Anda di halaman 1dari 12

PERILAKU KOLEKTIF

DAN
GERAKAN SOSIAL
Perilaku kolektif
Masyarakat cenderung berperilaku dengan
berpedoman pada institusi yang ada:
 Perilku pasar dituntun institusi bidang

ekonomi
 Perilaku ibadah dituntun institusi bidang

agama
 Perilku di kotak suara (tps)dimimbar dituntun

institusi politik
 Perilku diruang kuliah dituntun oleh institusi

bidang pendidikan
PENGERTIAN Perilaku kolektif
 Perilaku kolektif adalah perilaku yang tidak berpendoman
pada institusi yang terdapat dalam masyarakat, perilaku
tersebut adalah :
1. Dilakukan bersama sejumlah orang

2. Tidak bersifat rutin

3. Merupakan tanggapan terhadap rangsangan tertentu


perilaku kolektif selalu melibatkan perilaku sejumlah
orang yang berkerumun.
Cth:1992.penganut hindu menyerbu mesjid babri di
India,orang islam membalas dengan menghancurkan
tempat ibdah orang hindu
perkelahian antar pelajar di jakarta yang menimbulkan
korban jiwa
 Menurut lebon istilah kerumunan berarti
sekumpulan orang yang mempunyai ciri baru yang
berbeda sama sekali dengan ciri individu yang
membentuknya.

 Menurutnya 3 faktor terjadinya kerumunan sebagai


berikut:
1. Karena kebersamaannya dengan banyak orang lain,
individu memperoleh perasaan kekuatan luar biasa
yang mendorongnya untuk tunduk pada naluri.
2. Dalam suatu kerumunan tiap perasaan dan
tindakan bersifat menular
3. Dalam kerumunan individu mudah dan pengaruh
percaya taat
 KORNBLUM:SEJUMLAH ORANG YANG BERKUMPUL
BERSAMA DALAM JARAK DEKAT
 GIDDEN,:ADA FAKTOR INTERAKSI:KERUMUNAN
ADALAH SEKUMPULAN ORANG DALAM JUMLAH
RELATIF BESAR YANG LANGSUNG BERINTERAKSI
SATU SAMA LAIN DITEMPAT UMUM
 LIGHT,KELLER DAN CALHOUN:KERUMUNAN
ADALAH SEKUMPULAN ORANG YANG BERKUMPUL
DISEKITAR SESEORANG ATAU KEJADIAN ,SADAR
AKAN KEHADIRAN ORANG LAIN DAN
DIPENGARUHI ORANG LAIN
TIPOLOGI CROWD (BLUMER)
1. CASUAL CROWD (KERUMUNAN SAMBIL LALU) MENONTON PENJUAL
OBAT/TOPENG MONYET)
2. KONVENSIONAL CROWD (KERUMUNAN KONVENSIONAL )SEKUMPULAN
ORANG BERKUMPUL DENGAN TUJUAN YANG SATU SESUAI DENGAN
KETENTUAN YANG BERLAKU CTH:PENUMPANG YANG BERKERUMUN DI
TERMINAL
3. EXSPRESSED CROWD (KERUMUNAN EKSRESSIF) MENYATAKAN
PERASAAN MEREKA SECARA MELUAP LUAP MENAMPILKAN PERILAKU
YANG BERBEDA DENGAN PERILAKU SEHARI HARI CTH:SUPPORTE SEPAK
BOLA
4. ACTING CROWD (KERUMUNAN BERTINDAK) SEKUMPULAN ORANG YANG
MEMUSATKAN PERHATIAN PADA SUATU HAL YANG MERANGSANG
KEMARAHAN DAN MEM,BANGKITKAN HASRAT UNTUK BERTINDAK:
CTH:SEOARNG SARJANA PENELITI BERJILBAB DICUIRIGAI SATPAM YANG
DIDESAS DESUSKAN MENYEBAR RACUN.,DIARAK,DIPUKULI DIBAWA KE
POS KEAMANAN.
FAKTOR PENYEBAB
KERUMUNAN(LEBON)
1. KEBERSAMAAN:KARENA KEBERSAMAAN DENGAN BANYAK
ORANG ,INDIVIDU YANG SEMULA DAPAT MENGENDALIKAN
NALURINYA,KEMUDIAN MEMPEROLEG PERASAAN LUAR BIASA
SEHINGGA TUNDUK PADA NALURINYA CTH:
2. PENULARAN:DALAM SETIAP KERUMUNNAN TIAP PERASAAN DAN
TINDAKAN BERSIFAT MENULAR (HIPNOSIS):ORANG IKUT MEMUKUL
PENCOPET DI BUS. SESEORANG MERUSAK PROPERTY SEHABIS
MENONTON KONSER.
3. SUGGESTIBILITY:DA;LAM KERUMUNNASN SESEORANG MUDAH
DIPENGARUHI,PERCAYA ,TAAT, IA SEOLAH OLAH TELAH
DIHIPNOSIS .IA MENJADI ROBOT KARENA TELAH KEHILANGAN
KESADARAN PRIBADI,BERTINDAK BERTENTANGAN DENGAN
KEHENDAKNYA,TANPA DISADARINYA. CTH:KUMPULAN PENGECUT
DAPAT JADI PAHLAWAN,KIKIR MENJADI DERMAWAN,JUJUR JADI
PENJAHAT,ORANG BAIK MENJADI PEMBUNUH
 Horton dan Hunt mengemukakan teori konvergensi
yaitu perilaku kerumunan muncul dari sejumlah
orang yang mempunyai dorongan, maksud,
kebutuhan serupa. Lalu smelser
mengidentifikasikan enam faktor penentu perilaku:
1. Structural conduciveness- faktor situasi sosial
yang memudahkan terjadinya perilaku kolektif
2. Ketegangan (Struktural Strain)
3. Berkembang dan menyebarnya suatu kepercayaan
umum (growth and spread of a generlize belief)
4. Faktor yang mendahului (precipitating fact)
5. Mobilisasi para peserta untuk melakukan tindakan
6. Berlangsungnya pengendalian sosial
Gerakan sosial
 GERAKAN SOSIAL ADALAH PERILAKU
KOLEKTIF YANG MEMPUNYAI TUJUAN JANGKA
PANJANG
 KEPENTINGAN BERSAMA
 KESENGAJAAN,ORGANISASI DAN

KESINAMBUNGAN
 MENGGUNAKAN CARA DILUAR INSTITUSI

YANG ADA
KLASSIFIKASI GERAKAN SOSIAL
TIPOLOGY ABERLE
TIPE PERUBAHAN YANG
DIKEHENDAKI
PERUBAHAN PERUBAHAN
PERORANGAN SOSIAL

BESARNYA SEBAGIAN ALTERNATIVE REFORMATIVE


PERUBAHAN MOVEMENT MOVEMENT
YANG DIKE MENYELURUH
REDEMTIVE TRANSPORMA
HENDAKI
MOVEMENT TIVE
MOVEMENT
1. ALTERNATIf MOVEMENT:GERAKAN YANG BERTU
AN MENGUBAH SEBAGIAN PERILAKU PERORANGAN
.MIS:GRKAN ANTI ROKOK
2. REDEMTIF MOVEMENT:GERAKAN YANG BERTUJUAN
PERUBAHAN MENYELURUH PERILAKU
PERORANGAN MIS:GERAKAN BIDANG AGAMA
3. REFORMATIVE MOVEMENT:MERUBAH MASYARAKAT
DARI SEGI SGI TERTENTU SAJA. MIS: GERAKAN
KAUM HOMOSEX YANG MINTA DIBERIAKAN
PENGAKUAN SEBAGAI GAYA HIDUP,GERAKAN
FEMIINIS
4. TRANSFORMATIVE MOVEMENT:GERAKAN UNTUK
MERUBAH MASYARAKAT SECARA
MENYELURUH .MIS:KMER MERAH DI KAMBOJA.
KLASSIFIKASI KORNBLUM
KLASSIFIKASI MENURUT TUJUAN
1. REVOLUTIONARY MOVEMENT:BERTUJUAN
MERUBAH INSTITUSI DAN STRATIFIKASI
MASYARAKAT :MIS REV RUSIA DAN TIONGKOK
2. REFORMIST MOVEMENT:MERUBAH INSTITUSI DAN
NILAI:MIS:BUDI OETOMO DAN SI
3. CONSERVATIF MOVEMENT:MEMPERTAHANKAN
NILAI DAN INSITUSI MASYARAKAT:ERA DAN STOP
ERA DI AMERIKA
4. REACTIONARY MOVEMENT:KEMBALI KEINSTITUSI
DAN NILAI DIMASA LAMPAU.MIS: KU KLUX KLAN

Anda mungkin juga menyukai