Anda di halaman 1dari 3

Gaguritan Goa Giri Putri (Dunia, 2007)

Balinese text below is a religious narrative poem called 'Gaguritan Goa Giri Putri', written & edited by I Nyoman Dunia, S.Pd
(Bendesa Adat Karangsari) & I Ketut Darma, MBA ('Great' priest of Giri Putri cave), published in 2007, dedicated to Giri Putri Cave on
the north-eastern coast of Nusa Penida, near Suana. An English translation is forthcoming.
Kaping ajeng tityang ngaturang angayu bagiya ring Ida Sanghyang Widhi, Ratu Sasuhunan pemekas ring Ida Hyang Giri Putri, dwaning
sampun sweca ring dewek tityang makahawinang sida puput antuk ngardi gaguritan Puniki. Kaping rua tityang ngaturang
suksmaning manah majeng ring Ida Dane sane sampun prasida nyarengin pewarah rikala nyurat Gaguritan sane majudul "Gaguritan
Goa Giri Putri". Dumadak melarapan prasida kapupul indik lalintihan Sapasira sane melinggih ring Giri Putri, kadulurin antuk eedan
ngaturang sembah bakti, pelinggih-pelinggih sane wenten ring tengahing "Goa Giri Putri" sayan-sayan nincap srada makamiwah
pangredanane maduluran canang sari, bilih-bilih prasida katur pejati muang sane siosan. Tityang maderbe arsalan pikarse "Ngukuhin
Jagat Bali medasar antuk ngelestariang Seni Budaya Bali". Tityang rumasa gaguat gaguritan punika doh saking sampurna, antuk
puniki tityang nunas mangda pikayun sane becik rauh saking ida dane anggen tityang maripurnayang "gaguritan puniki". "Om
Santih, Santih, Santih, Om"
Karangsari, 11 Juni 2007, Saking Tityang, Penulis
Gaguritan Goa Giri Putri
I. Pupuh Ginada
1. Inggih ratu sasuhunan, Sanghyang Aji Saraswati, Ledang mapica kaweruhan, Majeng ring tityang I punggung, mangeripta
gaguritan, Kadi mangkin, manut kayun tityang.
2. Ratu ida dane samian, Gelisang carita iki, Wenten genah ne utama, Genah dahat singit tuhu, Keiterin bukit utama Patut apti,
Rehning genah palukatan.
3. Sampun kasub kaelingan, oleh ida dane sami, rehning sampun kabuktiyang, mahawinan pada rawuh, ngulatiang kerahajengan,
genah singit, kautaman nyane ngranayang.
4. Pura ring tengahing Goa, aran Goa giri putri, Goa keartiang genah, Merupa bolong tur suntuk, Kawentenan ring sor tanah, Nanging
asri, Ngawe kadudut sang nyingak.
5. Lanturang tityang mawosang, giri keartosang bukit, sios malih kebawos alas, taler wenten ngwilang gunung, raris putrine punika,
istri luwih, panrestian dewi kahyangan.
6. Yaning jangkepang samian, Pura goa giri Putri, Genah suci tur utama, ring tengah goane iku, kasub rauh ring dura desa, pada
tangkil, ngaturang bakti ring Ida.
II. Pupuh Ginanti
1. Hyang Giri Putri puniku, Pragayan sayang tur asih, Saktin Ida betara Siwa, Ketah kebawos Parwati, Temedun ring mreca pada,
Tengahing goa melinggih.
2. Dudonan medek ne katur, undakan-undakan margi, kadi rasa mengangsehang, nanging mawit saking bakti, ngaturang canang
daksina, pinaka bakti ring Widhi.
3. Pengawit katurang dumun, Ring Hyang Tri Purusa iki, Luir Siwa, Sada Siwa, Paraman Siwa kaping tri, Pamurtian Sanghyang
Tunggal, Pamijilan ida driki.
4. Ida sane mraga kasub, Rehning kuasa ring buana tri, Ingih punika, Bhur, Bwah, Swah, Ngicenin kauripan sami, Mahawanan sida
kerta, Jagat landuh turing trepti.
5. Wusan matur sembah puput, lantur ring genah Wasuki, nangingke ngranjing ring lobang, dahat singid turing alit, kirang langkung
duang depa, pemedek waspada ngranjing.
III. Pupuh Mas Kumambang
1. Bengong alap, nyingak goane sane sripit, Resres jroning manah, Duaning angob maring hati, Goa utama tur jimbar.
2. Ngungsi genah, linggih ida Hyang Wasuki, sane nguasayang, kelanduhang ring pertiwi turing maweh keraharjan.
3. Janten manah, arsa ring genahe asri, maorten kauparengga, stalagmit miwah stalaktif, makadi piranti hiasan.
4. Melarapan, katur canang lan pejati, raris mengaturang, sembah miwah pangebakti, nunas lugraha ring Ida.
5. Kerahayuan, Ida gumanti tunasin, apan Ida ledang, ngicen kasubagian luwih, ida sugih arta brana.
6. Sane wikan, sampun weruha lan uning, Ida dahat dana, Penganggene ngranyab asri, Masisik mas, makenyah galang.
7. Wenten genah, samoping tengen ring Wasuki, batu ageng tapak, genahe ngayeng betari, betara Mundi, Ped, Saab.
8. Yen rasayang, kadi swarga kapituwi, manah hening galang, sangkan lugra sinar suci, tan mari ledang ring arsa.
IV. Pupuh sinom
1. Lanturang petangkilannya, Linggih Ida Giri Pati, Saking driki madwe panjang, Krobelah meter wiyakti, Jroning ida dane margi,
Patut plapan dabdab alus, Wenten song akuweh pisan, Munyin lawahe ngresresin, Saling saur, Satwaluya suling goa.
2. Akeh wyakti wenten lawah, Ring dinding goa manyilib, Nanging suaran-nya tan pegat, Kadi nyambrama sang tangkil, Mangda tan
kebaos pingit, Tur nyambrama "Om Swastyastu", Dumogi sida molihang, Ring sajeroning pengapti, Dasar tumus, Manah suci tur
nirmala.
3. Maring tengah-tengah goa, wenten kalih batu panggih, marerod saling arepang, peragan wadwa pengabih, ngawe kagiat sang
mengaksi, makesiab jejeh takut, sampunang sumandangsaya, melarapan manah suci, janten sampun, ida dane kerahajengan.
4. Rauh sampun kebawosang, irika ring Giri Pati, ketah jua Hyang Siwa, nunas palukatan suci, prayascita kang piranti, nunas plukatan
keluhur, irika ring Dewi Gangga, Bethara-bethari sami, Sida lebur, Sehananing Dasamala.
5. Rikala minas malukat, wenten sane ngelur nadi, ketedunan lan kerawuhan, sami mengaturang bakti, sangkan wenten cihna bukti,
witning jro nyujur mejanten, sekala niskala, ida mraga sayang tur asih, turing tuhu, sida ngardi kayun galang.
6. Tan sida antuk manahang, kegawok kadudut ngaksi, kaluwihan kardin ida, dinding goa-ne maukir, morten uparengga manik,
tritisan toyane ulung, minab wenten manyiratang, nanging tan sida mengaksi, luwih iku, niskala mapica tirta.

V. Pupuh ginada
1. Wus puput ring palukatan, mengarcana mangku mangkin, Hyang Giri Pati pinuja, Mantram Pasupati tuhu, sida nglebur dasamala,
Sida kapti, Galang apadang ring manah.
2. Rikala mangku pinuja, aratu Hyang Giri Pati, lugrayang pangeleburan, pasupati luwih iku, ngeseng lara roga wigna, saha lebur,
mala papa tan petaka.
3. Ngwijilang bayu pramana, pageh kukuh manah suci, bawose ngetisin karna, patut kardi turing jujur, mangda sida ngewetuang,
tutur ayu, ngawe adung pasuwitran.
4. para pemedek mengayat, maring sajeroning hati, iratu sane pawikan, wit ngardi sida ngelebur, kaon becik jele melah, ala ayu,
makasami saking ida.
5. Sangkan sampunang langgiya ewer, juleg napimalih purun memada-mada ida, ngandap kasor anggen ngruruh janten wetu
kanirmalan, sida kapti, kasubagian muang kawiryan.
6. Wus mangubakti lanturang genah mautama kaungsi, nanging patut kaelingan, Tangkeb langit ngabih luhur, Canang sari keaturang,
Dasar bakti, Mangda ledang ida lugra.
VI. Pupuh durma
1. Mengangsehang, mungah jan maundag-undag, awak ngejer, takut, jerih, apan nanjak, nanging kayunne manunggal, dasar bakti,
manah suci, patut egar, reh sida parek menangkil.
2. Bengong nyingak, rikala wenten maring jan rasa yang kadi mangipi, jroning matolihan, keaksinin dinding goa selantang pemedek
ngaksi, dados samian maorten. Mahias ukir.
3. Terus munggah, ngeranjing ring natar pura, linggih Ida Giri Putri, genahe mautama, dyastun sripit mangenyudang, bengong tanpa
suara tuwi, resres manah, apan kardin ida luwih.
4. Kelanturang, ngaksi kewentanan genah, pemaruman sisi samping, genah mengarcana, rikala rauh petoyan, ida betara betari, pada
syaga, sami mengaturang bakti.
VII. Semaradana
1. Saking tulus mengubakti, pejati pinaka dasar, canangsari duluranne, pemangkune mengarcana, rasayang tedun betara, Giri Putri
saking luhur, Toyan panon tan pegatan.
2. Wenten pemedek menyerit, nunas ampura irika, Hyang giri Putri ton mangke, Tityang saking dura desa, damuh paduka batara,
Iriki prasida pangguh, Kaheningan ne utama.
3. Manrebes toyan pengaksi, sigsigan sedih malisah, ngerasayang Ida swece, kamandalu tirta suci, anggen mamurnayang manah,
taler anggen mangelebur, mala petaka roga.
4. Sios tingkah sang menangkil, ngereh, mamunyi raksasa, mangelur, ngejerang goane jejeh, takut sang ngatonang, pemedeke
memek angkian, sami nunasang rahayu, ring ida sang manguasa.
5. Nanging sami nika bukti, cihna sayang asih ida, bakti miwah srada kwales sangkan nulus mengaturang bakti, turing nekeng nuas,
tan memanah mamuuk, napi malih kayun loba.
6. pemedeke kasiratin, tirta wangsuh padan ida, katunas, sugi lan ajeng, jroning hati galang padang, tan kayunne liang, sangkan tirta
kamandalu, Hyang Giri Putri mapica.
VIII. Pupuh sinom
1. Sisi kangin wenten taman, genah nglungsur tirta suci, anggen pangleburan mala, prayascita raga luwih, patut tunas turin pingit,
manrebes selagan batu, meweh antuk ngemanahang, mapan goa tengah bukit, sida nyembur, tirta medal tan pegatan.
2. Kaiterin dinding mortenan, ngeranyab galang keaksi, olih batu kadi mas, magelung kori maukir, bulakan genah tirta suci, sami
ngedotang manuhur kapundut, ketunas budal lantur anggen tirta pingit, sida nglebur, wisya kageringan.
3. Widyadari widyadara, mijil saking luhur langit, masiram saling manyingan, mawastra murub mangendih, masesocan mira manik,
sang mengatonang kadudut, telaga luwih mautama, Hyang Giri Putri mengaksi, Pada matur, Manyembah pada nyambrama.
4. Kadi punika yan bawosang, prade niskala keaksi, ebek antuk kawibuhan, ida mraga istri luwih, maharan Dewi Parwati, parab sios
sane kasub, saktin Ida Sanghyang Siwa, melinggih tengahing giri, ngardi adung, sarwa prani maring jagat.
5. Ngiring mangkin kelanturang, payogan ida betari, genah singid ngardi liang, apan sida mengastiti, Giri Pati Giri Putri, Ratu Niang
kakyang ratu, Panungalan Sanghyang Siwa, Sada Siwa maneresti, Sida padu, Parama Siwa mengaran.
6. Genah payogan punika, tandoh saking Giri Putri, limang depa sawatara, genah utama tur pingit, ajerih yan nenten bakti, nanging
sweca prade sujud, genah matapa mayoga, taler margiang semadi, mogi tulus, Ida betara lugraha.
IX. Pupuh pangkur
1. Pangredanane Hyang Siwa, kaincepang, tri Pramana ne iki, nglungsur panugrahan luhur, panugrahan ne utama, ajeg Bali, jagat
trepti turing landuh, moksartham Jagadhita ya, kedasarin antuk dharma.
2. Giri Putri ke arcane, Keastawa, Mijil saking luring langit, Mekenyah galang mamurub, Busana putih kemasan, Smita manis, ngardi
sang manyingak linglung, Kabinawa masesocan, Gelung mas busana sutra.
3. Giri Pati masarengan, adung pisan, Siwa Parwati mesanding, Kadi Smara Ratih iku, Malinggih ring singgasana, Widyadari,
widyadara sareng dulur, Nyambehang sekar rijasa, Melati, lan sekar emas
4. Garjita kayun manyingak, petangkilan, menyakupang kara kalih, sekar, kwangen sida katur, pejati dulurin canang, kayun hening,
nenten mamerih manuhur, mogi sinar sucin Ida, ngawe kasukertan jagat.
5. Ngaturang parama suksma, rehning ledang, mengantengang mentinarin, ngicen kasubagian tuhu, nenten prasida ngengsapang,
reh pengapti, rauhe tangkil manyungsung, rasayang bagia tan amat, molihing sajroning manah.

X. Pupuh Maskumambang
1. Kelanturang, penangkilane ring Dewi yan saking payogan nuunin jam titi malih, rauh sampun ta kocapan.
2. Sinar surya, nyambrama kadi mapagin, pemedek samian, bengong mangucap ya raris, geng utama karyan ida.
3. Beten tukad, nanging nenten wenten toya, mapan paring nusa, toyane beten pertiwi, toyan sabeh sida membah.
4. Yening tatas, saking iriki keaksi, bukit misi alas, rebreb angker mangresresin, Pura Sumuhu kocapan.
5. Wus manyingak, ida dane ngrereh linggih, kagiat manyingak, pertama wenten pelinggih, Siwa Amerta Maha Dewa.
XI. Pupuh ginada
1. Gedong tengah Sri Sedana, Laksmi Dewi lan Melanting, Keparabin Dewi Tara, Taler gnah Syahbandar Ratu, Genah pinunas amerta,
Mogi kapti, Sajeroning mangutsaha.
2. Wenten patung makembaran, Raka Ari Dewi Kwam Im, Lambang Dewi kemakmuran, Kenyem manis kadi madu, Nudut kayun sang
manyingak, Mangubakti, Ngaturang buah-buahan.
3. Manisan senengin Ida, pemedeke mangaturin, inum-imunan tan lalia, kadulurin sekar tunjung, simbul kesucian utama, makasami,
cihna bakti muang srada.
4. Mangku Gede mengarcana, Dulurin gita mandarin, Dasaran Dewi mengayah, Masolah maenggokan lemuh, Toyan panon natan
pegat, Kangen wyakti, cihna Ida wus mapica.
5. Mangkin lantur nunas berkah, merupa minyak abu Iwih, Mangku Gede manyolesang, Pramangkin rasa Ida tedun, Menangis,
ngelur, masuryak, Rame gati, Pecalang pada sayaga.
6. Sayan-sayan ngon ring, Ida dahat sweca taring asih, Dewi Kwam Im banget sayang, Gelis menyambrana tedun, Mapaica
kawibuhan, Asing apti, Sidaning don mresidayang.
7. Mangkin tunggilan mawosang, kehanan ring Giri Putri, wantah pamurtiyan Siwa, ngawi kerta jagat landuh, pusering jagat ring
Nusa, Giri Putri, Sandang junjung saha sembah.
Panyineb: Pupuh sinom
rauh iriki puputang, dumogi ida mengaksi, dahume ring mreca pada, jagat werdi panjak bakti, eda cauh muang lali, trikaya
anggenang suluh, panca srada anggen dasar, mikukuh sukertan gumi, pasti adung, sarwa pranine ring jagat.
Om Santih, Santih, Santih, Om

Anda mungkin juga menyukai