Anda di halaman 1dari 107

PANITAHAN

(Alek ke pangka / pangka ke alek)

Basa : Malin..(memanggil orang yang diajak untuk manitah)


Malin : Ambo.
Basa : Rundiang Tibo Bakeh Malin.
Malin : Laluan Basa.
Basa : Sungguahpun ambo barundiang jo Malin,Kok diambo indak ta tantang bak
matohari,indak tatapiak bak mato padang,singkek bauleh kurang batukuak rela jo maaf
ambo pinta ka bakeh Malin.
Malin : Kapado Allah kito kumbalikan basa.
Basa : Parundiangan Nan ka ambo laluan kabakeh Malin.
nan salilik gunuang marapi nan salingka gunuang singgalang sampai si alang balantak
basi durian di takuak rajo,Kato duo nan di cari duo pulo wajah nan di kanduang
nyo.partamo sajalan syarak nan ka duo sajalan adat,jiko di kaji sajalan syarak lah kameh
tuangku disurau di mulai dengan bismillah dipatikan dengan do’a lah ma Aamiin kito
basamo,Jiko dikaji sajalan adat lompek bari basitumpu cancang bari ba andasan saik bari
bapa menganggan kato bari kabanaran,kabanaran nan datang namo nyo kini(.......isi
dengan tujuan barundiang.contoh : rundiang kamakan/siriah/rundiang minta ka turun
pulang dll..............)
Rundiang kamakan : kabanaran nan datang namo nyo kini( satantangan
jamba nan katangah aia ta isi minta diminum nasi katangah minta dimakan iyo lah
minta di samaparonoi.) Itu lah rundiang tibo kabakeh Malin..
Rundiang Siriah : kabanaran nan datang namo nyo kini (satantangan
carano nan katangah siriah sahalai minta di cabiak pinang sagaiang minta di gatok iyo
lah minta di samparonoi.) Itu lah rundiang tibo kabakeh Malin..

Rundiang Kapulang : kabanaran nan datang namo nyo kini (kok duduak nak
maurak selo ,kok tagak nak maisak an langkah mohon dilapeh jo hati nan suci jo muluik
nan manih katampek masiang masiang.) Itu lah rundiang tibo kabakeh Malin..

1
Minta sifat kabarundiang : kabanaran nan datang namonyo kini (Kok ado nan
takilan dimato taguriah di hati lah elok bana di katangahan.?) Itu lah rundiang tibo
kabakeh Malin.. Itu lah rundiang tibo kabakeh Malin..
Malin : lah sampai basa.
Basa : sakiro alah Malin.
Malin : tapi dahulu kato basitinah, kudian kato basicapek, capek juo kumbali nyo kabakeh
basa...
Basa : rancak capek.
Malin : adat barundiang jo basa kok di ambo ndk ta tantang bak matohari ,ndk tatapiak bak
mato padang singkek bauleh kurang batukuak rela jo maaf ambo pinta bakeh basa.
Basa : pado Allah kito kumbalikan Malin.
Malin : apolah parundiang basa nan taanta kabakeh ambo....
nan salilik gunuang marapi nan salingka gunuang singgalang sampai si alang balantak basi
durian di takuak rajo,Kato duo nan di cari duo pulo wajah nan di kanduang nyo.partamo
sajalan syarak nan ka duo sajalan adat,jiko di kaji sajalan syarak lah kameh tuangku disurau di
mulai dengan bismillah dipatikan dengan do’a lah ma Aamiin kito basamo,Jiko dikaji sajalan
adat lompek bari basitumpu cancang bari ba andasan saik bari bapa menganggan kato bari
kabanaran,kabanaran nan datang namo nyo kini(...............isi dengan tujuan
barundiang.contoh : rundiang kamakan/siriah/rundiang minta ka turun pulang dll )
Rundiang kamakan : kabanaran nan datang namo nyo kini( satantangan jamba
nan katangah, aia ta isi minta diminum nasi katangah minta dimakan iyo lah
minta di samaparonoi.) kan baitu bana lalu nyo Basa ?
Rundiang Siriah : kabanaran nan datang namo nyo kini (satantangan carano
nan katangah, siriah sahalai minta di cabiak pinang sagaiang minta di gatok iyo lah minta di
samparonoi.) kan baitu bana lalu nyo Basa ?

Rundiang Kapulang : kabanaran nan datang namo nyo kini (kok duduak nak
maurak selo ,kok tagak nak maisak an langkah mohon dilapeh jo hati nan suci jo muluik nan
manih katampek masiang masiang.) kan baitu bana lalu nyo Basa ?

Minta sifat kabarundiang : kabanaran nan datang namonyo kini (Kok ado nan takilan
dimato taguriah di hati, lah elok bana di katangahan.?) kan baitu bana lalu nyo Basa ?

2
Basa : baitu bana Malin.
Malin : ma basa.?
Basa : ambo.
Malin : sapanjang parundiangan basa nan taanta kabakeh ambo,iyolah dalam adat nan
bapakai dalam cupak nan ba isi.
Tapi sungguah pun dalam adat nan bapakai dalam cupak nan ba isi.dek biaso juo lamak siriah
lega carano lamak kato lega bunyi nyo,kato ka ambo bawo jo ba iyo rundiang ka ambo bawo jo
mufakat,ma agak ka buah bari nyo lai basaba basa mananti...?
Basa : lah sampai Malin..?
Malin : alah
Basa : tapi dahulu kato basitinah, kudian kato basicapek, capek juo kumbali nyo kabakeh
malin...
Malin : rancak capek.
Basa : sapanjang parundiangan Ambo nan taanta kabakeh Malin, baa Malin
mangatokan iyolah dalam adat nan bapakai dalam cupak nan ba isi.
Tapi sungguah pun dalam adat nan bapakai dalam cupak nan ba isi.dek biaso juo lamak
siriah lega carano lamak kato lega bunyi nyo,kato ka Malin bawo jo ba iyo rundiang ka
Malin bawo jo mufakat,ma agak ka buah bari nyo basaba ambo mananti.kan baitu bana
lalunyo Malin...?
Malin : baitu bana basa...
Basa : bawolah kato jo baiyo rundiang jo mufakat ,maagak kabuah bari nyo basaba
ambo mananti Malin.
Malin : dek di ambo kato kataegong,basa ka duduak mananti basaba basa mananti.
Basa : basaba ambo Malin.

3
PANITAHAN BALEGA
(pangka ke pangka / alek ke alek )

Malin : Pono..(memanggil orang yang diajak untuk manitah)

Pono : Ambo.

Malin : Rundiang Tibo Bakeh Pono.

Pono : Laluan malin.

Malin : Sungguahpun ambo barundiang jo pono,Kok diambo indak ta tantang bak


matohari,indak tatapiak bak mato padang,singkek bauleh kurang batukuak rela jo maaf ambo
pinta ka bakeh pono.

Pono : Kapado Allah kito kumbalikan malin.

Malin : Parundiangan Nan ka ambo laluan kabakeh pono.

nan salilik gunuang marapi nan salingka gunuang singgalang sampai si alang balantak basi
durian di takuak rajo,Kato duo nan di cari duo pulo wajah nan di kanduang nyo.partamo
sajalan syarak nan ka duo sajalan adat,jiko di kaji sajalan syarak lah kameh tuangku disurau di
mulai dengan bismillah dipatikan dengan do’a lah ma Aamiin kito basamo,Jiko dikaji sajalan
adat lompek bari basitumpu cancang bari ba andasan saik bari bapa menganggan kato bari
kabanaran,kabanaran nan datang namo nyo kini(...............isi dengan tujuan
barundiang.contoh : rundiang kamakan/siriah/rundiang minta ka turun pulang dll )

Rundiang kamakan : kabanaran nan datang namo nyo kini( satantangan jamba
nan katangah aia ta isi minta diminum nasi katangah minta dimakan iyo lah
minta di samaparonoi.) Kok di AMBO kato sagiro kaba jawek ,gayuang alun kumbali maagak
kabuah bari nyo duduak baio AMBO jo PONO.
Rundiang Siriah : kabanaran nan datang namo nyo kini (satantangan carano
nan katangah siriah sahalai minta di cabiak pinang sagaiang minta di gatok iyo lah minta di
samparonoi.) Kok di AMBO kato sagiro kaba jawek ,gayuang alun kumbali maagak kabuah bari
nyo duduak baio AMBO jo PONO.
Rundiang Kapulang : kabanaran nan datang namo nyo kini (kok duduak nak
maurak selo ,kok tagak nak maisak an langkah mohon dilapeh jo hati nan suci jo muluik
nan manih

4
katampek masiang masiang.) Kok di AMBO kato sagiro kaba jawek ,gayuang alun kumbali
maagak kabuah bari nyo duduak baio AMBO jo PONO.
Minta sifat kabarundiang : kabanaran nan datang namonyo kini (Kok ado nan takilan
dimato taguriah di hati lah elok bana di katangahan.?)Kok di AMBO kato sagiro kaba jawek
,gayuang alun kumbali maagak kabuah bari nyo duduak baio AMBO jo PONO.

Pono : lah sampai malin.

Malin : sakiro alah pono.

Pono : tapi dahulu kato basitinah, kudian kato basicapek, capek juo kumbali nyo kabakeh
malin...

Malin : rancak capek.

Pono : adat barundiang jo malin kok di ambo ndk ta tantang bak matohari ,ndk tatapiak
bak mato padang singkek bauleh kurang batukuak rela jo maaf ambo pinta bakeh malin.

Malin : pado Allah kito kumbalikan pono.

pono : apolah parundiang malin nan taanta kabakeh ambo....

nan salilik gunuang marapi nan salingka gunuang singgalang sampai si alang balantak
basi durian di takuak rajo,Kato duo nan di cari duo pulo wajah nan di kanduang
nyo.partamo sajalan syarak nan ka duo sajalan adat,jiko di kaji sajalan syarak lah kameh
tuangku disurau di mulai dengan bismillah dipatikan dengan do’a lah ma Aamiin kito
basamo,Jiko dikaji sajalan adat lompek bari basitumpu cancang bari ba andasan saik bari
bapa menganggan kato bari kabanaran,kabanaran nan datang namo nyo kini(.......isi
dengan tujuan barundiang.contoh : rundiang kamakan/siriah/rundiang minta ka turun
pulang dll..............)

Rundiang kamakan : kabanaran nan datang namo nyo kini( satantangan


jamba nan katangah, aia ta isi minta diminum nasi katangah minta dimakan iyo lah
minta di samaparonoi.) Kok di malin kato sagiro kaba jawek ,gayuang alun kumbali
maagak kabuah bari nyo duduak baio malin jo ambo. Kan ba itu bana lalunyo malin...?

Rundiang Siriah : kabanaran nan datang namo nyo kini (satantangan


carano nan katangah, siriah sahalai minta di cabiak pinang sagaiang minta di gatok iyo
lah minta di samparonoi.) Kok di malin kato sagiro kaba jawek ,gayuang alun kumbali
maagak kabuah bari nyo duduak baio malin jo ambo. Kan ba itu bana lalunyo malin ?

Rundiang Kapulang : kabanaran nan datang namo nyo kini (kok duduak nak
maurak selo ,kok tagak nak maisak an langkah mohon dilapeh jo hati nan suci jo muluik

5
nan manih katampek masiang masiang.) Kok di malin kato sagiro kaba jawek ,gayuang
alun kumbali maagak kabuah bari nyo duduak baio malin jo ambo. Kan ba itu bana
lalunyo malin...?

Minta sifat kabarundiang : kabanaran nan datang namonyo kini (Kok ado nan
takilan dimato taguriah di hati, lah elok bana di katangahan.?) Kok di malin kato sagiro
kaba jawek ,gayuang alun kumbali maagak kabuah bari nyo duduak baio malin jo ambo.
Kan ba itu bana lalunyo malin...?
Malin : baitu bana
pono. pono : ma
malin.
Malin : ambo.
Malin : sapanjang parundiangan malin nan taanta kabakeh ambo,iyolah dalam adat
nan bapakai dalam cupak nan ba isi.
Tapi sungguah pun dalam adat nan bapakai dalam cupak nan ba isi.dek biaso juo lamak
siriah lega carano lamak kato lega bunyi nyo,kato ka ambo bawo jo ba iyo rundiang ka
ambo bawo jo mufakat,ma agak ka buah bari nyo lai basaba malin mananti...?
Malin : lah sampai pono..?
Pono : alah
Malin : tapi dahulu kato basitinah, kudian kato basicapek, capek juo kumbali nyo kabakeh
pono...
Pono : rancak capek.
malin : sapanjang parundiangan Ambo nan taanta kabakeh Pono, baa Pono mangatokan
iyolah dalam adat nan bapakai dalam cupak nan ba isi.
Tapi sungguah pun dalam adat nan bapakai dalam cupak nan ba isi.dek biaso juo lamak siriah
lega carano lamak kato lega bunyi nyo,kato ka Pono bawo jo ba iyo rundiang ka Pono bawo jo
mufakat,ma agak ka buah bari nyo basaba ambo mananti.kan baitu bana lalunyo pono...?
Pono : baitu bana Malin...
Malin : bawolah kato jo baiyo rundiang jo mufakat ,maagak kabuah bari nyo basaba ambo
mananti Pono.
Pono : dek di ambo kato kataegong,malin ka duduak mananti basaba malin mananti.
malin : basaba ambo Pono.
6
PANITAHAN DIKUMBALIKAN
(pangka ke pangka / alek ke alek )

Pono : Malin
Malin : Ambo
Pono : Rundiang Kumbali kabakeh malin.
Malin : Laluan Pono.
Pono : Tinggi Batang Lamo kalareh,jauah jalan lamo kasampai, talambek talalai ambo dijalan
rela jo maaf ambo Pinta malin.
Malin : Pado Allah Kito Kumbalikan Pono.
Pono : Sapanjang parundiang Malin Nan taanta kabakeh ambo, Baa di ambo lah dibawo
kato jo baiyo rundiang jo mufakat.kabulatan kato mufakat picak di ateh sitapiak bulek di ateh
sagolong.kok picak nyo lah elok dilayangkan kok bulek nyo lah elok digolong kan,di anta
sampai bakeh malin.
Nan jadi buah anta nyo (Nan ma nan ta ukua tajangkau di malin lah samo sampambarian
kami jo niniak mamak salingka duduak).
Itu lah nan jadi buah anta nyo malin.
Malin : lah sampai Pono.
Pono : alah
Malin : tapi dahulu kato basitinah, kudian kato basi capek, capek juo kumbali nyo
kabakeh pono.
Sapanjang parundiang Ambo Nan taanta kabakeh Pono, Baa di Pono lah dibawo kato
jo baiyo rundiang jo mufakat.kabulatan kato mufakat picak di ateh sitapiak bulek di ateh
sagolong.kok picak nyo lah elok dilayangkan kok bulek nyo lah elok digolong kan,di anta
sampai bakeh Ambo.
Nan jadi buah anta nyo (Nan ma nan ta ukua tajangkau di Ambo lah samo
sampambarian pono jo niniak mamak salingka duduak).
Kan baitu bana lalu nyo Pono..?
Pono : Baitu bana malin.
Malin : Ma pono..?

7
Pono : Ambo.
Malin : dek karano ayam barinduak,karakok bajunjuang kato barasa lah elok kato
dipulangkan ka asa nyo pono..?
Pono : Taganang aia dimuaro ,taganang bari ba ilirian.jan sangko kato tibo dikito,lah sadang
rancak kito kumbalikan malin.
Malin : Ambo Kumbalikan.

PANITAHAN DIKUMBALIKAN
(pangka ke alek / alek ke pangka )

Malin : Basa
Basa : Ambo
Malin : Rundiang Kumbali kabakeh Basa.
Basa : Laluan malin.
Malin : Tinggi Batang Lamo kalareh,jauah jalan lamo kasampai, talambek talalai ambo
dijalan rela jo maaf ambo Pinta Basa.
Basa : Pado Allah Kito Kumbalikan Malin.
Malin : Sapanjang parundiang Basa Nan taanta kabakeh ambo, Baa di ambo lah
dibawo kato jo baiyo rundiang jo mufakat.kabulatan kato mufakat picak di ateh sitapiak
bulek di ateh sagolong,kok picak nyo lah elok dilayangkan kok bulek nyo lah elok

digolong kan,di anta sampai bakeh basa.


Nan jadi buah anta nyo (...........................isi dengan mufakat tujuan rundiangan
siriah/kamakan/kapulang/taguriah dihati dll................).
Kamakan : Nan jadi buah anta nyo (satantagan jambah nan katagah aia ta isi lai ka
diminum nasi katagah lai kadimakan,iyo lah samo kito samparonoi). Itu lah nan jadi
buah anta nyo basa.
Siriah : Nan jadi buah anta nyo (santangan carano nan katangah siriah sahalai lai ka
dicabiak,pinang sagaiang lai kadigatok ,iyolah samo kito samparonoi). Itu lah nan jadi
buah anta nyo basa.

8
Kapulang : Nan jadi buah anta nyo (santantangan kok duduak nak ma urak selo tagak
ma isak an langkah ,lai kadilapeh jo hati nan suci jo muluik nan manih katampek
masiang masiang).
Taguriah dihati : nan jadi buah anta nyo (kok ado nan taguriah di hati takilang dimato
lah elok bana dikatagahan.) Itu lah nan jadi buah anta nyo basa.
Basa : lah sampai Malin.
Malin : alah
Basa : tapi dahulu kato basitinah, kudian kato basi capek, capek juo kumbali nyo kabakeh
malin.
Sapanjang parundiang Ambo Nan taanta kabakeh malin, Baa di malin lah dibawo kato jo
baiyo rundiang jo mufakat.kabulatan kato mufakat picak di ateh sitapiak bulek di ateh
sagolong.kok picak nyo lah elok dilayangkan kok bulek nyo lah elok digolong kan,di anta

sampai bakeh Ambo.


Nan kamanjadi buah anta nyo(...........................isi dengan mufakat tujuan rundiangan
siriah/kamakan/kapulang/taguriah dihati dll................).
Kamakan : Nan jadi buah anta nyo (satantagan jambah nan katagah aia ta isi lai ka diminum
nasi katagah lai kadimakan,iyo lah samo kito samparonoi). Kan baitu bana lalu nyo Malin..?
Siriah : Nan jadi buah anta nyo (santangan carano nan katangah siriah sahalai lai ka
dicabiak,pinang sagaiang lai kadigatok ,iyolah samo kito samparonoi). Kan baitu bana lalu nyo
Malin..?
Kapulang : Nan jadi buah anta nyo (santantangan kok duduak nak ma urak selo tagak ma isak
an langkah lai kadilapeh jo hati nan suci jo muluik nan manih katampek masiang masiang). Kan
baitu bana lalu nyo Malin..?
Taguriah dihati : nan jadi buah anta nyo (kok ado nan taguriah di hati takilan lah elok bana
dikatagahan.) Kan baitu bana lalu nyo Malin..?
Malin : Baitu bana basa.
Basa : dek pintak lah buliah kandak lah balaku ,lah sakiro sanang hati malin.
Malin : tantangan parundiangan kito basa..?
Basa : kito Bateh.

9
BATANG PARUNDIANGAN SIRIAH

Talatak putiang dihulu Dibawah kumpalan Kok dikaji tantang si juaro Tau di tuah sisiak aya
tali Asa mulo kato dahulu Tigo limbago Pandai managak manampin taruah. Kok dikaji t
nan tajadi. Tau di caka dengan kaik
Partamo sambah manyambah Kaduo baso Pandai manjago labiah jo kurang. Baa sakarang
jo basi Ramo-ramo tabang malayang Malayok ka koto t
Katigo siriah jo pinang. Buruang si nurak buruang nuri Siculik ateh pam
Sambah manyambah dalam adat Tali Siriah galak pinang manari Mancaliak alek nan l
batali undang-undang Tasabuik di muluik -Lorong kapado caranonyo Carano banja reno a
manih Tapakai jo baso baiak.
Muluik manih calempong kato Baso baiak
gulo dibibia
Dalam cupak nan piawai Banamo adat
sopan santun. Adat dilawuik bajuru mudi
Adat di sabuang bajuaro Adat di alek
barajo janang.
Jikok dikaji tantang si juru mudi Tau di
angin nan basiru
Tau di ombak nan basabuang Tau di
pasang turun naiak...

10
Nan rimbun bungo kalikih Tumbuahnyo di kida rumah
Nan indah bungo kacubuang Tingginyo panjek-panjek an
Nan kungkun gagak ka inggok Randahnyo jangkau-jangkau an
Nan lantiak alang bamain Pucuak malepai awan putiah
Sataun di pagang bugih Sataun tupai dek mamanjek
Samusim dilingka cino jarang basuo jo buahnyo.
Usahkan ratak rangeh pun tido. -Salorong kapado di gambia nyo
-Pihak kapado songkok carano Gambia kuniang sarupo dadiah
Dalamak urang namokan Buatan puti sari lamak
Kain tanun banamo sinang suto Manihnyo tingga di lidah
Baukia ba bungo rampai Kaleknyo tingga di rangkuangan
Baturab jo banang ameh Daun malayok ka lautan
Balukih bak kaluak paku Tibo di pulau batebaran.
Ragi nan samo baliak balah -Kok konon pulo di sadahnyo
Baratuih camin dipinggia Sadah putiah ambun bajano
Batabua kaco di tangah Dibasuah jo aia bungo
Kilek gumilek cahayonyo Di pati jo pati santan
Sarupo bintang ateh langik Dikipeh jo ambai-ambai
Bintang gujarah bakuliliang. Dipalik jo jari manih
-Pihak kapado nan siriahnyo Dikisa ka jari tunjuak
Siriah udang tampak ari Mambayang ka tapak tangan
Tampuaknyo bak kuku balam Sapalik sapuluah ameh
Gagang nan bagai aso-aso Sakadam sakati limo
Buah diambiak ka tinaman Arago nan tidak taharagoi
Batang diambiak ka tiruan Harago satimbang jo nagari
Sataun dalam pangguluangan Makanan anak rajo-rajo
Usahkan masiak layua pun Jo panenan bibia puti-puti.
tido Malah batambah mudo -Pihak kapado timbakaunyo
juo. Timbakau aluih ambun bajelo
-Kononlah pulo di pinang nyo Bijonyo datang dari ruhum
Pinang si erak-ero manih
11
Pakirim si dayang di lautan Mudiakkan sawah di alai
Dibao anak sutan bentan Hiliakan sawah taruko
Didaki anak garagasi Kok banyak bana siriah di balai
Saeto panjang jaluanyo Sado iko dalam carano
Bajamua di biliak dalam Tanam lah siriah jo tabu udang
Bapantang masiak dek paneh Tanam lah karakok di halaman
Masiak dek ambun tangah malam. Cabiak siriah gatoklah pinang
Guluanglah rokok pamenan tangan...

JAWAB PARUNDIANGAN SIRIAH

SUTAN : Satantang siriah nan katangah insya allah lai kaba kunyah, kok pinangnyo lai
kabagatok, tapi samantangan baitu karano Tapuak babalasan, dagang biaso batimbalan,
dangalah pulo sabaliaknyo.

Dek palu tingkah batingkah, sariaik baleh mambaleh ,Pihak kami ko nan datang, takalo
katurun tanggo, bararak dari nagari lai manjinjing kampia siriah langkok sarato
timbakaunyo, tápi dek sarik batinggang di nan tidak, rumik bakisa di nan sampik,
mangko mauji ndak samo merah, balari indak samo kancang, baramuak ndak samo
dalam, dek lamo lambek di jalan, siriah mungkin kok layua, pinangnyo bakucak lisuik
kampih, sadah masiak Gambia kok caia timbakaulah rasan pulo

Tapi samantang pun baitu, kok iyo lai sahati, tando di batin tak barubah, putiah kapeh
buliah di liek, putiah hati baka adaan. Mangko rang solok kasuko rami, lubuak salasiah
panantian. Tolonglah isok rokok kami, nak kami cabiak pulo siriah sutan. Sakian sambah
di ambo ka jaweknyo.

MALIN : Satantang siriah katangah insya allah lai kabaka kunyah, kok pinangnyo lai
kabagatok, tapi nan salimbak pado itu batingkek pulo ambo sapatah, satantangan rokok
katangah, mintak diisok, niniak mamak dunsanak nan basamo. KaN baitu bana lalunyo
panitahan sutannan katangah.

12
... A... manyo sutan, siamaik sibadu maliak, basarung babaju lakan, sariaat samo kito caliak,
hakikat samo kito amakan. Sakian sambah dianta pado sutan.

SUTAN : Balayia kapa di hulu pincalang duo di tapian. Kandak buliah pintak lah balaku,
samo sanang parantian.

BATANG PARUNDIANGAN KAMAKAN

Lakek pipatah urang minang Alah tumbuah mako di siang

Tababak tababao Alah masak lalui di tuai

Mandaki bukik tambun tulang Lalu di jamua di laman tanggo.

Kayu tanam basimpang duo. Hari paneh di kaka kaka

Bajak sudah jawi tibo Hari hujan di lingkuik lingkuik

Sawah tasikek baniah datang Dibawok kakincia baruah

Rang batanam tibo pulo. Nan mambawok bujang salamaik

Sawah nan indak gadang bana Nan manampi inang pa inang.

Sawah bunta basuduik tigo Bunyi alu sauik ba sauik

Tigo luak urang mamakan nyo. Bunyi tampian bak rabano

Partamo luak tanah data Dipasa rang balanjo

Kaduo luak agam Di dapua rang mamasak

Cukuik katigo luah limo puluah Lah tajadi duo parkaro.

Taruih ka surambi tanah makah. Partamo di nan matah

13
Kaduo di nan masak. Jikok di kaji di nan masak
Ibaraik rang balaia ko mah
Jikok di kaji dinan matah
Tuan Kapa panuah panumpang
Sasukek bareh ditanak
sarek Ombak basibak kiri jo
Panuah lah kancah di kuali kanan Lah elok sauah di
bongka.
Nan ma nan litak makan dahulu
Artinyo bana
Salo manyalo alek datang
satantangan jamba nan katangah Aia taisi
Namun nasi indak kunjuang mintak diminum Nasi katangah mintak
dimakan Iyolah elok samo kito samparonoi
abih.
BATANG PARUNDIANGAN KAMAKAN 2

Adopun sambah nan


tambilang kakayu lansek,
ka ambo tibokan pado sutan.
bukan mambilang karano pandai,
Saluak ado detapun banyak,
dibilang sajo bara nan dapek.
babaju suto nak rang padang,
A.....yo manyo sutan,
disasah malah dilampaikan,
jikok diagak dikanang-kanang
dipakai nak rang koto tuo.
di timbang sahabih patuik,
Datuak ado sutan pun banyak
manakua ambo ka bumi,
ragulah mato dek mamandang,
maningadah ambo kalangik,
kamano panitahan kadi tibokan,
pandang jauah dilayangkan
iyo kasutan angku juo.
pandang ampia batukiakkan
Kali rawa di pulau rimbang,
ta tukiak cando ka tangah rumah.
anak ruso mati tadabiah,
Jikok di kaji sabalun nan ko,
jikok gawa mintak di timbang,
ta kalo marawa kadi turiah,
kok doso ampun nan labiah
sabalum pandam kadia ukua.
Bukan tambilang pangulampai,
Takalo mulak mulainyo,
14
masonyo allah manggarakan, Kapa marapek di pulau cinto,

di takuaklah hari jo

mupakaik, di karang janji jo

rundiangan, ba-adok-adok jo

nan patuik,

mangko dipanggialah karik

baik, ipa jo besan, panjang

bakaratan lawah basibiran

jo bakorong kampuang

nan jauah layangkan surek

nan ampia tatingkan

sirialı. Sajiran makanan

turuik,

mako supakailah niniak jo mamak

di hari sa hari nanko,

sadang wakatu bungo kambang

anjuang balai di musimnyo.

Sauah tabongka angin tibo,

laia takambang kapa malaju,

ombak basibak kiri jo kanan,

taratai malambai bak

kamboja.

Ikan bagaluik jo buih

angin mahampeh batu karang,

baitu sulik bamain cinto,

tapi dek sigap kalasi kapa.


komah lah tibo di pulau idaman. di pihak hujan nan bapuhun,

Alek di panggia di paneh nan barasa.

alah tiho jamu di Karajo nan ba pokok

saru alah di silang nan bapangka,

datang. Anak jo satantang juadah nan ka tangah,

bapaklah iyo tabagi duo parkaro,

batamu. Jamba partamo jamba nan matah,

di atap punlah kadua jamba nan masak

cukup, ba-a satantangan jamba nan

di dulang basusun matah, alah diansua sakiro-kiro iyo

baratap pulo. di dalam pandapuran,

Kumbuak baririk satantangan jamba nan

baratap tungku, pun masak. Nak ilia ka batang ari,

ba-ato hanyo lai. kamudiak kapauah kamba,

Lah tarabik pulo kato simpang jalan koto tuo

15
babelok jalan ka pariaman kandak buliah pintak balaku

minumlah aia nan ta-isi supayo sanang paratian.

sarato juadah nan katangah, Sakian sambah di anta

di niniak mamak nan basamo pado sutan kari bandaro

nak sanang hati sipangkalan,

JAWAB PARUNDIANGAN KAMAKAN

SUTAN : satantangan juadah nan katangah.


Tasabuik lah lurah tangah ampuah, malandai kaikua koto, sadang kasawah kami lai
namuah, kununlah makan nan lah ado.tapi samantangpun baitu, dek di rintang kami jo
budi ,di ayun kami jo baso alun di liek alah barupo ,rasolah tibo dalam tubuah, nan bak
papatah di nan tuo ka andai-andai di nan mudo, kok lalok di ma takantuak,minum
kutiko auih, makan di paruik litak, ba-asakarang kini nan ko. Anak gagak mati tatembak,
maraok kadalam ladang, di baruah surau tapian, litak indak auih pun tidak duduak sajo
kito baradapan, lai kabana kato nan bak kian. Sakian sambah di ambo ka jaweknyo.
MALIN : Lah sampai dek sutan (bilang alah)
Dek Sutan kato kami bahayun bagamangkan, bapujuak pagadang tangih, unjuak nan indak
babarikan, basaok tangah duo eto, ba a ruponyo sutan nan kandak kami sipangkalan. Nan
bagagang nak naiak junjung, Usah bajelo di pimatang, tapi heranlah kami mamikiri, ranting
ado tungkek pun tagak.Siriah mamanjek batu juo Ulang bapikia sutan tantang itu.
Batanun kulindan suto, sajalan ragi jo banang, suri dimano talataknyo, satahun sutan katibo,
samusim alek kadatang nan pangka lah siap sadio, pamaklum juo pinta kami sutan.
SUTAN : ruponyo nan sapanjang buah kabanaran malin iyo pulo malah kironyo. Kok di
dangalah baiak buni di pandanglah rancak rupo ajuolah nan jawabnyo dari ambo. Usah
mancameh dalam hati jan marusuah dalam kiró-kiro janlah manjadi ragu. Babaso kami
sakali karano kito baru basuo, dek kandak adaik nan baitu.
Di Baruahlah aia di tiagan, pimping sarumpun di subarang. Basuahlah tangan, tatianglah
pinggan, kami mairiang di bulakang. Tapi samantang pun baitu, bari tanyo ambo sapatah.

16
Taba bagabun candonyo asok, urang manggarun ranting palo. Kok iyo nan arun ka kami
singkok, tunjuakkan ujuang jo kapalo. Sakian pambarian dari ambo.
MALIN : Alhamdulillah puji syukur pado allah dek pandai sutan batutua dek bijak bamain kato
sananglah hati sipangkalan sajuak bak tawa nan salilih raso di aweh aia rimbo, nan bak mandi
di anak sungai,
pun baato hanyo lai. Di Tanjung rang Bangkulu, kasiak baralun katapian, kandak buliah pintak
balaku, lah sanang parantian tapi balambak pulo ambo sapatah, kok iyo nana run kakami
singkok tunjuak-kan ujung jo kapalo, kan yo baitu sutan. Singkek di ambo ka jawabnyo.
Angku kapalo mandiangin, basisik karih sabilah, kapalonyo bismillahirrahmanirrahim ujungnyo
alhamdulillah... alah kasanang hati sutan.
SUTAN : malin, karano katolah bajawab gayung alah basambuik, ba-a satantangan
parundingan kito. (kito bateh)

BATANG PARUNDIANGAN PITARUAH MARAPULAI 1

Sapihak kami nan datang Dari kampuang ....


Nan sa arak langkah dari rumah manuju kampuang sabalah siko.
Saayun lenggang jo nan golong. Kami lah tasuruah tasarayo
nan bak itiak pulang patang Dek niniak mamak
sarupo awan barak sanjo Untuak maanta anak kaponakan
danga di mamak ibaraik nyo. Minantu dek urang siko.
Anak urang ampek angkek Kok malah tibo kami disiko
Nak lalu ka panyabungan Marapulai lah duduak di tampaik nyo.
Singgah sabanta di biaro. Kini nak kami latak an
Pai kami lai jo mufakat Baban nan bajunjuang
Kok tingga lai jo parundiangan Pitaruah nan tapabuek
Iko malah tibo di siko Ba ulu jawek ambo jo tuan
Tibo sarato jo adat nyo. Batumpu tampak jo niniak mamak
Kami lai dilapeh ninik jo mamak Walaupun indak bajawek tangan

17
Silaturahim sajo nan Nan bak alu patah batimpo

pabanyak. Ado kadiri Musim pabilo kabataruak.

marapulai... Nyato ibaraik padi salibu

Langkah ampek silek Awak tumbuah musim talampau

kumango Silek dubalang parik Urek tagantung kajarami

paga Rangkiang tinggi nan di cinto.

Maso ketek di bari bapak ibu namo Nyampang tumbuah ditangah rumah

maso gadang dibari mamak Kamanjadi bijo baiak lah handak nyo

bagala. Maso ketek di bari bapak Katungkek pamanih jalan

ibu namo banamo (.......midun) Kakarih pamaga adat

Kini lah gadang maso nyo mamak mambari Dalam adat baradat pulo.
gala
Nyampang tumbuah di balai adat
Sapu tangan basi ampek
Kok duduak bawo lah samo randah
Sulaman gadih rang maninjau
Nan bak maninjau jo singkarak.
Kok tibo sudi jo si asek
Kok tagak bawolah samo tinggi
Sia gala marapulai
Nan bak marapi jo singgalang.
(....Sutan Pono......) gala baliau.
Bautang samo mambayia
Satantangan gala sutan puno
Baiyua samo maisi
Iyolah minta diimbaukan dilabuah
Ka ilia bawolah sarangkuah dayuang
Nan golong, dipasa nan rami.
Kamudiak bawolah sarangkuah galah
Nak di musuahkan di nagari
Duduak dilapiak nan sahalai.
Dirumah sajik dirumah Allah
Nyampang kok elok ratak lidah
dikorong nan jo kampuang
nyo Kusuik bawolah manyalasai
gala nan minta dimusauhkan
Karuah bawolah mampajaniah.
Adok kadiri Sutan Puno...
Kok elok ratak tangan nyo
Raso manetek niro pinang,

Anta baria antah tidak,


18
Bawolah mauleh jo mangarek Untuak manyuruik laluan

Bawoklah manyisik jo mambilai nyo. Putiah kapeh caliak

manukuak jo manambah. kabanang Putiah hati ba

Nyampang kok elok palangkahan nyo kaadan

Bawolah kasurau kamusajik Kadaan nyo kini nangko

Bawolah kamakah ka Madinah Kok kato mintak di jawek

Mangaji halal dengan haram Kok gayuang mintak dikumbalikan.

Nak sapayuang jo rasullulah Rencong karateh pena manari

Tantu sarugo imbalannyo. Kalam patah dawaik tatunggang

Satantangan anak kamanakan kami Tantang nangko basudah kalam.

Kok ado kato nan takatokan Patah sayok tabang baranti

Langkah nan talangakahan Rundiang sagitu malah dahulu

Dilua ukua jo patuik Sambah kami tolong dikumbalikan

Dijalan lupo manyapo Sakian sambah jo titah di paririkan

Kami duduak pitaruah Kahadapan niniak jo mamak

Kapado niniak jo mamak disiko Alamaik titah bakeh sutan.

19
BATANG PARUNDIANGAN PITARUAH MARAPULAI 2

Jokok diagak dikanang-kanang.- iyolah bana kato urang


Ditimbang sahabih patuik, Elok lenggang dihari paneh
manakua ambo kabumi, maradeso diparuik kanyang
maningadah ambo kalangik. sinan tabukak kiro-kiro
Dek kito majilih kok makan lah tibo dinan sadang
karapatan kini nangko, kok minum lah tibo dinan sajuak. –
lah 4 ko-mah Adat nan bapakai kini aiya baransua Jadi darah,
Manolah 4 nan bapakai nasi barensuik jadi dagiang,
Partamo sambah-manyambah, syukur nikmat pado Allah
kaduo baso jo basi, puji di Sutan tatonggoknyo.
katigo siriah jo pinang, Sasuai bak undang Sutan juo,
cukuik kaampek minum- baa-lah bunyi Undangnyo:
makan. Satantang minum jo "Kok batanyo kan iyo salapeh arak,
makan
20
kok barundiang sasudah makan" bin Mukhtar St. Maruhun,
Mako kinilah basuo Suku Sikumbang dibawah
mungkin jo patuik, payuang Datuak Palindih;
maso jo kutiko jo Murniati
ambo kamatangahkan binti Abdul Wahab
parundiangan kabakeh kamanakan Sutan Parmato,
silang nan bapangka suku Jambak dikalupak Dt. Rajo Ameh
Tembak ba-alamat .-- Satantang dek diri marapulai;
cancang balandaskan, karano biaso pulai bapangkek naiak
ka St. Bandaro juo muaronyo... maninggikan ruweh jo buku.
Apolah nan kamanjadi manusia bapangkek turun
buah parundiangan ambo maninggakan adat jo pusako;
cancang kan duo sagaragai maso keteknyo dibari Bapak namo,
kapa nan 2 salabuahan. lah gadang diagiah mamak gala,
Kok Adat alah tabatu intan kini bagala : Sutan Kulipah...
kabawahnyo takasiak bulan. Tolong maimbaukan dipasa nan rami,
Syarak alah taujudulah, malewakan dilabuah nan golong.
katehnyo taambun-jantan... Maliyek luruih batujuan,
saukua hukum , mamandang adat bajukalo;
sadundun Adat jo Agamo kok luruih makanan tiliak,
adat kawi syaraklah lazim, ballabeh manahan cubo,
undang manuruik bantuak dimakan siku-siku;
dibulakang Kini bakabek jo bungka ganok manahan asah,
akad-nikah, babuhua-mati hukum adia manahan bandiang,
ijab kabul babuhua-sintak jo kato bana manahan liyek,
bagian, katangga raso taí banamo japuik jo anta,
mungkin, basambia arak jo iriang....
antah kok Allah manggarakkan.— Arak-iriang sapanjang jalan,
Mako tasalanggarolah adat nikah-kawin dombak dombai sapanjang labuah,
Antaro si Herman
21
aguang calemong jadi tapuang, samo tapukek kaduonyo,
sorak jo sorai jadi bungo.. surang bulan surang mantari,
Salatuih badia pusako. samo caredek kaduonyo.
pusako Pangulu dinagari, Pandang-pandang malah dek
masuak kakorong kampuang Sutan... Sutan, dalea dikasua kabasaran,
Masuuak kakorong-kampuang dilingkuang andam baliak-balah,
Sutan, kinilah duduak ateh rumah, langkok sarato pangiriangnyo,
duduak diruang Rumah niniak mamak samo di dalam.
Gadang, dilingkungan niniak jo Mamakai baju balahbuluah,
mamaak, dimuko Ibu jo Bapo, siba batanti timba baliak,
sarato ipa denga bisan, langan bakatak banang-makauh.
cukuiksarato mudo matah. salo manyalo banang ameh.
Adopun kamudian dari pado itu, Bacawek bajambua-suto,
sapihak dek kamiko nan datang bapandiang mangko bapilin,
ado mamacik pitaruah jo amanah, takanak sakin-pangidam.
alah tasuruah tasarayo, Lakek sarawa kipeh-duanggo,
dek mamak sabalah sinan baturap duo ditangah ,
untuak mahanta-mairiangkan St. Kalipah, elo maelo pisak turang,
naik ka-ateh rumah-tanggonyo sajangka pucuak rabuangnyo.
ko-mah lah tibo kami siko, Silaulah pulo anak-daro
tibo sarato jo Adatnyo. Nan bak padi siranik-jintan,
Mahanta sampai kateh paneh tibo dilingkuik-lingkuik,
rumah, baulua-jawek amo jo hujan datang dikaka-kaka.
Sutan, batumpu-tapak samo sauleh haram di ayam,
Mamak. JIkok diliyek lah tandeh mangko digaro.
simarapulai, dicaliak anak- disegehilah sianak-daro,
daronyo; dilakekkan baju suto baralun
nan bak parmato jo pangarang, nan baukia bagajah-meno,
bak cincin pulaang kajari. salendang kain kapunuik
Surang ikan surang kulari,
22
abuaknyo katua-barkatua. Kok elok ratak lidahnyo:
Badapak subang dipipih Kusuik baolah manyalasai,
badariang galang ditangan, karuah baolah manjaniahi
buatan tukang jolong pandai, Kamudiak nak sarantak galah,
kilek kumilek cahayonyo.-- kailia nak sarangkuah dayuang,
Salimbak nan dari pado itu: bajalan samo mairiang,
Dimaso sakarang iko kini, baiyua samo maisi.
dimalam samalam nangko; pun baa-to hanyo lai,
nak kami latakanlah salampih nan dari pado itu,
baban nan baju-juang, ko-mah jinihnyo marapulai Stan:
dibaiyakan utang tapabuek; Raso manetek niro pinang,
disampaikan pasan nan babaok, nan bak alu patah patigo,
padolah badan disesonyo musim pabilo
Adok kadiri Tan Kalipah: kabataruak. Nyato ibaraik
Nyampang kok tumbuah tangah rumah, padi salibu:
kajadi Adat bijo-baiak, Awak tumbuah musiim talampau,
katungkek pamani jalan, urek bagantuang kajarami,
kakarih pamaga Adat, rangkiang tinggi nan dihadang...
dalam adat baradat pulo .... Mohon ditarimo dek niniak mamak
Kok elok ratak tangannyo, urang disiko,
baolah manukuak jo iyo didalam tapak-tangan,
manambah, bao manyisik jo diggangam adat jo Pusako.-
mambilai,

.
23
BATANG PARUNDIANGAN PITARUAH ANAK DARO

Adok kadiri anak daro Tapi dek elok parmintaan nyo


Inyo anak ketek rang mudo matah Pintak nan sadang kababari
Ba umua satahun janguang Kandak nan sadang kabalaku
Badarah satampuak pinang. Mamintak ka nan ado
Nyato ibaraik rabuang jolong mamacuik Bakandak ka nan punyo.
Ba umua bilangan hari Dek elok ratak lidah suaminyo

Barueh alun babuku Dek dingin ratak junjungan nyo

Padang disiram ambun tangah malam Rabuang talakik jadi batuang

Iduik dibawah rumpun bambu. Inyo barueh bagumpa gadang

24
Gadang batang alun babuku Ambiak sakapua siriah jo pinang

Badaun rimbun jo rampak Kok tibo asuang jo pitanah

Tabiang di ingek nak jan Ambiak ka resep kasiah jo sayang.

runtuah. Lurah mamuji Kasiah nan indak namuah abih

kalinduangan Bukik di ateh ndak Sayang nan indak namuah padam

taseso Nyampang talakik tinggi Itulah parmintaan kito basamo

isuak Batang marunduak ka Mudah mudahan Allah

bumi Allah Pucuak manjulai Mampalakuan parmintaan kito..

manyilau tanah manggadangan. Santantangan anak kamanakan

Badaun do’a kalangik kami Kok manjalang karumah

Mairiang pintak ka Allah.. mintuo nyo Aliran kakak ta pa adiak

nan manjadi pintak ka Aliran adiak ta pa kakak.

allah... Handak nyo baliau Capek kaki kok panaruang

suami istri Capek tangan kok mamacah

Nan bak putiang lakek ka hulu … Kok salah tolong tunjuak I

Baparakek tak nyo tangga. Kok sasek tolong di sapo

Antah bapisah Allah jo Muhammad Untuak manyuruik laluanyo

Antah bacarai ikan jo aia Itu bana rundiang nan ambo laluan

Sinan bapisah ka duo nyo. Kabakeh sutan

Danga dek sutan gurindam

nyo… Kok tibo tapuah jo sadah

JAWAB PARUNDIANGAN MARAPULAI JO ANAK DARO

SUTAN : Satantangan diri marapulai, kok galanyo lai kabaimbauan di labuah nan
golong di pasa nan rami, nak nyo talewa di nagari di musaukan di musajik Allah, di
tapian tampaik mandi. Pihak kami di rang di siko suko banalah manarimo sanang bana
dalam hati di tanai bagai gumalo di jujuang bagai mangkuto, di tampung jo tapak
tangan, di ganggam jo jari nan sapuluah, kok tak cukuik jo tapak tangan jo niro kami
tampuangkan, bumi jo langik
25
panadahnyo, tapi nan salampih dari pado itu, karano dagang biaso batimbalan, sarupo
urang bajua bali,dangalah pulo sabaliaknyo.
Adok kadiri anak daro.
Inyo nan ketek mudo matah, bonehnyo di bao lamak, tingginyo di bao rueh nan bak
rabung jolong mambacuik, ba umua bilangan hari barueh batampuak balun gadang di
siram ambun tangah malam, batang gampa sambilu indak, urek manalun mancakam
tanah, pucuak nan alun mandapek angin hiduik di bawah rumpun bambu, antah pabilo
ka basaga.
Tapi untung dek elok pamintonyo, dek masin lidah, SUTAN PAMENAN dek dingin tangan
suaminyo, talakik rabuang manjadi batuang, iyo barueh bagumpam gadang, babatang
barueh-rueh, ba daun rimbun jo rampak, tabiang di agak jan nyo runtuah, lurah mamuji
kalindungan, bukik di ateh ndak taseso, nyampang talakik tinggi isuak, batangnyo
runduak ka bumi, pucuaknyo julai manjulai, manyilau tanah manggadangkan, ba daun
do'a ka langik, mairing pitak ka tuhan hendaknyo baliau suami istri nan bak punting
lakek ka hulu, ba simpai jo kasiah sayang parakek kato saiyo sanyawa taknyo carai
tangga,
bapisah allah jo Muhammad sinan bacarai kaduonyo itulah pintak kito. limbak dari pado
itu, maklumlah nyo kamanampuah rumah mintuonyo kaba karik jo bakabiah, baipa jo
babesan salah awai kok mamacah, salah langkah kok manarung, mangko pihak dek kami
mamak di siko kok ditapi mintak diasak ka tangah, di tangah mintak dibumbun jo ka
banaran. Kok pasan indak baturuiki pitaruh indak ba-unyian sakian dari ambo sambah
kajaweknyo.
MALIN : Alhamdulillah baiklah puji syukur pado allah dek pandai mamak batutua, dek bijak
bamain kato, sananglah hati si alek nan datang sajuak bak tawa nan salilih, raso di aweh aia
rimbo, nan bak mandi di anak sungai, mako ma’af gadang manfaat. Dek rila gadang faedah
barela rela kito nan elok, sarupo urang bajua bali. Satantangan diri marapulai, kok galanyo lai
kabaimbauan di labuah nan golong di pasa nan rami, nak nyo talewa di nagari di musaukan di
musajik Allah, di tapian tampaik mandi, di tampuang jo tapak tangan di ganggam adaik jo
pusako, tapi nan salampih dari pado itu, balambak pulo ambo sapatah.
Taradok kapado anak daro tibo pulo pitaruah dari mamak kok di tapi, mintak di asak katangah
di tangah mintak di bumbun jo kabanaran, kok pasan indak baturuik-i, pitaruah indak
baunyian, kan baitu bana
lalunyo mak (sabananyo) A... yo manyo mak singkek di kami ka jawabnyo, pihak dek kami
ko nan datang, anak suranglah baduo, kamanakan cieklah batambah, iyo nan bak undang
mamak juo, kok gajah indak lupo jo gadingnyo, harimau ndak kalupo jo balangnyo.
Utangkan di kito bausao samo kito sarahkan pado allah, alah kasanang hati mamak.

SUTAN : Barabah tabang ka Tiku, maraok ka dalam padi, di padi mulonyo makan,
pintak buliak kandak balaku, sananglah pulo hati kami,lahrancak kito baranti malin.

26
MALIN : Jariau kayunyo lampai ,kok balah jan di sibia, kok patah ganti jo basi, ambo
maimbau lah sampai, bakandak ambo lah buliah sadang rancak kito baranti.

BATANG PARUNDIANGAN KAPULANG

Sungguah pun Sutan surang Sungguahpun di ambo


Tampek ambo manibokan pasambahan surang tarabiknyo
alah sarapek Niniak jo Mamak alah di ateh kato supakat
sarato angku nan tuo-tuo niniak jo mamak
sarato kito nan bakarapatan. mangumbalikan bakeh ambo,
Sah ta atok tabilang gala baa di ambo
lambek lai ta atok tabilang gala. maan ta sampai bakeh
aratinyo tampek samparono Sutan. aratinyo buah
sambah tibo bakeh Sutan... pasambahan di anta bakeh
Sutan.
27
Anak rang padang marantang kawek daun diirun alah cabiak
dikumpa lalu di sangkuikkan tikar takambang alah basah
dirantang taruih karumah sakik. cangkia takarangpun alah larak
Piak kapado kami nan si Alek minum jo makan pun alah pulo.
Si alek lah manghadiri sagalo panggilan Pun bato hanyo lai
Si alek lah lapeh dari nan wajib. sambah takzim dari kami
Baserong mulo badeta baju sarato hormat di sambahkan.
tarawang rendo saperai, Sutan ibrahim reno wali
kain bugih baragi basah bakarih lalu batarapang,
pakaian rajo dari langkat. kain songket catua duanggo
lorong kapado si pangka tanunan anak bido dari
nan dimukasuik alah dibao anak urang katanjuang alam.
sampai nan di ama pun alah sebagai palo pintak kami
pacah cinto hati pun alah kapado niniak dengan mamak
dapek. sarato sipokok surang jo baduo.
Dibukak peti caramin ari lah laruik barambeng patang
taruih diambiak pakaian kasadonyo patang bajawek dengan sanjo
pakaian lakek pinggang di tadiak sanjo ba jawek dengan malam.
diambiak undang sarato tambo niniak jo mamak
lalu malangkah kamedan sampai duduak nak ma urak selo
rapek lah rajo jo panggulu. tagak nak ma isak langkah
Pihak kapado alim mato uruf mohon ka tampek masiang-masiang
kopi katangah dalam teko saiyo di lapeh jo muluik nan manih
cangkia aluih tadah badariak jo hati nan suci
hidangan taan ta ateh talam sakian sambah tibo pado Sutan.
macam juadah babagai-bagai
salamaik samparomo rason yo jamu.
28
BATANG PARUNDIANGAN KAPULANG 2

Ma agak di langkah nan salangkah Tinggi lah babalai- balai

ma agak a kato di nan sapatah. panjang lah bajelo- jelo

langkah salangkah man jadi panjang mulo di asak langkah

kato sapatah man jadi banyak. di ulang jajak di tikam jo

Di alua jalan jolong karih. Jikok batuka saluang jo

batampuah titah nan datang rintiah di galeh nan bakandak

dari tuan itulah kato nan an

sabana nyo. di dulang nan bakarapatan.


29
Salah kabek buliah di ungkai di palu sajo ditangah-tangah

salah kapado niniak jo mamak takajuiklah buruang di udaro.

mintak maaf antah maligai rajo batak

salah kapado Allah minta tobat. itu parentah rajo kini.

Di gunuang tampak lah kabuik Daun diirun alah cabiak

di rimbo tampak lah hujan tikar takambang alah basah

tumbuakan kato kato bakeh ambo cangkia takarang alah larak.

tampak di ambo iyolah tuan. pun baato han yo lai

pun baato hanyo lai niniak mamak duduak

batungkah pulo nan bak pimatang nak maurak selo

balambak pulo nan bak kain. tagak nak masak langkah

Bunyi tarompet ateh mohon katampek masiang- masiang

maligai tabukak pintu kaco kan baitu bana lalunyo tuan.

Gandang dipalu jo gumanti

BATANG PARUNDIANGAN KARILAHAN DUDUAK

Mulonyo jalo kadi serakan nan mampunyai kabasaran


kanailah kulari nan bapalun dalam kampung jo nagari.
Mulonyo kato kadi sambahkan Ampang gadang kapalo koto
manyusun jari mintak ampun. baulu ba aia Sungai
Mangko mintak ampunlah ba jalan balabuah tagak
ambo kapado pangulu ba Simpang jalan kamusajik
Malin manti jo dubalang malandai ka guguak sikangasinan
Diateh ka ampek jinih martabat marawa bapancangkan.

30
Sungguah pun ambo nan ta daulat alam Minangkabau
kamuko bukanlah urang cadiak
pandai tagah dek patuah ka niniak
mamak dek taaik kaiman katik
ma anta niat di sangajo dari
sipokok sipangkalan.
Kali lawa di pulau rimbang
anak ruso mati tadabiah
Jikok gawa mintak di
timbang jikok dosa ampun
nan labiah.
Bukan tambilang pangulampai,
tambilang pangali pasawahan
Bukan mambilang tando pandai
mambilang untuak di
pasambahkan. Manyo sutan:
kasah sa idah salangkari
batang cimpago rang
patahkan adaik limbago
dinagari
tuah pidato rang
sambahkan. Mangko
diparsambahkan sah alam
sah Muhammad sah bagindo
rasulullah.
nan manjunjuang tinggi rang mangkuto
kiriman rajo tigo jurai
iyolah rajo dari Makah
balahan rajo balairuhun
Sapihan rajo banua cino
nan tingga di pulau paco nangko.
Minangkabau bapaga nan sati
adaik adaik bapaga budi jo simpuah ambo
baso balingka sopan jo mintak baribu ampun
santun balingkuang kapado urang nan banyak.
raso jo pareso sarato Mangko nyampang takirah jo takirai
lelo basitinah. adopun sorong jo lompatan
Badabua ombak mamacah gawa jo gewai kok basuo.
badabua lalu katapi tampan taratik koknyo
taruih manyasak kapa kurang Jo salam gawa ambo
serek nangkodoh mati japuik ko rela gewai ambo
ta tembak di bunuah jalang Ampun jo maaf
palimo japun Badia bapuhunkan ka salam takzim
sadatuih duo datak. pamanuhi.
Pangulu banyak nan batuah Kato adaik kato pituah
tuangku banyak nan pituah rajo nan baduo
kiramaik dubalang banyak pagangan manti jo dubalang
Pidoman tau cadiak pandai.

31
santano kaki salah langkah kaduo baso jo basi
ataupun muluik sumbang kato katigo siriah jo pinang.
ambo nan usah di utangi Sambah manyambah dalam adaik
manitah bana nan alun pandai. Tampuah manampuah salam datang.
Kalau sahandak handainyo Paramba gadang, paranjuang tinggi
sutan: kambang bungo sarato kaganti pamuliakan sambah.
tangkai tabang burung sarato Basambah jo muluik manih
sayok baso elok kucindan murah
ikan baranang jo ridainyo budi baiak tali pangikatan
tapi baalah mangatokan. dalam cupak nan piawai
Barambuih angin di malako banamo adaik sopan santun.
manuju bukik nan landai Kok indak basuo nan bak kian sutan
janiah langik bagai dibasuah ....
hari nan tarang-tarang bendang. Niniak nan jo mamak
sutan tuah pulang bakudo kok taparampingkan
pihak kabadan diri ambo sanak jo sudaro indak tapabasokan
galak nyato dek jujai patuik taulu tailiakan
pai karano suruah mulia patuik tailia taulukan.
tibo di punyo urang cilako tagak nan indak makanan patuik
kabadan diri duduak nan indak pado tampaiknyo.
tagah dek patuah Mangko pihak kami sipangkalan
kanan tuo. mambaia kami panuah-panuah
Adopun kamudian dari pado itu mintak kurang kami banyak banyak
Talatak punting diulu kasutan kami mintak suko
di bawah kumpalan tali katuhan kami mintak ampun.
Samulo kato daulu Sakian sambah ambo antakan.
tigo limbago nan tajadi.
Partamu sambah manyambah

JAWAB PARUNDIANGAN KARILAHAN DUDUAK


32
Sutan : Satantangan duduak niniak ma mak nan indak pado tampaiknyo.
Dangalah di sutan baritonyo: babondong kapa nan jo biduak, sajak samulo di pulau
perak, langik nan tampak bamego mego,di lorong kapado duduak luak indak,
lembangpun indak, duduak lah taranja di pusako.

Tapi samantangpun baitu, karano dagang biasa batimbalan, tapuak biaso babaleh,
danga pulolah sabaliaknyo. Pihak di kami ko nan datang, nan duduak saedaran alek nan
tagak sapimatang.

dek bacampua tuo jo mudo, nan tuo kok nyo takilaf, nan mudo kok nyo tasasek salah
cotok malantiangkan, salah kacak ma-ampehkan, salah muluik ma-utangkan, takirai
jalan ka masuak, takirah lenggang kalua, ta singik budi kanan rapek, mako mambaia
kaini panuah – panuah, minta kurang banyak-banyak.
rela jo maaf nan di pinta Buni nak samo kami danga rupo nak samo kami caliak, tolong
labuahkan jo bicaro, runding di karek di bukunyo, sakian sambah dari ambo.

Jawab : Alhamdulillah ba syukur pado Allah dek pandai sutan batutua, dek bijak bamain kato
sananglah hati sipangkalan. Sajuak bak tawa nan salilih raso di aweh aia rimbo, nan bak mandi
di anak sungai, mako ma-af gadang manfa-at, dek rela gadang faedah, barela-rela kito nan
elok, sarupo urang bajua bali.

BATANG PARUNDIANGAN SUTANDO

Walaupun ka sutan surang langkok sarato cadiak pandai

limpahan salam tumpahan sambah bundo kanduang samo di dalam.

tapi nan Kamajadi ujuik di-batin Adopun rundingan


iyolah kabakeh niniak mamak nan ka-ambo tibokan pado sutan
dengan imam katik Ma-agak di hari sahari nan ko

33
pihak dek kami konan datang Disabuik asa muasa.

Nan satampuah lalu, sabondong suruik Takalo maso dahulu nyo

barih tabantang kami turuik Katiko balun barbalun

Labuah nan golong kami tampuah Bijo balun bungo balun

masuak ka jorong kampuang nan ko. Niat tasimpan dalam hati

Kami nan di lapeh niniak jo mamak Iyo dihati ibu jo bapak.

dari kampuang “KOTO” Nan kamanjadi niat jo naza dek baliau

handak manjalang ka kampuang “GUCI”, Mintak sungguah kapado Allah

lah tibo kami di siko. Di warih nan kamanjawek

Dipusako nan kabatolong.


Kok janjang alah batingkek
Kok baruliah anak laki laki
kok bandua alah badamiak
Ibaraik cincin di kalingkiang
lapiak takambang alah baduduki
Kapanjapuik dangang nan jauah
lah taunjuak siriah di carano
Kapa nyongsong pangilan tibo
tando lah sudah minum jo
Pambangkik batang tarandam
makan.
Palawan onjak rang di dunia.
Limbak dari pado itu
Kok buliah anak parampuan
karano niniak jo mamak alah barundiang
Ibaraik bungo dihalaman
sakali duo cukuik katigo,
Limpapeh rumah nan gadang
komah lah tibo kami di
Sumarak anjuang paranginan.
siko. Pun baa to hanyo lai
Ancang acang dalam nagari
Tarabik pulo kabanaran
Mangko tibo maso kutiko nyo
Dari niniak jo mamak.
Nan bak bida rang kini
‘Jiko di sulam di suji suji
Nan bak andai-andai rang dahulu.
Bakilin sangkuik kain banta
Tibang batang kalantak
Jikok dikanang di kaji kaji

34
Dikuduang sambilan jari Mancari jodoh tunangan nyo.

Barakaik do’a nan jo pinta Gadang niatan dalam hati

Maso nyo Allah kamambari. Ma-agak dek anak kamanakan kami.


Kok buliah anak parampuan lah balayangkan pandangan nan jauh
Sari lamak sari banamo ‘HERNI’ lah batukiakkan pandangan ampia
Lalu di inang jo di asuah. kok mangaruak lah sahabih gaung
Lalu dibalikan subang jo galang mancubo lah sahabih raso.
Baganto amek balambih Iyo tatuju kapado anak kamanakan mamak
Dari ketek kini lah
nan banamo “HERMAN”
Lah manjadi anak gadih.
kamanjadi junjungan anak kamanakan kami
Umua cukik bilangan sudah
nan banamo “HERNI”
Siriah lah patuik naiak junjuangan
kajadi urang sumando di kampuang "KOTO”
Mangko tarabik lah niat jo naza
kandak babari, pintak balaku
Handak maminang jo mangajak
sakian rundingan di anta pado sutan.

JAWAB KUMBALI PARUNDIANGAN SUTANDO

Malin : Nan sapanjang parundiangan sutan nan taanta bakeh ambo baa di ambo lah
mambawok kato mufakat di bawo kato jo ba iyo.kabulatan kato mufakat picak di ateh
sitapiak bulek ateh sagolong ,kok picak lah elok dilayangkan kok bulek lah elok di
golongkan,di anta sampai kabakeh sutan..

35
Nan manjadi buah anta nyo

Satantangan pintak sutan cako ado pulo nan marusuah nan manggamang di kami
sutan.adok ka diri anak kamanakan kami si “ HERMAN” kok baumua baru satahun
jagung, darah nan baru satampuak pinang, kok tingginyo di bao rueh, gadang di bao
lingkaran, ilimu alah pandapek sakiro-kiro,pulang maklum pado Sutan Malin.

Jawab : manyo sutan mandanga kato nan bak kian sanang pulo lah hati kami, raso kabasuo
rueh jo buku, lah sasuai bana ka puran jo saoknyo, nan bak pinang lah dibalah duo, pamak
luman jo pintak kami sutan.

Malin: sapanjang buah rundiangan ambo nan taanta pado sutan, kok sutan lah
mangatokan, raso ka sasuai rueh jo buku lah sasuai bana ka puran jo saoknyo, nan bak
pinang di balah duo pamak luman juo pintak kami kan baitu bana lalunyo sutan…?

yo manyo sutan, ibaraik manjuluak, sutan lai tajuluak di buah nan masak ,galah tibo
buah lah gugua dari tampuaknyo, aratinyo bana, kandak sutan lai babari kok pintak lah
kabuliah.

tapi sungguah pun baitu, adok kapado anak kamanakan kami kok singkek mintak di
uleh, kok kurang mintak di tukuak, di tapi mintak diasak ka tangah, di tangah mintak di
bumbun jo ka banaran, sakian di ambo ka jawek nyo.

Jawab : adok ka diri anak kamanakan sutan, kok singkek mintak di uleh, kok kurang mintak di
tukuak, di tapi mintak di asak katangah, di tangah mintak dibumbun jo kabanaran, kan baitu
bana lalunyo sutan.

A. ..yo manyo sutan, a juolah di kami kajawabnyo, satantangan anak kamanakan sutan kok
cadiak ka kami jadikan guru, kok ketek kami jadikan pamenan, kok malin kami jadikan imam,
alah kasanang hati sutan.

BATANG PARUNDIANGAN MANJAPUIK MARAPULAI

Jiko Di tanang tanang di hati Pihak di hari sahari nan ko.


Di agak sakiro2 Antah kok hari ko nan elok
Di bilang gala salapan Antah kutiko ko nan baiak
Di caliak wakatu nan limo Sadang wakatu bungo kambang

36
Anjuang balayia di musim nyo maningkek janjang,
Sawuah ta tagak angin tibo. manapiak bandua rumah gadang *JAMBAK*
Tagak dek langkah nan komah lah tibo kami di siko.
salangkah Di awa kato nan lai nan kami bukan kinari sajo
sapatah Langkah salangka jadi kinari nak rang padang
panjang Kato sapatah jadi bukan kami kamari sajo,
banyak. gadang mukasuik nan di jalang.
Dek jalan pasa nan batampuah Tinggi rangkiangnyo Sutan Marajo
Lahia lah pituah mangatokan samo tinggi jo marunggai
KULLU BILADI WAQIYAMUHU BIL ADAD tampak nan dari Koto Baranjak.
‘Satiok nagari mandirikan adaik’. Bukan kami kamari sajo
Adaik limbago rang barundiang mukasuik manjapuik marapulai
Adok adang batamu muko sarato jo urang nan banyak.
Sa iyo niniak dengan mamak Manuruik aluran adat,
Sasuai ibu dengan bapo bajalan babuah bati,
Ipa bisan karik baik malenggang babuah tangan,
Cukuik sarato nan patuik2. katando iyo jo rupo babungkui
adaik badiri di nan patuik jo saputangan.
syarak mamakai pado dalia Ikolah tando i ruponyo.
limbago duduak bajauhan Simbah singkok lah dek sipangkalan,
tarapak rundingan katangah. bak undang Luak tigo
sikujua tangah halaman, panjapuik sumando kami.
gagang ka junjung di kulaikan Kok kurang kecekan ganok,
Kaua di dalam angan-angan kok sentiang bilai dek mamak.
kinilah baru disampaikan. Kok kandari babari
Pihak dek kami ko nan datang, Pintak balakukan.
lah salapeh niniak dengan Sairiang balam jo barabah,Balam lalu
barabah mandi,Sa iriang salam dengan
mamak sarato karik jo kirabaik,
sambah,Sambah lalu salam kumbali,Sakian
turun di janjang rumah rang * GUCI* sambah dari kami.
mahiliakan labuah nan golong,

BATANG PASAMBAHAN MANJANGUAK

Ma agak di hari sahari nangko Malang tak dapek di tulak


Kok mujua tak dapek diraiah Bapulang lah baliau……. karahmatullah.

37
Indak dapek sarimpang padi Allah pangasiah jo panyanyang
batuang dibalah kaparaku Baiak budi nyo
indak dapek bak kandak hati niniak mamak jo tuangku
kandak Allah juo nan balaku. sarato urang nan banyak
Pihak nan diri mandiangko, lah dibacokan kaji jo tahalil
lah singkek umua sarato Patihah diatehnyo.
lah panjang langkah pun baato hanyo lai
lah putuih pandang kabumi Allah Ta’ala basifat qadim
lah pulang pandang akhirat Manusia basifat khilaf
kok gantang sudah lah tantang diri si mandiangko..
panuah bilangan sudah lah lamo banyak dirasai
cukuik jauah bajalan banyak diliek
nan punyo datang manjapuik kok ado siriah hutang pinang
nan batanam datang membubuik. kok salah jo kilapat
Itulah sabab karanonyo, talantak kanaiak
mangko dikaluakan tasingguang ka turun
balam digerakkan padi. kapado kito nan basamo.
ditiokkan malam iyo nak babari maaf dek kito basamo.
dibilangkan hari. dari muluik sampai ka hati
kok harinyo lah ……. Jo hari cako dari dunia lalu ka akhirat
kok malam nyo lah sakian sajo sambah pado….
……..sakian jo malam kini. Marabah sadundun jo balam,
Dek adat Datuak dalam nagari sikok baulang pai mandi,
kok sakik alah basilau i sambah sadundun dengan salam,
kok mati alah bajanguakan salam diharap nak kambali.
kok nan elok bahimbau i
nan buruak lah bahambaukan.

TALAQIN

Ruponyo nan sapanjang nan talimpah pado ambo


buah panitahan sutan, jo nan sapanjang buah panitahan ambo
38
nan talimpah, kok tibo aja ka mati juo.
rasonyo alah babari, Kok tibo syak ajallulah,
lai di ambo ko nan marusuah, badan tabujua tangah rumah
tinggi kok babalik-balik, tadingin raso aia talaqin,
panjangnya tajelo-jelo. dariang-dariang cabiak kain kapan,
Panjang tajelo galik ndak lamo antaronyo
putuih, tinggi manjuak takanak kabek nan limo,
galik rabah, salamo dunia badan talatak tak banyawo.
kito pakai Di pandang ilia jo mudiak,
kok basimpang jalan ka akhiraik, lah tibo pulo iman jo bila
tangih di ambo taisaknyo ka manyumbayangkan badan nan ko.
angan kasutan tabayangnyo. Lah sudah nan bak-kian,
Kato kok ado nan salah, taunjua kaki ka pintu,
kato kok ado nan talampau, Di pandang arah ka bawah,
ma’af di mintak pado sutan, urang banyak alah manjawek,
sabab ba-alah mangko baitunyo ambo. sangka tingga buruang lah tabang
Kok basuo nan bak undang nan bak kuku carai jo dagiang,
papatah niniak moyang kito, nan bak asok pisah jo api,
manuruik, sunah kato nabi. bumi jo langik raso bagucang
Dipancuang talang katurak, takana bana di salah,
diambiak ka junjungan siriah, takana badan di pangajian
labiahnyo ka paga lado, pituah tuangku di surau.
malang kok tak dapek ambo tulak, Dalam buluah, ado buluah,
mujua tak dapek ambo raiah, Dalam pandan baduri,
kok malang ka badan diri ambo, dalam tubuah ado tubuah,
Iyo mumbang jatuah, dalam tubuah insan badiri
kalapo jatuah, kok tibo urang manjapuik, lalu bakato hanyo lai....
patuik sacupak taknyo sagantang Oi. . .rumah tinggalah rumah
luruih sajangka tak saeto, oi....laman tinggalah laman,
walau ketek sabalun gadang,

39
dek lantai sapuluah jajak, Tadanga dorong panimbunan,
dek bandua apuih si aia mato, lah sudah nan bak-kian,
mandanga kato nan bak kian, lalu tatagak mejan-nan duo
mamakiak gonjong nan ampek, urang banyak babaliak pulang
baguncang bumi jo langik, salangkah malin bajalan,
badan lah turun ka halaman cukuik katujuan rantang panjang,
di tanai urang nan banyak, malaikaik datang manjagokan.
taruih kapandam pakuburan. Usua tibo, pareso datang
Lah tibo badan disinan apo karajo nan di kakok
pandang jauah di layangkan, samaso tingga di ateh dunia,
pandang ampia batukiakkan, usah katanyo ka jawek sutan ... .
tampaklah lubang nan sabuah, dandam kasumat nan tak habih
katampaik badan sadionyo. pancia mancia di nagari,
Rusuah jo ibo nan lah datang, tuding manuding samu gadang.
malang kasia kadikadukan, Kini baitu malah dek sutan,
ibo di tangguang badan surang, rancak kini di habisi,
manangih maimbau untung, usah manjadi buah bibia,
badanlah masuk ka dalam nak jan mambarek, ka. Akhiraik,
sinan di apik jo papan di balakang. itulah pintak dari ambo.
Jawab : Nan sapajang buah kabanaran nan talimpah pado ambo. Kok batutua lah ambo danga, ibaraik mangaji
lah ambo simak, lah nyato tajuik jo tilawahnyo, lai di ambo nan marusuah nan manggamang, kok indak
tabaliak, nan bak mamanggang indak taulang nan bak manyapuah. Ujuangnyo sajo ambo semba, lai kabana
kato nan bak kian. Sutan.
Ajuolah panitahan sutan nan talimpah pado ambo, satantangan parundingan kito. Elok kini kito habihi usah
manjadi buah bibia nan jan mambarek, ka akhiraik itulah pintak dari sutan.
A... yo manyo sutan ! Dibalah sibatuang mudo, di rajuik ka lapiak bunta, bukan rajuik sumbarang rajuik,
banang suto ambo jalin. Haram lillah ambo sangajo, antah dek sutan masuak hati bana lah nyato kito sangkuik
pauik, manga kasarupo urang lain. Kini baitu malah dek sutan, antaro parundiangan sutan jo ambo, iyo pulo
malah kironyo. Barela-rela kito nan elok sаrupo urang bajua bali samo kito hanyuikkan kalauik lapeh, nak kito
luluihkan ka tanah lakang di nan luruih kito basimpang. Dibalah buluah di balah, dibalah lalu di patigo di
ambiak kapaga lado. Bismillah, alhamdulillah samo kito baruikkan sajo ka dado. Sagitu di ambo ka jawek
TAMBO

Bismillahirrahmaanir Rahim. Assalamua’alaikum Wr, Wb.

40
Mintak ampun hambo kapado Allah, maaf dimintak ka nan banyak, niniak mamak jo
panghulu, nan gadang basa batuah, nan ba pucuak sabana bulek, nan ba urek sabana
tunggang, alim ulamo jo tuanku, cadiak pandai pagaran kokoh, dubalang jo ampang
limo, jo manti pagawai adat, nan mudo arih budiman, bundo kanduang samo di dalam.
Manyurek di ateh pintu, mangarang di tapak tangan, malompek nak basitumpu, mancancang
nak balandasan, di Datuak...........tibonyo sambah.
Sakali ambo manyambah, sapatah rundiang nan lalu, walau datuak surang nan
disambah, batin bakeh sagalo panghulu, ujuiknyo sambah ka nan banyak, sa ujuik
sambah jo simpuah.
Apolah nan ka ambo pasambahkan. Si joroang manggali lambah, mamakai baju biludu
gandum, kok tadorong ambo manyambah, sakali gawa baribu ampun.
Gulamo mudiak ka hulu, mati disemba ikan tilan, kanailah anak bada balang, pusako niniak
dahulu, lai babuhua bakanakan, kini manjadi undang-undang, nan satitiak bapantang hilang,
nan sabarih bapantang lupo, sampai kini bapakai juo.
Takalo maso daulu, dimusim maso saisuak, katiko langik basintak ka naiak, katiko bumi
basintak turun, sajak kudo mangunyah loyang, sarasah sa pulau paco, salembang sa
lubuak agam, asa solok duo salayo, tigo padang ampek kumpani, limo jo adat
Minangkabau, asa mulo kalau dikaji.
Dirandang randang dimasak, dikirai kirai dipapa,tatangguak ikan gulamo, dibilang bilang
dipapakan,dicurai sitambo lamo, nan satitiak bapantang hilang,nan sabarih bapantang lupo,
kok hilang curiang di batu tulisan limbago tingga juo.
Takalo maso dahulu, di musim maso saisuak,katiko langik basintak ka ateh, katiko bumi
basintak turun, Nabi Adam Hawa patamu, Nabi Nuh rasul kaduo,mako tajadi di tanah
kuniang, ta antak ka tiang Arrassy, taedar ateh kurisi, batabua intan podi, baparmato
intan biduri, ba aleh jo kain suto, suto banamo ainul banat tanunan anak bidodari,dalam
sarugo tujuah pangkek, Kurisi kadudukan nan dipertuan,daulat sultan iskandar
zulkarnaini,anak Syis alaihissalam,anak adam nan kurang aso ampek puluah.

41
mako batiup angin si dolak dolai, babuni gandang jo sarunai Sarato rabab jo kacapi,
sagalo buni-bunian dalam sarugo.takambang payuang ubua-ubua,tando alamat basuko
hati, kawin jo anak rajo ruhun.
dek taat takadia allah. Allah taala kayo sungguah, dapek lah anak tigo urang,laki laki nan tuo
maharaja alih, turun bakuaso di banua ruhun, nan tangah banamo maharaja dipang, turun ka
banua tanah cino. Nan bungsu maharajo dirajo, turun ka pulau ameh paco nan ko.
Manuruik curito tambo alam,pihak di sutan maharaja dirajo, taniat dalam hati, tacinto
dalam kiro-kiro,balaia nyo maso itu di ateh dandang nan sabuah, sarato urang nan
banyak, cukuik nan tuo cadiak pandai,datuak suri dirajo,sarato cati bilang pandai, nan
datang dari nagari basa, ikuik jo puti indo jalito.
Dek lamo dandang balaia,di dalam lawuik baharullah,tampaklah api takijok-kijok,di ateh
puncak langkapuri,gunuang suatu maso itu,banamo gunuang marapi,bio pari maharaja dirajo,
kapado cati bilang pandai,Di tuju kan dandang ka sanan.di tuju cahayo lah hilang, galok gulito
maso itu, tadampa dandang di sinan, di ateh puncak gunuang marapi.
Di mano titiak palito,di pucuak teloang nan batali,
dari mano asa niniak kito iyo di puncak gunuang marapi.
Dek warih jawek ba jawek, pusako tolong batolong, sampai sakarang iko kini, nan soko turun
tamurun, pusako jawek bajawek, iyo di alam Minangkabau.
manurik barih jo balabeh…
Nan salirik gunuang marapi,saedaran gunuang pasaman,sajajaran sago jo singgalang
saputaran talang jo kurinci.
Sajak dari sirangkak nan badangkang, siluluak punai mati,hinggo buayo putiah daguak, sampai
kapintu rajo hilie, taruih ka durian ditakuak rajo.
Dari Sapisak pisau hanyuik,sampai sialang balantak basi, inggo aie babaliak mudiak,
Sailiran batang bangkaweh, sampai ka ombak nan ba dabua.
Sa iliran batang sikilang,inggo lauik nan sadidiah,sampai ka timua ranah aie bangih, taruih ka
rao jo guguak malintang.
pasisia banda sapuluah, hinggo taratak batu hitam, sampai ka tanjuang batu simalidu
pucuak jambi sambilan lurah.

42
Di dalam luak nan tigo, sarato rantau jo pasisie. Nan tuo luak tanah data, nan bungsu
luak 50, nan tangah luak agam.
Nan manuruik bari jo balabehnyo, nan banamo luak tanah data, iyo nan babatu bungo
satangkai, nan basungai bakayu tarok, nan bakampuang di baliak labuah, nan banamo
dusun tuo, balimo kaum disinan, sambilan koto didalam, duo baleh koto dilua.
Nan banamo luak Agam, iyo nan saliliek gunuang marapi, nan saedaran gunuang pasaman,
sajajaran gunuang singgalang, jo sarato gunuang tandikek, sahinggo lado salah mudiak,
sahinggo dusun tongga hilie.
Baitupun luak 50, dari sikokoh pinang tuo, sahinggo sapisak pisau hanyuik, sialang
balantak basi, sahinggo sasauak sungai rimbang.
Dek niniak moyang maso itu, dibuek dusun jo taratak, sabalun ba koto ba nagari, sawah
gadang satampang banieh, makanan urang tigo luak, sarato rumah dengan tanggo.
Dek lamo musim bajalan, alam batambah leba juo, urang batambah kambang pulo,
dibuek adat dikarang undang, disusun tangkai ciek-ciek, dibuhua dikabek arek,
dipakukan katiang panjang.
Dibuek adat ampek rupo, partamo suri tuladan, kaduo ukua dengan jangko, katigo barih jo
balabeh, ka ampek cupak dengan gantang undang nan ampek, undang luak dengan rantau.
Luak dibari ba panghulu, kok rantau diagieh barajo. Nan sokonyo turun tamurun, pusakonya
jawek- bajawek, sampai sakarang iko kini.
Urang padang mahanyuah banang, dikumpa mako dilipek, dilipek lalu dipatigo. Kok
dirantang namuahnyo panjang, elok dikumpa nak nyo singkek, singkek sakiro sapaguno.
Ujuik sambah buah rundiangan, nyato tawalak ka ukuran, tabayang barih balabeh, bana
bak andai kato bida, dek curiang barih dahulu, dek andai pusako lamo, kok basiang di
nan tumbuah, jikok manimbang di nan ado, tumbuah sarupo iko kini
Satantangan(...............................................)

43
PASAMBAHAN BATAGAK PANGULU 1

Kan iyo supakat alam badiri rajo baguguah tabuah larangan


Pangulu badiri supakat kaum tando rang gadang naiak nobat..
Baitu undang dalam adat di bantai kabau panjang tanduak
Tabuhua takabek arek tando nyo syukur ba Nampak an
Sampai kini barubah balun.. tatagak bareh nan saratuih
Mangko di dalam kaum nak salamaik kaua dalam angan..
pasukuan Nan babuku bakaratan di Sinan lah gala dilewakan
Basimpang basapihan, pangulu nan gadang basa batuah..
Alah satanai salatak an gadang di payuang sapatak
Satapak sapijak an basa dalam pasukuan
Murai tak ado nan bakicau batuah pulo dalam nagari..
Rantiang nan indak badatiak lai.. baa sakarang kini nangko
Hari baiak bulan pun bayiak sapihak badan diri kami
Ombak tanang angin salasai karajo nan bapokok
Hujan taduah kabuik pun tarang silang nan bapangka.
Anjuang balayia dimusim nyo Nak kami latak kan lah
Di Sinan alek ka di pancang.. Baban nan bajunjuang
Mangko dilapeh kulansiang Di bayiakan utang nan tapabuek
kanagari Dikaka surek ka rantau Di Sampaikan pasan jo amanah
janji di tagua ikara di muliakan. Pado lah badan di sesok nyo..
tatagak marawa dalam kampuang Adok ka gala rang gadang basa batuah
gaba gaba baradai panjang Pangulu di suku jambak kapalo koto
malatuih badia pusako Sasuai nan bak bidaran

44
Tambo dibukak lalu di pandang Gadang di bari gala..

Tarang lah alam cahayo nyo Maso banamo khalifahtul

Sumarak koto jo nagari Lah gadang bagala malin bandaro

Ragi balipek ka dikambang Mangko di tonggokanlah gala pusako

Ukua lah tibo di jangko Kini bagala datuak bandaro..

nyo Tigo limbago nan Baa satantangan gala datuak bandaro

tajadi.. Nan ko,iyo mintak di imbaukan

Manolah tigo nan tajadi Dilabauah nan golong di pasa nan rami.

Partamo mambangkik batang tarandam Nak nyo talewa di nagari

Kaduo pinang babalah duo Di musauahkan di musajik Allah

Katigo pangulu badiri surang. Di Korong nan jo kampuang

Tibo lah maso lompek basitumpu Baitu kasanang hati kami.

Cancang balandasan,saik bapamenganggan Rencong karateh pena manari

Kato bari kabanaran,kabanaran nan tarabik Kalam patah dawaik tatunggang

Nan ka mambukak lipek Supayo Tantang nangko basudah kalam,

takambang Iyo kamambangkik batang Patah sayok tabang baranti

tarandam Rundiang sagitu malah dahulu

Adok kadiri suku jambak nan babilang. Sambah kami tolong dikumbalikan.

Biriak biriak tabang kasamak Sakian sambah jo titah di paririkan

Di padi mangko nyo makan Kahadapan angku panghulu

Dari niniak turun ka mamak nan gadang basa batuah

Dari mamak taruih ka kamanakan. Alamaik titah bakek sutan…

Tandikek jo gunuang sago

Nak lalu ka batusangka

Ketek di bari namo


45
PASAMBAHAN BATAGAK PANGULU 2

Bismillahirrahmaanir Rahim. Apolah nan ka ambo pasambahkan.


Assalamua’alaikum Wr, Wb. Sijoroang manggali lambah,
Mintak ampun hambo kapado mamakai baju biludu gandum,
Allah, maaf dimintak ka nan kok tadorong ambo manyambah,
banyak, niniak mamak jo panghulu, sakali gawa baribu ampun.
nan gadang basa batuah, Gulamo mudiak ka hulu,
nan ba pucuak sabana mati disemba ikan tilan,
bulek, kanailah anak bada balang,
nan ba urek sabana tunggang, pusako niniak dahulu,
alim ulamo jo tuanku, lai babua bakanakan,
cadiak pandai pagaran kokoh, kini manjadi undang-undang,
dubalang jo ampang limo, nan satitiak bapantang hilang,
jo manti pagawai adat, nan sabarih bapantang lupo,
nan mudo arih budiman, sampai kini bapakai juo.
bundo kanduang samo di dalam. Takalo maso daulu,
Manyurek di ateh pintu, dimusim maso saisuak,
mangarang di tapak tangan, katiko langik basintak ka ateh,
malompek nak basitumpu, katiko bumi basintak turun,
mancancang nak balandasan, sajak kudo mangunyah
di Datuak …….tibonyo sambah. loyang, sarasah sa pulau paco,
Sakali hambo manyambah, salembang sa lubuak agam,
sapatah rundiang nan lalu, asa solok duo salayo,
walau datuak surang nan disambah, tigo padang ampek kumpani,
batin bakeh sagalo panghulu, limo jo adat Minangkabau,
ujuiknyo sambah ka nan banyak, asa mulo kalau dikaji.
sa ujuik sambah jo simpuah.
46
Dek warih jawek ba jawek, sarato rantau jo pasisie.
pusako tolong batolong, Nan tuo tanah data,
sampai sakarang iko kini, nan bungsu luak 50,
nan soko turun tamurun, nan tangah luak agam.
pusako jawek bajawek, Nan manuruik bari jo balabehnyo,
iyo di alam Minangkabau. nan banamo luak tanah data,
Nan salirik gunuang marapi, iyo nan babatu bungo satangkai,
saedaran gunuang pasaman, nan basungai bakayu tarok,
sajajaran sago jo singgalang nan bakampuang di baliak labuah,
saputaran talang jo kurinci. nan banamo dusun tuo,
Sajak dari sirangkak nan badangkang, balimo kaum disinan,
siluluak punai mati, sambilan koto didalam,
hinggo buayo putiah daguak, duo baleh koto dilua.
sampai kapintu rajo hilie, Nan banamo luak Agam,
taruih ka durian ditakuak rajo. iyo nan saliliek gunuang marapi,
Dari Sapisak pisau hanyuik, nan saedaran gunuang pasaman,
sampai sialang balantak basi, sajajaran gunuang singgalang,
inggo aie babaliak mudiak, sarato gunuang tandikek,
Sailiran batang bangkaweh, sahinggo lado salah mudiak,
sampai ka ombak nan ba dabua. sahinggo dusun tongga hilie.
Sa iliran batang sikilang, Baitupun luak 50,
inggo lauik nan sadidiah, dari sikokoh pinang tuo,
sampai ka timua ranah aie bangih, sahinggo sapisak pisau hanyuik,
taruih ka rao jo guguak malintang. sialang balantak basi,
pasisia banda sapuluah, sahinggo sasauak sungai rimbang.
hinggo taratak batu hitam, Dek niniak moyang maso itu,
sampai ka tanjuang batu simalidu dibuek dusun jo taratak,
pucuak jambi sambilan lurah. sabalun ba koto ba nagari,
Di dalam luak nan tigo, sawah gadang satampang banieh,

47
makanan urang tigo luak, nyato tawalak ka ukuran,
sarato rumah dengan tanggo. tabayang barih balabeh,
Dek lamo musim bajalan, bana bak andai kato bida,
alam batambah leba juo, dek curiang barih dahulu,
urang batambah kambang pulo, dek andai pusako lamo,
dibuek adat dikarang undang, kok basiang di nan tumbuah,
disusun tangkai ciek-ciek, jikok manimbang din an ado,
dibuhua dikabek arek, tumbuah sarupo iko kini.
dipakukan katiang panjang. Ramo-ramo si kumbang jati,
Dibuek adat ampek rupo, ketik endah pulang ba kudo,
partamo suri tuladan, patah tumbuah hilang baganti,
kaduo ukua dengan jangko, pusako lamo baitu juo.
katigo barih jo balabeh, Biriek-biriek tabang ka samak,
ka ampek cupak dengan gantang. dari samak ka halaman,
Dikarang undang nan ampek, patah sayok tabang baranti,
undang luak dengan rantau. tasuo di tanah bato.
Luak dibari ba panghulu, Dari niniek turun ka mamak,
kok rantau diagieh barajo. dari mamak ka kamanakan,
Nan sokonyo turun tamurun, patah tumbuah hilang bag anti,
pusakonya jawek-bajawek, pusako dibao dek nan mudo.
sampai sakarang iko kini. Adat pulai bapangkek naiek,
maninggakan rueh dengan buku,
Urang padang mahanyuah banang, manusia bapangkek turun,
dikumpa mako dilipek, maninggakana adat jo pusako.
dilipek lalu dipatigo. Mati datuak baganti datuak,
Kok dirantang namuahnyo panjang, nan gala tatap bak samulo.
elok dikumpa nak nyo singkek, Tantangan wajah sarupo iko,
singkek sakiro sapaguno. lah bulek aie ka pambuluah,
Ujuik sambah buah rundiangan, lah bulek kato ka mufakat,

48
bulek lah bulieh digolekkan, iyo nak samo kito sahamparan,
pipieh lah buliah dilayangkan. samo sahilie jo samudiak.
Tibo di adat lah ba isi, Kok utang nan ka mambayie,
kok limbago lah batuang, kok piutang nan ka manarimokan,
kok tanduak samo ditanam kok kusuik nan ka manyalasai,
kok darah samo dikacau, jikok karuah nan ka manjaniahi.
kok dagiang samo dilapah. Nak bahimbaukan di pasa nan rami,
Manuruik adat nan bapakai, dilewakan di labuah nan golong,
kok ketek babari namo, kapado urang di nagari.
lah gadang babari gala. Marabah sadundun dengan balam,
maso ketek banamo ……… sikok barulang pamandi,
kini bagala Datuak ………. sambah sadundun dengan salam,
Tantangan limbago na baitu, kato harap dibunisi,
dek ketek banamo ……….. sakian sajo sambah pado datuak.
kini bagala Datuak ………

49
PASAMBAHAN BATAGAK PANGULU 3

Assalamu'alaikum Warahmatullahi Wabarakatuh


Ampun dipuhunkan pado nan satu ',maaf diminta kapado Pangulu-pangulu, Niniak Mamak
nan gadang basa batuah,bila Maulana jo tuangku, jo manti pegawai Adat, nan mudo
pambimbiang dunia, gadang ketek tuo jo mudo, sarato laki-laki jo prampuan Nan dilingkuang
barieh jo balabeh, didalam cupak jo gantang, dikanduang adat jo pusako. Bundo Kanduang
didalam panggilan ambo juo.
Penghulu banyak nan batuah, tuangku banyak nan kiramat dubalang banyak nan sati.
Karih talatak ateh banta, banta basusun ampek-ampek, sambie tagak ambo manyambah,
manyamabah lalu ka nan rapek.
Batagak batu palano, tampek urang mambuek saka, tagak basabab bakarano, sapakat
silang nan bapangka.Manuruik papatah cupak gantang,dek banyak ragu kok tibo. dek lamo
lupo kok datang, manusia basifat kilaf, kok gawa ambo manyambah, maaf dimintak banyak-
banyak, di Datuak tibonyo sambah.
apolah nan ka ambo pasambahkan kapado Datuak. Sajak adat samulo jadi, sajak itam
simerah kuku, manuruiek warih nan dijawek. Kato pusako nan batoloang, nan satitik
bapantang hilang nan sabarih bapantang lupo, nan tak ragu karano banyak, nan lupo karano
lamo.
Kabanyo asa nan dahulu, gunuang suatu maso itu ,kok gunuang sabingka tanah, bumiko
sapahimbauan, kok lawuik sacampak jalo, tanah darek balun lai leba, nan timbuah Gunuang
Marapi. Loroang kapado niniak moyang kito, asa usua kalau dikaji, didalam sitambo lamo,
sapieh balahan tigo jurai, asa na dari Banua Ruhum.
Nan tuo Maharajo Alif, nan tingga dibanua Ruhum, hann tangah Maharajo Dipang nan
tingga di banua Cino, nan bungsu Maharajo Dirajo nan turun kapulau ameh nangko. .
50
Warisan niniek jo moyang, nan takarang didalam tambo,nan satitiak bapantang hilang, nan
sabarih nan tidak lupo,sampai kini tapakai juo, lah babilang abad nan talampau, lah labiah
baribu tahun, tak tantu musim nan talansuang, bilangan tahun nan ta lalu, dalam pangakuan
urang juo, sakato juo tantang itu.
Manuruiek warieh nan bajawek, aluran pusako nan batoloang, nan bungsu Datuak
Maharajo Dirajo nan turun kapulau ameh nagko. ta kalo maso dulu, dimusim maso saisuak,
kato pusako manyabuikkan. Dari mano asa titiak palito, iyo dipuncak telong nan batali, tarang
bulan bamego-mego, cayo manyambua katangah padang. Dari mano asa niniak kito, dari
puncak Gunuang Marapi, turun kagalundi nan baselo, iyo di Pariangan Padang Panjang.
Basentak turun kabawah, dibawah labuah sitimbago, lah tibo diguguak ampang, di
siligundi nan baselo. Disitu mulo bataratak, mambuek tampek surang-surang, bakeh diam
masiang-masiang, sabalun bakoroang jo bakampuang, sabalun ba koto jo banagari.
Disitulah mulo mancancang jo malatiah, joloang malambeh jo malamun, mangko batanam
Baro bilah, Mako ditaruko sawah jo ladang dilambeh hutan jo baluka, dirambah samak rimbo
dalam, dilambang tanah bumi subua.
Pado maso kutiko tu, alun basintuak lubuak aluang, alun batoboh pakandangan, alun
başunuah kuraitaji, alun banareh sungai limau, alun batiku pariaman, sasapan balun lai batundo,
maso badeta deta upiah, maso bapinggan kayu panarahan.
Dibueklah sawah gadang satam pang banieh, makanan urang tigo luak, nan dibuek niniak
muyang kito, Datuak Tantejo gurhano, niniak kolat namo ibunyo, indobijo namo bapaknyo,
nan manurang sambie tagak, nan maatok sadang duduak.
Habih tahun babilang musim, bumi bulek alam baputa, siang jo malam dek baganti, aia
makin lamo makin susuik, alam batambah laweh juo, nan bumi batambah leba juo, lah lapang
alam bakeh tagak, urang batambah kambang pulo, aka batambah manjala, ditambah pulo
tampek diam. Dibuek koto duo buah, iyolah koto Padang Panjang, duo jo koto Pariangan.Mulo
dibuek koroang Jo kampuang, dibuek rumah jo tanggo, sarato labuah jo tapian.
Dibuek gala duo buah, Datuak Maharajo Basa, di Padang Panjang, Datuak Bandaro Kayo
di Pariangan, kamudian ditambah ampek lai, sampai salapan anam baleh, mamimpin koroang
jo kampuang, sarato anak kamanakan, kalau kusuik kamanyalasai, kalau karuah Kaman janihi,

51
sampai kini baitu juo, patah tumbuan hilang baganti, soko turun tamurun, pusako jawek
bajawek, kapanuruik aluah nan luruih, kapanampuag jalan nan pasa, ka mamaliharo anak
kamanakan, sarato harato jo pusako.

KUMPULAN BATANG PASAMBAHAN


1. BATANG PASAMBAHAN

Sungguhpun sutan surang Alah dicari hari nan baiak


Tampek ambo manibokan parundiangan, kutiko nan elok.
Lah sarapek niniak mamak Hari nan baiak pun alah tibo
kutiko nan elokpun alah datang
Sarato angku kito nan tuo-tuo,
Sabab itu dilapeh nan mudo
Ipa jo bisan,indak katinggalan.
nan capek kaki nan ringan tangan,
Sungguahpun di ambo buek mancabiak siriah mandayuang pinang,
tarabiknyo Lah samupakaik maningkek janjang manapuak bandua,
niniak jo mamak mangumbalikan manibokan padah namonyo.
pado ambo. Limbago padah nan alah tibo
niniak mamak alah mahadiri
Baa di ambo ma anta
pun baato anyo lai
sampai bakeh sutan.
Ba a pihak sipokok
2. BATANG PASAMBAHAN

Sapihak kami nan datang Katingga jo parundiangan


Sa arak langkah dari Iko malah tibo disiko
rumah Manuju ranah kampuang nanko
Sa ayun lenggang nan golong Limbak nan dari pado itu
Nan bak itiak pulang patang Ma agak dihari nan sahari nan ko
Saupo awan bararak sanjo Alah ko hari ko nan baiak
Danga disutan ibaraiknyo Alah kok bulan nan mancahayo
Anak urang diampek angkek Sadang manjadi bungo kambang
Nak lalu kapanyabungan Anjuang balaia dimusimnyo
Singgah sabanta di Biaro Laia takambang kapa malaju
Pai kami lai jo mupakaik
52
Ombak basibak kiri jo kanan Ko malah tibo di pulau idaman
Taratai malambai bak kamboja Tujuan ka pulau idaman
Ikan bagaluik nan jo buiah Tampaik bakaua jo
Angin mahampeh batu karang banaza Bakaua dinan tuo
Baitu sulik bamain cinto Tapi sutan... Bamintak dinan mudo
Dek pandai nankodonyo Pun baato anyo lai
Kapa marapek dipantai cinto

3. BATANG PASAMBAHAN

Sapihak kami nan datang Jalan rayo titian batu


Sa arak langkah di nan golong Labuah panjang cindai
Manuju ranah kampuang nan ko tajelo
Kampuang nan indak katinggalan Kasiaknyo mipih batu aia di pipih
Di paga bukik sakaliliang Kasiaknyo aluih bak di pimpiang
Di salo gunuang tungku tigo Batu bulek susun basusun
Tigo nan cukuik sajarangan … Paga adaik batimba jalan..
Gunuang ma ijau bak langik biru Pudiang ameh sabalah lua
Aia tajun bak maniak putuih Pudiang sirah sabalah dalam
pangarang Jiluang babatang – batang
Padi manguniang bak parmadani Babelok lalu ka halaman
takambang
Laman nan indak panjang
Batang karambia linggayuran
bana
Rumpuiknyo gati-gatian
Malayo bungo saliguri
Sawah bapiriang dinan data
Malambai bungo tali-tali
Ladang bapetak di nan malereng
Bungo sitinjau kawan
Cando dusun batumpak-tumpak
Tabik sarano randah
Ma ijau rono parak jaguang mudo
Mangko di bunyilah bunyi -- bunyian
Maupiah ilang tangkai
Maringih sabalah tangkai
Bak timah bungo lado..
Bakukuak si kinantan
Taruangnyo ayun-ayunan
Balam mambu ua marantak sangka
Salo manjalo kacang panjang
Talenggang kadalam parak
Antimun mangarang bungo
Cubadak lalaian baruak
Mangko di iliakan labuah nan lonjong
Kamuniang sandaran alu
Limau manih pantan kudo
Tabek nan bunta bak kiambang
53
Aia janiah ikannyo jinak Tatagun mancaliak rantiang
Tampaik mandi urang tigo luak Alah ko suko di inggok I
Aia di minum urang tigo lareh Manuruik kaba nan di dapek
Di sauak tak namuah abih Manuruik barito nan basuo
Di timbo tak namuah kariang Urang siko bamuluik manih
Kulari babondong-bondong Budi baiak sangaik katuju
Bada sapek sikua – sikua Ko malah buktinyo
Ikan barandai amaeh Kami disambuik di muluik manih
Biruang malinteh - linteh Disonsong siriah di carano
juo Ba a kiniko
Salorong badan diri kami Sungguah di ambo tarabik
Nan bak buruang ba bondong kasutan ditibokan Bak kajadinyo
Karumah sutan Rimbo basah alah tatuju kasadonyo
Tabang sa awan di udaro Jo salam kami ucapkan
Babega-bega di rimbo nan satumpak Pun ba ato anyo lai.....
Hinggok di kayu rimbun daun

4. BATANG PASAMBAHAN

Kapeh ditanam rang Biaro Hakikaik rundiang nan katangah


Tanun lah lamo tabangkalai Makrifat batin babicaro
Turab bakumpua kadalam peti. Dikanduang adaik kasadonyo
Dipegang tali pilin tigo Adaik banamo sopan jo santun
Buhua nan kokoh nak jan ungkai Tigo limbago nan dikanduangnyo
Nak arek simpai nan sati Partamu sambah -- manyambah
Mulo disabuik nan taraso Kaduo baso jo basi
Nan taraso kadisabuik Katigo siriah jo pinang
Nan takana kadikatoakan Dek saruain sirih nan sahalai
Berkilatan parmato cincin Dek saruan pinang nan
Balalah cacak diparan sagaiang Tagah timbakau
Batapuak subang ditalingo marayu pulo Babondong kapa
Rundiang tagaia dalam batin nan jo biduak Sajak samulo
Mulonyo lafa ditulihkan pulau perak Dilorong pado nan
Sori nak sampai kagunjainyo duduak
Luak tidak lembang pun tidak
54
Duduak lah tibo di tampek Nan di imbau pun alah tibo
nyo Dibalah balah roton Sanang hati sipangkalan
Tiok di balah sipi pipi Sanang lah hati bukan kapalang
Siang manjadi angan angan Raso di siram aia bungo
Malam manjadi buah mimpi Raso di ureh aia mawar
Apolah nan manjadi buah mimpi Pintak raso lai kabuliah
Sakolah di pasa padang Kandak raso kabalaku
Pakai garendeng duo jo tigo Namun baa to hanyo
Nan di pangia alah datang lai
……………………………………………….

5. BATANG PASAMBAHAN

Baroyaklah buruang dalam sangka Mulonyo kato kabadanga


Pakiriman rajo dari hulu Tagah dek langkah nan salangkah
Nak sanang hati sinan pangka Dek awa kato nan sapatah
Disabuik maso dahulunyo Awa balun bakato bana
Takalo maso dahulunyo Didalam kato nan duo
Diinok dianang-anang Kato kulipah nan di pacik
Dipikia dalam hati Kato umanaik nan dipegang
Mancari bana nak saiyo Turun kalareh nan baduo
Mancari paham nak nyo sampai Partamo lareh nan panjang
Bulek lah buliah digolekkan Kaduo lareh nan bunta
Picak lah buliah di layangkan Laianyo buek samupakaik
Bulek nan indak bapasagi Garak nyo batin dari Allah
Picak nan indak bak limbiang Namun baato anyo lai
Mulonyo pandan kabaturuik …………………………………..

6. BATANG PASAMBAHAN

Dama sabuah dalam di ataih ataih Takalo budi kamarangkap


Ambiak sabalah kasilokan Siriah balunlai kabakunyah
Dama pacah tanun lah berai Pinang balunlai kabagatok
Masonyo Allah kamambarikan Adok dek silang banan pangka
Takalo aka kamanjelo Baiak karajo dinan pokok

55
Dibantuak cando mupakaik Jadi karajo dek saiyio
Disusun kayu dipagu Hasia lah cukuik kasadonyo
Ditinggang pulao ameh Karajo bamulo anyo lai
Dek ameh sagalo Tukang masak tingga didapua
kameh Dek padi sagalo Tukang kayu tingga mangapiang
jadi Padi sia rang Juaro tingga dibaso basi
baniahkan Padan Tahu dipaneh nan kamalatuih
bahawa batapati Tahu di hujan kamanabak
Karang bakarang bamuliakan Nan mandirian sapanjang adaik
Kabaruah kabalai akaik Namun baato anyo lai
Kabalai nak rang koto tuo ………………………………..
Tumbuah lah tuah dek sapakaik

7. BATANG PASAMBAHAN

Sapihak kami nan datang Indak basisiah jo babeda


lyo dikampuang nan
baradaik Barumah
batungganai Bakoto
bataratak
Di bawah kulipah datuak-
datuak Bimbiangan tuanku rajo
tuo Nan bakabilaik ka tanah
makah
Rajo nan indak sumbarang rajo
Indak rajo rang manjajah
Indak pulo rajo babali
Rajo badiri sendirinyo
Dek izin Allah pawaris Nabi
Kok kabilaik indak sumbarang kabilaik
Tandonyo cinto kapado Allah
Tandonyo sayang kapado nabi
Titisan Ibrahim jo ismail
Baa kiniko
Sungguahpun ambo surang tampaik
Manibokan parundiangan
Dek babedo jo babateh antah hari alah banamo baiak
Alah tatabua ka nan Kutiko alah banamo elok
banyak Alah taserak ka Galah salapan manunjuakkan
nan rami Alah tatumpah Kutiko limo mangatokan
salam Alah tabega ka langik hijau
Tauntuak niniak dengan mamak Ka lauik batata intan
Nan duduak sa edaran Jatuah ka bumi jadi kabanaran
Tagak sa hamparan Kabanaran tabik ateh niniak mamak
Ka sutan juo tibo parundiangan Sauah di bongka kapa malaju
Tumbuah sarupo iko kini Laia takambang angin tibo
Ombak basibak kiri jo kanan

56
Taratai malambai bak kamboja Alah cewang cuaca budi
Ikan bagaluik nan jo buiah Nyato didalam paham aka
Tapi sutan Jaleh dihati nan tasimpan
Dek pandai nakhodo nyo Babua ka iaman
Dek sigap kalasi kapa taguah Ujuik pangana ka tapian
Kapa marapek di pulau cinto nak jaleh pasia di pandang
Ko malah tibo di pulau idaman di talauak tanjuang bungo batalun
Tujuan ka pulau idaman di riak karang mahampeh
Tampaik bakaua jo di Sinan buih mambayang
banaza Niaik mukasuik pun baa to anyo lai
dalam hati Cinto nan elok ……………………………….
baharapan Ba a kiniko

8. BATANG PASAMBAHAN

Barundang rajo nan barampek Dibukak tambo diliek undang


Di balai balerong paranginan Undang undang akan dakwa
Di amparan batu patah patigo. nafi apo kajawab
Batu putiah sandaran rajo Indak basasi bakatarangan
Rajo indak sumbarang Barundang rajo andemar
rajo Indak rajo rang babali Tumbuahlah karih dihalaman
Rajo badiri sandiri Harum bajawek siang jo
Dek izin Allah nan kuaso malam
Bakiblat ka tanah makah Sampai kalangik tujuah pangkek
Titisan Ibrahim jo ismail Babaun pulo ka sarugo.
Tausah dengan batal Kato tak buliah di jawab lai
Mangaji halal dengan haram Kato nan rapek ba andai andai
Di adat tapakai Diliek pado nan rapek
Di syarak talabiah ingek Tingga pai jo mufakat
Iman lah lakek dalam hati Datang sajo nan
Rupo lah Nampak kaliatan manghadap Manantang
Karajo si pangka mambayang. pado sipangka
Dibukak tambo dilawuik cino
Sudah di bukik langgang puri

57
Di Sinan anggang tabang randah Luak tidak lembang pun tidak
Jawek lah salam dari ambo Duduak lah tahanyak
Salam pituah dari nabi pado tampek nyo
Tando kito sa agamo sa akidah Hanyo sagetek nan marusuah
Insyallah nak sapayuang jo rasullah Barisan pincalang kok ndk
Nak luruih jalan kasa rugo luruih. Kok senjang amparan
Jawek lah salam dari ambo lapiak Tantu bakisa tampek
Asslamualaikum wr wb. duduak.
Salam ambo lah bajawek di nan basamo Tabang lah buruang basamo tibo
Ma iriang malaikat nan banyak Tibo dirimbo bakirai bulu
Rakib jo atib datang manulih Takatok elok buruang nan tu
Tando kito sa ugamo sa akidah Kato nyo buruang dayang nan banyak.
Inysallah sapayuang jo rasullah. Kiriman puti gambo lelan
Syaf banamo duo Alah di angan alah mambayang
Lirik banamo ampek Garah lah rajo maangkek tangan
Syak banamo duo Sabab puti basurah
Mambayang adab nan jo adat Alah di curai alah di papakan
Lirik banamo ampek Alah dibukak sit ambo lamo
Di kato nan ampek Tapi sutan
pakaian kito kasodonyo Sungguah pun ambo nan katamuko
Langkah nan ampek Bukan lah ambo cadiak pandai
Pakaian dubalang dalam kampuang Disuruah ambo pai
Parik paga tu namo nyo Ditangah ambo branti
Babondong kapa nan jo biduak Mangko dek sabab baitu
Sajak samulo pulau perak Ambo lah tasuruah tasarayo
Di lorong kapado duduak Dek niniak mamak

58
9. BATANG PASAMBAHAN

Lahia nyo paneh nan bak musim Rao jo mapap tunggua


Batin nyo garak dari Allah Lampuang Palembang koto bahari
Lah tibo garak dari Allah Mulo nyo dapek dalam undang
Bakahandak Allah. Tasabuik dalam kitap tambo
Sasuai ayat dalam al qur’an Apo lah isi kitap tambo.
Didukuang hadist duo jo tigo Nagari dibari suko ampek
Kun fayakun jadi mako Suku baindu babuah paruik
tajadilah. Kampuang di bari ba nan tuo
Mangko manyusuik lah lautan cino Tampuak di pacik dek niniak mamak.
Bakurang lautan india Nagari di bari ba pangulu
Taisak pantai lautan jawa Pangulu juo punyo adat
Mangko tajadi lah selat sunda Adat nan duo bararakan.
Karakatau manjulang tinggi. Partamo adat islamiah
Mangko tajadi pulo lah alam Minangkabau Kaduo adat jahiliah.
Sadang di linduang awan biru Takato adat islamiah
Tampak lah lautan arab Yang mulia tuangko banuruhun
Mambayang ka aceh surambi makah.
59
Mambawo mangkuto dari timur Mamutuih bungo di ujuang dahan
Niat sangajo dalam hati Mamatuih lalu karantiang nyo
Handak ma angkek rajo Kataluak jalan ka kinari
Mangkuto duo bararakan. Gadang nan 2 baharapan.
Dari Allah turun ka nabi Partamo niniak mamak katamangguangan
Dari nabi turun ka rasul Koto piliang di pacik nyo
Dari rasul turun kapado Kaduo datuak parpatiah
kito Sampai kini tapakai Budi caniago di ganggam nyo.
juo. Urang nan arih bijak sano
Jiko tapakai nan ba itu Manikam batu nan jo karih
Jaleh sapayuang jo rasullullah Urang karih lalu kasumpu
Sarugo imbalannyo. Singgah sabanta di palabuhan
Jiko ndk tapakai nan baitu Lah jadi warih di pangulu
Mangko bangoncang bumi jo langik Hutang dek kito manyampaikan
Tangendeng nagari makah Tapi sungguah pun dek sungguah pun
Kito di seso kasado nyo Di ambo manyampaikan
Disumpah tujuah turunan Dangga di mamak gurindam nyo.
Dikutuak tujuah musim Jam gadang pusako bulando
Nauzubillahimin zaliq. Talak di pasa ateh
Mangko kabak arek di kito nan punyo Tampak nan dari ampang gadang
lapeh sajo tambek Sasimpang jalan ka koto tuo.
tumbuah ligundi bungo Kok iyo nak masuak sarugo
Didakek pucuak anau batu Bazakat jo bafitah
Jaleh budi nan paguno Usah lupo mangaji jo sumbayang
Umat dari dang tuangku. Nak tarang jalan kasarugo.
Tasabuik adat jahiliah Sungguah pun ambo nan katamuko
Allah jo rasul sajo nan ka tau Bukan lah ambo ka malinteh
Apo sabab dek baitu Indak pulo ria hati didalam
Jikok dibukak utang nan katumbuah Tagah patuah ka nan tuo
Piutang nan ka batambah.
60
Taat ka alim ulama Kato adat kato pituah
Di suruah ambo pai Pituah rajo nan baduo
Di tagah ambo baranti. Pakain manti jo dubalang
Mangko sabab dek baitu Pincalang tau cadiak jo nan pandai
Ambo lah tasuruah tasarayo Santano kaki salah langkah
Dek niniak mamak.. Atau muluik salah kato
Nak duo pantu sa iriang Ambo nan usah di utangi
Nak duo pantun sajalan Manitah tu bana nan baru baraja

10. BATANG PASAMBAHAN

Dari lah dusun k situjuah Balalah cacak di paran


Sirauik pamancuang kalam Subang batapuak di talingo
D susun jari nan sapuluah Rudiang tagaiang dalam batin
Sambah sairiang sarato salam Mulonyo lapa ka ditulihkan
Bukan k ambo rangguik rangguik sajo Suri tagunjai nan lah lamo
Tarangguik daun pisang rajof D alua di suri nan tagunjai
Bukan ki di sabuik sabuik sajo Manantang d ari sahari nan ko
Jadi warih di nan tuo. Dimalam samalam kini
Ka jadi warih di nan tuo Kok di agak di kanang kanang
Adat jo limbago kito pakai Di timbang saabih patuik
Tando panghulu sa andiko Samo manakua kito ka bumi
Ambo nan indak cadiak pandai Managadah kito kalangik
papah dek angku jo bicaro. Di langik gabak ka hujan
Adat kato nan di sambah kan Suko lah bumi manantikan
Bakilatan parmato cincin Mananti garak dari Allah.

61
Pandangan jauh di layangkan Tacapai niat nan di cinto
Pandangan ampia di tukiak kan Baduri pandan di silayo
D tukia cando ka tangah rumah. Silayo tumbuah di
Silarak bungo salimpayo pimatang Dibaliak rumpuik
Jatuah silaro nan tigo tangkai nan bajelo Badiri adaek jo
Bagarak alam medan mancahayo pusako Jamu di saru jimek
makasuik sipangka nan lah sampai. datang. Alek di panggia nan
Jikok dikaji sbalum nan ko lah tibo Adat jo sarak lah ba
Takalo marawa ka baturiah satu Kaji nan samo ba amal
Sblum pdan ka ba ukua kan Ba itu pituah salamoko.
Takalo mulak mulonyo Anak jo bapak lah batamu
Masonyo allah ka Hati lah samo di janiah kan
manggarakan Di takuak lah Muko lah samo d putiah kan
hari jo mupakaik Di karang janji Ba itu tando ati suko.
jo rundiangan Ba adok2 jo nan Salorong di badan diri kami
patuik janiah bakandak pdo ragi
Mako d pangia lah karik baik Nak jadi batiak pakalongan
Ipa jo besan Rusuah lah gadiang biji
Panjang bakaratan lauik ujan d langik banantikan
basibiran jo bako rang Intan di timbang di taraju
kampuang Nan jauh lapehkan Perak talatak di tuangan
panggia Mangko tatahan gabak di hulu
Nan ampia mknan imbau Bunyi guruah manganduang hujan
Sajiran mknan tulih Hujan bari barasa
Mako sapakaik lah niniak dengan mamak Paneh bari ba puhun
Di hari sahari nan ko Karajo ba nan pangka
Sadang wakatu bungo kambang Karakok bari bajunjuang
Anjuang balaia di musimnyo D karajo nan ba pokok
Sauah tatagak angin tibo Silang nan ba pangkak
Gadang hati bukan kapalang
Balaku kandak di nan kuaso
62
Alah di hari drintiah kan Aia katangah mangko di minum
Baban barek dsangko ringan Nasi ka tangah mangko di
Nan indak lah ba adokan makan Nak sanang ati
Gunuang tinggi di sangko randah sipangkalan Pulan punai
Nan jauah lah bajalang tanjuang bakabuik Biduak nan
Ko malah tarapak d tangah rumah duo jo parahu Datanglah kapa
Lah tarapak di tangah rumah nan dari aceh Nak nyato sajo di
Dari pauah ka tarantang daratan
Rajo amaek pai mngaji Salam sampai sambah lah cukuik
Pakai mangkuto nan batanun Kaamasan Pintak raso ka buliah
batatah intan degan podi Kandak raso ka balaku
Dari jauh kmi lah datang Rundiang di laia kan ka hadapan malin
Arok cameh tuan mananti Batin ka niniak mamak nan basamo
Jo adah cukuik manantikan Nan sambah kami tolong d kumbalikan
Kan Ba ittu kato tuan

KUMPULAN KATO MINTA MAAF DAN KATO MAMULAI

PANITAHAN

KATO MAMULAI PANITAHAN 1

Adat barundiang jo tuan Walaupun tangan salah jambo


Kato adat kato pituah Ambo nan usah di utangi
Pituah rajo nan baduo Manitah tu bana nan baru
Pakaian manti jo dubalang baraja. Singkek bauleh Kurang
Pincalang tau cadaik jo nan pandai. batukuak Rela jo maaf ampo
Santano kaki salah langkah pinta.
Atau muluik salah kato Rundiang tibo pado ……

KATO MAMULAI PANITAHAN 2


63
Sungguah pun ambo Dek cinto pulau ka nan lamo
barundiang jo tuan Agan katapian sajak dahulu
Ambo ba ibaraik sampan tuo. Walau ka hanyuik de galombang
Kok pandayuang galah alah Sarpihan dayuang di pakai juo.
patah Dindiang larak Singkeh bauleh kurang batukuak
Lantai lah tirih Relah jo maaf ambo pinta.
Dama palito lah abih pulo Rundiang tibo kabakeh…………
Tapi tuan….
KATO MAMULAI PANITAHAN 3

Kato adat kato pituah Walah pun tanggan salah jambo


Ptiuah rajo nan baduo Ambo nan usah di utangi
Pakaian manti jo dubalang Apo nan sabab dek baitu
Pincalang tau cadiak jo nan pandai. Manitah tu bana nan baru baraja
Santano kaki salah langkah Singkek ba uleh kurang batukuak
Atau muluik salah kato Rela jo maaf ambo pinta

KATO MAMULAI PANITAHAN 4

Mandanga rundiang dari sutan Nyato ibaraik rang balayia


Itulah kato sabana nyo Ka lawuik lapeh
Sanang lah hati bukan kapalang Katangah takuik jo galombang
Sajuak anggoto ka tujuah nyo. Katapi taluak tanjuang baliku
Tapi samantang pun baitu Banyaklah buayo nan mananti
Di pihak badan diri ambo Kok tagolek sampan di lawuik
Ambo bak umpamo rang batanun lapeh Tando nyo angina kancang
Banang basusun batanun rapi bana Kok salah padoman ambo
Kilek mambayang pakai Tando nyo ambo baru baraja.
Taralah dek kito nan basamo. Dek cinto ka muaro lai

64
Dek angan katapian sajak dahulu Alamaik ambo karam surang

Tapi baalah mangatokan Sabab ambo ndk biaso baranang.

Kok patah pandayuang budi Tapi ambo cubo balaia di lawuik lapeh

Kok sayuik ka mudi kapa Tolong di tuan jo aka budi

Aka papan parahu kok indak kuaik Jo maaf rundiang ambo jawab

KATO MAMULAI PANITAHAN 5

Sungguah pun ambo barundian jo Santano manimbang sahabih kato


tuan Kok tuan gunuang nyo talampau Mancaliak sahabi ragi
tinggi Lurah nyo talampau dalam Nan gayuang wajib basambuik
Tabiah licin kelok baliku Nan kato wajib bajawab
baa lah ambo manampuah nyo. Kok baramuak ndk samo dalam
Tapi jikok di inok di manuang kan Balari indak samo kancang
Di caliak ka wujuik paham Singkek bauleh kurang batukuak
Lah nyato titian budi tarang jo batin Rela jo maaf ambo pintak.
kaarifan.

KATO MAMULAI PANITAHAN 6

Badabua ombak mamacah Atau muluik salah kato


Badabua lalu katapi Walau pun tangan salah jambo
Taruih manyasak kapak Ambo nan usah di utangi
serek Nahkhodo mati Manitah tu bana nan baru
tabunuah Ditembak palimo baraja. Singkek bauleh kurang
japun Badia sadantun duo batukuak Relah jo maaf ambo
latuih. pinta.
Santano kaki salah langkah

KATO MAMULAI PANITAHAN 7


65
Sambah sa ujuik ka panghulu Ukua jo jangko kok talampau.
Sabarek bungkah nan piawai Kalilawa di sungai rimbang
Naraco luruih main daun Anak ruso mati tadabiah
Indak basisiah jo basibak Kok gawa tolong lah timbang
Bukan ba hinggo jo babateh Kok doso ampun nan labiah.
Dari ujuang lapeh ka pangka Rasian pamenan lalok
Dari tapi lalu ka tangah Kacimpuang pamenan mandi
Dilingkuang sambah ka sadonyo. Kurang pambilang jo paatok
Gantang panuah cupak balanjuang Sambah jo salam pamanuahi
Sukatan anak minang kabau Ujuik sambah kapado....
Jo salam sambah di anjuang

KATO MAMULAI PANITAHAN 8

Kasah Ambun Kasah Kanai kulari nan ba palun


Biludu Batanti ba jaik tapi Mulonyo kato disambahkan
Baturap jo banang sirah Disusun jari mintak ampun.
Alah tahampai di sandaran Kajirek tabang ramo2
Pisau sirauik ulu songsang Inggok mancangkam lidih saga
Saruang nyo tareh kayu jati Tadabuak lalu ka tanah
Ulu nyo pangka kayu kamaik Ketek indak disanjuang namo
Diambiak paracik buah. Gadang indak disabuik gala
Takuik ganta ambo mambilang Sambah tibo di tangah2
Pangulu banyak nan sati Diminta reda dengan maaf
Tuangku banyak nan kiramaik Kahadapan baliau nan basamo
Rang gadang banyak nan Ujuik sambah ka......
batuah. Mulonyo jalo di
serakkan
KATO MAMULAI PANITAHAN 9

Walaupun ka angku lyolah ka bakeh niniak jo mamak


limpahan sambah Curahan salam Langkok sarato imam katik
wujud di bathin Bundo kanduang samo didalam.
66
Kok Indak tasabuik namo ciek ciek Singkek bak raso ka bauleh
Kok indak tabilang gala surang Kurang bak raso ka batukuak
surang Kaganti pa atok pambilang kahadapan baliau nan basamo
gala Karilaan sajo pamanuahi . nan Rundiang tibo pado ……
dimintak rela dengan maaf

KATO MAMULAI PANITAHAN 10

Walaupun angku surang nan taimbaukan


Ibu bapo karik jo baik
Wujuik pangana ka nan rapek
Urang nan tau cadiah pandai
Sambah tatabua ka nan banyak.
Nan mudo arih budiman
Sambah sawujuk nan jo simpuah
Langkok sarato bundo
Sabarek bungka nan paiawai
kanduang Samo didalam
Naraco luruih main daun
panggilan ambo. dimintak rela
Indak basibak jo basisiah
dengan maaf kahadapan baliau
Bukan bahinggo jo babateh
nan basamo wujuik sambah ka
lyolah kamajilih niniak mamak
angku....

KATO MAMULAI PANITAHAN 11

Sambah jo salam ambo Bundo kanduang samo didalam.


Kapado angku angku niniak mamak Kasah ambun kasah biludu
Nan gadang basa batuah batanti bajaik tapi
Angku angku alim ulama baturap jo banang sirah
Suluah nan indak kunjuang padam alah tahampai di sandaran.
Angku angku cadiak jo pandai Mintak ampun hambo ka panghulu
Pasak jo kungkuang di nagari. nan salirik duduak di tapi
Nak salangkok ganok nyo lah nan saedaran adok ka tangah
Dubalang jo rang palimo jo sambahlah juo dimuliakan.
Parik dalam pagaran kokoh Anak itiak ateh dalimo
67
anak alang dalam baluka dimintak redha dengan maaf
Kaciak nan tidak tapuji namo ka hadapan baliau nan basamo
gadang nan tidak tapuji gala wujuik rundiang ka ………….

KUMPULAN MAMBAWO KATO BA IYO

KATO MAMBAWO KATO BALEGA 1

Nan sapanjang parundiang tuan Dek biaso juo


Nan taanta bakeh ambo Lamak siriah lega carano
Iyolah dalam adat nan bapakai Lamak kato lega bunyi nyo
Dalam cupak nan barisi. Kato ka ambo bawo jo baiyo
Tapi sungguah pun dalam adat nan bapakai Rundiang ka ambo bawo jo mufakat
Dalam cupak nan barisi Ma agak kabuah bari nyo
...... Lai basaba sutan mananti

68
KATO MAMBAWO KATO BALEGA 2

Nan sapanjang parundiang tuan Mangabek kato jo mufakat.


Nan taanta bakeh ambo Baa sakarang kini nangko
Iyolah dalam adat nan bapakai
Tumbuah pangana dalam hati
Dalam cupak nan barisi.
Tarabik kiro kiro dari ambo
Tapi sungguah pun dalam adat nan bapakai
Nak mambawo kato jo ba iyo.
Dalam cupak nan barisi
……………… .……… Duduak ba iyo jalan bamolah

Iyolah rancak susunan bak siriah Kahadapan niniak jo mamak

Susunan adat jo limbago Nan sadanciang bak basi

Pusako niniak moyang kito Saciok nan bak ayam

Takalo maso dahulu nyo. Di adat jalan badiri

Kok adat lai batangkai Di syarak jalan nan tarang

Limbago ado batampuak Kato ka ambo bawo jo baiyo

Kok undang ado tali nyo Rundiang ka ambo bawo jo mufakat

Alah arek bakabek pulo. Maagak kabuah bari nyo

Mangabek undang jaleh sakato Lai basaba sutan mananti.?

KATO MAMBAWO KATO BALEGA 3

Nan sapanjang parundiang tuan Adat gunuang tumpuan kabuik


Nan taanta bakeh ambo Pusek jalo kumpulan ikan
Iyolah dalam adat nan bapakai
Disinan jalo bamain.
Dalam cupak nan barisi.
Kapadang marantang tali
Tapi sungguah pun dalam adat nan bapakai
Karimbo bakarek rotan
Dalam cupak nan barisi
………………………….. ….. Tabiang di tingkek jo janji

69
Rimbo di alah jo mufakat Rundiang ka ambo bawo jo mufakat

Tatagah duduak di nan rami Maagak kabuah bari nyo

Limbago basidang dalam adat Lai basaba mamak mananti..?

Kato ka ambo bawo jo baiyo


KATO MAMBAWO KATO BALEGA 4

Nan sapanjang parundiang tuan Saiyo mangko salasai.


Nan taanta bakeh ambo Walau tabang mancangkam
Iyolah dalam adat nan bapakai
Kuku nan tajam indak panguno
Dalam cupak nan barisi.
Walau mamacik tambuak alam
Tapi sungguah pun dalam adat nan bapakai
Minangkabau di renjeng nyo
Dalam cupak nan barisi
……………………………… Kato mufakat dan paguno.

anak urang tanjuang barulak Anak uang di sungai landaui

nak lalu ka kubang putiah Barumah di biaro

sasimpang jalan ka pakan akaik. Sasimpang jalan nan kalasi

Rancak lareh rang 3 luak Kok nak dapek kato sasuai

Aliran datuak parpatiah Kami anta basamo samo

Inyo barajo mufakaik Lai basaba mamak mananti?

Supakaik mangko manjadi


KATO MAMBAWO KATO BALEGA 5

Nan sapanjang parundiang tuan Lah tajumbai suto nan


Nan taanta bakeh ambo taurai Lah jaleh makanan
Iyolah dalam adat nan bapakai
guntiang Lah tabantang
Dalam cupak nan barisi.
pulau idaman Harapan kito
Tapi sungguah pun dalam adat nan bapakai
kasado nyo.
Dalam cupak nan barisi
……………………………… Riak mamacah karang

budi Budi baiak baso

katujo
70
Bagalombang kasiah jo sayAng Katapi tanjuang taluak baliku

Kasiah nan indak amuah abih Banyak lah buayo nan manghadang

Sayang nan indak amuah padam. Akan tetapi disilau makna kato

Bamuaro adat jo syarak Nan gayuang waib

Kato lah usah batuduan basambuik Nan kato wajib

Rundiang lah nyato ba alamat. bajawab Sabalun kato

Alamat nyo bakeh kabakeh kabasambuik Sabalun kato ka

ambo bajawab Kato kadibawo jo

Batin kabakeh niniak mamak nan basamo ba iyo

Tapi ado nan marusuah nan manggamang Rundiang ka dibawo jo mufakat

Ambo nan ba ibaraik uang baru balayia Maagak kabuah bari nyo

Katangah takuik dek galombang lai basaba sutan mananti?


KATO MAMBAWO KATO BALEGA 6

Nan sapanjang parundiang tuan Senjang ba baliak ka nan bana.


Nan taanta bakeh ambo Nan jan basuo nan bak kian
Iyolah dalam adat nan bapakai Elok di turuik barih adat
Dalam cupak nan barisi. Papatah adat nan kawi
……………………………… Undang-undang sabuah hukum
Jikok di tareh di salisiak Pangulu sa undang-undang
Jikok di indang di paberai Ulama samo sakitab
Di caliak ka ujuik paham Nak nyo satali sa jinjiangan
Lah nyato titian budi Nak nyo sa ikek
Tarang di bathin ka sabarumbuang
arifan Supayo rantak nak nyo saragam
Ambua sa ambua kato tibo Supayo lenggang nak saayun
Langkah salangkah kato sampai. Kato kadibao jo baio
Rundiang dibao jo mufakat
Di nan sulik bamain budi
Lai basaba mamak mananti.
Di nan rumik khilaf kok datang
71
KATO MAMBAWO KATO BALEGA 7

Nan sapanjang parundiang tuan Ketek bacacah dalam adaik


Nan taanta bakeh ambo Kato adaik kato ibaraik
Iyolah dalam adat nan bapakai Buatan urang indro giri.
Dalam cupak nan barisi Kato kadibao jo baio
Tapi sungguah pun dalam adat Rundiang dibao jo mufakat
……………………………… Maagak kabuah bari nyo
Gadang ba umpuak nak tabao Lai basaba mamak mananti?

KATO MAMBAWO KATO BALEGA 8

Nan sapanjang parundiang tuan Jikok manimbang di nan ado


Nan taanta bakeh ambo Tumbuah sarupo iko kini .
Iyolah dalam adat nan bapakai Dek niniak lai mamak pun
Dalam cupak nan barisi. ado Cukuik jo majilih
Tapi sungguah pun lah dalam adat karapatan Lai duduak
……………………………… balingka
Tabayang barih jo balabeh di ateh rumah nangko.
Bana bak andai kato bida Mako di bawo kato baio
Dek curiah barih dahulu Dibawo rundiang jo
Dek andai pusako lamo mufakat Samantaro ambo
Jikok basiang di nan tumbuah baiyo
Mamak di saba jo rundiangan
Lai basaba mamak mananti?

KATO MAMBAWO KATO BALEGA 9

Nan sapanjang parundiang tuan ………………………………


Nan taanta bakeh ambo Ambo ba Ibaraik biduak kaciak jolong sudah
Iyolah dalam adat nan bapakai Kalangkapan balun lai cukuik
Dalam cupak nan barisi. Baranang baru katapi
Tapi sungguah pun lah dalam adat Ka tangah takuik dek galombang
72
Kapulau garik dek buayo satantangan kato ka manjawab
Kok karam ambo tantang itu. satantangan gayuang ka manyambuik
Baburu ka padang data Nak satanai sa latak an
Dapek ruso baling kaki Nak satapak sapijak an
Di baok makan ka tangah padang Dek niniak lai mamak pun ado
Ba guru ka palang aja Lai hadir duduak balingka
Baru ba guru guru lah mati di ateh rumah nangko
Di caliak surek, surek lah ilang mangko dibawo kato baiyo
Sungguah pun nan baitu Dibawo rundiang jo mufakat
Jikok di calaiak ma'ana kato Samantaro ambo baiyo
Di silau ma'na ragi Mamak di saba jo rundiangan
Nyatolah nan kato wajib di jawab Lai basaba mamak mananti?
Nan gayuang wajib di sambuik

KUMPULAN KATO PUJIAN RUNDIANG

1. Sapanjang kabanaran Sutan nan taanta bakeh ambo, iyolah dalam adat nan bapakai dalam
cupak nan barisi, tinggi lenggok nan bak awan, lamak kacak ganggamlah sudah,lai manuruik
alua jo patuik.tapi sungguahpun nan baitu

73
2. Sapanjang kabanaran Sutan nan taanta bakeh ambo, iyolah dalam adat nan bapakai dalam
cupak nan, kurang tak ado kapanukuak, lamah tak ado kapambilai, bananyo dibao lalu, alah
manuruik suri nantarantang.

3. Sapanjang kabanaran Sutan nan taanta bakeh ambo, iyolah dalam adat nan bapakai dalam
cupak nan barisi, saketek tidak lilik sumbiang, boneh satangkai tak nan hampo.

4. Sapanjang kabanaran Sutan nan taanta bakeh ambo, iyolah dalam adat nan bapakai dalam
cupak nan barisi, syarikat faham jo bicaro, badiri mungkin dengan patuik, tak dapek dirubahlai.

5. Sapanjang kabanaran Sutan tadi, iyolah kadalam adat, tareh nan labiah bak diindang, janiah
nan labiah bak dibasuah, tarang bak bulan ampek baleh, indak saketek doh bacata.

6. Sapanjang kabanaran Sutan nan taanta bakeh ambo, iyolah dalam adat nan bapakai dalam
cupak nan barisi, naiak kalangik jadi bintang, taserak ka bumi jadi bijo, lapeh ka lauik jadi ikan,
bak nantun bana kasaihnyo.

7. Sapanjang kabanaran Sutan nan taanta bakeh ambo, iyolah dalam adat nan bapakai dalam
cupak nan barisi, hinggok di rantiang tak bagoyang, jatuah kadalam lubuak hati, tasimpan
didalam runggo dado.

8. Sapanjang kabanaran Sutan nan taanta bakeh ambo, iyolah dalam adat nan bapakai dalam
cupak nan barisi, alah tasungkuik dalam undang, dipaga jo limbago lah di barih nan bapaek,lah
ditakuak nan batabang.

9. Sapanjang kabanaran Sutan nan taanta bakeh ambo, iyolah dalam adat nan bapakai dalam
cupak nan barisi,, jikok ditareh ditalisiak. Jiko di Indang di paberai diambiak ka ujuik faham
lah nyato titian budi, tarang jo batin ka arifan.
10. Sapanjang kabanaran Sutan nan taanta bakeh ambo, iyolah dalam adat nan bapakai dalam
cupak nan barisi,didanga lah baiak bunyi, dipandang lah rancak rupo, raso disiram aie mawa,
nan bak diureh pati santan, lah bunta sawah nan sapiriang lah masak cando padinyo.

74
12. Sapanjang kabanaran Sutan nan taanta bakeh ambo, iyolah dalam adat nan bapakai dalam
cupak nan barisi, sananglah bana dalam hati sajuak didalam kiro-kiro, baalah bana
kasanangnyo. dek malin indak tabacokan dek tukang indak talukihkan, Allah lah sajo nan
katahu.

13. Sapanjang kabanaran Sutan nan taanta bakeh ambo, iyolah dalam adat nan bapakai dalam
cupak nan barisi, kalau ditareh ditalisiak diindang dipaberai, diambiak ka ujuik faham, lah
nyato titian budi, tarang jo bathin ka arifan.
75

Anda mungkin juga menyukai