B
Gr
K I
Ks
5. DERAJAH NOL / DERAJAH GREEN WICTH. Adalah : Sebuah
lingkaran besar yang melalui sebuah Kota di Inggris( Kota Green
wicth ) dimana semua derajah / bujur dihitung dari derajah ini
( 0o ) ke Barat / ke Timur sampai dgn 1800 / bujur dibagi atas 2
bahagian yg sama besar yaitu belahan bumi Timur dan belahan
bumi Barat dan tgk lurus terhadap bidang K.I.
6. KUTUB BUMI. Adalah : ttk – ttk potong permukaan bumi
dengan poros bumi.
Ku
K I
Ks
Dari pengukuran derajah pada berbagai lintang menunjukan bahwa bumi
tdk berbentuk bulat penuh tetapi pipih pada kutub – kutubya, menurut Mr.
Hyford pipihan bumi hanya sebesar 1/297 yg artinya : a – b/a = 1/297.
I. Akibat dari pipihan bumi maka : 1’ derajah pada lintang yg lebih
tinggi adalah lebih panjang dari lintang yg rendah.
Q – a : 1’ Derajah pda Ktb = 1861 m.
Ku a Q – b : 1’ Derajah pda lint 450 = 1852 m.
b
Q – c : 1’ Derajah pda K.I. = 1843 m.
c
Q : 1’ Derajah K.I. = 1855 m.
E Q
pb
II. Akibat dr pipihan bumi maka terjdi 2 buah
lintang Istimewa yaitu :
Lint GEOCENTRIS dan Lint GEOGRAFIS.
Ks
1. Lint Geocentris adalah : Sudut yg di bentuk oleh jari – jari bumi di
tempat sipenilik dgn bid K.I. (di < ) Q .
2. Lint Geografis adalah : Sudut yg di bentuk oleh Normal sipenilik dgn
bid K.I. ( di < ) Q .
1. BILA BUMI BERBETUK BULAT : Adalah apabila
diketahui :
keliling bumi = 40.000.000 metre . Maka 1 mil laut =
40.000.000 m = 1851,851 = 1852 metre.
360 x 60 mnt
2. BILA BUMI BERBENTUK ELYPSOID : Maka nilai
menengah dari 1’ derajah diukur dgn satuan
panjang / 1 mil dari keliling bumi Adalah : nilai
menengah dari I’ derajah Kutub + 1’ derajah pada
K.I. Di bagi ( 2 ) atau ( Q – a ) + ( Q – c ) di bagi ( 2 )
=
1861 m + 1843 m = 1852 metre.
2
US
KU
Si penilik
B
SS
T
KS
Di atas kpl dlm penentuan arah perlu diketahui arah / acuan di gunakan
arah / acuan Sbb :
Arah Utara Sejati ( Us ). Arah Utara Magnet ( Um ). Arah Utara Pedoman ( Up ).
Dan Arah Utara Gyro ( Ug ).
1. UTARA SEJATI : Adalah arah yang berpatokan Utara / Selatan dgn
arah derajah pada tempat itu. Atau suatu garis yg menyinggung pada
derajah yang ditetapkan arah US / SS. Pada Mawar pedoman
terdapat pada lingkaran luar Mawar pedoman.
Ug
Arah Utara Gyro Adalah : Proyeksi arah yang di berikan oleh poros
gasing dari pedoman ini, secara horizontal pda sebuah bidang datar.
Ku
Dalam segi 3 ( APB ) = lintang.
Dalam segi 3 ( BPC ) = Bujur.
A
1. Lintang suatu suatu tempat di bumi
Li adalah :
Bu
li B
A
A
1. HALUAN : Adalah arah yang ditempuh kpl dlm pelayarannya.
O M B
40 U
0 R
H OD
R T
O M
R O
30 U
0
O D
O X
L
200U
A
100U
000U
800T 900T 1000T 1100T 1200T 1300T 1400T 1500T 1600T 1700T
Garis lurus A B adalah : Hal loxodrom yg memotong derajah dan jajar
atas sudut yg sama besar.
Garis lengkung A B adalah Hal Orthodrom yg memotong derajah dan
jajar atas sudut yg tidak sama besar. Hal selalu berobah – robah.
Perhitungan haluan selalu haluan sejati, bila diketahui haluan
pedoman hrs di robah menjadi HS.
Li = jauh
Li = jauh
A B Li II
Li I
1. Sebuah kpl berlayar dari pos. 01043’ U/ 1120 18’T berlayar dgn HS
= Utara sejauh 218 mil. Di minta : Posisi tempat tiba ?
TTo
010 43’ U/ 112018’T
k i
112018’ T
Kpl anda berlayar dari posisi : 01012’ S / 108043’T, dengan HS =
Selatan. Sejauh 143 mil. Di minta posisi tempat tiba ?
K I
TTo
Li = 01012’S
Kapal anda bertolak dari posisi : 060 30’S / 1270 58’ T. berlayar degan
HS = Barat, sejauh 243 mil. Diminta : Posisi Tiba ?
Jauh = 243 mil, simp = 243.’ lint = 06030’ S
bu = Simp x sec lint
bu = 243 x sec 06030’ = 2446’ = 04004,6’T.
1. Dibaringlah dua benda darat yg dikenal dipeta dlm wkt yang bersamaan( BpI dan Bp II)
5. Fix Posisi bila kedua garis baringan berpotongan saling tgk lurus / hampir tgk lurus
1. MV. Yapana Maru berlayar dengan HP = 2600 pada jam 17.30. Waktu yg bersamaan di
baring berturut – turut pulau “A” BP I = 1940 dan Pulau “B” BP II = 1120 diketetahui
Variasi = + 020 dan Deviasi pada haluan tsb = 010T. Diminta Tentukan posisi kapal jam
17.30.
A
K
Bs I
sII
B
Bs
III
Menentukan posisi kapal dengan bariangan 3 bendarat lebih teliti dari baringan 2 benda
darat, karena pada baringan benda 3 berfungsi sebagai pengontrol posisi kapal.
Bila terjadi kesalahan segitiga yang besar berarti bisa terjadi kesalahan membaca
pedoman, Variasi dan deviasi serta peta yang digunakan sudah kadaluarsa, dll.
Jika terjadi hal yang demikian maka harus membaring ulang ke 3 benda tsb. Jangka
wkt antara baringan – baringan tsb tidak boleh terlalu lama.
MV. TEHORU MARU. Berlayar dengan HP = 2760 Pada jam : 13.30. Saat yang bersamaan dibaring
ber turut – turut pulau “A” , “B” , dan Pulau “C”. BP III = 180 0 BP II = 0480 BP I = 3310. Diketahui
Variasi di peta = 030B dan Deviasi = - 020 . Diminta Lukislah Posisi kapal pada jam 13.30. ?
BS III
BS II
BS
I
AN
HALU
09.30.
K
KAPAL ANDA BERLAYAR DENGAN HP = 2640, TEPAT PADA JAM. 08.00. DI BARING PULAU
“A” BP I = 1370 ,KEMUDIAN KAPAL ANDA BERLAYAR SAMPAI PULAU “A” TDK TERLIHAT
LAGI. TEPAT PADA JAM 09.30. PULAU “B” TAMPAK DAN DIBARING BP II = 225 0 DIKETAHUI
KECEPATAN KAPAL = 10 MIL / JAM, VARIASI DIPETA = - 020 DAN DEVIASI PADA HAL TSB
= 040T. DIMINTA LUKISLAH POSISI KAPAL PADA JAM 09.30. ?
VARIASI = - 020 HP = 264 0 BP I = 137 0 BP I I = 225 0
DEVIASI = + 040 + SEMBIR = + 020 + SEMBIR = + 020 + SEMBIR = + 020 +
SEMBIR = + 020 HS = 266 0 BS I = 139 0 BS I I = 139 0
JAUH YANG DI TEMPUH KAPAL DARI JAM : 08.00. S / d JAM : 09.30 = 1,5 JAM = 90 MNT.
JAUH 90 / 60 x 10 = 15 MIL.
BS
II
I K
BS
Td 2
Td 1 08.30.
08.00.
BS
II
I K
BS FIX POSS.
a . MIL. Td 2
Td 1 08.30.
08.00.
JAUH YANG DITEMPUH KPL DARI JAM 22.00. S/ D JAM 22.45. = 45 MENIT.
JAUH = 45/ 60 x 12 = 09 MIL .
BS -
I 1
BS
FIX POSS.
-
09 MIL . 22.45.
1
Td - II
22.00.
Td - I
a. MIL
2x
K
1. BUATLAH GARIS BARINGAN DIPETA BR – 1 KEMUDIAN DIJABARKAN MENJADI BS – 1
DAN DILUKISKAN DIPETA DGN MEMBENTUK SUDUT DENGAN GARIS HALUAN,
KEMUDIAN BR – 2 DAN DIJABARKAN MENJADI BS – 2. DILUKISKAN DIPETA SEHINGGA
MEMBENTUK SUDUT 2 X . DENGAN GRS HALUAN.
2. SI PEMBARING SUDAH BERSIAP – SIAP DIBELAKANG PESAWAT BARING UTK MEMBRING
PULAU TSB. PADA SAAT PULAU TSB MEMBENTUK SUDUT DENGAN GRS HALUAN
DICATAT WAKTUNYA.DAN SAAT TERJADINYA BARINGAN KE II DICATAT WKTNYA.
3. WAKTU ANTARA BAR – I . DAN BAR – II.DIHITUNG UTK MENGETAHUI JARAK YG
DITEMPUH KAPAL ( a MIL ) .
4. a . MIL INI DI JANGKAKAN PADA GARIS BAR. - II . a. MIL INI BERPOTONGAN DGN GRS
BAR – II ADALAH POSISI KAPAL ( K ).
MV. TEHORU MARU BERLAYAR DGN HP = 900 TEPAT JAM 21.00. PULAU “A” DIBARING BR – I
= 0230 KEMUDIAN PADA JAM 21. 45. DIBARING LAGI PULAU TSB BR – II = 2 X 230 = 460.
DIKETAHUI VARIASI DI ETA = + 0 DAN DEVIASI PADA HALUAN TSB = - 010 DIMINTA POSISI
KAPAL PADA JAM 21.45. DIK : KECEPATAN KAPAL = 12 KNOTS.
KARENA BENDA YANG DIBARING BERADA DI KIRI MAKA RUMUS YANG DI GUNAKAN
ADALAH : BS = HS – BR . BR ADALAH BAR. RELATIF YAITU SDT YG DIBENTUK ANTARA
GRS BAR. DGN GRS HALUAN.
HP = 900 BR – I = 230
VARIASI = + 03 0
SEMBIR = + 020 + HS = 920 -
DEVIASI = - 01 +0
HS = 920 BS – I = 690
SEMBIR = + 020
JAUH = 45/60 X 12 = 9 MIL .
BR – II = 460
HS = 920 -
BS – II = 460
Td I 21.00.
09 MIL
Td II . 21.45.
FIX . POSS.
K
Bs - I Bs - II
a. mil
BR - I 900 BR - II
450
HAL
K
LUKISLAH GARIS – GARIS BR – I DAN BR – II DIPETA SEHINGGA MEMBENTUK
SUDUT 450 DAN 900 DGN GRS HALUAN.
GRS BAR. BR – I DAN BR – II DI ROBAH MENJADI BS – I DAN BS – II DGN RUMUS : BS =
HS – BR : APABILA BENDA YG DI BARING TERLETAK DISEBELAH KIRI GRS HALUAN.
BS = HS + BR : APABILA BENDA YG DI BARING TERLETAK DISEBELAH KANAN GRS
HALUAN KAPAL .
SIPEMBARING BER SIAP – SIAP DIBELAKANG PESAWAT BARING UTK MEMBARING,
PADA SAAT BENDA YG DIBARING MEMBENTUK SUDUT BR – I ( 450 ) DGN GRS
HALUAN DICATAT WKTNYA, DAN BEBERAPA SAAT KEMUDIAN BENDA TSB
MEMBENTUK BR – II ( 900 ) DGN GRS HALUAN DICATAT WKTNYA .
WAKTU ANTARA BR – I DAN BR – II DI HITUNG MIS. = ( a mil ) UTK MENDAPATKAN
JARAK YANG DITEMPUH KAPAL . JARAK INI DIJANGKAKAN PADA GRS BR – II .
PERPOTONGAN ANTARA JARAK ( a mil ) DGN GRS BR – II DI TITIK ( K ) ADALAH
POSISI KAPAL .
450
Td 1. 20.00. Td 2. 20.45.
Fix.Poss. 20.45.
K
19 17 16 16 17
K
19
18 18
21 21 21 20 20
P. PUTRI
18
19 19
18 22
20 20 21 K
22 22 21 23 24 FIX . POSS.
23
22 22 27 25
25
20
M
il
Gp . Fl ( 3 )W 10 s . 14 m 20 M.
BS.1I
K .1I
BS.1
K .1
KETERANGAN MENGENAI SUAR DAPAT DILIHAT PADA PETA YG TERTERA DIBAWAH SUAR
TSB . / DALAM DAFTAR SUAR DENGAN PATOKAN TINGGI MATA SIPENGAMAT = 5 METER
DIATAS PERMUKAAN AIR . JIKA TINGGI SI PENGAMAT BUKAN 5 METER , MAKA HRS
DIKOREKSI LAGI DALAM DAFTAR .
SETELAH JRK TAMPAK TADI DI KOREKSI BUATLAH SEBUAH LINGKARAN SUAR DENGAN
SUAR TSB SBG TITIK PUSATNYA DAN JARAK 20 MIL SBG JARI – JARI LINGKARAN SUAR .
KEMUDIAN SIPEMBARING HARUS BERSIAP – SIAP DIBELAKANG PESAWAT BARING PADA
SAAT SUAR TSB MULAI NAMPAK / MENGHILANG DIBALIK CAKRAWALA DIBARING
DENGAN PEDOMAN ( BP – I DAN BP – II ) DAN DICATAT WAKTUNYA .
BARINGAN PEDOMAN ( BP – I DAN BP – II ) DIJABARKAN / DI ROBAH MENJADI BS – I DAN
BS – II . KEMUDIAN DILUKISKAN PADA PETA .
POSISI KAPAL ADALAH PERPOTONGAN ANTARA GARIS BS – I DAN BS – II DENGAN
LINGKARAN SUAR DI TITIK K –I DAN K – II .
Gp . Fl ( 3 )W 10 s . 14 m 20 M.
K .II
15 Mil . Jam : 21.15
K .I HS = 0880
Jam : 20.00.
SETELAH KAPAL TURUN DOK HARUS MELAKUKAN PENIMBALAN PEDOMAN UNTUK
MENCARI NILAI DEVIASI SEKECIL – KECIL MUNGKIN ( COMPASS CERENT ).
OLEH KARENA ITU SETIAP PARA PWA KAPAL DIWJIBKAN UNTUK MENGETAHUI
CARA – CARA MENENTUKAN / MENCARI NILAI DEVIASI PEDOMAN DIATAS KAPAL .
HALUAN BP BM DEVIASI
000 2430 2410 - 020 BS = 2430
VAR = - 020 +
0450 2420 2410 - 010
BM = 2410
0900 2410 2410 000
1350 2400 2410 + 010
1800 2390 2410 + 020
2250 2400 2410 + 010
2700 2410 2410 000
3150 2420 2410 - 010
HALUAN - 050 - 040 - 030 - 020 - 010 000 + 010 + 020 + 030 + 040 + 050
3580
0420
0890
1360
1810
2250
2680
3140
BM SEKOCI . B . BAHAN KAYU .
BP
KAPAL “A” TERBUAT DARI BAHAN BESI MAKA MEMPUNYAI BARINGAN BP. SEDANGKAN
SEKOCI TERBUAT DARI BAHAN KAYU TIDAK MENGANDUNG MAGNET MAKA
BARINGANNYA BM.
PADA HALUAN YANG TERTENTU KAPAL “A” DAN SEKOCI “B” SAAT YG BERSAMAAN
HRS SAMA – SAMA MEMBARING ( KPL “A” MEMBARING SEKOCI “B” DAN SEKOCI “B”
MEMBRING KPL “A”. DARI KPL “A” BARINGAN PEDOMAN ( BP ), DARI SEKOCI “B”
BARINGAN MAGNETIS ( BM ).
BARINGAN DARI SEKOCI “B” ADALAH BM UTK MENDAPATKAN NILAI BM HRS DI
TAMBAH / DIKURANG DGN 1800 ( BM = BAR. SEKOCI + 1800 )
PADA SAAT YANG BERSAMAAN DILAKSANAKAN BARINGAN TRNSHEET PADA HALUAN –
HALUAN TERTENTU KAPAL “A” DANSEKOCI ”B” SAMA – SAMA SALING MEMBARING
DENGAN PEDOMAN Standart DAN PEDOMAN Kemudi. KEMUDIAN DICATAT DAN
DIMASUKAN DALAM DAFTAR DEVIASI SBB :
KAPAL BER0LAH GERAK ( MANOVER ) KEMUDI CIKAR DAN PADA HALUAN – HALUAN
TERTENTU KPL DAN SEKOCI PADA SAAT YANG SAMA , SAMA – SAMA SALING MEMBARING.
HALUAN BM = BAR. SEKOCI + 1800 BM BP DEVIASI
020 0840 2640 2630 + 010
0460 0800 2600 2590 + 010
0900 0750 2550 2540 + 010
1340 0770 2570 2560 + 010
1780 0790 2590 2580 + 010
2240 0810 2610 2620 - 010
2700 0790 2590 2620 - 020
3160 0790 2590 2620 - 020
SAAT MENCARI DEVIASI KEMUDI DALAM HAL INI ARAH HALUAN DAN
BBARINGAN TIDAK TETAP, SEBAB BARINGAN DILAKSANAKAN SAMBIL KPL
BERPUTAR DENGAN MESIN MAJU DAN KEMUDI CIKAR KANAN .
HALUAN - 050 - 040 - 030 - 020 - 010 000 + 010 + 020 + 030 + 040 + 050
020
0460
0900
1340
1780
2240
2700
3160
LINGKARAN PUTAR KPL .
PULAU . X
KAPAL BER OLAH GERAK MENGELILINGI PELAMPUNG “Y” DAN PADA SAAT HPStandart =
3150 DAN HPKemudi = 3130 DAN KPL MEMBARING PULAU “X” DIDAPAT BS = 0630
DAN BP Standart = 0620 DIKETAHUI VARIASI DIPETA = + 020 DIMINTA HITUNGLAH DEVIASI
PEDOMAN Standart DAN PEDOMAN Kemudi ?
BS = 0630 BM = 0610 HP Kemudi = 3130
VARIASI = + 0020 - BP Standart = 0620 - HP Standart = 3150 -
BM = 0610 DEV. PED. Standart = - 010 SELISIH = - 020
A A mil . B
AB = 4, 11755 ( Daft X ) .
13109 = 7,1 MIL .
JARAK ( A B ) = 13109 METER =
1852
CONTOH SOAL .
KAPAL ANDA BERLAYAR DENGAN HS = 0760 PADA JAM 12.00. KAPAL ANDA
MEMBARING SEBUAH GUNUNG DENGAN KETINGGIANGUNUNG TSB = 214 Metre DAN BP
= 3120 KEMUDIAN TINGGI GUNUNG TSB DIUKUR LAGI DENGAN SEKSTAN = 01004’
DIKETAHUI VARIASI DIPETA = - 020 DAN DEVIASI = + 040. DIMINTA TENTUKAN POSISI
KAPAL PADA JAM 12.00.
JAWAB.
K . jam 12.00.
D KETERANGAN .
GARIS . CMS. = Cakrawal setempat .
CONTOH SOAL .
SEBUAH GUNUNG HANYA TERLIHAT SEBAGIAN DIATAS CAKRAWALA DENGAN TINGGI
GUNUNG TSB = 940 Metre . DIUKUR DENGAN SEKSTAND 01016’ JARAK DARI KPL
KEGUNUNG TEB DIPERKIRAKAN = 23 Mil TINGGI MATA PENILK = 5 Metre . DIMINTA
BERAPA Mil JARAK ANTARA KPL DGN GUNUNG TSB ?
PENYELESAIAN SOAL .
K = Poss KPL
B 90
-
- C
90
A P2
P1
Poss kpl.
1.1. PENENTUAN POSISI KPL DENGAN BAR. SNELIUS DIPERGUNAKAN 3 BUAH BENDA
DARAT YG DIUKUR SUDUT – SUDUTNYA DENGAN SEXTAN, BILA DIBANDINGKAN
DENGAN BENDA BAR. YG LAIN, POSISI YG DIPEROLEH DGN BAR. SNELLIUSS LEBIH
TELITI KARENA BAR. INI TIDK BERFUNGSINYS NILAI VARIASI DAN DEVIASI.
1.2. BAR. SNELLIUSS DIBUAT ATAS DASAR LUKISAN TEMPT KEDUDUDKAN BENDA –
BENDA DLM ILMU UKUR SDT / ILMU UKUR RUANG. KARENA TINGKAT KETELITIAN
SANGAT BAIK, MAKA BAR. SNELLIUS BIASANAY DI PERGUNAKAN OLEH DISNAV.
UNTUK MENENTUKAN POSS. SEBUAH PELAMPUNG DI PETA LAUT.
1.3.1. PADA SAAT YANG SAMA DENGAM SEXTAN DIUKUR DARI KPL SUDUT – SUDUT
ANTARA BENDA “A” – “B” DIDAPAT SUDUT ( < ) DAN SUDUT ANTARA BENDA “B”
DAN “C” DIDAPAT SUDUT ( < )
1.3.2. PADA TTK – TTK A, B DAN C DIBUAT GRS – GRS LURUS YG MENGHUBUNGKAN KE
3 TTK –TTK TSB.
1.3.3. PADA GRS – GRS PENGHUBUNG A – B DAN B – C DIBUAT GRS – GRS PEMBAGI
YG TGK LURUS TERHADAP GRS PENGHUBUNG A – B DAN B – C SBG GRS PEMBAGI.
1.3.4. MELALUI TTK B DIBUAT SUDUT ( 900 - ) DAN ( 900 - ) . DR KAKI – KAKI SUDUT INI
AKAN MEMOTONG GRS – GRS PEMBAGI A – B, DI TTK P1 DAN B – C DI TTK P2.
1.3.5. DIMANA TTK P1 DAN P2 SBG TTK PUSAT MAKA BUATLAH LINGKARAN –
LINGKARAN DENGAN JARI – JARI P1B DAN P2B. LINKRAN – LINGKARAN INI AKAN
MELALUI TTK A DAN C.
1.3.6. PERPOTONGAN ANTARA KEDUA LINGKARAN TSB ADALAH POSS KAPAL DI TTK ( K ).
BAR. SNELLIUSS TIDAK DAPAT MEMPEROLEH POSS KPL APABILA < + < + < =
1800. DLM HAL INI P1 DAN P2 SBG TTK PUSAT BERIMPIT DIMANA TTK ABC – K
TERLETAK DLM SATU LINGKARAN. DAN TTK – TTK ABC – K MERUPAKAN SEGI –
4 DARI TALI BUSUR . ( lihat gambar ).
1800
B
K C
A
P1, P2.
POSS. TERBAIK YANG DIPEROLEH DGN BAR. SNELLIUS BILMANA : < + < +
< = 2700 DLM HAL INI KEDUA LINGKARAN TSB BERPOTONGAN SALING TGK
LURUS. ( lihat gambar ) :
P1 C
P2
A
K
B Horizon
90 0
-
A -
0 C
90
K
Poss. Kpl E
PADA TTK – TTK “A DAN C” LUKISKAN GRS – GRS TEGAK LURUS DI TTK – TTK “D
DAN E”
PADA TTK “B” UKURKAN SUDUT – SUDUT ( 900 - ) DAN ( 900- ) KAKI SUSDUT INI
AKAN MEMOTONG GRS PENGHUBUNG “A – K” DAN “ C – K” DI TTK “ D DAN E”
PADA GRS PENGHUBUNG “D – E” DIBUAT GRS TGK LURUS KE TTK “B” MEMOTONG
“D – E” DI TTK “K” ADALAH POSS. KAPAL.
MAP / PETA : Adalah hasil pemindahan bentuk lengkung bumi keatas
sebuah bidang datar.
PETA : Adalah lebih ter fokus pada hal – hal / keterangan –
keterangan utk seorang Navigator yg menyngkut
keselamatan Navigasi.
MAP : Adalah lebih terfokus pada keadaan umum, keadaan
daratan, batas – batas daerah secara geografis, politis dan
tidak menggunakan SBNPL ( Sarana Bantu
Nav.pelayaran ).
Sehubungan dengan definisi dan pemakaian MAP /PETA tsb, maka
peta – peta harus di bedakan sesuai dgn sifat dan pemakaiannya :
Data – data kedalaman air, grs kedalaman air hrs dpt dipercaya.
Sft – sft utama dari penerangan – penerangan Navigation.
Bentuk dari Sft – sft daratan.
Keterangan yang ada hubnya dengan arus – arus tertentu.
Keterangan umum yg tertera pada peta laut serta tanda / simbol peta.
1. Perpetaan dilaksanakan secara modern ( sarananya ).
2. Peruman hrs merata, berdekatan tanpa ada tempat yang kosong
E Q
UTK WIL. INDONESIA YG BERDADA PD LINT. RENDAH
( DIBAWAH LINT. 200 U/S )