PACOBANING IMAN
Dening : Ust. M. Fajar Sidik
Khutbah I
1
Gesang menika sejatinipun kebak ing pacoban.
Jalaran ing padintenan kita tansah ngadhepi
satunggaling kahanan, lajeng pindah ngadhepi
perkawis sanesipun ingkang benten sanget
kawontenanipun. Kita kedah mbudidaya lan saget
ngrampungi perkawis mekaten. Pacoban mennika
saperlu mbuktek-aken sinten tiyang ingkang saestu
imanipun lan saget ngamal shaleh.
ً َ َ ُ َ ْ َ ْ ُ ُّ َ ْ ُ َ ُ ْ َ َ َ َ ْ َ َ ْ َ ْ َ َ َ
ُﻼ َو ُﻫ َﻮ اﻟْ َﻌﺰ�ﺰ َّ
ِ اﺬﻟي ﺧﻠﻖ الﻤﻮت واﺤﻟﻴﺎة ِﻴﻟﺒﻠﻮ�ﻢ أﻳ�ﻢ أﺣﺴﻦ �ﻤ ِ
ُاﻟْ َﻐ ُﻔﻮر
“(Panjjengane Allah) Kang ndadek-ake mati lan
urip, saperlu Panjenengane paring pacoban tumrap
sira, sapa ing antarane sira kang luwih becik amal
tumindake. Lan Panjangane Allah Maha Prakosa lan
Maha Paring Ngapura.” (Qs. Al Mulk: 2)
2
Ma’asyiral muslimin rahimakumullah,
Iman pancen kedah wonten buktinipun,
kadosdene Allah Swt paring firman ing surat Al-
‘Ankabut ayat 2-3:
ْ َََ َ ُ َ ْ ُ َ ْ ُ َ َّ َ ُ ُ َ َ ُ َ ْ ُ َ ُ َّ َ َ َ
﴾ وﻟﻘﺪ٢﴿ أﺣ ِﺴﺐ اﻨﻟﺎس أن ﻳﺮﺘ�ﻮا أن �ﻘﻮلﻮا آﻣﻨﺎ وﻫﻢ ﻻ �ﻔﺘﻨﻮن
َ�ﻳﻦ َﺻ َﺪﻗُﻮا َو َﻴﻟَ ْﻌﻠَ َﻤ َّﻦ اﻟْ َﺎﻜذﺑ
َ َّ ُ َّ َّ َ َ ْ َ َ َ ْ ْ َ َ َّ َّ َ َ
ِِ اﺬﻟ
ِ �اﺬﻟﻳﻦ ِﻣﻦ �ﺒ ِﻠ ِﻬﻢ ﻓﻠﻴﻌﻠﻤﻦ اِ �ﺘﻨﺎ
﴾٣﴿
”Opo umat manungsa iku ngira menawa dheweke
bakal disekarep (dilirwa-ake) nalika ngucap : “Kula
sampun iman”, dene dheweke durung nampa pacoban?
Lan satemene Ingsun wis paring pacoban ing wong-
wong sadurunge dheweke, mangka satemene Allah wis
priksa wong-wong kang benar imane, lan Allah priksa
marang wong-wong kang padha goroh (lamis)
3
َّ َ ُ َ ِّ َ َ َّ ُ َّ َ َ َ َ َ ُ ُّ َ َ َ ْ َ َ ْ َ
ﺎس
ِ ﺎت ﻓﺄ�ﻤﻬﻦ ﻗﺎل ِإ� ﺟﺎ ِﻋﻠﻚ لِﻠﻨٍ و ِ� ِذ ا�ﺘ� ِإﺑﺮا ِﻫﻴﻢ ر�ﻪ ﺑِ� ِﻠﻤ
َّ
َ�اﻟﻈﺎلﻤ ْ َ ُ َ َ َ َ َ َّ ِّ ُ َ َ َ ً َ
ِِ ِإﻣﺎﻣﺎ ﻗﺎل و ِﻣﻦ ذر� ِﻲﺘ ﻗﺎل ﻻ �ﻨﺎل �ﻬ ِﺪي
“Lan (elinga), nalika Ibrahim nampa pacoban
sangka Allah kanthi saperangan kalimat (minangka
dhawuh lan pepacuh), banjur Ibrahim ngestok-ake.
Allah paring firman: "Satemene Ingsun bakal ndadek-
ake sira minangka imam (tetunggule) sakabehe umat
manungsa: "(Lan kawula ugi nyuwun) saking
keturunan kawula". Allah paring firman: "Janji-Ku (iki)
ora kalebu tumrap wong kang laku zalim"
4
Dhawuh (perintah), saget ingkang wujud
ngibadah kagem dipun tindak-aken saumpami: shalat,
puasa, zakat lan sanesipun. Wonten ugi ingkang wujud
aturan syariat amrih dados pandom ing tindak lampah,
saumpami kagem makarya ngupadi rejeki ingkang
halal, tumindak kesaenan, laku jujur, amanah,
kaprawiran lan tanggeljawab, lan sanesipun.
5
kacepeng dening petugas penegak hukum ingkang
bakal paring vonis midherek kadar pelanggaranipun.
6
Bab wujudipun pacoban menika Allah paring
dhawuh ing surat Al-Baqarah ayat 155:
َ َ َ َ ِّ ََْ ْ َ ْ َ ْ َ ِّ ْ َ ْ ُ َّ َ ُ ْ َ َ َ
ال ُ
ِ وﻨﻟﺒﻠﻮﻧ�ﻢ �ِﻲﺸ ٍء ﻣﻦ اﺨﻟﻮف واﺠﻟ
ِ ﻮع و�ﻘ ٍﺺ ﻣﻦ اﻷمﻮ
ُ َ
َّ اﻷﻧﻔﺲ َواﺜﻟَّ َﻤ َﺮات َو� َ ِّﺮﺸ
َ الﺼﺎﺑﺮ
�ﻦ ِِ ِ ِ ِ و
”Lan yekti Ingsun Allah bakal paring pacoban
tumrap sira, kanthi saperangan rasa wedi, luwe,
sudaning arta bandha, jiwa lan woh-wohan, lan
paringana kabar gumbira tumrape wong kang padha
sabar.”
7
Ing bab menika wonten satunggaling patuladhan
sae saking kanjeng Nabi Sulaiman a.s. nalika dipun
paringi nugraha wujud arta bandha kadonyan lan
monceripun panguwaos ingkang agung, kanthi
ngendikanipun:
َ َ َ َ ُ ُ ْ َ ْ َ ُ ُ ْ َ َ َ ُ ْ َ ِّ َ ْ َ
َﻜ َﺮ ﻓَﺈ َّ�ﻤﺎ َ َ َ َ
ِ ﻗﺎل ﻫﺬا ِﻣﻦ ﻓﻀ ِﻞ ر� ِﻴﻟﺒﻠﻮ ِ� أأﺷﻜﺮ أم أ�ﻔﺮ وﻣﻦ ﺷ
ٌ� َﻛﺮ�ﻢٌّ � َﻔ َﺮ ﻓَ ِﺈ َّن َر ِّ� َﻏ
َ َ َ َْ ُُ َْ
�ﺸﻜﺮ ِﻨﻟﻔ ِﺴ ِﻪ وﻣﻦ
ِ ِ
”Dheweke ngendika: "Iki minangka peparing
nugraha sangka Allah sesembahanku, saperlu paring
pacoban marang aku, Opo aku bisa syukur utawa malah
kufur (selak marang nikmat peparinge Allah). Lan sapa
wong kang syukur mangka yekti dheweke wis ngucap
syukur kanggo kabecikane dhewe, dene sapa wong kang
kufur mangka satemene Allah Maha Sugih lan Maha
Mulya". (QS. An-Naml : 40)
8
Sabar lan takwa minangka Kunci pokok kagem
nggayuh karaharjaning gesang. Allah SWT paring
dhawuh ing firmanipun :
ُ َّ َ َ َ ّ ْ ُ َّ َ ْ ُ َ َ ْ ُ َ َ ْ ُ ْ ْ ُ َ َ َّ َ ُّ َ َ
ْ�ﻢ اﺬﻟﻳﻦ آﻣﻨﻮا اﺻ ِﺮﺒوا وﺻﺎﺑِﺮوا وراﺑِﻄﻮا وا�ﻘﻮا ا� ﻟﻌﻠ
ِ ﻳﺎ أ�ﻬﺎ
َ ُ ُْ
ﺤﻮن �ﻔ ِﻠ
“He wong kang padha iman, prayoga sira padha
laku sabar lan kuwatno kesabaraniro, lan tetep-o sira
tansah siap sumadiya (jaga ing tapel bates) lan takwa-
o sira marang Allah amrih sira nggayuh kabegjan .” (Qs.
Ali ‘Imran: 200)
9
Sabar ugi saget ngendhaleni dhiri amrih mboten
gampil nuruti hardaning kanepson, senadya kathah
cumawis arta bandha, fasilitas lan wewenang kagem
tumindak. Menika wujud sabar ingkang saget
nuwuhaken sikap istiqomah.
10
آﻣﻨُ ْﻮا َﺻﻠُّ ْﻮا َﻋﻠَﻴﻪْ ﻲﺒ ﻳَﺎ أَ ُّ� َﻬﺎ َّاﺬﻟ ْ� َﻦ َ ِّ َّ َّ َ َ َ َ َ َ ُ ُ َ ُّ ْ َ َ َ
ِ ِ ِإن اﷲ ومﻼﺋِ�ﺘﻪ ﻳﺼﻠﻮن ﻰﻠﻋ اﻨﻟ ِ
ﻰﻠﻋ آل ُ�َ َّﻤﺪَ ،ﻛ َﻤﺎ َﺻﻠَّﻴْﺖَ َ َ ِّ ُ ْ َ ْ ْ ً َّ ُ َّ َ ِّ َ َ ُ َ َّ َ َ َ
وﺳﻠﻤﻮا �ﺴ ِﻠﻴﻤﺎ .الﻠﻬﻢ ﺻﻞ ﻰﻠﻋ �ﻤ ٍﺪ و
ٍ ِ
ﻰﻠﻋ آل ُ�َ َّﻤﺪَ ،ﻛﻤﺎَ ْ َ ْ َ َ َ ْ َ َ ُ َ َّ َ َ َ
ﺎرك ﻰﻠﻋ �ﻤ ٍﺪ و
ََ َْ َْ َ ََ
ٍ ِ آل ِإﺑﺮا ِﻫﻴﻢ ،و� ِ ﻰﻠﻋ ِإﺑﺮا ِﻫﻴﻢ وﻰﻠﻋ ِ
َ َ ْ َ َّ َ َ ْ ٌ َ ْ ٌ َ ْ َ ْ َ َْ َ ََ َْ َْ َ ََ
�ﻴﺪ ، ﻤﺣﻴﺪ ِ آل ِإﺑﺮا ِﻫﻴﻢِ ،ﻲﻓ اﻟﻌﺎل ِﻤ� ِإﻧﻚ ِ ﺑﺎر�ﺖ ﻰﻠﻋ ِإﺑﺮا ِﻫﻴﻢ وﻰﻠﻋ ِ
َ َ ْ َ ْ ُ َ ُْ ْ َْ َ ْ َ َّ ُ َّ ْ ْ ْ ُ ْ ْ َ َ ْ ُ ْ
ﺎت ،اﻷﺣﻴﺎ ِء ﺎت ،والﻤﺴ ِﻠ ِﻤ� والﻤﺴ ِﻠﻤ ِ الﻠﻬﻢ اﻏ ِﻔﺮ لِﻠﻤﺆ ِﻣ ِﻨ� والﻤﺆ ِﻣﻨ ِ
َ َ َّ ُ ْ َّ َ َ ْ ٌ َ ْ ٌ ُ َ ُْ ْ َ َْ
ات. �ﻴﺐ اﺪﻟﻋﻮ ِ اتِ ،إﻧﻚ ﺳ ِﻤﻴﻊ ﻗ ِﺮ�ﺐ ِ ِﻣﻨﻬﻢ واﻷمﻮ ِ
َ َ َّ ُ َّ َّ َ ْ َ ُ َ ْ ُ َ َ ُّ َ َ َ َ َ
الﻠﻬﻢ ِإﻧﺎ �ﺴﺄلﻚ الﻬﺪى واﺘﻟﻰﻘ واﻟﻌﻔﺎف واﻟ ِﻐ�.
ُ َ ْ َ ُ َ ْ َ َ َ ْ ْ َ َ ُ ْ َ َ َ َّ َ َ َّ َ َ َّ ُ َّ َ ْ ْ َ
ﺬﻟي ﻫﻮ ِﻋﺼﻤﺔ أم ِﺮﻧﺎ وأﺻ ِﻠﺢ ﻨﻟﺎ د�ﻴﺎ ﻧﺎ اﻟ ِﻲﺘ الﻠﻬﻢ أﺻ ِﻠﺢ ﻨﻟﺎ ِدﻳنﻨﺎ ا ِ
َ َ َ َ َ َ ْ ْ َ َ َ َ َ َ َّ َ ْ َ َ َ َ َ ْ َ ْ َ ْ َ َ َ َ َ ً
آﺧﺮ�ﻨﺎ اﻟ ِﻲﺘ ِإﻴﻟﻬﺎ ﻣﻌﺎدﻧﺎ واﺟﻌﻞ اﺤﻟﻴﺎة ِز�ﺎدة ِ�ﻴﻬﺎ ﻣﻌﺎﺷﻨﺎ وأﺻ ِﻠﺢ ﻨﻟﺎ ِ
ﺮﺷَ .ر َّ�ﻨَﺎ َﻇﻠَ ْﻤﻨﺎَ ﻞﻛ َ ٍّ ُ ِّ َ ْ َ ْ َ ْ َ ْ َ ْ َ َ َ ً َ َ ْ ُ ِّ َ َ
� واﺟﻌﻞ الﻤﻮت راﺣﺔ ﻨﻟﺎ ِﻣﻦ َﻨﻟﺎ ِﻲﻓ ﻞﻛ ﺧ ٍ
َ َ َّ َ َ ْ َ َ َّ ُْ َ َ َ ْ َْ َ ْ ْ ََ ََْ ََْ ََ ُ َْ
ﺎﺮﺳ�ﻦ .ر�ﻨﺎ آﺗِﻨﺎ ﻲﻓ أ�ﻔﺴﻨﺎ و ِ�ن لﻢ �ﻐ ِﻔﺮ ﻨﻟﺎ وﺗﺮﻤﺣﻨﺎ ﻨﻟﻜﻮ�ﻦ ِﻣﻦ اﺨﻟ ِ ِ
َّ َ َ َ َ ًَ َ َ َ َ َ ُّ ْ َ َ َ َ ً
ﺎر.
اﻵﺧﺮ ِة ﺣﺴﻨﺔ وﻗِﻨﺎ ﻋﺬاب اﻨﻟ ِ اﺪﻟ�ﻴﺎ ﺣﺴﻨﺔ و� ِ
11