BAB TIGA

PERJUANGAN MENCAPAI
KEMERDEKAAN

 Latar Belakang Umum

 Tiga Fasa Perjuangan

 2.1 APA ITU KEMERDEKAAN :

 Konsep kemerdekaan : bebas

 bebas dari kongkongan atau cengkaman sesuatu.
 Abad ke 19 – banyak negara kecil dijajah
Kemerdekaan sesebuah negara :
 Pengusiran penjajah
 kebebasan dari cengkaman penjajah

 Kemerdekaan = pemerintahan sendiri

 mengatur dan memilih corak kehidupan yang mereka
suka dan membangun tanpa terikat kepada negara lain.
 Mempunyai pemerintahan dan perlembagaan sendiri

Adakah perjuangan kemerdekaan = penentangan

Faktor Pengaruhi Perjuangan Kemerdekaan

 Perubahan sosial @ transformasi masyarakat

 Mobilasi masyarakat
 Pendidikan
 Penjajah
 Cuba untuk kuasai total
 Pertembungan dengan kuasa tempatan
Kemerdekaan Semangat Sanggup
Kebangsaan Berjuang

Taat setia dan perasaan cintakan tanah air

(negara), keinginan melihat kemajuan,
keamanan dan kemakmuran negara, dan
kerelaan untuk berkorban demi
mempertahankan negara.

 Berkait rapat dengan soal kedaulatan

 Sebab apa rakyat menentang penjajahan :
 Dasar penaklukan British
 Perlaksanaan pentadbiran Barat
 kehilangan kuasa dan hak pembesar tempatan
 kesulitan yg dihadapi oleh penduduk tempatan
 campur tangan Inggeris dalam hal ehwal pentadbiran
tempatan
 eksploitasi terhadap sumber ekonomi tempatan
 campur tangan Inggeris dalam adat istiadat tempatan

TIGA FASA PERJUANGAN :

I. PERJUANGAN BERSENJATA
II. KEBANGKITAN SEMANGAT KEBANGSAAN
III. RUNDINGAN
 TIGA FASA PERJUANGAN :

I. PERJUANGAN BERSENJATA
1. Penentangan terhadap penjajah Siam.
2. Penentangan terhadap penjajah Portugis
3. Penentangan terhadap penjajah Belanda
4. Penentangan terhadap penjajah Inggeris
 Semenanjung

Tempat Isu Wira / Tokoh

Kedah - ambil kembali Pulau Pinang Sultan Kedah
- 1791

Naning - dakwa Naning di bawah takluk Melaka Dato Dol Said

- dikehendaki bayar cukai
- Serang Naning 1831 dan 1832
Selangor - Perang Kelang – Raja Mahadi tidak Raja Mahadi
berpuas hati dengan perlantikan Tengku
Kudin sebagai Wizurai Selangor
- perlantikan Tengku Kudin sebagai
Wizurai Selangor oleh Inggeris
- Raja Mahadi menentang perlantikan
tersebut
Perak Rasa tidak puas hati dikalangan penduduk Datuk Maharaja
dan pembesar tempatan terhadap tindak Lela
tanduk Birch – cuba praktikkan Tok Sagor
pemerintahan langsung Inggeris Sultan Abdullah
Sebab : Ngah Ibrahim
-Kebebasan Sultan Abdullah disekat Orang Kaya
-Paksa Sultan Abdullah tandatangan surat Menteri
serah kuasa
-Larang pembesar pungut cukai
-Cuba hapuskan sistem perhambaan
-Laksanakan pembaharuan secara mendadak
-Keangkuhan Residen dan kurang
pengetahuan tentang adat resam orang
Melayu
Akhirnya Birch telah dibunuh pada Nov
1875
Negeri -Perebutan kuasa antara Tengku Antah Tengku Antah vs
Sembilan dengan Datuk Kelana. Datuk Kelana
1875-1876 -Inggeris membantu Datuk Kelana
Pahang - Inggeris perkenalkan jawatan "Pemungut Tok Gajah
1891-1895 dan Majistret". Mat Kilau
- Pembesar hilang mata pencarian melalui Datuk Bahaman
cukai. Antara pembesar yang tidak puas
hati ialah Tok Gajah
- 1891 - Serang Inggeris bersama anaknya
Mat Kilau dan Datuk Bahaman

Kelantan - Inggeris telah melantik En Latif sebagai Tok Janggut

Pegawai Daerah Pasir Puteh - ancam
kedudukan Engku Besar Tun Ahmad
yang berkuasa di Jeram.
- Inggeris juga perkenalkan pelbagai jenis
cukai terhadap penduduk tempatan
- Pegawai-pegawai Inggeris bersikap
angkuh, sombong dan memberikan
layanan buruk.
Terengganu -Pemberontakan tani pada tahun 1928. Haji Abdul
-Persoalan penerokaan tanah dimana Rahman
Inggeris kenakan cukai dan mengenakan Limbong
sekatan (dapatkan pas)

Sarawak

Sarawak -James Brooke cuba kuasai kawasan Syarif Masahor

1853-1860 Sungai Rejang - gugat kedudukan Sharif
1893-1920 Masahor yg dilantik Sultan Brunei
menjadi gabenor Sarikei
-Kemaraan kuasa Brooke di Skrang Rentap
-Cuba hapuskan kegiatan pelanunan dan
amalan memburu kepala manusia Banting /
-Inggeris cuba hapuskan adat dan tradisi Masyarakat Iban
masyarakat di Sungai
Batang Lupar
Asun
Sabah -Menentang penjajahan Inggeris. Mat Salleh
-Usaha-usaha pembangunan Inggeris
yang mendatangkan kesusahan kepada
penduduk tempatan.
-Berbagai jenis cukai dikenakan
-Perluasan kuasa Inggeris menyekat
kebebasan pembesar tempatan
-Orang Murut menentang Inggeris. Orang Murut
-Inggeris halang pertanian pindah. - Antanum
-Inggeris bina jalan raya, dianggap
timbulkan kemarahan nenek moyang
-Paksa mereka jadi buruh bina jalan
tanpa bayar upah
Penentangan Terhadap Penjajah Jepun

 Tentangan ditunjukkan melalui beberapa tindakan seperti :

 PKM menubuhkan MPAJA
 Orang Melayu menubuhkan Tentera Wataniah Pahang
 Bekas pegawai British telah menubuhkan Sekolah Latihan
Khas 101
 Di Sabah dan Sarawak, orang Cina bekerjasama dengan
orang Melayu menentang Jepun.
 II. KEBANGKITAN SEMANGAT NASIONALISME
 Perjuangan mencapai kemerdekaan adalah berasaskan
kepada semangat kebangsaan (nasionalisme) – perasaan
cintakan bangsa dan negara
 Merujuk kepada pergerakan utk mencapai kebebasan
ekonomi dan politik dari kekuasaan asing
 Kebangkitan berpunca dari tindakan penjajah
mengeksploitasi ekonomi, mengenakan dasar imperialisme
dan menindas penduduk.
 Nasionalisme mengiktiraf hak dan melahirkan perasaan
cintakan tanah air dalam usaha untuk membentuk sebuah
negara bangsa yang berdaulat.
Pengaruh luar
 Sebelum Perang Dunia ke II, banyak menerima pengaruh
dari
 kejayaan Jepun mengalahkan Rusia- buktikan kuasa
eropah tidak sekuat yg disangkakan
 perjuangan nasionalis Indonesia menentang Belanda –
tuntut kemerdekaan
 Gerakan Turki Muda – pulihkan kesedaran ttg Islam dan
bersatu tentang imperialisme barat
 Gerakan Pemulihan Islam di Mesir- bangkitkan
kesedaran bela kedaulatan bangsanya
Pengaruh Dalaman
 Agak perlahan – Dasar Pecah dan Perintah Inggeris
 Perkembangan pengaruh dalaman sendiri di mana
berlakunya perkembangan politik tanah air.
 Dua faktor yang mempengaruhi semangat nasionalisme
 Pada peringkat awal : golongan yang berpendidikan
Arab
 Golongan Melayu yang berpendidikan Inggeris, biasanya
di Singapura.
Pengaruh Dalaman
 Faktor Agama
 Aspek perkembangan agama Islam, para ulama dan tok guru
memainkan peranan penting – membangkitkan kesedaran
Islam dan membebaskan diri dari cengkaman penjajah.
 Akhir abad ke 19 dan awal abad ke 20, ramai penuntut Melayu
melanjutkan pelajaran ke Timur Tengah dan terpengaruh
dengan gerakan Syeikh Muhammad Abduh.
 Syed Sheikh Al-Hadi, Syeikh Mohd Tahir Jalaluddin, Haji Abas
Mohd Taha dan Syeikh Mohd Salim A. Kalali (dikenali sebagai
kaum muda).
 Memainkan peranan penting dalam gerakan reformasi Islam
atau gerakan Islah di TM
 Faktor Bahasa dan Kesusateraan
 Dipelopori oleh Za’ba, Harun Aminurrashid, Keris Mas dan
Tongkat Waran
 Bermula dengan penubuhan Maktab Latihan Sultan Idris di
Tanjung Malim, Perak.
 Banyak penulisan mengenai kelemahan dan kemunduran untuk
membangkitkan kesedaran orang Melayu
 Akhbar dan Kewartawanan
 Pada awal abad ke 20, media mainkan peranan penting dalam
membangkitkan semangat kebangsaan di Tanah Melayu.
 Alat menyuarakan pendapat dan penyebar berita daripada
pemimpin kepada rakyat.
 Antara akhbar-akhbar terawal ialah :

1 A-Imam Syed Sheikh al-Hadi Kaum Muda sampaikan idea

pembaharuan
2 Saudara Syed Sheikh al-Hadi Seruan galakkan rakyat majukan
diri
3 Majlis Abdul Rahim Kajai Desakan kepada Inggeris supaya
lindungi hak orang Melayu
4 Warta Beri kesedaran kepada orang
Malaya Melayu dan kecam dasar Inggeris
5 Utusan Abdul Rahim Kajai Tulisan tentang semangat
Melayu Ishak Haji Muhammad kebangsaan lawan Inggeris

6 Warta Seru supaya tingkatkan taraf

Sarawak pendidikan orang Melayu
Supaya tidak jual tanah
Bergiat dalam perniagaan
 Golongan Intelektual
 Kemunculan golongan intelektual Melayu merupakan
faktor utama yang mendorong perjuangan mencapai
kemerdekaan dengan cara diplomasi.
 Pengenalan sistem pendidikan moden bermula dengan
penubuhan sekolah Inggeris iaitu Penang Free School
pada tahun 1816.
 Golongan pendidikan agama
 Timur Tengah – Syed Syeikh Al-Hadi, Mohd Tahir
Jalaluddin dan Haji Abas Mohd Taha
 Tanah Melayu – Dr. Burhanuddin Al-Helmy, Othman
Abdullah dan Salmah Mohsin
 Golongan pendidikan Melayu
 Ibrahim Haji Yaakub, Harun Aminurrashid, Hasan Manan,
Abdul Karim Rashim, Isa Mahmud
 Golongan pendidikan Inggeris
 Mohd Eunos Abdullah, Raja Chulan, Ishak Haji Muhammad
(Pak Sako)
3. Rundingan
Langkah-Langkah Penting Ke Arah kemerdekaan

Kesatuan Malaya (MU),1946 - 1948

 Pada 10 Oktober 1945, Inggeris mengemukakan kertas putih untuk
melaksanakan satu sistem pentadbiran baru dan akan ditadbir
secara langsung oleh Inggeris
 Sir Harold Mac Micheal dihantar untuk mendapatkan tandatangan
Raja-Raja Melayu
 Antara faktor MU diperkenalkan ialah :
 Memelihara kepentingan Inggeris
 bangunkan sektor ekonomi - tumpuan industri getah & bijih
timah.
 Membentuk pentadbiran yang sistematik dengan seragamkan
pentadbiran dalam MU
 wujudnya perpecahan dalam negeri-negeri Melayu - perlu
letakkan dibawah satu pentadbiran pusat dan meningkatkan
kecekapan
 Jimatkan kos pentadbiran
 Faktor pertahanan dan keselamatan dalam negeri
 British menyimpan perasaan anti-Melayu kerana orang Melayu
berkerjasama dengan Jepun sebelum ini dan pengenalan
Malayan Union dapat melemahkan kuasa orang Melayu
terutamanya Raja-Raja Melayu
 Menyediakan penduduk TM kearah berkerajaan sendiri
 kos utk bangunkan semula infrastruktur adalah tinggi, perlu
ditanggung oleh pemerintah dan rakyat TM sendiri
Ciri-Ciri MU
 Semua negeri Melayu kecuali Singapura disatukan di bawah
pemerintahan Gabenor British,
 Gabenor pula, dalam menjalankan kuasanya akan dibantu oleh Majlis
Mesyuarat Persekutuan dan Majlis Undangan.
 Singapura dijadikan tanah jajahan berasingan
 Kedaulatan raja-raja Melayu dihapuskan .
 Semua negeri adalah tertakluk kepada kuasa gabenor dan
 sultan-sultan hanya berkuasa dalam soal agama dan adat istiadat
orang Melayu di negeri masing-masing sahaja.
 Menjadi penasihat gabenor dan Ketua Majlis Penasihat Melayu
 Hak kerakyatan yang sama bagi semua orang tanpa mengambil kira
bangsa dan keturunan : Prinsip Jus Soli
 Lahir di Negeri2 Malayan Union dan Singapura
 Menetap antara 10-15 tahun di Malayan Union
 Menetap selama 5 tahun di Singapura
 Rakyat British, tetapi tidak hilang kerakyatan British
 Orang yang mengangkat sumpah taat setia kepada Malayan Union
 Simandjuntak : sebagai hukuman kepada pemimpin dan orang
Melayu yang dikatakan berkerjasama dengan Jepun semasa
Perang Dunia Kedua.
Tentangan Terhadap MU
 Cadangan penjajah Inggeris memperkenalkan MU telah mendapat
tentangan yang hebat dari orang Melayu.
 Antara sebab utama MU ditentang orang Melayu ialah :
 Kedaulatan / kuasa raja-raja Melayu akan dilenyapkan dalam urusan
pentadbiran negeri dan hanya berkuasa dalam soal agama Islam,
adat istiadat Melayu dan mengetuai Majlis Penasihat Melayu.
 Singapura dipisahkan dari MU dan kekal sbg tanah jajahan Inggeris
 Pemberian hak kerakyatan yang bebas kepada kaum bukan Melayu
– terus menjadi warganegara.
 Hak keistimewaan orang Melayu sebagai pribumi akan terhapus
 Hak sama rata kepada semua warganegara tanpa mengira

bangsa
 Orang Melayu tidak suka dengan cara peras ugut yang digunakan
oleh Harold MacMicheal - Shotgun signature.
 Dibuat secara tergesa-gesa tanpa berbincang dengan masyarakat
tempatan
 Penentangan hebat orang Melayu berlaku di bandar-bandar
 Sebagai melahirkan tanda bangkangan mereka terhadap cadangan
British, pada 1 Mac 1946, kongres politik Melayu yang pertama
diadakan di KL.
 Dihadiri oleh 200 wakil dari 41 pertubuhan Melayu yang bersetuju
untuk menubuhkan Kongres Melayu SeMalaya dengan tujuan untuk
menyatukan orang Melayu menentang MU.
 Antara keputusan mesyuarat :
 Gesa raja-raja Melayu supaya jangan hadir majlis perasmian
dan perlantikan gabenor MU.
 Seru masyarakat supaya berkabung selama 7 hari mulai 1 April
1946
 Putuskan supaya masyarakat Melayu adakan tunjuk perasaan
 Tubuhkan UMNO pada 11 Mei 1946 di Johor Bahru untuk
pelihara kepentingan orang Melayu
 Walaupun mendapat tentangan masyarakat tempatan, tetap kuatkuasakan
juga penubuhan MU pada 1 April 1946 = Edward Gent sebagai gabenor
jeneralnya yang pertama.
 Namun majlis perasmian dipulau dengan istihar tarikh 1 April sebagai hari
perkabungan.
 Ekoran pemulauan menyeluruh orang-orang Melayu, maka MU menemui
kegagalan.
 Tentangan hebat UMNo terhadap MU terbukti cukup berjaya
 British sedar tanpa sokongan orang Melayu, MU pasti gagal
 Tentangan hebat orang Melayu dan desakan bekas kakitangan awam British
= ubah sikap kerajaan British untuk mengadakan rundingan dengan sultan-
sultan Melayu dan UMNO.
 Hasilnya sebuah jawatankuasa kerja yang dianggotai oleh 4 orang wakil
Sultan, 2 wakil UMNO dan 6 orang pegawai kanan British, yang
dipengerusikan oleh Ketua Setiausaha British = ditubuhkan pada bulan Julai
1946 bagi merangka satu perlembagaan baru yang dapat diterima oleh orang-
orang Melayu.
 Tubuhkan Jawatankuasa Perundingan pada Dis 1947 yg terdiri dari orang
Eropah, Cina dan India yg bertujuan untuk mendapatkan pandangan
orang Bukan Melayu mengenai Perlembagaan TM.
 Hasil laporan Jawatankuasa ini kemudiannya diserahkan kepada
Jawatankuasa perundingan yang terdiri dari wakil-wakil bukan Melayu. Skim
yang lahir dari proses ini kemudiannya diterima oleh British dengan harapan ia
akan memuaskan hati kaum Melayu.
 Cadangan-Cadangan Jawatankuasa
 Keperluan untuk mengekalkan individualiti tiap-tiap negeri
Melayu dan negeri Selat.
 Keperluan untuk memperuntukan satu rancangan pembangunan
perlembagaan untuk memberi pemerintahan sendiri kepada TM,
 Semua rakyat yang menggangap TM sebagai negara kekal
perlu diberi taraf kewarganegaraan
 Peruntukan untuk melindungi hak-hak istimewa orang Melayu
 Penubuhan sebuah kerajaan pusat yang kuat untuk memastikan
keberkesanan pentadbiran dalam semua hal-hal penting
berkaitan dengan kebajikan dan kemajuan negara.

 Hasil cadangan : MU dibatalkan 25 Julai 1946 dan gantikannya

dengan sistem persekutuan yang berjaya diwujudkan melalui
perjanjian perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu 1948.
Persekutuan Malaya, 1948
 Pada 1 Februari 1948,
British telah istiharkan pembentukan Persekutuan Tanah Melayu.
Persekutuan ini
 Terdiri daripada 9 buah negeri Melayu, Melaka dan Pulau
Pinang.
 NNMB, NNMTB, NNS (kecuali Singapura) digabungkan dan
bukannya disatukan di bawah satu kerajaan pusat
sepertimana gagasan MU.
 Singapura kekal menjadi tanah jajahan yg berasingan.
 Diketuai oleh Pesuruhjaya Tinggi Inggeris yang dilantik oleh
British dan dibantu oleh Majlis Undangan Persekutuan dan Majlis
Mesyuarat Kerajaan Persekutuan (yg dilantik):
 Majlis Mesyuarat Persekutuan : 17 ahli ( 7 rasmi, 7 x rasmi
dan 3 ex-officio).
 Majlis Undangan Persekutuan : dipengerusikan oleh
Pesuruhjaya Tinggi yg terdiri dari 14 ahli rasmi, 9 org YDP
Majlis Undangan Negeri, 2 wakil dari Majlis Mesyuarat Negeri
Melaka dan PP dan 50 ahli tidak rasmi yg mewakili kaum
masing2.
Persekutuan Malaya, 1948

 Kedudukan Sultan keatas negeri masing-masing dikembalikan

semula tetapi memerintah dengan nasihat Majlis Mesyuarat
Kerajaan Negeri dan Majlis Undangan Negeri.
 Penubuhan Majlis Raja-Raja Melayu sebagai badan penasihat
 Jawatan Menteri Besar diwujudkan di peringkat negeri bagi
mengantikan Residen Inggeris
Persekutuan Malaya, 1948
 Hak kerakyatan kepada bukan Melayu juga dikaji semula
dengan taraf warganegara hanya akan diberikan kepada yang
layak dan benar-benar mahu menjadi rakyat TM sahaja, serta
mestilah menunjukkan taat setia yang tidak berbelah bagi pada
Sultan.
 Diketatkan iaitu seseorang pemohon mestilah lahir di TM
dan telah bermastautin selama 8 hingga 12 tahun.
 Seorang pemohon asing mestilah pemastautin selama 15
tahun
 Umur minimum bagi kedua-dua situasi tersebut ialah 18
tahun dan mempunyai pengetahuan bahasa Melayu yang
baik.
 Orang Melayu diberi hak istimewa sebagai kaum bumiputera
dan mempunyai perwakilan terbesar dalam kerajaan
Persekutuan dan Negeri.
 Pada peringkat awal, sebuah Jawatankuasa Kerja telah dibentuk
untuk menggubal perlembagaan baru.
Parti Politik dan Perjuangan Kemerdekaan

 Parti politik yang cuba memperjuangkan kemerdekaan seperti:

 PKM (April 1930) - gulingkan Inggeris dan tubuhkan republik
komunis di TM
 UMNO
 MIC (8 Ogos 1946)
 MCA (27 Feb 1948)
 Parti Malaya Merdeka (IMP)(16 Sept 1951)
 Parti-parti berhaluan sosialis seperti PKMM, API, AWAS, PETA.
 Parti-parti berlandaskan Islam seperti Hizbul Muslimin, PAS
Parti Politik dan Perjuangan Kemerdekaan

PKM
 Muncul sebagai parti terkuat selepas Perang Dunia 2 tamat
 Memerintah selama 2 minggu selepas perang.
 Bercita-cita untuk menubuhkan sebuah negara komunis di TM
 18 Jun 1948 – Inggeris istihar darurat di Sg Siput dan beberapa
kawasan di Johor
 19 Jun 1948 – darurat di seluruh TM
 23 Jun 1948 – darurat di Singapura sbb ancaman dari PKM
 Rundingan Baling 1955 di adakan pada 28-29 Disember 1955,
tetapi gagal
Kearah Kemerdekaan

 Kesedaran politik orang Melayu pada waktu itu banyak diwarnai

kebimbangan akan hilangnya taraf istimewa mereka (Ooi Kee Beng
1997 :47).
 Dato Onn menyedari bahawa Inggeris tidak akan menyerahkan
kuasa kepada mana-mana pertubuhan yang dianggotai Melayu
sahaja.
 Kemerdekaan tidak boleh diberikan “kecuali tuntutan dibuat secara
sepakat oleh ketiga2 kumpulan masyarakat utama di TM.

Kearah Kemerdekaan

 6 Okt 1951, Sir Henry Gurney telah dibunuh oleh komunis di Bukit
Fraser dan kejadian itu mungkin berperanaan dalam kekalahan
pemerintah, parti Buruh Britain dlm pilihanraya di England.
 Setiausaha Negara bagi Tanah Jajahan memberitahu House of
Commons Britain pada 14 Nov bahawa kerajaan bertujuan
membantu tanah jajahannya “mencapai pemerintahan sendiri di
dalam Komanwel”.
 Mengenai Malaya, janji “pemerintahan sendiri akhirnya” telah sedia
diistiharkan dalam prakata Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu
1948.
Kearah Kemerdekaan

 Semasa ketibaan Templer di TM pada 1952, beliau telah

mengumumkan kepada umum bahawa tujuan serta merta ialah
pemnbentukan sebuah negara Malayan yang merdeka.
 Memperkenalkan pilihanraya tempatan
 Village councils and Chinese citizinship to over hal the Chinesse
population
 Mengabungkan War Council dengan Executive Council –
Hasilnya Majlis Mesyuarat Kerajaan menjadi satu-satunya
badan pengubal dasar di TM.
 Membenarkan orang Cina buat kali pertama memasuki
perkhidmatan awam
Kearah Kemerdekaan
Pengenalan Sistem Ahli

 Ahli bukan kerajaan dalam Majlis Undangan Persekutuan dipilih

untuk mengetuai pelbagai jabatan, dan dengan cara itu mendapat
pengalaman yg perlu untuk pemerintahan sendiri kelak.
 Bertujuan untuk memberikan pendedahan dan latihan kepada
pemimpin tempatan dalam hal ehwal pentadbiran
 Beberapa ahli tidak rasmi Majlis Undangan Persekutuan di beri
tanggungjawab mengetuai jabatan-jabatan kerajaan yang bersifat
seorang Menteri
 Setiap ahli bertanggungjawab kepada Pesuruhjaya Tinggi Inggeris
Pilihanraya
 Pada Inggeris memutuskan pada tahun 1951 untuk mula
mengadakan pilihanraya, tetapi hanya “di peringkat pili kampung” –
dianggap sebagai taktik berlengah untuk memberikan
kemerdekaan.
 Lanjutan dari perubahan dasar British ke arah berkerajaan sendiri,
beberapa siri pilihanraya telah diadakan.
 Pilihanraya pertama di Melaka – Nov 1951 – penyertaan rakyat
begitu mengecewakan.
 Org Cina kurang berminat – diskriminasi terhadap soal
warganegara.
 MCA kerjasama dengan IMP dan jangkakan dpt sokongan org
Cina, tetapi tidak. IMP marah kepada org Cina dan menyelar org
Cina.
 MCA meminta kerjasama dengan UMNO
 Pilihanraya 31 Disember 1951 – Wakil dlm Majlis Perbandaran
Pulau Pinang (73% penduduknya orang Cina)
 UMNO bergabung dengan Liga Islam – menang 1
 Parti Radikal – pro Cina – menang 9
Pilihanraya
 Pilihanraya Majlis Perbandaran Kuala Lumpur
 UMNO KL dan MCA Selangor – umumkan sebagai parti campuran
 Faktor Dato Onn dan H.S. Lee – saling membenci
 Perikatan menang 9 / 12 – menumpaskan IMP
 Pilihanraya Majlis Bandaran Johor Baharu :
 UMNO dan MCA ikut formula perikatan :
 Ternyata pilihanraya tersebut telah memberikan pengalaman berguna
kepada rakyat dan pemimpin dalam mentadbir negara melalui proses
demokrasi.
 Taktik utama Perikatan semestinya “mendesak supaya diadakan
pilihanraya di peringkat negara sebagai cara mencapai kemerdekaan”.
 Ketatnya undang2 kewarganegraan – menyebabkan org CIna tidak berminat
pada pilihanraya, bimbang proses tersebut akan semata-mata meletakkan
mereka di bawah takluk politik Melayu.
 Namun memandangkan kejayaan Perikatan, Tunku dan Tan Cheng Lock
menubuhkan Jawatankuasa Perhubungan UMNO-MCA di seluruh
persekutuan sebagai persiapa pilihanraya persekutuan.
 Dato Onn masih menunjukkan permusuhan dengan MCA
Pilihanraya Umum Pertama 1955
 Awal 1953, perjuangan menentang komunis berlansung dengan jaya.
Meihat kemajuan itu, pesuruhjaya Tinggi membuat pengumuman
mengejut pada 15 Julai bahawa sebuah Jawatankuasa Pilihanraya
Persekutuan akan dibentuk.
 Akan mencadangkan bagaimana sepatutnya menyusun sebuah kerajaan
selepas pilihanraya.
 April 1953 – Perikatan menuntut diadakan pilihanraya tidak lewat dari
peghujung 1954.
 1955 – Perikatan cadangkan kepada British supaya diadakan p/raya
untuk seluruh TM bagi mengisi kerusi Majlis Undangan Persekutuan
dan British telah bersetuju : menunjukkan bahawa TM adalah hampir
kepada kemerdekaan.
 Dalam pilihanraya umum 1955, parti perikatan mendapat kejayaan
besar dengan memenangi 51 daripada 52 kerusi yang
dipertandingkan.
 Kejayaan ini adalah berasaskan kepada sokongan daripada semua
kaum di TM, perjuangan kearah perpaduan yang mencerminkan
aspirasi rakyat ketika itu.
Pilihanraya Umum Pertama 1955
 Kerjasama yg lebih erat antara orang Melayu dengan bukan Melayu
terjalin apabila Inggeris telah mensyaratkan bahawa kemerdekaan akan
hanya diberikan sekiranya rakyat negara ini bersatu padu dan boleh
berkerjasama.
 Dibuktikan dalam beberapa pilihanraya yang diadakan.
 Apabila UMNO mempelawa MCA bergabung dan membentuk
Perikatan, tindakan tersebut memperlihatkan sikap terbuka orang
Melayu iaitu mereka sedia berkorban, rela berkongsi kuasa dan
toleransi dengan kaum bukan Melayu demi perpaduan
 Menjelang penghujung tahun 1955, kebanyakan pemimpin utama parti
politik telah dilantik kedalam War Executive Council
 Would be able to view emergency operations planning at first hand
and contribute to the destruction of the MCP.
 Pilihanraya 1955 : Barisan Calon mengikut Parti

Parti Melayu Cina India Jumlah

Perikatan 35 15 2 52

Parti Negara 29 1 - 30

PAS 11 - - 11

Persatuan Kebangsaan Perak 8 1 - 9

Parti Buruh 2 2 4

Ikatan Melayu Perak 1 - 1 3

Parti Progresif Perak 1 - 1 2

Bebas 16 1 1 18
Pilihanraya 1955 : Kedudukan Calon Perikatan

Parti Peruntukan Peratusan Peratusan

Kerusi Kerusi Pengundian
UMNO 35 69 84.2

MCA 15 28 11.2

MIC 2 3 3.9
 Semangat toleransi, rela berkongsi kuasa, sedia berkorban dan
persefahaman telah ditegaskan oleh Tunku Abdul Rahman iaitu :

“….orang Melayu sedia memberikan hak-hak yang munasabah dan

patut kepada orang bukan Melayu. Orang Melayu telah memberikan
pengorbanan yang begitu banyak daripada hak-hak sebagai
bumiputera Tanah Melayu kepada bangsa-bangsa bukan Melayu.
Belum ada satu anak negeri yang berbudi sebegitu banyak seperti
yang diperbuat oleh orang Melayu. Sungguhpun ada jaminan hak-
hak istimewa orang Melayu dalam perjanjian Persekutuan, tetapi ini
tidak sekali-kali mencegah dan menyekat bangsa-bangsa yang
bukan Melayu daripada mencapai kesenangan dan kejayaan. Dan
lagi sehingga sekarang hak-hak istimewa Melayu itu masih belum
menghasilkan keadaan yang setaraf antara orang Melayu dengan
bukan Melayu”.

Malaya Merdeka, 25 April 1956.

 Semangat ini juga telah diakui dan diiktiraf oleh pemimpin bukan
Melayu seperti yang dikatakan oleh T.H.Tan :

“….mereka dengan penuh rela menyokong calon-calon Perikatan

berbangsa Cina dan India. Bukan sahaja melepaskan kerusi-kerusi
yang tidak syak lagi boleh menjadi milik mereka, malah mereka
bekerja keras, sedaya-upaya untuk calon-calon Cina dan India. Dan
amat membanggakan, tidak satu pun calon Cina dan India, 17
orang pemimpin-pemimpin UMNO yang membuat pengorbanan ini
dan memberikan sumbangan yang tidak ternilai kepada usaha
kemerdekaan Malaya”.

Malaya Merdeka, 25 April 1956.

Rundingan Kemerdekaan
 Pada Januari 1956, Tunku Abdul Rahman telah mengetuai satu
rombongan ke London, yang terdiri dari 8 orang wakil untuk
berunding dengan kerajaan Inggeris mengenai kemerdekaan Tanah
Melayu.
 Usaha menuntut kemerdekaan
 Sebelum bertolak, wakil Perikatan dan Raja-Raja Melayu telah
mencapai kata sepakat dalam soal kemerdekaan ini dan ini akan
memudahkan lagi perundingan di London.
 Perundingan berlangsung dari 18 Januari 1956 hingga 8 februari
1956, iaitu selama tiga minggu.
Rundingan Kemerdekaan
 Hasil rundingan tersebut, Perjanjian London telah ditandatangani
pada 8 Februari 1956. Beberapa persetujuan
 British memberikan kemerdekaan Tanah Melayu pada 31 Ogos
1957
 Tanah Melayu akan berada dalam lingkungan Komanwel dan
menjalankan pemerintahan secara demokrasi
 British mendapat hak menempatkan tenteranya di Tanah Melayu
 Sebuah badan bebas ditubuhkan bagi menggubal
Perlembagaan Tanah Melayu iaitu Suruhanjaya Reid.
 Jawatan Setiausaha Kewangan dan Pengarah Gerakan akan
diganti dengan Menteri Kewangan dan Menteri Pertahanan dan
akan dipegang oleh rakyat tempatan.
Perlembagaan Persekutuan Malaya,1957

 Kerajaan telah memberikan syarat bahawa kemerdekaan akan

diberikan sekiranya sebuah suruhanjaya ditubuhkan untuk
merangka serta mengubal perlembagaan baru bagi TM.
 Lord Reid telah mengetuai satu suruhanjaya yang dinamakan
sebagai Suruhanjaya Reid pada tahun 1956, diarahkan untuk
mengajukan cadangan :
 Membentuk sebuah kerajaan pusat yang kuat;
 Membentuk satu perlembagaan persekutuan untuk seluruh
negara merdeka;
 Menetapkan syarat-syarat kerakyatan untuk persekutuan;
 Mempertahankan kedudukan istimewa orang-orang Melayu
tanpa menjejaskan kepentingan-kepentingan sah kelompok
masyarakat yang lain.
 Suruhanjaya ini telah mengambil kira pandangan penduduk TM.
 Sebanyak 131 memorandum bertulis telah diterima dan telah
bersidang banyak kali dari bulan Jun hingga Oktober 1956.
 Menjadi kukuh dan praktikal serta dihormati kerana suruhanjaya
telah meminta cadangan dan pandangan daripada bukan sahaja
parti-parti politik tetapi juga orang ramai, individu-individu dan
raja-raja Melayu.
 Satu rang perlembagaan diluluskan oleh Majlis Perundangan
Persekutuan pada 15 Ogos 1957 dan mula dikuatkuasakan pada 27
Ogos 1957.
 Perlembagaan persekutuan TM :
 Undang-undang tertinggi TM
 Telah mendapat persetujuan dan pandangan semua rakyat
Malaysia – Kontrak sosial :
 Kaum Melayu dan bukan Melayu telah bersetuju atas
beberapa perkara yang sangat penting kepada kestabilan
negara.
 Kontrak sosial antara orang Melayu dengan orang bukan
Melayu
 Melayu beri kerakyatan kepada bukan Melayu – Jus Soli
 Bukan Melayu menerima usul mengenai bahasa Melayu dan
hak istimewa orang Melayu sebagai kaum bumiputera
Perlembagaan Persekutuan Malaya,1957

 Ciri-ciri Perlembagaan
 Ketua Negara – YDPA
 Ketua Kerajaan – PM
 Badan Perundangan persekutuan – DR dan DN
 Ketua Perlembagaan Peringkat Negeri – Raja / Gabenor dan
diwujudkan DUN
 Kerakyatan berdasarkan kepada ciri-ciri tertentu
 Bahasa Melayu – bahasa kebangsaan
 Islam sebagai agama rasmi persekutuan
 Keistimewaan orang Melayu dijamin dalam Perlembagaan
Pengistiharan Kemerdekaan
Pengistiharan kemerdekaaan dan penurunan bendera Union Jack
telah dilangsungkan di Padang Kelab Selangor pada 31 Ogos 1957.

Merdeka!
Merdeka!
Merdeka!
BAB 3 :
PENUBUHAN
PERSEKUTUAN
MALAYSIA
1. Latar belakang Penubuhan Malaysia
Idea :
 Tunku Abdul Rahman Putra Al-Haj pada 27 Mei 1961
semasa makan tengahari anjuran Persatuan Wartawan-
wartawan asing di Hotel Adelphi, Singapura. Menurut
Tunku:
“…Sebagai satu bangsa, Malaya hari ini sedar bahawa dia
tidak dapat berdiri sendiri atau hidup bersendirian. Di luar
bidang politik antarabangsa, maka politik kebangsaan kita
hendaklah didasarkan pada konsep yang luas. Lambat
laun Malaya akan dapat mencari persefahaman dengan
British dan dengan rakyat-rakyat di wilayah
Singapura, Borneo Utara, Brunei dan Sarawak”.
1. Latar belakang Penubuhan Malaysia
Idea : .
 Memang menjadi impian Tunku semenjak merdeka - bantu
bebaskan wilayah-wilayah British di Borneo daripada
penjajahan.
 Pertama kali bayangkan impiannya wujudkan ‘Malaysia’
ialah semasa berucap dalam siaran radio B.B.C. di
London.
 Bersesuaian dengan impian itu, semasa proses
pengubalan perlembagaan TM, Tunku tuntut supaya
dimasukkan fasal khas bagi membolehkan negeri-
negeri baru menyertai Persekutuan TM.
 Inggeris setuju: Fasal 2(1)

2. Kemasukan wilayah-wilayah baru dalam Persekutuan.

Parlimen boleh dengan undang-undang –
(a) memasukkan Negeri-negeri lain dalam Persekutuan;
(b) mengubah sempadan mana-mana negeri.
 Tunku kemukakan cadangan Melayu Raya ataupun super
federation :
 W/pun setuju dengan cadangan itu, British lebih berminat
untuk melaksanakan rancangan secara berperingkat-
peringkat.
 Wilayah-wilayah di Borneo hendaklah terlebih dahulu
bercantum sebelum memikir untuk bergabung dengan Tanah
Melayu dan Singapura.
 Menggalakkan TM bergabung terlebih dahulu dengan
Singapura, tetapi telah ditolak oleh Tunku.

Idea pernah dikemukakan oleh :

 Lord Brassey (Pengarah Syarikat Borneo Utara) – 1887 lagi
 Kabinet British – 1988 / 1932 setelah berjaya kuasai 9 buah
negeri Melayu, Sarawak serta British Borneo
 David Marshall – Singapura cantum dengan TM
 Thio Chan Bee (ahli Majlis Legislatif Singapura) – cadangkan
pembentukan gabungan
 Ghazali Shafie (1954), Tan Cheng Lock (1955),
 Lee Kwan Yew (1959) – Singapura dan TM patut bersatu
 Senu Abdul Rahman (Sept 1960) – buat cadangan kepada
UMNO utk tubuhkan Persekutuan Malaysia
 Toh Chin Chye ( PAP - Jan 1961) rujuk cadangan tubuhkan
gagasan Malaysia dlm ucapan tahun baru
 Tunku sendiri – semasa persidangan agung UMNO 1955,
beberapa kali

Idea Tunku dapat reaksi yang pelbagai :

 PM British – Harold Macmillan bersetuju kerana sedari
 “that sooner or later the Federation should have an understanding with us
and the peoples of Singapore, North Borneo, Brunei and Sarawak on a
plan which would bring these territories together into closer political and
economic association”.
 Ekoran kenyataan MacMillan –
 Singapura menyatakan sokongan,
 3 buah negeri Borneo berikan reaksi negatif.
2. Status Politik Negeri-Negeri Dalam Usul
 Persekutuan Tanah Melayu
 Singapura
 Sarawak
 Sabah
 Brunei
3. Reaksi Awal Terhadap Gagasan
Persekutuan Tanah Melayu
 Walaupun terdapat sokongan menyeluruh, terdapat juga pihak-
pihak tertentu yang berlainan pendapat.
 Sebilangan kecil pemimpin UMNO sering menimbang untung
rugi TM dan orang Melayu apabila bergabung.
 Ingatkan Tunku tentang muslihat Lee Kwan Yew dan PAP.

 Bimbang percantuman Singapura, sebuah koloni Cina dengan

Tanah Melayu akan menjejaskan hak ketuanan Melayu
 PAS membantah penyertaan Singapura :
 Dakwa orang Melayu akan kerugian “akan mengakibatkan
penengelaman diri kita”, memandangkan 70% penduduk
Singapura adalah orang Cina.
 Zulkifli Muhammad : berpendapat bahwa bilangan bangsa
Melayu akan berkurangan dengan kemasukan Singapura
 Keselamatan bangsa Melayu tidak akan terjamin
“peti undi tidak tahu quality, dia tahu quantity”.
Singapura
 Amnya, semua pihak berminat dengan konsep Persekutuan
Malaysia.
 Lee Kwan Yew / PAP paling berminat dengan
penubuhan Malaysia.
 Sebagai susulannya selepas Tunku kemukakan idea, pada 17
Julai, Lee Kwan Yew telah mengadakan perbincangan dengan
Lord Selkirk.
 Lord Selkirk berpendapat jika Lee Kwan Yew terselamat
daripada krisis dalaman PAP
“…we should give him as much support as we can impressing
with the Tunku the need to make progress on the merger
between Singapore and the Federation”.
 Menurut Tunku
“ Lee Kwan Yew knew Singapore needed it badly, as owing to a
break-up in his party, the left wing extremist had formed a new
party, the Barisan Sosialis, and could foresee himself having a
lot of security trouble on his hand…(merger) with Malaya would
help him settle the problem.
Singapura
 Ada juga pihak menentang :
 Parti Buruh –
 Barisan Sosialis –
 Anggap bertentangan dengan aspirasi rakyat yg menuntut
kemerdekaan penuh bagi Singapura
 Barisan Sosialis – pimpinan Dr. Lee Siew Choh mainkan
peranan utama dalam kempen menentang
 Adakan persidangan yg dihadiri 6000 peserta untuk
tunjukkan bahawa Lee Kwan Yew tidak mempunyai mandat
untuk laksanakan percantuman –
 Tuntutan – adakan pilihanraya semula bagi perolehi mandat
 Lee Kwan Yew – respond dan kempen “Perjuangan untuk
percantuman”.
 Gunakan faktor keselamatan dan ancaman komunis sebagai senjata
Singapura
 Tunku dan pemimpin Persekutuan turut berkempen - Ingatkan jika
tidak sokong PAP dan tolak percantuman :
 Terpaksa tutup causeway bagi menghalang anasir komunis
daripada menyelusup ke Semenanjung.
“Delay in merger would increase the problems of unification of
Singapore and Malaya created by extremists. The merger offer
would not be open forever and he urged the people of Singapore
to make up their minds. If the realisation of Malaysia proceeded
smoothly and peacefully, God willing, the way would be clear for
the people of the five territories to work jointly for their prosperity
and happiness. But even if the extremists and opposition parties
wanted to create trouble and cause bloodshed after merger and
Malaysia, then it would be better not to have merger. In such an
event Malaya would have to close its gateway at the Johore
Causeway and many inconveniences to the people”.
(Duri Dalam Daging – Singapura Dalam Malaysia : 51).
Singapura
 Penentangan memuncak :
 P/raya kecil Hong Lim (April 1961) – calon PAP kalah kpd
puak kiri
 P/raya kecil Anson (Julai 1961) – calon PAP kalah kepada
Parti Buruh
 Bagi Tunku dan Lew Kuan Yew ; kuatkan iltizam kearah
pembentukan Malaysia.
Sabah dan
 Reaksi Sarawak
negatif di peringkat awal – krn belum punyai
kefahaman politik yang sebenarnya. Berpendapat :
 Mrk dilibatkan bagi menyelesaikan masalah Singapura.
 Melihatnya sbg satu pemindahan kedaulatan dan kuasa
memerintah dari British kepada Persekutuan dan bukan
sebagai pencapaian yang tulin.
 Ramai yang masih tidak melihat kemerdekaan sebagai
satu tujuan serta merta. Lebih tepat pemerintahan sendiri
dicapai dahulu supaya rakyat tempatan akan tentukan
samada mereka ingin bercantum atau tidak.
 Pemimpin Sabah dan Sarawak berpendapat kedudukan
mereka akan lebih tinggi jika dalam negara berasingan.
 Julai 1961 – Donald Stephens, Ong Kee Hui dan A.M. Azahari
bertemu di Jesselton dan keluarkan kenyataan bersama dengan
istiharkan rancangan Tunku sebagai
 “Totally unacceptable to the people of the three
territories”.
 Sebaliknya usulkan penyatuan ketiga-tiga negeri Borneo di
bawah sebuah persekutuan. Faktor utama dasari idea :
 Pertahan serta menjamin kepentingan ekonomi dan politik
komuniti
 Bimbang PM yang punyai kecenderungan pemusatan kuasa
yang akan beri implikasi negatif terhadap kedudukan
komuniti berbilang kaum di Borneo.
 B/putera bukan Islam : hegemoni golongan Islam.

 B/putera Islam : dominasi politik golongan-Melayu Islam dari

Semenanjung.
 M’kat Cina : memunculkan pula penjajah baru, iaitu STM
yang lebih maju ekonomi dan politiknya.
 Dalam surat terbukanya kepada Tunku, Stephens menulis :

“ If we had been asked to join Malaysia at the time Malaya

achieved independence, and had Britian made it possible for us,
the story would have been different one. Now, that merdeka has
been Malaya’s for some years, and we are still struggling towards
it, Malaya’s proposal that we join as as the 12th, 13th, and14th,
state savours of imperialism, of a desire to turn us into Malayan
Colonies…..To join Malaya, while we are still colonies, only
means we cease to be British Colonies, and become Malayan
Colonies….the implication is to hand (ourselves) over to your
control”.

Beliau juga risau dominasi kaum Cina dari segi ekonomi :

“Independence in any form…could only favour the Chinese who,
with their educational advantages, would move in to dominate the
bureaucracy in the way that they already dominated commerce.
Only the retention of ‘neutral’ British rule, for such time as the
Natives required to advance themselves educationally, would
assure indigenous Sabahans any future in their own country”.
 Sedari adanya bangkangan, British dan Malaya cuba dorong rakyat
Sabah dan Sarawak supaya beri sokongan kepada rancangan
Malaysia.
 British bertindak – hantar pemimpin Sabah dan Sarawak sebagai
wakil negeri dalam persidangan Commonwealth Parliamentary
Association (CPA) di Singapura pada bulan Jun 1961.
 Lee Kwan Yew berjaya yakinkan yakinkan pemimpin lain utk
beri sambutan yang positif terhadap idea Malaysia. Minta
supaya “speak your minds frankly. Let us know what are the
things you feel have to be safeguarded. Let us know how they
can be done and when”.
 Berjaya pupuk semangat kerjasama dan muhibbah
 Memungkinkan perbincangan mengenai idea Malaysia
dilakukan secara bebas dan terbuka
 Berjaya redakan kebimbangan dan keraguan di kalangan
delegasi Borneo dengan bangkitkan isu autonomi bidang
kuasa kerajaan negeri untuk wujudkan idea Malaysia satu
realiti.
 Hasil persidangan ini, wujud perubahan sikap dikalangan pemimpin
Borneo
 Donald Stephens – pemimpin pertama nyatakan persetujuan
Brunei
 Pada mulanya, tidak sebulat suara untuk sertai Malaysia.
 Sebahagian besar ingin sertai Malaysia
 Sebahagian lain ingin merdeka terlebih dahulu
 Sultan Omar Ali Sarifuddin sendiri sangat berminat dan
anggap ia satu idea yang baik.
 Harapkan untuk dapatkan perlindungan dari negara
yang lebih besar seperti Malaysia
 Prospek untuk menjadi Yang Di Pertuan Agong
 Tentangan dari Parti Rakyat Brunei pimpinan A.M.Azahari
 Cuba gabungkan Brunei dengan pertubuhan lain dengan
bergabung dengan Borneo Utara British dan Sarawak –
Kalimantan Utara : gagal dan dipatahkan oleh Sultan
dengan sokongan British.
British
 Pada prinsipnya, British menyokong idea Tunku, tetapi British
lebih suka melihat TM bercantum dengan Singapura terlebih
dahulu atas alasan:
 Wilayah-wilayah British di Borneo, termasuk Brunei masih
lagi mundur.
 Tunku dan rakan-rakannya telah mengalami beberapa
masalah kecil :
 Kesesuaian masa
 Kebimbangan British tentang penguasaan Singapura dan TM
 Tentang syor Tunku supaya pengkalan tentera British diubah
statusnya.
 Satu ketika agak tergugat, tetapi ekoran daripada
persidangan khas di London pada 22 November 1961, satu
kenyataan bersama yang menegaskan “Malaysia satu hasrat
yang wajar” telah ditandatangani.
4. Dorongan Untuk Menubuhkan Persekutuan Malaysia

 Politik : mempercepatkan kemerdekaan

 Politik : membanteras ancaman komunis dan seterusnya
mengekalkan keamanan dan kestabilan
 Politik : mewujudkan keseimbangan kaum dan perpaduan
 Ekonomi : memajukan ekonomi serantau untuk kepentingan
negara dan rakyat negeri-negeri anggota
 Ekonomi : kepentingan pelaburan Inggeris di Asia Tenggara
melalui keselamatan dan kestabilan politik
 Sosial : memupuk bangsa Malaysia dengan identiti baru
berteraskan perkongsian warisan budaya yang kaya.
 Riker : terdapat 2 faktor utama pembentukan Persekutuan Malaysia
adalah kerana terdapatnya 2 ancaman :
 Ancaman dari etnik Cina
 Ancaman luaran dari Indonesia
 Sebab inilah negeri-negeri tersebut bersetuju (biar pun dalam terpaksa)
untuk menyertai Persekutuan Malaysia.
1. Faktor etnik :
 Faktor etnik pengaruhi keputusan Tunku mengenai isu penyertaan
Singapura ke dalam PM. Terbukti dengan kenyataan beliau dalam tahun
1982 : “we were not afraid of them [iaitu komunis]….there was Lee Kwan
Yew who could control security situation in Singapore.” Beliau menambah :
“…naturally we didn’t want Singapore. This would have given the
Chinese [di dalam Persekutuan] a million majority over the Malays”.
(Asiaweek 18 Mei 1982).
 Tetapi pada masa yang sama, Tunku impikan sebuah negara persekutuan
yang besar. Bagi atasi masalah kebimbangan dominasi etnik Cina ini,
Cadangkan kemasukan Sabah dan Sarawak imbangi keramaian penduduk
Cina di Singapura.
2. Faktor ancaman keselamatan : komunis

 Juga berkait dengan faktor etnisiti : majoriti kaum Cina

bersimpati dengan komunis. Timbulkan ketegangan dlm
proses hubungan kaum di TM dan Singapura
 Bagi atasi ancaman – pengabungan sebagai langkah terbaik
supaya usaha perangi komunis akan dapat dilakukan
bersama.
 Kesedaran inilah yang telah cetuskan idea kepada Tunku
untuk cadangkan penubuhan Malaysia dan disokong pula
dengan positif oleh Singapura dan British.
 Para sarjana berpendapat soal pertahanan dan keselamatan
menjadi pertimbangan utama yang difikirkan sepenuhnya oleh
Tunku sewaktu membuat cadangan mengenai penubuhan
Malaysia.
“Perkembangan politik di Singapura pada penghujung tahun 1950-
an menunjukkan bahawa parti pemerintah pimpinan Lee Kuan Yew,
PAP mungkin akan kecundang dalam pilihanraya yang dijadual
pada tahun 1964. Barisan Sosialis yang didukung oleh Lim Chin
Siong yang dianggap sebagai pro-Komunis dan antibarat akan
menguasai koloni itu. Sekiranya keadaan ini berlaku, Singapura
pasti akan menjadi ‘Cuba’ di Asia Tenggara dan kuasa-kuasa barat
pasti akan kehilangan pengkalannya yang amat penting dalam
konteks perang Dingin ketika itu. Untuk menyelamatkan Singapura,
British cuba mempengaruhi Tunku supaya menerima Singapura.
Tunku menolak pelawaan British atas alasan perkauman dan politik.
Sebaliknya sedia berkompromi sekiranya British membenarkan
wilayah-wilayahnya di Bornoe turut menyertai cantuman itu”

(Nik Anuar Nik Mahmud. 2000. Konfrantasi Malaysia Indonesia: 18-

19).
Tunku
 Awal tahun 1960 an, pengaruh komunis sedang berkembang. TM
dan Singapura juga hadapi ancaman – Bimbang sekiranya S’pura
jatuh ketangan komunis dan mungkin akan jadi “the second Cuba’.
 Lebih serius bila calon PAP tewas dlm pilihanraya kecil Hong Lim
kpd golongan sayap kiri. Diikuti dengan kekalahan p’raya kecil
Anson
 Kemungkinan S’pura slps merdeka akan terpengaruh dengan
dasar atau pergolakan ideology Perang Dingin – akan ancam
keselamatan PTM.
Singapura
 Lee Kwan Yew – tegaskan ancaman komunis sebagai sebab
utama
 kritikal – sayap kiri dlm PAP menyokong David Marshall dari Parti
Buruh.
 Isu pertahanan juga pengaruhi keputusan British utk beri
kemerdekaan – kecuali terdapat jaminan kepentingan British tidak
tergugat oleh ancaman komunis.
 Lee Kwan Yew :
 S’pura → Komunis = kehilangan kuasa
 Bertungkus lumus utk bergabung demi kekalkan kuasa.
British
 Tahu kemerdekaan tidak dapat ditunda lagi –
 Jalan keluar untuk memerdekakan beberapa tanah jajahannya.
 Tidak rungsing akan kehilangan wilayah – beranggapan kepimpinan
Tunku berkiblatkan barat
 akan tambahkan kekuatan sayap kiri di Singapura
 Gusar dengan perkembangan politik berhaluan kiri di
Singapura
 Tidak ingin S’pura diperintah oleh sayap kiri / komunis = utk kekalkan
pengkalan tentera
 Merasa lebih bimbang terhadap politik Sukarno dan pergolakan
di Indonesia yg boleh mengancam kepentingan ekonomi di AT.
 Tekan Perikatan utk terima percantuman Singapura

 tekanan British : sedarkan Tunku yg ia tak boleh ditangguh lagi.

Sabah dan Sarawak

 Sikap jujur Tunku dan pemimpin Perikatan : x utk menjajah

tetapi untuk bantu capai kemerdekaan dengan lebih
cepat.
 Lawatan ke semenanjung – kagum dengan pembangunan
desa dan akan dibantu nanti.
 Rundingan dalam JAK – diberi peluang utk nyatakan
kehendak dan syarat mereka – kebanyakkannya diterima.
 Faktor paksa bergabung :
 Ancaman komunis di Sarawak – agak kuat sbb penduduk
Cina yang ramai – SUPP
 Ancaman Filipina
 dakwa Sabah adalah sebahagian dari wilayahnya –
Sejarah Kesultanan Sulu –
 hanya sewakan Sabah kpd Syarikat Inggeris pd
1887 dan bukannya serah selama-lamanya.
 Pemberontakan A.M. Azahari pada Dis 1962
  Ancaman Indonesia
 Bimbang dasar perluasan kuasa Indonesia.
 Sokong pemberontakan Brunei – yang dicetuskan oleh
A.M. Azahari – cita-cita wujudkan Republik Kalimantan
Utara yang merdeka
 Sehingga tahun 1962, beberapa kali berunding dengan
pemimpin Perikatan dan PAP.
 Ongkili (1967) –
 Ketakutan mereka kepada penguasaan dari Persekutuan
menjadi kurang dibandingkan dengan ketakutan mereka
bila dihadapi dengan gagasan Republik Kalimantan Utara
atau tuntutan Filipina.
 Tambahkan kesudian mereka.
5. Detik-Detik Peristiwa ke Arah Penubuhan Malaysia
1. Lawatan Muhibbah ke Sabah dan Sarawak (Jun 1961)
 Bagi mengurangkan keraguan dan kekeliruan rakyat
tentang konsep dan tujuan penubuhan Malaysia.
 Hasilnya : kebimbangan dapat dikurangkan.
2. Kunjungan Tunku ke Brunei (Julai 1961)
 Memberi penjelasan tentang konsep Malaysia
 Hasilnya : Sultan Brunei tubuh suruhanjaya tinjuan
3. Rundingan Singapura (Ogos 1961)
 Memberi penjelasan tentang konsep Malaysia – mesti
ditentukan bersama oleh rakyat Singapura.
 Bincang kedudukan / autonomi Singapura
 Hasilnya : Singapura diberikan beberapa autonomi
4. Rundingan Kepentingan Negeri-Negeri Borneo (Nov 1961)
 Rundingan khas dengan kerajaan British
 Persetujuan :
 Mengakuri keputusan rundingan S’pura – PTM
 Jlnkan pungutan suara di Sabah dan Sarawak

 Luaskan perjanjian pertahanan British – PTM – lindungi

dari ancaman komunis
 Cadangan Bantu untuk semak pendapat Sultan Brunei

 Pengkalan tentera British di S’pura dikekalkan

5. Jawatankuasa Perundingan Perpaduan (Pertengahan 1961)
 Wujud slps persidangan CPA (PPK) –untuk membincangkan rancangan
Malaysia. “to hammer out acceptable terms to bringing the Borneo
territories into the federation”.
 Ahli : semua pemimpin bakal anggota Malaysia – Pengerusi : Donald
Stephen
 Buktikan bhw rancangan Malaysia adalah berdasarkan kepada prinsip-
prinsip demokrasi.
 Tugas :
 Beri penjelasan kpd rakyat
 Mengumpul pendapat rakyat
 Hasil : berjaya kurangkan keraguan.
 Hasilkan sebuah dokumen bertajuk “Memorandum Tentang Malaysia” pada
Februari 1962 (dimasukkan sebagai lampiran F dlm laporan Suruhanjaya
Cobbold).
 Mengandungi syor-syor serta cadangan-cadangan perlembagaan
berkenaan dengan syarat-syarat untuk Sabah dan Sarawak menyertai
rancangan Malaysia.
6. Suruhanjaya Cobbold
 Berasaskan kepada kebimbangan rakyat.
 British jemput Tunku untuk berunding di London (okt
1961). British sahkan persetujuannya dan bersetuju
supaya satu suruhanjaya ditubuhkan.
 Anggota : Pengerusi Lord Cobbold dan 4 ahli lain ( 2
British dan 2 Malaya)
 Tujuan : untuk tinjau pendapat rakyat Sabah dan Sarawak
 Tempoh 2 bulan, dan temuduga 4,000 orang, timbangkan
2,200 pucuk surat dan memorandum .
 Hasilnya ; 70 % bersetuju
 Majoriti yang sokong = bayangkan pembentukan unit
politik yang akan kukuhkan hegemoni masyarakat
Melayu dan komuniti Islam
 1/3 yang agak ragu-ragu iaitu masyarakat pribumi bukan
Islam = lihatnya sbg strategi neokolonialisme TM
 1/3 yang berbelah bagi iaitu masyarakat Cina = lihatnya
dari segi implikasi ke atas kepentingan ekonomi mereka.
Suruhanjaya Cobbold
 Lord Cobbold (bekas gabenor Bank England sbg pengerusi).
 Sir Anthony Abell (bekas gabenor Sarawak)
 Sir David Watherston (Bekas Ketua Setiausaha Kerajaan Malaya)
 Wong Pow Nee (Ketua Menteri Pulau Pinang)
 Mohamad Ghazali Shafie (Bekas Ketua Setiausaha Kementerian
Luar)
Laporan Suruhanjaya Cobbold
About one-third of the population in each territory strongly favours
early realization of Malaysia without too much concern about terms
and conditions. Another third, many of them favourable to the
Malaysia project, ask, with varying degrees of emphasis, for
conditions and safeguards varying in nature and extent……..The
remaining third is divided between those who insist on
independence before Malaysia is considered and those who would
strongly prefer to see British rule continue for some years to
come……There will remain a hard core, vocal it is preceded by
independence and self-government: this hard core [majoritinya
komuniti Cina] might amount to near 20 per cent of the population of
Sarawak and somewhat less in North Borneo.
7. Rundingan Pra Rang Undang-Undang Malaysia (Julai
1962)
 Menyelesaikan perbezaan antara laporan anggota Malaya
dan anggota British dalam Suruhanjaya Cobbold.
 Anggota British :
 Supaya Malaysia dilaksanakan dalam dua peringkat.
Selepas lima tahun baru terlaksana sepenuhnya.
 Gabenor-gabenor Sabah dan Sarawak dikekalkan dengan
autonomi dalam hal-hal tertentu.
 Hasilnya : laporan diselaraskan = perakuan anggota
Malaya diterima amnya.
 Kemas kini laporan untuk disiarkan secara rasmi pada
1hb. Ogos 1966.
8. Jawatankuasa Antara Kerajaan (Ogos 1962)
 Anggota : semua negeri anggota
 Pengerusi : Lord Landsdowne
 Tujuan : merancang bentuk negara baru. Objektif khusus:
 Merangka Perlembagaan Malaysia
 Menangani isu tertentu – pastikan hak Sabah dan
Sarawak = “Dua Puluh Perkara”.
 Laporan JAK diterima dan menjadi asas kepada Perjanjian
Malaysia yang ditandatangani di London 9 Julai 1963.
9. Kempen Referendum dan Referendum Singapura (Sept 1962)
 Berikutan rundingan Singapura, satu kempen referendum
diadakan bagi menyakinkan rakyat.
 Rakyat Singapura memberikan persetujuan mereka dlm
referendum tersebut (yang dipertikaikan) pada 1 Sept 1962.
70% rakyat setuju.
 Dgn persetujuan, Tunku dan Lee Kwan Yew buat
perundingan dan bersetuju dengan:
 Hal-ehwal luar, pertahanan dan keselamatan dalam negeri =
tanggungjawab Persekutuan
 S’pura akan terus punyai kuasa dalam bidang seperti buruh,
pendidikan, kebajikan dan kesihatan.
 Terpaksa terima keanggotaan parlimen = 15 kerusi shj.

 Warganegara = automatik

 Kewangan = kekalkan 75% drpd pendapatan.

10. Misi Bangsa-Bangsa Bersatu (Jun 1963)
 Tujuan : mendapat kepastian tentang perasaan rakyat
Sabah dan Sarawak terhadap konsep Malaysia ekoran
beberapa senario politik semasa.
 Hasil :
 2/3 rakyat menyokong
 akui kebersihan p/raya Sabah dan Sarawak tanpa
penyelewengan
 Sahkan kesahihan Laporan Cobbold.
Malaysia Tanpa Brunei
 Pada mulanya bersetuju untuk sertai persekutuan.
 Julai 1963, semasa perundingan berjalan dengan baik, Sultan
Brunei menarik diri daripada perundingan dan mengistiharkan
Brunei tidak akan menyertai cadangan persekutuan
disebabkan oleh :
 Tuntutannya tidak dipenuhi. Antara tuntutannya :
 10 kerusi parlimen
 dibenar terus kuasai hasil minyak
 pegang autonomi kewangan pada peringkat awal
 kekalkan semua pelaburannya
 kekalkan kadar percukaian yang rendah
 teruskan program pendidikan dan kebajikan
 keselamatan Brunei terjamin
 kekanan baginda
  “agreement could not be reached over the federal-state government
division of its oil revenue and of its substantial external reserves as
well as over the Sultan’s status vis-à-vis the Peninsular rulers and
over his eligibility to be elected as constitutional head of state of the
entire Federation of Malaysia”.
 Enggan iktiraf hak pusat kutip cukai, termasuk duti import ke atas
minyak
 Hanya mahu serahkan kepada perbendaharaan persekutuan
sejumlah wang yang dibayar secara sekaligus yang diambil
dari pendapatan tahunannya.
 Kerajaan pusat setuju benarkan Brunei simpan royalty minyak
selama 10 tahun, tapi bertegas mahu kutip duit levi dan cukai.
 Tidak mahu terlibat dalam Perjanjian Malaysia kerana isu-isu
kewangan yang timbul tidak dapat diselesaikan.

 Balasubramaniam ; gariskan 2 faktor lain

 Penemuan petroleum di Seria oleh Shell dan ketidakinginan untuk
mengongsi kekayaan pendapatan minyak tersebut
 Sultan Brunei tidak mahu hegemoni komuniti Melayu dicabar dengan
kemasukan bukan Melayu sebagai rakyatnya.
Bangkangan Kerajaan Kelantan
 Berkaitan kesahihan penubuhan Malaysia.
 10 Sept 1963, kerajaan Kelantan ambil tindakan undang-undang
dengan pohon mahkamah istiharkan Akta Malaysia sebagai
tidak sah dan tidak berkuasa ke atas Kelantan.
 Permohonan kerajaan Kelantan telah ditolak oleh Ketua Hakim
Thompson atas alasan :
 Tiada peruntukan parlimen yang memerlukan majority 2/3
untuk meminda perlembagaan bagi menerima kemasukan
negeri-negeri baru;
 Tiada apa-apa peruntukan dalam perlembagaan yang
memerlukan perundingan dengan mana-mana kerajaan
negeri atau sultan bagi menambahkan negeri-negeri baru.

Peristiharan Persekutuan Malaysia (16 Sept 1963)

 Perjanjian ditandatangani antara 4 negeri anggota bersama
British.
 Persetujuan dimeterai.
 Negara baru Malaysia lahir, diistiharkan pada 16 Sept 1963.
Malaysia Menghadapi
Tentangan Luar
 Indonesia dan Filipina
memandang serius
keputusan kerajaan British
dan Malaysia untuk
mewujudkan Gagasan
Malaysia.
Indonesia
 Indonesia menganggap Malaysia sebagai jelmaan British yang
bertujuan mengepung dan melumpuhkan Indonesia. Justeru itu
anggap Malaysia sebagai neokolonialis.
 Pemberontakan di Brunei pada awal Disember adalah
kesempatan untuk membuktikan bahawa penduduk-penduduk
tempatan menentang penyertaan mereka dalam Malaysia.
 Cuba menghalang pembentukannya dan juga terus bertindak
memusuhi Malaysia setelah negara baru itu lahir.
 Dikenal sbg konfrantasi – Slogan “Ganyang Malaysia” pada 20
Januari 1963.
 Alasan tentang ;
 Tidak dirundingi pada peringkat awal
 bentuk struktur politik baru yang akan belakangkan
kepentingan Indonesia dan melemahkan semangat
kenusantaraan Melayu.
 Gagalkan rancangan Seokarno untuk menubuhkan
empayar Indonesia Raya.
 Alihkan pandangan rakyat dari masalah dalaman
Filipina
 Filipina pula membantah penyertaan Borneo Utara dalam
Malaysia yang dianggap sebagai milik Filipina.
 Presiden Macapagal dakwa Sabah pada asalnya adalah

sebahagian daripada milik negaranya.

 Tuntut British kembalikan Borneo Utara kepadanya

ataupun kekalkan wilayah itu sebagai koloni British.

 Juga bersimpati dengan pemberontak Brunei.
 Sebagai usaha untuk menyelesaikan kemelut berhubung
dengan Gagasan Malaysia, suatu persidangan peringkat Menteri
dan Ketua-ketua Negara telah berlangsung di Manila bermula
pada awal April 1963.
 Persidangan berakhir dengan permeteraian Perjanjian Manila
yang antara lain bersetuju untuk mematuhi prinsip penentuan
sendiri.
 Selanjutnya, mereka juga bersetuju untuk meminta
Setiausaha Agung PBB mengesahkan sama ada Gagasan
Malaysia adalah satu isu besar dalam pilihanraya terbaharu
di Sabah dan Sarawak.
 Ekoran persetujuan itu, penubuhan Malaysia yang
sepatutnya dibentuk pada 31 Ogos 1963, terpaksa
ditangguhkan sehingga kerja peninjauan oleh kumpulan
peninjau PBB selesai.
 Pengumuman Tunku untuk menubuhkan Malaysia pada 16
September 1963, tanpa menunggu pengumuman laporan S/U
Agung PBB, U Thant telah mencetuskan kontroversi yang
berakhir dengan tindakan Indonesia dan Filipina tidak
mengiktiraf penubuhan Malaysia.
Kenapa 16 September ?
 Apa yang sebenarnya berlaku ?
Indonesia
 Memuncak dengan keganasan dengan menyerang Malaysia.
 1965 – PKI gagal dalam rampasan kuasa – Sukarno
digulingkan. Jen Suharto gantikan Sukarno
 Hasil rundingan cemerlang antara Tun Abdul Razak dan
Ghazali Shafie dengan Adam Malik, Menteri Luar Indonesia,
dan Jeneral Ali Meotopo di Bangkok dan Jakarta pada awal
tahun 1966, pada 11 Ogos 1966, konfrantasi Malaysia –
Indonesia telah tamat.
 Perjanjian Damai : Ogos 1966.

Filipina
 Protes pembentukan Malaysia mulai April 1962
 Sulitkan tuntutan keatas Sabah
 Terus bantah dan putuskan hubungan diplomatik dengan
Malaysia.
Singapura Keluar dari Malaysia – Duri dalam Daging

 Ternyata bahawa Lee Kwan Yew telah mengambik kesempatan

daripada kejujuran Tunku untuk memenuhi agenda politiknya.
Dengan sokongan Tunku:
 Berjaya bebaskan Singapura dari penjajahan British melalui
Malaysia
 Dapat melumpuhkan musuh politiknya baik dari sayap kiri
ataupun kanan
 Berusaha pula untuk mengukuhkan kedudukan di Singapura dan
mengembangkan pengaruhnya ke Semenanjung
 Ekoran krisis yang melanda parti, buat pilihanraya umum 21
September 1963 secara mengejut :
 PAP menang 37 / 51, calon UMNO-Perikatan kalah, Parti
Sosialis 13
 Kemenangan di sambut meriah
 Ibu pejabat UMNO diceroboh, papan tanda UMNO diconteng
dan dikoyak
Sebab-Sebab Timbulnya Pertikaian

 Perlembagaan
 Persaingan Politik PAP Dan MCA
 PAP – kegiatan politik hanya terbatas di Singapura sahaja
dan tidak akan bertanding dalam pilihanraya di TM. Ubah
keputusan – bertanding dlm Pilihanraya tahun 1964 di TM
 Lee Kwan Yew “ so that UMNO leaders would have to
adjust their social dan economic policy to take into account
the wishes of the peoples in the towns”.
 Tonjolkan diri sebagai pembela kaum Cina – umumkan
hasrat berkerjasama dengan UMNO tetapi enggan
menyertai Perikatan jika MCA dan MIC terus menjadi
anggota Perikatan.
 Anggap MCA sebagai Gundek UMNO – berhasrat untuk gantikan
tempat MCA.
Sebab-Sebab Timbulnya Pertikaian

 Masalah Perkauman
 Rusuhan kaum berlaku – Selasa 21 Julai 1964 dan korbankan
dan mencederakan beratus orang. Perintah berkurung
dikenakan
 Hubungan kembali tegang – Lee Kwan Yew umumkan
hasratnya untuk tubuhkan pakatan parti politik untuk menentang
Parti Perikatan dalam pilihanraya tahun 1969.
 9 Mei 1965 – Malaysian Solidarity Convention (MSC) – Slogan
“Malaysian Malaysia”. Kalau menang –
 ikrar akan wujudkan pemerintahan yang adil dan sama rata atas
semangat “Malaysian Malaysia”.
 Perlembagaan akan dikaji semula bagi basmi peruntukan yang
bersifat diskriminasi terhadap kaum tertentu
 Juga persoalkan status org Melayu yang didakwanya bukan
anak jati negeri ini.
 Ahli UMNO pandang serius penubuhan MSC
 Cadang Lee Kwan Yew kena ISA
Sebab-Sebab Timbulnya Pertikaian

 Perbezaan Pendekatan Perikatan dan PAP

 PAP – non etnisiti
 Perikatan – based on etnisity

Perpisahan
 Usaha mencari penyelesaian gagal.
 Akhirnya 7 Ogos 1965, Lee Kwan Yew dan Tunku tandatangani
persetujuan berpisah.
 9 Ogos 1965, Parlimen luluskan rang undang-undang perpisahan.
Singapura secara rasmi keluar dari Malaysia.
“ I had never been in a hospital bed in my life and never knew
before what it felt like to be stretched out on a bed without
being able to move one’s legs or to turn to one side or the
others for days on end. Every movement caused grinding
pain, but my mind was alive and active; so as I lay there, I
was thinking of Mr Lee Kwan Yew….whichever way my
restless mind turned, I could not help but come to one
conclusion – and that was to cut Singapore adrift from the rest
of Malaysia”
Tunku Abdul Rahman Putra Al-Haj

“ Kita terpaksa mengeluarkan Singapura dari Malaysia – dan

inilah saat yang sungguh bersejarah, kerana sungguhpun kita
merasa sedih dan dukacita kerana satu negeri telah terpaksa
keluar tetapi kita gembira kerana kita telah dapat
menyingkirkan duri dari dalam daging kita “
Tun Abdul Razak bin Hussien, Ucapan di Parlimen, 9
Ogos 1965.