GEOGRAFI 942/1

BAHAGIAN B

GEOGRAFI ALAM SEKITAR MANUSIA

BAHAGIAN B

SET 3

MODUL 9 - TRANSFORMASI DESA

MODUL 10 - BANDAR & PEMBANDARAN

 GEOGRAFI 942/1
BAHAGIAN B

MAKSUD TRANSFORMASI DESA

Perubahan fizikal dan sosioekonomi yang berlaku di kawasan desa atau di luar bandar.
Menjadi lebih moden & kompleks.
Perubahan dari segi saiz (kawasan & jumlah penduduk) dan fungsi (sosioekonomi yg
bertambah & pelbagai)

PERUBAHAN SOSIOEKONOMI :
Melalui proses pemodenan guna tanah, kemudahan asas‚, pengangkutanƒ, komunikasi„,
kegiatan ekonomi…, pendidikan†, dan kesihatan‡.

1. Guna Tanah :

2. Kemudahan Asas :

3. Pengangkutan :

4. Komunikasi :

5. Kegiatan Ekonomi :

6. Pendidikan :

7. Kesihatan :
 GEOGRAFI 942/1
BAHAGIAN B

MATLAMAT UTAMA TRANSFORMASI DESA

 Memodenkan sektor ekonomi penduduk desa.

 Meningkatkan pengeluaran dan produktiviti.

 Meningkatkan pendapatan penduduk desa.

 Meningkatkan taraf & kualiti hidup penduduk desa.

 Memodenkankan cara hidup penduduk desa.

CIRI² @ PETUNJUK TRANSFORMASI DESA

 Peningkatan KDNK perkapita penduduk desa (kadar kemiskinan & pengangguran â,
kuasa beli á).

 Perubahan demografi (kadar kelahiran á, kadar kematian â, jangka hayat á, aliran

emigrasi â)

 Kepadatan penduduk meningkat.

 Tahap pembangunan bertambah (kemudahan asas semakin baik) – Taraf

pendidikan, ‚Taraf kesihatan, ƒTelekomunikasi, „Utiliti, …Pengangkutan dll.

 Kegiatan ekonomi semakin moden dan pelbagai.

 Sikap & gaya hidup yang lebih moden.

 GEOGRAFI 942/1
BAHAGIAN B

FAKTOR YANG MENYUMBANGKAN PERKEMBANGAN SESEBUAH DESA

 Dasar Kerajaan – memodenkan kawasan desa dengan mewujudkan PPD, IKS,
pembangunan wilayah & pembangunan insitu.

 Potensi Sumber Alam – tanih yang subur, sumber mineral, keindahan alam semula
jadi.

 Kedudukan / Lokasi Strategik – di antara @ berhampiran kawasan yang maju / bandar

(mengalakkan pembauran inovasi)

 Pengangkutan & telekomunikasi – pengaruhi ketersampaian.

 Sikap Penduduk – dinamik & sedia berubah.

 Faktor fizikal – BMB tanah pamah, rata, selamat dari bencana alam

DASAR DAN STRATEGI PEMBANGUNAN DESA DI MALAYSIA

 Pembangunan Insitu.
Konsep :

 Pembangunan Pertanian Bersepadu (IADP).

Konsep :

 Pembangunan Wilayah.
Konsep :
 GEOGRAFI 942/1
BAHAGIAN B

 Perindustrian Desa.
Konsep :
DASAR DAN STRATEGI PEMBANGUNAN DESA DI MALAYSIA

STRATEGI LANGKAH CONTOH

Pembangunan Insitu

Pembangunan Pertanian
Bersepadu (IADP)

Pembangunan Wilayah

Perindustrian Desa

Pusat Pertumbuhan
Desa (PPD)

PROSES PERUBAHAN DESA

 GEOGRAFI 942/1
BAHAGIAN B

Ä Saling Kebergantungan Desa – Bandar

Konsep :

Ä Pembandaran Desa
Konsep :

Ä Pusat Pertumbuhan Desa (RTC)

Konsep :

Ä Pemodenan SosioEkonomi Desa

Konsep :

Saling Kebergantungan Desa - Bandar

 Proses Saling Kebergantungan :
1. Tenaga Buruh : -Bandar menyediakan peluang pekerjaan, desa membekal tenaga
buruh
2. Bahan Mentah : -Desa membekal bahan mentah, bandar memproses bahan
mentah menjadi bahan siap.
3. Pasaran : - produk desa dipasarkan di bandar, produk bandar dipasarkan di desa.
4. Pendidikan : -Bandar mempunyai kemudahan pendidikan lebih baik, penduduk
desa ke bandar/ kualiti pendidikan.
5. Kesihatan : -Bandar mempunyai kemudahan kesihatan lebih baik, penduduk desa
ke bandar mendapat rawatan/kualiti kesihatan.
6. Pelancongan : - produk pelancongan desa & bandar menarik penduduk desa ke
bandar & penduduk bandar ke desa untuk melancong.
7. Perkhidmatan Lain : -Bandar mempunyai banyak perkhidmatan lain, penduduk
desa ke bandar.
8. Tanah : -Desa menyediakan tanah murah untuk bina petempatan/rumah pada
harga murah.
 Bukti Wujudnya Hubungkait Desa – Bandar :
 GEOGRAFI 942/1
BAHAGIAN B

1. Kewujudan sistem pengangkutan – menghubungkan kawasan desa dgn bandar utk

memudahkan pergerakan penduduk spt jalanraya, jalan kereta api, jalan sungai &
sebagainya.
2. Kewujudan agensi / pusat perkhidmatan penduduk – terutama di kawasan desa
spt. pejabat daerah, pejabat tanah, mahkamah, bank, pejabat pos dsb bagi
memudahkan penduduk mendapatkan perkhidmatan.
3. Kewujudan pergerakan penduduk – dari desa ke bandar & sebaliknya yg terdiri
drpd pekerja, peniaga, pembekal barangan & perkhidmatan.
4. Kewujudan rangkaian kedai runcit / fungsi perniagaan yg berkaitan –
membekalkan keperluan kpd penduduk luar bandar. Barangan berkenaan
dibekalkan oleh pembekal dr kaw bandar. Memasarkan produk² penduduk luar
bandar di bandar.
5. Membekalkan tenaga kerja kpd bandar – bandar menyediakan peluang pekerjaan.
Kaw desa penyumbang kpd migrasi ke kaw bandar kerana desa tiada peluang kerja.
6. Membekalkan bahan mentah & sumber alam kpd bandar.

Pembandaran Desa
 Faktor Menggalakkan Pembandaran Desa :
1. Penemuan Sumber Mineral Semulajadi / Sumber Alam - Sumber alam mempunyai
nilai ekonomi utk diterokai menyebabkan desa yg berhampiran turut mengalami
pembangunan.
2. Dasar Kerajaan - Polisi kerajaan membangunkan desa yg berpotensi sbg pusat
pertumbuhan sosioekonomi.
3. Lokasi Strategik - Kedudukan desa yg sesuai & strategik utk pelbagai atvt
pembangunan menyebabkan desa tersebut terus berkembang.
4. Kemudahan Sosial : Pendidikan / Kesihatan - Kemudahan sosial spt sekolah
berasrama & universiti di kawasan l/bandar meningkatkan tumpuan golongan
pelajar & pendidik ke kawasan te
5. Kemudahan Pengangkutan / Perhubungan - Ketersampaian yg tinggi
menggalakkan kemajuan & proses pembangunan sesebuah desa.
6. Kegiatan Ekonomi Moden - Sektor ekon moden spt perindustrian & perkhidmatan
mewujudkan byk peluang pekerjaan yg seterusnya menggalakkan migrasi ke desa
tersebut.
7. Rebakan Bandar - Desa pinggir bandar berubah menjadi bandar baru.
8. Perubahan Demografi - Kadar kelahiran & migrasi yg tinggi meningkatkan jumlah
penduduk desa.
9. Bentuk Muka Bumi - Tarikan fizikal semulajadi yg menarik menggalakkan
pembangunan kawasan tersebut
KESAN PERTUMBUHAN DESA TERHADAP SOSIOEKONOMI
 GEOGRAFI 942/1
BAHAGIAN B

 Peluang Pekerjaan Meningkat – taraf hidup meningkat

 Pembangunan Sumber Alam – sumber tanah : hg tanah meningkat

 Perubahan Sektor Ekonomi – sektor ekonomi moden : IKS

 Penambahbaikan & Peningkatan Kemudahan Asas – jalan raya, air, elektrik dll

 Kemasukan Inovasi Baru & Moden – ICT

 Kepadatan Penduduk – peningkatan kadar migrasi : masalah perumahan

 Kesesakan Lalu Lintas – pertambahan kenderaan di atas jalan

 Masalah Sosial – kadar jenayah meningkat : kecurian, dadah dll

KESAN PERTUMBUHAN DESA TERHADAP ALAM SEKITAR FIZIKAL

 Pencemaran :
Pencemaran Udara – asap kenderaan & kilang yg semakin bertambah
Pencemaran Air – sisa kumbahan domestik, sisa perkilangan
Pencemaran Bau & Bunyi – bau sampah sarap, bunyi enjin kenderaan & kilang

 Pemanasan Setempat – pelupusan litupan hijau, pembinaan bangunan konkrit,

penurapan jalan dengan tar & simen.

 Hakisan Tanah – air larian permukaan menghakis permukaan tanah yg terdedah.

 Pergerakan Jisim – tanah runtuh akibat pembangunan di kawasan cerun semakin

meningkat
 GEOGRAFI 942/1
BAHAGIAN B

 Kerosakan Ekosistem Semulajadi – proses penyahhutanan (hutan digondol), kawasan

becah ditebusguna atas nama pembangunan.

 Ancaman Kepupusan Spesies Hidupan –

 Gangguan Rantaian Makanan –

 Gangguan Sistem Hidrologi –

 Perubahan Pandang Darat Fizikal –

DEFINISI BANDAR
 GEOGRAFI 942/1
BAHAGIAN B

kawasan yang diwartakan serta kawasan tepu bina yang bersempadan dengannya dan
gabungan kedua-dua kawasan ini mempunyai penduduk 10,000 orang atau lebih dan 60
peratus tenaga kerjanya terlibat dalam aktiviti bukan pertanian.

JENIS-JENIS BANDAR
a. Bandar kecil :
Sebuah bandar yang secara relatifnya kecil dan mempunyai jumlah penduduk lebih
daripada 10,000 tetapi kurang daripada 30,000 orang.
b. Bandar sederhana :
Sebuah Bandar yang mempunyai penduduk antara 30,000 hingga 500,000 orang.
Mempunyai saiz dan pengaruh yang lebih besar dari bandar kecil. Seringkali
berperanan sebagai pusat pentadbiran bagi sesebuah daerah.
c. Bandar besar :
Sebuah Bandar yang mempunyai penduduk antara 500,000 hingga 1,000,000 orang.
Biasanya berfungsi sebagai ibu negeri dan sesetengahnya mencapai status bandaraya.

KONSEP PEMBANDARAN :
 Pembandaran @ urbanisasi ialah proses perkembangan sesebuah kawasan menjadi
bandar.
 perkembangan ini meliputi aspek peluasan sempadan (saiz kawasan), jumlah
penduduk (demografi) serta fungsi / kepentingan bandar.
 perkembangan ini menjadikan sesebuah kawasan menjadi semakin moden, kompleks
serta naik taraf.
 urbanisasi melibatkan perkembangan kawasan luar bandar menjadi sebuah bandar
kecil, bandar kecil menjadi bandar sederhana & akhirnya menjadi sebuah bandar
besar.
 Contoh : Kuala Lumpur, jumlah penduduk pada tahun 1980 seramai kira-kira 900 000
orang menjadi 1.2 juta orang pada 1997. Manakala keluasannya dari 93 km² menjadi
243 km² setelah diistiharkan sebagai wilayah persekutuan.

JENIS BANDAR RAYA DUNIA

a. Bandar Raya Global :
Sebuah bandar raya bertaraf antarabangsa dari segi fungsinya & mempunyai
penduduk melebihi 10 juta orang.
b. Bandar Raya Metropolis :
Sebuah bandar raya yang terus mengalami proses perkembangan & pembangunan
serta mempunyai jumlah penduduk melebi 1 juta orang.
c. Bandar Raya Primat :
Bandar raya yang paling besar dari segi saiz & fungsi (2 – 3 x ganda) berbanding
bandar ke 2 besar di dalam negara tersebut.
d. Bandar Raya Mega
Sebuah bandar raya metropolitan yang mempunyai penduduk melebihi 10 juta orang.
FAKTOR MEMPENGARUHI PROSES PEMBANDARAN
 GEOGRAFI 942/1
BAHAGIAN B

1. Faktor Ekonomi :
Sektor ekonomi moden seperti perindustrian & perkhidmatan menyediakan peluang
pekerjaan yang banyak mempengaruhi migrasi & pertambahan penduduk ke sesebuah
kawasan.
Contoh : Bandar baru Nilai berkembang kerana sektor perindustrian.
2. Faktor Dasar Kerajaan :
Program pembangunan yang dilaksanakan oleh pihak kerajaan mengembangkan
sesebuah kawasan luar bandar menjadi bandar & sebuah bandar sedia ada
berkembang menjadi bandar yang lebih besar.
Contoh : Dasar Perindustrian Negara mewujudkan bandar-bandar industri seperti
Petaling Jaya, Sungai Way, Nilai, Pasir Gudang dll.
3. Faktor Sosial :
Pusat pendidikan seperti kolej & universiti bertindak sebagai pusat perkembangan
sesebuah kawasan & meningkatkan jumlah penduduk ke sesebuah kawasan.
Contoh : Bandar baru Bangi berkembang kesan dari pembinaan UKM di kawasan
tersebut,
4. Faktor Kemudahan Asas :
Jaringan jalan raya & lebuh raya menggalakkan ketersampaian dan mobiliti penduduk
ke sesebuah kawasan, seterusnya mengembangkan kawasan tersebut.
Contoh : pembinaan jalan kereta api telah mewujudkan bandar Gemas.
5. Faktor Demografi :
Pertumbuhan penduduk sama ada secara semulajadi atau bersih, meningkatkan jumlah
penduduk dan proses pembandaran sesebuah kawasan.
Contoh : migrasi penduduk secara beramai-ramai ke Kuala Lumpur pada tahun 80an
mempengaruhi kadar urbanisasi bandaraya tersebut.
6. Faktor Sejarah :
Kemasukan penjajah & imigran asing menyebabkan perbentukan & perkembangan
sesebuah kawasan sehingga menjadi sebuah bandar.
Contoh : Kuala Lumpur dibuka sebagai pusat pentadbiran oleh penjajah Inggeris,

PERANAN BANDAR DALAM PEMBANGUNAN

1. Sebagai Pusat Pemasaran :
Jumlah penduduk yang ramai di bandar meningkatkan permintaan hasil keluaran
pertanian & produk dari kawasan luar bandar.
Contoh : sayur-sayuran & buah-buahan dari Tanah Tinggi Cameron mendapat
permintaan yang tinggi dari Kuala Lumpur.
 GEOGRAFI 942/1
BAHAGIAN B

2. Sebagai Pusat Pekerjaan :

Bandar menyediakan banyak sektor ekonomi moden seperti industri & perkhidmatan
yang mewujudkan banyak peluang pekerjaan.
Contoh : Bandar Tanah Merah (Kelantan) menyediakan banyak peluang pekerjaan
dalam sektor awam (seperti guru, polis) & sektor swasta (seperti pekerja di pasaraya
Pantai Timur, pasaraya Aneka dll).
3. Sebagai Pusat Pemodenan :
Pembangunan & perkembangan inovasi baru mudah & cepat berlaku di bandar kerana
terdapatnya infrastruktur yang lengkap di bandar.
Contoh : sistem pengangkutan yang terkini banyak disediakan di kawasan bandar –
MRT di Kuala Lumpur.
4. Menyediakan Kemudahan Kesihatan :
Pusat perubatan moden, hospital besar & kepakaran tinggi banyak terdapat di bandar
besar.
Contoh : HKL, HUM terletak di bandaraya Kuala Lumpur.
5. Pembentukan Golongan Menengah :
Golongan berpendapatan sederhana & tinggi banyak terdapat di bandar kerana bandar
menawarkan peluang kerja dalam bidang pengurusan & profesional yang banyak.
Contoh : pekerjaan sebagai guru, pensyarah, peguam, jurutera, usahawan banyak
terdapat di kawasan bandar.
6. Pembauran Inovasi :
Inovasi baru mudah diserap di kawasan bandar kerana kadar ketersampaian yang
tinggi di samping sikap masyarakat bandar yang sentiasa inginkan pembaharuan.
Contoh : kemasukan produk ICT seperti fiber optik, telefon 4G lebih cepat berlaku di
kawasan bandar seperti Kuala Lumpur berbanding kawasan lain.

KESAN PEMBANDARAN TERHADAP SOSIOEKONOMI PENDUDUK

1. Kepadatan Penduduk :
Berlakunya imigrasi yang tinggi menyebabkan berlakunya kesesakan di bandar.
Contoh : Kuala Lumpur merupakan kawasan yang terpadat di Malaysia dengan
kepadatan 6,891 orang/km²
2. Perubahan Pekerjaan :
Peningkatan pembangunan sektor ekonomi moden seperti perindustrian &
perkhidmatan yang lebih menguntungkan telah mengurangkan aktiviti ekonomi
tradisional.
Contoh : Kawasan pertanian di Tanah Merah (Kelantan) semakin terpinggir ke
kawasan desa kesan daripada proses pembandaran yang semakin giat berlaku di
bandar Tanah Merah.

3. Peningkatan Taraf Hidup :

 GEOGRAFI 942/1
BAHAGIAN B

Peningkatan peluang-peluang pekerjaan dalam sektor ekonomi moden telah

meningkatkan pendapatan isi rumah & keupayaan pemilikan harta.
Contoh : Pendapatan per kapita penduduk di bandaraya Kuala Lumpur kini
dianggarkan sebanyak RM 40,000 sebulan.
4. Perumahan :
Masalah perumahan meningkat kerana persaingan yang tinggi berikutan pertambahan
bilangan penduduk yang tidak dapat ditampung oleh jumlah rumah yang ada.
Keadaan ini menyebabkan berlakunya pembinaan petempatan setinggan.
Contoh : Pembinaan petempatan setinggan Sekitar Kuala Lumpur seperti di Kerinchi,
Gombak, Ampang dll.
5. Kemiskinan Bandar :
Kos sara hidup yang tinggi di bandar meningkatkan golongan miskin, pengangguran
& gelandangan di bandar
6. Migrasi Desa – Bandar :
Pertambahan peluang-peluang pekerjaan, kemudahan infrastruktur & prasarana yang
tinggi di bandar telah menggalakkan berlakunya migrasi penduduk desa ke bandar
yang pesat.
7. Kesesakan Lalu Lintas :
Pertambahan jumlah kenderaan yang tidak seiringan dengan pembesaran jalanraya
mengakibatkan aliran trafik terganggu terutamanya pada waktu-waktu puncak.
Contoh : Kesesakan di jalan-jalan utama di pusat bandaraya Kuala Lumpur seperti di
Jalan Ipoh, Jalan Kuching, Jalan Ampang dll.
8. Masalah Sosial :
Tekanan hidup di bandar meningkatkan kadar jenayah & gejala sosial.
Contoh : Kejadian seperti ragut, samun, penyalahgunaan dadah, pelacuran banyak
berlaku di kawasan bandar.
9. Perubahan Guna Tanah :
Penggunaan tanah berlaku secara giat di kawasan bandar berikutan permintaan yang
tinggi sebagai kawasan petempatan, pejabat, bangunan perniagaan, jalinan jalanraya
dll.
Contoh : Pembangunan Lembah Sireh di Kota Baharu yang dahulunya kawasan
pertanian dan kini berubah sebagai pusat ekonomi baru.

Kesan Pembandaran Terhadap Alam Sekitar Fizikal

1. Peningkatan Suhu Setempat :
Pelupusan litupan hijau, pembinaan bangunan konkrit, penurapan jalan
mengakibatkan peningkatan suhu persekitaran & kejadian fenomena Pulau Haba
Bandar.
2. Hakisan & Tanah Runtuh :
Pengeksploitasian kawasan bukit untuk petempatan akibat daripada kepadatan di
bandar mengakibatkan berlakunya gangguan @ kerosakan cerun.
 GEOGRAFI 942/1
BAHAGIAN B

Contoh : Kejadian beberapa siri tanah runtuh di Bukit Antarabangsa dari tahun 1997
hingga kini adalah akibat daripada proses pembandaran di kawasan tersebut.
3. Banjir Kilat :
Penurapan jalan, kurangnya litupan tumbuhan, & sistem perparitan yang tidak cekap
menggalakkan berlakunya fenomena banjir kilat di kawasan bandar.
Contoh : Fenomena banjir kilat sering berlaku di bandar-bandar besar seperti Kuala
Lumpur walaupun hujan berlaku dalam jangkamasa yang singkat sahaja.
4. Kerosakan Ekosistem Semulajadi :
Ekosistem semulajadi terganggu kesan dari penebangan hutan, penebusgunaan tanah
untuk tujuan pembinaan.
Contoh : 800 hektar hutan di sekitar Bukit Cahaya Sri Alam (Selangor) dimusnahkan
akibat projek pembangunan di kawasan tersebut pada tahun 2005.
5. Pencemaran Udara :
Pertambahan jumlah kilang & kenderaan di kawasan bandar meningkatkan asap &
gas-gas tercemar seperti karbon dioksida, karbon monoksida, sulfur dioksida.
Contoh : Fenomena jerebu seringkali berlaku di bandaraya Kuala Lumpur
terutamanya pada musim kemarau.
6. Pencemaran Air :
Pembuangan sisa kilang, penyaluran bahan kumbahan & sisa domestik ke dalam
sungai atau tasik meningkatkan kejadian pencemaran air di kawasan bandar.
Contoh : Pencemaran Sungai Kelang & Sungai Gombak adalah kesan daripada
pelepasan sisa industri & pembuangan sampah sarap dari kawasan petempatan
setinggan di sepanang sungai tersebut.
7. Pencemaran Bau & Bunyi :
Peningkatan jumlah kilang & kenderaan mengakibatkan gangguan bunyi dari mesin,
jentera & enjin yang mengganggu keselesaan penduduk di sekitarnya.
8. Pencemaran Sampah Sarap :
Sisa domestik seperti sampah sarap & sisa pejal meningkat berikutan jumlah
penduduk yang ramai di bandar.
9. Hujan Asid :
Kesan pembakaran bahan api fosil oleh sektor perindustrian & kenderaan,
membebaskan gas tercemar & gas toksik seperti sulfur dioksida, nitrogen oksida,
karbon monoksida dll yang menggalakkan kejadian hujan asid di bandar.
 GEOGRAFI 942/1
BAHAGIAN B

BANDARAYA PRIMAT

KESAN PENJAJAHAN
- krn kepentingan politik, MIGRASI LUAR
tumpukan segala
SIKAP NASIONALISME - krn bandar utama
kemudah-an di ibu
- khususnya selepas tumpuan pelbagai sektor &
negara sja.
merdeka, tumpuan byk peluang pekerjaan.
- eg. Manila sbg sebuah
pembangunan di ibu - eg. Jakarta, Bangkok,
ibu negara & pelabuhan.
negara sja. Manila
- eg. Jakarta, Manila. - anggaran Jakarta pd 2000
dr 7 j kep 16.9 j penduduk.

FAKTOR
POLISI KERAJAAN
PERTUMBUHAN S/JADI
- menumpukan
- imigran kebanyakan-
pembangun-an di
nya golongan muda
LOKASI B/RAYA bandar utama krn:
(kadar fertiliti yg tinggi.
- lokasi lebih baik dr bandar² pusat pentadbiran,
- eg. Jakarta – kadar
pertumbuhan s/jadi 3 lain. kewangan &
% - eg. Bangkok strategik di perdagangan utama.
Teluk Siam (perlabuhan - eg. Manila (pusat jln.
a/bangsa timur-barat). raya Filipina).

PENEMPATAN TEKANAN KE ATAS TANAH

- kemasukan imigran yg pesat
mewujudkan masalah
kekurangan kaw petempatan.
- gol miskin tidak mampu
memiliki @ menyewa rumah
krn kos tinggi.
- Galakkan petempatan
setinggan.
PENCEMARAN
- pertambahan jum penduduk
meningkatkan sisa domestik.
- asap kenderaan dan buangan
industri meningkatkan bhn
pencemar.
- sis perparitan, pembentungan
yg tidak sempurna di kaw
setinggan mengotorkan
persekitaran.
PENGANGGURAN
- penawaran peluang
pekerjaan yg terhad di
bandar meng-akibatkan
peningkatan kadar
pengangguran.
- wujud “golongan miskin
dlm bandar”.
MASALAH
MASALAH SOSIAL
KESESAKAN L/LINTAS
- pertambahan penduduk
disertakan dng
pertambahan jum
kenderaan di bandar.
- kesesakan paling ketara
pd waktu puncak.
- kesan dr persaingan guna
tnh utk yg pelbagai di kaw
bandar.
- Byk kaw hijau
dimusnahkan utk projek
pembangunan.
- Menggalakkan kejadian
kerosakan tnh spt. hakisan
& tnh runtuh, banjir kilat
dsb.
- kesesakan bandar &
tekanan ekonomi sering
dikaitkan dng
peningkatan kadar
jenayah di bandar.
- kawasan setinggan sering
dikaitkan dng masalah
penyakit bawaan
serangga & haiwan.

SETINGGAN
KADAR URBANISASI YG PESAT &
TDK TERKAWAL
- urbanisasi secara primat
menyebabkan tumpuan di
bandar² berkenaan sja.
- eg. Bangkok, Jakarta, Manila,
Yangoon
KRISIS PERUMAHAN
- bil rumah kos rendah terlalu
sedikit.
- persaingan guna tanah dng
sektor lain mengakibatkan
nilai hartanah tinggi.
- bina tapak industri lebih
menguntungkan.
- eg. Laporan Bank Dunia 1980
– 20% penduduk KL tidak
mampu membeli rumah
termurah.
- 49 ribu penduduk setinggan
KL berpendapatan < RM 500
MENGUATKUASA UNDANG²
- penguatkuasaan undang² dpt
memastikan petempatan se-
tinggan dibersihkan.
- rumah² setinggan perlu diroboh &
penghuninya wajar didenda.
- setinggan warga asing perlu
diatasi.
eg. DBKL meroboh petempatan
setinggan sekitar KL spt di Kg Baru
& Pantai Dalam.
LAKSANA DASAR PEM-BANDARAN
SEIMBANG
- penyebaran pembangunan ban-
dar² yg lebih meluas & tidak
tertumpu pd satu² bandar sja.
- dpt mengelak kecenderungan
penduduk ke satu kaw sja &
membentuk petempatan
setinggan.
- pembangunan menyeluruh &
bersepadu.
- eg. selain KL tumpuan kep
bandar² lain spt JB, Ipoh, G Town,
Kuching dll.
KEBANJIRAN MIGRAN LUAR
- kemudahan yg disediakan
di bandar & peluang
pekerjaan yg disediakan di
bandar mempengaruhi
penghijrahan golongan
migran.
FAKTOR
FAKTOR DEMOGRAFI
- kebanyakan migran adalah
gol muda (kadar fertiliti
tinggi).
- tidak mengamalkan peran-
cangan keluarga
menyebab-kan kadar
kelahiran tinggi.
PEMBINAAN PERUMAHAN
KOS RENDAH
- penghuni petempatan
setinggan biasanya gol.
miskin & tidak mampu
memiliki rumah yg berharga
melebihi RM25 000.
- eg. perumahan kos rendah
spt flet & pangsa
LANGKAH
ATASI
MERANCANG GUNA TANAH
BANDAR YG CEKAP
- Program Perancangan
Bandar yg lebih cekap &
sistematik.
- Penggunaan ruang tnh &
pengezonan kaw bandar.
- dpt memastikan tnh rizab
bandar tidak disalah guna
sbg petempatan setinggan.
- eg. DBKL wujudkan taman
dlm bandar.
GEOGRAFI 942/1
BAHAGIAN B
KETIDAKTEGASAN PIHAK
BERKUASA TEMPATAN
- sifat perikemanusiaan,
birokrasi & masalah politik
menyebab-kan PBT tidak
tegas dlm membasmi
setinggan.
- eg. setinggan di bandar spt
KL masih tidak dpt diatasi
w/pun sudah berlarutan
hingga berpuluh² tahun.
KELEMAHAN PERANCANG-AN
GUNA TANAH BANDAR
- kelemahan ini mewujudkan
ruang rizab yg luas & terbiar.
- ini memberi kesempatan utk
pembinaan petempatan
setinggan.
- eg. KL terdapat lebih 1000
hektar bekas lombong
dijadikan kaw rizab bandar.
MENGEKANG ALIRAN MIGRASI
DALAMAN
- aliran migrasi dalaman dpt di-
kekang melalui Program Pem-
bangunan Wilayah (PPW) &
Rancangan Pembangunan
Desa (RPK)
- sistem perladangan moden
- prog penyelerakan industri spt
prog In-situ,
- eg. Jengka, Kesedar, Kejora
- eg. 1 desa 1 industri di Kedah
MENGAWAL KEMASUKAN
MIGRASI ASING
- pekerja asing tanpa izin byk
mendiami kaw setinggan.
- terlibat dlm sektor pembinaan
& buruh di bandar.
- dipengaruhi faktor kadar sewa
yg murah & berlindung dr pihak
berkuasa.
- spt KL buruh dr Indonesia &
Sabah buruh Filipina.
- eg. Operasi Ops Nyah &
- Program Penghantaran Pulang.

SUB BANDAR
BANDAR UTAMA TEPU
PEMBANGUNAN
- pembangunan di bandar
utama sudah mencapai tahap
tepu bina.
- tiada ruang utk pembangun-
an industri & petempatan.
- bandar pinggir dibina utk
menampung keperluan ini.
- eg. Damansara ( petempatan)
- eg. Sg Way , PJ (industri)
DASAR KERAJAAN :
PEMBANGUNKAN KAW. BARU
- dasar pembangunan seim-
bang tidak menumpukan kpd
satu² bandar sja.
- pembukaan bandar baru yg
lebih tersusun & lengkap dng
kemudahan pembandaran.
- menggalakkan pembangunan
bandar pinggir & bandar
satelit
NILAI HARTANAH SEMAKIN
MAHAL
- permintaan semakin
meningkat, harga tanah & sewa
bangunan di kaw pinggir bandar
ber-tambah mahal.
- eg. nilai hartanah di PJ &
Damansara melambung kesan
dr pembangunan dikaw ter-
sebut.
PENCEMARAN
- sub bandar indusustri menye-
babkan pencemaran akibat
pembuangan sisa & asap dr
industri.
- pertambahan jum penduduk
mengakibatkan sisa domestik
meningkat.
- eg. kejadian hujan asid di PJ
sering dikaitkan dng pertam-
bahan industri ke kaw tersebut
MENGURANGKAN KESESAKAN
L/LINTAS
- pembinaan bandar pinggir
men-galakkan penduduk
bandar ber-tumpu ke
bandar pinggir.
- dpt mengurang tumpuan di
ban-dar utama ke bandar
pinggir.
- eg. pembinaan bandar
pinggir dpt mengurangkan
kesesakan di pusat
bandaraya KL.
FAKTOR
JARAK KETERSAMPAIAN YG
HAMPIR
- kemudahan infrastruktur
men-dekatkan jarak dengan
bandar utama.
- ini menggalakkan
pembangun-an bandar
pinggir.
- eg. L/raya Persekutuan, LDP,
KESAS dsb memendekkan
jarak PJ, Damansara dll dng
KESESAKAN L/LINTAS
- pertambahan jum penduduk
disertai dng pertambahan
jum kenderaan ke kaw pinggir
bandar.
- eg. kesesakan jln di kaw PJ &
Damansara kesan
pertambahan jum kenderaan
di atas jln raya.
MASALAH
MASALAH SOSIAL MENINGKAT
- pertambahan penduduk tlh
me-ningkatkan kejadian
jenayah & petempatan
setinggan di kaw pinggir
bandar.
- kejadian spt ragut, kecurian,
& wabak penyakit spt denggi,
taun dsb dr persekitaran yg
kotor.
GEOGRAFI 942/1
BAHAGIAN B
CUKAI BANDAR DI BANDAR
UTAMA YG TINGGI
- cukai yg tinggi di bandar
menye-babkan pembangunan
dilakukan di kaw pinggir.
- sewa tnh kaw pinggir masih
murah utk industri &
petempatan.
- eg. kos sewa tanah & bangunan
di KL adalah berkali ganda
mahalnya berbanding bandar
pinggir.
PERKEMBANGAN EKONOMI
MODEN
- Kesesakan di bandar utama
men-yebabkan sektor industri
dibina ke kaw pinggir bandar.
- pembangunan sektor
perindustri-an yg pesat
mewujdkan bandar baru di kaw
pinggir tersebut.
- pertambahan jum penduduk &
pembangunan di kaw pinggir.
- eg. Sg Way, PJ, Gombak sbg kaw
industri mengembangkan kaw
tersebut – sub bandar bagi KL.
PERUBAHAN PANDANG DARAT
FIZIKAL
- kaw pinggir bandar
mengalami pembangunan.
- kaw lombong ditebus guna,
bukit digondol utk dijadikan
petempatan & perindustrian.
- eg. kaw Bkt Antarabangsa
digondolkan utk dijadikan
kaw petempatan.
KEPUPUSAN / KEMUSNAH-AN
SUMBER ALAM
- permintaan guna tanah tlh
mengakibatkan sumber
hutan di kaw pinggir bandar
terpaksa dikorbankan untuk
projek pem-bangunan.
- eg. penyahhutanan di sekitar
Bkt Cahaya Sri Alam utk
pembangunan industri &
petempatan di Selangor.
 GEOGRAFI 942/1
BAHAGIAN B

PEMBANGUNAN TIDAK SEIMBANG

(sila bandingkan kaw. maju dng. kaw. mundur)
FIZIKAL
- keadaan BMB & taburan
sumber alam yg berbeza.
- BMB rata memudahkan
pem-bangunan pelbagai
kemudah-an (prasarana +
infrastruktur)
- sumber alam mempengaruhi
kegiatan ekonomi ke kaw
tersebut.
- eg. Lemb Kelang, KL, Lemb
KEMAJUAN INFRASTRUKTUR
- sis perhubungan yg baik &
cekap menggalakkan pem-
bangunan ekon & sosial kaw.
- mengalakkan mobiliti pen-
duduk, perkhidmatan, pela-
buran & penyebaran inovasi ,
maklumat & teknologi baru.
- eg. Lemb Kelang – adanya
l/raya Persekutuan, KESAS
LDP dsb, Komuter, LRT dll.
SEJARAH
- sejarah pembangunan
bermula sejak zmn
penjajahan Inggeris.
- utamakan pembangunan
negeri yg memiliki potensi
ekonomi, getah & b/ timah.
- eg. negeri selat (PP) & Neg
Melayu Bersekutu (eg
Selangor & Perak) & KL sbg
ibu negara.
FAKTOR
KEMUDAHAN PRASARANA
- kemudahan sosial yg baik &
lengkap spt pendidikan, kesi-
hatan, air, elektrik dll.
- menggalakkan migrasi &
pem-bangunan kaw.
- eg. KL & Selangor – byk
IPTA/S spt UM, UKM, UPM,
UIAM, UiTM dll
KEGIATAN EKONOMI MODEN
- perkembangan sektor
perindus-trian,
perkhidmatan, perdagang-
an dll m’percepat
pembangunan
- membuka peluang pekerja,
me-narik pelabur &
pekembangan kaw.
- eg. Koridor Indus Pantai
Barat S/M’sia dr Chuping
(Perlis) hingga Pasir Gudang
(Johor)
DASAR KERAJAAN
- dasar membangunkan kaw yg
berpotensi sja
mengakibatkan kaw yg
kurang potensi kekal mundur.
- kaw yg kurang sumber alam
lambat dibangunkan krn tidak
memberi pulangan ekonomi.

RANCANGAN PEMBANGUN-AN RANCANGAN PEMBANGUN-AN RANCANGAN PENGELERAK-AN

WILAYAH DESA (RPK) INDUSTRI
- diperkenalkan pd awal thn - strategi pembangunan in-situ. - prog penyelerakan industri
70an di bwh agensi Lembaga - keutamaan kep pembangunan dpt menyebabkan
Kema-juan Wilayah (LKW). fizikal spt jln², air, elektrik, pembangunan ke kaw lain.
- meliputi p’bangunan sekolah, pusat kesihatan dll. - jaluran Industri Pantai Timur
infrastruk-tur & prasarana - dpt mengurangkan aliran mig- S/M’sia dr Pengkalan Chepa
setempat dng memfokus kaw rasi penduduk desa ke bandar. (Kelantan) hinggaMersing
pertanian getah & k/sawit. (Johor)
- agensi terlibat spt FELDA, - galakan pelaburan dng mewu-
FELCRA, KESEDAR, DARA .. judkan kaw FTZ (Zon Perda-
- eg. Jengka (Phg), Kemahang LANGKAH gangan Bebas).
(Kelantan), Kota Tinggi (Johor) - eg. Chukai, Paka, Kemaman
(T’ganu) & Gebeng, Peramu ,
RANCANGAN PEMBANDARAN Semambu (Phg).
- ranc pembandaran ini melibatkan be-berapa PROGRAM PEMBANDARAN DI KAWASAN
lokasi yg dikenal pasti berpotensi dimajukan. MUNDUR
- pembangunan pembandaran dilakukan - prog ini bertujuan membangunkan kaw tersebut
setanding dng bandar² di pantai barat S/M’sia & kaw sekitar.
- melalui 3 strategi : - ini krn bandar merupakan pemankin
i. pembesaran bandar² sedia ada eg Kota pembangun-an desa sekitarnya.
Baharu, Kuantan, Kuala Terengganu. - oleh itu kegiatan ekonomi desa sekitar dpt
ii. naik taraf pekan berpotensi eg. Maran (Phg), dikem-bangkan.
Jeli (K’tn), Permaisuri (T’ganu). - eg. bandar Jengka, Chini, Muadzam Shah, (Phg)
iii. bandar² baru eg. Jengka, Muadzam Shah. & al Muktafi Billah Shah (T’ganu)