JANGAN BICARA TANPA ILMU nyambung dateng Rosululloh shallalahu alaihi wasallam.

Memahami ilmu
(Ustadz Nur Rohmad, Peneliti di Aswaja NU Center PWNU Jawa Timur) kanti pemahaman ingkang leres artosipun memahami sesuai kaliyan
pemahaman poro ulama ahlussunnah wal jamaah. Dene ingkang dipun
َ َ َ‫َ َ َّ ن‬ َ َّ َ َ َّ َ ْ َ َ َ َ ْ َّ ُ ْ َ َْ
‫ي لنا ُس ُب َل‬ ‫ و ّب‬،‫إلصَل ِح‬ ‫ َو َحثنا َعَل‬،‫اْل ْصَل ِح‬ ‫ب‬ ‫ا‬ ‫ن‬
‫ر‬ ‫م‬ ‫أ‬ ‫ي‬‫ذ‬ِ ِ ِ ‫إ ل حم‬
‫إل‬ ‫لِل‬ ‫د‬ maksud nyampaiaken ilmu kanti leres inggih meniko ilmu ingkang sampun
ََّ ُ َ ْ َ َ ُ َ َ ْ ََ َ ُ َ ْ َ ُ َّ ِ َ ِ َ َ ْ َ ُ َ ْ َ َ ََْ dipun sinahoni dipun sampaiaken sesuai kaliyan nopo ingkang sampun dipun
‫ وأشهد أن‬،‫شيك له‬ ‫إلفَلح وأشهد أن َل ؤله ؤَل هللا وحده َل‬ .
َ َ ْ َ َ ْ ِّ َ َ ِ ِّ َ َّ ُ َّ َ ُ ُ ُ َ ِ َ ِ ُ ْ َ ً َّ َ ُ ِ َ َ ِّ َ
sampaiaken poro ulama. Mboten dipun tambahi, dipun kurangi utawi dipun
‫ إللهم صل وسلم وب ِارك عَل‬.‫هللا ورسوله‬ ِ ‫سيدنا محمدإ عبد‬ selewengaken.
ِّ َ َ َ َ َ
‫ َو َعَل أ ِل ِه َو َص ْح ِب ِه َو َم ْن ت ِب َع ُه ْم ِب ِإ ْح َس ٍان ِؤَل َي ْو ِم إلد ْي ِن‬،‫َس ِّي ِدنا ُم َح َّم ٍد‬ Njagi amanah bondo meniko penting, ananging njagi amanah ilmu meniko
langkung penting. Kosok wangsulipun, menawi mboten amanah dateng ilmu
َ‫ َقال‬،‫س ب َت ْق َوى هللا َع َّز َو َج َّل‬ ْ ََْ َ َ ْ ُ ْ ْ ُ َ ُ ْ َ َّ َ (khiyanat dateng ilmu) dampak-ipun langkung ageng lan bebayani tinimbang
ِ
َ ِ ُ ‫هللا َونف ِ ي‬ِ ‫ فأو ِصيكم ِعباد‬،‫أما بعد‬
ْ ُ َ َ ‫يعوإ‬
‫هللا َو َر ُسوله ِؤن‬ ُ ‫إت َب ْينك ْم َوأط‬ َ
‫ذ‬ ‫وإ‬ ‫ح‬ ُ ‫هللا َو َأ ْصل‬
َ ‫ َف َّات ُقوإ‬:‫َت َع َاَل‬ khiyanat ingdalem babakan bondo.
ِ ِ ِ
‫ي‬َ‫ُك ْن ُت ْم ُم ْؤمن ن‬ Minggu meniko, kito dipun suguhi berita babakan kasus penipuan ingkang
ِّ ِ dipun lampahi deneng salah setunggalipun toko online. Kanti iming” diskon
ngantos 90% korbanipun ngantos atusan tiyang, kerugianipun dipun taksir
Ma’asyiral Muslimin rahimakumullah,
langkung saking 17 milyar. Menikolah conto khianat dateng bondo, menawi
Saking nginggil mimbar jum`at khatib wasiat dateng kito sedoyo, utaminipun mboten amanah dateng bondo dampak- ipun saged kados mekaten.
dateng badan khatib piyambak, sumonggo tansah berusaha ambudidoyo
Khianat dateng ilmu dampakipun langkung ageng lan langkung bahaya.
ningkataken ketakwaan dateng Alloh ta’ala, kanti nindaaaken sedoyo
Menawi khianat dateng bondo senahoso saged ndadosaken kerugian,
kewajiban lan nebihi sedoyo perkawis ingkang dipun haramaken.
ananging namung kerugian ingkang sifatipun duniawi ingkang sementara.
Wonten kesempatan khutbah siang meniko, kawulo bade ngaturaken Dene kerugian ingkang dipun sebabaken khianat ilmu kerugianipun arupi
pentingipun njagi amanah ilmu. kerugian ukhrowi ingkang ndadosaken sengsoro ingdalem akherat.

Ma’asyiral Muslimin rahimakumullah, Hadirin jama’ah shalat Jum’at yang berbahagia,

Ilmu meniko perkawis ingkang dipun titipaken Alloh dateng kito, pramilo
meniko kito wajib njagi kanti amanah. Amanah dateng ilmu artosipun kito
ngupados ilmu kanti coro ingkang leres, kito pahami kanti pemahaman
ingkang leres lan kito sampaiaken kanti leres.
Pados ilmu kanti coro ingkang leres artosipun belajar ilmu puniko saking
guru ingkang dipun percados lan kagungan sanad keilmuan ingkang
Tiyang ingkang khianat ateges mboten amanah ingdalem babakan ilmu
saged dados sumber bencana kagem tiyang katah. Nyampaiaken ilmu kanti
srampangan lan nuruti howo nafsu meniko salah setunggalipun bentuk
khianat dateng ilmu. Hal meniko saged dadosaken tiyang katah terjerumus
ingdalem kesesatan. Malah saged ugi ngantos jutaan tiyang nglampahi doso
ageng akibat mboten amanah ingdalem ilmu. Ingkang nguwatosaken malih,
mungkin ugi katah tiyang ngantos murtad lan mati ingdalem kekufuran, bin Ibrahim, ingkang salah setunggal saking wejanganipun dados panutan
na`udzu billahi min dzalik. ulama ahlussunnah wal jamaah ngantos sak meniko:

Hadirin rahimakumullah, َ َ ُ ْ ُ َ ُ ‫َ ْ َ َ َ َّ ْ َ َ َ َ ه‬
‫مهما تصورت ِببا ِلك فالِل َل يش ِبه ذ ِلك‬
Pramilo saking meniko, gusti Alloh sampun ngemutaken lan wanti-wanti
“opo wae kang kumrentek ingdalem atimu, mongko gusti Alloh ora podo
supados mboten nyampeaken perkawis ingkang mboten dipun mangertosi.
karo perkoro iku”
Gusti Alloh nglarang kito nyampeaken perkawis tanpo dasar ilmu. Gusti
Alloh dawuh: Menawi ulama ingkang tingkatanipun kados dene Imam Malik mawon
ْ َ َ َ َْ َ ُ َْ ََ mboten isin lan mboten gengsi ngendikaaken “kulo mboten ngertos” lajeng
‫وَل تقف ما ليس لك ِب ِهۦ ِعلم‬ kengeng menopo kito kedah rumahos kelangan kaperwiran kadamel
ngucapaken “kulo mboten ngertos” ingdalem babakan agami ingkang
Artosipun: “ lan siro ojo ngucapaken perkoro tanpo dasar ilmu” (QS al- Isra’:
dereng dipun mangertosi.
36)
Sok tahu, utaminipun ingdalem babakan ilmu agami, namung maringi
Ing antawisipun sikap amanah ingdalem njogo ilmu inggih meniko mboten
keuntungan sesa-at, ingkang sejatosipun mboten wonten manfaatipun
isin lan gengsi ngucapaken “aku ora ngerti/kulo mboten ngertos”
babar pindah, sami ugi ingdalem dunyo utawi akherat. Sok tahu, utawi
nalikanipun piyambakipun dipun tangleti perkawis agami ingkang dereng
bahkan ngaku-ngaku mangertosi padahal piyambakipun mboten mangertosi
dipun mangertosi.
meniko bade nuwuhaken kerugian kagem badanipun piyambak lan tiyang
Nopo ingkang sampun katindaaken deneng Imam Malik bin Anas saged lintu.
dados tulodo kagem kito sedoyo. Sawijining wekdal panjenenganipun dipun
Tiyang jawab pitaken babakan agami kanti tanpo dasar ilmu bade dipun
sowani setunggalipun tiyang kanti mbeto daftar pertanyaan ingkang
tebehaken saking rohmatipun gusti Alloh, dipun laknat poro malaikat langit
katahipun wonten 48. Imam Malik naming njawab 6, selajeng ngendiko”
lan bumi, ugi dumawah wonten doso ageng. Kanjeng nabi dawuh:
kulo mboten ngertos”. Wonten riwayat lintu panjenenganipun njawab 16
pertanyaan sisanipun dipun jawab” kulo mboten ngertos” kanti tanpo isin َ َ َ ُ ْ ُ َ َ ْ َ ْ َ َ َّ ُ َ َ َ ُ ْ َ َ َ ْ ْ َ َ ْ َ ْ َ
)‫ض (روإه إبن عس ِاكر‬ِ ‫من أفت ِبغ ّ ِي ِعل ٍم لعنـته مَل ِئكة إلسم ِاء وإْلر‬
lan gengsi.
Artosipun: sing sopo wonge berfatwa (bicoro babakan agami) tanpo dasar
Imam Malik meniko pendiri madzhab Maliki, guru saking Imam Syafi`I
ilmu mongko bakal dipun laknat deneng malaikat langit lan bumi (HR Ibnu
rodhiyallohu anhuma. Dipun juluki Imamu daril hijrah (Pucuk pimpinanipun
‘Asakir).
ulama kuto Medinah). Panjenenganipun mboten namung berhasil nyetak
poro ulama agung kados dene Imam Syafi`I, kejawi saking meniko saking Ma’asyiral Muslimin rahimakumullah,
Madrasahipun lahir wali-wali Agung kados dene Dzun Nn al Mishri, Tsauban
Sampun ngantos kito meniko isin lan gengsi dateng sesami makhluk, KHUTBAH JUM’AT KEDUA
ananging kito mboten isin dateng gusti Alloh. Mestinipun kito langkung ُ ُ َُ ُ َ َْ َ ْ َ َّ َ َّ ‫َإ ْل َح ْم ُد َّلِل ْإل َوإحد‬
wirang dateng gusti Alloh tinimbang dateng makhluk. Raos isin lan gengsi ‫ إل ِذى ل ْم َي ِلد َول ْم ُي ْولد َول ْم َيك ْن له كف ًوإ‬.‫إلص َم ِد‬ ِ ِ ِ ِ
ْ َ ْ ِّ ‫ َإ َّلل ُه َّم َص ِّل َو َسل ْم عَل َس ِّي ِدنا ُم َح َّم ٍد إلن‬.‫أحد‬
َّ َ َ َ ِّ
dateng sesami makhluk mboten bade mbeto kemanfaatan ingdalem .‫ت إلك ِر ْي ِم إل ُم َم َّج ِد‬ ‫ي‬ ِ
َ
akherat. Anggepan saking makhluk bilih kito meniko alim katah ilmunipun َ ْ َ َّ ُ َ َّ ْ ‫َو َع ََل آله َو‬
meniko mboten saged ndadosaken jembaripun rizki lan menunda ajal. Kosok ‫أص َح ِاب ِه إل ِذ ْي َن ش َّيد ْوإ إلد ْي َن ِب َع ْ ٍزم ق ِو ٍّي َو َع ِز ْي ِز إل َمد ِد‬ ِِ
wangsulipun, temurunipun kaperwiran menggahipun makhluk kranten kito
ْ َّ َ َْ ْ َ ْ ُ ْ ْ ُ َ ْ ُ ‫َّ َ ْ ُ َ َ ُّ َ ْ َ ن‬
ngucapaken “mboten ngertos” ingdalem babakan agami meniko mboten ‫إلِل ِب ِفع ِل‬ ِ ‫اضون! أو ِصيكم ونف ِس ِبتقوى‬ ِ ‫ فياأيها إلح‬:‫أما ْبعد‬
ْ َ ُ ْ ُ ْ َُ ْ َْ َّ ‫ْإل َمأ ُم ْو َرإت َو َت ْرك ْإل َم ْنه‬
‫ قد أش َب َع لك ْم أن َوإع إلخط ِب إل ُج ْم ِع َّي ِة‬.‫ات‬
ngurangi rizki kito ugi mboten saged nyepetaken ajal titimongsonipun pati.
ِ ِ ‫ي‬ ِ ِ
َ َ ّ ُ ْ ْ َ ْ َ ُ ‫ن‬ ُ ْ ِّ َ َ
Gusti Alloh ingkang sampun paring rizki dateng kito, rizki kito sampun dipun
‫ ول ِكن َما َأرى ِمنك ْم ِإْل عَل ج ُم ْو ٍد‬.‫َوكأ نّن أنظ ُر ِف أس َم ِائك ْم ِبها َمْلن‬
ُ َ ْ
jatah deneng Alloh ta’ala ingkang moho murah paring rizki. Rizki kito َ َ ْ َ َ ُ َ ُ ْ َ ْ ْ ُ َ َ ْ ُ ِّ َ ُ َ َّ َ ْ َ
mboten bade bertambah utawi berkurang sebab menopo kemawon. Ajal ‫وصَل ِح‬ ‫ب ِإَل ت ْر ِق َي ِة إْل ْع َم ِال‬ ‫ قلما تغ ّي أعمالكم ِتلك إلخط‬.‫ع ِري ِق‬
َ َ َّ َ ْ ُ َ ْ‫َ َ ُ َ ِّ ُ ُ ْ َّ َ ْ َ ْ ْ َ ْ ُ ن‬ َ ْ
kito ugi mboten saged dipun cepetaken utawi dipun sranteaken, sebab
‫ض ُب ك َّل َوق ٍت ِل َي ْمتد فل ْم‬ ‫ ي‬.‫ وما إمثلكم ِإَل كالح ِدي ِد إلب ِارد‬.‫إل َجن ِان‬
menopo kemawon lan deneng sinten kemawon. Sebab sedoyo meniko
‫ي‬ َ‫إلِل ُيح ُّب ْإل ُم ْحسن ْ ن‬ َ َّ ‫ إ َّن‬,‫أحس ُن ْوإ‬ ْ ‫ض ْوإ َو َإف ْي ُق ْوإ ُث َّم‬ ُ َّ ‫ ّف َت َب‬.‫َي ْم َتد ْد‬
sampun kaserat wonten lauhul mahfudz. ِّ ِ ِ ِ ِ ِ ِ
َْ َ ْ ُ ْ َ َ‫ْ ُ ْ ْ ن‬ ْ َ َ‫َ ه ُ َّ ْ ْ ْ ُ ْ ْ ن‬
Ma’asyiral Muslimin rahimakumullah,
‫ات إْل ْح َي ِاء‬ ِ ِ ‫ن‬ ‫م‬ ‫ؤ‬ ‫م‬ ‫إل‬ ‫و‬ ‫ي‬ ‫ن‬ ‫م‬
ِّ ِ ‫ؤ‬ ‫م‬ ‫وإل‬ ‫ات‬ ِ ِ
َ
‫م‬ ‫ل‬ ‫س‬ ْ ُ
‫م‬ ‫إل‬ ‫إللهم إغ ِفر ِللمس ِل ِم ّي و‬
Mekaten khutbah singkat wonten wekdal siang ingkang kebak berkah ‫ن‬ َ َ َ َ َّ ُ ْ ُ ْ َ ْ َ َ َّ . َ ْ َ ْ َ ْ ُ ْ
‫اض‬ ِ ‫ وق‬,‫إت‬ ِ ‫إت ؤنك س ِميع ق ِريب م ِجيب إلدعو‬ ِ ‫ِمنهم وإْلمو‬
meniko, mugi-mugi manfati lan mbeto keberkahan dating kito sedoyo.
.‫ات‬ َ َ ْ
Aamin ِ ‫إلحاج‬
ْ ِّ ُ ْ ‫ َو َن َف َع ِ ن‬،‫إلع ِظ ْيم‬ ُ ‫ََ َ ُ ْ َ ْ ن‬ َ ُ َ َ ُ ْ ‫َ ه‬
‫اآليات وإلذك ِر‬
ِ ‫ت َو ِإ ّياك ْم ِب‬‫ُ ي‬ ِ
َ ‫إلق ْرآن‬
ِ ‫بارك هللا ِ يَل ولكم ِ يف‬ .‫ َوأ ْص ِل ْح أ َّمة ُم َح َّم ٍد‬.‫ َو ْإر َح ْم أ َّمة ُم َح َّم ٍد‬.‫إلل ُه َّم إغ ِف ْر ِ ُِل َم ِة ُم َح َّم ٍد‬
َ ََ َ ُ ّ ُ ْ ِّ َ َ ْ َ ْ َ َ َ ْ ُ ْ ُ ْ َّ ُ ‫ْ َُ ْ ُ َ ُ َ َّ َ ه‬
‫ ؤنه تعاَل َج ّوإد ك ِر ْيم َم ِلك َب ٌّر َرؤ ْوف َر ِح ْيم‬.‫إلح ِك ْي ِم‬ َ َ َ ْ
‫ إللهم إنضهم عَل أعد ِإئ ِهم ووفقهم ِلعم ٍل‬.‫وإسي ِِلم ِة محم ٍد‬
َ ُ َ َ ْ َ َ ‫ُْ ُ ُ ْ ُ َ ه‬ َ
‫ إلل ُه َّمَ أ ْص ِلح ُوَلة أ ُم ْو ِرنا‬.‫َص ِال ٍح َينف ُع ُه ْم ِ نف دن َياه ْم َوأخ َرإه ْم‬
‫اض‬ َ َ ْ َ ‫إج َع ْل ه َّم َت ُه ْم نف ِإ َز َإلة ْإل ُم ْن َك َر‬ ْ ‫َو ُع َل َم َائ َنا َو ُز َع َم َائ َنا َو‬
ِ ‫إت وإلمع‬ ِ ِ ِ ِ
َ‫إلل ُه َّم ْإر َف ْع َو ْإد َف ْع َع َّنا ْإل َب ََل َء َو ْإل َغ ََل َء َو ْإل َو َباء‬ َّ
.‫إلرش ِاد‬
َ َّ َ ْ َ ْ ْ َ
‫وإه ِد ِهم س ِبيل‬
َ ُّ ‫غ َو‬ ْ َ ْ
َ ْ‫وس ق َر َن َوإلف ْح َش َاء َوإل ُم ْنك َر َوإل َب ن‬ َ ْ َ ْ ‫اع ْون ّوف ُر‬ ُ ‫إلط‬ َّ َ
‫إلس ُي ْوف‬ ‫ي‬ ِ ‫و‬
 ‫ْ ََ َ َ َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َّ َ َ ْ‬ ‫ْ ْ َ َ َ‬
‫إل ُمخت ِلفة َوإلشد ِإئد َوإل ِم َح َن‪َ ،‬ما ظ َه َر ِمن َها َو َما َبط َن‪ِ ،‬من بل ِدنا هذإ‬
‫َّ‬ ‫ْ ُ ْ ْ نَ َ َّ ً َّ َ َ َ ُ ِّ ََ ْ َ‬ ‫َ َّ ً َ ْ ُ ْ َ‬
‫ش ٍء ق ِد ْير‪ .‬إلل ُه َّم‬ ‫ل‬ ‫ك‬ ‫َل‬ ‫ع‬ ‫ك‬ ‫ن‬ ‫ؤ‬ ‫‪،‬‬ ‫ة‬ ‫ام‬ ‫ع‬ ‫ي‬ ‫ّ‬ ‫م‬ ‫ل‬
‫ِِ‬ ‫س‬ ‫م‬ ‫إل‬ ‫إن‬
‫خاصة و ِمن بل ِ‬
‫د‬
‫َّ َ ْ َ ُ َ ْ َ ْ َ ْ َ َ َ َ ْ ُ َ َ َ ِ َّ َ َ ن ِّ ْ ي َ ُّ َْ‬
‫ِؤنا نسألك إلعفو وإلع ِافية وإلمعافاة إلد ِإئمة ِف إلدي ِن وإلدنيا‬
‫َ‬
‫إلد ْنيأ َح َس َن ًة‪َ ,‬و نف أآلخ َرة َح َس َن ًة‪َ ,‬وق َنا َعذإبَ‬ ‫َ ْ َ َ ‪ َ َ َّ َ .‬ن ُّ‬
‫ِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫وإآل ِخرة ربنا ِآتنا ِف‬
‫ي‬‫إلنار‪َ .‬و ْإل َح ْم ُد َّلِل َر ِّب إل ّعالم ْ نَ‬
‫ّ‬ ‫ْ‬ ‫َّ‬
‫ِّ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ِ‬
‫ُْْ َ َْ َ‬ ‫َ َْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ َ َّ َّ َ َ ْ ُ ُ ْ َ ْ َ ْ‬
‫إلِل‪ .‬ؤن هللا يأمر ِبالعد ِل وإْلحس ِان و ِإيت ِاء ِذي إلقرّن وينَه‬ ‫ِعباد ِ‬
‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َّ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َّ‬ ‫َ‬
‫إلب نْغ‪َ ،‬يعظك ْم ل َعلك ْم تذك ُر ْون‪ .‬فاذك ُروإ َّ َ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬
‫إلف ْحشاء َوإل ُم ْنكر َو َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫إلِل‬ ‫ِي ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫َع ِن‬
‫َ ْ‬ ‫َُ‬ ‫ُْ‬ ‫َ‬ ‫ْ ُ‬ ‫ْ ُ ُ‬ ‫ْ‬
‫إل َع ِظ ْي َم َيذك ْرك ْم‪َ .‬وإشك ُر ْو ُه َعَل ِن َع ِم ِه َي ِزدك ْم‪َ .‬و ْإسئل ْو ُه ِم ْن فض ِل ِه‬
‫هللا َأ ْك َيُ‬ ‫ُْ ُ ََ ْ‬
‫يؤ ِتك ْم‪ .‬ول ِذك ُر ِ‬