“KAPASITOR”
Oleh :
NIM:17033100
JURUSAN FISIKA
2019
KAPASITOR
A. Tujuan
1. Laptop
2. Aplikasi java
a. Voltmeter
c. Kapasitor
d. Baterai
e. Material rekayasa
f. Material telfon(2,1)
g. Material kertas(3,5)
C. Teori Dasar
1. Pengertian kapasitor
Kapasitor adalah piranti yang berguna untuk menyimpan muatan. Kapasitor
itu sendiri merupakan seperangkat komponen elektronika yang berfungsi untuk
menyimpan muatan listrik yang terdiri dari dari dua konduktor yang dipisahkan oleh
bahan penyekat (dielektrik) pada tiap konduktor atau yang disebut kondensator yang
merupakan komponen listrik dibuat sedemikian rupa sehingga mampu menyimpan
muatan listrik.
Prinsip kerja transistor umumnya hampir sama dengan resistor yang juga
termasuk kedalam komponen pasif. Komponen pasif adalah jenis komponen yang
bekerja memerlukan arus panjang. Kapasitor sendiri terdiri dari dua lempeng logam
(konduktor) yang dipisahkan oleh hambatan penyekat (isolator) penyekat atau isolator
banyak disebut sebagai bahan zat dielektrik. (Peter soedojo,1986 : 271-272)
Q=CV …………………...…………………….(1)
Dimana :
Q : Muatan (Coulomb)
C : Kapasitor (Farad)
V : Tegangan (Volt)
Rumus lain dalam rangkaian kapasitor , yaitu
1 1
= ( seri)………………………...................(4
C 4 C 1+ C 2
)
(Sutrisno,51-52,1986)
1. Fungsi kapasitor
Adapun fungsi kapasitor adalah sebagai berikut :
3. Macam-macam kapasitor
a. Kapasitor elektrolit
b. Kapasitor tantalum
c. Kapasitor polister film
d. Kapasitor mica
e. Kapasitor keramik
f. Kapasitor epoxy
g. Kapasitor variable
(Hendro, 1991:201)
E=σ /ε 0……………………………………….
(5)
σ ( σA ) d Q d
V=E.d = .d = =
ε ε0A ε0 A
……………………………………(6)
Dengan menggunakan persamaan maka kapasitansi kapasitor pelat sejajar adalah
Q A
C= =ε 0 ……………….
V d
……………………(7)
C= Kε 0 A/d ……….………...……………………(8)
q
Dw=Vab.dq = dq ……………………………….……….(9)
c
D. Prosedur Kerja
1. Menyelidiki pengaruh luas plat terhadap kapasitansi, muatan, energy dan medan
listrik kapasitor.
V = 0,486 V r = 8 mm
N A C Q En Em
O
2. Menyelidiki pengaruh jarak antar plat terhadap kapasitansi, muatan, energi dan
medan listrik kapasitor.
V = 0,608 V A = 190,2 mm2
N R C Q En Em
O
2 5,5 mm2 0,30 x 10-12 F 1,85 x 10-13 C 0,56 x 10-13 J 110 V/m
3 6,1 mm2 0,28 x 10-12 F 1,69 x 10-13 C 0,51 x 10-13 J 100 V/m
1 1,15 (R1) 0,17 x 10- 1,88 x 10-13 1,07 x 10- 174 V/m 22 V/m 196
12
F C 13
J V/m
2 Teflon (2,1) 0,30 x 10- 3,44 x 10-13 1,96 x 10- 319 V/m 167 196
12
F C 13
J V/m V/m
3 Kertas (3,5) 0,51 x 10- 5,74 x 10-13 3,26 x 10- 531 V/m 380 196
12
F C 13
J V/m V/m
4 Gelas (4,7) 0,68 x 10- 7.71 x 10-13 4,38 x 10- 714 V/m 562 196
12
F C 13
J V/m V/m
5 Rekayasa (5) 0,72 x 10- 8,20 x 10-13 4,66 x 10- 759 V/m 607 m 196
12
F C 13
J V/m
NO C1 C2 C3 C Q En Em
1 1,00 x10- 1,00 x 10-12 1,00 x 10- 0,33 x 10-12 0,37 x 10- 0,21 x 75 V/m
13
F F 12
F F 13
C 10-13 J
2 1,80 x 10- 1,40 x 10-12 1,00 x 10- 0,44 x 10-12 0,50 x 10- 0,28 x 99 V/m
12
F F 12
F F 13
C 10 J
-13
3 1,60 x 10- 1,70 x 10-12 1,20 x 10- 0,49 x 10-12 0,55 x 10- 0,31 x 110 V/m
12
F F 12
F F 13
C 10 J
-13
4 2,00 x 10- 1.80 x 10-12 1,70 x 10- 0,61 x 10-12 0,68 x 10- 0,38 x 137 V/m
12
F F 12
F F 13
C 10 J
-13
5 2,90 x 10- 2,80 x 10-12 3,00 x 10- 0,97 x 10-12 1,09 x 10- 0,61 x 218 V/m
12
F F 12
F F 13
C 10-13 J
N C1 C2 C3 C Q En
O
1 1,00 x10-13 F 1,00 x10-13 F 1,00 x10-13 F 0,67 x10-13 F 0,79 x10-13 C 0,47 x 10-13 J
2 1,20 x10-13 F 1,50 x10-13 F 1,30 x10-13 F 0,84 x10-13 F 1,00 x10-13 C 0,59 x 10-13 J
3 1,80 x10-13 F 1,70 x10-13 F 1,60 x10-13 F 1,16 x10-13 F 1,38 x10-13 C 0,82 x 10-13 J
4 2,10 x10-13 F 1,90 x10-13 F 1,40 x10-13 F 1,28 x10-13 F 1,52 x10-13 C 0,90 x 10-13 J
5 2,80 x10-13 F 2,90 x10-13 F 3,00 x10-13 F 1,90 x10-13 F 2,25 x10-13 C 1,33 x 10-13 J
1. Q H =CV
= 1.77 x 10-13 x 0.15
=2,67 x 10-13 C
%E=
| Q H −Q U
QH |x 100 %
=
=0%
ε0 A
C H=
d = =8,5 x 10-14 F
%E=
| C H −C U
CH |x 100 %
=
1
EnH = QV
2 = J
%E=
| EnH −E nU
E nH |
x 100 %
=
v
EmH =
r= V/m
%E=
| EmH −E mU
EmH |
x 100 %
=
2. Q H =CV
=1,9 x 10-14 C
%E= | QH −QU
QH |
x 100 %
= =0%
ε0 A
C H=
d = =8,5 x 10-14 F
%E=
| C H −C U
CH |
x 100 %
=
1
EnH = QV
2 =
%E=
| EnH −E nU
E nH |
x 100 %
=
v
EmH =
r=
%E=
| EmH −E mU
EmH |
x 100 %
=
3. Q H =CV
=3,8 X 10-14
%E=
| Q H −Q U
QH |
x 100 %
= =0%
ε0 A
C H=
d = =8,5 x 10-14 F
%E=
| C H −C U
CH |
x 100 %
=
1
EnH = QV
2 =
%E=
| EnH −E nU
E nH |
x 100 %
=
v
EmH =
r=
%E=
| EmH −E mU
EmH |
x 100 %
=
4. Q H =CV
=6,5 X 10-14
%E=
| Q H −Q U
QH |
x 100 %
= =0%
ε0 A
C H=
d = =8,5 x 10-14 F
%E=
| C H −C U
CH |
x 100 %
=
1
EnH = QV
2 =
%E= | EnH −E nU
E nH |
x 100 %
=
v
EmH =
r=
%E= | EmH −E mU
EmH |
x 100 %
=
5. Q H =CV
=8,4 X 10-14
%E=
| Q H −Q U
QH |
x 100 %
= =0%
ε0 A
C H=
d = =8,5 x 10-14 F
%E=
| C H −C U
CH |
x 100 %
=
1
EnH = QV
2 =
%E=
| EnH −E nU
E nH |
x 100 %
=
v
EmH =
r=
%E=
| EmH −E mU
EmH |
x 100 %
=
2. Menyelidiki pengaruh luas plat terhadap kapasitansi, muatan, energy dan medan
listrik kapasitor.
1. Q H =CV
= 0,13 x 10-12 F x 0,486 V = 0,63 x 10-13 C
| QH −QU
| | |
−13 −13
0,63 x 10 C – 0,63 x 10 C
%E= x 100 % = x 100 % = 0%
QH −13
0,63 x 10 C
F
−12 −6 2
ε A 8,5.10 x 116,3.10 m
C H= 0 = m = 0,61 x 10-13 F
d −3
16 x 10 m
|
C H −C U
| | |
−13 −13
0,61 x 10 C−0,13 x 10 C
%E= x 100 % = x 100 % = 78 %
CH 0,61 x 10−13 C
1 1
EnH = QV = x 0,63.10-13 C x 0,486 V = 0,15 x 10-13 J
2 2
| EnH −E nU
| | |
−13 −13
0,15 x 10 J −0,15 x 10 J
%E= x 100 % = x 100 % = 0%
E nH 0,15 x 10−13 J
v 0,486 V
EmH = = = 61 V/m
r 8 x 10−3 m
%E=
| EmH −E mU
EmH |
x 100 % = |
61V /m−61V /m
61V /m
x 100 % = 0% |
2. Q H =CV
= 0,14 x 10-12 F x 0,486 V = 0,70 x 10-13 C
%E=
| QH −QU
QH |
x 100 % =
|
0,70 x 10−13 C – 0,70 x 10−13 C
0,70 x 10−13 C
x 100 % = 0%
|
−12 F −6 2
ε 0 A 8,5.10 x 130,8.10 m
C H= = m = 0,69 x 10-13 F
d −3
16 x 10 m
%E= | C H −C U
CH |
x 100 % =
|
0,69 x 10−13 C – 0,14 x 10−13 C
0,69 x 10−13 C |
x 100 % = 79 %
1 1
EnH = QV = x 0,70.10-13 C x 0,486 V = 0,17 x 10-13 J
2 2
%E=
| EnH −E nU
E nH |
x 100 % =
|
0,17 x 10−13 J−0,17 x 10−13 J
0,17 x 10−13 J |
x 100 % = 0%
v 0,486 V
EmH = = −3 = 61 V/m
r 8 x 10 m
%E=
| EmH −E mU
EmH |
x 100 % = |
61V /m−61V /m
61V /m
x 100 % = 0 %|
3. Q H =CV
= 0,15 x 10-12 F x 0,486 V = 0,75 x 10-13 C
| QH −QU
| | |
−13 −13
0,75 x 10 C – 0,75 x 10 C
%E= x 100 % = x 100 % = 0%
QH 0,75 x 10−13 C
−12 F
ε 0 A 8,5.10 x 140.10−6 m2
C H= = m = 0,74 x 10-13 F
d
16 x 10−3 m
%E= | C H −C U
CH |
x 100 % =
|
0,74 x 10−13 C – 0,15 x 10−13 C
−13
0,74 x 10 C |
x 100 % = 79 %
1 1
EnH = QV = x 0,75.10-13 C x 0,486 V = 0,18 x 10-13 J
2 2
%E=
| EnH −E nU
E nH |
x 100 % =
|
0,18 x 10−13 J −0,18 x 10−13 J
0,18 x 10−13 J |
x 100 % = 0%
v 0,486 V
EmH = = −3 = 61 V/m
r 8 x 10 m
%E= | EmH −E mU
EmH |
x 100 % = |
61V /m−61V /m
61V /m
x 100 % = 0% |
4. Q H =CV
= 0,20 x 10-12 F x 0,486 V = 0,97 x 10-13 C
%E=
| Q H −Q U
QH |
x 100 % =
|
0,97 x 10−13 C – 0,97 x 10−13 C
0,97 x 10−13 C |
x 100 % = 0%
−12 F −6 2
ε 0 A 8,5.10 x 179,5.10 m
C H= = m = 0,95 x 10-13 F
d −3
16 x 10 m
| C H −C U
| | |
−13 −13
0,99 x 10 C – 0,20 x 10 C
%E= x 100 % = x 100 % = 78 %
CH −13
0,99 x 10 C
1 1
EnH = QV = x 0,97.10-13 C x 0,486 V = 0,23 x 10-13 J
2 2
%E=
| EnH −E nU
E nH |
x 100 % =
| |
0,23 x 10−13 J −0,23 x 10−13 J
0,23 x 10−13 J
x 100 % = 0%
v 0,486 V
EmH = = −3 = 61 V/m
r 8 x 10 m
%E=
| EmH −E mU
EmH |
x 100 % = |
61V /m−61V /m
61V /m |
x 100 % = 0%
5. Q H =CV
= 0,22 x 10-12 F x 0,486 V = 1,09 x 10-13 C
| Q H −Q U
| | |
−13 −13
1,06 x 10 C – 1,06 x 10 C
%E= x 100 % = x 100 % = 0%
QH −13
1,06 x 10 C
−12 F
ε 0 A 8,5.10 x 197,5.10−6 m2
C H= = m = 1,04 x 10-13 F
d
16 x 10−3 m
%E= | C H −C U
CH |
x 100 % =
| −13
1,04 x 10 C |
1,04 x 10−13 C – 0,22 x 10−13 C
x 100 % = 78 %
1 1
EnH = QV = x 1,06.10-13 C x 0,486 V = 0,26 x 10-13 J
2 2
|
EnH −E nU
| | |
−13 −13
0,26 x 10 J −0,26 x 10 J
%E= x 100 % = x 100 % = 0%
E nH 0,26 x 10−13 J
v 0,486 V
EmH = = −3 = 61 V/m
r 8 x 10 m
%E= | EmH −E mU
EmH |
x 100 % = |
61V /m−61V /m
61V /m |
x 100 % = 0%
3. Menyelidiki pengaruh jarak antar plat terhadap kapasitansi, muatan, energi dan
medan listrik kapasitor.
V = 0,608 V A = 190,2 mm2 = 190,2 x 10-6 m2
1. Q H =CV
= 0,34 x 10-12 F x 0,608 V = 2,06 x 10-13 C
%E=
| Q H −Q U
QH |
x 100 % =
|
2,06 x 10−13 C – 2,05 x 10−13 C
2,06 x 10−13 C |
x 100 % = 0,4 %
−12 F −6 2
ε A 8,5.10 x 190,2.10 m
C H= 0 = m = 1,61 x 10-13 F
d −2
10 m
%E=
| C H −C U
CH |
x 100 % =
|
1,61 x 10−13 C−0,34 x 10−13 C
1,61 x 10−13 C |
x 100 % = 78 %
1 1
EnH = QV = x 2,06.10-13 C x 0,608 V = 0,62 x 10-13 J
2 2
%E=
| EnH −E nU
E nH |
x 100 % =
|
0,62 x 10−13 J −0,62 x 10−13 J
0,62 x 10−13 J |
x 100 % = 0%
v 0,608V
EmH = = −3 = 122 V/m
r 5 x 10 m
%E=
| EmH −E mU
EmH |
x 100 % =
122V /m−122V /m
122V /m |
x 100 % = 0% |
2. Q H =CV
= 0,30 x 10-12 F x 0,608 V = 1,82 x 10-13 C
| Q H −Q U
| | |
−13 −13
1,82 x 10 C – 1,85 x 10 C
%E= x 100 % = x 100 % = 1,6 %
QH −13
1,82 x 10 C
−12 F
ε 0 A 8,5.10 x 190,2.10−6 m2
C H= = m = 1,46 x 10-13 F
d −3
11 x 10 m
| C H −C U
| | |
−13 −13
1,46 x 10 C−0,30 x 10 C
%E= x 100 % = x 100 % = 79 %
CH −13
1,46 x 10 C
1 1
EnH = QV = x 1,85 x 10−13 C x 0,608 V = 0,56 x 10-13 J
2 2
%E=
| EnH −E nU
E nH |
x 100 % =
|
0,62 x 10−13 J −0,62 x 10−13 J
−13
0,62 x 10 J |
x 100 % = 0%
v 0,608 V
EmH = = −3 = 110 V/m
r 5,5 x 10
%E=
| EmH −E mU
EmH |
x 100 % = |
110 V /m−110 V /m
110 V / m
x 100 % = 0% |
3. Q H =CV
= 0,28 x 10-12 F x 0,608 V = 1,7 x 10-13 C
%E=
| Q H −Q U
QH |
x 100 % =
|
1,7 x 10−13 C – 1,69 x 10−13 C
1,7 x 10−13 C |
x 100 % = 0,5 %
−12F −6 2
ε 0 A 8,5.10 x 190,2.10 m
C H= = m = 1,32 x 10-13 F
d −3
12,2 x 10 m
| C H −C U
| | |
−13 −13
1,32 x 10 C−0,28 x 10 C
%E= x 100 % = x 100 % = 78 %
CH −13
1,32 x 10 C
1 1
EnH = QV = x 1,69 x 10−13 C x 0,608 V = 0,51 x 10-13 J
2 2
| EnH −E nU
| | |
−13 −13
0,51 x 10 J −0,51 x 10 J
%E= x 100 % = x 100 % = 0%
E nH −13
0,51 x 10 J
v 0,608 V
EmH = = = 100 V/m
r 6,1 x 10−3
%E=
| EmH −E mU
EmH |
x 100 % = |
100 V /m−100 V /m
100 V / m
x 100 % = 0 |
4. Q H =CV
= 0,25 x 10-12 F x 0,608 V = 1,52 x 10-13 C
%E= | QH −QU
QH |
x 100 % =
|
1,52 x 10−13 C – 1,51 x 10−13 C
−13
1,52 x 10 C |
x 100 % = 0,6 %
F
−12 −6 2
ε 0 A 8,5.10 x 190,2.10 m
C H= = m = 1,18 x 10-13 F
d −3
13,6 x 10 m
%E=
| C H −C U
CH |
x 100 % =
|
1,18 x 10−13 C−0,25 x 10−13 C
−13
1,18 x 10 C |
x 100 % = 78 %
1 1
EnH = QV = x 1,51 x 10−13 C x 0,608 V = 0,46 x 10-13 J
2 2
| EnH −E nU
| | |
−13 −13
0,46 x 10 J −0,46 x 10 J
%E= x 100 % = x 100 % = 0 %
E nH −13
0,46 x 10 J
v 0,608 V
EmH = = −3 = 89 V/m
r 6,8 x 10
%E=
| EmH −E mU
EmH |
x 100 % =
89 V /m−90 V /m
89 V /m |x 100 % = 1,1 %|
5. Q H =CV
= 0,21 x 10-12 F x 0,608 V = 1,28 x 10-13 C
%E=
| QH −QU
QH |
x 100 % =
|
1,82 x 10−13 C – 1,85 x 10−13 C
1,82 x 10−13 C |
x 100 % = 1,6 %
F
−12 −6 2
ε 0 A 8,5.10 x 190,2.10 m
C H= = m = 1,01 x 10-13 F
d −3
16 x 10 m
%E= | C H −C U
CH |
x 100 % =
|
1,01 x 10−13 C−0,21 x 10−13 C
1,01 x 10−13 C |
x 100 % = 79 %
1 1
EnH = QV = x 1,28 x 10−13 C x 0,608 V = 1,28 x 10-13 J
2 2
%E=
| EnH −E nU
E nH |
x 100 % =
|
1,28 x 10−13 J – 1,28 x 10−13 J
1,28 x 10−13 J |
x 100 % = 0%
v 0,608 V
EmH = = −3 = 76 V/m
r 8 x 10 m
%E=
| EmH −E mU
EmH |
x 100 % =
76 V /m−76 V /m
76 V /m |x 100 % = 0% |
1. Q H =CV
= 0,17 x 10-12 F x 1,135 V = 1,92 x 10-13 C
|
Q H −Q U
| | |
−13 −13
1,92 x 10 C – 1,88 x 10 C
%E= x 100 % = x 100 % = 2 %
QH 1,92 x 10−13 C
−12 F −6 2
k ε 0 A 1,15 x 8,5.10 x 122.10 m
C H= = m = 0.79 x 10-13 F
d −3
15 x 10 m
%E= | C H −C U
CH |
x 100 % =
|
0,79 x 10−13 C−0,17 x 10−13 C
0,79 x 10−13 C |
x 100 % = 78 %
1 1
EnH = QV = x 1,88 x 10−13 C x 1,135 V = 1,07 x 10-13 J
2 2
%E=
| EnH −E nU
E nH |
x 100 % =
|
1,07 x 10−13 J – 1,07 x 10−13 J
−13
1,07 x 10 J |
x 100 % = 0%
v 1,135 V
EmH = = −3 = 151 V/m
r 7,5 x 10
%E= | EmH −E mU
EmH |
x 100 % = |
151V /m−196V /m
151V /m
x 100 % = 29 % |
2. Q H =CV
= 0,30 x 10-12 F x 1,135 V = 3,4 x 10-13 C
| Q H −Q U
| | |
−13 −13
3,4 x 10 C – 3,44 x 10 C
%E= x 100 % = x 100 % = 1 %
QH −13
3,4 x 10 C
−12 F
k ε 0 A 2,1 x 8,5.10 x 122.10−6 m2
C H= = m = 1,45 x 10-13 F
d
15 x 10−3 m
%E= | C H −C U
CH |
x 100 % =
|
1,45 x 10−13 C−0,30 x 10−13 C
−13
1.45 x 10 C |
x 100 % = 79 %
1 1
EnH = QV = x 3,44 x 10−13 C x 1,135 V = 1,96 x 10-13 J
2 2
%E=
| EnH −E nU
E nH |
x 100 % =
| |
1,96 x 10−13 J – 1,96 x 10−13 J
1,96 x 10−13 J
x 100 % = 0%
v 1,135 V
EmH = = −3 = 151 V/m
r 7,5 x 10
%E= | EmH −E mU
EmH |
x 100 % = |
151V /m−196V /m
151V /m |
x 100 % = 29 %
3. Q H =CV
= 0,51 x 10-12 F x 1,135 V = 5,78 x 10-13 C
%E=
| Q H −Q U
QH |
x 100 % =
|
5,78 x 10−13 C – 5,74 x 10−13 C
5,78 x 10−13 C |
x 100 % = 0,6 %
−12 F −6 2
k ε 0 A 3,5 x 8,5.10 x 122. 10 m
C H= = m = 2,41 x 10-13 F
d −3
15 x 10 m
%E=
| C H −C U
CH |
x 100 % =
|
2,41 x 10−13 C−0,51 x 10−13 C
−13
2,41 x 10 C |
x 100 % = 78 %
1 1
EnH = QV = x 5,74 x 10−13 C x 1,135 V = 3,26 x 10-13 J
2 2
%E=
| EnH −E nU
E nH |
x 100 % =
| |
3,26 x 10−13 J – 3,26 x 10−13 J
3,26 x 10−13 J
x 100 % = 0%
v 1,135 V
EmH = = −3 = 151 V/m
r 7,5 x 10
%E=
| EmH −E mU
EmH |
x 100 % = |
151V /m−196V /m
151V /m |
x 100 % = 29 %
4. Q H =CV
= 0,68 x 10-12 F x 1,135 V = 7,71 x 10-13 C
| Q H −Q U
| | |
−13 −13
7,71 x 10 C – 7,71 x 10 C
%E= x 100 % = x 100 % = 1 %
QH −13
7,71 x 10 C
−12 F
k ε 0 A 4,7 x 8,5.10 x 122.10−6 m2
C H= = m = 3,24 x 10-13 F
d
15 x 10−3 m
%E= | C H −C U
CH |
x 100 % =
|
3,24 x 10−13 C – 0,68 x 10−13 C
−13
3,24 x 10 C |x 100 % = 79 %
1 1
EnH = QV = x 7,71 x 10−13 C x 1,135 V = 4,38 x 10-13 J
2 2
|
EnH −E nU
| | |
−13 −13
4,38 x 10 J – 4,38 x 10 J
%E= x 100 % = x 100 % = 0%
E nH 4,38 x 10−13 J
v 1,135 V
EmH = = −3 = 151 V/m
r 7,5 x 10
%E= | EmH −E mU
EmH |
x 100 % = |
151V /m−196V /m
151V /m |
x 100 % = 29 %
5. Q H =CV
= 0,72 x 10-12 F x 1,135 V = 8,2 x 10-13 C
| Q H −Q U
| | |
−13 −13
8,2 x 10 C – 8,2 x 10 C
%E= x 100 % = x 100 % = 1 %
QH −13
8,2 x 10 C
−12 F
k ε 0 A 5 x 8,5.10 x 122. 10−6 m 2
C H= = m = 3,45 x 10-13 F
d −3
15 x 10 m
| C H −C U
| | |
−13 −13
3,45 x 10 C−0,72 x 10 C
%E= x 100 % = x 100 % = 79 %
CH 3.45 x 10−13 C
1 1
EnH = QV = x 8,2 x 10−13 C x 1,135 V = 4,66 x 10-13 J
2 2
| EnH −E nU
| | |
−13 −13
4,66 x 10 J – 4,66 x 10 J
%E= x 100 % = x 100 % = 0%
E nH −13
4,66 x 10 J
v 1,135 V
EmH = = −3 = 151 V/m
r 7,5 x 10
%E=
| EmH −E mU
EmH |
x 100 % = |
151V /m−196V /m
151V /m |
x 100 % = 29 %
V = 1,125 V
1 1 1 1 1 1 1
1. = + + = + +
C s C 1 C2 C 3 1 x 10 F 1 x 10 F 1 x 10−13 F
−13 −13
−13
1 x 10 F
C s= =0,33 x 10−13 F
3
%E=
| C H −C U
CH |
x 100 % =
|
0,33 x 10−13 F−0,33 x 10−13 F
−13
0,33 x 10 F |
x 100 % = 0 %
Q H =CV
|
Q H −Q U
| | |
−13 −13
0,37 x 10 C – 0,37 x 10 C
%E= x 100 % = x 100 % = 0 %
QH 0,37 x 10−13 C
1 1
EnH = QV = x 3,37 x 10−13 C x 1,125 V = 1,90 x 10-13 J
2 2
%E=
| EnH −E nU
E nH |
x 100 % =
| |
1,90 x 10−13 J – 1,90 x 10−13 J
1,90 x 10−13 J
x 100 % = 0%
1 1 1 1 1 1 1
2. = + + = + +
C s C 1 C2 C 3 1,8 x 10 F 1,4 x 10 F 1 x 10−13 F
−13 −13
−13
2,52 x 10 F −13
C s= =0,44 x 10 F
5,72
| C H −C U
| | |
−13 −13
0,44 x 10 F−0,44 x 10 F
%E= x 100 % = x 100 % = 0 %
CH 0,44 x 10−13 F
Q H =CV
%E=
| QH −QU
QH |
x 100 % =
|
0,50 x 10−13 C – 0,50 x 10−13 C
−13
0,50 x 10 C |
x 100 % = 0 %
1 1
EnH = QV = x 0.50 x 10−13 C x 1,125 V = 0,28 x 10-13 J
2 2
| EnH −E nU
| | |
−13 −13
0,28 x 10 J – 0,28 x 10 J
%E= x 100 % = x 100 % = 0%
E nH 0,28 x 10−13 J
1 1 1 1 1 1 1
3. = + + = + +
C s C 1 C2 C 3 1,6 x 10 F 1,7 x 10 F 1,2 x 10−13 F
−13 −13
−13
3,264 x 10 F −13
C s= =0,49 x 10 F
6,68
| C H −C U
| | |
−13 −13
0,49 x 10 F−0,49 x 10 F
%E= x 100 % = x 100 % = 0 %
CH −13
0,49 x 10 F
Q H =CV
%E=
| QH −QU
QH |
x 100 % =
|
0,55 x 10−13 C – 0,55 x 10−13 C
0,55 x 10−13 C |
x 100 % = 0 %
1 1
EnH = QV = x 0,55 x 10−13 C x 1,125 V = 0,31 x 10-13 J
2 2
%E= | EnH −E nU
E nH |
x 100 % =
|
0,31 x 10−13 J – 0,31 x 10−13 J
−13
0,31 x 10 J |x 100 % = 0%
1 1 1 1 1 1 1
4. = + + = + +
C s C 1 C2 C 3 2 x 10 F 1,8 x 10 F 1,7 x 10−13 F
−13 −13
−13
6,12 x 10 F
C s= =0,61 x 10−13 F
10,06
%E=
| C H −C U
CH |
x 100 % =
|
0,61 x 10−13 F−0,61 x 10−13 F
0,61 x 10−13 F |
x 100 % = 0 %
Q H =CV
%E=
| Q H −Q U
QH |
x 100 % =
|
0,55 x 10−13 C – 0,55 x 10−13 C
−13
0,55 x 10 C |
x 100 % = 0 %
1 1
EnH = QV = x 0,68 x 10−13 C x 1,125 V = 0,38 x 10-13 J
2 2
%E=
| EnH −E nU
E nH |
x 100 % =
|
0,38 x 10−13 J – 0,38 x 10−13 J
0,38 x 10−13 J |
x 100 % = 0%
1 1 1 1 1 1 1
5. = + + = + +
C s C 1 C2 C 3 2,9 x 10 F 2,8 x 10 F 3 x 10−13 F
−13 −13
| C H −C U
| | |
−13 −13
0,97 x 10 F−0,97 x 10 F
%E= x 100 % = x 100 % = 0 %
CH −13
0,97 x 10 F
Q H =CV
| Q H −Q U
| | |
−13 −13
1,09 x 10 C – 1,09 x 10 C
%E= x 100 % = x 100 % = 0 %
QH 1,09 x 10−13 C
1 1
EnH = QV = x 1,09 x 10−13 C x 1,125 V = 0,61 x 10-13 J
2 2
%E=
| EnH −E nU
E nH |
x 100 % =
|
0,61 x 10−13 J – 0,61 x 10−13 J
0,61 x 10−13 J |
x 100 % = 0%
V = 1,125 V
−13 −13 −13 −13
1. C p=C 1+C 2 +C3 =1 x 10 F +1 x 10 F +1 x 10 F=3 x 10 F
| C H −C U
| | |
−13 −13
3 x 10 F−3 x 10 F
%E= x 100 % = x 100 % = 0 %
CH 3 x 10−13 F
Q H =CV
= 3 x 10-13 F x 1,125 V = 3,37 x 10-13 C
%E=
| QH −QU
QH |
x 100 % =
|
3,37 x 10−13 C – 3,37 x 10−13 C
−13
3,37 x 10 C |
x 100 % = 0 %
1 1
EnH = QV = x 3,37 x 10−13 C x 1,125 V = 1,9 x 10-13 J
2 2
%E= |
EnH −E nU
E nH
x 100 % = | |
1,9 x 10−13 J – 1,9 x 10−13 J
−13
1,9 x 10 J |
x 100 % = 0%
2. C p=C 1+C 2 +C3 =1,1 x 10−13 F +1,2 x 10−13 F +1,3 x 10−13 F=3,6 x 10−13 F
%E= | C H −C U
CH |x 100 % =
|
3 , 6 x 10−13 F – 3,6 x 10−13 F
3 ,6 x 10−13 F |
x 100 % = 0 %
Q H =CV
%E=
| QH −QU
QH |
x 100 % =
|
4,05 x 10−13 C – 4,05 x 10−13 C
−13
4,05 x 10 C |
x 100 % = 0 %
1 1
EnH = QV = x 4,05 x 10−13 C x 1,125 V = 2,28 x 10-13 J
2 2
%E= |
EnH −E nU
E nH
x 100 % = | |
2,28 x 10−13 J – 2,28 x 10−13 J
−13
2,28 x 10 J |
x 100 % = 0%
3. C p=C 1+C 2 +C3 =1,5 x 10−13 F +1,4 x 10−13 F +1,3 x 10−13 F=4,2 x 10−13 F
%E= | C H −C U
CH |x 100 % =
| −13
4,2 x 10 F |
4,2 x 10−13 F – 4,2 x 10−13 F
x 100 % = 0 %
Q H =CV
| Q H −Q U
| | |
−13 −13
4,72 x 10 C – 4,72 x 10 C
%E= x 100 % = x 100 % = 0 %
QH −13
4,72 x 10 C
1 1
EnH = QV = x 4,72 x 10−13 C x 1,125 V = 2,66 x 10-13 J
2 2
|
EnH −E nU
| | |
−13 −13
2,66 x 10 J – 2,66 x 10 J
%E= x 100 % = x 100 % = 0%
E nH −13
2,66 x 10 J
4. C p=C 1+C 2 +C3 1,8 x 10−13 F+1,2 x 10−13 F+1,6 x 10−13 F=4,6 x 10−13 F
| C H −C U
| | |
−13 −13
4,6 x 10 F – 4,6 x 10 F
%E= x 100 % = x 100 % = 0 %
CH −13
4,6 x 10 F
Q H =CV
%E=
| Q H −Q U
QH |
x 100 % =
|
5,17 x 10−13 C – 5,17 x 10−13 C
5,17 x 10−13 C |
x 100 % = 0 %
1 1
EnH = QV = x 5,17 x 10−13 C x 1,125 V = 2,91 x 10-13 J
2 2
%E=
| EnH −E nU
E nH |
x 100 % =
|
2,91 x 10−13 J – 2,91 x 10−13 J
2,91 x 10−13 J |x 100 % = 0%
5. C p=C 1+C 2 +C3 =2,8 x 10−13 F +2,9 x 10−13 F+ 3 x 10−13 F=8,7 x 10−13 F
%E= | C H −C U
CH |x 100 % =
| −13
8,7 x 10 F |
8,7 x 10−13 F – 8,7 x 10−13 F
x 100 % = 0 %
Q H =CV
| Q H −Q U
| | |
−13 −13
9,78 x 10 C – 9,78 x 10 C
%E= x 100 % = x 100 % = 0 %
QH −13
9,78 x 10 C
1 1
EnH = QV = x 9,78 x 10−13 C x 1,125 V = 5,5 x 10-13 J
2 2
|
EnH −E nU
| | |
−13 −13
5,5 x 10 J – 5,5 x 10 J
%E= x 100 % = x 100 % = 0%
E nH −13
5,5 x 10 J
V = 1,185 V
−13
C T =0,67 x 10 F
%E= | C H −C U
CH |
x 100 % =
|
0,67 x 10−13 F – 0,67 x 10−13 F
−13
0,67 x 10 F |x 100 % = 0 %
Q H =CV
| QH −QU
| | |
−13 −13
0,79 x 10 C – 0,79 x 10 C
%E= x 100 % = x 100 % = 0 %
QH 0,79 x 10−13 C
1 1
EnH = QV = x 0,79 x 10−13 C x 1,185 V = 0,47 x 10-13 J
2 2
| EnH −E nU
| | |
−13 −13
0,47 x 10 J – 0,47 x 10 J
%E= x 100 % = x 100 % = 0%
E nH 0,47 x 10−13 J
−13
C T =0,84 x 10 F
%E=
|
C H −C U
CH |
x 100 % =
|
0,84 x 10−13 F – 0,84 x 10−13 F
−13
0,84 x 10 F |
x 100 % = 0 %
Q H =CV
%E=
| QH −QU
QH |
x 100 % =
|
1 x 10−13 C – 1 x 10−13 C
1 x 10−13 C |
x 100 % = 0 %
1 1
EnH = QV = x 1 x 10−13 C x 1,185 V = 0,59 x 10-13 J
2 2
%E=
| EnH −E nU
E nH |
x 100 % =
| −13
0,59 x 10 J |
0,59 x 10−13 J – 0,59 x 10−13 J
x 100 % = 0%
%E=
| C H −C U
CH |
x 100 % =
| |
1,16 x 10−13 F – 1,16 x 10−13 F
1,16 x 10−13 F
x 100 % = 0 %
Q H =CV
%E= |
Q H −Q U
QH |
x 100 % =
|
1,38 x 10−13 J – 1,38 x 10−13 J
1,38 x 10−13 J |
x 100 % = 0 %
1 1
EnH = QV = x 1,38 x 10−13 C x 1,185 V = 0,82 x 10-13 J
2 2
%E= |
EnH −E nU
E nH
x 100 % = | |
0,82 x 10−13 J – 0,82 x 10−13 J
−13
0,82 x 10 J |
x 100 % = 0 %
−13
C T =1,28 x 10 F
%E= | C H −C U
CH |
x 100 % =
| −13
1,28 x 10 F |
1,28 x 10−13 F – 1,28 x 10−13 F
x 100 % = 0 %
Q H =CV
| QH −QU
| | |
−13 −13
1,52 x 10 J – 1,52 x 10 J
%E= x 100 % = x 100 % = 0 %
QH −13
1,38 x 10 J
1 1
EnH = QV = x 1,52 x 10−13 C x 1,185 V = 0,9 x 10-13 J
2 2
| EnH −E nU
| | |
−13 −13
0,9 x 10 J – 0,9 x 10 J
%E= x 100 % = x 100 % = 0%
E nH −13
0,9 x 10 J
−13
C T =1,9 x 10 F
%E=
| C H −C U
CH |
x 100 % =
|
1,16 x 10−13 F – 1,16 x 10−13 F
−13
1,16 x 10 F |
x 100 % = 0 %
Q H =CV
| QH −QU
| | |
−13 −13
2,25 x 10 J – 2,25 x 10 J
%E= x 100 % = x 100 % = 0 %
QH −13
2,25 x 10 J
1 1
EnH = QV = x 2,25 x 10−13 C x 1,185 V = 1,33 x 10-13 J
2 2
%E=
| EnH −E nU
E nH |
x 100 % =
|
1,33 x 10−13 J – 1,33 x 10−13 J
−13
1,33 x 10 J |
x 100 % = 0%
G. Pembahasan
Berdasarkan pratikum yang telah dilakukan maka dapat dibahas sebai berikut :
Pada percobaan pertama terlebih dahulu ditetapkan jarak antara plat 5 mm dan luas
penampang yaitu 100 mm2. Dengan memvariasikan tegangan sumber, maka dapat
diukur muatan energi dan medan listriknya. Pada percobaan ini nilai kapasitansinya
tetap, namun terdapat perbedaan nilai kapasitansi pratikum dengan teori dengan
persentase kesalahan yang sangat besar, kemungkinan hal ini terjadi karena kesalahan
pengukuran. Untuk mengolah data digunakan persamaan sebagai berikut :
Q H =CV CH=
ε0 A
d
1
EnH = QV
2
EmH =
v
r
%E= | Hitung−Ukur
Hitung |x 100 %
Semakin besar nilai tegangan, maka nilai muatan, energi dan medan listrik
semakin besar.
Pada percobaan ketiga yang ditetapkan adalah tegangan dan luas penampang
plat sedangkan pada jarak anta plat divariasikan, maka dari data yang didapatkan
diperoleh persentase kesalahan hampir mendekati 0 % pada energi tersimpan yang
terdapat kesalahan yaitu 1,1 % pada data ke-4. Namun terdapat perbedaan nilai
kapasitansi pratikum dengan teori dengan persentase kesalahan yang sangat besar,
kemungkinan hal ini terjadi karena kesalahan pengukuran.
Untuk tabel 5 dan 6 ditetapkan tegangan yaitu 1,125 V dan tabel 7 yaitu
1,185V. Untuk tabel 5 menghitung nilai kapasitor menggunakan persamaan
1 1 1 1
= + +
C s C 1 C2 C 3
Untuk tabel 7, menggunakan persamaan pada tabel 5 dan 6 untuk mengolah data
yang didapat pada percobaan ini. Pada tabel ini diperoleh kesalahan yaitu 0 %
H. Kesimpulan
1. Semakin besar V sumber maka semakin besar Q, En, Em dengan jarak dan luas
penampang pada plat kapasitor
2. Semakin besar luas plat maka semakin besar C,Q, dan En dengan Vsumber dan
jarak antar plat yang konstan, tetapi Em konstan karena tidak bergantung pada
luas penampang plat
3. Semakin besar jarak antar plat maka semakin kecil C,Q, End an Em dengan
Vsumber dan luas penampang plat yang konstan
4. Semakin besar konstanta dielektrik maka semakin besar nilai data C,Q,En Eplat,
Edielektrik , dan Etotal dengan jarak antar plat, luas plat dan Vsumber yang di konstankan,
tetapi Em konstan karena tak bergantung pada konstanta dielektrik
5. Semakin besar C seri pengganti maka emakin besar Q,En, Em dengan Vsumber
konstanta, tetapi C seri memperkecil kapasitansi pengganti kapasitor
6. Semakin besar C paralel pengganti maka semkin besar Q,En dengan Vsumber
konstan, tetapi Em berbeda masing masing kapasitor kaarena Q berbeda
7. Semakin besar C gabungan maka semakin besar Q,En,dan Em paralel dengan V
konstan.
tabel 1
Tabel 2
Tabel 3
Tabel 4
Tabel 5
Tabel 6
DAFTAR PUSTAKA