LEMBAR DAN LAPORAN PRAKTIKUM

KONSEP GEOLOGI

Disusun Oleh :

NAMA :
NIM :

LABORATORIUM GEOLOGI DINAMIK DAN PETROLOGI

PROGRAM STUDI TEKNIK GEOLOGI
FAKULTAS TEKNIK
UNIVERSITAS SRIWIJAYA
1
 TA. 2015/2016
PERATURAN PRAKTIKUM
LABORATORIUM GEOLOGI DINAMIK DAN PETROLOGI

1) Praktikan wajib datang 5 menit sebelum praktikum dimulai.

2) Praktikan wajib memakai pakaian berkerah dan bersepatu.

3) Praktikan wajib mengikuti semua prosedur operasional standar (POS) kegiatan

praktikum geologi dasar dengan tekun mengikuti acara I s.d. XVI;

4) Praktikan wajib mengikuti kuis sebelum praktikum dimulai.

5) Praktikan yang tiga kali tidak mengikuti acara praktikum dinyatakan gugur,
sehingga tidak bisa diberikan nilai akhir (NA);
6) Praktikan wajib mengumpulkan laporan praktikum yang sudah dijilid sebagai
syarat mengikuti Responsi.
7) Praktikan yang lulus adalah memenuhi ketentuan penilaian dan evaluasi
selama menjalani kegiatan praktikum dengan mengerjakan kerja di
laboratorium mengikuti Responsi tulis dan peraga.

2
 Tabel 1. Acara dan Waktu Pelaksanaan Praktikum

No. Materi Kegiatan Waktu Praktikum

1. Mineralogi Minggu I
2. Batuan Beku Minggu II
3. Batuan Sedimen dan Batuan Piroklastik Minggu III
4. Batuan Metamorf Minggu IV
5. Pengenalan Fosil Minggu V
6. Pengenalan Stratigrafi Minggu VI
7. Pengenalan Geologi Struktur Minggu VII
8. Pengenalan Kompas, GPS & Orientasi Medan Minggu VIII
9. Peta Topografi: Morfologi dan Sifat Kontur Minggu IX
10. Interpretasi Peta Topografi Minggu X
11. Pengenalan Citra : Foto Udara Minggu XI
12. Pengenalan Peta Geologi Minggu XII
Geologi Lapangan dan Laporan Geologi
13. Minggu XIII
Lapangan
14. Responsi Minggu XIV

3
 LEMBAR DISKRIPSI MINERALOGI
Gambar 1. Gambar 2.

Warna : Warna :
Perawakan Mineral : Perawakan Mineral :
Kilap : Kilap :
Kekerasan : Kekerasan :
Gores : Gores :
Belahan : Belahan :
Pecahan : Pecahan :
Ketahanan : Ketahanan :
Nama Mineral : Nama Mineral :

Gambar 3. Gambar 4.

Warna : Warna :
Perawakan Mineral : Perawakan Mineral :
Kilap : Kilap :
Kekerasan : Kekerasan :
Gores : Gores :
Belahan : Belahan :
Pecahan : Pecahan :
Ketahanan : Ketahanan :
Nama Mineral : Nama Mineral :

4
 LEMBAR DISKRIPSI MINERALOGI
Gambar 6.
Gambar 5.

Warna : Warna :
Perawakan Mineral : Perawakan Mineral :
Kilap : Kilap :
Kekerasan : Kekerasan :
Gores : Gores :
Belahan : Belahan :
Pecahan : Pecahan :
Ketahanan : Ketahanan :
Nama Mineral : Nama Mineral :

Gambar 7. Gambar 8.

Warna : Warna :
Perawakan Mineral : Perawakan Mineral :
Kilap : Kilap :
Kekerasan : Kekerasan :
Gores : Gores :
Belahan : Belahan :
Pecahan : Pecahan :
Ketahanan : Ketahanan :
Nama Mineral : Nama Mineral :

5
 LEMBAR DISKRIPSI BATUAN BEKU
Gambar 2.
Gambar 1.

Jenis Batuan : Jenis Batuan :

Warna : Warna :
Struktur : Struktur :
Tekstur - Derajat Butirisasi: Tekstur - Derajat Butirisasi:
- Granularitas : - Granularitas :
- Bentuk Butir : - Bentuk Butir :
- Relasi : - Relasi :
Komposisi Mineral : Komposisi Mineral :

Nama Batuan : Nama Batuan :

Keterangan : Keterangan :

Gambar 3. Gambar 4.

Jenis Batuan : Jenis Batuan :

Warna : Warna :
Struktur : Struktur :
Tekstur - Derajat Butirisasi: Tekstur - Derajat Butirisasi:
- Granularitas : - Granularitas :
- Bentuk Butir : - Bentuk Butir :
- Relasi : - Relasi :
Komposisi Mineral : Komposisi Mineral :

Nama Batuan : Nama Batuan :

Keterangan : Keterangan :

6
 LEMBAR DISKRIPSI BATUAN BEKU
Gambar 6.
Gambar 5.

Jenis Batuan : Jenis Batuan :

Warna : Warna :
Struktur : Struktur :
Tekstur - Derajat Butirisasi: Tekstur - Derajat Butirisasi:
- Granularitas : - Granularitas :
- Bentuk Butir : - Bentuk Butir :
- Relasi : - Relasi :
Komposisi Mineral : Komposisi Mineral :

Nama Batuan : Nama Batuan :

Keterangan : Keterangan :

Gambar 7. Gambar 8.

Jenis Batuan : Jenis Batuan :

Warna : Warna :
Struktur : Struktur :
Tekstur - Derajat Butirisasi: Tekstur - Derajat Butirisasi:
- Granularitas : - Granularitas :
- Bentuk Butir : - Bentuk Butir :
- Relasi : - Relasi :
Komposisi Mineral : Komposisi Mineral :

Nama Batuan : Nama Batuan :

Keterangan : Keterangan :

7
 LEMBAR DISKRIPSI BATUAN SEDIMEN DAN PIROKLASTIK
Gambar 2.
Gambar 1.

Jenis Batuan : Jenis Batuan :

Warna : Warna :
Struktur : Struktur :
Tekstur – Ukuran Butir : Tekstur – Ukuran Butir :
- Derajat Pembundaran: - Derajat Pembundaran:
- Derajat Pemilahan : - Derajat Pemilahan :
- Kemas : - Kemas :
Komposisi Mineral : Komposisi Mineral :

Nama Batuan : Nama Batuan :

Keterangan : Keterangan :

Gambar 3. Gambar 4.

Jenis Batuan : Jenis Batuan :

Warna : Warna :
Struktur : Struktur :
Tekstur – Ukuran Butir : Tekstur – Ukuran Butir :
- Derajat Pembundaran: - Derajat Pembundaran:
- Derajat Pemilahan : - Derajat Pemilahan :
- Kemas : - Kemas :
Komposisi Mineral : Komposisi Mineral :

Nama Batuan : Nama Batuan :

Keterangan : Keterangan :

8
 LEMBAR DISKRIPSI BATUAN SEDIMEN DAN PIROKLASTIK
Gambar 6.
Gambar 5.

Jenis Batuan : Jenis Batuan :

Warna : Warna :
Struktur : Struktur :
Tekstur – Ukuran Butir : Tekstur – Ukuran Butir :
- Derajat Pembundaran: - Derajat Pembundaran:
- Derajat Pemilahan : - Derajat Pemilahan :
- Kemas : - Kemas :
Komposisi Mineral : Komposisi Mineral :

Nama Batuan : Nama Batuan :

Keterangan : Keterangan :

Gambar 7. Gambar 8.

Jenis Batuan : Jenis Batuan :

Warna : Warna :
Struktur : Struktur :
Tekstur – Ukuran Butir : Tekstur – Ukuran Butir :
- Derajat Pembundaran: - Derajat Pembundaran:
- Derajat Pemilahan : - Derajat Pemilahan :
- Kemas : - Kemas :
Komposisi Mineral : Komposisi Mineral :

Nama Batuan : Nama Batuan :

Keterangan : Keterangan :

9
 LEMBAR DISKRIPSI BATUAN METAMORF
Gambar 2.
Gambar 1.

Jenis Batuan : Jenis Batuan :

Warna : Warna :
Struktur : Struktur :
Tekstur : Tekstur :
Komposisi Mineral : Komposisi Mineral :

Nama Batuan : Nama Batuan :

Keterangan : Keterangan :

Gambar 3. Gambar 4.

Jenis Batuan : Jenis Batuan :

Warna : Warna :
Struktur : Struktur :
Tekstur : Tekstur :
Komposisi Mineral : Komposisi Mineral :

Nama Batuan : Nama Batuan :

Keterangan : Keterangan :

10
 LEMBAR DISKRIPSI BATUAN METAMORF
Gambar 7.
Gambar 6.

Jenis Batuan : Jenis Batuan :

Warna : Warna :
Struktur : Struktur :
Tekstur : Tekstur :
Komposisi Mineral : Komposisi Mineral :

Nama Batuan : Nama Batuan :

Keterangan : Keterangan :

Gambar 7. Gambar 8.

Jenis Batuan : Jenis Batuan :

Warna : Warna :
Struktur : Struktur :
Tekstur : Tekstur :
Komposisi Mineral : Komposisi Mineral :

Nama Batuan : Nama Batuan :

Keterangan : Keterangan :

11
 LEMBAR DISKRIPSI FOSIL

Gambar fosil 1

Jenis Fosil : Spesies :

Kingdom : Umur :
Phylum : Lingkungan hidup :
Class : Lingkungan pengendapan:
Genus :

Gambar fosil 2

Jenis Fosil : Spesies :

Kingdom : Umur :
Phylum : Lingkungan hidup :
Class : Lingkungan pengendapan:
Genus :

12
 LEMBAR DISKRIPSI FOSIL

Gambar fosil 3

Jenis Fosil : Spesies :

Kingdom : Umur :
Phylum : Lingkungan hidup :
Class : Lingkungan pengendapan:
Genus :

Gambar fosil 4

Jenis Fosil : Spesies :

Kingdom : Umur :
Phylum : Lingkungan hidup :
Class : Lingkungan pengendapan:
Genus :

13
 LEMBAR DISKRIPSI FOSIL

Gambar fosil 5

Jenis Fosil : Spesies :

Kingdom : Umur :
Phylum : Lingkungan hidup :
Class : Lingkungan pengendapan:
Genus :

Gambar fosil 6
Jenis Fosil : Spesies :
Kingdom : Umur :
Phylum : Lingkungan hidup :
Class : Lingkungan pengendapan:
Genus :

14
 LEMBAR DISKRIPSI FOSIL

Gambar fosil 7

Jenis Fosil : Spesies :

Kingdom : Umur :
Phylum : Lingkungan hidup :
Class : Lingkungan pengendapan:
Genus :

Gambar fosil 8
Jenis Fosil : Spesies :
Kingdom : Umur :
Phylum : Lingkungan hidup :
Class : Lingkungan pengendapan:
Genus :

15
 LEMBAR DISKRIPSI FOSIL

Gambar fosil 9

Jenis Fosil : Spesies :

Kingdom : Umur :
Phylum : Lingkungan hidup :
Class : Lingkungan pengendapan:
Genus :

Gambar fosil 10

Jenis Fosil : Spesies :

Kingdom : Umur :
Phylum : Lingkungan hidup :
Class : Lingkungan pengendapan:
Genus :

16
 LEMBAR DISKRIPSI FOSIL

Gambar fosil 11

Jenis Fosil : Spesies :

Kingdom : Umur :
Phylum : Lingkungan hidup :
Class : Lingkungan pengendapan:
Genus :

Gambar fosil 12

Jenis Fosil : Spesies :

Kingdom : Umur :
Phylum : Lingkungan hidup :
Class : Lingkungan pengendapan:
Genus :

17
 LEMBAR KERJA PENGENALAN STRATIGRAFI

1. Ada berapa lapisan pada gambar berikut?

2. Warnai masing-masing jenis litologinya dan berikan simbol struktur yang ada.
3. Jelaskan urut-urutan stratigrafi beserta sejarah geologi yang terjadi pada lembar
diskripsi.

KETERANGAN :

DISKRIPSI :

18
 LEMBAR KERJA PENGENALAN STRATIGRAFI ”GRAND CANYON”

1. Lengkapilah hubungan stratigrafi pada daerah Grand Canyon.

2. Sebutkan umur geologi pada daerah Grand Canyon.
3. Jelaskan urut-urutan stratigrafi beserta sejarah geologi pada daerah Grand
Canyon pada lembar diskripsi.

UMUR BATUAN

LEGENDA :

KETERANGAN :

19
SEJARAH GEOLOGI ”GRAND CANYON”

20
SEJARAH GEOLOGI ”GRAND CANYON”

21
 LEMBAR KERJA geologi struktur
Berikan notasi perlapisan, arah pergerakan, dan arah gaya yang bekerja pada gambar berikut,
serta tuliskan penjelasannya pada kolom diskripsi!

Gambar 1. Gambar 2.

DISKRIPSI :

Berikan notasi perlapisan, arah pergerakan, dan arah gaya yang bekerja pada gambar berikut,
serta tuliskan penjelasannya pada kolom diskripsi!

Gambar 3. Gambar 4.

DISKRIPSI :

22
 lembar kerja geologi struktur

Gambar 5.

Gambar 6.

DISKRIPSI :

KETERANGAN

Gambar 7.

DISKRIPSI :

23
 lembar kerja geologi struktur
KETERANGAN:

Gambar 8.

DISKRIPSI :

KETERANGAN:
Gambar 9.

DISKRIPSI :

24
KETERANGAN KERJA GEOLOGI STRUKTUR

25
LEMBAR KERJA PENGENALAN KOMPAS

26
LEMBAR KERJA PENGENALAN KOMPAS, GPS & ORIENTASI MEDAN

27
LEMBAR KERJA PENGENALAN KOMPAS, GPS & ORIENTASI MEDAN

28
LEMBAR KERJA PENGENALAN KOMPAS, GPS & ORIENTASI MEDAN

29
LEMBAR KERJA PENGENALAN KOMPAS, GPS & ORIENTASI MEDAN

30
LEMBAR KERJA PETA TOPOGRAFI
PETA HAHATONKA

DISKRIPSI :

31
PENAMPANG PETA TOPOGRAFI PETA HAHATONKA

32
LEMBAR KERJA PETA TOPOGRAFI

PETA STOWE

DISKRIPSI :

33
PENAMPANG PETA TOPOGRAFI PETA STOWE

34
 LEMBAR KERJA INTERPRETASI PETA TOPOGRAFI
PETA CREEK

DISKRIPSI :

35
PENAMPANG GEOLOGI PETA CREEK

36
 LEMBAR KERJA INTERPRETASI PETA TOPOGRAFI
PETA END MORAINE

DISKRIPSI :

37
PENAMPANG GEOLOGI PETA END MORAINE

38
 LEMBAR KERJA INTERPRETASI PETA TOPOGRAFI
PETA WOODSON MOUNTAIN

DISKRIPSI :

39
PENAMPANG GEOLOGI PETA WOODSON MOUNTAIN

40
LEMBAR KERJA PENGENALAN CITRA

41
DISKRIPSI PENGENALAN CITRA

42
LEMBAR DISKRIPSI PETA GEOLOGI

43
PENAMPANG PETA GEOLOGI

44
SEJARAH PETA GEOLOGI

45
 LEMBAR RESPONSI
DISKRIPSI MINERALOGI

No. Sampel : No. Sampel :

Warna : Warna :
Perawakan Mineral : Perawakan Mineral :
Kilap : Kilap :
Kekerasan : Kekerasan :
Gores : Gores :
Belahan : Belahan :
Pecahan : Pecahan :
Ketahanan : Ketahanan :
Nama Mineral : Nama Mineral :

DISKRIPSI BATUAN BEKU

No. Sampel : No. Sampel :

Jenis Batuan: Jenis Batuan :
Warna : Warna :
Struktur : Struktur :
Tekstur - Derajat Butirisasi: Tekstur - Derajat Butirisasi:
- Granularitas : - Granularitas :
- Bentuk Butir : - Bentuk Butir :
- Relasi : - Relasi :
Komposisi Mineral : Komposisi Mineral :

Nama Batuan : Nama Batuan :

Keterangan : Keterangan :

46
DISKRIPSI BATUAN SEDIMEN

No. Sampel : No. Sampel :

Jenis Batuan SEDIMEN: Jenis Batuan SEDIMEN:
Warna : Warna :
Struktur : Struktur :
Tekstur – Ukuran Butir : Tekstur – Ukuran Butir :
- Derajat Pembundaran: - Derajat Pembundaran:
- Derajat Pemilahan : - Derajat Pemilahan :
- Kemas : - Kemas :
Komposisi Mineral : Komposisi Mineral :

Nama Batuan : Nama Batuan :

Keterangan : Keterangan :

DISKRIPSI BATUAN PIROKLASTIK

No. Sampel : No. Sampel :
Jenis Batuan PIROKLASTIK: Jenis Batuan PIROKLASTIK:
Warna : Warna :
Struktur : Struktur :
Tekstur – Ukuran Butir : Tekstur – Ukuran Butir :
- Derajat Pembundaran: - Derajat Pembundaran:
- Derajat Pemilahan : - Derajat Pemilahan :
- Kemas : - Kemas :
Komposisi Mineral : Komposisi Mineral :

Nama Batuan : Nama Batuan :

Keterangan : Keterangan :

DISKRIPSI BATUAN METAMORF

No. Sampel : No. Sampel :

Jenis Batuan : Jenis Batuan :
Warna : Warna :
Struktur : Struktur :
Tekstur : Tekstur :
Komposisi Mineral : Komposisi Mineral :

Nama Batuan : Nama Batuan :

Keterangan : Keterangan :

47
 LEMBAR RESPONSI
(Pengukuran KOMPAS dan GEOLOGI STRUKTUR)

48
DISKRIPSI FOSIL

No. Sampel : Genus :

Jenis Fosil : Spesies :
Kingdom : Umur :
Phylum : Lingkungan hidup :
Class : Lingkungan pengendapan:

No. Sampel : Genus :

Jenis Fosil : Spesies :
Kingdom : Umur :
Phylum : Lingkungan hidup :
Class : Lingkungan pengendapan:

No. Sampel : Genus :

Jenis Fosil : Spesies :
Kingdom : Umur :
Phylum : Lingkungan hidup :
Class : Lingkungan pengendapan:

No. Sampel : Genus :

Jenis Fosil : Spesies :
Kingdom : Umur :
Phylum : Lingkungan hidup :
Class : Lingkungan pengendapan:

No. Sampel : Genus :

Jenis Fosil : Spesies :
Kingdom : Umur :
Phylum : Lingkungan hidup :
Class : Lingkungan pengendapan:

No. Sampel : Genus :

Jenis Fosil : Spesies :
Kingdom : Umur :
Phylum : Lingkungan hidup :
Class : Lingkungan pengendapan:

49
LEMBAR RESPONSI

50
LEMBAR RESPONSI

51
LEMBAR RESPONSI

52