertutur dalam Bahasa Cina / Students can speak Chinese }
M = { Pelajar yang boleh bertutur dalam Bahasa Melayu / Students can speak Malay }
E = { Pelajar yang boleh bertutur dalam Bahasa Inggeris / Students can speak English }
Jika bilangan pelajar yang boleh bertutur dalam Bahasa Melayu dan Bahasa Inggeris ialah 9, cari
jumlah bilangan pelajar yang hanya boleh bertutur dalam dua jenis bahasa sahaja.
If the number of students who can speak Malay and English is 9, find the total number of students
who can speak only two languages.
4.
Rajah menunjukkan bilangan unsur dalam set P, Q dan R. Hitung:

Diagram shows the number of elements in set P, Q and R. Calculate
a) n( P 'Q )
b) Nilai x jika / Value of X if
n( P ) = n(R),
c) Nilai y jika / Value of y if
n( P  Q ) = n(Q  R ' )

TINGKATAN 4
5.
Rajah menunjukkan bilangan unsur daam set A, B dan C. Jika n(C ) = n( A  B ) , cari nilai k.
Diagram shows the number of elements in set A, B and C. If n(C ) = n( A  B ) , find k.
SP 4.2 KESATUAN SET / UNION OF SETS
SP 4.2.1 Menentukan dan menghuraikan kesatuan set menggunakan pelbagai perwakilan.

Determine and describe the union of sets using various representations.

TINGKATAN 4
Senaraikan unsur-unsur dalam P  Q

Senaraikan unsur-unsur dalam P  Q
List element of P  Q List elements of P  Q
P = { 1, 2, 3}
Q = { 3, 4, 5}
Penyelesaian / Solution;
P  Q = gabungan unsur dalam P dan Q.
= combine elements of P and Q Penyelesaian / Solution;
= { 1, 2, 3, 4, 5} P  Q = { a, b, c, d, e }
1. P = { Faktor bagi 6 } 2.
{ Factor of 6 }
Q = { Gandaan 2 kurang dari 20 }

{ Multiple of 2 less than 20 }
R = { Gandaan 3 kurang dari 20 }

{ Multiple of 3 less than 20 }
Senaraikan unsur-unsur bagi :

List elements of :
Senaraikan unsur-unsur bagi:
List elements of :
a) PQ =
b) PR = a) PQ =
c) QR = b) PR =
d) P Q R = c) Q  R =
d) P Q R =

TINGKATAN 4
3. 4. Diberi / Given.
G = { Huruf dalam pekataan “SARAWAK”}
{ Letters in word “SARAWAK”}
H = { Huruf dalam perkataan “SARIKEI” }

{ Letters in word “SARIKEI” }
J = { Huruf dalam perkataan “JOHOR” }

A dan B adalah dua set seperti di tunjukkan di { Letters in word “JOHOR” }
atas. Ringkaskan:
A and B are two sets as shown above. Simplify: Senaraikan / List,
a) A' B = a) GH =
H J =
b) A' B ' = b)
c) GJ =
SP 4.2.2 Menentukan pelengkap bagi kesatuan set.

Describe the compliment of the union of sets.

TINGKATAN 4
Praktis / Practice 4.2.2a
1.
 = {x : 1  x  9, x ialah integer / x is integer}

A = { Gandaan 2 / mutiple of 2 }
B = { Gandaan 4 / mutiple of 4 }
Senaraikan / List ( A  B )' .
Senaraikan / List :
Penyelesaian / Solution. a) P  Q
 = { 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 } b) ( P  Q )'
A = { 2, 4, 6, 8 }
B = { 4, 8 }
A  B = { 2, 4, 6, 8 }
( A  B )' = { 1, 3, 5, 7, 9 }
2. 3.
Senaraikan unsur / List the element of :

Senaraikan unsur / List the element of :
a) A B =
a) A  B =
b) ( A  B )' =
b) ( A  B )' =
c) B C =
C) B C =
d) ( B  C )' =
d) ( B  C )' =
e) AC =
e) AC =
f) ( A  C )' =
f) ( A  C )' =

TINGKATAN 4
4. Diberi / Given, 5. Diberi / Given,

 = { x : 20 ≤ x ≤ 30 , x ialah integer}  = { x: 15 ≤ x ≤ 25, x ialah integer}
{ x : 20 ≤ x ≤ 30 , x is an integer } { x: 15 ≤ x ≤ 25, x is an integer }
D = { x : x ialah gandaan 4 P = { x: x ≥ 18 }
{ x : x is a mutiple of 4 }
E = { x : x ialah faktor bagi 120 } Q = { x: x ialah faktor bagi 60 }

{ x : x is factor of 120 } { x: x is a factor of 60 }
F = { x : x ialah nombor dengan keadaan hasil

a) Lukiskan gambar rajah Venn.
tambah digit-digitnya adalah kurang dari 6 }
Draw the Venn Diagram.
{ x : x is a number which the sum of its digit
is less than 6 } b) Senaraikan / List ( P  Q )'
Senaraikan / List :
a) DF =
b) ( D  F )' =
c) EF =
d) ( E  F )' =
e) DE =
f) ( D  E )' =
6. Nyatakan kawasan bagi ,

State the region of,
a) A  B
b) ( A  B )
Gambar rajah Venn menunjukkan set semesta ,
c) A  B
set A dan set B dengan kawasan bertanda
I, II, III dan IV.
The Venn diagram shows universal set  , set A
and set B with region I, II, III and IV.

TINGKATAN 4
Lorekkan rantau yang dinyatakan / Shade the stated regions.
A' B
b) A ' = { 3, 4 }
Lorekkan semua
B = { 2, 3 } kawasan ini.
Shade all these
Maka / So, regions.
Langkah penyelesaian / Steps to do, A' B = ( 2, 3, 4 }

a) Nomborkan kawasan / Number the regions.
1. A  B' 2. A  B' 3. A' B
4. A  B ' 5 . B C 6. A' B

TINGKATAN 4
7. A' B  C ' 8. A  B 'C
SP 4.2.3 Menyelesaikan masalah yang melibatkan kesatuan set.

Solve problems involving the union of sets.
Dalam sebuah kelas yang mengandungi 36 orang pelajar, 6 orang suka makan kedua-dua epal dan pisang.
Bilangan pelajar yang suka makan epal ialah tiga kali ganda bilangan pelajar yang suka makan pisang. Jika
dua orang pelajar tidak suka makan epal dan pisang, cari bilangan pelajar yang suka makan.
In a class with 36 students, 6 of them like to eat both apple and banana. The number of students who like to
eat apple is triple the number of students who like banana. If two students don’t like to eat apple and banana,
find the number of students who like to eat.
a) Pisang / Banana b) Epal sahaja / Apple only
Penyelesaian / Solution.
Katakan / Let x = pelajar yang suka makan pisang / Students who like to eat banana.
Maka, bilangan pelajar yang suka makan epal / Students who like to eat apple = 3x
Katakan / Let  = { pelajar dalam kelas itu / students in the class }

A = { pelajar yang suka makan epal / students who like to eat apple }
B = { pelajar yang suka makan pisang / students who like to eat banana }

TINGKATAN 4
a) n( ) = 36 b) Pelajar yang suka makan epal sahaja = 3x - 6

(3x - 6 ) + 6 + ( x - 6 ) + 2 = 36 Students who like to eat apple only = 3x - 6
4x + 4 = 36 = 3 ( 10 ) - 6
4x = 40 = 30 - 6
x = 10 = 24
10 pelajar suka makan epal 24 pelajar suka makan epal sahaja

10 students like to eat apple. 24 students like to eat apple only.
1. Gambar rajah Venn berikut menunjukkan set A dan B dengan set semesta,  = A B .
Jika n(A) = 18, cari n( A  B ) .
The Venn diagram shows set A and B with universal set  = A  B . If n(A) = 18, find n( A  B ) .
2
2. Seramai 50 orang pelajar tingkatan empat telah menduduki peperiksaan Matematik dan Sains.
Didapati bahawa 43 orang lulus Matematik, 32 orang lulus Sains dan 30 orang lulus kedua-duanya.
There were 50 form 4 students took Mathematics and Science examination.43 of them passed Mathematics,
32 passed Science and 30 students passed both of the subjects.
a) Wakilkan maklumat di atas dengan gambar rajah Venn.

Represent the above information in Venn diagram.
b) Cari bilangan pelajar yang

Find the number of students who
i) Lulus Matematik atau sains
Passed Mathematics or science.
ii) Gagal dalam kedua-dua peperiksaan itu
Failed both subjects.

TINGKATAN 4
3. Gambar rajah Venn di bawah menunjukkan hobi bagi 90 orang murid.

The Venn diagram below shows the hobbies of 90 students.
Diberi / Given :
 = PQ  R
P = { murid yang suka melancong / students who like travelling }
Q = { murid yang suka membaca / students who like reading }
R = { murid yang suka muzik / students who like music }
Bilangan murid yang suka membaca sahaja ialah tiga kali bilangan murid yang suka muzik sahaja.
Cari nilai k dan m.
The number of students who like reading only is three times the number of students who like music
only. Find the values of k and m.
4.3 GABUNGAN OPERASI SET / COMBINED OPERATIONS ON SETS.
SP 4.3.1 Menentukan dan menghuraikan gabungan operasi set menggunakan pelbagai perwakilan.
Determine and describe the combined operations on sets using various representations.
1. Diberi / Given. 2.
 = { 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10}
A = { 1, 3, 5, 7, 9 }
B = { 2, 4, 6, 8, 10 }
C = { 1, 4, 9 }
Cari / Find Cari / Find
a) A B C b) A  (B  C) a) P Q  R b) P  (Q  R )

TINGKATAN 4
Penyelesaian / Solution. Penyelesaian / Solution.

a) A  B = { 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 } a) P  Q = { b, d, e, g, h, n, w }
C = { 1, 4, 9 } R = { e, g, h, k}
A  B  C = { 1, 4, 9 } P  Q  R = { g, h, e } Persilangan /
Persilangan / Intersection
Intersection
b) B C = { 4 } b) Q  R = { e, h } Kesatuan /
Kesatuan /
Union
A = { 1, 3, 5, 7 } Union P = { b, d, e, g }
A  ( B  C ) = { 1, 3, 4, 5, 7 } P  (Q  R ) = { b, d, e, h, g }
1. Diberi / Given: 2.
 = { 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 }
A = { 3, 6, 8, 9 }
B={8}
C = { 2, 4, 6, 8 }
Cari / Find ;
Berdasarkan gambar rajah Venn di atas, cari
a) A B C =
Based on the Venn diagram below, find
a) P Q  R =
b) A  (B  C) =
c) A B C = b) P '(Q  R ) =
d) A  (B  C') = c) ( P  Q )' R =
e) ( A  B  C )' =

TINGKATAN 4
3. Diberi /Given, 4.
 = { x : 4 ≤ x ≤ 16, x adalah integer }
{ x : 4 ≤ x ≤ 16, x is an integer }
L = { x: x ialah nombor ganjil }
{ x : x is an odd number }
M = { x: x ialah nombor gandaan 5 }
{ x : x is a mutiple of 5 }
N = { x : x ialah nombor kuasa dua sempurna }
{ x : x is perfect square }
Senaraikan unsur / List elements of :
a) Lukiskan gambar rajah Venn.
Draw the Venn diagram. a) ( P  Q )  R ' =
b) n( P ' R ) =
b) Senaraikan unsur bagi ( L  N )  M
List the elements of ( L  N )  M c) P  (Q  R ) =
d) P '(Q  R )' =
e) ( P  Q  R )' =
SP 4.3.2 Menentukan pelengkap bagi gabungan operasi set.

Determine the compliment of combined operations on sets .
Gambar rajah Venn menunjukkan bilangan unsur

dalam set  , P, Q dan R. Cari,
The Venn diagram shows the number of elements
in set  , P, Q and R. Find,
a) n[ R  ( P  Q' )] b) n[( R  P  Q )' ]

TINGKATAN 4
Penyelesaian / Solution
Masukkan nombor dalam

setiap ruang seperti rajah.
Insert number in each
region as diagram
a) P = 2, 3
 = Persilangan / Intersection
Q’ = 1, 2
( P  Q' ) = 2
 = Kesatuan / Union
R=4
R  ( P  Q ' ) = 2, 4
n[ R  ( P  Q' )] = 2 + 4 = 6
b) R  P = 2, 3, 4
 = Persilangan / Intersection
Q = 3, 4, 5
R  P  Q = 3, 4
( R  P  Q )' = 1, 2, 5
n[ R  ( P  Q)' ] = 1 + 2 + 5 = 8
1.  = R  S T 2.  = P Q  R
R = { 1, 3, 5, 7, 9 } P = { S, E, K, O , L , A , H }
S = { 2, 3, 5 } Q={S,O,L,E,K}
T = { 1, 5, 11 } R= {S,A,L,E,H}
Cari / Find Cari / Find
a) R  S T a) n( )
b) P Q  R
b) n[( R  S  T )' ] c) n[( P  Q  R )' ]

TINGKATAN 4
3. Diberi / Given, 4. Diberi / Given,
 = {x : 10  x  30, x ialah integer }  = { x : 10 ≤ x ≤ 20, x ialah integer}

{ x: 10  x 30, is an integer } { x : 10 ≤ x ≤ 20, x is integer }
P = { x : x nombor pedana } A = { x : x ialah gandaan 3 }

{ x : x is prime number } { x : x is a mutiple of 3 }
Q = { x : x mempunyai digit 3 aiau 7 }
{ x : x has digit 3 or 7 } B = { x : x ialah nombor genap }
R = { x : x ialah nombor dengan keadaan hasil { x : x is an even number }
tambah digit-digitnya ialah 5 /
{ x : x is a number where the sum of its C = { x: x ≥15 }
digits is 5 }
Senaraikan semua unsur bagi ;
List all the elements of :
a) Senaraikan unsur bagi set P, Q dan R.
List all elements of set P, Q and R.
a) A  B'
b) Carikan / Find
b) A B C
i) P  Q  R
c) ( A  B  C )'
ii) P  (Q  R )
d) n[( B  C  A)' ]
iii) n[( P  Q  R )' ]
Penyelesaian / Solution Penyelesaian / Solution

TINGKATAN 4
Lorekkan rantau / Shade the given region.
P  (Q  R )' b) Buat dalam kurungan dulu.

Do the bracket first.
Q  R = 3 ,4, 5, 6 ,7, 8
(Q  R )' = 1, 2

P = 2, 3, 4, 5
P  (Q  R )' = 2

Insert number in each region.
1. ( P  Q)  R' 2. ( P  Q )' R 3. P '(Q  R )

TINGKATAN 4
4. A B C 5. ( A  B )  ( B  C ) 6. ( A  B )'C
7. A'( B  C ) 8. ( A  B )'C 9. A  ( B  C )'
10. A B C 11. ( A  B )  ( B  C ) 12. ( A  B )  ( B  C )

TINGKATAN 4
SP 4.3.3 Menyelesaikan masalah yang melibatkan gabungan operasi set .

Solve problems involving combined operations on sets.
Gambar rajah Venn menunjukkan bilangan unsur dalam

set P, Q dan R. Diberi bahawa  = P  Q  R dan
n(  ) = 36. Cari ,
Venn diagram shows the number of elements in set P, Q,
and R. Given that  = P  Q  R dan n(  ) = 36. Find,
a) nilai x / value of x
b) n[ P  (Q  R' )]
c) n( P  Q  R ' )
a) n(  ) = 36
5 + 7 + x + x + 2x + 3 + 9 = 36
24 + 4x = 36
4x = 12
x=3
b) Gantikan nilai x = 3 dalam gambar rajah Venn.

Substitute x = 3 in the Venn diagram.
Q = 3, 3, 3, 7

R ‘ = 3, 5, 7
Q  R ' = 3, 7

P = 3, 5, 6, 7
P  (Q  R ' ) = 7
n[ P  (Q  R' )] = 7

TINGKATAN 4
c)
P  Q '= 3,7 
R'= 3,5,7
P  Q  R '= 7
n( P  Q  R ' ) = 7
1. Gambar rajah yang tidak lengkap di bawah menunjukkan bilangan pelajar yang menjadi ahli
Persatuan Sejarah, Geografi dan Matematik bagi sebuah kelas seramai 40 orang. Di beri bahawa,
The incomplete Venn diagram shows the number of students who are members of History Club,
Geography Club and Mathematic Club in a class of 40 students. Given,  = S  G  M
S = { pelajar yang menjadi ahli Persatuan Sejarah / History Club’s member }
G = { pelajar yang menjadi ahli Persatuan Geografi / Geography Club’s member }
M = { Pelajar yang menjadi ahli Persatuan Matematik / Mathematic Club’s member }
Di beri bahawa bilangan pelajar yang menjadi ahli Persatuan Geografi sahaja adalah sama dengan
bilangan pelajar yang menjadi ahli Persatuan Matematik sahaja.
Given that the number of students in Geography Club only is the same as the number of students in
Mathematic Club only.
Nyatakan bilangan pelajar yang / State the number of students who are;
a) menjadi ahli bagi ketiga-tiga persatuan / members of the three clubs.

b) bukan ahli Persatuan Geografi atau Matematik / not members of Geography or Mathematic Club.
c) menjadi ahli dalam dua persatuan sahaja / members of only two clubs.
d) menjadi ahli Persatuan Geografi sahaja / members of Geography Club only.

TINGKATAN 4
2. Gambarajah Venn di bawah menunjukkan 3 jenis permainan yang di minati oleh 100 orang murid.
Diberi bahawa B = {badminton}, T = {tenis} dan H = {hoki }. Hitung bilangan murid yang meminati
permainan;
The Venn diagram below shows 3 favourite games of 100 students. Given that B = {badminton }, T =
{tennis } and H = { hockey}. Calculate the number of students who like;
i) Hoki sahaja / Hockey only

ii) Tenis atau hoki atau kedua-duanya sekali / Tennis or hockey or both of them.
iii) Badminton dan hoki / Badminton and hockey.
iv) Badminton, tenis dan hoki / Badminton, tennis and hockey.

TINGKATAN 4
3. Gambar rajah Venn menunjukkan set semesta  , set S, P dan M. Pada ruang jawapan,
lorekkan rantau
The Venn diagram shows universal set  , set S, P and M. On the answer space, shade region,
a) M  ( S  P) b) ( S  P )' M
4. P, Q dan R ialah tiga set dan bilangan unsurnya ditunjukkan dalam gambar rajah Venn. Set semesta
 = P  Q  R . Carikan ;
P, Q and R are three sets and the number of elements is shown in the Venn diagram. Universal set,
 = P  Q  R . Find ;
a) n(Q  R)'
b) n[( P  Q )  R ]
c) Dua nilai bagi k jika n(P) = n(R) .

Two values of k if n(P) = n(R) .

TINGKATAN 4
5. Gambar rajah Venn menunjukkan set  , P, Q dan R.

The Venn diagram shows set  , P, Q dan R.
a) Ringkaskan / Simplify P  Q
b) Nyatakan set yang mewakili rantau berlorek / State the set that represents the shaded region.
c) Lengkapkan kotak berikut dengan simbol  atau  atau  bagi mewakili hubungan antara P
dan R/ Fill in the blank with  or  or  , to represent the relation between P and R.
(P R) P
6. Diberi bahawa set semesta  = { x: 10 ≤ x ≤ 30, x ialah integer }
Given that universal set ,  = { x: 10 ≤ x ≤ 30, x is an integer }
P = { x : x ialah nombor perdana }

{ x : x is a prime number }
Q = { x : x ialah nombor yang mempunyai digit-digit yang sama }

{ x : x is a number where its digits is the same }
R = { x : x ialah nombor dengan keadaan hasil tambah digit-digitnya ialah kuasa dua sempurna }
{ x : x is a number such that the sum of its digits is perfect square }
a) Senaraikan unsur-unsur bagi set R / List the elements of set R.
b) Cari / Find n( P  Q)
c) Cari / Find n( P  Q )'

TINGKATAN 4
PRAKTIS PENGUKUHAN / ENRICHMENT PRACTICE
KERTAS / PAPER 1
Diberi P = { Faktor bagi 20 } , maka n(P) =

1.
Given that P = { Factor of 20 }, then n(P) =
A 4 C 6
B 5 D 7
Antara yang berikut, manakah tidak benar?

2.
Which statement is false.
A {11, 19, 23 } = { 23, 11, 19 } C 0  {}

B { nombor genap yang boleh dibahagi D Jika P = {faktor bagi 6} maka n(P) = 4.
tepat dengan 5 } ≠ Ø If P = {factor of 6} then, n(P) = 4.
{ even numbers that can be divided
by 5 } ≠ Ø
3. Rantau berlorek dalam gambar rajah Venn di

sebelah mewakili set
Shaded region in the Venn Diagram represents
the set of
A M N C M ' N
B M  N' D M ' N '
4. Gambar rajah Venn menunjukkan bilangan unsur

dalam set  , P, Q dan R. Cari n( P  Q  R ) .
The Venn diagram shows the number of elements

in set  , P, Q dan R. Cari n( P  Q  R )
A 6 C 11
B 7 D 13

TINGKATAN 4
5.
Diberi set semesta  = P  Q  R dan
n(Q' ) = n(Q  R ). Cari nilai x.
Given that universal set  = P  Q  R and

n(Q' ) = n(Q  R ). Find x.
A 6 C 16
B 8 D 18
6. Gambar rajah Venn menunjukkan set semesta,

 = P  Q  R . Set manakah yang mewakili
kawasan berlorek?
Venn diagram shows universal set
 = P  Q  R . Which set represents the
shaded region?
A ( P  Q)  R C ( P  Q)  R
B P  (Q  R ) D P  (Q  R )

dalam set M, set S dan set P. Set semesta,
 = M  S  P. Diberi bahawa n( M  S ) = n( P) ,
cari nilai x.
Venn diagram shows the number of elements in set
M, set S dan set P. The universal set
 = M  S  P. Given n( M  S ) = n( P) , find x.
A 8 C 16
B 9 D 18

TINGKATAN 4
8. Gambar rajah Venn menunjukkan set semesta,

 = P  Q  R . Operasi bergabung ke atas P, Q
dan R yang manakah set kosong?
Venn diagram shows universal set  = P  Q  R .
Which combined operation on the sets P, Q and R is
an empty set?
A ( P  Q )' R C ( P  Q )' R
B ( P  Q )' R ' D ( P  Q )' R '

dalam set semesta,  , set K, set L dan set M.
Diberi n( L) = n( K  M )' , cari n( ).
Venn diagram shows universal set,  , set K, set L
dan set M. Given n( L) = n( K  M )' , cari n( ).
A 37 C 49
B 40 D 54
10. Gambar rajah Venn menunjukkan bilangan peserta kuiz

dalam set P dan set Q. Diberi ;
Venn diagram shows the number of quiz participants in set P
and set Q. Given,
 = P Q
P = { peserta kuiz matematik / Mathematics quiz
participants}
Q = { peserta kuiz Sains / Science quiz participants }
Jika bilangan peserta yang mengambil bahagian hanya satu

kuiz sahaja ialah 21 orang, cari jumlah semua peserta itu.
If the number of participants who participate in only one quiz
is 21, find the total number of the participants.
A 27 C 33
B 29 D 35

TINGKATAN 4
KERTAS / PAPER 2
1.
Gambar rajah Venn di ruang jawapan menunjukkan sek K, set L dan set M, dengan keadaan set
semesta  = K  L  M . Pada rajah di ruang jawapan, lorek set
The Venn diagram in the answer space shows set K, set L and set M such that the universal set,
 = K  L  M . On the diagrams in the answer space, shade the set
a) K M
b) ( K  L)' M
Jawapan / Answer
(a) (b)
2.
(a) Gambar rajah Venn di ruang jawapan menunjukkan sek K dan set M, dengan keadaan set
semesta  = K  M . Pada rajah di ruang jawapan, lorek set M’
The Venn diagram in the answer space shows set K and set M such that the universal set,
 = K  M . On the diagrams in the answer space, shade M’.
(b) Gambar rajah Venn di ruang jawapan menunjukkan sek K, set L dan set M, dengan keadaan
set semesta  = K  L  M . Lorek set ( K  L )  M .
The Venn diagram in the answer space shows set K, set L and set M such that the universal set,
 = K  L  M . Shade the set ( K  L)  M .
Jawapan / Answer
(a) (b)

TINGKATAN 4
Satu kajian telah dijalankan ke atas pelajar dalam sebuah kelas tertentu tentang minat mereka
dalam bidang sukan, komputer dan seni. Dalam gamba rajah Venn di atas,
A survey was carried out on a class of students about their hobbies in three fields, sport, computer
and art. In the Venn diagram above,
 = { pelajar dalam kelas itu / students in the class }

S = { Pelajar yang berminat dalam bidang sukan / student who liked sport }
A = { Pelajar yang berminat dalam bidang seni / student who liked art }
K = { pelajar yang berminat dalam bidang komputer / student who liked computer }
Bilangan pelajar yang berminat sekurang-kurangnya satu bidang yang diberi itu ditunjukkan dalam
gambar rajah Venn di atas. Terdapat 7 orang pelajar yang tidak berminat dalam ketiga-tiga bidang
itu. Kirakan
The number of students who liked at least two fields is shown in the Venn diagram. There were 7
students who disliked any of the fields. Calculate
a) Bilangan pelajar dalam kelas itu / The number of students in the class.
b) Bilangan pelajar yang berminat dalam bidang komputer dan satu bidang yang lain /
The number of students who liked computer and one other field.
c) Bilangan pelajar yang berminat dalam sekurang-kurangnya dua bidang yang diberi itu /
The number of students who liked at least two fields.

TINGKATAN 4
JAWAPAN / ANSWERS
IMBAS MINDA / BRAIN SCANNING
a)  = { 1,2,3,4,5,6,7,8,9,10} b) n( ) = 10 c) Bukan unsur kepada /
NOt an element of
A = { 1,2,3,6,7 } n(A) = 5
B = { 1,3 } n(B) = 2
C = { 4, 8 } n(C ) = 2
d) A’ = { 4, 5, 8, 9, 10 } e) C bukan subset A / f) Set kosong / empty set
B’ = { 2, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 } C is not subset of A.
C’ = { 1, 2, 3, 5, 6, 7, 9, 10 }
1a) { 3, 5, 7, 11, 13 } 2a) { 4, 6, 8 } 3a) { q, r, v }
(b) { 2} b) { 4 } b) { }
(c) { } c) { 3, 4, 5 }} c) { }
(d) { } d) { 4 } d) { }
4a) { 2, 4 } 5 6.
b) { 0, 6 } i) III
c) { 4 } ii) I
d) { 4 }
1 i) {3, 9, 15 } 2 a) { 1 } 3 a) { 1, 3 }
ii) { 1, 2, 4, 5, 6, 7, 8, 10, 11,12, 13, b) { 2, 3, 5, 7 } b) { 2, 5, 6, 7, 10 }

14, 16, 17, 18, 19 }
1. 2. 3. 4.
5. 6. 7. 8.

TINGKATAN 4
9. 10. 11. 12.
1) x = 7 2a) 3). 23
4 a) 7
b) x = 1
c) y = 4
b) x = 9 5. k = 9
c) 21
1a) { 1, 2, 3, 4, 6, 8, 10, 12, 14, 16, 18 } 2a) { a, b, c, d, e, f } 3a) A 4a) { S, A, R, W, K, I, E }
b) { 1, 2, 3, 6, 9, 12, 15, 18 } b) { a, b, c, e, f, g, h } b)  b) { S, A, R, I, K, E, J, O, H, R }
c) { 2, 3, 4, 6, 8, 9, 10, 12, 14,15, 16, 18 } c) { b, c, d, e, f, g, h } c) { S, A, R, W, K, J, O, H, R }
d) { 1, 2, 3, 4, 6, 8, 9, 10, 12, 14, 15, 16, 18 } d) { a, b, c, d, e, f, g, h }
1a) {a, b, c, d, e} 2 a) { 1, 2, 3, 6, 7 } 3 a) {1, 2, 3, 6, 7, a, b, k }
b) { f } b) { 4, 5, 8, 9, 10 } b) { 4, e }
c) { 1, 3, 4, 8 } c) { a, b, e, k }
d) { 2, 5, 6, 7, 9, 10 } d) { 1, 2, 3, 4, 6, 7 }
e) { 1, 2, 3, 4, 6, 7, 8 } e) { 1, 2, 3, 6, 7, a, b, e }
f) { 5, 9, 10 } f) { 4, k }
4 a) { 20, 21, 22, 23, 24,, 28, 30 } 5a) 6. a) II, III, IV
b) { 25, 26, 27, 29 } b) I
c) { 20, 21, 22, 23, 24, 30 } c) I, III, IV
d) {25, 26, 27, 28, 29 }
e) { 20, 24, 28, 30 }
f) { 21, 22, 23, 25, 26, 27, 29 } b) { 16, 17 }

TINGKATAN 4
1. 2. 3. 4.
5. 6. 7. 8’
1. 30 2a) 3. k=9
bi) 45
m=8
ii) 5
1 a) { 2, 3, 4, 6, 8, 9 } 2 a) { 6 } 3a) 4 a) { k, m, n }
b) { 6, 8 } b) { 1, 9, 10 } b) 7
c) { 2, 4, 6, 8 } c) { 5, 6, 8, 9, 10, 13 } c) { b, k, m, r y }
d) { 3, 8, 9 } 3 b) {[5, 9, 10 } d) { s, h }
e) {1, 5, 7 } e) {d, h,k, m, n, r, s, y }
1a) {1, 3, 5, 11 } 2 a) 7 3 a)P = { 11, 13, 17, 19, 23, 29 }
b) 3 b){ S, O, L, E, K, A, H } } Q = { 13, 17, 23, 27, 30 }
c) 0 R = { 14, 23 }
b) (i) { 13, 14, 17, 23 }
4 a) { 15 } (ii) { 13, 17, 23 }
b) { 12, 15, 16, 17, 18, 19, 20 } (iii) 20
c) { 10, 11, 13, 14 }
d) 8

TINGKATAN 4
1. 2. 3. 4.
5. 6. 7 8.
9. 10. 11. 12.
1 a) 4 b) 9 c) 15 d) 6 2. i) x = 25 ii) 88 iii) 18 Iv) 5
3a) 3b) 4 a) 11 5 a) Q
b) 13 b) P ' R
c) - 2, 4
c) ( P  R)  P
6 a) {13, 18, 22 }
b) 1
c) 20
PRAKTIS PENGUKUHAN / ENRICHMENT PRACTICE
KERTAS / PAPER 1
1. C 2. C 3. B 4. C 5. C 6. D 7. D 8. D 9. C 10. A
KERTAS / PAPER 2
1a) 1b) 2a) 2b) 3 a) 35
b) 3
c) 12

TINGKATAN 4
TINTA PANEL PENULIS
Modul IMPAK ini dihasilkan khusus untuk rujukan guru-guru dan murid-murid bagi mata
pelajaran Matematik Tingkatan 4 Kurikulum Standard Sekolah Menengah (KSSM). Kandungan
modul disusun mengikut bab dan subtopik menepati Dokumen Standard Kurikulum dan
Pentaksiran (DSKP) bagi memudahkan guru-guru menguasai sukatan dengan lebih terperinci,
sistematik dan berkesan disamping membantu murid-murid menguasai suatu bab itu dengan
lebih mudah. Ianya disusun mengikut tahap daripada mudah kepada yang lebih sukar.
Sebagai nilai tambah dan memenuhi keperluan terkini, turut disediakan latihan Sumatif
dan Formatif untuk memastikan latihan yang diberi kepada pelajar mampu memenuhi matlamat
untuk menerapkan pengetahuan, memantapkan kemahiran dan mengukuhkan penguasaan
penyelesaian masalah. Adalah disedari bahawa kebolehan menyelesaikan soalan yang
mempunyai elemen Kemahiran Berfikir Aras Tinggi (KBAT) dalam setiap topik perlu didahului
dengan penguasaan konsep yang mantap, kemahiran serta aplikasi penyelesaian masalah
yang asas. Justeru, modul ini juga turut menyediakan soalan-soalan yang mempunyai unsur
KBAT tersebut.
Semoga guru-guru akan menjadikan modul ini sebagai alat yang paling berguna dalam
melaksanakan proses PdP Matematik di dalam kelas dan seterusnya dapat membantu pelajar
beroleh kejayaan yang cemerlang dalam peperiksaan SPM. Akhir kata, kepada rakan-rakan
guru teruslah berusaha untuk meningkatkan prestasi mata pelajaran Matematik di sekolah
masing-masing . Semoga usaha murni ini mendapat keberkatan di dunia dan akhirat.
In Sya Allah.

BAB 7
7.1 Graf Jarak-Masa
7.2 Graf Laju Masa
7.1 Graf Jarak- Masa
• Adakah anda pernah menaiki pengangkutan awam
ke suatu destinasi? Tiket perjalanan, terutamanya
tiket kapal terbang akan mengandungi paparan
waktu perjalanan bermula dan anggaran waktu
anda akan sampai di destinasi yang ditujui.
Contohnya, anggaran tempoh masa penerbangan
domestik dari Lapangan Terbang Antarabangsa
Kuala Lumpur 2 (KLIA 2) ke Miri ialah 2 jam 20
minit. Tahukah anda bagaimanakah anggaran masa
ini dikira?
• Masihkah anda ingat perkaitan antara laju, jarak
dan masa yang dipelajari di Tingkatan 2?
• Laju ialah suatu kadar yang melibatkan jarak
dan masa.
• Kaitan antara laju dengan masa boleh diwakilkan
dengan melukis graf jarak-masa.
• Graf jarak-masa membolehkan gerakan suatu
objek digambarkan dalam bentuk grafik yang
mudah difahami.
Pada suatu graf jarak-masa:
• Paksi mencancang
mewakili jarak yang dilalui.
• Paksi mengufuk mewakili
tempoh masa yang
diambil.
• Kecerunan graf mewakili
kadar perubahan jarak
terhadap masa, iaitu laju.
Bagaimanakah anda melukis graf jarak-masa?
• Graf jarak-masa boleh dilukis jika maklumat
berkaitan dengan suatu gerakan seperti yang
berikut diperoleh.
• (a) Jadual jarak-masa.
(b) Persamaan yang mewakili hubungan
antara jarak dengan masa.
(a)Jadual nilai jarak dan masa
Masa(s) 0 5 10 15 20
Jarak (m) 0 50 100 150 200
i. Dengan memilih skala yang sesuai pada kedua-dua paksi, label nilai
masa pada paksi mengufuk dan nilai jarak pada paksi mencancang.
ii. Plot titik bagi setiap pasangan bertertib nilai masa dan jarak pada
kertas graf.
iii. Kemudian, sambungkan titik-titik itu dengan garis lurus.

(b) Persamaan yang mewakili hubungan antara
jarak dan masa
Contoh:
Sebuah kereta berada pada jarak 4km dari bandar Jasin
dan bergerak sejauh s km dari bandar itu dalam amsa t
minit. Diberi hubungan antara s dan t ialah s=2t+4.
Lukis graf s 9km) melawan t(minit) menggunakan skala
yang sesuai.
t (minit) 0 1 2 3 4 5
s (km) 4 6 8 10 12 14
Tafsiran dan Huraian Graf Jarak-Masa
Tafsiran dan Huraian Graf Jarak- Masa
Masihkah anda
ingat???
Kecerunan Kecerunan
positif negatif
Masihkah anda
ingat???
Kecerunan
Kecerunan
tidak
sifar
tertakrif
Tafsiran dan Huraian Graf Jarak- Masa
Graf jarak-masa berikut menunjukkan objek itu

bergerak dari satu titik tetap, O, sejauh 10 m dalam
masa 5 s. Kemudian, objek itu berhenti selama 7s.
Akhir sekali, objek itu berpatah balik ke titik tetap itu
dalam masa 3 s.
Graf Kecerunan Tafsiran graf
OP Objek bergerak dengan laju seragam 2 ms -1
PQ Objek dalam keadaan rehat/berhenti/ pegun

selama 7 s pada kedudukan 10 m dari titik tetap.
0 ms-1
QR Objek kembali bergerak dengan laju seragam
( Tanda negatif bermaksud objek bergerak dalam

arah yang bertentangan)
Menyelesaikan masalah melibatkan graf
jarak- masa
1. Laju ialah kadar perubahan

jarak terhadap perubahan
masa.
2. Laju dapat ditentukan

daripada kecerunan graf
jarak –masa.
Contoh 4-buku teks
• Graf jarak-masa di sebelah
menunjukkan gerakan
sebuah kereta dan sebuah
bas persiaran. Graf OA
mewakili gerakan kereta
dari Puchong ke Bandaraya
Melaka. Graf BC ialah
gerakan bas persiaran dari
Bandaraya Melaka ke
Puchong. Tentukan beza
laju, dalam km j-1 kedua-
dua kenderaan tersebut.
Contoh 5-buku teks
Graf jarak-masa di sebelah menunjukkan
gerakan sebuah kereta untuk tempoh
4.5 jam.
(a) Tentukan
i. tempoh masa kereta berada dalam
keadaan pegun.
ii. laju kereta sejam yang pertama
dalam kmj-1.
(b) Huraikan gerakan kereta untuk

tempoh 90 minit terakhir.
Contoh 6-buku teks
Contoh 7-buku teks
Contoh 9- buku teks
Latihan
Tamat 7.1 graf jarak-masa
Next graf laju-masa

PENAAKULAN MATEMATIK
SUBTOPIK: PENAFIAN- menafikan pernyataan dengan menggunakan “bukan” , “tidak”
Penyataan Penafian
(soalan) (jawapan)
12 ialah gandaan 5. 12 bukan gandaan 5.
41 ialah nombor perdana 12 bukan gandaan 5
Semua gandaan 5 ialah gandaan 10. Bukan semua gandaan 5 ialah gandaan 10.
0.4 m sama dengan 400 mm. 0.4 m tidak sama dengan 400 mm.
SUBTOPIK: PERNYATAAN MAJMUK dengan menggunakan “atau” , “dan”
~Definisi atau – jika“salah satu, kedua-dua” benar, maka jawapan BENAR.
~Definisi dan – jika“kedua-dua” benar, maka jawapan BENAR.
soalan jawapan
2 + 3 = 5 atau 5 X 1 = 6 Benar
Benar Palsu
soalan jawapan
6 x 6 = 16 atau 6 X 1 = 0 Palsu
Palsu Palsu
soalan jawapan
2 ialah nombor genap atau 3 ialah nombor ganjil Benar
Benar Benar
soalan jawapan
Segitiga ada 4 sisi dan pentagon ada lima sisi Palsu
Palsu Benar
soalan jawapan
5> 4 dan -4 <-1 Benar
Benar Benar
PENAAKULAN MATEMATIK
SUBTOPIK: IMPIKASI
Nota 1:
Implikasi “Jika p, maka q.”
p = antejadian
q = akibat
Contoh: Jika saya belajar, maka saya akan dapat keputusan cemerlang.
Penyelesaian:
p = saya belajar
q = saya akan dapat keputusan cemerlang
nota 2:
Implikasi “p jika dan hanya jika q” boleh dipisahkan kepada 2 implikasi.
Implikasi I : Jika p, maka q.
Implikasi II: Jika q, maka p.
contoh: Brian lulus SPM jika dan hanya jika Brian lulus pada mata pelajaran BM dan Sej.
Penyelesaian:
Implikasi I: Jika Brian lulus SPM, maka Brian lulus pada mata pelajaran BM dan Sej.
Implikasi I: Jika Brian lulus pada mata pelajaran BM dan Sej, maka Brian lulus SPM.
nota 3:
Akas
Jika p, maka q. ----Akas-- > Jika q, maka p.
contoh: Jika Mei Ling minat Matematik, maka Mei Ling rajin buat latihan Matematik.
Penyelesian:
Jika Mei Ling rajin buat latihan Matematik, maka Mei Ling minat Matematik.
Penaakualn Matematik- HUJAH
HUJAH 1 HUJAH 2 HUJAH 3
Premis 1 : Semua A adalah B Premis 1 : Jika p, maka q Premis 1 : Jika p, maka q

Premis 2 : C adalah A Premis 2 : p Premis 2 : bukan q
Kesimpulan : C adalah B Kesimpulan : q Kesimpulan : bukan p
1. Murid form 4 mesti hafal ini untuk kenalpasti sah / tidak sah (m/s 75)
2. Murid form 5 boleh guna cara potong2 untuk dapat jawapan.
CARA POTONG
1. Perhatikan Premis 1 ada keyword SEMUA & JIKA, MAKA.
2. Bila cari jawapan Premis 2 & Kesimpulan mesti POTONG SEMUA & JIKA, MAKA dan SAMA PUNYA PERKATAAN.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Contoh 1
(a) Premis 1 : Semua nombor genap boleh dibahagi tepat dengan 2

Premis 2 : 28 ialah nombor genap
Kesimpulan : ………………………………………………………………………
Penyelesain:
Premis 1 : Semua nombor genap boleh dibahagi tepat dengan 2

Premis 2 : 28 ialah nombor genap
Kesimpulan : ………………………………………………………………………
Jawapan: 28 boleh dibahagi tepat dengan 2.
contoh 2
(b) Premis 1 : Jika p > 9 maka p + 9 > 18

Premis 2 : p > 9
Kesimpulan : …………………………………………………….
Penyelesain:
Premis 1 : Jika p > 9 maka p + 9 > 18

Premis 2 : p > 9
Kesimpulan : …………………………………………………….
Jawapan: p + 9 > 18
contoh 3
(c) Premis 1 : Jika kos xo = 0.5, maka xo = 60o

Premis 2 : xo ≠ 60o
Kesimpulan : …………………………………………………….
Penyeleaian:
Premis 1 : Jika kos xo = 0.5 , maka xo = 60o

Premis 2 : xo ≠ 60o
Kesimpulan : …………………………………………………….
Jawapan: xo ≠ 0.5
PENAAKULAN MATEMATIK – Aruhan/Induktif & Deduktif
Aruhan / induktif – Proses buat kesimpulan dari KHUSUS ke UMUM. (jwp –RUMUS)
Tips penting: (1) sama  salin (2) tidak sama  n (nombor berurutan)
Contoh 1
(a) Buat satu kesimpulan bagi nombor 3, 4, 5 …
3=2 + 1 Tengok dari

atas ke
4=2 + 2
bawah
5=2 + 3
…………….
Jwp: 2 + n , n = 1, 2, 3, … (n mewakili nombor I, 2, 3 & mesti 3 titik di belakang mean and so on)
Contoh 2
(b) Buat satu kesimpulan bagi nombor -16, -9, 47, …
-16 = 80 - 17
-9 = 81 - 17
47 = 82 - 17
…………….
Jwp: 8n - 17 , n = 0, 1, 2, …
Contoh 3:
(c) Buat satu kesimpulan bagi nombor 21, 24, 29, …

1, 4, 9 bukan nombor urutan… so mesti
21 = 20 + 1 modify sehingga jadi urutan
1 = 12
24 = 20 + 4
4 = 22
29 = 20 + 9
9 =32
…………….
Jwp: 20 + n2 , n = 1, 2, 3, …
PENAAKULAN MATEMATIK – Aruhan/Induktif & Deduktif
Deduktif – Proses buat kesimpulan dari UMUM ke KHUSUS. (soalan bagi rumus & cari jawapan dari rumsu)
Contoh 1
(a) Sebuah silinder dengan jejari j dan tinggi h mempunyai isipadu πj2h. Buat satu
kesimpulan bagi sebuah silinder yang mempunyai jejari 7 cm dan tingginya 12 cm.
Guna teknik penggantian untuk cari jawapan:

Keyword:
Isipadu silinder πj2h , jejari (j) 7, tinggi (t) 12
Penyelesian
Kesimpulan bagi sebuah silinder = π (7)2(12)
= 588 π
n  2  180 
(b) Suatu poligon dengan n sisi mempunyai jumlah sudut pedalaman .
n
Buat satu kesimpulan berkenaan sudut pedalaman bagi sebuah pentagon.
Guna teknik penggantian untuk cari jawapan:

Keyword:
n  2  180 
sudut pedalaman , n sisi (bilangan sisi) , pentagon.
n
n=5
Penyelesian:
(𝟓−𝟐) ×𝟏𝟖𝟎
=
𝟓
= 108
www.sagadbl.com Nota Matematik CREATED BY : CIKGU IRWAN
Tingkatan 5
Graf Fungsi II (Tingkatan 5)
CIKGU IRWAN@2013 Page 65

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5
CUBA TELITI SETIAP SLIDE BERIKUT:
1 + 1 = 2 78 + 08 = 78
12 + 12 = 102 78 + 18 = 108
10 + 1 = 11 778 + 18 = 1008
112 + 12 = 1002 7 + 1 = 8
112 + 112 = 11002
AMACAM???
Nombor-nombor
dalam
operasi tersebut
adalah
ditulis dalam
Asas pernomboran
yang berlainan
Dalam kehidupan seharian, kita menggunakan sistem nombor

Persepuluhan dengan asas sepuluh.
Sistem pernomboran dengan asas nombor lain ialah asas dua,

asas 60, asas 24 dan sebagainya. Cuba dapatkan sistem pernomboran
lain yang sering digunakan dalam situasi harian kita.
• ASAS SEPULUH
• ASAS DUA
• ASAS LAPAN
• ASAS LIMA
Dalam bab ini anda akan mempelajari :
• Asas-asas pernomboran
• Menyatakan nombor bulat dalam asas dua,lapan dan
lima
• menukarkan nombor dalam asas dua, lapan dan lima
kepada nombor dalam asas sepuluh dan sebaliknya.
• menukarkan nombor dalam sesuatu asas ke asas lain
• membuat pengiraan ( operasi tambah dan tolak ) yang
melibatkan nombor asas dua.
Nombor Asas Sepuluh, Asas Dua, Asas Lapan dan Asas Lima.
• Digit-digit bagi asas 10 : 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9.
• Digit-digit bagi asas 2 : 0, 1.

• nombor ditulis dengan subskrip 2. Contoh: 1012, 1112,10002
• Digit-digit bagi asas 8 : 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7.

• nombor ditulis dengan subskrip 8. Contoh: 68, 1238, 578, 4778
• Digit-digit bagi asas 5 : 0, 1, 2, 3, 4.

• nombor ditulis dengan subskrip 5. Contoh: 1115, 235, 445, 4215
ASAS SEPULUH
• nombor kuasa dengan asas 10 yang menokok ke arah kiri.
104 103 102 101 100

10000 1000 100 10 1
Pu. ribu ribu ratus puluh sa
*Bincangkan dengan rakan anda , bagaimana bentuk jadual pernomboran

untuk nombor asas dua, lapan dan lima.
*cuba sediakan jadual dengan asas dan nilainya
ASAS LIMA
5 5 5 5 5
____ ____ ____ ____ ____
sa
ASAS LAPAN
84 83 82 81 80
8
Lengkapkan jadual dia atas.

Menulis Nombor asas sepuluh ke asas dua, lapan dan lima.
• Contoh : tuliskan nombor 18 ke dalam

i. asas dua
ii. asas lapan Tip:
iii. Asas lima • bahagikan nombor asas 10 dengan
asas yang dikehendaki secara tegak
dari atas ke bawah dengan
LANGKAH: menuliskan bakinya.
i. Asas dua
baki
2 18
2 9 0 *** Cuba tukarkan 18 ke asas
2 4 1 lapan dan lima.
Oleh itu;
2 2 0 1810 = 100102
2 1 0
0 1
Jadual Asas Nombor
ASAS
10
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
ASAS
8
0 1 2 3 4 5 6 7 10 11
ASAS
2 1000 1001
0 1 10 11 100 101 110 111
ASAS
5
0 1 2 3 4 10 11 12 13 14
Bagi nombor asas selain asas 10, setiap nombor ditulis seperti berikut:
1012 = asas dua
5618 = asas lapan
2345 = asas lima
LATIHAN
Tuliskan setiap yang berikut ke dalam asas 2.

i. 6
ii. 12
iii. 22
iv. 45
v. 80

i. 8
ii. 17
iii. 27
iv. 40
v. 88
i. 10
ii. 11
iii. 42
iv. 55
v. 100
Nilai bagi suatu digit dalam asas dua, lapan atau lima.
* Contoh:
Nyatakan nilai bagi digit bergaris dalam nombor 423510.
** Nilai suatu digit boleh dicari dgn mendarab digit itu dgn
nilai tempatnya( mengikut asasnya)
Soalan:
Nyatakan nilai bagi digit yang bergaris dalam setiap nombor berikut;
i. 234510
ii. 1011012
iii. 23445
iv. 13758
Contoh jawapan:
i. 2345 = 2 3 4 5
103 102 101 100
= 2 x 103
= 2 x 1000
= 2000 Oleh itu, nilai digit 2 ialah 2000.
Latihan.
Cari nilai bagi setiap digit yang bergaris dalam nombor

berikut:
i. 1001112
ii. 1110112
iii.101010112
iv.23225
v. 34115
vi.44445
vii.55348
viii.210008
ix.101118
x. 25018
PENCERAKINAN ASAS NOMBOR.
Contoh soalan:
Nyatakan nilai m dan n dalam persamaan berikut;
3554 = (3 x 10m) + (5 x 102) + (5 x 101) + (4 x 10n)
• Pencerakinan ialah proses menuliskan sesuatu nombor mengikut nilai

tempatnya digit-digitnya( berdasarkan nombor asasnya ).Pencerakinan
adalah penting dalam proses menuliskan nombor asas dua, lima dan
lapan ke asas sepuluh.
Cerakinkan setiap nombor berikut mengikut nilai tempat digit-digitnya;

i. 1110112
ii. 21678
iii. 1042035
Langkah:
1. Tentukan asas bagi nombor, sediakan jadual nilai
tempat.
2. Cerakinkan setiap digit mengikut nilai tempatnya.
LATIHAN:
1.Cerakinkan setiap nombor berikut mengikut nilai tempat digit-digitnya.

i. 101112
ii. 1001012
iii. 36758
iv. 1004568
v. 14025
vi. 3322115
2. Nyatakan nilai x dan y dalam persamaan berikut:

4210 = (4 x 5x) + (2 x 52) + (1 x 5y) + (0 x 50)
MENULIS N0MBOR ASAS DUA, LAPAN DAN LIMA KE ASAS 10.
Contoh:
Tuliskan setiap yang berikut ke asas sepuluh.

(a). 11112
(b). 1235
(c). 1678
Kaedah 1
1. Cerakinkan nombor asas tersebut mengikut nilai tempatnya.
2. Darab digitnya dengan nilai tempatnya
3. Jumlahkan semua hasil darab utk mendapatkan nombor dalam asas 10
Kaedah 2
1. Sediakan nilai hasil kuasa asas (…23,22,21,20 @ 53,52,51,50 dsb )
2. Letakkan setiap digit mengikut nilai tempat dari kanan ke kiri
3. Darab digit dengan nilai kuasa asas.
4. Jumlahkan semua hasil darab utk mendapatkan nombor dalam asas 10
Menukarkan nombor asas ke asas lain
Contoh Soalan:
1. Tukarkan 1101102 ke asas lapan

2. Tukarkan 1335 ke asas dua
3. Tukarkan 1178 ke asas dua
Tip penyelesaian:
A.Kaedah Biasa
-tukarkan asas nombor ke asas 10
-tukarkan hasilnya dalam asas 10 ke asas yang
dikehendaki dengan menggunnakan pembahagian
berulang.
B. Kaedah Cepat
( asas 2 ke asas 8 @ asas 8 ke asas 2 sahaja )
Asas 2 ke asas 8 = bahagi tiga-tiga, letak satu-
satu.
Asas 8 ke asas2 = bahagi satu-satu, letak tiga-
tiga
Tingkatan 5
Asas Nombor (Tingkatan 5)

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5

BAB 1: FUNGSI DAN PERSAMAAN KUADRATIK DALAM SATU PEMBOLEH UBAH
1.1 Ungkapan Kuadratik
Bentuk am:
2
ax +bx+c
Kuasa tertinggi bagi Terdiri daripada SATU

pemboleh ubah x ialah 2. pemboleh ubah sahaja.
Contoh: Contoh:
a) 2x2 + 3x - 2 a) 2x2− 5x (Ungkapan
(Ungkapan kuadratik, kuadratik dalam satu
kuasa tertinggi bagi pemboleh ubah x
pemboleh ubah x sahaja dan kuasa
ialah 2) tertinggi x ialah 2)
b) k2-4k (Ungkapan b) m2- 4 (Ungkapan
kuadratik, kuasa kuadratik dalam satu
tertinggi bagi pemboleh ubah m
pemboleh ubah k sahaja dan kuasa
ialah 2) tertinggi m ialah 2)
c) p + pq - 3 (Bukan
2
c) 42-3y (Bukan
ungkapan kuadratik, ungkapan kuadratik
kuasa tertinggi bagi kerana mempunyai
pemboleh ubah y dua pemboleh ubah p
ialah 1) dan q)
1.2 Ciri- ciri graf fungsi kuadratik

Bentuk parabola
y = ax2 + bx + c
 bergantung
kepada nilai a
a > 0 (positif) a < 0 (negatif)
Istilah-istilah
penting bagi
suatu graf fungsi
kuadratik
Pintasan-y, c
Titik minimum
(-1, 3)
Paksi simetri
b
x
2a
Titik maksimum
(-1, 4)
Pintasan-y, c
Hubungan y
banyak kepada Im
satu
x
Ob
Perhatikan graf fungsi kuadratik di atas,

y = x2 - x -2
Imej Objek
Bagi nilai x = 0 dan x = 1, kedua-dua objek ini mempunyai

satu imej y sahaja iaitu y = -2.
Jadi, fungsi kuadratik merupakan hubungan banyak
kepada satu.
Kesan perubahan
nilai a terhadap
Nilai a yang
graf fungsi
lebih besar,
kuadratik graf lebih
sempit
 Lebar parabola
berubah
mengikut nilai y= Nilai a yang
a 0.25x2 lebih kecil,
graf lebih
lebar.
Kes 1: nilai a > 0

Kesan perubahan
nilai b terhadap
graf fungsi
kuadratik
 Perubahan
kedudukan
paksi simetri
mengikut nilai
b.
Kes 2: nilai a < 0

y = −x2+2
y = −x2−3x y = −x2+3x
Kesan perubahan
nilai c terhadap
graf fungsi
kuadratik
 Perubahan
kedudukan
pintasan-y
mengikut nilai
c.
 Positif - naik
 Negatif - turun
Tingkatan 5
Bumi Sebagai Sfera (Tingkatan 5)

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5
Tingkatan 5
Pelan Dan Dongakan (Tingkatan 5)

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5
1.1 Asas Nombor (Bahagian 1)
(A) Nombor dalam Asas Dua, Asas Lapan dan Asas Lima
1. Nombor-nombor yang kita gunakan setiap hari adalah dalam asas sepuluh. Sepuluh digit
yang digunakan dalam asas sepuluh ialah 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 dan 9.
2. Nombor dalam asas dua dinyatakan dengan menggunakan hanya dua digit sahaja iaitu 0
dan 1. Misalnya: 1011012.
3. Nombor dalam asas lapan dinyatakan dengan menggunakan hanya lapan digit sahaja
iaitu 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6 dan 7. Misalnya: 6758.
4. Nombor dalam asas lima dinyatakan dengan menggunakan hanya lima digit sahaja iaitu
0, 1, 2, 3 dan 4. Misalnya: 1345.
(B) Nilai Sesuatu Digit bagi suatu Nombor dalam Asas 2, 8 dan 5
1. Jadual yang di bawah menunjukkan nilai tempat bagi setiap digit dalam suatu nombor.
(a) Dalam asas 2
Nilai 26 = 64 25 = 32 24 = 16 23 = 8 22 = 4 21 = 2 20 = 1
tempat
(b) Dalam asas 8
Nilai 84 = 4096 83 = 512 82 = 64 81 = 8 80 = 1

tempat
(c) Dalam asas 5
Nilai 54 = 625 53 = 125 52 = 25 51 = 5 50 = 1

tempat
2.
Nilai suatu digit = Digit itu × Nilai tempat digit itu
Contoh 1:
Nyatakan nilai bagi digit yang bergaris dalam setiap nombor yang berikut.
(a) 10111012 (b) 36518 (c) 32415
Penyelesaian:
(a)
Nilai 26 = 64 25 = 32 24 = 16 23 = 8 22 = 4 21 = 2 20 = 1
tempat
Nombor 1 0 1 1 1 0 1
Nilai bagi digit 1 yang bergaris

= 1 × 26
= 1 × 64
= 64
(b)
Nilai 83 = 512 82 = 64 81 = 8 80 = 1
tempat
Nombor 3 6 5 1

= 6 × 82
= 6 × 64
= 384
(c)
Nilai 53 = 125 52 = 25 51 = 5 50 = 1
tempat
Nombor 3 2 4 1

= 3 × 53
= 3 × 125
= 375
(C) Tulis suatu nombor dalam asas dua, asas lapan dan asas lima dalam
bentuk pendaraban
1. Suatu nombor ditulis dalam bentuk pendaraban merujukkan kepada hasil
tambahnilai bagi digit-digit yang membentuk nombor itu.
Contoh 2:
Tulis setiap yang berikut dalam bentuk pendaraban.
(a) 1110112 (b) 4758 (c) 24135
Penyelesaian:
(a)
Nilai empat 25 = 32 24 = 16 23 = 8 22 = 4 21 = 2 20 = 1
Nombor 1 1 1 0 1 1
111011 = 1 × 25 + 1 × 24 + 1 × 23 + 0 × 22 + 1 × 21 + 1 × 20
2
(b)
Nilai tempat 82 = 64 81 = 8 80 = 1
Nombor 4 7 5
475 = 4 × 82 + 7 × 81 + 5 × 80
8
(c)
Nilai tempat 53 = 125 52 = 25 51 = 5 50 = 1
Nombor 2 4 1 3
24135 = 2 × 53 + 4 × 52 + 1 × 51 + 3 × 50
sas Nombor (Bahagian 2)
(D) Menukar nombor dalam asas dua, asas lapan dan asas lima kepada
nombor dalam asas sepuluh dan sebaliknya.
1. Langkah-langkah untuk menukar nombor dalam asas 2, 8 dan 5 kepada nombor
dalam asas 10 adalah seperti berikut:
(a) Tulis nombor itu dalam bentuk pendaraban.
(b) Permudahkan bentuk pendaraban kepada satu nombor tunggal.
Contoh 1:
Tukarkan setiap nombor yang berikut kepada nombor dalam asas 10.
(a) 101012 (b) 14238 (c) 3245
Penyelesaian:
(a) 101012 = 1 × 24 + 0 × 23 + 1 × 22 + 0 × 21 + 1 × 20 = 2110
(b) 14238 = 1 × 83 + 4 × 82 + 2 × 81 + 3 × 80 = 78710
(c) 3245 = 3 × 52 + 2 × 51 + 4 × 50 = 8910

Gunakan Kalkulator
1. Menetapkan kalkulator kepada mod ‘ASAS’ dengan menekan:
[MODE] [MODE] [3 (BASE)]
2. Menetapkan kalkulator kepada asas nombor yang dikehendaki

dengan menekan:
[BIN] → untuk asas 2
[DEC] → untuk asas 10
[OCT] → untuk asas 8
Masukkan yang berikut:

(a)
[BIN] 10101 [=] [ DEC ]
Paparan skrin ialah: [21]
Oleh itu 101012 = 2110
(b)
[OCT] 1423 [=] [ DEC ]
Oleh itu 14238 = 78710
2. Langkah-langkah untuk menukar nombor dalam asas 10 kepada nombor dalam asas 2, 8
dan 5 adalah seperti berikut:
(a) Membahagikan nombor itu secara berturut-turut sehingga hasil bahaginya adalah
sifar.
(b) Tulis nombor dalam asas baru dengan merujuk kepada baki nombor itu dari
bawah ke atas.
Contoh 2:
Tukar 6110 kepada satu nombor dalam
(a) asas dua
(b) asas lapan
(c) asas lima
Penyelesaian:
(a)
(b)
(c)
Gunakan Kalkulator


dengan menekan:

(a)
[DEC] 61 [=] [ BIN ]
Oleh itu 6110 = 1111012
(b)
[DEC] 61 [=] [ OCT ]
Oleh itu 6110 = 758
(E) Menukar nombor dalam sesuatu asas kepada asas yang lain
1. Langkah-langkah untuk menukar nombor dalam sesuatu asas kepada asas yang lain.
(a) Tukar nombor itu kepada nombor dalam asas 10 dengan menggunakan bentuk
pendaraban.
(b) Melakukan pembahagian berturut-turut untuk menukarkan nombor dalam asas
10 kepada asas-asas baru.
Contoh 1:
Tukarkan
(a) 1101012 kepada nombor dalam asas lima
(b) 435 kepada nombor dalam asas dua
(c) 3138 kepada nombor dalam asas lima
(d) 4225 kepada nombor dalam asas lapan
(e) 1001112 kepada nombor dalam asas lapan
(f) 1578 kepada nombor dalam asas dua
Penyelesaian:
(a)
1101012
= 1 × 25 + 1 × 24 + 0 × 23 + 1 × 22 + 0 × 21 + 1 × 20
= 5310 ← (tukar daripada asas 2 kepada asas 10)
(b)
435
= 4 × 51 + 3 × 50
(c)
3138
= 3 × 82 + 1 × 81 + 3 × 80
(d)
4225
= 4 × 52 + 2 × 51 + 2 × 50
(e)
1001112
= 1 × 25 + 0 × 24 + 0 × 23 + 1 × 22 + 1 × 21 + 1 × 20
(f)
1578
= 1 × 82 + 5 × 81 + 7 × 80
Pengiraan Kalkulator


dengan menekan:

(e)
[ BIN ] 100111 [ = ] [ OCT ]
Oleh itu 1001112 = 478
(f)
[ OCT ] 157 [ = ] [ BIN ]
Oleh itu 1578 = 11011112
(F) Membuat pengiraaan melibatkan operasi tambah atau tolak bagi dua
nombor dalam asas dua
1. Dalam operasi penambahan dua nombor dalam asas dua, peraturan-peraturan berikut
terpakai:
02 + 02 = 02
02 + 12 = 12
12 + 02 = 12
12 + 12 = 102
12 + 12 + 12 = 102 + 12 = 112
2. Dalam operasi penolakan dua nombor dalam asas dua, peraturan-peraturan berikut
terpakai:
02 – 02 = 02
12 – 02 = 12
12 – 12 = 02
102 – 12 = 12
Contoh 1:
Cari nilai bagi setiap yang berikut:
(a) 11012 + 1102
(b) 110012 + 111002
(c) 110112 – 11012
(d) 10002 – 1012
Penyelesaian:
(a)
(b)
(c)
(d)
Pengiraan Kalkulator
Anda boleh mendapatkan jawapan terus daripada kalkulator

saintifik dengan menekan:

(a)
[ BIN ] 1101 [ + ] 110 [ = ]
Paparan skrin ialah: [ 10011 ]
(b)
[ BIN ] 11001 [ + ] 11100 [ = ]
(c)
[ BIN ] 11011 [ – ] 1101 [ = ]
(d)
[ BIN ] 1000 [ – ] 101 [ = ]
1.2 Asas Nombor, SPM Praktis (Kertas 1)

Soalan 1:
Ungkapkan 2058 sebagai nombor dalam asas lima.
Penyelesaian:
205 = 2 × 8 + 0 × 8 + 5 × 8 = 13310
8
2 1 0
Soalan 2:
Nyatakan nilai digit 6 bagi nombor 16238, dalam asas sepuluh.
Penyelesaian:
1 6 2 3
Nilai tempat 83 82 81 80
Nilai digit 6
= 6 × 82
= 384
Soalan 3:
Diberi 3 × 53 + 4 × 52 + 5p = 34205, cari nilai p.
Penyelesaian:
34205 = 3 × 53 + 4 × 52 + 2 × 51 + 0 × 50
34205 = 3 × 53 + 4 × 52 + 5p + 0
5p = 2 × 51
5p = 10
p=2
Soalan 4:
Tukarkan 4 × 84 + 2 × 82 + 4 kepada satu nombor dalam asas lapan.
Penyelesaian:
84 83 82 81 80
4 0 2 0 48
Jawapan = 402048
Soalan 5:
Apakah nilai digit 3, dalam asas sepuluh, bagi nombor 43155?
Penyelesaian:
Mengenal pasti nilai tempat bagi setiap digit dalam nombor terdahulu.
4 3 1 5
Nilai tempat 53 52 51 50
Nilai digit 3
= 3 × 52
= 75
Soalan 6:
Ungkapkan 5(52 + 2) sebagai nombor dalam asas lima.
Penyelesaian:
Langkah 1: kembangkan 5(52 + 2) terdahulu.
Langkah 2: tulis 5(52 + 2) dalam bentuk pendaraban dalam asas lima.
5(52 + 2)
= 53 + 2 × 5
= 1 × 53 + 0 × 52 + 2 × 51 + 0 × 50
= 10205
53 52 51 50
1 0 2 05
Soalan 7:
1101102 – 111012 =
Penyelesaian:
Secara alternatif, mendapatkan jawapan terus daripada kalkulator saintifik.
Tingkatan 5
Kebarangkalian II (Tingkatan 5)

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5
Tingkatan 5
Bearing (Tingkatan 5)

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5
Tingkatan 5
Kecerunan Dan Luas Di Bawah Graf (Tingkatan 5)

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5
Matriks (Tingkatan 5)

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5
Tingkatan 5
Ubahan (Tingkatan 5)

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5
Tingkatan 5
Penjelmaan III (Tingkatan 5)

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Tingkatan 5

Nota Matematik

Diunggah oleh

Informasi Dokumen

Hak Cipta

Format Tersedia

Bagikan dokumen Ini

Bagikan atau Tanam Dokumen

Opsi Berbagi

Apakah menurut Anda dokumen ini bermanfaat?

Apakah konten ini tidak pantas?

Hak Cipta:

Format Tersedia

Nota Matematik

Diunggah oleh

Hak Cipta:

Format Tersedia

MODUL MATEMATIK KSSM

94 MODUL MATEMATIK KSSM TINGKATAN 4 | JABATAN PENDIDIKAN NEGERI PAHANG

Pengarah Pendidikan Negeri Pahang

Puitis Kata, Segunung Harapan

Syukur alhamdulillah, dengan izin dan inayah-Nya, Modul Bahan

DATO’ DR. HAJI TAJUDDIN BIN MOHD YUNUS

JABATAN PENDIDIKAN NEGERI PAHANG | MODUL MATEMATIK KSSM TINGKATAN 4 95

Timbalan Pengarah Pendidikan Negeri Pahang

Alur Bicara, Serlah Impian

Sekian, terima kasih.

Timbalan Pengarah Pendidikan

96 MODUL MATEMATIK KSSM TINGKATAN 4 | JABATAN PENDIDIKAN NEGERI PAHANG

Berdasarkan gambar rajah Venn di atas, cari

a)  = Set semesta / universal set d) A’ = Pelengkap set A.

A = { ……………………………………..} = unsur-unsur yang tiada dalam set A.

b) n( ) = Bilangan unsur dalam set  e) B  A = B subset A / B is a subset of A.

c) 2  A , Maksudnya 2 unsur kepada set A. f) Ø = { }

JABATAN PENDIDIKAN NEGERI PAHANG | MODUL MATEMATIK KSSM TINGKATAN 4 97

4.1 PERSILANGAN SET / INTERSECTION OF SET

SP 4.1.1 Menentu dan menghuraikan persilangan set menggunakan pelbagai perwakilan.

Praktis / Practice 4.1.1

1. Set P = { a. b, c, d, e, f } 2.. Set A = {1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 }

Penyelesaian / Solution. Penyelesaian / Solution.

Unsur yang sama = P  Q Unsur yang sama = A  B

98 MODUL MATEMATIK KSSM TINGKATAN 4 | JABATAN PENDIDIKAN NEGERI PAHANG

Senaraikan set / List the set of :

3. Set  = { p, q, r , s, t , u, v, w, x} 4. Set  = {0,1,2,3,4,5,6,7,8,9}

Senaraikan semua unsur bagi :

JABATAN PENDIDIKAN NEGERI PAHANG | MODUL MATEMATIK KSSM TINGKATAN 4 99

5. Tiga set A, B dan C adalah berkeadaan ,6.

SP 4.1.2 Menentukan pelengkap bagi persilangan set

100 MODUL MATEMATIK KSSM TINGKATAN 4 | JABATAN PENDIDIKAN NEGERI PAHANG

Praktis / Practice 4.1.2.a

B = { Amoi, Andy , Aznora } P = { Nombor ganjil kurang dari 12} dan

Q = { Gandaan 3 yang kurang dari 12 }

( A  B )' = { Ali, Abu, Amoi, Aliza }

( A  C )' = { Ali, Abu, Amoi, Aliza, Aznora)

( B  C )' = { Ali, Abu, Amoi, Azliza, Aznora}

JABATAN PENDIDIKAN NEGERI PAHANG | MODUL MATEMATIK KSSM TINGKATAN 4 101

Praktis / Practice 4.1.2b

a) Lorekkan rantau / Shade region of A  ( B  C )

Langkah penyelesaian / Solutions:

a) Masukkan nombor dalam setiap ruang.

a) Masukkan nombor dalam setiap ruang.

b) Buat operasi yang dalam kurungan dulu.

c) Kawasan / Region B = 2, 3, 4, 5 Kawasan sama /

Maka / So, Maka / So, B  C = 4, 5

Lorekkan kawasan 2 Lorekkan kawasan 5

102 MODUL MATEMATIK KSSM TINGKATAN 4 | JABATAN PENDIDIKAN NEGERI PAHANG

7) A'( B  C )' 8) A BC 9) P 'Q

10) A  ( B  C )' 11) A  B  C' 12) ( A  B)'C

JABATAN PENDIDIKAN NEGERI PAHANG | MODUL MATEMATIK KSSM TINGKATAN 4 103

SP 4.1.3 Menyelesaikan masalah yang melibatkan persilangan set.

Praktis / Practice 4.1.3

a) Lukiskan gambarajah Venn untuk menunjukan hubungan antara  , K dan M .

104 MODUL MATEMATIK KSSM TINGKATAN 4 | JABATAN PENDIDIKAN NEGERI PAHANG

1. Gambar rajah Venn menunjukkan bilangan unsur dalam set F, G dan H.

a) Lukiskan gambar rajah Venn

b) Kira bilangan pelajar yang suka bermain kedua-dua permanan itu.

c) Kira bilangan pelajar yang suka bermain Bola Sepak sahaja.

JABATAN PENDIDIKAN NEGERI PAHANG | MODUL MATEMATIK KSSM TINGKATAN 4 105

Rajah menunjukkan bilangan unsur dalam set P, Q dan R. Hitung:

106 MODUL MATEMATIK KSSM TINGKATAN 4 | JABATAN PENDIDIKAN NEGERI PAHANG

SP 4.2 KESATUAN SET / UNION OF SETS