Anda di halaman 1dari 99

1.

Apa bila sebuah kpl sedang mendekat, pertama – tama yang


di lihat adalah tiang kpl kemudian baru bagian – bagian yg
terendah.
2. Bilamana kita berada ditengah laut tanpa melihat daratan
seakan – akan ufuk langit membuat sebuah lingkaran besar
dan kita sebagai ttk pusatnya.
3. Apabila kita bertolak dari posisi “A” dan kembali ke posisi
“A”/ posisi semula.
4. Terjadinya edaran Matahari yg terbit di ufuk Timur dan
terbenam di ufuk Barat. ( Sun seet and Sun rise ).
5. Bila terjadi gerhana bulan / matahari maka terlihat
bayangan bumi di bulan / matahari berbetuk bulat.
1. POROS BUMI / AS BUMI Adalah : Sebuah grs yg melalui ttk pusat
bumi dan tegak lurus terhadap K.I. Juga merupakan sumbu putar
bumi ( Dimana 1 x putaran bumi = 3600 membutuhkan wkt = 23 j 56’
04” ). Poros bumi memotong permukaan bumi di Ku dan Ks.
2. EQUATOR / KATULISTIWA. Adalah sebuah lingkaran besar yg
tegak lurus terhadap poros bumi dan membagi bumi atas 2
bahagian yg sama besar yaitu belahan bumi Utara dan belahan
bumi Selatan.
3. JAJAR. Adalah : lingkaran – lingkaran kcl di bumi yg sejajar dgn
lingkaran K.I. Serta tgk lurus terhadap poros bumi.
4. DERAJAH. Adalah : lingkaran – lingkaran bsr di bumi yg melalui
Ku dan Ks serta tgk lurus pd bidang Equator / KI.
Ku

B
Gr
K I

Ks
5. DERAJAH NOL / DERAJAH GREEN WICTH. Adalah : Sebuah
lingkaran besar yang melalui sebuah Kota di Inggris( Kota Green
wicth ) dimana semua derajah / bujur dihitung dari derajah ini
( 0o ) ke Barat / ke Timur sampai dgn 1800 / bujur dibagi atas 2
bahagian yg sama besar yaitu belahan bumi Timur dan belahan
bumi Barat dan tgk lurus terhadap bidang K.I.
6. KUTUB BUMI. Adalah : ttk – ttk potong permukaan bumi
dengan poros bumi.
Ku

K I

Ks
Dari pengukuran derajah pada berbagai lintang menunjukan bahwa bumi
tdk berbentuk bulat penuh tetapi pipih pada kutub – kutubya, menurut Mr.
Hyford pipihan bumi hanya sebesar 1/297 yg artinya : a – b/a = 1/297.
I. Akibat dari pipihan bumi maka : 1’ derajah pada lintang yg lebih
tinggi adalah lebih panjang dari lintang yg rendah.
Q – a : 1’ Derajah pda Ktb = 1861 m.
Ku a Q – b : 1’ Derajah pda lint 450 = 1852 m.
b
Q – c : 1’ Derajah pda K.I. = 1843 m.
c
Q : 1’ Derajah K.I. = 1855 m.
 
E Q
pb
II. Akibat dr pipihan bumi maka terjdi 2 buah
lintang Istimewa yaitu :
Lint GEOCENTRIS dan Lint GEOGRAFIS.
Ks
1. Lint Geocentris adalah : Sudut yg di bentuk oleh jari – jari bumi di
tempat sipenilik dgn bid K.I. (di <  )   Q .
2. Lint Geografis adalah : Sudut yg di bentuk oleh Normal sipenilik dgn
bid K.I. ( di <  )   Q .
1. BILA BUMI BERBETUK BULAT : Adalah apabila
diketahui :
keliling bumi = 40.000.000 metre . Maka 1 mil laut =
40.000.000 m = 1851,851 = 1852 metre.
360 x 60 mnt
2. BILA BUMI BERBENTUK ELYPSOID : Maka nilai
menengah dari 1’ derajah diukur dgn satuan
panjang / 1 mil dari keliling bumi Adalah : nilai
menengah dari I’ derajah Kutub + 1’ derajah pada
K.I. Di bagi ( 2 ) atau ( Q – a ) + ( Q – c ) di bagi ( 2 )
=
1861 m + 1843 m = 1852 metre.
2
US

KU
Si penilik
B

SS
T

KS
Di atas kpl dlm penentuan arah perlu diketahui arah / acuan di gunakan
arah / acuan Sbb :
Arah Utara Sejati ( Us ). Arah Utara Magnet ( Um ). Arah Utara Pedoman ( Up ).
Dan Arah Utara Gyro ( Ug ).
1. UTARA SEJATI : Adalah arah yang berpatokan Utara / Selatan dgn
arah derajah pada tempat itu. Atau suatu garis yg menyinggung pada
derajah yang ditetapkan arah US / SS. Pada Mawar pedoman
terdapat pada lingkaran luar Mawar pedoman.

2. UTARA MAGNETIS : Adalah arah yang berpedoman pada garis


yang berimpit dengan arah jarum magnet yang dipengaruhi oleh
Magnet bumi. Di peta laut yang tertera pada lingkaran dalam mawar
pedoman. Us
Um
UP

UP Adalah arah yang berpatokan garis U – S yang


ditunjukan oleh pedoman diatas kapal. Pedoman diatas
kpl selain mendapat pengaruh magnetis bumi juga
mendapat pengaruh magnetis remanen ( besi –besi kpl ).
Biasanya arah 00 dari mawar pedoman tdk jatuh sama
dgn arah UM arah Utara yg ditunjukan oleh pedoman
disebut UP.
Us Cakrawala

Ug

Arah Utara Gyro Adalah : Proyeksi arah yang di berikan oleh poros
gasing dari pedoman ini, secara horizontal pda sebuah bidang datar.
Ku
Dalam segi 3 ( APB ) = lintang.
Dalam segi 3 ( BPC ) = Bujur.
A
1. Lintang suatu suatu tempat di bumi
Li adalah :

P Seabgian busur dari derajah yg


K I melalui tempat itu, di hitung /
diukur dari KI sampai pda tempat
B Bu C tsb ke Utara / Selatan. Dari 00 KI
sampai 900 U / S.
2. Bujur suatu tempat di bumi
Adalah : Sebagian busur dari EQ /
Ks KI dihitung dari Bujur 0 Gr sampai
pda derajah yg melalui tempat itu.
Ke Timur / ke Barat. Bu dihitung
dari 00 Gr sampai 1800 T / B.
1. Beda Bujur ( bu ) antara 2 tempat : Adalah sebagian busur dari KI di
hitung dari derajah yg melalui tempat tsb sampai pada daerah yg
melalui tempat yang lain.
2. Beda lint (  li ) antara 2 tempat : Adalah sebagian busur dari derajah
di hitung dari jajar yg melalui tempat tsb sampai pda jajar yg melalui
tempat yg lain.

 Bu
 li B
A

A
1. HALUAN : Adalah arah yang ditempuh kpl dlm pelayarannya.

2. JAUH / JARAK : Adalah jauh yang di ukur dari tempat tolak ke


tempat tiba dalam satuan mil, km, metre, dan yard.
3. HALUAN LOXODROM : Adalah garis haluan yang memotong
derajah dan jajar atas sudut yg sama besar, menggunakan haluan
loxodrom berearti berlayar dgn hal tetap. Pada peta Mercator,
hal loxdrom ini grs hal di gambarkan sbg grs lurus di peta laut.
4. HALUAN LINGKARAN BESAR/ ORTHODROM : Adalah Hal
yg memotong derajah dan jajar dgn sdt yg tidak sama besar.
Berlayar dgn menggunakan Hal Orthodrom berarti berlayar dgn
Hal – hal yg selalu berubah – rubah. Pada peta Mercator Hal
Orthodrom digambarkan sbg grs lenkung.
500U

O M B
40 U
0 R
H OD
R T
O M
R O
30 U
0
O D
O X
L
200U
A

100U

000U
800T 900T 1000T 1100T 1200T 1300T 1400T 1500T 1600T 1700T
Garis lurus A B adalah : Hal loxodrom yg memotong derajah dan jajar
atas sudut yg sama besar.
Garis lengkung A B adalah Hal Orthodrom yg memotong derajah dan
jajar atas sudut yg tidak sama besar. Hal selalu berobah – robah.
Perhitungan haluan selalu haluan sejati, bila diketahui haluan
pedoman hrs di robah menjadi HS.

Berlayar dengan HS Utara / Selatan berarti berlayar mengikuti


derajah ( Bujur ). Dgn demikian Bujur tidak berobah ( tetap ) yg
berobah lintangnya.
A Li I
B Li II

 Li = jauh
 Li = jauh

A B Li II
Li I
1. Sebuah kpl berlayar dari pos. 01043’ U/ 1120 18’T berlayar dgn HS
= Utara sejauh 218 mil. Di minta : Posisi tempat tiba ?

Tta = 05021’U / 112018’T.


Jauh = 218’ mil, Δli = 03038’U
Tto = 01043’ U / 112018’T
218’ = 03038’ U Δli/Δbu = 03038’U / ---- T +
TTa = 05 0 21’ U / 112018’T

TTo
010 43’ U/ 112018’T
k i
112018’ T
Kpl anda berlayar dari posisi : 01012’ S / 108043’T, dengan HS =
Selatan. Sejauh 143 mil. Di minta posisi tempat tiba ?

K I
TTo
Li = 01012’S

Jauh =  li = 143’ = 02023’S


Tto = 01012’S/ 108043’T
 Li = 143’
 Li / bu = 020 23’S/ ---- +
Tta = 030 36’S/ 108043’ T
TTa
Li = 030 36’S
Ku
Keterangan :
400U Ku = Kutub Utara.
C D
KI = Katulistiwa
a1
Busur C - D = Jajar/ lint 400U. Kpl
(a1) berlayar dgn hal Barat pada
K I
jajar C – D di lint 400U.
ao
A B Busur A - B = Jajar/ lint KI. Kpl
(ao) berlayar dgn hal Timur pada
jajar/ lint 00 ( katulistiwa ).

 Bu antara A – B =  bu C – D. Tetapi jauh / jrk antara A – B tdk


sama dgn jauh / jrk antara C – D.
Pada daerah KI jauh =  bu ( busur A – B ). Tetapi pada jajar / lint yg
jauh dari KI maka jauh / jrk tdk sama dgn  bu, jauh = Simpang.
Posisi Tolak = 11000’U / 112014’ T
li / bu = 00 U / 0500 24’ T +
Posisi Tiba = 11000’U / 1170 38 ’ T

Kapal anda bertolak dari posisi : 060 30’S / 1270 58’ T. berlayar degan
HS = Barat, sejauh 243 mil. Diminta : Posisi Tiba ?
Jauh = 243 mil, simp = 243.’ lint = 06030’ S
bu = Simp x sec lint
bu = 243 x sec 06030’ = 2446’ = 04004,6’T.

Tto = 06030’S/ 127058’ T.


li/ bu = 00. S/ 040 04,6’T +
Tta = 06030’S/ 1320 02,6’T.
DLM PELAYARAN, TEMPAT / POSISI KPL PERLU DIKETAHUI DGN PASTI AGAR BHY –
BHY NAVIGASI DPT DIHINDARI DAN JUGA DAPAT MEMPERHITUNGKAN ETA DARI
TEMPAT TOLAK KETEMPAT TIBA.
KAPAL TIADAK TERLALU JAUH MENYIMPANG DARI GARIS HALUAN YG TELAH
DITENTUKAN.
PENENTUAN POSISI KPL DILAKUKAN DGN MENGAMBIL BARINGAN – BARINGAN
BENDA DARAT / BENDA ANGKASA.

1. BENDA – BENDA YG DI BARING HRS DI KENAL DI PETA.

2. AMBILLAH BENDA – BENDA BARINGAN HRS SEDEMIKIAN RUPA SHG SUDUT


POTONG ANTARA KEDUA GARIS BARINGAN TIDAK BOLEH < 300 SUDUT POTONG
YANG PALING BAIK ANTARA KEDUA GRS BARINGAN = 900
3. BARINGLAH BENDA YANG DIBARING LEBIH DULU BENDA YG TERLETAK JAUH DI
SEBELAH KANAN / KIRI HALUAN KPL ATAU DIBURITAN KPL.
4. WAKTU PENGAMBILAN BARINGAN I DAN BARINGAN II JANGAN TERLALU LAMA.
5. KOREKSI VARIASI DAN DEVIASI.
6. PERPOTONGAN ANTARA KEDUA GARIS BARINGAN ADALAH POSISI KAPAL.
A
B

1. Dibaringlah dua benda darat yg dikenal dipeta dlm wkt yang bersamaan( BpI dan Bp II)

2. Bp I dan Bp II dijabarkan menjadi Bs I dan B II dengan perhitungan ( St = Var + Dev ).

3. Bs I dan BsII di lukiskan dipeta sebagai grs – grs baringan.

4. Posisi kapal di ( K ) adalah : perpotongan antara kedua garis baringan tsb.

5. Fix Posisi bila kedua garis baringan berpotongan saling tgk lurus / hampir tgk lurus
1. MV. Yapana Maru berlayar dengan HP = 2600 pada jam 17.30. Waktu yg bersamaan di
baring berturut – turut pulau “A” BP I = 1940 dan Pulau “B” BP II = 1120 diketetahui
Variasi = + 020 dan Deviasi pada haluan tsb = 010T. Diminta Tentukan posisi kapal jam
17.30.

Variasi = + 010 HP = 2600 BP I = 1940 BP II = 1120


Deviasi = + 020 + Sembir = +030 + Sembir = + 030 + Sembir = + 030 +
Sembir = +030 HS = 2630 BS I = 1970 BS II = 1120

Fix pos. 17.30.

A
K
Bs I

sII
B

Bs
III
Menentukan posisi kapal dengan bariangan 3 bendarat lebih teliti dari baringan 2 benda
darat, karena pada baringan benda 3 berfungsi sebagai pengontrol posisi kapal.
Bila terjadi kesalahan segitiga yang besar berarti bisa terjadi kesalahan membaca
pedoman, Variasi dan deviasi serta peta yang digunakan sudah kadaluarsa, dll.

Jika terjadi hal yang demikian maka harus membaring ulang ke 3 benda tsb. Jangka
wkt antara baringan – baringan tsb tidak boleh terlalu lama.
MV. TEHORU MARU. Berlayar dengan HP = 2760 Pada jam : 13.30. Saat yang bersamaan dibaring
ber turut – turut pulau “A” , “B” , dan Pulau “C”. BP III = 180 0 BP II = 0480 BP I = 3310. Diketahui
Variasi di peta = 030B dan Deviasi = - 020 . Diminta Lukislah Posisi kapal pada jam 13.30. ?

Variasi = - 030 HP = 2760 BP I = 1800 BP II = 0480 BP III = 3310


Deviasi = - 030 + Sembir = - 050 + Sembir = - 050 + Sembir = - 050 + Sembir = - 050 +
Sembir = - 050 HS = 2710 BS I = 1750 BS II = 0430 BS III = 3260

BS III
BS II
BS
I

Fix Pos. Jam . 13.30.


15 Mil
08.00.

AN
HALU
09.30.
K

Garis bar. I yg di geser.


A
B

KAPAL ANDA BERLAYAR DENGAN HP = 2640, TEPAT PADA JAM. 08.00. DI BARING PULAU
“A” BP I = 1370 ,KEMUDIAN KAPAL ANDA BERLAYAR SAMPAI PULAU “A” TDK TERLIHAT
LAGI. TEPAT PADA JAM 09.30. PULAU “B” TAMPAK DAN DIBARING BP II = 225 0 DIKETAHUI
KECEPATAN KAPAL = 10 MIL / JAM, VARIASI DIPETA = - 020 DAN DEVIASI PADA HAL TSB
= 040T. DIMINTA LUKISLAH POSISI KAPAL PADA JAM 09.30. ?
VARIASI = - 020 HP = 264 0 BP I = 137 0 BP I I = 225 0
DEVIASI = + 040 + SEMBIR = + 020 + SEMBIR = + 020 + SEMBIR = + 020 +
SEMBIR = + 020 HS = 266 0 BS I = 139 0 BS I I = 139 0
JAUH YANG DI TEMPUH KAPAL DARI JAM : 08.00. S / d JAM : 09.30 = 1,5 JAM = 90 MNT.

JAUH 90 / 60 x 10 = 15 MIL.

BS
II
I K
BS

Td 2
Td 1 08.30.
08.00.
BS
II
I K
BS FIX POSS.
a . MIL. Td 2
Td 1 08.30.
08.00.

BARINGAN DENGAN GESERAN DILAKUKAN JIKA TERDAPAT SEBUAH BENDA BARINGAN


SAJA, MIS. PADA JAM 08.00. DIBARING SEBUAH SUAR DIDAPAT BP 1 DAN DIJABARKAN
MENNJADI BS – 1 DAN DILUKISKAN DI PETA DIDAPAT td – 1 ( PERPOTONGAN ANTARA GRS
BRINGAN DGN GRS HALUAN ). BEBERAPA SAAT KEMUDIAN SUAR TSB DIBARING LAGI DGN
BP – 2 DIUBAH MENJADI BS – 2 DIDAPAT td – 2 KEMUDIAN DILUKISKAN DIPETA MIS . Td – 2
TERBENTUK JAM 08.30. WKT ANTARA td – 1 DAN td –2 DIHITUNG DGN KECEPATAN KPL MIS.
30/60 x KEC. KPL = a . MIL.
GARIS BS – 1 DIGESERKAN SEJAUH ( a MIL ) BERPOTONGAN DGN GRS BS – 2 DIDAPAT
TITIK ( K ) POSISI KPL / FIX POSISI. PADA JAM 08.30.
KAPAL ANDA BERLAYA DENGAN HP = 810 TEPAT PADA JAM : 22. 00. SEBUAH RAMBU SUAR
DIBARING DENGAN PEDOMANN BP – I = 3540. KEMUDIAN PADA JAM : 22.45. RAMBU SUAR
TSB DIBARING LAGI BP – II = 3030. DIKETAHUI KECEPATAN KAPAL = 12 KNOTS, VARIASI
DIPETA = 030B. DAN DEVIASI PADA HALUAN TSB = + 020. DIMINTA LUKISLAH POSISI KPL
ANDA PADA JAM : 22.45.

VARIASI = - 030. HP = 0810. BP - 1 = 3450. BP - I1 = 3030.


DEVIASI = + 020. + SEMBBIR = - 010. + SEMBBIR = - 010. + SEMBBIR = - 010. +
SEMBBIR = - 010. HS = 080 0. BS - 1 = 3440. BP - I1 = 3020.

JAUH YANG DITEMPUH KPL DARI JAM 22.00. S/ D JAM 22.45. = 45 MENIT.
JAUH = 45/ 60 x 12 = 09 MIL .

BS -
I 1
BS

FIX POSS.
-

09 MIL . 22.45.
1

Td - II

22.00.
Td - I

a. MIL

2x

K
1. BUATLAH GARIS BARINGAN DIPETA BR – 1 KEMUDIAN DIJABARKAN MENJADI BS – 1
DAN DILUKISKAN DIPETA DGN MEMBENTUK SUDUT  DENGAN GARIS HALUAN,
KEMUDIAN BR – 2 DAN DIJABARKAN MENJADI BS – 2. DILUKISKAN DIPETA SEHINGGA
MEMBENTUK SUDUT 2 X . DENGAN GRS HALUAN.
2. SI PEMBARING SUDAH BERSIAP – SIAP DIBELAKANG PESAWAT BARING UTK MEMBRING
PULAU TSB. PADA SAAT PULAU TSB MEMBENTUK SUDUT  DENGAN GRS HALUAN
DICATAT WAKTUNYA.DAN SAAT TERJADINYA BARINGAN KE II DICATAT WKTNYA.
3. WAKTU ANTARA BAR – I . DAN BAR – II.DIHITUNG UTK MENGETAHUI JARAK YG
DITEMPUH KAPAL ( a MIL ) .
4. a . MIL INI DI JANGKAKAN PADA GARIS BAR. - II . a. MIL INI BERPOTONGAN DGN GRS
BAR – II ADALAH POSISI KAPAL ( K ).
MV. TEHORU MARU BERLAYAR DGN HP = 900 TEPAT JAM 21.00. PULAU “A” DIBARING BR – I
= 0230 KEMUDIAN PADA JAM 21. 45. DIBARING LAGI PULAU TSB BR – II = 2 X 230 = 460.
DIKETAHUI VARIASI DI ETA = + 0 DAN DEVIASI PADA HALUAN TSB = - 010 DIMINTA POSISI
KAPAL PADA JAM 21.45. DIK : KECEPATAN KAPAL = 12 KNOTS.

KARENA BENDA YANG DIBARING BERADA DI KIRI MAKA RUMUS YANG DI GUNAKAN
ADALAH : BS = HS – BR . BR ADALAH BAR. RELATIF YAITU SDT YG DIBENTUK ANTARA
GRS BAR. DGN GRS HALUAN.

HP = 900 BR – I = 230
VARIASI = + 03 0
SEMBIR = + 020 + HS = 920 -
DEVIASI = - 01 +0
HS = 920 BS – I = 690
SEMBIR = + 020
JAUH = 45/60 X 12 = 9 MIL .
BR – II = 460
HS = 920 -
BS – II = 460

Td I 21.00.
09 MIL
Td II . 21.45.

FIX . POSS.

K
Bs - I Bs - II
a. mil

BR - I 900 BR - II
450
HAL

K
LUKISLAH GARIS – GARIS BR – I DAN BR – II DIPETA SEHINGGA MEMBENTUK
SUDUT 450 DAN 900 DGN GRS HALUAN.
GRS BAR. BR – I DAN BR – II DI ROBAH MENJADI BS – I DAN BS – II DGN RUMUS : BS =
HS – BR : APABILA BENDA YG DI BARING TERLETAK DISEBELAH KIRI GRS HALUAN.
BS = HS + BR : APABILA BENDA YG DI BARING TERLETAK DISEBELAH KANAN GRS
HALUAN KAPAL .
SIPEMBARING BER SIAP – SIAP DIBELAKANG PESAWAT BARING UTK MEMBARING,
PADA SAAT BENDA YG DIBARING MEMBENTUK SUDUT BR – I ( 450 ) DGN GRS
HALUAN DICATAT WKTNYA, DAN BEBERAPA SAAT KEMUDIAN BENDA TSB
MEMBENTUK BR – II ( 900 ) DGN GRS HALUAN DICATAT WKTNYA .
WAKTU ANTARA BR – I DAN BR – II DI HITUNG MIS. = ( a mil ) UTK MENDAPATKAN
JARAK YANG DITEMPUH KAPAL . JARAK INI DIJANGKAKAN PADA GRS BR – II .
PERPOTONGAN ANTARA JARAK ( a mil ) DGN GRS BR – II DI TITIK ( K ) ADALAH
POSISI KAPAL .

KAPAL ANDA BERLAYAR DENGAN HS = TIMUR VARIASI DI PETA = + 030 DAN


DEVIASI PADA HALUAN TSB = 050 B. TEPAT PADA JAM 20.00. DIBARING SEBUAH
PULAU BP – I = 470 DAN BEBERAPA SAAT KEMUDIAN PULAU TSB DIBARING LAGI
PADA JAM 20.45. BP – II = 920 DIKETAHUI KECEPATAN KPL = 12 KNOTS . DIMINTA
POSISI KAPAL ANDA PADA SAAT TERJADINYA BAR – II ?

VARIASI = + 030 BP – I = 470 BP – II = 920


DEVIASI = - 050 + SEMBIR = - 020 + SEMBIR = - 020 +
SEMBIR = - 020 BS – I = 450 BS – II = 900
HS = 900 - HS = 900 -
HS = TIMUR = 90 . 0
BR – II = 000
BR – I = 450
GRS BARINGAN UTARA.
JAUH YG DITEMPUH KAPAL = 45 / 60 x 12 = 9 mil .
- I BS - II
BS 09 mil .

450
Td 1. 20.00. Td 2. 20.45.

Fix.Poss. 20.45.
K

JARAK TSB DIJANGKAKAN PADA GRS BARINGAN ( Bs II ) SEJAUH 09 mil


BERPOTONGAN DI TITIK ( K ) ADALAH POSISI KAPAL .( FIX POSS. )
12 P. SEMUT
18 15
12
17 15
17 16 14 14

19 17 16 16 17
K
19
18 18
21 21 21 20 20

BARINGAN PERUMAN DI LAKSANAKAN BILAMANA BARINGAN – BARINGAN BENDA –


BENDA DARAT TDK LAGI TERLIHAT UTK MENENTUKAN POSISI KAPAL
P. SEMUT DI BARING DGN BAR. PEDOMAN ( BP ) KEMUDIAN DIJABARKAN MENJADI BS
BERSAMAAN DGNN ITU KEDALAMAN DI PERUM DGN ECHO SOUNDER HASIL
KEDALAMAN LAUT DIDAPAT MIS. 16 meter. DAN DIKOREKSI LAGI DGN DRAFT KPL DAN
DAFTAR PASANG SURUT MIS. DIDAPAT KEDALAMAN SESUNGGUHNYA = 01 meter.( tinggi
air pasang ditempat tsb ) KEDALAMAN DI PETA MIS = 17- 1 meter = 16 Meter.CARILAH
KEDALAMAN DIPETA YG TERDEKAT DGN GRS HALUAN = 16 meter. DIDAPAT POSISI
KAPAL .
KAPAL ANDA BERLAYAR DENGAN HP = TENGGARA DI PERAIRAN TELUK JAKARTA
TEPAT JAM 10.00. PULAU PUTRI DI BARING BP – I = 3020 BERSAMAAN DGN ITU
DALAMNYA AIR DIPERUM = 24,6 METER. DIKETAHUI VARIASI DIPETA = - 02 0 DEVIASI
PADA HALUAN TSB = + 050 DARI DAFTAR PASANG SURUT UNTUK PERAIRAN TELUK
JAKARTA PADA HARI ITU JAM 10.00. TERBACA 0,8 METER. DIMINTA POSISI KAPAL
JAM 10.00. ?

VARIASI = - 020 HP = 0450 BP - 1 = 3020


DEVIASI = + 050 + SEMBIR = + 030 + SEMBIR = + 030 +
SEMBIR = + 030 HS = 0480 BS - 1 = 3050

KEDALAMAN AIR YG DI PERUM = 24,6 METER.


TINGGI PASANG DARI DAFT PASUT = 0,8 METER. -
KEDALAMAN AIR DI PETA = 23,8 METER.

P. PUTRI

18
19 19
18 22
20 20 21 K
22 22 21 23 24 FIX . POSS.

23
22 22 27 25
25
20
M
il

Gp . Fl ( 3 )W 10 s . 14 m 20 M.

BS.1I
K .1I
BS.1

K .1

KETERANGAN MENGENAI SUAR DAPAT DILIHAT PADA PETA YG TERTERA DIBAWAH SUAR
TSB . / DALAM DAFTAR SUAR DENGAN PATOKAN TINGGI MATA SIPENGAMAT = 5 METER
DIATAS PERMUKAAN AIR . JIKA TINGGI SI PENGAMAT BUKAN 5 METER , MAKA HRS
DIKOREKSI LAGI DALAM DAFTAR .
SETELAH JRK TAMPAK TADI DI KOREKSI BUATLAH SEBUAH LINGKARAN SUAR DENGAN
SUAR TSB SBG TITIK PUSATNYA DAN JARAK 20 MIL SBG JARI – JARI LINGKARAN SUAR .
KEMUDIAN SIPEMBARING HARUS BERSIAP – SIAP DIBELAKANG PESAWAT BARING PADA
SAAT SUAR TSB MULAI NAMPAK / MENGHILANG DIBALIK CAKRAWALA DIBARING
DENGAN PEDOMAN ( BP – I DAN BP – II ) DAN DICATAT WAKTUNYA .
BARINGAN PEDOMAN ( BP – I DAN BP – II ) DIJABARKAN / DI ROBAH MENJADI BS – I DAN
BS – II . KEMUDIAN DILUKISKAN PADA PETA .
POSISI KAPAL ADALAH PERPOTONGAN ANTARA GARIS BS – I DAN BS – II DENGAN
LINGKARAN SUAR DI TITIK K –I DAN K – II .

MV. TEHORU MARU BERLAYAR DENGAN HP = TIMUR . KECEPATAN KAPAL = 12 KNOTS


TEPAT PADA JAM 20.00. SUAR MASA LEMBO BERADA DI KIRI HALUAN KAPAL, DATA –
SUAR TSB ADA TERTERA DI PETA / DAFTAR SUAR . TEPAT JAM 20.00. SAAT SUAR ITU
MULAI NAMPAK DIBARING DGN PEDOMAN BP – I = 470 KEMUDIAN PADA JAM 21. 15. SAAT
SUAR TSB MENGHILANG DIBALIK CAKRAWALA DIBARING LAGI DENGAN PEDOMAN BP
– II = 3170 DIKETAHUI VARIASI DIPETA = 050B. DAN DEVIASI PADA HALUAN TSB = +
03 DIMINTA POSISI KAPAL PADA JAM 20.00. DAN JAJAM 21.15.
0

VARIASI = - 050 HP = 0900 BP – I = 0470 BP – II = 3170


DEVIASI = + 030 + SEMBIR = - 020 + SEMBIR = - 020 + SEMBIR = - 020 +
SEMBIR = - 020 HS = 0880 BS – I = 0450 BS – II = 3150

JAUH YANG DITEMPUH KAPAL = 75 / 60 x 12 = 15 Mil .


20 Mil .

Gp . Fl ( 3 )W 10 s . 14 m 20 M.

K .II
15 Mil . Jam : 21.15
K .I HS = 0880
Jam : 20.00.
SETELAH KAPAL TURUN DOK HARUS MELAKUKAN PENIMBALAN PEDOMAN UNTUK
MENCARI NILAI DEVIASI SEKECIL – KECIL MUNGKIN ( COMPASS CERENT ).

KADANG – KADANG NILAI DEVIASI YG DIDAPAT DARI PENIMBALAN SUDAH


DIRAGUKAN NILAINYA , KARENA TERLALU LAMA KAPAL BERLAYAR.

OLEH KARENA ITU SETIAP PARA PWA KAPAL DIWJIBKAN UNTUK MENGETAHUI
CARA – CARA MENENTUKAN / MENCARI NILAI DEVIASI PEDOMAN DIATAS KAPAL .

PADA UMUMNYA PENENTUAN NILAI DEVIASI DAPAT DI LAKSANAKAN SEKALI SETIAP


JAGA LAUT DAN SETELAH KAPAL BEBERAPA KALI PEROBAHAN HALUAN .
BS

PILILAH SUAR PENUNTUN DI PETA , DIMANA SUAR PENUNTUN DIPETA SUDAH


DIKETAHUI BS NYA KEMUDIAN PADA HALUAN – HALUAN TERTENTU SAAT SUAR TSB
DALAM SEGARIS DI BARING DENGAN PEDOMAN DARI KAPAL DIDAPAT BP.

BS - VARIASI = BM . KEMUDIAN BM - BP = DEVIASI UTK HALUAN TSB . ATAU BS - BP =


St . DAN St - VARIASI = DEVIASI UTK HALUAN TSB.
DI PETA TERDAPAT SEBUAH SUAR PENUNTUN PADA SAAT SUAR TUNTUN ITU DALAM
SEGARIS DI BARING DENGAN PEDOMAN STANDART ( BPst ) = 2430. DIKETAHUI VARIASI
DIPETA = + 020 KAPAL BEROLAH GERAK SEDEMIKIAN RUPA DENGAN HAL – HAL DAN BPst
SERTA BPkmd DICATAT HASIL – HASILNYA SBB :

HALUAN BP BM DEVIASI
000 2430 2410 - 020 BS = 2430
VAR = - 020 +
0450 2420 2410 - 010
BM = 2410
0900 2410 2410 000
1350 2400 2410 + 010
1800 2390 2410 + 020
2250 2400 2410 + 010
2700 2410 2410 000
3150 2420 2410 - 010

UNTUK MENDAPATKAN BP Kemudi ADALAH PENJABARAN DARI SELISIH HPStandart DGN


HP kemudi. Mis : HP standart = 1360 HP kemudi = 1350 ( 1360 – 1350 ) = 010 MAKA MIS : BP kemudi
= 2400 + 010 = 2410
HALUAN - 050 - 040 - 030 - 020 - 010 000 + 010 + 020 + 030 + 040 + 050
000
0450
0900
1350
1800
2250
2700
3150
HALUAN BP BM DEVIASI
3580 2410 2410 - 020
0420 2420 2410 - 010
0890 2400 2410 000 BS = 2430
1360 2410 2410 + 010 VAR = - 020 +

1810 2400 2410 + 020 BM = 2410

2250 2400 2410 + 010


2680 2390 2410 000
3140 2410 2410 - 010

HALUAN - 050 - 040 - 030 - 020 - 010 000 + 010 + 020 + 030 + 040 + 050
3580
0420
0890
1360
1810
2250
2680
3140
BM SEKOCI . B . BAHAN KAYU .

BP

KAPAL .A . BAHAN BESI .

KAPAL “A” TERBUAT DARI BAHAN BESI MAKA MEMPUNYAI BARINGAN BP. SEDANGKAN
SEKOCI TERBUAT DARI BAHAN KAYU TIDAK MENGANDUNG MAGNET MAKA
BARINGANNYA BM.
PADA HALUAN YANG TERTENTU KAPAL “A” DAN SEKOCI “B” SAAT YG BERSAMAAN
HRS SAMA – SAMA MEMBARING ( KPL “A” MEMBARING SEKOCI “B” DAN SEKOCI “B”
MEMBRING KPL “A”. DARI KPL “A” BARINGAN PEDOMAN ( BP ), DARI SEKOCI “B”
BARINGAN MAGNETIS ( BM ).
BARINGAN DARI SEKOCI “B” ADALAH BM UTK MENDAPATKAN NILAI BM HRS DI
TAMBAH / DIKURANG DGN 1800 ( BM = BAR. SEKOCI + 1800 )
PADA SAAT YANG BERSAMAAN DILAKSANAKAN BARINGAN TRNSHEET PADA HALUAN –
HALUAN TERTENTU KAPAL “A” DANSEKOCI ”B” SAMA – SAMA SALING MEMBARING
DENGAN PEDOMAN Standart DAN PEDOMAN Kemudi. KEMUDIAN DICATAT DAN
DIMASUKAN DALAM DAFTAR DEVIASI SBB :

HALUAN BM = BAR. SEKOCI + 1800 BM BP DEVIASI


000 0840 2640 2610 + 030
0450 0800 2600 2580 + 020
0900 0750 2550 2540 + 010
1350 0770 2570 2570 000
1800 0790 2590 2600 - 010
2250 0810 2610 2630 - 020
2700 0790 2590 2620 - 030
3150 0790 2590 2610 - 020
HALUAN - 050 - 040 - 030 - 020 - 010 000 + 010 + 020 + 030 + 040 + 050
000
0450
0900
1350
1800
2250
2700
3150

KAPAL BER0LAH GERAK ( MANOVER ) KEMUDI CIKAR DAN PADA HALUAN – HALUAN
TERTENTU KPL DAN SEKOCI PADA SAAT YANG SAMA , SAMA – SAMA SALING MEMBARING.
HALUAN BM = BAR. SEKOCI + 1800 BM BP DEVIASI
020 0840 2640 2630 + 010
0460 0800 2600 2590 + 010
0900 0750 2550 2540 + 010
1340 0770 2570 2560 + 010
1780 0790 2590 2580 + 010
2240 0810 2610 2620 - 010
2700 0790 2590 2620 - 020
3160 0790 2590 2620 - 020

SAAT MENCARI DEVIASI KEMUDI DALAM HAL INI ARAH HALUAN DAN
BBARINGAN TIDAK TETAP, SEBAB BARINGAN DILAKSANAKAN SAMBIL KPL
BERPUTAR DENGAN MESIN MAJU DAN KEMUDI CIKAR KANAN .
HALUAN - 050 - 040 - 030 - 020 - 010 000 + 010 + 020 + 030 + 040 + 050
020
0460
0900
1340
1780
2240
2700
3160
LINGKARAN PUTAR KPL .
PULAU . X

KAPAL DI IKAT DGN TROS KE PELAMPUNG “Y”


KEMUDIAN O.G. MENGELILINGI PELAMPUNG TSB DAN
BUI .Y MEMBARING PULAU “X” DIMANA POSISI PULAU “X”
R
JAUH DARI PELAMPUNG “Y”.
BILA “R” ADALAH JARI – JARI PUTAR KPL MAKA JARAK
“X” KE “Y” = HARUS LEBIH BESAR DARI 60 x R .
PADA HALUAN – HALUAN TERTENTU PULAU “X” DIBARING
DIDAPAT NILAI – NILAI BP NYA DAN NILAI VARIASI YG
ADA DIPETA , MAKA DEVIASI DAPAT DICARI .

KAPAL BER OLAH GERAK MENGELILINGI PELAMPUNG “Y” DAN PADA SAAT HPStandart =
3150 DAN HPKemudi = 3130 DAN KPL MEMBARING PULAU “X” DIDAPAT BS = 0630
DAN BP Standart = 0620 DIKETAHUI VARIASI DIPETA = + 020 DIMINTA HITUNGLAH DEVIASI
PEDOMAN Standart DAN PEDOMAN Kemudi ?
BS = 0630 BM = 0610 HP Kemudi = 3130
VARIASI = + 0020 - BP Standart = 0620 - HP Standart = 3150 -
BM = 0610 DEV. PED. Standart = - 010 SELISIH = - 020

BP Standart = 0620 BM = 0610


SELISIH = - 020 + BP Kemudi = 0600 -
BP Kemudi = 0600 DEV. PED Kemudi = + 010
R CARA SEPERTI INI DILAKSANAKAN DILAUT LEPAS
DIMANA POSISI KPL BELUM PASTI , KPL O.G. MEMBUAT
LINGKARAN PUTAR DAN PADA HALUAN – HALUAN
TERTENTU PULAU TBS DI BARING . MAKA JARAK DARI
PULAU TSB HRS > DARI 60 x R .
HALUAN – HALUAN KHUSUS ADA 8 BUAH HALUAN , KE 8
HALUAN INI DIJUMLAHKAN KEMUDIAN DIBAGI 8
DIDAPAT NILAI BARINGAN MAGNET .
BARINGAN MAGNET ( BM ) DI KURANGI BAR. PEDOMAN
( BP ) DIDAPAT NILAI DEVIASI. PADA KE 8 HALUAN TSB .
( DEVIASI = BM - BP ) .
C


A A mil . B

SEBUAH BENDA BARINGAN YANG DIKETAHUI TINGGINYA ( T ) , DAN JARAKNNYA DAPAT


DITENTUKAN DENGAN MENGUKUR TINGGINYA ( BC ) DENGAN MENGGUNNAKAN
SEKSTAN ( 0 ) . HAL INI TERGANTUNNG DARI DUA KEADAAN YAITU :
1. SELURUH BENDA BARINGAN TERLIHAT DIATAS PERMUKAAN AIR .
2. SEBGIANN BENDA BARINGAN TERLIHAT DIBALIK PERMUKAAN AIR .
MAKA JARAK A – B DAPAT DI CARI DENGAN RUMUS : AB = BC Cotg 0
MIS . TINGGI BENDA BARINGAN ( B – C ) = 183 M . DARI KAPAL ( A ) DIUKUR DGN
SEKSTAN = 0048,1’ BERAPA JARAK ANTARA BENDA TSB DGN KPL JRK ( A – B ) .
LOG 183 = 2, 26245 ( Daft X )

LOG Cotg 0048,1’ = 1, 85510 ( Daft VIII ) +


LOG A B = 4, 11755

AB = 4, 11755 ( Daft X ) .
13109 = 7,1 MIL .
JARAK ( A B ) = 13109 METER =
1852

CONTOH SOAL .
KAPAL ANDA BERLAYAR DENGAN HS = 0760 PADA JAM 12.00. KAPAL ANDA
MEMBARING SEBUAH GUNUNG DENGAN KETINGGIANGUNUNG TSB = 214 Metre DAN BP
= 3120 KEMUDIAN TINGGI GUNUNG TSB DIUKUR LAGI DENGAN SEKSTAN = 01004’
DIKETAHUI VARIASI DIPETA = - 020 DAN DEVIASI = + 040. DIMINTA TENTUKAN POSISI
KAPAL PADA JAM 12.00.

JAWAB.

VARIASI = - 020 BP = 3120


JRK = 11494 m. = 11494 m. = 6,206 Mil
DEVIASI = + 04 + 0
SEMBIR = 312 +
0 1852 m.
SEMBIR = + 020 BS = 3140 = 6,2 Mil .
06,2 Mil .

K . jam 12.00.
D KETERANGAN .
GARIS . CMS. = Cakrawal setempat .

C  S t = AM = Tinggi mata si Penilik .


M T
t T = Tinggi Gunung .
A X E < DMB = Sdt yang diukur .
B < EMB = LSA .( lengkung Sinar
Astronomi .

< SME = PTLM .( Penundukan tepi


x langit maya ) .

< DMS = 0 = Tinggi yg diperbaiki .


P < APB =  AB = X = Jarak antara kpl dgn
benda yang dibaring .
DIMANA GUNUNG YG DIBARING TELAH
NAMPAK DI CAKRAWAL NAMUN GRS PANTAI
BELUM TERLIHAT . SEBAGIAN GUNUNG
MASIH BERADA DI BAWAH CAKRAWALA .
JARAK ANATARA KPL DGN BENDA BARINGAN
DPT DICARI DGN ( DIP ) XXVI a DLM SATUAN
METRE , DAN XXVI b DLM SATUAN FEETH .
PEMBUATAN ( DIP ) XXVI a DAN XXVI b DIKENAL DGN NAMA DAFTAR TANGENS
HENGEVELD DIDSARKAN ATAS RUMUS :
r r
M Log Sec ( X +  ) = T - t + Log Sec 
M
DIMANA : r = JARI – JARI BUMI = 6400 Km
M = MODULUS = 0,434294
X = JARAK ANTARA KPL DGN BENDA BAR .
 = TINGGI UKUR YANG TELAH DIPERBAIKI .

T = TINGGI BENDA BARINGAN . DAN t = TINGGI MATA SIPENILIK .

CONTOH SOAL .
SEBUAH GUNUNG HANYA TERLIHAT SEBAGIAN DIATAS CAKRAWALA DENGAN TINGGI
GUNUNG TSB = 940 Metre . DIUKUR DENGAN SEKSTAND 01016’ JARAK DARI KPL
KEGUNUNG TEB DIPERKIRAKAN = 23 Mil TINGGI MATA PENILK = 5 Metre . DIMINTA
BERAPA Mil JARAK ANTARA KPL DGN GUNUNG TSB ?
PENYELESAIAN SOAL .

TINGGI YANG DIUKUR < DMB = 010 16’


PTLM < SME DIP XVIII = - 04’
LSA ( < EMB , 1/12 x Jarak Duga ) 1/12 x 23 = - 02’ -
TINGGI YANG DIPERBAIKI ( < DMS )  = 01010’

DARI ( DIP 26 a ) DIDAPAT = 1319


T - t = 940 - 5 = 935 +
= 2254

DI CARI KEMBALI DLM ( DIP 26 a ) = X +  = 01031,5’


TINGGI YANG DIPERBAIKI =  = 01010’ -
JARAK ( X ) Jrk antara kpl dgn benda Baringan = 21,5’
21,5 Mil

K = Poss KPL
B 90
-
- C
90

A P2
P1

Poss kpl.

1. PENENTUAN POSISI KPL DENDAGN BAR. SNELIUSS.

1.1. PENENTUAN POSISI KPL DENGAN BAR. SNELIUS DIPERGUNAKAN 3 BUAH BENDA
DARAT YG DIUKUR SUDUT – SUDUTNYA DENGAN SEXTAN, BILA DIBANDINGKAN
DENGAN BENDA BAR. YG LAIN, POSISI YG DIPEROLEH DGN BAR. SNELLIUSS LEBIH
TELITI KARENA BAR. INI TIDK BERFUNGSINYS NILAI VARIASI DAN DEVIASI.
1.2. BAR. SNELLIUSS DIBUAT ATAS DASAR LUKISAN TEMPT KEDUDUDKAN BENDA –
BENDA DLM ILMU UKUR SDT / ILMU UKUR RUANG. KARENA TINGKAT KETELITIAN
SANGAT BAIK, MAKA BAR. SNELLIUS BIASANAY DI PERGUNAKAN OLEH DISNAV.
UNTUK MENENTUKAN POSS. SEBUAH PELAMPUNG DI PETA LAUT.

1.3. PELAKSANAAN BARINGAN.

1.3.1. PADA SAAT YANG SAMA DENGAM SEXTAN DIUKUR DARI KPL SUDUT – SUDUT
ANTARA BENDA “A” – “B” DIDAPAT SUDUT ( <  ) DAN SUDUT ANTARA BENDA “B”
DAN “C” DIDAPAT SUDUT ( <  )

1.3.2. PADA TTK – TTK A, B DAN C DIBUAT GRS – GRS LURUS YG MENGHUBUNGKAN KE
3 TTK –TTK TSB.
1.3.3. PADA GRS – GRS PENGHUBUNG A – B DAN B – C DIBUAT GRS – GRS PEMBAGI
YG TGK LURUS TERHADAP GRS PENGHUBUNG A – B DAN B – C SBG GRS PEMBAGI.
1.3.4. MELALUI TTK B DIBUAT SUDUT ( 900 -  ) DAN ( 900 -  ) . DR KAKI – KAKI SUDUT INI
AKAN MEMOTONG GRS – GRS PEMBAGI A – B, DI TTK P1 DAN B – C DI TTK P2.

1.3.5. DIMANA TTK P1 DAN P2 SBG TTK PUSAT MAKA BUATLAH LINGKARAN –
LINGKARAN DENGAN JARI – JARI P1B DAN P2B. LINKRAN – LINGKARAN INI AKAN
MELALUI TTK A DAN C.
1.3.6. PERPOTONGAN ANTARA KEDUA LINGKARAN TSB ADALAH POSS KAPAL DI TTK ( K ).

BAR. SNELLIUSS TIDAK DAPAT MEMPEROLEH POSS KPL APABILA <  + <  + <  =
1800. DLM HAL INI P1 DAN P2 SBG TTK PUSAT BERIMPIT DIMANA TTK ABC – K
TERLETAK DLM SATU LINGKARAN. DAN TTK – TTK ABC – K MERUPAKAN SEGI –
4 DARI TALI BUSUR . ( lihat gambar ).
1800
B
 

K C
A
P1, P2.
POSS. TERBAIK YANG DIPEROLEH DGN BAR. SNELLIUS BILMANA : <  + <  +
<  = 2700 DLM HAL INI KEDUA LINGKARAN TSB BERPOTONGAN SALING TGK
LURUS. ( lihat gambar ) :

 

P1 C
P2
A

K
B Horizon
90 0
- 
A -
0  C
90

K
Poss. Kpl E

BUATLAH / LUKISKAN GRS – GRS YG MENGHUBUNGKAN TTK “A , B” DAN “ B , C”

PADA TTK – TTK “A DAN C” LUKISKAN GRS – GRS TEGAK LURUS DI TTK – TTK “D
DAN E”

PADA TTK “B” UKURKAN SUDUT – SUDUT ( 900 -  ) DAN ( 900-  ) KAKI SUSDUT INI
AKAN MEMOTONG GRS PENGHUBUNG “A – K” DAN “ C – K” DI TTK “ D DAN E”
PADA GRS PENGHUBUNG “D – E” DIBUAT GRS TGK LURUS KE TTK “B” MEMOTONG
“D – E” DI TTK “K” ADALAH POSS. KAPAL.
MAP / PETA : Adalah hasil pemindahan bentuk lengkung bumi keatas
sebuah bidang datar.
PETA : Adalah lebih ter fokus pada hal – hal / keterangan –
keterangan utk seorang Navigator yg menyngkut
keselamatan Navigasi.
MAP : Adalah lebih terfokus pada keadaan umum, keadaan
daratan, batas – batas daerah secara geografis, politis dan
tidak menggunakan SBNPL ( Sarana Bantu
Nav.pelayaran ).
Sehubungan dengan definisi dan pemakaian MAP /PETA tsb, maka
peta – peta harus di bedakan sesuai dgn sifat dan pemakaiannya :

1. Peta laut ( Nautical Chart ).


2. Peta penerbangan ( Aero nautical Chart ).
3. Peta cuaca ( Weather Chart ).
4. Peta bintang ( Star Chart ).
Peta laut : Adalah peta yang dibuat sedemikian rupa shg dpt
difungsikan untuk merencanakan / mengikuti suatu pelayaran di laut
lepas, perairan pedalaman sprt : sungai, danau canal dll.

Data – data kedalaman air, grs kedalaman air hrs dpt dipercaya.
Sft – sft utama dari penerangan – penerangan Navigation.
Bentuk dari Sft – sft daratan.
Keterangan yang ada hubnya dengan arus – arus tertentu.

Keterangan umum yg tertera pada peta laut serta tanda / simbol peta.
1. Perpetaan dilaksanakan secara modern ( sarananya ).
2. Peruman hrs merata, berdekatan tanpa ada tempat yang kosong

( Peta yang berskala besar ).


3. Grs dlmnya air hrs nyata tanpa putus – putus.
4. Tanda / simbol peta yang dibutuhkan oleh Navigator hrs jelas.
5. Warna peta hrs jelas, judul / titel peta hrs sesuai dgn daerah yg di
petakan.
6. Ukuran peta hrs normal, kertas yg digunakan utk membuat peta hrs
bagus.
1. UTK MAKSUD TERTENTU DPT DIGUNAKAN PETA YG
COCOK.

2. DPT MEMILIH PETA DGN DISTORSY YG KECIL SHG


BENTUK PETA LBH MENDEKATI BENTUK YG
SEBENARNYA.
ADALAH : PERBANDINGAN 1 SATUAN PANJANG DI PETA
DGN 1 SATUAN PANJANG PADA KEADAAN SEBENARNYA.
DI BUAT OLEH Mr. GERARDUS MERCATOR.
PETA INI = BENTUK PROYEKSI SELINDER DIMANA SELINDER
MENYINGGUNG BOLA BUMI DI EQUATOR SERTA TTK PUSAT
PROYEKSINYA ADALAH TTK PST BUMI.

E Q
UTK WIL. INDONESIA YG BERDADA PD LINT. RENDAH
( DIBAWAH LINT. 200 U/S )

PETA INDO. TDK DIBUAT BERDASARKAN PETA MERCATOR,


TETAPI BERDASARKAN PROYEKSI PETA LINT. MENENGAH.

KHUSUS UTK PETA INDO. DIKENAL DENGAN NAMA PETA


LINT. MENENGAH, YAITU PETA DARI HSL PROYEKSI
SELINDER DIMANA LIMNYA BERADA DIANTARA LINT. 00
DAN DIBAWAH LINT. 200 U/S.

PETA DATAR YAITU : PETA DIMANA LIMNYA = 00 DIMANA


JRK LINT. KE LINT. = JRK DARI BUJUR KE BUJUR. JUGA
DISEBUT DENGAN NAMA PETA KATULISTIWA.
AMBILLAH MAWAR PEDOMAN ( Compass rose ) YG TERDEKAT.
PERHATIKAN VAR, THN ( Dec or Incr ) UTK MENDPTKAN HP.
MENGGUNAKAN BUSUR DERAJAT DGN BERPATOKAN PD GRS
DERAJAH DGN ARAH U/S SEJATI. UTK MENDAPATKAN HP.

GUNAKAN SKALA LINT YG TERLETAK PADA KANAN / KIRI


PINGGIR PETA BILA JARAK YG DIUKUR 50 s/d 100 mil.
BILA JARAK YG DIUKUR 100 s/d 600 mil. MAKA GUNAKAN
LINT MENEGAH MIS : PD LINT 100 BAG ATAS KITA AMBIL 20’
DAN BAG BAWAH KITA AMBIL 20’ KEMUDIAN DI TAMBAH =
40’ MAKA 40’ INI DIJANGKAKAN PADA GRS HALUAN UTK
MENDAPATKAN JRK YG DIUKUR.
UKURAN SKALANYA KECIL DAN MELIPUTI DAERAH YG
SANGAT LUAS.

PETA INI BERFUNGSI UTK MENGETAHUI TENTANG FARIASI


DI SUATU TEMPAT, JUGA DPT DIGUNAKAN UTK
MENENTUKAN SUATU TRACK KESUATU TEMPT KE TEMPT
LAINNYA SEBELUM DIPINDAH KE UKURAN SKALA YG
BESAR.

DETAILS / SBNPL BELUM DI PERLUKAN.


UKURAN SKALANYA KECIL DAN MELIPUTI DAERAH YG
SANGAT LUAS.
PETA INI DIGUNAKAN UTK MENYEBRANGI SAMUDERA /
BERLAYAR ANTAR BENUA.
DETAILS / SBNPL BELUM DIFUNGSIKAN.

PETA INI DIGUNAKAN UTK BERLAYAR ANTAR PULAU.


DETAILS / SBNPL SUDAH HRS DI FUNGSIKAN.
PETA INI DIGUNAKAN UTK MENDEKATI / BERANGKAT DARI
TELUK, PELABUHAN.

DETAILS / SBNPL SANGAT DIPERLUKAN DEMI KES.PELAYARAN.

PETA INI DIGUNAKAN UTK MEMPERJELAS NAVIGASI PD


DAERAH – DAERAH ALUR PEL. SEMPIT, DAERAH BAHAYA ATAU
DAERAH YG RAMAI DILAYARI KPL – KPL.

DETAILS / SBNPL SANGAT DIPERLUKAN DEMI KES.PELAYARAN.


PETA INI DI GUNAKAN UTK KPL – KPL MENDEKATI /
BERANGKAT DARI PELABUHAN.

DI GUNAKAN UTK KPL – KPL MERENCANAKAN TEMPAT


BERLABUH.

DETAILS / SBNPL SANGAT DIPERLUKAN.


YG DI MAKSUD DENGAN BENDA BANTU NAVIGASI ADALAH :

UTK MEM BANTU NAVIGATOR DLM MENEMUKAN DARATAN,


BILA DATANG DARI LAUT.

MEMBERI DAN MENUNJUKAN ARAH KE TEMPAT TUJUAN,


MIS : PELABUHAN/ DERMAGA ATAU TEMPAT BERLABUH.

YG TERMASUK SARANA BANTU NAV. PEL. ADALAH :

MERCU SUAR, KPL SUAR , PELAMPUNG, PELAMPUNG SUAR


,RAMBU – RAMBU RADIO ISYARAT KABUT, DLL.
ADALAH SUATU TANDA YG DIDIRIKAN /
DILABUHKAN DIATAS SEBUAH BHY
TERPENCIL YG MEMPUNYAI PERAIRAN YG
DPT DILAYARI DGN AMAN DI
SEKELILINGNYA.
ADALAH : DI SEKELILING TANDA INI TERDAPAT PERAIRAN YG
AMAN UTK DI LAYARI OLEH KPL – KPL.
SISTIM PELAMPUNG KHUSUS INI DIDIRIKAN UTK
MENUNJANG HAL – HAL YG LUAR BIASA, NAMUN TDK
BOLEH BERTENTANGAN DGN TANDA – TANDA NAV. LAINNYA
DAN HRS DIMUAT DLM DOKUMEN NAUTIS RESMI. DAN HRS
DIKETAHUI OLEH ( I A L A ) INTERNATIONAL ASSOCIATION
OF LIGHTOUSE AUTHORITIES.
QK. FL . ( 3 )W 15 s. QK. FL . ( 3 )W 15 s.

PEMERKAHAN BHY BARU DI TEMPATKAN DGN PELAMPUNG


GANDA YG IDENTIK PADA SLH SATU SISI DAN DILENGKAPI DGN
RACON YG MEMANCARKAN SANDI MORSE “ D” ( --- . . )
SISTIM INI DI GUNAKAN PADA ALUR PEDALAMAN YG
MENANDAKAN SISI KIRI / SISI KANAN ALUR BILA KPL KELUAR
DARI PELABUHAN / DERMAGA.
ALUR PELAYARAN UTAMA
YG DAPAT DI LAYARI DGN
AMAN PADA SISI KIRI
AULUR PELAYARAN.
ALUR PELAYARAN UTAMA YG DAPAT DI LAYARI DGN
AMAN PADA SISI KANAN AULUR PELAYARAN.
ALUR PELAYARAN AMAN PADA KEDUA BELAH SISI

Anda mungkin juga menyukai