Pupuh

Bahasa Sunda
apa itu Pupuh?
Pupuh nyaeta karya sastra ngawangun
puisi anu kaasup bagian tina hasanah
sastra sunda

Pupuh mag rupa guru wilangan, guru

lagu, sastra watek.
Aturan dina pupuh
1.Guru Wilangan
Guru wilangan nyaeta jumlah engang (suku
kecap) unggal padalisan (larik/baris)

2. Guru lagu
Guru lagu nyaeta Dora panungtung (sada vokal
ahir) unggal padalisan

3. Watek
watek nyaeta karakteristik euisi pupuh
Pupuh
Jumlah pupuh kabehanana aya 17 jenis pupuh
kana dua kategori, nyaeta 4 jenis pupuh nu
kaasup kana sekar Agent serta 13 pupuh
sejenna kaasup sekar alit.

Pupuh sekar Ageung bisa ditembangken

(dinyanyikan) sedangkeun pupuh sekar alit
ngan bisa ditembangken ku hiji jenis lagu wae
17 jenis pupuh
1.Sekar Ageung
- pupuh kinanti
- pupuh sinom
- pupuh asmarandana

2. Sekar alit
- pupuh balakbak
- pupuh durma
- pupuh gambuh
- pupuh gurisa
- pupuh jurudemung
- pupuh ladrang
- pupuh lambang
- pupuh magatru
- pupuh maskumambang
- pupuh mijil
- pupuh pangkur
- pupuh pucung
- pupuh wirangrong
1.Kinanti
Budak leutik bisa ngapung
Babakuna tengah peuting
Nguriling kakalayangan
Neangan nu amis-amis
Sarupaning bungbuahan
Naon baé nu kapanggih
watek: ngagambarkeun Ramadan keur
ngadagoan (nungguan), salempang
(deudepeun), atawa rasa nyaah (kanyaah)
guru wilangan jeung guru lagu:
8-u, 8-i, 8-a, 8-i, 8-a, 8-i
2. Sinom
Di wetan fajar balebat (8-a)
Panon poe arek bijil (8-i)
Sinarna ruhay burahay (8-a)
Kingkilaban beureum kuning (8-i)
Campur wungu saeutik (7-i)
Kaselapan semu biru (8-u)
Tanda Batara Surya (7-a)
Bade lumungsur ka bumi (8-i)
Murub mubyar langit sarwa hurung herang (12-a)
watek:ngagambarkeun rasa atoh (gumbira)
atawa rasa nyaah (kadeudeuh)
3. Asmarandana 4. Dandanggula
Laut Kidul kabeh katingali ( 10-i )
Eling-eling mangka eling
Ngembat paul kawas dina gambar ( 10-a )
Rumingkang di bumi alam
Ari ret ka tebeh kaler ( 8-e )
Darma wawayangan bae
Batawi ngarunggunuk ( 7 – u )
Raga taya pangawasa
Lautna mah teu katingali ( 9 – i )
Lamun kasasar lampah
Nafsu nu matak kaduhung Ukur lebah lebahna ( 7 – a )
Badan anu katempuhan Semu semu biru ( 6 – u )
Ari ret ka tebeh wetan ( 8 – a )
watek: ngagambarkeun rasa asmara (kabirajian), a sih kasih Gunung gede jiga nu ngajakan balik ( 12 – i )
(deudeuh asih), atawa rasa (nyaah) Meh bae kapiuhan ( 7 – a )
guru wilangan Sparta guru lagu:
8-i, 8-a, 8-e/o, 8-a, 7-a, 8-u, 8-a watek: ngagambarkeun rasa kadamaian (katengtreman),
keindahan (kawaasan), Keagungan ( kaagungan), atawa
kegembiraan (kagumbiraan)
5. Balakbak 6. Durma
Aya monyet ting guntayang dina tangkal, nerekel
Moal ngejat sanajan ukur satapak ( 12 – a )
Jalu bikang jeung anakna sukan-sukan, rarecet
geus dipasti ku jangji ( 7 – i )
Tingcalekroh-tingcalekroh ngakanan manggu nu asak, teu repeh.
Mun tacan laksana ( 6 – a )
Numpes musuh sarakah (7 – a )
watek: ngagambarkeun lelucon (heureuy) atawa Komedi (banyol)
Heunteu niat seja balik ( 8 – i )
guru wilangan jeung guru lagu
15-e, 15-e, 15-e najan palastra ( 5 – a )
mati di medan jurit ( 7 – i )

watek: ngagambarkeun rasa ambek (ambek), badag hate

(gede hate), atawa sumanget
7. Gambuh 8. Gurisa
Ngahuleng banget bingung
Hayang teuing geura beurang
Heunteu terang kamana nya indit
Geus beurang rek ka Sumedang
Turug-turug harita teh, enggeus burit
Nagih ka nu boga hutang
Panonpoe geus rek surup
Mun meunang rek meuli soang
Keueung sieun, aya meong
Tapi najan henteu meunang
watek: ngagambarkeun rasa hanjelu (kasedih), hese (kasusah), atawa Mo rek buru-buru mulang
nyeri hate (Kanyeri) Rek terus guguru nembang
guru wilangan jeung guru lagu: Jeung diajar nabeuh gambang.
7-u, 10-u, 12-i, 8-u, 8-0
watek: ngagambarkeun Jelena anu keur ngalamun
(ngalamun) atawa ngalamun kosong (malaweung)
guru wilangan jeung guru lagu:
8-a, 8-a, 8-a, 8-a, 8-a, 8-a, 8-a, 8-a
9. Juru demung 10. ladrang
Mungguh nu hirup di dunya
Ku kersaning anu agung Aya hiji rupa sato leutik
Ku kersaning anu agung Éngkang-éngkang, éngkang-éngkang
Geus pinasti panggih Sok luluncatan di cai
Geus pinasti Ari bangun arék sarupa jeung lancah
Geus pinasti panggih
Jeung dua rupa perkara watek: ngagambarkeun rasa lelucon (banyol) jeung maksud
Senang paselang jeung bingung
menyindir (nyindiran)
guru wilangan jeung guru lagu:
watek:ngagambarkeun rasa bingung, hese Malayan naon anu kudu
10-i, 4-a (2x), 8-i, 12-a
dipigawe (pilakeueun)
guru wilangan jeung guru lagu:
8-a, 8-i, 8-a, 8-i, 8-a, 8-i
11. Lambang 12. Magatru
Nawu kubang sisi tegal (8-a)
Nyiar bogo meunang kadal (8-a) Majalaya, Ciparay, Banjaran, Bandung (12-u)
Nawu kubang sisi tegal (8-a) Kopo reujeung Cisondari (8-i)
Nyiar bogo meunang kadal (8-a) Cicalengka, Ujung Berung (8-u)
Atuh teu payu dijual (8-a) Rajamandala, Cimahi (8-i)
Rek didahar da teu halal (8-a) Leles, limbangan, tarogong (8-o)

Watek: ngagambarkeun rasa lelucon (banyol) tapi banyol anu Watek: ngagambarkeun rasa hanjelu, penyesalan
ngandung hal anu kudu dipikirkeun (handeueul) ku laku umpah sorangan, atawa manasehati
8-a, 8-a, 8-a, 8-a
(mapatahan)
13. Maskumambang 14. Mijil
Itu kusir bangun ambek-ambek teing
Turun tina delman Najan cicing nya di tepiswiring 10-i
Kuda dipecutan tarik Kade ulah bodo 6-o
Teu aya pisan ras-rasan
Kudu tetep nungtut elmu bae 10-é
Watek: ngagambarkeun rasa kahanjelu (kanalangsaan), hanjelu kalayan nyeri Sabab jalma nu loba pangarti 10-i
hate Hirup tangtu hurip 6-i
guru wilangan jeung guru lagu: Mulus tur rahayu 6-u
12-i, 6-a, 8-i, 8a
Watek: ngagambarkeun rasa bersedih (kasedih) tapi kalayan
pinuh harepan.
15. Pangkur 16. pucung
bapa doblang pada terang
kumis baplang nuruban biwir nu jeding Hayu batur urang diajar sing suhud
pipi kemong irung mancung Ulah lalawora
panon buringas hérang Bisi engke henteu naek
goréng omong gawang geuweung harung gampung Batur seuri urang sumegruk nalangsa
pantrang mayar kana hutang
licik sarta sok curaling Watek: ngagambarkeun rasa ambek (ambek) ka diri
sorangan, atawa cua (keuheul) alatan henteu sapuk hate
Watek: ngagambarkeun rasa ambek (ambek) anu tersimpan dina hate guru wilangan jeung guru lagu:
atawa nyaharapkeun pencen anu beurat 12-u, 6-a, 8-e/o, 12-a
guru wilangan jeung guru lagu:
8-a, 11-i, 8-u, 7-a, 12-u, 8-a, 8-i
17. wirangrong
Barudak Mangka Ngalarti
Ulah Rek Kadalon-dalon
Enggon-enggon Nungtut Elmu
Mangka Getol Mangka Tigin
Pibekeleun Sarerea
Modal Bakti Ka Nagara

Watek: ngagambarkeun rasa era (kawiwirangan), era ku laku-lampah

sorangan.
guru wilangan jeung guru lagu:
8-i, 8-o, 8-u, 8-i, 8-a, 8-a
Hatur nuhun
Sudah Hadir!