Data pembebanan
Sudut kemiringan atap (𝛼) = 28˚
Berat profil rafter = 49.9 kg/m
Panjang miring rafter = 23,78 m
Panjang setengah bentang = 10,5 m
Overstek = 1,5 m
Jarak antar rafter =5m
Jumlah gordinng = 23 bh
Tinggi atap = 5,583 m
Berat penutup atap (Asbes) = 9,837 kg/m²
Beban hidup = 100 kg
Tekanan angin tiup = 25 kg/m²
Beban Mati
= 5 𝑥 23 𝑥 49,9 = 5738,5 𝑘𝑔
= 708,512 𝑘𝑔
= 7793,633 𝑘𝑔
Beban hidup
Beban angin
10,5 + 1,5
= 0,8 𝑥 25 𝑥 = 271,817 𝑘𝑔/𝑚
𝐶𝑜𝑠 28°
10,5 + 1,5
= −0,4 𝑥 25 𝑥 = −135,908 𝑘𝑔/𝑚
𝐶𝑜𝑠 28°
Pemodelan SAP2000
Direncanakan :
Kombinasi 0 L (0 m) ½L L
COMB 1 -4875,03 -3761,34 -3032,09
COMB 2 -4890,76 -3772,31 -3041,41
COMB 3 -5573,31 -4298,63 -3456,51
COMB 4 -6457,52 -4979,78 -4014,97
COMB 5 -8641,68 -6662,42 -5373,06
COMB 6 -5852,39 -4379,25 -3402,31
COMB 7 -5817 -4354,93 -3370,55
COMB 8 -8036,54 -6061,89 -4759,62
COMB 9 -8001,01 -6037,58 -4723,28
COMB 10 -3680,49 -2557,51 -1817,50
COMB 11 -3609,71 -2513,01 -1755,25
COMB 12 -4363,03 -3097,57 -2245,59
COMB 13 -4292,26 -3036,25 -2177,73
COMB 22 -1923,67 -1217,07 -726,42
COMB 23 -1852,9 -1151,43 -660,02
COMB 24 -1265,45 -580,07 -73,02
GESER (Kgm)
Kombinasi 0 L (0 m) ½L L
COMB 1 -1778,45 -110,03 1614,75
COMB 2 -1783,89 -108,22 1613,92
COMB 3 -2032,61 -121,56 1812,85
COMB 4 -2354,79 -138,84 2122,11
COMB 5 -3150,71 -181,51 2803,54
COMB 6 -2348,79 -132,83 1903,03
COMB 7 -2343,20 -127,25 1845,20
COMB 8 -3144,70 -175,5 2616,32
COMB 9 -3139,12 -169,92 2558,78
COMB 10 -1771,88 -96,21 1177,85
COMB 11 -1760,72 -85,05 1057,05
COMB 12 -2020,06 -109,55 1403,54
COMB 13 -2009,44 -98,39 1275,32
COMB 22 -1131,28 -58,72 603,33
COMB 23 -1120,12 -47,56 481,28
COMB 24 -1116,91 -44,35 293,41
MOMEN (Kgm)
Kombinasi 0 L (0 m) ½L L
COMB 1 -3964,58 1685,85 -3162,43
COMB 2 -3987,85 1692,83 -3116,58
COMB 3 -4541,05 1930,36 -3554,47
COMB 4 -5265,55 2238,03 -4121,66
COMB 5 -7035,61 2998,12 -5508,21
COMB 6 -5202,26 2203,56 -4052,59
COMB 7 -5182,17 2254,88 -4057,75
COMB 8 -6987,21 3021,75 -5267,07
COMB 9 -6981,94 3019,97 -5332,55
COMB 10 -3855,65 1740,08 -2935,19
COMB 11 -3815,00 1726,53 -2923,05
COMB 12 -4424,85 1977,61 -3318,56
COMB 13 -4374,30 1964,08 -3382,38
COMB 22 -2432,45 1131,01 -1788,28
COMB 23 -2381,90 1117,46 -1790,02
COMB 24 -2336,44 1140,51 -1689,14
ht = 200 mm
bf = 200 𝑚𝑚
tw = 8 𝑚𝑚
tf = 12 𝑚𝑚
A = 6353 𝑚𝑚²
W = 49,9 𝑘𝑔/𝑚
Ix = 47200000 𝑚𝑚4
Iy = 16000000 𝑚𝑚4
Sx = 472000 𝑚𝑚³
Sy = 160000 𝑚𝑚³
rx = 862 𝑚𝑚
ry = 50,2 𝑚𝑚
ℎ2 = ℎ𝑡 − (2𝑥𝑡𝑓) − (2𝑥𝑟)
=200 − (2𝑥12) − (2𝑥13) = 150 𝑚𝑚
Data Perencanaan
Panjang ½ bentang rafter (Lx) = 10,5 m
Jarak antar gording (Ly) =1m
Momen maximum (Mu) = 70533100 Nmm
Momen ¼ bentang (MA) = 3897400 Nmm
Momen tengah bentang (MB) = 29981200
Nmm
Momen ¾ bentang (MC) = 16886100 Nmm
Gaya geser terfaktor (Vu) = 31507,1 N
Gaya aksial terfaktor (Pu) = 86416,8 N
Faktor reduksi aksial tekan = 0,85
Faktor reduksi lentur = 0,75
Poisson ratio = 0,3
= 327168 𝑚𝑚
3. Konstanta puntir lengkung (Iw)
ℎ2
𝐼𝑤 = 𝑙𝑦 𝑥
4
(200)2
= 16000000 𝑥
4
= 16 𝑥 1010 𝑚𝑚6
Π 𝐸𝑥𝐺𝑥𝐽𝑥𝐴
𝑥1 = 𝑥√
𝑆𝑥 2
= 26600,562
𝑆𝑥 2 𝐼𝑤
𝑥2 = 4 𝑥 ( ) 𝑥
𝐺𝑥𝐽 𝐼𝑦
472000 16 𝑥 1010
=4 𝑥( )2 𝑥
76923,08 𝑥 327168 16000000
= 0,000014
= 11313216 𝑚𝑚
= (( 200 𝑥 12 𝑥 (31914500 −
12
2
)) + (2 𝑥 8 𝑥 12 𝑥 (200 − 31914500 −
12
2
)) + ( (200 𝑥 12 −
200
2 𝑥 122 ) 𝑥 ( − 31914500)) x 2
2
= 5756858496 𝑚𝑚
170
𝜆𝑝 = = 10,973
√240
Batas kelangsingan maksimum untuk penampang kompak (Tabel 7.5-1 SNI
03-1729-2015)
370
𝜆𝑟 =
√𝑓𝑦 − 𝑓𝑟
370
𝜆𝑟 = = 28,378
√240 − 70
Momen plastis terhadap
Mp = fy x Zx
Mp = 240 x 11313216 = 2715171840 Nmm
Momen batas tekuk
Mr = 𝑆𝑥 x (𝐹𝑦 − 𝐹𝑟 )
𝜆 − 𝜆p
Mn = Mp − {(Mp − Mr) x }
𝜆r − 𝜆p
16,67 − 10,973
Mn = 2715171840 − {(2715171840 − 80240000) x }
28,378 − 10,973
= 1853242775 Nmm
Momen nomimal pengaruh tekuk lateral
L. maksimum balok yang mampu menahan momen plastis (Lp)
𝐸
𝐿𝑝 = 1,76 𝑥 𝑟𝑦 𝑥√
𝐹𝑦
200000
= 1,76 𝑥 50,2 𝑥√ 240
= 2550,503 𝑚𝑚
𝑥1
𝐿𝑟 = 𝑟𝑦 𝑥 𝑥√1 + √1 + 𝑥2 + (𝑓𝑦 − 𝑓𝑟 )²
𝑓𝑦 − 𝑓𝑟
=
26600,562
50,2 𝑥 240−70
𝑥 √1 + √1 + 0,0000114 + (240 − 70)² = 7868 𝑚𝑚
1000 𝑚𝑚 ≤ 2550 𝑚𝑚
Sehingga momen nominal penampang lateral buckling :
𝑚𝑛 = 𝑚𝑝 = 2715171840 𝑁𝑚𝑚
1 10,5 240
= 𝑥 𝑥 √200000 = 0,000134
𝜋 862
1,43
𝜔 = 1,6 − 0,67 𝑥 𝜆𝑐𝑥
1,43
= = 0,894
1,6 − 0,67 𝑥 0,000134
1 10,5 240
= 𝑥 𝑥 √200000 = 0,00022
𝜋 50,2
1,43
𝜔 = 1,6 − 0,67 𝑥 𝜆𝑐𝑦
1,43
= = 0,894
1,6 − 0,67 𝑥 0,00022
𝑓𝑦
𝑓𝑐𝑟 = 𝜔𝑥
240
= 0,894 = 268,5 𝑀𝑃𝑎
𝑓𝑦
𝑓𝑐𝑟 = 𝜔𝑥
240
= 0,894 = 268,5 𝑀𝑃𝑎
Terhadap sumbu x
𝑁𝑛𝑥 = 𝐴 𝑥 𝐹𝑐𝑟𝑥
Terhadap sumbu y
𝑁𝑛𝑦 = 𝐴 𝑥 𝐹𝑐𝑟𝑦
Kondisi 1 :
Kondisi 2 :
𝑁𝑢 32342,4 𝑁
= = 0,0223 < 0,2
𝜃 𝑥 𝑁𝑛 1705823,504 𝑁
𝑁𝑢 𝑀𝑢𝑥
Kontrol interaksi= + (𝜃 𝑥 𝑀𝑛𝑥)
2 𝑥 𝜃 𝑥 𝑁𝑛
86416,48 70553100
= + (1667918498) = 0,07 < 1
2 𝑥 1449949,978
Tahanan Geser
150 200000
≤ 6,36 𝑥 √
8 240
18,75 ≤ 183,60
Diketahui juga :
ℎ1 = 𝑡𝑓 + 𝑟
= 12 + 13 = 25 𝑚𝑚
ℎ2 = ℎ𝑡 − (2 𝑥 ℎ1 )
𝐴𝑤 = ℎ𝑡 𝑥 𝑡𝑤
𝑉𝑛 = 0,60 𝑥 𝐴𝑤 𝑥 𝑓𝑦
𝑉𝑢 ≤ 𝜃 𝑥 𝑉𝑛
𝑀𝑢 𝑉𝑢
+ 0,625 𝑥 ≤ 1,375
𝜃 𝑥 𝑀𝑛 𝜃 𝑥 𝑉𝑛
222250000 54898,4
+ 0,625 𝑥 ≤ 1,375
1667918498 172800
0,332 ≤ 1,375
Kombinasi 0 L (0 m) ½ L (2 m) L (4 m)
COMB 1 -4389,37 -3969,66 -3492,25
COMB 2 -4085,03 -3690,74 -3546,49
COMB 3 -4391,19 -3980,50 -3930,51
COMB 4 -4749,99 -4392,48 -4437,28
COMB 5 -5774,71 -5363,80 -4994,08
COMB 6 -4403,09 -4038,81 -3664,14
COMB 7 -4472,74 -4061,74 -3692,11
COMB 8 -5412,81 -5018,52 -4636,82
COMB 9 -5452,46 -5049,85 -4676,07
COMB 10 -3361,24 -2966,88 -2595,95
COMB 11 -3440,53 -3056,43 -2808,02
COMB 12 -3667,40 -3264,79 -2890,12
COMB 13 -3746,49 -3352,44 -3194,44
COMB 22 -2097,45 -1783,50 -1521,21
COMB 23 -2177,24 -1875,23 -1594,95
COMB 24 -1795,52 -1493,51 -1221,12
Kombinasi 0 L (0 m) ½ L (2 m) L (4 m)
COMB 1 2657,66 2657,66 2657,66
COMB 2 2585,33 2585,33 2585,33
COMB 3 2877,41 2877,41 2877,41
COMB 4 3261,47 3261,47 3261,47
COMB 5 4196,11 4196,11 4196,11
COMB 6 2982,26 2982,26 2982,26
COMB 7 3042,78 3042,78 3042,78
COMB 8 3916,89 3916,89 3916,89
COMB 9 3977,42 3977,42 3977,42
COMB 10 2026,90 2026,90 2026,90
COMB 11 2147,85 2147,85 2147,85
COMB 12 2318,97 2318,97 2318,97
COMB 13 2440,02 2440,02 2440,02
COMB 22 1150,06 1150,06 1150,06
COMB 23 1271,72 1271,72 1271,72
COMB 24 961,64 961,64 961,64
Kombinasi 0 L (0 m) ½ L (2 m) L (4 m)
COMB 1 -7379,08 -2327,54 3250,08
COMB 2 -7204,25 -2293,51 3137,65
COMB 3 -8040,21 -2570,21 3465,21
COMB 4 -9137,14 -2937,28 3909,28
COMB 5 -11812,42 -3260,52 4971,96
COMB 6 -8121,18 -2512,66 3807,65
COMB 7 -8358,05 -2422,09 3813,21
COMB 8 -10796,25 -2991,79 4871,38
COMB 9 -11013,13 -3555,38 4876,51
COMB 10 -5171,81 -1217,12 2935,08
COMB 11 -5645,55 -1278,45 2946,74
COMB 12 -6077,77 -1296,03 3268,66
COMB 13 -6481,52 -1418,71 3278,50
COMB 22 -2711,72 -372,82 1888,37
COMB 23 -3185,46 -654,49 1893,02
COMB 24 -2050,01 -174,67 1795,23
Π 𝐸𝑥𝐺𝑥𝐽𝑥𝐴
x1 =𝑆 𝑥√
𝑥 2
𝑆 2 𝐼𝑤
x2 = 4 𝑥 (𝐺 𝑥𝑥 𝐽) 𝑥 𝐼𝑦
1 2
= (400 𝑥 21)x(400 − 21) + 13 (2 400 − 21) = 3600133 mm3
4002 132
= (21 𝑥 ) + (400 − 2 𝑥 21) 𝑥 = 1695125,5mm3
2 4
1,43 1,43
𝜔 = = = 0,94
(1,67 − (0,67 𝑥 𝜆𝑐𝑥) (1,67 − (0,67 𝑥 0,126)
𝑓𝑦 240
𝑓𝑐𝑟𝑥 = = = 254,36 𝑀𝑃𝑎
𝜔𝑥 0,94
170
𝜆𝑝 = = 10,973
√240
2550 1,074 𝑥 𝑁𝑢
𝜆𝑟 = 𝑥 (1 − )
√𝑓𝑦 𝜑 𝑥 𝑁𝑦
𝑁𝑢
< 0,125
𝜑 𝑥 𝑁𝑦
𝑀𝑛 = 𝑀𝑝 = 𝑓𝑦 𝑥 𝑍𝑥
Kontrol interaksi :
𝑁𝑢 8 𝑀𝑢𝑥 𝑀𝑢𝑦
+ (9 𝑥 (𝜑 𝑥 𝑀𝑛𝑥 + 𝜑 𝑥 𝑀𝑛𝑦) ≤ 1
𝜑 𝑥 𝑁𝑛
8 4971,96 4971,96
0,001533 + (9 𝑥 ( 556287 + 556287 ) ≤ 1
0,018 ≤ 1
Maka profil WF 400.400.13.21 dapat digunakan
i. Tahanan Geser
Ketebalan plat badan tanpa pengaku harus memenuhi syarat
400 200000
≤ 6,36 𝑥 √
13 240
24,154 ≤ 183,60
Gaya geser akibat beban terfaktor (Vu) = 2475,7 N
Luas penampang badan (Aw)
𝐴𝑤 = ℎ𝑡 𝑥 𝑡𝑤
= 400 𝑥 13 = 5200 𝑚𝑚²
Tahanan geser nominal (Vn)
𝑉𝑛 = 0,60 𝑥 𝐴𝑤 𝑥 𝑓𝑦
= 0,60 𝑥 5200𝑥 240 = 748800 𝑁
Cek syarat dengan ketentuan
𝑉𝑢 ≤ 𝜃 𝑥 𝑉𝑛
41147,055 𝑁 ≤ 561600 𝑁 (OK!!)
0,121 ≤ 1,375
Kekuatan Tumpu
Rn = 2,4 x db x tp x Fu = 2,4 x 20 x 10 x 400 = 192000 N
Kekuatan 6 baut Rn = 6 x 192000 = 1152000 N
DFBT ϕRn = 0,75 x 1152000 = 864000 N
Kekuatan Sobek
Rn = 1,2 x lc x tp x Fu = 1,2 x (53 – ½ 20) x 10 x 400 = 206400 N
Kekuatan 6 baut Rn = 6 x 206400 = 1238400 N
DFBT ϕRn = 0,75 x 1238400 = 928800 N
➢ Tebal plat 10 mm
➢ Sambungan baut direncanakan 8 buah
➢ Mu = 4971,96 kgm = 48758272 Nmm
➢ Vu = 4196,11 kg = 41149,153 N
➢ Pu = 4994,08 kg = 48974,445 N
𝑀. 𝑦 48758272 𝑥 235
Rx = Tu = 2 ∑ 𝑦 2 = 2 𝑥 (652 + 1302 + 1952 + 2352) = 50090,465 N
𝑃 48974,445
Ry = Vu = ∑ 𝑏𝑎𝑢𝑡 = = 6121,806 N
8
Data Perencanaan
Kolom WF = WF 400 x 400 x 13 x 21
Kolom beton = 500 x 500 mm
fc’ beton = 25 MPa
A1 beton = 500 x 500 = 250000 mm2
Base plate = 500 (B) x 500 (N) mm
fy plat = 250 MPa
A2 base plat = 500 x 500 = 250000 mm2
fu plat = 400 MPa
Berdasarkan tabel :
Mu = 11812,42 kgm = 115840270 Nmm
Vu = 4196,11 kg = 41149,782 N
Pu = 5774,71 kg = 56630,559 N
250000
= 0,6 x 0,85 x 25 x √250000 = 12,75 MPa
➢ Tebal plat
𝑁 − 0,95 𝑑 500 − 0,95 𝑥 400
m = = =60 mm
2 2
𝐵 − 0,8 𝑏𝑓 500 − 0,8 𝑥 305
n = = = 128 mm
2 2
𝐹𝑐1 𝑥 𝑁 5,787 𝑥 500
a = 𝐹𝑐1 − 𝐹𝑐2 = 5,787 − (−5,334) = 260,183 mm
𝐹𝑐1 𝑥 𝑎 − 𝐹𝑐1 𝑥 𝑚 5,787 𝑥 260,183 − 5,787 𝑥 60
Fcx = = = 4,453 MPa
𝑎 260,183
4 𝑥 𝑀𝑝1 4 𝑥 8982
tp min = √ = √0,9 𝑥 250 = 12,636 mm
Ø 𝑓𝑦
Diameter Angkur
D angkur = 20 mm
Jumlah Baut = 4 buah
fy = 600 MPa
fu = 830 MPa
𝑁 𝑎 500 260,183
x1 =2 + = + = 336,728 mm
3 2 3
𝑚 𝑎 60 260,183
x2 =𝑁 − − = 500 − − = 339,909 mm
2 2 2 2
Panjang Angkur
𝑛
Tu < Ø x π x Id x D x Fc1 x 2
Id > 521,985 mm
Digunakan panjang angkur 550 mm = 55 cm
BAB III
PENULANGAN BETON
3.1 Preliminary tebal dan penulangan plat lantai (SNI 03-2847-
2002)
Data Teknis :
F’c = 25 MPa
Sisi bentang panjang (Ly) = 7000 mm
Sisi bentang pendek (Lx) = 2500 mm
Fy D = 400 MPa
Fy ø = 240 MPa
𝐼𝑦 7000
ß = 𝐼𝑋 = 2500 = 2,8 > 2
h = 450 mm
b = 300 mm
L = 2500 mm
t = 120 mm
1 3
𝐸𝑐𝑏 𝐼𝑏 4700 𝑥 √25 𝑥 12 𝑥 300 𝑥 450
𝛼𝑏1 = = 6,328
𝐸𝑐𝑝 𝐼𝑝 4700 𝑥 √25 𝑥 1 𝑥 2500 𝑥 1203
12
h = 400 mm
b = 200 mm
L = 7000 mm
t = 120 mm
1 3
𝐸𝑐𝑏 𝐼𝑏 4700 𝑥 √25 𝑥 12 𝑥 200 𝑥 400
𝛼𝑏2 = = 1,058
𝐸𝑐𝑝 𝐼𝑝 4700 𝑥 √25 𝑥 1 𝑥 7000 𝑥 1203
12
Beban Mati :
12
Berat Plat sendiri = 100 𝑥 2400 = 288 𝑘𝑔/𝑚
F’c = 25 MPa
𝛽1 = 0,85 untuk f’c < 30 MPa
(SNI Beton 2847:2002)
Fy = 240 MPa
0.85 𝑥 𝛽1 𝑥 𝑓′𝑐 600
𝜌𝑏 = 𝑥
𝑓𝑦 600+𝑓𝑦
= 0.05376
(SNI Beton 2847:2002)
𝜌𝑚𝑎𝑥 = 0,75 𝑥 𝜌𝑏
= 0,75 𝑥 0.05376
= 0.0403
(SNI Beton 2847:2002)
0,25 𝑥 √𝐹𝑐
𝜌𝑚𝑖𝑛 = 𝐹𝑦
0,25 𝑥 √25
=
240
= 0.0058
(SNI Beton 2847:2002)
Perhitungan tulangan
a. Tulangan lapangan momen arah x
Mulx = 2357250 𝑁𝑚𝑚
𝑀𝑢
Mnlx = 0.9
2357250
= = 2619166,67 𝑁𝑚𝑚
0,9
𝑀𝑛
Rn = 𝐵 𝑥 𝑑²
2619166,67
= = 0,290 MPa
1000 𝑥 95²
𝑓𝑦
m = 0,85 𝑥 𝑓𝑐
240
= 0,85 𝑥 25 = 11,294
1 2 𝑥 𝑚 𝑥 𝑅𝑛
𝜌 = 𝑚 𝑥 (1 − √1 − )
𝑓𝑦
1 2 𝑥 11,294 𝑥 0,290
= 11,294 𝑥 (1 − √1 − )
240
= 0,00122
𝜌𝑚𝑖𝑛 𝜌 ℎ𝑖𝑡𝑢𝑛𝑔 𝜌 𝑚𝑎𝑘𝑠
0,00580 > 0,00122 < 0,0403
𝜌𝑚𝑖𝑛 > 𝜌 ℎ𝑖𝑡𝑢𝑛𝑔 < 𝜌 𝑚𝑎𝑘𝑠
Dalam kasus ini 𝜌𝑚𝑖𝑛 lebih besar dari 𝜌hitung, maka
menggunakan 𝜌𝑚𝑖𝑛
As = 𝜌 𝑥 𝑏 𝑥 𝑑𝑥
= 0,0058 𝑥 1000 𝑥 95 = 554,167
mm²
1
As’ = 4 𝑥 𝜋 𝑥 ز
1
= 4 𝑥 𝜋 𝑥 102 = 78,5 𝑚𝑚²
0.25 𝑥 𝜋 𝑥 𝜃²
𝑆 =
𝐴𝑠 𝑝𝑒𝑟𝑙𝑢
0.25𝑥𝜋𝑥102
= = 141,654 𝑚𝑚
554,167
Direncanakan menggunakan tulangan utama Ø10-140
0.25 𝑥 𝜋 𝑥 𝜃²𝑥 1000
𝐴𝑠 𝑝𝑎𝑘𝑎𝑖 =
𝑆
1 2 𝑥 𝑚 𝑥 𝑅𝑛
𝜌 = 𝑥 (1 − √1 − )
𝑚 𝑓𝑦
1 2 𝑥 11,294 𝑥 0,069
= 11,294 𝑥 (1 − √1 − )
240
= 0,000288
𝜌𝑚𝑖𝑛 𝜌 ℎ𝑖𝑡𝑢𝑛𝑔 𝜌 𝑚𝑎𝑘𝑠
0,0058 > 0,000288 < 0,0403
= 78,5 mm²
Tulangan terpakai Ø10 As’ = 78,5 mm² maka
495,8
tulangan dibutuhkan = = 6,3 ~ 7
78,5
5175972,22
= = 0,574 MPa
1000 𝑥 95²
𝑓𝑦
m = 0,85 𝑥 𝑓𝑐
240
= 0,85 𝑥 25 = 11,294
1 2 𝑥 𝑚 𝑥 𝑅𝑛
𝜌 = 𝑚 𝑥 (1 − √1 − )
𝑓𝑦
1 2 𝑥 11,294 𝑥 0,574
= 11,294 𝑥 (1 − √1 − )
240
= 0,0024
𝜌𝑚𝑖𝑛 𝜌 ℎ𝑖𝑡𝑢𝑛𝑔 𝜌 𝑚𝑎𝑘𝑠
0,0058 > 0,0024 < 0,0403
𝜌𝑚𝑖𝑛 > 𝜌 ℎ𝑖𝑡𝑢𝑛𝑔 < 𝜌 𝑚𝑎𝑘𝑠
Dalam kasus ini 𝜌𝑚𝑖𝑛 lebih besar dari 𝜌hitung, maka
menggunakan 𝜌𝑚𝑖𝑛
As = 𝜌 𝑥 𝑏 𝑥 𝑑𝑥
= 0,0058 𝑥 1000 𝑥 95 = 554,167
mm²
1
As’ = 4 𝑥 𝜋 𝑥 ز
1
= 4 𝑥 𝜋 𝑥 102 = 78,5 𝑚𝑚²
1 2 𝑥 𝑚 𝑥 𝑅𝑛
𝜌 = 𝑚 𝑥 (1 − √1 − )
𝑓𝑦
1 2 𝑥 11,294 𝑥 0,492
= 11,294 𝑥 (1 − √1 − )
240
= 0,0012
𝜌𝑚𝑖𝑛 > 𝜌 ℎ𝑖𝑡𝑢𝑛𝑔 < 𝜌 𝑚𝑎𝑘𝑠
0,0058 > 0,0012 < 0,0403
= 78,5 mm²
𝐼𝑦 4000
ß = 𝐼𝑋 = 2500 = 1,6 < 2
h = 450 mm
b = 300 mm
L = 2500 mm
t = 120 mm
1 3
𝐸𝑐𝑏 𝐼𝑏 4700 𝑥 √25 𝑥 12 𝑥 300 𝑥 450
𝛼𝑏1 = = 6,328
𝐸𝑐𝑝 𝐼𝑝 4700 𝑥 √25 𝑥 1 𝑥 2500 𝑥 1203
12
h = 4500 mm
b = 3000 mm
L = 4000 mm
t = 120 mm
1 3
𝐸𝑐𝑏 𝐼𝑏 4700 𝑥 √25 𝑥 12 𝑥 200 𝑥 400
𝛼𝑏2 = = 1,851
𝐸𝑐𝑝 𝐼𝑝 4700 𝑥 √25 𝑥 1 𝑥 4000 𝑥 1203
12
12
Berat Plat sendiri = 100 𝑥 2400 = 288 𝑘𝑔/𝑚
F’c = 25 MPa
𝛽1 = 0,85 untuk f’c < 30 MPa
(SNI Beton 2847:2002)
Fy = 240 MPa
= 0.05376
(SNI Beton 2847:2002)
𝜌𝑚𝑎𝑥 = 0,75 𝑥 𝜌𝑏
= 0,75 𝑥 0.05376
= 0.0403
(SNI Beton 2847:2002)
0,25 𝑥 √𝐹𝑐
𝜌𝑚𝑖𝑛 = 𝐹𝑦
0,25 𝑥 √25
= 240
= 0.0052
(SNI Beton 2847:2002)
Perhitungan tulangan
1 2 𝑥 𝑚 𝑥 𝑅𝑛
𝜌 = 𝑚 𝑥 (1 − √1 − )
𝑓𝑦
1 2 𝑥 11,294 𝑥 0,251
= 11,294 𝑥 (1 − √1 − 240
)
= 0,0011
𝜌𝑚𝑖𝑛 𝜌 ℎ𝑖𝑡𝑢𝑛𝑔 𝜌 𝑚𝑎𝑘𝑠
0,0058 > 0,0011 < 0,0403
𝜌𝑚𝑖𝑛 > 𝜌 ℎ𝑖𝑡𝑢𝑛𝑔 < 𝜌 𝑚𝑎𝑘𝑠
Dalam kasus ini 𝜌𝑚𝑖𝑛 lebih besar dari 𝜌hitung, maka
menggunakan 𝜌𝑚𝑖𝑛
As = 𝜌 𝑥 𝑏 𝑥 𝑑𝑥
= 0,0058 𝑥 1000 𝑥 95 = 554,167
mm²
1
As’ = 4 𝑥 𝜋 𝑥 ز
1
= 4 𝑥 𝜋 𝑥 102 = 78,5 𝑚𝑚²
𝑀𝑢
Mn = 0.9
954125
= = 1060138,9 𝑁𝑚𝑚
0.9
𝑀𝑛
Rn = 𝐵 𝑥 𝑑²
1060138,9
= 1000 𝑥 95² = 0,147 MPa
𝑓𝑦
m = 0,85 𝑥 𝑓𝑐
240
= 0,85 𝑥 25 = 11,294
1 2 𝑥 𝑚 𝑥 𝑅𝑛
𝜌 = 𝑚 𝑥 (1 − √1 − )
𝑓𝑦
1 2 𝑥 11,294 𝑥 0,147
= 11,294 𝑥 (1 − √1 − )
240
= 0,000614
= 78,5 mm²
Tulangan terpakai Ø10 As’ = 78,5 mm² maka
495,8
tulangan dibutuhkan = = 6,3 ~ 7
78,5
0.25𝑥𝜋𝑥102
= = 158,319 𝑚𝑚
495,83
Direncanakan menggunakan tulangan utama Ø10-140
0.25 x 𝜋 x 𝜃²x 1000
As pakai =
S
0.25 x 𝜋 x 10² x 1000
= = 560,714 mm²
140
As pakai > As perlu
560,714 mm² > 495,833 mm²
c. Tulangan tumpuan momen arah x
Mutx = 4265500 𝑁𝑚𝑚
𝑀𝑢
Mnlx = 0.9
4265500
= = 4739444,4 𝑁𝑚𝑚
0,9
𝑀𝑛
Rn = 𝐵 𝑥 𝑑²
4739444,4
= 1000 𝑥 95² = 0,525 MPa
𝑓𝑦
m = 0,85 𝑥 𝑓𝑐
240
= 0,85 𝑥 25 = 11,294
1 2 𝑥 𝑚 𝑥 𝑅𝑛
𝜌 = 𝑚 𝑥 (1 − √1 − )
𝑓𝑦
1 2 𝑥 11,294 𝑥 0,525
= 11,294 𝑥 (1 − √1 − )
240
= 0,0022
𝜌𝑚𝑖𝑛 𝜌 ℎ𝑖𝑡𝑢𝑛𝑔 𝜌 𝑚𝑎𝑘𝑠
0,0058 > 0,0022 < 0,0403
𝜌𝑚𝑖𝑛 > 𝜌 ℎ𝑖𝑡𝑢𝑛𝑔 < 𝜌 𝑚𝑎𝑘𝑠
Dalam kasus ini 𝜌𝑚𝑖𝑛 lebih besar dari 𝜌hitung, maka
menggunakan 𝜌𝑚𝑖𝑛
As = 𝜌 𝑥 𝑏 𝑥 𝑑𝑥
= 0,0058 𝑥 1000 𝑥 95 = 554,167
mm²
1
As’ = 4 𝑥 𝜋 𝑥 ز
1
= 4 𝑥 𝜋 𝑥 102 = 78,5 𝑚𝑚²
3554583,333
= = 0,492 MPa
1000 𝑥 95²
𝑓𝑦
m = 0,85 𝑥 𝑓𝑐
240
= 0,85 𝑥 25 = 11,294
1 2 𝑥 𝑚 𝑥 𝑅𝑛
𝜌 = 𝑚 𝑥 (1 − √1 − )
𝑓𝑦
1 2 𝑥 11,294 𝑥 0,492
= 11,294 𝑥 (1 − √1 − )
240
= 0,0012
𝜌𝑚𝑖𝑛 > 𝜌 ℎ𝑖𝑡𝑢𝑛𝑔 < 𝜌 𝑚𝑎𝑘𝑠
0,0058 > 0,0012 < 0,0403
= 78,5 mm²
Tulangan terpakai Ø10 As’ = 78,5 mm² maka
495,8
tulangan dibutuhkan = = 6,3 ~ 7
78,5
l. Pembebanan balok
Prelimnary design
Tinggi (h) = 45 cm
Lebar (b) = 30 cm
Beban mati
𝐵. 𝑠𝑒𝑛𝑑𝑖𝑟𝑖 𝑏𝑎𝑙𝑜𝑘 = 𝛾𝑏𝑒𝑡𝑜𝑛 𝑥 𝑏 𝑏𝑎𝑙𝑜𝑘 𝑥 ℎ 𝑏𝑎𝑙𝑜𝑘
= 24 𝑥 0,30 𝑥 0,45 = 3,24 𝐾𝑛/𝑚
𝐵. 𝑑𝑖𝑛𝑑𝑖𝑛𝑔 = 𝛾𝑏𝑎𝑡𝑎 𝑟𝑖𝑛𝑔𝑎𝑛 𝑥 𝑏 𝑏𝑎𝑡𝑎 𝑥 ℎ 𝑑𝑖𝑛𝑑𝑖𝑛𝑔
= 6 𝑥 0,15 𝑥 4,8 = 4,32 𝐾𝑛/𝑚
Beban mati total = B. balok + B. dinding
= 3,24 + 4,32 = 7,56 Kn/m
Beban hidup = 20 Kn/m
m. Perhitungan momen
Kombinasi beban
𝑤𝑢 = 1,2 𝐷 + 1,6 𝐿
= (1,2 𝑥 7,56) + (1,6 𝑥 20) = 41,072 𝐾𝑛/𝑚
1
𝑤𝑢 = 𝑥 𝑤𝑢 𝑥 𝑙 2
8
1
= 𝑥 41,072 𝑥 72 = 251,566 𝐾𝑛𝑚 = 251566000 𝑁𝑚𝑚
8
n. Reinforcement
Fy = 400 MPa
Fc = 25 MPa
h = 450 mm
b = 300 mm
cover = 30 mm
d. tul utama = 22 mm
d. sengkang =10 mm
tinggi efektif = ℎ − 𝑐𝑜𝑣𝑒𝑟 − 𝑠𝑒𝑛𝑔𝑘𝑎𝑛𝑔 − 0,5 𝑑. 𝑡𝑢𝑙 𝑢𝑡𝑎𝑚𝑎
= 450 − 30 − 10 − 0,5𝑥22 = 399 𝑚𝑚
𝜃 = 0,9
𝑀𝑢 = 251566000 Nmm
𝑀𝑢 251566000
𝑀𝑛 = = = 279517777,8 𝑁𝑚𝑚
0,9 0,9
𝛽1 = 0,85
1,4 1,4
𝜌𝑚𝑖𝑛 = 𝑓𝑦 = 400 = 0,0035
0,85 𝑥 𝛽1 600
𝜌𝑏𝑎𝑙𝑎𝑛𝑐𝑒 = 𝑥
𝑓𝑦 600 + 𝑓𝑦
𝑀𝑛 279517777,8
Rn =𝑏 𝑥 𝑑² = = 5,853
300 𝑥 399²
1 2 𝑥 𝑚 𝑥 𝑅𝑛
𝜌ℎ𝑖𝑡𝑢𝑛𝑔 = 𝑚 𝑥 (1 − √1 − )
𝑓𝑦
1 2 𝑥 18,824 𝑥 5,853
= 18,824 𝑥 (1 − √1 − ) = 0,0175
400
𝐴𝑠 = 𝜌ℎ𝑖𝑡𝑢𝑛𝑔 𝑥 𝑏 𝑥 𝑑
𝐴𝑠 𝐷22 = 0,25 𝑥 𝜋 𝑥 𝑑²
𝐴𝑠 2097,185
𝑗𝑚𝑙ℎ 𝑡𝑢𝑙 𝑡𝑎𝑟𝑖𝑘 = 𝐴𝑠 𝐷22 = = 5,520 𝑑𝑖𝑏𝑢𝑙𝑎𝑡𝑘𝑎𝑛 6
379,94
𝐴𝑠′ = 0,004 𝑥 𝑏 𝑥 ℎ
𝐴𝑠` 540
𝑗𝑚𝑙ℎ 𝑡𝑢𝑙 𝑡𝑎𝑟𝑖𝑘 = 𝐴𝑠` 𝐷22 = 379,94 = 1,42 𝑑𝑖𝑏𝑢𝑙𝑎𝑡𝑘𝑎𝑛 2
1
𝑉𝑢 = 2 𝑥 𝑤𝑢 𝑥 𝐿
1
= 2 𝑥 41,072 𝑥 7 = 142,752 𝐾𝑛
1
𝑉𝑐 = 6 𝑥 √𝑓𝑐 𝑥 𝑏 𝑥 𝑑
1
= 6 𝑥 √25 𝑥 300 𝑥 399 = 99750 𝑁
𝑉𝑢
𝑉𝑠 = – 𝑉𝑐
𝜃
143752
= – 99750 = 91919,3 𝑁
0,75
Av = 2 x As D10
𝐴𝑣 𝑥 𝑓𝑦 𝑥 𝑑
S = 𝑉𝑠
𝐴𝑣 157
𝐿. 𝑡𝑢𝑙 𝑝𝑒𝑟𝑙𝑢 = = 272,6 = 0,58
𝑆
𝐴𝑣
Cek kontrol : > L. tul perlu
𝑆𝑟𝑒𝑛𝑐𝑎𝑛𝑎
157
> 0,58
200
𝐶 = 𝑇
𝐶𝑐 = 𝑇
0,85 𝑥 𝑓𝑐 𝑥 𝑏 𝑥 𝑎 = 𝐴𝑠 𝑥 𝑓𝑦
6375 𝑎 = 838873,85
838873,85
𝑎 = = 131,588 𝑚𝑚
6375
𝑎 131,588
Letak garis netral (c) =𝛽 = = 154,81 𝑚𝑚
1 0,85
𝑑−𝑐 399−154,81
Kontrol (𝜀𝑠) = 𝜀𝑐 𝑥 = 0,003 𝑥
𝑐 154,81
= 0,0047
𝐹𝑠 > 𝑓𝑦
Kontrol Mn
𝑎
𝑀𝑛 = 𝐴𝑠 𝑥 𝑓𝑦 𝑥 (𝑑 − )
2
131,59
= 2097,185 𝑥 400 𝑥 (399 − ) = 279517777,8 𝑁𝑚𝑚
2
𝑀𝑢 = 251566000 𝑁𝑚𝑚
Maka disimpulkan
𝑀𝑛 > 𝑀𝑢 (OK!!)
BAB IV
RESPON SPEKTRUM
Lokasi bangunan : Solo, Jawa Tengah
Lintang : -7.57523323401857
Bujur : 110.823346034804
Kelas situs : SC (tanah keras)
Jenis bangunan : Rumah sakit
Kategori risiko :4 (SNI 1726:2019 Tabel 3)
Faktor keutamaan : 1,5 (SNI 1726:2019 Tabel 4)
Ss : 0,8178 g (SNI 1726:2019 Gambar 15)
𝑆1 : 0,3966 g (SNI 1726:2019 Gambar 16)
𝑇𝐿 : 20 s
Tabel 1 Koefisien situs Fa
Ss = 0,75 Ss = 0,8178 Ss = 1
1,2 1,2 1,2
𝑆𝑑1
Untuk perhitungan 𝑇 > 𝑇𝑠 𝑚𝑎𝑘𝑎 𝑚𝑒𝑛𝑔𝑔𝑢𝑛𝑎𝑘𝑎𝑛 𝑟𝑢𝑚𝑢𝑠 𝑆𝑎 =
𝑇
Tabel 3 Tabel nilai T dan Sa
T Sa T Sa T Sa T Sa T Sa
0.12 0.26 4.3 0.092 8.6 0.046 12.9 0.031 17.1 0.023
0.24 0.58 4.4 0.090 8.7 0.045 13 0.030 17.2 0.023
0.36 0.65 4.5 0.088 8.9 0.044 13.1 0.030 17.3 0.023
0.48 0.65 4.6 0.086 9.0 0.044 13.2 0.030 17.4 0.023
0.5 0.65 4.7 0.084 9.1 0.043 13.3 0.030 17.5 0.023
0.6 0.65 4.8 0.082 9.2 0.043 13.4 0.030 17.6 0.023
0.7 0.567 4.9 0.080 9.3 0.042 13.5 0.029 17.7 0.022
0.8 0.495 5.0 0.079 9.4 0.042 13.6 0.029 17.8 0.022
0.9 0.440 5.1 0.078 9.5 0.042 13.7 0.029 17.9 0.022
1 0.396 5.2 0.076 9.6 0.041 13.8 0.029 18 0.022
1.1 0.360 5.3 0.075 9.7 0.041 13.9 0.029 18.1 0.022
1.2 0.330 5.4 0.073 9.8 0.040 14 0.028 18.2 0.022
1.3 0.305 5.5 0.072 9.9 0.040 14.1 0.028 18.3 0.022
1.4 0.283 5.6 0.071 10 0.040 14.2 0.028 18.4 0.022
1.5 0.264 5.7 0.070 10.1 0.039 14.3 0.028 18.5 0.021
1.6 0.248 5.8 0.068 10.2 0.039 14.4 0.028 18.6 0.021
1.7 0.233 5.9 0.067 10.3 0.038 14.5 0.027 18.7 0.021
1.8 0.220 6.0 0.066 10.4 0.038 14.6 0.027 18.8 0.021
1.9 0.209 6.1 0.065 10.5 0.038 14.7 0.027 18.9 0.021
2.0 0.198 6.2 0.064 10.6 0.037 14.8 0.027 19 0.021
2.1 0.189 6.3 0.063 10.7 0.037 14.9 0.027 19.1 0.021
2.2 0.180 6.4 0.062 10.8 0.037 15 0.026 19.2 0.021
2.3 0.172 6.5 0.061 10.9 0.036 15.1 0.026 19.3 0.021
2.4 0.165 6.6 0.060 11 0.036 15.2 0.026 19.4 0.020
2.5 0.158 6.7 0.059 11.1 0.036 15.3 0.026 19.5 0.020
2.6 0.152 6.8 0.058 11.2 0.035 15.4 0.026 19.6 0.020
2.7 0.147 6.9 0.057 11.3 0.035 15.5 0.026 19.7 0.020
2.8 0.142 7.0 0.056 11.4 0.035 15.6 0.025 19.8 0.020
2.9 0.137 7.1 0.056 11.5 0.034 15.7 0.025 19.9 0.020
3.0 0.132 7.2 0.055 11.6 0.034 15.8 0.025 20 0.020
3.1 0.128 7.3 0.054 11.7 0.034 15.9 0.025
3.2 0.124 7.4 0.053 11.8 0.034 16 0.025
3.3 0.120 7.5 0.053 11.9 0.033 16.1 0.025
3.4 0.116 7.6 0.052 12 0.033 16.2 0.025
3.5 0.113 7.8 0.051 12.1 0.033 16.3 0.024
3.6 0.110 7.9 0.050 12.2 0.032 16.4 0.024
3.7 0.107 8.0 0.050 12.3 0.032 16.5 0.024
3.8 0.104 8.1 0.049 12.4 0.032 16.6 0.024
3.9 0.102 8.2 0.048 12.5 0.032 16.7 0.024
4.0 0.099 8.3 0.047 12.6 0.031 16.8 0.024
4.1 0.096 8.4 0.047 12.7 0.031 16.9 0.023
4.2 0.094 8.5 0.046 12.8 0.031 17 0.023
0.6
0.5
0.4
0.3
0.2
0.1
0
0 5 10 15 20 25