T2
Soal 1:
Tuliskan contoh lain masalah pengintegralan.
Afdal, Andalas Physics 2022
Afdal, Andalas Physics 2022
Tiga kelompok fungsi yang akan diintegralkan
t 4 t 4
t 4
x v t dt (2 3t )dt 2t 3
2 t
2
t 0
t 0 t 0
Waktu, t (s) 0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 3,5 4,0
Kecepatan, v
12,0 13,5 15,5 16,2 18,1 17,2 14,3 13,0 12,5
(m/s)
f x dx ?
x 1
x4 x4
x 5 x dx x x 2 x4
2 3
fxdx 1
3
5
2 x 1
x 1 x 1
Soal 3:
Suatu mobil bergerak dengan kecepatan v t (2 3t ) m/s
v (m/s)
6
4
Luas di bawah kurva v-t dari
3
A t = 0s sampai t = 4s adalah A.
2
Dimana A = 5*4 = 20.
1
t (s)
0
0 1 2 3 4 5
Dapat dilihat bahwa luas di bawah kurva v-t sama dengan jarak tempuh
(2.4 32 .4 2 ) (2.0 32 .0 2 ) 8 24 32
16
Luas di bawah kurva v-t
14
12
(sebuah trapesium) dari t = 0s
10
sampai t = 4s adalah A.
8
Dimana
6
4 A A = 2*4 +12*4/2 = 32
2
= (2+14)*4/2 = 32
0
0 1 2 3 4
Dapat dilihat bahwa luas di bawah kurva v-t sama dengan jarak tempuh
Seharusnya:
x b
I f ( x )dx Sekelompok data diskrit atau fungsi
x a yang sulit tersebut dapat ditentukan
integralnya.
= Luas di bawah kurva f(x) dari
x =a sampai x = b
Masalah:
Berlaku secara umum, untuk Bagaimana cara menghitung luas di
semua fungsi / kurva apapun. bawah kurva bila kurva tidak linier,
tapi lengkung?
Afdal, Andalas Physics 2022
Soal 4:
Hitung luas daerah di bawah kurva f(x)
f x
Δx
Δx1 Δx2 Δxi ΔxN
t
t ta tb
ta tb
Δx = Δx1 + Δx2 + Δx3 + … + ΔxN
v(ti)
y = f(x)
f(x) f(x)
I L
L1 L2 Li LN
x x
xa xb xa xb
x xb
I f ( x)dx
x xa
Afdal, Andalas Physics 2022
Luas satu pita persegi panjang ke-i:
f(xi)
xb xa
Li x
N
xi
Δx
Li f xi x
L1 L2 Li LN
x
x1 x2 x3 x
x N 1
L f x1 x f x2 x f x3 x ... + ff(xxNN1)xx
N N N
L Li f xi x x f xi
i 1 i 1 i 1
L1 LN
L
I x
xa xb
x
xa xb f(x) 4 pita
Hasil integral sebenarnya
= Luas seluruh arsiran di bawah kurva lengkung error
y = f (x)
Fungsi yang akan
diintegralkan
f (xi+1)
f (xi)
Li
f (xi) Li f (xi+1)
x
xi xi+1 Δx
Δx
1
Li x f xi f xi 1
2
Afdal, Andalas Physics 2022
Luas seluruh area di bawah pita-pita trapesium:
N
L Li
i 1
N N
1
L Li x f xi f xi 1
i 1 i 1 2
Afdal, Andalas Physics 2022
N
1 N
L Li x f xi f xi 1
i 1 i 1 2
N
L 2 x f a f b 2 f xi
1
i2
a : batas bawah integral N : jumlah pita/partisi
b : batas atas integral ∆x = (b-a)/N
f(x) 1.0000 0.9900 0.9608 0.9139 0.8521 0.7788 0.6977 0.6126 0.5273 0.4449 0.3679
N
I 2 x f a f b 2 f xi
1
i 2
1 1
I [ (1 0.3679) 0.9900 0.9608 0.9139 0.8521 0.7788
10 2
0.6977 0.6126 0.5273 0.4449] 0.7462
dx
2
I x
a) Tentukan menggunakan metode trapesium dengan
x 0
x b a / N x x + ∆x
Selesai
x a x
Iterasi:
For i 2 to N
Begin
Jum Jum + 2f(x)
x x + x
EndFor
Afdal, Andalas Physics 2022
Program integral metode trapesium
(untuk fungsi diketahui):
L Jum*dx
F [i]
Tampilkan hasil integral, L
Selesai
(F [1] + F [N+1])/2
Input:
L 12 x * Jum
N (jumlah pita)
x (range data) Ouput:
Cetak L
Input seluruh data:
For i <-- 1 to N+1 do Bagian ini bisa juga
input F[i] berupa membaca data yang
tersimpan pada file data.
Inisialisasi:
Jum F[1] + F[N+1]
Iterasi:
For i 2 to N
Jum Jum + 2*F[i]
EndFor
Afdal, Andalas Physics 2022
Program integral metode trapesium
(untuk data diketahui):
Metode trapesium:
fungsi diaproksimasi dengan fungsi linier (bagian atas pita berupa garis
miring)
Kesalahan dapat
diperkecil dengan
membuat bagian atas
pita berbentuk garis
lengkung (parabola)
xi 0
xi 1 xi x
xi 1 xi x
x3 x4 b
xo 2 N
x
L
3
f pertama f terakhir 4 f ganjil 2 f genap
Afdal, Andalas Physics 2022
π/ 2
Hitung I 0
1 ((sinx) 2 / 4) dx
a x1 x2 x3 x4 x5 b
x 0.000 0.262 0.524 0.786 1.048 1.310 1.571
f(x) 1.0000 0.9916 0.9682 0.9354 0.9013 0.8756 0.8660
1 N 1 N 1
L x f a f b 4 f x2i 1 2 f x2i
3 i 0 i 1
Δx
L f (a) f (b) 4f ( x1 ) f ( x3 ) f ( x5 ) 2f ( x2 ) f ( x4 ).
3
Jumlah pita: 1
No = 1
x1 b a / N 0
I1 12 x f a f b
Afdal, Andalas Physics 2022
Jumlah pita: 2
N No
N 2N
x2 x1 / 2
Bandingkan hasilnya
dengan hasil integral satu
partisi.
N
I 2 12 x f a f b 2 f xi
i 2
Jumlah pita: 4
N 2N
x4 x2 / 2
Bandingkan hasilnya
dengan hasil integral
dua partisi.
Demikian seterusnya,
sampai syarat
konvergen terpenuhi.
N
I 4 x f a f b 2 f xi
1
2
Afdal, Andalas Physics 2022 i 2
Contoh Soal:
The vertical distance covered by a rocket from t = 8 to t = 30 seconds is
given by:
30
140000
x 2000 ln 9.8t dt
8 140000 2100t
Use single segment Trapezoidal rule to find the distance covered.
b a 30 8
a 8 b 30 N0 1 Δt 22
N0 1
140000 11868 m
f (8) 2000ln 9.8(8) 177.27
140000 2100(8)
140000
f (30) 2000 ln 9.8(30) 901.67
140000 2100(30)
Afdal, Andalas Physics 2022 http://numericalmethods.eng.usf.edu
Dengan dua pita: interval [8,30] dibagi menjadi dua interval yaitu
[8,19] dan [19,30] dan terapkan metode trapesium untuk dua pita:
N 2 a t1 8 b t N 1 30 b a 30 8
Δt 11
N 2
140000
f ( t ) 2000 ln 9.8t
140000 2100t
f a f (8) 177.27 m / s N
I x f a f b 2 f xi .
1
2
i 2
f b f (30) 901.67 m / s
x 1
2 t f a f b 2 f t 2
t 2 a Δt 8 11 19
x 112 177.27 901.67 2 484.75
f t 2 f (19) 484.75 m / s
x 11266
Afdal, Andalas Physics 2022
Hitung selisih integral antara yang menggunakan dua pita dengan
satu pita.
xsatu pita 11868 m
Ya Hentikan proses
x ?
f a f (8) 177.27 m / s
t 4 t3 Δt 19 5.5 24.5
f b f (30) 901.67 m / s
f t 4 f (24.5) 676.05 m / s
t 2 a Δt 8 5.5 13.5
f t 2 f (13.5) 320.25 m / s
N
I x f a f b 2 f xi .
1
2
i 2
t3 t 2 Δt 13.5 5.5 19
x 1
t f a f b 2 f t 2
f t3 f (19) 484.75 m / s 2
x 5.5
2
177.27 901.67 2 320.25 484.75 676.05 11113
Afdal, Andalas Physics 2022
Hitung selisih integral antara yang menggunakan empat pita dengan
dua pita.
xempat pita 11113 m
xdua pita 11266
Ya Hentikan proses
x ?
gm t
c
vt 1 e m
c
Program:
z (b a) N 1 (36 0) 6 6
Jumlah pasangan pita N N 1 2 6 2 3
Afdal, Andalas Physics 2022
z 2 2
F f a f b 4 f z 2i 1 2 f z 2i
3 i 0 i 1
6
F f 0 f 36 4 f ( z1 ) f ( z 3 ) f ( z 5 ) 2 f ( z 2 ) f ( z 4 )
3
F 20 15,93 4 f (6) f (18) f (30) 2 f (12) f (24)
F 20 15,93 473,13 47,14 23,20 263,43 33,42
F 20 15,93 4(143,47) 2(96,85) 2(0 15,93 573,88 193,7)
F 2(783.51) 1567,02
i z f(z)
0 0 0,00
1 6 73,13
2 12 63,43
3 18 47,14
4 24 33,42
5 30 23,20
6 36 15,93
Afdal, Andalas Physics 2022