Bentuk Umum :
dn y d n−1 y d n−2 y
ao ( x ) + a ( x ) + a 2 ( x ) + …+a ( x ) y =q ( x ) … … ….. 1 ¿
d xn 1 d x n−1 d x n−2 n
d2 d d 2
Untuk bentuk lainnya : = . =D . D=D
d x dx dx
2
d 2 y d dy d d
( ) 2
Jadi : 2 = dx dx = dx . dx . y =D. D . y=D y … dst .
dx
Contoh :
2
d y dy
x2 −2 x +6 y=sin x atau
dx 2
dx
2 2
x D y −2 x D y +6 y=sin x atau
( x 2 D2 −2 xD+ 6 ) y=sin x
Jika : q ( x )=0 ,untuk setiap x , maka persamaan differensial tersebut dinamakan
persamaan differensial linier order-n yang homogen dan q ( x ) ≠0 , untuk setiap x
dinamakan persamaan differensial linier order-n tak homogen.
Dengan demikian persamaan 1) menjadi berbentuk :
a o ( x ) Dny + a1 ( x ) Dn−1 n−2
y +a2 ( x ) D y +…+ an ( x ) y=q ( x ) , atau
Dengan :
F ( D ) =ao ( x ) Dn + a1 ( x ) D n−1 + a2 ( x ) D n−2+ …+an ( x ) , yang disebut
Polinomial Karakteristik.
Jadi :
F ( D ) y=q ( x ) disebut : Persamaan Differensial Linier Order-n Tak Homogen.
Contoh 1 :
Selesaikan persamaan differensial :
d3 y d2 y dy 3 2
− 2 −4 + 4 y=0 atau D y −D y −4 D y +4 y=0
dx 3
dx dx
Penyelesaian :
D y −D y −4 D y + 4 y =0 ⇔ ( D −D −4 D+4 ) y=0
3 2 3 2
Penyelesaian :
4 3 2
D y +6 D y +5 D y −24 D y −36 y=0
⇔ ( D4 +6 D3 +5 D 2−24 D−36 ) y=0
4 3 2
⇒ F ( D ) =D +5 D +5 D −24 D−36 , dan jika F ( D )=0
Berarti :
4 3 2
D + 6 D +5 D −24 D−36=0
( D−2 )( D+2 ) ( D+ 3 ) ( D+3 )=0
λ 1=2 , λ 2=−2 , λ3 =−3 dan λ4 =−3 ⇒ λ 1 ≠ λ2 ≠ λ3=λ 4
Dengan demikian penyelesaian persamaan differensial di atas adalah :
2x −2 x −3 x −3 x
y=C 1 e +C 2 e +C 3 e +C 4 x e
−3 x −3 x 2x −2 x
y=C 1 e + C2 xe + C3 e + C4 e
Contoh 3 :
Selesaikan persamaan differensial :
d3 y d2 y dy
− 2 −12 =0 atau D3y −D2y −12 D y =0
dx 3
dx dx
Penyelesaian :
D y −D y −12 D y =0 ⇔ ( D −D −12 D ) y=0
3 2 3 2
Contoh Soal :
Selesaikan persamaan differensial : 1 -3 3 -1
a. D 3y −3 D2y +3 D y − y=0 [+1 ,+1 ,+1]
b. D 4y +6 D3y +5 D 2y −24 D y −36 y=0[2 ,−2 ,−3 ,−3]
c. D4y −D 3y −9 D2y −11 D y −4 y=0[−1 ,−1 ,−1,4 ]
2
d y dy
d. + −6 y=0
d x 2 dx
d3 y d2 y dy
e. 3
− 2 −12 =0
dx
dx dx
f.
¿ e ax ( C 1 ebix +C 2 e−bix )
Penyelesaian :
Persamaan karakteristiknya adalah : λ 2−4 λ+5=0
−(−4) ± √ (−4 ) −4.1.5 4 ± √ 16−20 4 ± 2 i
2
λ 1.2= = = =2 ± i
2.1 2 2
⇒ λ 1=2+i; λ2=2−idan λ 1 ≠ λ2, maka jawab umum persamaan differensial di
atas adalah :
y=C 1 e( 2+i) x +C 2 e(2−i ) x
¿ e ( C1 e +C 2 e )
2x ix −ix
d3 y d2 y dy
b. 3
+3 2
+ 9 −13 y=0
dx
dx dx
Penyelesaian :
Persamaan karakteristiknya adalah : λ 3+3 λ 2+ 9 λ−13=0
Maka akar karakteristiknya adalah :
1 1 3 9 -13
1 4 13
1 4 13 0
( λ−1 ) ( λ2 +4 λ+13 ) =0
−4 ± √ 4 −4.1 .13 −4 ± √ 16−52 −4 ±6 i
2
⇒ λ 1=1 dan λ2.3 = = = =−2 ± 3i
2.1 2 2
⇒ λ 2=−2+3 i ; λ3=−2−3 idan λ 1 ≠ λ2 ≠ λ3, maka jawab umum persamaan
differensial di atas adalah :
x ( −2+3 i ) x ( −2−3 i ) x
y=C 1 e +C 1 e +C 2 e
¿ C 1 e +e ( C 2 e +C 3 e−3 ix )
x −2 x 3 ix
¿ C 1 e +e
x −2 x
[ ( C 2 +C 3 ) cos 3 x+ ( C 2 i−C3 i ) sin 3 x ]
y=C 1 e + e
x −2 x
[ A cos 3 x +B sin 3 x ]
Dimana : A=( C2 +C 3) dan B= ( C2 i−C3 i )=( C 2 −C3 ) i
5 3
d y d y dy
c. 5
+8 3
+ 16 =0
dx
dx dx
Penyelesaian :
Persamaan karakteristiknya adalah : F ( D ) =0 ⇒ λ5 +8 λ 3+ 16 λ=0
Maka akar karakteristiknya adalah :
⇔ λ( λ ¿¿ 4 +8 λ¿¿ 2+16)=0¿ ¿
⇒ λ ( λ2 +4 ) ( λ2 + 4 ) =0
⇒ λ ( λ+2 i ) ( λ−2i ) ( λ+2 i )( λ−2 i )=0
⇒ λ 1=0 , λ2 =2i , λ3=2 i , λ 4 =−2i , λ5=−2i ,
dan( λ1=0)≠( λ ¿¿ 2=2 i)=( λ3 =2i)≠( λ4 =−2 i)=(λ5 =−2i) ¿
maka jawab umum persamaan differensial di atas adalah :
2ix 2 ix −2ix −2 ix
y=C 1 +C2 e +C3 x e +C 4 e + C5 x e
¿ C 1+(C2 +C 3 x ) e2 ix +(C 4+ C5 x)e−2 ix
¿ C 1+ [ ( C2 +C 3 x ) (cos 2 x +isin 2 x)+(C4 + C5 x)(cos 2 x−i sin 2 x ) ]
[
¿ C 1+ {( C 2 +C 4 ) + ( C3 +C 5 ) x } cos 2 x +{( C 2 i−C 4 i ) + ( C 3 i−C 5 i ) x }sin 2 x ]
y=C 1 + ( A1 + B1 x ) cos 2 x+ ( A 2 +B 2 x ) sin 2 x
d.
Contoh Latihan :
3
d y dy
1. 3
+4 =0
dx
dx
2.
3.