Rundiang Kapulang : kabanaran nan datang namo nyo kini (kok duduak nak
maurak selo ,kok tagak nak maisak an langkah mohon dilapeh jo hati nan suci jo muluik
nan manih katampek masiang masiang.) Itu lah rundiang tibo kabakeh Malin..
1
Minta sifat kabarundiang : kabanaran nan datang namonyo kini (Kok ado nan
takilan dimato taguriah di hati lah elok bana di katangahan.?) Itu lah rundiang tibo
kabakeh Malin.. Itu lah rundiang tibo kabakeh Malin..
Malin : lah sampai basa.
Basa : sakiro alah Malin.
Malin : tapi dahulu kato basitinah, kudian kato basicapek, capek juo kumbali nyo kabakeh
basa...
Basa : rancak capek.
Malin : adat barundiang jo basa kok di ambo ndk ta tantang bak matohari ,ndk tatapiak bak
mato padang singkek bauleh kurang batukuak rela jo maaf ambo pinta bakeh basa.
Basa : pado Allah kito kumbalikan Malin.
Malin : apolah parundiang basa nan taanta kabakeh ambo....
nan salilik gunuang marapi nan salingka gunuang singgalang sampai si alang balantak basi
durian di takuak rajo,Kato duo nan di cari duo pulo wajah nan di kanduang nyo.partamo
sajalan syarak nan ka duo sajalan adat,jiko di kaji sajalan syarak lah kameh tuangku disurau di
mulai dengan bismillah dipatikan dengan do’a lah ma Aamiin kito basamo,Jiko dikaji sajalan
adat lompek bari basitumpu cancang bari ba andasan saik bari bapa menganggan kato bari
kabanaran,kabanaran nan datang namo nyo kini(...............isi dengan tujuan
barundiang.contoh : rundiang kamakan/siriah/rundiang minta ka turun pulang dll )
Rundiang kamakan : kabanaran nan datang namo nyo kini( satantangan jamba
nan katangah, aia ta isi minta diminum nasi katangah minta dimakan iyo lah
minta di samaparonoi.) kan baitu bana lalu nyo Basa ?
Rundiang Siriah : kabanaran nan datang namo nyo kini (satantangan carano
nan katangah, siriah sahalai minta di cabiak pinang sagaiang minta di gatok iyo lah minta di
samparonoi.) kan baitu bana lalu nyo Basa ?
Rundiang Kapulang : kabanaran nan datang namo nyo kini (kok duduak nak
maurak selo ,kok tagak nak maisak an langkah mohon dilapeh jo hati nan suci jo muluik nan
manih katampek masiang masiang.) kan baitu bana lalu nyo Basa ?
Minta sifat kabarundiang : kabanaran nan datang namonyo kini (Kok ado nan takilan
dimato taguriah di hati, lah elok bana di katangahan.?) kan baitu bana lalu nyo Basa ?
2
Basa : baitu bana Malin.
Malin : ma basa.?
Basa : ambo.
Malin : sapanjang parundiangan basa nan taanta kabakeh ambo,iyolah dalam adat nan
bapakai dalam cupak nan ba isi.
Tapi sungguah pun dalam adat nan bapakai dalam cupak nan ba isi.dek biaso juo lamak siriah
lega carano lamak kato lega bunyi nyo,kato ka ambo bawo jo ba iyo rundiang ka ambo bawo jo
mufakat,ma agak ka buah bari nyo lai basaba basa mananti...?
Basa : lah sampai Malin..?
Malin : alah
Basa : tapi dahulu kato basitinah, kudian kato basicapek, capek juo kumbali nyo kabakeh
malin...
Malin : rancak capek.
Basa : sapanjang parundiangan Ambo nan taanta kabakeh Malin, baa Malin
mangatokan iyolah dalam adat nan bapakai dalam cupak nan ba isi.
Tapi sungguah pun dalam adat nan bapakai dalam cupak nan ba isi.dek biaso juo lamak
siriah lega carano lamak kato lega bunyi nyo,kato ka Malin bawo jo ba iyo rundiang ka
Malin bawo jo mufakat,ma agak ka buah bari nyo basaba ambo mananti.kan baitu bana
lalunyo Malin...?
Malin : baitu bana basa...
Basa : bawolah kato jo baiyo rundiang jo mufakat ,maagak kabuah bari nyo basaba
ambo mananti Malin.
Malin : dek di ambo kato kataegong,basa ka duduak mananti basaba basa mananti.
Basa : basaba ambo Malin.
3
PANITAHAN BALEGA
(pangka ke pangka / alek ke alek )
Pono : Ambo.
nan salilik gunuang marapi nan salingka gunuang singgalang sampai si alang balantak basi
durian di takuak rajo,Kato duo nan di cari duo pulo wajah nan di kanduang nyo.partamo
sajalan syarak nan ka duo sajalan adat,jiko di kaji sajalan syarak lah kameh tuangku disurau di
mulai dengan bismillah dipatikan dengan do’a lah ma Aamiin kito basamo,Jiko dikaji sajalan
adat lompek bari basitumpu cancang bari ba andasan saik bari bapa menganggan kato bari
kabanaran,kabanaran nan datang namo nyo kini(...............isi dengan tujuan
barundiang.contoh : rundiang kamakan/siriah/rundiang minta ka turun pulang dll )
Rundiang kamakan : kabanaran nan datang namo nyo kini( satantangan jamba
nan katangah aia ta isi minta diminum nasi katangah minta dimakan iyo lah
minta di samaparonoi.) Kok di AMBO kato sagiro kaba jawek ,gayuang alun kumbali maagak
kabuah bari nyo duduak baio AMBO jo PONO.
Rundiang Siriah : kabanaran nan datang namo nyo kini (satantangan carano
nan katangah siriah sahalai minta di cabiak pinang sagaiang minta di gatok iyo lah minta di
samparonoi.) Kok di AMBO kato sagiro kaba jawek ,gayuang alun kumbali maagak kabuah bari
nyo duduak baio AMBO jo PONO.
Rundiang Kapulang : kabanaran nan datang namo nyo kini (kok duduak nak
maurak selo ,kok tagak nak maisak an langkah mohon dilapeh jo hati nan suci jo muluik
nan manih
4
katampek masiang masiang.) Kok di AMBO kato sagiro kaba jawek ,gayuang alun kumbali
maagak kabuah bari nyo duduak baio AMBO jo PONO.
Minta sifat kabarundiang : kabanaran nan datang namonyo kini (Kok ado nan takilan
dimato taguriah di hati lah elok bana di katangahan.?)Kok di AMBO kato sagiro kaba jawek
,gayuang alun kumbali maagak kabuah bari nyo duduak baio AMBO jo PONO.
Pono : tapi dahulu kato basitinah, kudian kato basicapek, capek juo kumbali nyo kabakeh
malin...
Pono : adat barundiang jo malin kok di ambo ndk ta tantang bak matohari ,ndk tatapiak
bak mato padang singkek bauleh kurang batukuak rela jo maaf ambo pinta bakeh malin.
nan salilik gunuang marapi nan salingka gunuang singgalang sampai si alang balantak
basi durian di takuak rajo,Kato duo nan di cari duo pulo wajah nan di kanduang
nyo.partamo sajalan syarak nan ka duo sajalan adat,jiko di kaji sajalan syarak lah kameh
tuangku disurau di mulai dengan bismillah dipatikan dengan do’a lah ma Aamiin kito
basamo,Jiko dikaji sajalan adat lompek bari basitumpu cancang bari ba andasan saik bari
bapa menganggan kato bari kabanaran,kabanaran nan datang namo nyo kini(.......isi
dengan tujuan barundiang.contoh : rundiang kamakan/siriah/rundiang minta ka turun
pulang dll..............)
Rundiang Kapulang : kabanaran nan datang namo nyo kini (kok duduak nak
maurak selo ,kok tagak nak maisak an langkah mohon dilapeh jo hati nan suci jo muluik
5
nan manih katampek masiang masiang.) Kok di malin kato sagiro kaba jawek ,gayuang
alun kumbali maagak kabuah bari nyo duduak baio malin jo ambo. Kan ba itu bana
lalunyo malin...?
Minta sifat kabarundiang : kabanaran nan datang namonyo kini (Kok ado nan
takilan dimato taguriah di hati, lah elok bana di katangahan.?) Kok di malin kato sagiro
kaba jawek ,gayuang alun kumbali maagak kabuah bari nyo duduak baio malin jo ambo.
Kan ba itu bana lalunyo malin...?
Malin : baitu bana
pono. pono : ma
malin.
Malin : ambo.
Malin : sapanjang parundiangan malin nan taanta kabakeh ambo,iyolah dalam adat
nan bapakai dalam cupak nan ba isi.
Tapi sungguah pun dalam adat nan bapakai dalam cupak nan ba isi.dek biaso juo lamak
siriah lega carano lamak kato lega bunyi nyo,kato ka ambo bawo jo ba iyo rundiang ka
ambo bawo jo mufakat,ma agak ka buah bari nyo lai basaba malin mananti...?
Malin : lah sampai pono..?
Pono : alah
Malin : tapi dahulu kato basitinah, kudian kato basicapek, capek juo kumbali nyo kabakeh
pono...
Pono : rancak capek.
malin : sapanjang parundiangan Ambo nan taanta kabakeh Pono, baa Pono mangatokan
iyolah dalam adat nan bapakai dalam cupak nan ba isi.
Tapi sungguah pun dalam adat nan bapakai dalam cupak nan ba isi.dek biaso juo lamak siriah
lega carano lamak kato lega bunyi nyo,kato ka Pono bawo jo ba iyo rundiang ka Pono bawo jo
mufakat,ma agak ka buah bari nyo basaba ambo mananti.kan baitu bana lalunyo pono...?
Pono : baitu bana Malin...
Malin : bawolah kato jo baiyo rundiang jo mufakat ,maagak kabuah bari nyo basaba ambo
mananti Pono.
Pono : dek di ambo kato kataegong,malin ka duduak mananti basaba malin mananti.
malin : basaba ambo Pono.
6
PANITAHAN DIKUMBALIKAN
(pangka ke pangka / alek ke alek )
Pono : Malin
Malin : Ambo
Pono : Rundiang Kumbali kabakeh malin.
Malin : Laluan Pono.
Pono : Tinggi Batang Lamo kalareh,jauah jalan lamo kasampai, talambek talalai ambo dijalan
rela jo maaf ambo Pinta malin.
Malin : Pado Allah Kito Kumbalikan Pono.
Pono : Sapanjang parundiang Malin Nan taanta kabakeh ambo, Baa di ambo lah dibawo
kato jo baiyo rundiang jo mufakat.kabulatan kato mufakat picak di ateh sitapiak bulek di ateh
sagolong.kok picak nyo lah elok dilayangkan kok bulek nyo lah elok digolong kan,di anta
sampai bakeh malin.
Nan jadi buah anta nyo (Nan ma nan ta ukua tajangkau di malin lah samo sampambarian
kami jo niniak mamak salingka duduak).
Itu lah nan jadi buah anta nyo malin.
Malin : lah sampai Pono.
Pono : alah
Malin : tapi dahulu kato basitinah, kudian kato basi capek, capek juo kumbali nyo
kabakeh pono.
Sapanjang parundiang Ambo Nan taanta kabakeh Pono, Baa di Pono lah dibawo kato
jo baiyo rundiang jo mufakat.kabulatan kato mufakat picak di ateh sitapiak bulek di ateh
sagolong.kok picak nyo lah elok dilayangkan kok bulek nyo lah elok digolong kan,di anta
sampai bakeh Ambo.
Nan jadi buah anta nyo (Nan ma nan ta ukua tajangkau di Ambo lah samo
sampambarian pono jo niniak mamak salingka duduak).
Kan baitu bana lalu nyo Pono..?
Pono : Baitu bana malin.
Malin : Ma pono..?
7
Pono : Ambo.
Malin : dek karano ayam barinduak,karakok bajunjuang kato barasa lah elok kato
dipulangkan ka asa nyo pono..?
Pono : Taganang aia dimuaro ,taganang bari ba ilirian.jan sangko kato tibo dikito,lah sadang
rancak kito kumbalikan malin.
Malin : Ambo Kumbalikan.
PANITAHAN DIKUMBALIKAN
(pangka ke alek / alek ke pangka )
Malin : Basa
Basa : Ambo
Malin : Rundiang Kumbali kabakeh Basa.
Basa : Laluan malin.
Malin : Tinggi Batang Lamo kalareh,jauah jalan lamo kasampai, talambek talalai ambo
dijalan rela jo maaf ambo Pinta Basa.
Basa : Pado Allah Kito Kumbalikan Malin.
Malin : Sapanjang parundiang Basa Nan taanta kabakeh ambo, Baa di ambo lah
dibawo kato jo baiyo rundiang jo mufakat.kabulatan kato mufakat picak di ateh sitapiak
bulek di ateh sagolong,kok picak nyo lah elok dilayangkan kok bulek nyo lah elok
8
Kapulang : Nan jadi buah anta nyo (santantangan kok duduak nak ma urak selo tagak
ma isak an langkah ,lai kadilapeh jo hati nan suci jo muluik nan manih katampek
masiang masiang).
Taguriah dihati : nan jadi buah anta nyo (kok ado nan taguriah di hati takilang dimato
lah elok bana dikatagahan.) Itu lah nan jadi buah anta nyo basa.
Basa : lah sampai Malin.
Malin : alah
Basa : tapi dahulu kato basitinah, kudian kato basi capek, capek juo kumbali nyo kabakeh
malin.
Sapanjang parundiang Ambo Nan taanta kabakeh malin, Baa di malin lah dibawo kato jo
baiyo rundiang jo mufakat.kabulatan kato mufakat picak di ateh sitapiak bulek di ateh
sagolong.kok picak nyo lah elok dilayangkan kok bulek nyo lah elok digolong kan,di anta
9
BATANG PARUNDIANGAN SIRIAH
Talatak putiang dihulu Dibawah kumpalan Kok dikaji tantang si juaro Tau di tuah sisiak aya
tali Asa mulo kato dahulu Tigo limbago Pandai managak manampin taruah. Kok dikaji t
nan tajadi. Tau di caka dengan kaik
Partamo sambah manyambah Kaduo baso Pandai manjago labiah jo kurang. Baa sakarang
jo basi Ramo-ramo tabang malayang Malayok ka koto t
Katigo siriah jo pinang. Buruang si nurak buruang nuri Siculik ateh pam
Sambah manyambah dalam adat Tali Siriah galak pinang manari Mancaliak alek nan l
batali undang-undang Tasabuik di muluik -Lorong kapado caranonyo Carano banja reno a
manih Tapakai jo baso baiak.
Muluik manih calempong kato Baso baiak
gulo dibibia
Dalam cupak nan piawai Banamo adat
sopan santun. Adat dilawuik bajuru mudi
Adat di sabuang bajuaro Adat di alek
barajo janang.
Jikok dikaji tantang si juru mudi Tau di
angin nan basiru
Tau di ombak nan basabuang Tau di
pasang turun naiak...
10
Nan rimbun bungo kalikih Tumbuahnyo di kida rumah
Nan indah bungo kacubuang Tingginyo panjek-panjek an
Nan kungkun gagak ka inggok Randahnyo jangkau-jangkau an
Nan lantiak alang bamain Pucuak malepai awan putiah
Sataun di pagang bugih Sataun tupai dek mamanjek
Samusim dilingka cino jarang basuo jo buahnyo.
Usahkan ratak rangeh pun tido. -Salorong kapado di gambia nyo
-Pihak kapado songkok carano Gambia kuniang sarupo dadiah
Dalamak urang namokan Buatan puti sari lamak
Kain tanun banamo sinang suto Manihnyo tingga di lidah
Baukia ba bungo rampai Kaleknyo tingga di rangkuangan
Baturab jo banang ameh Daun malayok ka lautan
Balukih bak kaluak paku Tibo di pulau batebaran.
Ragi nan samo baliak balah -Kok konon pulo di sadahnyo
Baratuih camin dipinggia Sadah putiah ambun bajano
Batabua kaco di tangah Dibasuah jo aia bungo
Kilek gumilek cahayonyo Di pati jo pati santan
Sarupo bintang ateh langik Dikipeh jo ambai-ambai
Bintang gujarah bakuliliang. Dipalik jo jari manih
-Pihak kapado nan siriahnyo Dikisa ka jari tunjuak
Siriah udang tampak ari Mambayang ka tapak tangan
Tampuaknyo bak kuku balam Sapalik sapuluah ameh
Gagang nan bagai aso-aso Sakadam sakati limo
Buah diambiak ka tinaman Arago nan tidak taharagoi
Batang diambiak ka tiruan Harago satimbang jo nagari
Sataun dalam pangguluangan Makanan anak rajo-rajo
Usahkan masiak layua pun Jo panenan bibia puti-puti.
tido Malah batambah mudo -Pihak kapado timbakaunyo
juo. Timbakau aluih ambun bajelo
-Kononlah pulo di pinang nyo Bijonyo datang dari ruhum
Pinang si erak-ero manih
11
Pakirim si dayang di lautan Mudiakkan sawah di alai
Dibao anak sutan bentan Hiliakan sawah taruko
Didaki anak garagasi Kok banyak bana siriah di balai
Saeto panjang jaluanyo Sado iko dalam carano
Bajamua di biliak dalam Tanam lah siriah jo tabu udang
Bapantang masiak dek paneh Tanam lah karakok di halaman
Masiak dek ambun tangah malam. Cabiak siriah gatoklah pinang
Guluanglah rokok pamenan tangan...
SUTAN : Satantang siriah nan katangah insya allah lai kaba kunyah, kok pinangnyo lai
kabagatok, tapi samantangan baitu karano Tapuak babalasan, dagang biaso batimbalan,
dangalah pulo sabaliaknyo.
Dek palu tingkah batingkah, sariaik baleh mambaleh ,Pihak kami ko nan datang, takalo
katurun tanggo, bararak dari nagari lai manjinjing kampia siriah langkok sarato
timbakaunyo, tápi dek sarik batinggang di nan tidak, rumik bakisa di nan sampik,
mangko mauji ndak samo merah, balari indak samo kancang, baramuak ndak samo
dalam, dek lamo lambek di jalan, siriah mungkin kok layua, pinangnyo bakucak lisuik
kampih, sadah masiak Gambia kok caia timbakaulah rasan pulo
Tapi samantang pun baitu, kok iyo lai sahati, tando di batin tak barubah, putiah kapeh
buliah di liek, putiah hati baka adaan. Mangko rang solok kasuko rami, lubuak salasiah
panantian. Tolonglah isok rokok kami, nak kami cabiak pulo siriah sutan. Sakian sambah
di ambo ka jaweknyo.
MALIN : Satantang siriah katangah insya allah lai kabaka kunyah, kok pinangnyo lai
kabagatok, tapi nan salimbak pado itu batingkek pulo ambo sapatah, satantangan rokok
katangah, mintak diisok, niniak mamak dunsanak nan basamo. KaN baitu bana lalunyo
panitahan sutannan katangah.
12
... A... manyo sutan, siamaik sibadu maliak, basarung babaju lakan, sariaat samo kito caliak,
hakikat samo kito amakan. Sakian sambah dianta pado sutan.
SUTAN : Balayia kapa di hulu pincalang duo di tapian. Kandak buliah pintak lah balaku,
samo sanang parantian.
13
Kaduo di nan masak. Jikok di kaji di nan masak
Ibaraik rang balaia ko mah
Jikok di kaji dinan matah
Tuan Kapa panuah panumpang
Sasukek bareh ditanak
sarek Ombak basibak kiri jo
Panuah lah kancah di kuali kanan Lah elok sauah di
bongka.
Nan ma nan litak makan dahulu
Artinyo bana
Salo manyalo alek datang
satantangan jamba nan katangah Aia taisi
Namun nasi indak kunjuang mintak diminum Nasi katangah mintak
dimakan Iyolah elok samo kito samparonoi
abih.
BATANG PARUNDIANGAN KAMAKAN 2
di takuaklah hari jo
rundiangan, ba-adok-adok jo
nan patuik,
jo bakorong kampuang
turuik,
kamboja.
15
babelok jalan ka pariaman kandak buliah pintak balaku
16
Taba bagabun candonyo asok, urang manggarun ranting palo. Kok iyo nan arun ka kami
singkok, tunjuakkan ujuang jo kapalo. Sakian pambarian dari ambo.
MALIN : Alhamdulillah puji syukur pado allah dek pandai sutan batutua dek bijak bamain kato
sananglah hati sipangkalan sajuak bak tawa nan salilih raso di aweh aia rimbo, nan bak mandi
di anak sungai,
pun baato hanyo lai. Di Tanjung rang Bangkulu, kasiak baralun katapian, kandak buliah pintak
balaku, lah sanang parantian tapi balambak pulo ambo sapatah, kok iyo nana run kakami
singkok tunjuak-kan ujung jo kapalo, kan yo baitu sutan. Singkek di ambo ka jawabnyo.
Angku kapalo mandiangin, basisik karih sabilah, kapalonyo bismillahirrahmanirrahim ujungnyo
alhamdulillah... alah kasanang hati sutan.
SUTAN : malin, karano katolah bajawab gayung alah basambuik, ba-a satantangan
parundingan kito. (kito bateh)
17
Silaturahim sajo nan Nan bak alu patah batimpo
Maso ketek di bari bapak ibu namo Nyampang tumbuah ditangah rumah
maso gadang dibari mamak Kamanjadi bijo baiak lah handak nyo
Kini lah gadang maso nyo mamak mambari Dalam adat baradat pulo.
gala
Nyampang tumbuah di balai adat
Sapu tangan basi ampek
Kok duduak bawo lah samo randah
Sulaman gadih rang maninjau
Nan bak maninjau jo singkarak.
Kok tibo sudi jo si asek
Kok tagak bawolah samo tinggi
Sia gala marapulai
Nan bak marapi jo singgalang.
(....Sutan Pono......) gala baliau.
Bautang samo mambayia
Satantangan gala sutan puno
Baiyua samo maisi
Iyolah minta diimbaukan dilabuah
Ka ilia bawolah sarangkuah dayuang
Nan golong, dipasa nan rami.
Kamudiak bawolah sarangkuah galah
Nak di musuahkan di nagari
Duduak dilapiak nan sahalai.
Dirumah sajik dirumah Allah
Nyampang kok elok ratak lidah
dikorong nan jo kampuang
nyo Kusuik bawolah manyalasai
gala nan minta dimusauhkan
Karuah bawolah mampajaniah.
Adok kadiri Sutan Puno...
Kok elok ratak tangan nyo
Raso manetek niro pinang,
19
BATANG PARUNDIANGAN PITARUAH MARAPULAI 2
.
23
BATANG PARUNDIANGAN PITARUAH ANAK DARO
24
Gadang batang alun babuku Ambiak sakapua siriah jo pinang
Antah bacarai ikan jo aia Itu bana rundiang nan ambo laluan
SUTAN : Satantangan diri marapulai, kok galanyo lai kabaimbauan di labuah nan
golong di pasa nan rami, nak nyo talewa di nagari di musaukan di musajik Allah, di
tapian tampaik mandi. Pihak kami di rang di siko suko banalah manarimo sanang bana
dalam hati di tanai bagai gumalo di jujuang bagai mangkuto, di tampung jo tapak
tangan, di ganggam jo jari nan sapuluah, kok tak cukuik jo tapak tangan jo niro kami
tampuangkan, bumi jo langik
25
panadahnyo, tapi nan salampih dari pado itu, karano dagang biaso batimbalan, sarupo
urang bajua bali,dangalah pulo sabaliaknyo.
Adok kadiri anak daro.
Inyo nan ketek mudo matah, bonehnyo di bao lamak, tingginyo di bao rueh nan bak
rabung jolong mambacuik, ba umua bilangan hari barueh batampuak balun gadang di
siram ambun tangah malam, batang gampa sambilu indak, urek manalun mancakam
tanah, pucuak nan alun mandapek angin hiduik di bawah rumpun bambu, antah pabilo
ka basaga.
Tapi untung dek elok pamintonyo, dek masin lidah, SUTAN PAMENAN dek dingin tangan
suaminyo, talakik rabuang manjadi batuang, iyo barueh bagumpam gadang, babatang
barueh-rueh, ba daun rimbun jo rampak, tabiang di agak jan nyo runtuah, lurah mamuji
kalindungan, bukik di ateh ndak taseso, nyampang talakik tinggi isuak, batangnyo
runduak ka bumi, pucuaknyo julai manjulai, manyilau tanah manggadangkan, ba daun
do'a ka langik, mairing pitak ka tuhan hendaknyo baliau suami istri nan bak punting
lakek ka hulu, ba simpai jo kasiah sayang parakek kato saiyo sanyawa taknyo carai
tangga,
bapisah allah jo Muhammad sinan bacarai kaduonyo itulah pintak kito. limbak dari pado
itu, maklumlah nyo kamanampuah rumah mintuonyo kaba karik jo bakabiah, baipa jo
babesan salah awai kok mamacah, salah langkah kok manarung, mangko pihak dek kami
mamak di siko kok ditapi mintak diasak ka tangah, di tangah mintak dibumbun jo ka
banaran. Kok pasan indak baturuiki pitaruh indak ba-unyian sakian dari ambo sambah
kajaweknyo.
MALIN : Alhamdulillah baiklah puji syukur pado allah dek pandai mamak batutua, dek bijak
bamain kato, sananglah hati si alek nan datang sajuak bak tawa nan salilih, raso di aweh aia
rimbo, nan bak mandi di anak sungai, mako ma’af gadang manfaat. Dek rila gadang faedah
barela rela kito nan elok, sarupo urang bajua bali. Satantangan diri marapulai, kok galanyo lai
kabaimbauan di labuah nan golong di pasa nan rami, nak nyo talewa di nagari di musaukan di
musajik Allah, di tapian tampaik mandi, di tampuang jo tapak tangan di ganggam adaik jo
pusako, tapi nan salampih dari pado itu, balambak pulo ambo sapatah.
Taradok kapado anak daro tibo pulo pitaruah dari mamak kok di tapi, mintak di asak katangah
di tangah mintak di bumbun jo kabanaran, kok pasan indak baturuik-i, pitaruah indak
baunyian, kan baitu bana
lalunyo mak (sabananyo) A... yo manyo mak singkek di kami ka jawabnyo, pihak dek kami
ko nan datang, anak suranglah baduo, kamanakan cieklah batambah, iyo nan bak undang
mamak juo, kok gajah indak lupo jo gadingnyo, harimau ndak kalupo jo balangnyo.
Utangkan di kito bausao samo kito sarahkan pado allah, alah kasanang hati mamak.
SUTAN : Barabah tabang ka Tiku, maraok ka dalam padi, di padi mulonyo makan,
pintak buliak kandak balaku, sananglah pulo hati kami,lahrancak kito baranti malin.
26
MALIN : Jariau kayunyo lampai ,kok balah jan di sibia, kok patah ganti jo basi, ambo
maimbau lah sampai, bakandak ambo lah buliah sadang rancak kito baranti.
30
Sungguah pun ambo nan ta daulat alam Minangkabau
kamuko bukanlah urang cadiak
pandai tagah dek patuah ka niniak
mamak dek taaik kaiman katik
ma anta niat di sangajo dari
sipokok sipangkalan.
Kali lawa di pulau rimbang
anak ruso mati tadabiah
Jikok gawa mintak di
timbang jikok dosa ampun
nan labiah.
Bukan tambilang pangulampai,
tambilang pangali pasawahan
Bukan mambilang tando pandai
mambilang untuak di
pasambahkan. Manyo sutan:
kasah sa idah salangkari
batang cimpago rang
patahkan adaik limbago
dinagari
tuah pidato rang
sambahkan. Mangko
diparsambahkan sah alam
sah Muhammad sah bagindo
rasulullah.
nan manjunjuang tinggi rang mangkuto
kiriman rajo tigo jurai
iyolah rajo dari Makah
balahan rajo balairuhun
Sapihan rajo banua cino
nan tingga di pulau paco nangko.
Minangkabau bapaga nan sati
adaik adaik bapaga budi jo simpuah ambo
baso balingka sopan jo mintak baribu ampun
santun balingkuang kapado urang nan banyak.
raso jo pareso sarato Mangko nyampang takirah jo takirai
lelo basitinah. adopun sorong jo lompatan
Badabua ombak mamacah gawa jo gewai kok basuo.
badabua lalu katapi tampan taratik koknyo
taruih manyasak kapa kurang Jo salam gawa ambo
serek nangkodoh mati japuik ko rela gewai ambo
ta tembak di bunuah jalang Ampun jo maaf
palimo japun Badia bapuhunkan ka salam takzim
sadatuih duo datak. pamanuhi.
Pangulu banyak nan batuah Kato adaik kato pituah
tuangku banyak nan pituah rajo nan baduo
kiramaik dubalang banyak pagangan manti jo dubalang
Pidoman tau cadiak pandai.
31
santano kaki salah langkah kaduo baso jo basi
ataupun muluik sumbang kato katigo siriah jo pinang.
ambo nan usah di utangi Sambah manyambah dalam adaik
manitah bana nan alun pandai. Tampuah manampuah salam datang.
Kalau sahandak handainyo Paramba gadang, paranjuang tinggi
sutan: kambang bungo sarato kaganti pamuliakan sambah.
tangkai tabang burung sarato Basambah jo muluik manih
sayok baso elok kucindan murah
ikan baranang jo ridainyo budi baiak tali pangikatan
tapi baalah mangatokan. dalam cupak nan piawai
Barambuih angin di malako banamo adaik sopan santun.
manuju bukik nan landai Kok indak basuo nan bak kian sutan
janiah langik bagai dibasuah ....
hari nan tarang-tarang bendang. Niniak nan jo mamak
sutan tuah pulang bakudo kok taparampingkan
pihak kabadan diri ambo sanak jo sudaro indak tapabasokan
galak nyato dek jujai patuik taulu tailiakan
pai karano suruah mulia patuik tailia taulukan.
tibo di punyo urang cilako tagak nan indak makanan patuik
kabadan diri duduak nan indak pado tampaiknyo.
tagah dek patuah Mangko pihak kami sipangkalan
kanan tuo. mambaia kami panuah-panuah
Adopun kamudian dari pado itu mintak kurang kami banyak banyak
Talatak punting diulu kasutan kami mintak suko
di bawah kumpalan tali katuhan kami mintak ampun.
Samulo kato daulu Sakian sambah ambo antakan.
tigo limbago nan tajadi.
Partamu sambah manyambah
Tapi samantangpun baitu, karano dagang biasa batimbalan, tapuak biaso babaleh,
danga pulolah sabaliaknyo. Pihak di kami ko nan datang, nan duduak saedaran alek nan
tagak sapimatang.
dek bacampua tuo jo mudo, nan tuo kok nyo takilaf, nan mudo kok nyo tasasek salah
cotok malantiangkan, salah kacak ma-ampehkan, salah muluik ma-utangkan, takirai
jalan ka masuak, takirah lenggang kalua, ta singik budi kanan rapek, mako mambaia
kaini panuah – panuah, minta kurang banyak-banyak.
rela jo maaf nan di pinta Buni nak samo kami danga rupo nak samo kami caliak, tolong
labuahkan jo bicaro, runding di karek di bukunyo, sakian sambah dari ambo.
Jawab : Alhamdulillah ba syukur pado Allah dek pandai sutan batutua, dek bijak bamain kato
sananglah hati sipangkalan. Sajuak bak tawa nan salilih raso di aweh aia rimbo, nan bak mandi
di anak sungai, mako ma-af gadang manfa-at, dek rela gadang faedah, barela-rela kito nan
elok, sarupo urang bajua bali.
33
pihak dek kami konan datang Disabuik asa muasa.
34
Dikuduang sambilan jari Mancari jodoh tunangan nyo.
Malin : Nan sapanjang parundiangan sutan nan taanta bakeh ambo baa di ambo lah
mambawok kato mufakat di bawo kato jo ba iyo.kabulatan kato mufakat picak di ateh
sitapiak bulek ateh sagolong ,kok picak lah elok dilayangkan kok bulek lah elok di
golongkan,di anta sampai kabakeh sutan..
35
Nan manjadi buah anta nyo
Satantangan pintak sutan cako ado pulo nan marusuah nan manggamang di kami
sutan.adok ka diri anak kamanakan kami si “ HERMAN” kok baumua baru satahun
jagung, darah nan baru satampuak pinang, kok tingginyo di bao rueh, gadang di bao
lingkaran, ilimu alah pandapek sakiro-kiro,pulang maklum pado Sutan Malin.
Jawab : manyo sutan mandanga kato nan bak kian sanang pulo lah hati kami, raso kabasuo
rueh jo buku, lah sasuai bana ka puran jo saoknyo, nan bak pinang lah dibalah duo, pamak
luman jo pintak kami sutan.
Malin: sapanjang buah rundiangan ambo nan taanta pado sutan, kok sutan lah
mangatokan, raso ka sasuai rueh jo buku lah sasuai bana ka puran jo saoknyo, nan bak
pinang di balah duo pamak luman juo pintak kami kan baitu bana lalunyo sutan…?
yo manyo sutan, ibaraik manjuluak, sutan lai tajuluak di buah nan masak ,galah tibo
buah lah gugua dari tampuaknyo, aratinyo bana, kandak sutan lai babari kok pintak lah
kabuliah.
tapi sungguah pun baitu, adok kapado anak kamanakan kami kok singkek mintak di
uleh, kok kurang mintak di tukuak, di tapi mintak diasak ka tangah, di tangah mintak di
bumbun jo ka banaran, sakian di ambo ka jawek nyo.
Jawab : adok ka diri anak kamanakan sutan, kok singkek mintak di uleh, kok kurang mintak di
tukuak, di tapi mintak di asak katangah, di tangah mintak dibumbun jo kabanaran, kan baitu
bana lalunyo sutan.
A. ..yo manyo sutan, a juolah di kami kajawabnyo, satantangan anak kamanakan sutan kok
cadiak ka kami jadikan guru, kok ketek kami jadikan pamenan, kok malin kami jadikan imam,
alah kasanang hati sutan.
36
Anjuang balayia di musim nyo maningkek janjang,
Sawuah ta tagak angin tibo. manapiak bandua rumah gadang *JAMBAK*
Tagak dek langkah nan komah lah tibo kami di siko.
salangkah Di awa kato nan lai nan kami bukan kinari sajo
sapatah Langkah salangka jadi kinari nak rang padang
panjang Kato sapatah jadi bukan kami kamari sajo,
banyak. gadang mukasuik nan di jalang.
Dek jalan pasa nan batampuah Tinggi rangkiangnyo Sutan Marajo
Lahia lah pituah mangatokan samo tinggi jo marunggai
KULLU BILADI WAQIYAMUHU BIL ADAD tampak nan dari Koto Baranjak.
‘Satiok nagari mandirikan adaik’. Bukan kami kamari sajo
Adaik limbago rang barundiang mukasuik manjapuik marapulai
Adok adang batamu muko sarato jo urang nan banyak.
Sa iyo niniak dengan mamak Manuruik aluran adat,
Sasuai ibu dengan bapo bajalan babuah bati,
Ipa bisan karik baik malenggang babuah tangan,
Cukuik sarato nan patuik2. katando iyo jo rupo babungkui
adaik badiri di nan patuik jo saputangan.
syarak mamakai pado dalia Ikolah tando i ruponyo.
limbago duduak bajauhan Simbah singkok lah dek sipangkalan,
tarapak rundingan katangah. bak undang Luak tigo
sikujua tangah halaman, panjapuik sumando kami.
gagang ka junjung di kulaikan Kok kurang kecekan ganok,
Kaua di dalam angan-angan kok sentiang bilai dek mamak.
kinilah baru disampaikan. Kok kandari babari
Pihak dek kami ko nan datang, Pintak balakukan.
lah salapeh niniak dengan Sairiang balam jo barabah,Balam lalu
barabah mandi,Sa iriang salam dengan
mamak sarato karik jo kirabaik,
sambah,Sambah lalu salam kumbali,Sakian
turun di janjang rumah rang * GUCI* sambah dari kami.
mahiliakan labuah nan golong,
37
Indak dapek sarimpang padi Allah pangasiah jo panyanyang
batuang dibalah kaparaku Baiak budi nyo
indak dapek bak kandak hati niniak mamak jo tuangku
kandak Allah juo nan balaku. sarato urang nan banyak
Pihak nan diri mandiangko, lah dibacokan kaji jo tahalil
lah singkek umua sarato Patihah diatehnyo.
lah panjang langkah pun baato hanyo lai
lah putuih pandang kabumi Allah Ta’ala basifat qadim
lah pulang pandang akhirat Manusia basifat khilaf
kok gantang sudah lah tantang diri si mandiangko..
panuah bilangan sudah lah lamo banyak dirasai
cukuik jauah bajalan banyak diliek
nan punyo datang manjapuik kok ado siriah hutang pinang
nan batanam datang membubuik. kok salah jo kilapat
Itulah sabab karanonyo, talantak kanaiak
mangko dikaluakan tasingguang ka turun
balam digerakkan padi. kapado kito nan basamo.
ditiokkan malam iyo nak babari maaf dek kito basamo.
dibilangkan hari. dari muluik sampai ka hati
kok harinyo lah ……. Jo hari cako dari dunia lalu ka akhirat
kok malam nyo lah sakian sajo sambah pado….
……..sakian jo malam kini. Marabah sadundun jo balam,
Dek adat Datuak dalam nagari sikok baulang pai mandi,
kok sakik alah basilau i sambah sadundun dengan salam,
kok mati alah bajanguakan salam diharap nak kambali.
kok nan elok bahimbau i
nan buruak lah bahambaukan.
TALAQIN
39
dek lantai sapuluah jajak, Tadanga dorong panimbunan,
dek bandua apuih si aia mato, lah sudah nan bak-kian,
mandanga kato nan bak kian, lalu tatagak mejan-nan duo
mamakiak gonjong nan ampek, urang banyak babaliak pulang
baguncang bumi jo langik, salangkah malin bajalan,
badan lah turun ka halaman cukuik katujuan rantang panjang,
di tanai urang nan banyak, malaikaik datang manjagokan.
taruih kapandam pakuburan. Usua tibo, pareso datang
Lah tibo badan disinan apo karajo nan di kakok
pandang jauah di layangkan, samaso tingga di ateh dunia,
pandang ampia batukiakkan, usah katanyo ka jawek sutan ... .
tampaklah lubang nan sabuah, dandam kasumat nan tak habih
katampaik badan sadionyo. pancia mancia di nagari,
Rusuah jo ibo nan lah datang, tuding manuding samu gadang.
malang kasia kadikadukan, Kini baitu malah dek sutan,
ibo di tangguang badan surang, rancak kini di habisi,
manangih maimbau untung, usah manjadi buah bibia,
badanlah masuk ka dalam nak jan mambarek, ka. Akhiraik,
sinan di apik jo papan di balakang. itulah pintak dari ambo.
Jawab : Nan sapajang buah kabanaran nan talimpah pado ambo. Kok batutua lah ambo danga, ibaraik mangaji
lah ambo simak, lah nyato tajuik jo tilawahnyo, lai di ambo nan marusuah nan manggamang, kok indak
tabaliak, nan bak mamanggang indak taulang nan bak manyapuah. Ujuangnyo sajo ambo semba, lai kabana
kato nan bak kian. Sutan.
Ajuolah panitahan sutan nan talimpah pado ambo, satantangan parundingan kito. Elok kini kito habihi usah
manjadi buah bibia nan jan mambarek, ka akhiraik itulah pintak dari sutan.
A... yo manyo sutan ! Dibalah sibatuang mudo, di rajuik ka lapiak bunta, bukan rajuik sumbarang rajuik,
banang suto ambo jalin. Haram lillah ambo sangajo, antah dek sutan masuak hati bana lah nyato kito sangkuik
pauik, manga kasarupo urang lain. Kini baitu malah dek sutan, antaro parundiangan sutan jo ambo, iyo pulo
malah kironyo. Barela-rela kito nan elok sаrupo urang bajua bali samo kito hanyuikkan kalauik lapeh, nak kito
luluihkan ka tanah lakang di nan luruih kito basimpang. Dibalah buluah di balah, dibalah lalu di patigo di
ambiak kapaga lado. Bismillah, alhamdulillah samo kito baruikkan sajo ka dado. Sagitu di ambo ka jawek
TAMBO
40
Mintak ampun hambo kapado Allah, maaf dimintak ka nan banyak, niniak mamak jo
panghulu, nan gadang basa batuah, nan ba pucuak sabana bulek, nan ba urek sabana
tunggang, alim ulamo jo tuanku, cadiak pandai pagaran kokoh, dubalang jo ampang
limo, jo manti pagawai adat, nan mudo arih budiman, bundo kanduang samo di dalam.
Manyurek di ateh pintu, mangarang di tapak tangan, malompek nak basitumpu, mancancang
nak balandasan, di Datuak...........tibonyo sambah.
Sakali ambo manyambah, sapatah rundiang nan lalu, walau datuak surang nan
disambah, batin bakeh sagalo panghulu, ujuiknyo sambah ka nan banyak, sa ujuik
sambah jo simpuah.
Apolah nan ka ambo pasambahkan. Si joroang manggali lambah, mamakai baju biludu
gandum, kok tadorong ambo manyambah, sakali gawa baribu ampun.
Gulamo mudiak ka hulu, mati disemba ikan tilan, kanailah anak bada balang, pusako niniak
dahulu, lai babuhua bakanakan, kini manjadi undang-undang, nan satitiak bapantang hilang,
nan sabarih bapantang lupo, sampai kini bapakai juo.
Takalo maso daulu, dimusim maso saisuak, katiko langik basintak ka naiak, katiko bumi
basintak turun, sajak kudo mangunyah loyang, sarasah sa pulau paco, salembang sa
lubuak agam, asa solok duo salayo, tigo padang ampek kumpani, limo jo adat
Minangkabau, asa mulo kalau dikaji.
Dirandang randang dimasak, dikirai kirai dipapa,tatangguak ikan gulamo, dibilang bilang
dipapakan,dicurai sitambo lamo, nan satitiak bapantang hilang,nan sabarih bapantang lupo,
kok hilang curiang di batu tulisan limbago tingga juo.
Takalo maso dahulu, di musim maso saisuak,katiko langik basintak ka ateh, katiko bumi
basintak turun, Nabi Adam Hawa patamu, Nabi Nuh rasul kaduo,mako tajadi di tanah
kuniang, ta antak ka tiang Arrassy, taedar ateh kurisi, batabua intan podi, baparmato
intan biduri, ba aleh jo kain suto, suto banamo ainul banat tanunan anak bidodari,dalam
sarugo tujuah pangkek, Kurisi kadudukan nan dipertuan,daulat sultan iskandar
zulkarnaini,anak Syis alaihissalam,anak adam nan kurang aso ampek puluah.
41
mako batiup angin si dolak dolai, babuni gandang jo sarunai Sarato rabab jo kacapi,
sagalo buni-bunian dalam sarugo.takambang payuang ubua-ubua,tando alamat basuko
hati, kawin jo anak rajo ruhun.
dek taat takadia allah. Allah taala kayo sungguah, dapek lah anak tigo urang,laki laki nan tuo
maharaja alih, turun bakuaso di banua ruhun, nan tangah banamo maharaja dipang, turun ka
banua tanah cino. Nan bungsu maharajo dirajo, turun ka pulau ameh paco nan ko.
Manuruik curito tambo alam,pihak di sutan maharaja dirajo, taniat dalam hati, tacinto
dalam kiro-kiro,balaia nyo maso itu di ateh dandang nan sabuah, sarato urang nan
banyak, cukuik nan tuo cadiak pandai,datuak suri dirajo,sarato cati bilang pandai, nan
datang dari nagari basa, ikuik jo puti indo jalito.
Dek lamo dandang balaia,di dalam lawuik baharullah,tampaklah api takijok-kijok,di ateh
puncak langkapuri,gunuang suatu maso itu,banamo gunuang marapi,bio pari maharaja dirajo,
kapado cati bilang pandai,Di tuju kan dandang ka sanan.di tuju cahayo lah hilang, galok gulito
maso itu, tadampa dandang di sinan, di ateh puncak gunuang marapi.
Di mano titiak palito,di pucuak teloang nan batali,
dari mano asa niniak kito iyo di puncak gunuang marapi.
Dek warih jawek ba jawek, pusako tolong batolong, sampai sakarang iko kini, nan soko turun
tamurun, pusako jawek bajawek, iyo di alam Minangkabau.
manurik barih jo balabeh…
Nan salirik gunuang marapi,saedaran gunuang pasaman,sajajaran sago jo singgalang
saputaran talang jo kurinci.
Sajak dari sirangkak nan badangkang, siluluak punai mati,hinggo buayo putiah daguak, sampai
kapintu rajo hilie, taruih ka durian ditakuak rajo.
Dari Sapisak pisau hanyuik,sampai sialang balantak basi, inggo aie babaliak mudiak,
Sailiran batang bangkaweh, sampai ka ombak nan ba dabua.
Sa iliran batang sikilang,inggo lauik nan sadidiah,sampai ka timua ranah aie bangih, taruih ka
rao jo guguak malintang.
pasisia banda sapuluah, hinggo taratak batu hitam, sampai ka tanjuang batu simalidu
pucuak jambi sambilan lurah.
42
Di dalam luak nan tigo, sarato rantau jo pasisie. Nan tuo luak tanah data, nan bungsu
luak 50, nan tangah luak agam.
Nan manuruik bari jo balabehnyo, nan banamo luak tanah data, iyo nan babatu bungo
satangkai, nan basungai bakayu tarok, nan bakampuang di baliak labuah, nan banamo
dusun tuo, balimo kaum disinan, sambilan koto didalam, duo baleh koto dilua.
Nan banamo luak Agam, iyo nan saliliek gunuang marapi, nan saedaran gunuang pasaman,
sajajaran gunuang singgalang, jo sarato gunuang tandikek, sahinggo lado salah mudiak,
sahinggo dusun tongga hilie.
Baitupun luak 50, dari sikokoh pinang tuo, sahinggo sapisak pisau hanyuik, sialang
balantak basi, sahinggo sasauak sungai rimbang.
Dek niniak moyang maso itu, dibuek dusun jo taratak, sabalun ba koto ba nagari, sawah
gadang satampang banieh, makanan urang tigo luak, sarato rumah dengan tanggo.
Dek lamo musim bajalan, alam batambah leba juo, urang batambah kambang pulo,
dibuek adat dikarang undang, disusun tangkai ciek-ciek, dibuhua dikabek arek,
dipakukan katiang panjang.
Dibuek adat ampek rupo, partamo suri tuladan, kaduo ukua dengan jangko, katigo barih jo
balabeh, ka ampek cupak dengan gantang undang nan ampek, undang luak dengan rantau.
Luak dibari ba panghulu, kok rantau diagieh barajo. Nan sokonyo turun tamurun, pusakonya
jawek- bajawek, sampai sakarang iko kini.
Urang padang mahanyuah banang, dikumpa mako dilipek, dilipek lalu dipatigo. Kok
dirantang namuahnyo panjang, elok dikumpa nak nyo singkek, singkek sakiro sapaguno.
Ujuik sambah buah rundiangan, nyato tawalak ka ukuran, tabayang barih balabeh, bana
bak andai kato bida, dek curiang barih dahulu, dek andai pusako lamo, kok basiang di
nan tumbuah, jikok manimbang di nan ado, tumbuah sarupo iko kini
Satantangan(...............................................)
43
PASAMBAHAN BATAGAK PANGULU 1
44
Tambo dibukak lalu di pandang Gadang di bari gala..
Manolah tigo nan tajadi Dilabauah nan golong di pasa nan rami.
Adok kadiri suku jambak nan babilang. Sambah kami tolong dikumbalikan.
47
makanan urang tigo luak, nyato tawalak ka ukuran,
sarato rumah dengan tanggo. tabayang barih balabeh,
Dek lamo musim bajalan, bana bak andai kato bida,
alam batambah leba juo, dek curiang barih dahulu,
urang batambah kambang pulo, dek andai pusako lamo,
dibuek adat dikarang undang, kok basiang di nan tumbuah,
disusun tangkai ciek-ciek, jikok manimbang din an ado,
dibuhua dikabek arek, tumbuah sarupo iko kini.
dipakukan katiang panjang. Ramo-ramo si kumbang jati,
Dibuek adat ampek rupo, ketik endah pulang ba kudo,
partamo suri tuladan, patah tumbuah hilang baganti,
kaduo ukua dengan jangko, pusako lamo baitu juo.
katigo barih jo balabeh, Biriek-biriek tabang ka samak,
ka ampek cupak dengan gantang. dari samak ka halaman,
Dikarang undang nan ampek, patah sayok tabang baranti,
undang luak dengan rantau. tasuo di tanah bato.
Luak dibari ba panghulu, Dari niniek turun ka mamak,
kok rantau diagieh barajo. dari mamak ka kamanakan,
Nan sokonyo turun tamurun, patah tumbuah hilang bag anti,
pusakonya jawek-bajawek, pusako dibao dek nan mudo.
sampai sakarang iko kini. Adat pulai bapangkek naiek,
maninggakan rueh dengan buku,
Urang padang mahanyuah banang, manusia bapangkek turun,
dikumpa mako dilipek, maninggakana adat jo pusako.
dilipek lalu dipatigo. Mati datuak baganti datuak,
Kok dirantang namuahnyo panjang, nan gala tatap bak samulo.
elok dikumpa nak nyo singkek, Tantangan wajah sarupo iko,
singkek sakiro sapaguno. lah bulek aie ka pambuluah,
Ujuik sambah buah rundiangan, lah bulek kato ka mufakat,
48
bulek lah bulieh digolekkan, iyo nak samo kito sahamparan,
pipieh lah buliah dilayangkan. samo sahilie jo samudiak.
Tibo di adat lah ba isi, Kok utang nan ka mambayie,
kok limbago lah batuang, kok piutang nan ka manarimokan,
kok tanduak samo ditanam kok kusuik nan ka manyalasai,
kok darah samo dikacau, jikok karuah nan ka manjaniahi.
kok dagiang samo dilapah. Nak bahimbaukan di pasa nan rami,
Manuruik adat nan bapakai, dilewakan di labuah nan golong,
kok ketek babari namo, kapado urang di nagari.
lah gadang babari gala. Marabah sadundun dengan balam,
maso ketek banamo ……… sikok barulang pamandi,
kini bagala Datuak ………. sambah sadundun dengan salam,
Tantangan limbago na baitu, kato harap dibunisi,
dek ketek banamo ……….. sakian sajo sambah pado datuak.
kini bagala Datuak ………
49
PASAMBAHAN BATAGAK PANGULU 3
51
sampai kini baitu juo, patah tumbuan hilang baganti, soko turun tamurun, pusako jawek
bajawek, kapanuruik aluah nan luruih, kapanampuag jalan nan pasa, ka mamaliharo anak
kamanakan, sarato harato jo pusako.
3. BATANG PASAMBAHAN
4. BATANG PASAMBAHAN
5. BATANG PASAMBAHAN
6. BATANG PASAMBAHAN
55
Dibantuak cando mupakaik Jadi karajo dek saiyio
Disusun kayu dipagu Hasia lah cukuik kasadonyo
Ditinggang pulao ameh Karajo bamulo anyo lai
Dek ameh sagalo Tukang masak tingga didapua
kameh Dek padi sagalo Tukang kayu tingga mangapiang
jadi Padi sia rang Juaro tingga dibaso basi
baniahkan Padan Tahu dipaneh nan kamalatuih
bahawa batapati Tahu di hujan kamanabak
Karang bakarang bamuliakan Nan mandirian sapanjang adaik
Kabaruah kabalai akaik Namun baato anyo lai
Kabalai nak rang koto tuo ………………………………..
Tumbuah lah tuah dek sapakaik
7. BATANG PASAMBAHAN
56
Taratai malambai bak kamboja Alah cewang cuaca budi
Ikan bagaluik nan jo buiah Nyato didalam paham aka
Tapi sutan Jaleh dihati nan tasimpan
Dek pandai nakhodo nyo Babua ka iaman
Dek sigap kalasi kapa taguah Ujuik pangana ka tapian
Kapa marapek di pulau cinto nak jaleh pasia di pandang
Ko malah tibo di pulau idaman di talauak tanjuang bungo batalun
Tujuan ka pulau idaman di riak karang mahampeh
Tampaik bakaua jo di Sinan buih mambayang
banaza Niaik mukasuik pun baa to anyo lai
dalam hati Cinto nan elok ……………………………….
baharapan Ba a kiniko
8. BATANG PASAMBAHAN
57
Di Sinan anggang tabang randah Luak tidak lembang pun tidak
Jawek lah salam dari ambo Duduak lah tahanyak
Salam pituah dari nabi pado tampek nyo
Tando kito sa agamo sa akidah Hanyo sagetek nan marusuah
Insyallah nak sapayuang jo rasullah Barisan pincalang kok ndk
Nak luruih jalan kasa rugo luruih. Kok senjang amparan
Jawek lah salam dari ambo lapiak Tantu bakisa tampek
Asslamualaikum wr wb. duduak.
Salam ambo lah bajawek di nan basamo Tabang lah buruang basamo tibo
Ma iriang malaikat nan banyak Tibo dirimbo bakirai bulu
Rakib jo atib datang manulih Takatok elok buruang nan tu
Tando kito sa ugamo sa akidah Kato nyo buruang dayang nan banyak.
Inysallah sapayuang jo rasullah. Kiriman puti gambo lelan
Syaf banamo duo Alah di angan alah mambayang
Lirik banamo ampek Garah lah rajo maangkek tangan
Syak banamo duo Sabab puti basurah
Mambayang adab nan jo adat Alah di curai alah di papakan
Lirik banamo ampek Alah dibukak sit ambo lamo
Di kato nan ampek Tapi sutan
pakaian kito kasodonyo Sungguah pun ambo nan katamuko
Langkah nan ampek Bukan lah ambo cadiak pandai
Pakaian dubalang dalam kampuang Disuruah ambo pai
Parik paga tu namo nyo Ditangah ambo branti
Babondong kapa nan jo biduak Mangko dek sabab baitu
Sajak samulo pulau perak Ambo lah tasuruah tasarayo
Di lorong kapado duduak Dek niniak mamak
58
9. BATANG PASAMBAHAN
61
Pandangan jauh di layangkan Tacapai niat nan di cinto
Pandangan ampia di tukiak kan Baduri pandan di silayo
D tukia cando ka tangah rumah. Silayo tumbuah di
Silarak bungo salimpayo pimatang Dibaliak rumpuik
Jatuah silaro nan tigo tangkai nan bajelo Badiri adaek jo
Bagarak alam medan mancahayo pusako Jamu di saru jimek
makasuik sipangka nan lah sampai. datang. Alek di panggia nan
Jikok dikaji sbalum nan ko lah tibo Adat jo sarak lah ba
Takalo marawa ka baturiah satu Kaji nan samo ba amal
Sblum pdan ka ba ukua kan Ba itu pituah salamoko.
Takalo mulak mulonyo Anak jo bapak lah batamu
Masonyo allah ka Hati lah samo di janiah kan
manggarakan Di takuak lah Muko lah samo d putiah kan
hari jo mupakaik Di karang janji Ba itu tando ati suko.
jo rundiangan Ba adok2 jo nan Salorong di badan diri kami
patuik janiah bakandak pdo ragi
Mako d pangia lah karik baik Nak jadi batiak pakalongan
Ipa jo besan Rusuah lah gadiang biji
Panjang bakaratan lauik ujan d langik banantikan
basibiran jo bako rang Intan di timbang di taraju
kampuang Nan jauh lapehkan Perak talatak di tuangan
panggia Mangko tatahan gabak di hulu
Nan ampia mknan imbau Bunyi guruah manganduang hujan
Sajiran mknan tulih Hujan bari barasa
Mako sapakaik lah niniak dengan mamak Paneh bari ba puhun
Di hari sahari nan ko Karajo ba nan pangka
Sadang wakatu bungo kambang Karakok bari bajunjuang
Anjuang balaia di musimnyo D karajo nan ba pokok
Sauah tatagak angin tibo Silang nan ba pangkak
Gadang hati bukan kapalang
Balaku kandak di nan kuaso
62
Alah di hari drintiah kan Aia katangah mangko di minum
Baban barek dsangko ringan Nasi ka tangah mangko di
Nan indak lah ba adokan makan Nak sanang ati
Gunuang tinggi di sangko randah sipangkalan Pulan punai
Nan jauah lah bajalang tanjuang bakabuik Biduak nan
Ko malah tarapak d tangah rumah duo jo parahu Datanglah kapa
Lah tarapak di tangah rumah nan dari aceh Nak nyato sajo di
Dari pauah ka tarantang daratan
Rajo amaek pai mngaji Salam sampai sambah lah cukuik
Pakai mangkuto nan batanun Kaamasan Pintak raso ka buliah
batatah intan degan podi Kandak raso ka balaku
Dari jauh kmi lah datang Rundiang di laia kan ka hadapan malin
Arok cameh tuan mananti Batin ka niniak mamak nan basamo
Jo adah cukuik manantikan Nan sambah kami tolong d kumbalikan
Kan Ba ittu kato tuan
PANITAHAN
64
Dek angan katapian sajak dahulu Alamaik ambo karam surang
Kok patah pandayuang budi Tapi ambo cubo balaia di lawuik lapeh
Aka papan parahu kok indak kuaik Jo maaf rundiang ambo jawab
68
KATO MAMBAWO KATO BALEGA 2
69
Rimbo di alah jo mufakat Rundiang ka ambo bawo jo mufakat
katujo
70
Bagalombang kasiah jo sayAng Katapi tanjuang taluak baliku
Kasiah nan indak amuah abih Banyak lah buayo nan manghadang
Sayang nan indak amuah padam. Akan tetapi disilau makna kato
Ambo nan ba ibaraik uang baru balayia Maagak kabuah bari nyo
1. Sapanjang kabanaran Sutan nan taanta bakeh ambo, iyolah dalam adat nan bapakai dalam
cupak nan barisi, tinggi lenggok nan bak awan, lamak kacak ganggamlah sudah,lai manuruik
alua jo patuik.tapi sungguahpun nan baitu
73
2. Sapanjang kabanaran Sutan nan taanta bakeh ambo, iyolah dalam adat nan bapakai dalam
cupak nan, kurang tak ado kapanukuak, lamah tak ado kapambilai, bananyo dibao lalu, alah
manuruik suri nantarantang.
3. Sapanjang kabanaran Sutan nan taanta bakeh ambo, iyolah dalam adat nan bapakai dalam
cupak nan barisi, saketek tidak lilik sumbiang, boneh satangkai tak nan hampo.
4. Sapanjang kabanaran Sutan nan taanta bakeh ambo, iyolah dalam adat nan bapakai dalam
cupak nan barisi, syarikat faham jo bicaro, badiri mungkin dengan patuik, tak dapek dirubahlai.
5. Sapanjang kabanaran Sutan tadi, iyolah kadalam adat, tareh nan labiah bak diindang, janiah
nan labiah bak dibasuah, tarang bak bulan ampek baleh, indak saketek doh bacata.
6. Sapanjang kabanaran Sutan nan taanta bakeh ambo, iyolah dalam adat nan bapakai dalam
cupak nan barisi, naiak kalangik jadi bintang, taserak ka bumi jadi bijo, lapeh ka lauik jadi ikan,
bak nantun bana kasaihnyo.
7. Sapanjang kabanaran Sutan nan taanta bakeh ambo, iyolah dalam adat nan bapakai dalam
cupak nan barisi, hinggok di rantiang tak bagoyang, jatuah kadalam lubuak hati, tasimpan
didalam runggo dado.
8. Sapanjang kabanaran Sutan nan taanta bakeh ambo, iyolah dalam adat nan bapakai dalam
cupak nan barisi, alah tasungkuik dalam undang, dipaga jo limbago lah di barih nan bapaek,lah
ditakuak nan batabang.
9. Sapanjang kabanaran Sutan nan taanta bakeh ambo, iyolah dalam adat nan bapakai dalam
cupak nan barisi,, jikok ditareh ditalisiak. Jiko di Indang di paberai diambiak ka ujuik faham
lah nyato titian budi, tarang jo batin ka arifan.
10. Sapanjang kabanaran Sutan nan taanta bakeh ambo, iyolah dalam adat nan bapakai dalam
cupak nan barisi,didanga lah baiak bunyi, dipandang lah rancak rupo, raso disiram aie mawa,
nan bak diureh pati santan, lah bunta sawah nan sapiriang lah masak cando padinyo.
74
12. Sapanjang kabanaran Sutan nan taanta bakeh ambo, iyolah dalam adat nan bapakai dalam
cupak nan barisi, sananglah bana dalam hati sajuak didalam kiro-kiro, baalah bana
kasanangnyo. dek malin indak tabacokan dek tukang indak talukihkan, Allah lah sajo nan
katahu.
13. Sapanjang kabanaran Sutan nan taanta bakeh ambo, iyolah dalam adat nan bapakai dalam
cupak nan barisi, kalau ditareh ditalisiak diindang dipaberai, diambiak ka ujuik faham, lah
nyato titian budi, tarang jo bathin ka arifan.
75