Ature Simbah
Aja kok ganti rambute bumi kanthi wesi kang njangkar bumi
Struktur Fisik:
Diksi: Aking, kata ’aking’ ini menggantikan kata ‘garing’ yang berarti kering. Tirta, nama lain
(dasanama) dari air. Ketiga ngerak, maksudnya yakni musim kemarau yang sangat panjang.
Bawana, nama lain (dasanama) dari bumi atau tanah. dan Jangkar-jangkar, maksudnya yakni
ranting-ranting pohon yang sudah kering
Imaji: imajinya ialah suara, ditunjukkan dalam kalimat “ sambat tangis anggegirisi sumebar”.
Kata konkret: terdapat pada kata-kata seperti aking, ketiga, dan asat yang menjelaskan bahwa
pada puisi tersebut dibuat sedang mengalami musim kemarau yang sangat panjang.
Gaya bahasa: Majas personifikasi pada kalimat "tumuruning tirta amerta", "Jun-jun kang
sumendhe", dan "Salumahe bawana". Majas metafora pada kalimat "aja kok ganti rambute bumi
kanthi wesi kang njangkar bumi" dan "Pencitraan berhubungan dengan alat indera manusia"
Struktur Batin:
Tema: tema sosial yang mengungkapkan tentang pesan dan nasihat dari simbah atau nenek
tentang musim kemarau panjang yang tengah melanda desa.
Rasa: rasa prihatin terhadap kekeringan yang terjadi dimana-mana akibat dari musim kemarau
yang terlalu panjang kemudian banyak terjadi kekeringan dimana-mana.
Nada: nada mengajak untuk bekerja sama dengan pembaca guna memecahkan masalah
kekeringan.
Amanat: semua perkataan orang tua itu baik, dan tentunya apa yang dikatakan orang tua itulah
yang paling benar. Meskipun kebenarannya tidak secara Iangsung terbukti, tapi suatu saat pasti
kita menyadari akan kebenaran tersebut.
Pembahasan
Berikut ini isi dari geguritan bahasa jawa yang berjudul "Ature Simbah".
1. WEDI
PENGAREPAN
ning matane kowen ana sergenge..
madangi ati-ati kiye..
pengarepan sINg wis mati separo..
merga “stroke”
diantem watu2 sing nyumpel dalane getih penguripan..
merga kelangan sINg dicolong paksa..
lendek2 “ati-ati” sg gelem ngadeg..
dejak mlaku alon2..
dituntun kowen..
ngliwati ademe udara sing ngresiki paru-paru
“sing wis bebel merga kakeyan nyedot mambune “polusi…”
tumplekane gas hasil serakahe menungsa….
KAYALAN (rifki)
angen-angen sing klendangan..
nongkrong ning pucuk-pucuke uwit..
kepengin nyengget wulan..
kepengin nyengget lintang..
ujug-ujug ngedeblug..
nyong sing keplesed..
nyong sing tiba..
nyong sing ning kene njengkangkang..
nyong sing isin karo lemah..
atine nyong pecah kaya talawengkar..
KREKELAN
ning ngisore jaman..
menungsa sing diedek-edek..
menungsa sg pada krekelan ning uwit atine jaman..
nyengget manise uwohe kasih sayang..
kasih sayange jaman..
tapi udan barat karo gludug sing ngampar2..
nglorod sikil-sikil sing lagi krekelan..
uwoh sing akhire ora bisa ke unduh..
tetep kleleran..
tetep diedek-edek..
jaman sing pancen ora tau bala ..
dadi musuh selawase….
KANGEN
ning endi kangen kiye pan tak benahi..
ari rasa wis ora bisa dejak umpetan..
kowen sing lunga kegawa angin ora gelem dejak balik..
lawang kiye saprene megin ngeblag..
megin ngeblag..
nyong ngadeg ning kene..
ning watese batin sing keronto-ronto..
ngenteni kowen..