PENGANTAR PERSEKITARAN

FIZIKAL: SATU PENGENALAN

DR. SUMAYYAH AIMI MOHD NAJIB

1
G.E.O.G.R.A.F.I

2
3
• Geografi = Peta ?

• Takrif geografi –Ilmu yang mengkaji tentang

interaksi antara manusia dan alam sekitar dalam
ruang pada satu masa – (ruang fizikal atau sosial)

4
Geografi fizikal – sub disiplin dua
bidang iaitu Geografi dan Sains Bumi
dengan tujuan mempelajari tentang
PERTALIAN manusia dan persekitaran
fizikalnya .

Tujuan utama geografi fizikal -

menerangkan ciri-ciri ruangan
pelbagai fenomena alam.

5
 Pengenalan Disiplin
Geografi
• Disipilin geografi –ada sejarah –berabad
• Erathosthenes – ilmuan Greek/Yunani (Geo –Bumi)
dan Graphos bermaksud kajian atau penerangan

• Ptolemy (150 SM) – pandangan menyeluruh

mengenai bumi melalui pemetaan lokasi bagi setiap
tempat di bumi

• Carl Sauer (1925)- ahli geografi –menyusun,

menghuraikan hubungan unsur dan menjelaskan
bagaimana hubungan ini mencorak ruang dan
landskap – unik berbanding yang lain.

• Cho (1995) – Geografi bukan sekadar apa yang

digariskan pada perkataan tetapi meliputi unsur- ciri
tersendiri

• Sepanjang tempoh masakini, kajian geografi telah

berkembang 6
 Pengenalan Disiplin
Geografi
• Penting kepada manusia – dapatkan maklumat
tentang segala fenomena yang terdapat di bumi –
‘mother of knowledge

• Guna pula pelbagai kemahiran untuk mengetahui

fenomena2 yang wujud – membantu
menyelesaikan pelbagai masalah manusia + alam
sekitar

• Ilmu yang kompleks – ada ciri fizikal dan ciri

manusia tetapi ianya saling berkaitan

7
 Geography as an Environmental Science
•Kedua2 bidang- fizikal &
manusia memberikan latar
belakang yang penting untuk
mengkaji alam sekitar. Many
environmental studies/science
programs offered by Universities
and Colleges around the world
rely on the information found in
various geography courses to
help educate their students
about the state of the
environment.

8
ELEMENTS OF GEOGRAPHY

9
 Scope of Physical Geography

• Pemahaman sedia ada – geografi fizikal mengkaji fenomena

semulajadi - spatial patterns – pola cuaca dan iklim, tanih,
tumbuhan, haiwan, air dalam segala bentuk dan bentuk bumi

• Geografi fizikal jugak mengkaji hubungan antara fenomena

ini dengan aktiviti manusia..

• Bidang geografi ini juga menyaksikan minat dan

perkembangan dalam beberapa dekat yang lalu – because
of the acceleration of human induced environmental
degradation.

• Oleh itu, skop geografi fizikal adalah lebih luas – melibatkan

bagaimana manusia mempengaruhi alam semula jadi

10
 Scope of Physical
Geography
 Geomorphology - studies the various landforms on
the Earth's surface.
 Pedology - is concerned with the study of soils.
 Biogeography - is the science that investigates the
spatial relationships of plants and animals.
 Hydrology - is interested in the study of water in all
its forms.
 Meteorology - studies the circulation of the
atmosphere over short time spans.
 Climatology - studies the effects of weather on life
and examines the circulation of the atmosphere
over longer time spans.

11
 Scope of Physical
Geography
• Selain itu, disiplin lain yang termasuk dalam bidang
geografi fizikal adalah

• Geology - studies the form of the Earth's surface

and subsurface, and the processes that create and
modify it.
• Ecology - the scientific study of the interactions
between organisms and their environment.
• Oceanography - the science that examines the
biology, chemistry, physics, and geology of oceans.
• Cartography - the technique of making maps.
• Astronomy - the science that examines celestial
bodies and the cosmos.

12
Unsur-Unsur Fizikal dan Manusia
Fizikal Manusia

Batuan/galian/mineral Penduduk
Tanih Petempatan
Haiwan Kegiatan Ekonomi
Tumbuh-tumbuhan Aktiviti rekreasi/pelancongan
Air Pengangkutan dan perhubungan
Atmosfera Agama dan kebudayaan
Sungai/Sumber air Migrasi penduduk
Alam sekitar Sistem pertanian
Cuaca dan Iklim Urbanisasi dan pembangunan
Laut

13
Major subdisciplines of physical and human geography.

14
• Bagi menjelaskan unsur
fizikal dan manusia, ahli
geografi akan mengkaji
melalui konteks paling
asas – apa, di mana,
bila, kenapa,
bagaimana
• Tujuan – membantu
untuk meramal apa
yang akan berlaku pada
masa depan dalam
konteks hub manusia +
keruangan
• Kepakaran yang ada
pada ahli geografi –
memaklumkan dan
memberikan kefahaman
kepada umum tentang
isu-isu geografi yang
berlaku setiap hari di
dunia ini
15
• Adalah kajianGeografi Fizikal
mengenai proses-
proses fizikal – ruang
fizikal dan manusia.
Strahler (1983)- kajian
yang saling berkaitan
• Persekitaran fizikal –
elemen2 di sekeliling
manusia – atmosfera,
air, tanih, tumbuh-
tumbuhan dsb
• Lebih penting untuk
dikaji + dianalisis –
bagaimana elemen2
ini mempengaruhi
atau dipengaruhi
oleh kehendak +
kemahuan manusia
serta peranan
manusia dilihat sama
ada secara positif +
negatif
16
Pemahaman Terhadap Persekitaran
Fizikal
• Alam persekitaran fizikal – sesuatu yang kompleks +
memahami evolusi + sifat sesuatu landskap melibatkan
pelbagai faktor
• Faktor pula tidak boleh dikaji secara berasingan kerana
keadaannya yang berinteraksi antara satu sama lain
• Kepentingan antara faktor pula berbeza mengikut skala
kajian
• Faktor manusia – penting dalam persekitaran fizikal – agen
perubahan yang dijana
• Persekitaran manusia sentiasa berubah sama ada secara
semulajadi atau gangguan manusia

17
SISTEM FIZIKAL BUMI
• Bumi – planet kelima besarnya antara
planet2 di sistem suria
• Jarak bumi dengan matahari – 150 juta
km + luas bumi 510 juta km2
• Kira-kira 29% drp keluasan bumi terdiri
drp daratan + 71% air
• Sistem fizikal bumi terbahagi empat –
atmosfera, hidrosfera, litosfera + biosfera
• Saling bergantung + berinterkasi antara
satu sama lain – sistem terbuka –
membolehkan manusia, haiwan,
tumbuhan + hidupan lain wujud di bumi

18
Earth Sphere

19
Apa itu 4 sfera ?
1) Atmosfera –
•kajian tentang udara, iklim dan cuaca

2) Hidrosfera –
•Air samada dalam bentuk pepejal, cecair dan wap
. Meliputi permukaan bumi (laut, tasik, sungai ),
air bawah tanah, wap di atmosfera
serta pepejal dalam bentuk ais , glasier
dan juga salji

3) Litosfera –
permukaan yang membentuk landskap bumi/
bentuk muka bumi(landform)seperti gunung
ganang, bukit bukau, cerun dan sebagainya
Pedosfera –
• bahagian tanih – elemen yang membentuk tanih.

4) Biosfera –
•semua hidupan di muka bumi yang terdiri
daripada tumbuhan, haiwan dan manusia.

20
 Atmosfera
• Lapisan udara yang nipis berada di sekeliling bumi –
ketinggian 480km ke bahagian atas daripada
permukaan bumi
• Atmosfera terdiri daripada gas, wap air + kumin2
habuk
• Kandungan gas – nitrogen (78%), oksigen (21%), argon
(0.9%), karbon dioksida (0.03%) + lain2 (0.07%)
• Lapisan atmosfera kekal di bumi kerana ada daya
tarikan gravity
• Kepelbagaian dalam tekanan udara dari satu tempat ke
satu tempat lain – berlakunya tiupan angin, ribut, hujan
lebat dsb
• Atmosfera terdiri daripada beberapa lapisan –
mempunyai suhu + tekanan udara yang berlainan
21
• Melindungi bumi drp sinaran berbahaya
• Membekalkan oksigen untuk pernafasan
manusia + haiwan
• Membekalkan karbon dioksida yang
diperlukan dalam proses fotosintesis
• Mengandungi wap2 air – punca kerpasan
• Membolehkan pemantulan gelombang2
radio
• Menetapkan keadaan suhu untuk
hidupan di biosfera

22
 Hidrosfera
• Kawasan air – di permukaan
lautan, laut, tasik, kolam,
sungai + paya
• Dalam bumi – air bawah
tanah
• Air wujud dalam bentuk
cecair, wap + gas
• 97% air di permukaan bumi
dalam bentuk cecair – lautan
sebagai penyumbang terbesar

23
Kitaran Hidrologi

24
Kepentingan hidrosfera?

25
 Litosfera
• Lapisan paling luar bumi – pejal,
keras – batuan + sedimen yang saling
berpadu untuk membentuk struktur
yang kuat iaitu kerak bumi – 30 km di
daratan + 10 km di bawah lautan

• Di keliling kerak bumi ini terdapat

lapisan yang menyelubungi atau
mantel dengan garis pusat 2,900 km.

• Lapisan luar merupakan lapisan

paling nipis dan lembut atau rapuh
dan menjadi asas pembentukan
lapisan tanih (pedosfera).
• Ianya berlaku apabila batuan yang
terdedah kepada proses luluhawa
akan menghasilkan tanih tersebut.

26
Kepentingan Litosfera ?

27
 Pedosfera
• Ia merupakan lapisan tanih
yang membentuk tanah dan
pelbagai cirinya.

• Pembentukan pedosfera
dikaitkan dengan proses
luluhawa terhadap batuan
yang terdedah dalam sistem
fizikal litosfera lalu
menghasilkan tanih.

28
 Biosfera
• Ia terdiri daripada semua organisma
hidup di bumi sama ada di atmosfera,
litosfera, hidrosfera dan pedosfera.

• Kesemuanya mempunyai fungsi

bersama untuk menghasilkan
persekitaran bagi biosfera yang
meliputi dari dasar laut hinggalah
ke lapisan bawah atmosfera.

• Di permukaan tanah, biosfera terdiri daripada spesis

pokok-pokok besar seperti pokok tualang yang
boleh mencapai ketinggian 110 meter serta pelbagai
mikroorganisma yang hidup di dalam tanah, gua
dan rekahan batu.

• Sebagai contoh, hutan tropika Royal Belum

merupakan hutan tertua di dunia (150 juta tahun)
disamping hutan amazon yang mengandungi
pelbagai spesis hidupan sama ada haiwan,
tumbuhan dan mikroorganisma.

29
• Secara mudah, biosfera terdiri
daripada tiga jenis iaitu
• biosfera daratan : tumbuh-
tumbuhan, haiwan dan manusia
• biosfera udara : burung-burung
• biosfera lautan : organisma laut
seperti plankton, ikan dan
tumbuhan laut

30
Saling Kaitan Antara
Keempat Sfera ?

31
 Pengaruh Alam Sekitar
Fizikal Terhadap Manusia

32
 Rumusan
• Kesemua sistem fizikal bumi berinterkasi
antara satu sama lain

• Hubungan yang harmoni – memberi ruang

kepada manusia untuk mencapai mutu
kehidupan yang lebih selesa

• Memerlukan peranan manusia – tidak

merosakkan hubungan yang harmonis –
wujud dalam persekitaran – jaminan
kehidupan untuk generasi masa hadapan

33
 World Geography
Knowledge
• Name the continent in the world
• Name the largest desert of the world
• Where is the River Amazon situated
• List ocean of the world

34
 Field Trip
• Sg Klang

35
37
38
 Assingment 1
Individual assignment –case study
(15%)- presentation & report

Assingment 3
Final Exam Quiz
Group Assingment
(15%)
(20 %) (40 %)

Assingment 2
(Individu- topic 10%-
forum)
39