Anda di halaman 1dari 4

Nama : Nyoman Ari Susanti,S.Pd.

B
Program Studi : Bahasa Bali
No. Peserta : 201503204875
Modul : 6 Profesional

LK 1: Lembar Kerja Belajar Mandiri


Judul Modul MODUL 6
Judul Kegiatan Belajar (KB) 1. SASTRA BALI PURWA
2. SASTRA BALI ANYAR
3. APRESIASI SASTRA BALI
4. KEBUDAYAAN BALI
No Butir Refleksi Respon/Jawaban
1 Daftar peta konsep (istilah dan 1. WANGUN KRIYA SASTRA
definisi) di modul ini Kriya sastra kawangun antuk wangun jero
(intrinsik) lan wangun dura (ekstrinsik).
Wangun jero utawi intrinsik inggih punika
wangun sane wenten ring jeroning kriya
sastra lan wangun dura utawi ekstrinsik inggih
punika piranti sane ngwangun sastra saking
dura kriya sastra, ipun ngiusin pangawi kria
sastra inucap. Kriya sastra pinaka sasuluh
kahuripan para jadma ritatkala ngamargiang
kauripan ring gumine, napi sane wenten ring
parajana nika sane wenten ring kriya sastra.
Kriya sastra patut kawacen mangda para
janane prasida uning malih rwa bhineda, napi
sane patut, napi sane nenten patut
kamargiang
1) Wangun Jero (Intrinsik)
Wangun intrinsik punika wangun sane
wenten ring jeroning kriya sastra
minakadi; unteng (tema), lelintihan satua
(alur/plot), pawatekan, latar (setting),
sudut pandang, gaya bahasa.
2) Wangun Dura (Ekstrinsik)
Daging kriya sastra yening kaselihin
wenten panglimbak saking dura kriya
sastra sakadi sejarah, aab jagat,
kawentenan paiketan pangawi sareng
daging carita, kawentenan krama ring
pakraman sane pastika ngiusin pangawi.
Kawentenan pamargin kauripan sang
pangawi prasida katelatarang ritatkala
nyelehin kriya sastra manut wangun
ekstrinsiknyane. Minakadi; biografi
pangawi, mustika/guna sarat (nilai-nilai)
sane ngiusin pangawi, paiketan
pangwacen sareng daging kriya sastra,
faktor ekonomi, politik lan tradisi utawi
adat.
2. WANGUN DRAMA
Drama ngranjing ring kekawian sane
mapaiketan sareng pamentasan. Sang
pangawi nenten ja sakadi nyurat kriya sastra
cerpen lan novel, krana nyurat satua sane
marupa wangun drama malianan, sang
pengawi mangda makarya lelintihan sane jagi
kapentasang lan wangun sasuratannyane
akehan babaosan. Bebaosan punika saling
mapaiketan sareng parilaksana pragina ring
pamentasan mangda prasida nyihnayang
pikobet-pikobet sane wenten ring naskah.
Wenten pahan ring kriya sastra drama;
a) Babak,
b) Adegan,
c) Prolog,
d) Dialog,
e) Monolog,
f) Epilog,
g) Mimik,
h) Pantomim utawi pantomimik.
Wangun drama wenten: alur, pawatekan,
dialog, seting, sesuluh kauripan (interpretasi
kehidupan).
3. WANGUN PUISI BALI PURWA
Wangun puisi Bali purwa kasengguh prosa liris
(puisi narasi), puisinyane marupa tembang
nanging dagingnyane cerita, cerita sane
wenten ring tembang punika nyaritayang
pragina saking ngawit ngantos puput. Yening
nyelehin wangun puisi Bali purwa indik
dagingnyane pateh sakadi nyelehin daging
sastra gancaran inggih punika wangun
intrinsik (pragina, pawatekan, lelintihan satua,
latar (galah, genah, lan suasana) lan wangun
tembang nyane kaselehin antuk wangun
formal. Wangun formal ring sastra tembang
inggih punika pada lingsa sane ngwangun
tembang purwa punika, sakadi akeh carik ring
soang-soang pada, akeh wanda ring soang-
soang carik, lan labuh suara ring ungkuring
wanda. Wenten makudang-kudang wangun
formal sane wenten ring soang-soang
tembang inggih punika;
a. Sekar rare (gegendingan);
Wirama gending rare manut sekadi tabuh
gong gender inggih punika: dang, ding,
dung, deng, dong, suara punika
kagentosin antuk aksara suara a, i, u, e, o.
Ceciren tembang rare wenten pangelong,
lan ring acarik punika ka gendingang ping
kalih.
b. Macepat (Sekar alit)
Sekar alit pateh sakadi sekar madia lan
sekar agung, kawangun olih padalingsa,
nanging soang-soang pupuh madue
pesengan sane malianan. Ring tabel sor
puniki jagi katelatarang indik wangun
padalingsa pupuh.
c. Kidung (Sekar madia)
Sekar madia madue uger-uger pada lingsa
pateh sekadai sekar macapat, nanging
pada lingsa sane wenten ring sekar madia
nenten wenten carik (koma) sane pinaka
ciren pupuh, krana sekar madia punika
ngalantur katembangang. Basa ring kidung
punika basa jawa tengahan, nganggen
wewiletan.
d. Kakawin (Sekar agung)
Kekawin taler kasengguh Sekar Agung,
ceciran sane utama ring sekar agung
inggih punika;
 Wrtta Matra:
o Wrtta; akehnyane wanda ring soang-
soang carik,
o Matra; pisarat genah guru lagu ring
wrtta punika.
 Guru lan laghu;
o Guru; suara panjang lan baat
o Laghu; suara sane bawak, sane iying,
sane damdam, lan wanda sane pinih
ungkur prasida dados guru lan lagu.
2 Daftar materi yang sulit dipahami 1. Unsur Intrinsik ring sajeroning kriya sastra
di modul ini 2. Nentuang wangun formal ring sastra tembang

3 Daftar materi yang sering 1. Nentuang Unsur intrinsik miwah ekstrinsik


mengalami miskonsepsi ring sajeroning kriya sastra
2. Minayang sorohan sekar alit, sekar madia
miwah sekar agung.

Anda mungkin juga menyukai