SELASA 8/11/2022

BAB 8: KERAJAAN KEDAH, KELANTAN, NEGERI SEMBILAN

DAN PERLIS
8.1 PENGASASAN KERAJAAN KEDAH, KELANTAN, NEGERI SEMBILAN DAN PERLIS
1. Kedah

- Maharaja Derbar Raja dari Parsi datang ke Kuala Sg.Merbok, Kedah, 630M
- Tun Dermadewa dan Tun Perkasa, ketua orang Melayu Kedah menghadap dan
melantik Maharaja Derbar Raja menjadi Raja Kedah

- pemasyhuran disusuli dengan pengiktirafan alat kebesaran yang dibawa dari Parsi,
iaitu nobat.

- Membina pusat kerajaan di Sungai Mas

- Kawasan pemerintahan berkembang menerusi pembukaan kota atau pusat
pemerintahan baharu setelah pemerintah menaiki takhta, ini strategi menghadapi
ancaman dalam dan luar.

- Kota Siputih dibuka oleh Tunku Ahmad (Raja Muda) 1282 untuk menghadapi ancaman
Siam dan Acheh di utara.

-Tempat bersemayam Sultan Kedah ke 6, Sultan Ibrahim (1321-1373). Sultan

Muhammad Jiwa Zainal Abidin Mu’adzam Shah II, Sultan Kedah 19(1710-1778)
mengasaskan Alor Setar yang diisytiharkan sebagai ibu negeri Kedah.

- Kuala.Sg.Merbok menghala Selat Melaka dan Gunung Jerai (puncak tertinggi di

Kedah) menarik kehadiran pedagang , membolehkannya menjadi pusat perdagangan
dan muncul sebagai sebuah negeri makmur.

- Penggantian pemerintah daripada jurai keturunan pengasasnya.

2. Kelantan

- Sebahagian Negara Patani Besar yang diasaskan oleh Raja Sakti I(1650)

- Kemangkatan Raja Bahar 1670 (pemerintah terakhir) menyebabkan Kelantan

(Kelantan Barat berpusat di Kota Kubang Labu)(Kelantan Timur berpusat di Kota
Pangkalan Datu)

- Long Yunus, putera pemerintah di Kota Kubang Labu berjaya menyatukan kedua-dua
wilayah dan mengasaskan kerajaan Kelantan 1762, Yang di-Pertuan Kelantan, mendapat
pengiktirafan Sultan Terengganu.

- 1777, memindah pusat pemerintah ke Kota Galoh di timur tebing Sg.Kelantan,

mengerahkan pembinaan Masjid Kampung Laut yang merupakan simbol pentadbiran
Islam di Kelantan

- Sultan Muhammad II (1837-1886) mengasaskan Kota Bharu sebagai pusat

pemerintahan 1844. Istana Balai Besar dibina sebagai tempat bersemayam dan
pentadbiran kerajaan Kelantan, menguatkuasakan undang-undang syarak, Kelantan
menjadi negeri aman. Kelantan makmur menjadi tumpuan para pedagang dari negara
jiran dan negeri Melayu yang lain. Keturunan Long Yunus mewarisi Kelantan.

- Che Siti Wan Kembang: memerintah wilayah tebing Sungai Lebir yang dikenali
sebagai Kampung Chali pada abad 17. Kijang merupakan binatang kesayangan yang
dijadikan simbol pemerintahan Kelantan.

3. Negeri Sembilan

- naungan Kesultanan Johor Riau

- abad 15, Minangkabau dari Sumatera merantau dan mendiami beberapa wilayah

- 1770, empat Penghulu Luak terdiri daripada Sg.Ujong, Jelebu, Johol, Rembau
menghantar utusan untuk menjemput anak raja Minangkabau di Sumatera bagi
dirajakan

- Raja Minangkabau mengutuskan Raja Melewar sebagai pemerintah di Negeri Sembilan

- Raja Melewar mengasaskan NS berpusat di Seri Meranti 1773, Yamtuan Seri Menanti,
mendapat pengiktirafan pemerintah Kesultanan Johor Riau

- Yamtuan Antah (1872-1888) berusaha menjamin keamanan negeri daripada campur

tangan kuasa luar. Kestabilan membolehkan Negeri Sembilan memperluaskan
hubungan perdagangan

- Sg.Ujong, Jelebu, Jempol, Johol, Rembau, Tampin, Ulu Muar, Inas, Gunung Pasir

- Tradisi melantik pemerintah Minangkabau berakhir dengan kemangkatan Yamtuan

Lenggeng, Yam Tuan Radin(putera Yamtuan Lenggeng)1830 bermula sistem
penggantian waris pemerintah tempatan daripada keturunan Yamtuan Radin. Kuasa
memilih ditentu oleh Undang Ynag Empat: Sg.Ujong, Jelebu, Johol, Rembau. Seri
Menanti tetap menjadi tempat bersemayam. Istana Seremban istana hinggap.

4.Perlis

- Perlis sebahagian Kedah. Sultan Muhyiddin Mansur Shah, Sultan Dhiauddin

Mukarram Shah I dan Sultan Dhiauddin Mukarram Shah II (Sultan Kedah) menjadikan
Perlis pusat pemerintahan kerajaan. Sultan Muhyiddin Mansur Shah Sultan 14(1651-
1661) membina Kota Sena yang menjadi asas perkembangan bandar Kangar

- Sultan Dhiauddin Mukarram Shah I, Sultan 15 (1661-1688) mengasas dan

membangunkan Kota Kayong yang merangkumi kawasan pelabuhan K.Perlis dan Kota
Keran. Baginda mangkat 1688, dimakamkan di Kota Sayong.

- Sultan Dhiauddin Mukarram Shah II, Sultan ke-21 (1798-1804) membangunkan Kota
Kayang II semasa menjadi Raja Muda, membentuk mukim Arau, melantik Syed Harun
Jamalullail sebagai Penghulu 1798.

- Semasa di bawah pengaruh Siam 1839, Kedah dipecah kepada 4: Setul, Perlis, Kubang
Pasu, Kedah. Perlis ditadbir oleh Syed Hussin jamalullail. 1843, Siam mengiktiraf Syed
Hussin Jamalullail sebagai pemerintah Perlis dengan gelaran Phya Songkhram Ramu
Wichit Willis Asmara Phya Pelit, menjadikan Arau pusat pemerintahan.

- Setul kemudian diserap sebagai wilayah Siam, Kubang Pasu kembali kepada wilayah
Kedah 1859.

- Bunga Mas merupakan sepohon bunga emas dan perkakas pengiring dengan kadar
yang ditentukan oleh pihak raja dan kerajaan Siam. Bunga Mas dihantar ke Bangkok
setiap 3 tahun, tanda persahabatan dan menjamin keselamatan
JUMAAT 25/11/22
HUBUNGAN KERAJAAN
KEDAH, KELANTAN, NEGERI
SEMBILAN DAN PERLIS
DENGAN NEGERI-NEGERI
MELAYU YANG LAIN
Asas Hubungan
- Tujuan: hendak memperkukuh
kedaulatan, mendapatkan
pengiktirafan kedaulatan kerajaan,
kestabilan mendorong menjalinkan
hubungan luar untuk kemakmuran
negeri.
1. Keserumpunan: persamaan
dalam aspek bahasa dan budaya
memudahkan interaksi, sikap toleransi
dalam menerima amalan budaya
kerajaan lain.#
2. Geografi: sempadan antara negeri
berjiran memudahkan perhubungan,
hasil sumber alam dan sumber bumi,
Sungai penting sebagai laluan
perhubungan, mendorong menjamin
keselamatan laluan, pembentukan
pelabuhan mengalakkan hubungan

3. Agama: berlaku melalui
penerimaan Islam oleh pemerintah,
diperkukuhkan dalam kegiatan
keagamaan menerusi peranan ulama,
berkongsi institusi pendidikan agama
menerusi kehadiran penuntut dari
pelbagai wilayah.

Hubungan Diplomatik
1. Pengiktirafan
- bertujuan mengabsahkan sultan
sebagai pemerintah, mewujudkan
hubungan antara kerajaan berdaulat
yang mempunyai taraf yang sama.
- abad 15, Sultan Mahmud Shah
mengiktiraf Kedah sebagai kerajaan
berdaulat, kerajaan Kedah mengakui
pertuanan Sultan Melaka.

- 1775, Sultan Terengganu mengiktiraf

Kelantan yang disatukan oleh Long
Yunus#

2. Pertahanan
- aspek penting dalam memastikan
kelangsungan sesebuah kerajaan,
dapat mengekalkan kedaulatan
kerajaan daripada campur tangan
kuasa lain.
- Long Yunus mendapat bantuan
ketenteraan daripada Terengganu,
kerajaan Reman di Hulu Perak untuk
menyatukan Kelantan. Pelantikan
Long Gaffar dari Reman sebagai
Perdana Menteri Kelantan merangkap
Panglima Perang telah membantu
mengekalkan keamanan di Kelantan.
3. Perkahwinan
- amalan tradisi, mengukuhkan
hubungan, menjamin kedaulatan
- Orang Kening, puteri Kelantan
dikahwinkan dengan Sultan Mahmud
Shah melahirkan Raja Muzaffar yang
menjadi Sultan Perak pertama.
- Che’ Ku Wan, puteri Long Yunus
dikahwinkan dengan Tengku
Muhammad, putera Sultan
Terengganu
- Raja Perlis, Raja Syed Hussin
berkahwin dengan Tengku Nor Asiah,
cucunda Sultan Abdulah Mukarram
Shah, Sultan Kedah ke-20####

Perdagangan
1. Pelabuhan
- asas pembentukan hubungan dengan
pedagang tempatan serta pedagang
luar
- Kedah: pangkalan Lembah Bujang,
Pangkalan K.Merbok di Sg.Merbok,
Pangkalan K.Muda di Sg.Muda. Sultan
Muhammad Jiwa (1472-1506)
memperkemaskan penggunaan mata
wang Kedah di pelabuhan
- Kelantan: Pengkalan
Galoh(Pengkalan pertama)di Sg.
Kelantan, menggunakan mata wang
logam dinar sejak 1181
- Perlis: pelabuhan Kuala Perlis di
Sg.Perlis, Pekan Kangar terletak di
pertemuan cabang anak Sg.Perlis
menjadi tempat pertemuan pedagang.
- N.Sembilan: Pengkalan di
Sg.Linggi pedagang Rembau
menguasai aktiviti perdagangan
dengan pedagang luar.#
2. Barangan Dagangan
- Kedah: emas, garam, damar, kapur
barus, emas urai, gading gajah
- Perak/Melaka: arang kayu, papan,
ikan kering
- Kelantan: emas, dikunjungi
pedagang dalam dan luar

- Perlis: beras dan bijih timah dengan

negeri berjiran dan Siam
-  Negeri Sembilan: bijih timah,
sirih, kayu gaharu, kapur barus dengan
Johor dan Melaka##