Anda di halaman 1dari 9

Dalam falsafah Jawa ada yang menyebut sekar rinonce atau sesanti Jawa.

Dimana intinya falsafah jawa


tersebut ngemot/berisi 2 hal dalam aplikasinya. 
Yaitu Pituduh dan Wewaler. 
Pituduh adalah bisa dikatakan sebagai pedoman/nasehat/aturan yang sebaiknya dijalankan sedangkan
Wewaler adalah anjuran-anjuran yang sebaiknya dihindarkan. 

Sedangkan sekar rinonce tersebut mencakup 6 pokok bahasan yaitu : 

1. Kepercayaan (ketuhanan) 
2. Kerohanian (kautaman bathin) 
3. Laku (budhi) 
4. Negara dan kebangsaan 
5. Kekeluargaan 
6. Keduniaan 

Dalam setiap pokok bahasan terdapat pituduh & wewaler yang datang bersamaan , yang mudah-mudahan
bisa sedikit saya haturkan kepada teman-teman, semoga bisa terbuka tentang arah spiritual Jawa yang
sesungguhnya. 

Rahayu 
MasCebolang

Back to top    

MasCebolang Posted: Thu Sep 18, 2008 7:51 pm    Post subject: 1. Kepercayaan - Pokok Bahasan
Pandangan Pertama
Gusti/Tuhan

[b]Pituduh :[/b] 

1. Pengeran kang Maha Kuwasa iku anglimputi ana ing ngendi papan, aneng sira
Joined: 16 Mar 2007 uga ana Pangeran. 
Posts: 22 [i] 
Topics: 3 Gusti/Tuhan itu ada dimana-mana, di dalam diri manusiapun Dia bersemayam[/i] 
Location: Ngawi
2. Pangeran kang Maha Kuwasa iku siji, langgeng, sing nganakade jagad sak isine
ini, dadi sesembahan wong sak alam donya kabeh, panembahe nganggo carane
dewe-dewe 
[i] 
Tuhan/Gusti itu satu adanya, yang menciptakan jagad seisinya, yang patut
disembah oleh semua ciptaanNya dengan caranya sendiri-sendiri. Jadi tidak
Tuhan/Gusti tidak menciptakan suatu bangsa/makluk tertentu yang tidak
mengakui bangsa/makluk yang lain[/i] 

3. Pengeran kang Maha Kuwasa iku nyiptakake pepesten kang ora ono sing bisa
mungkurake 
[i] 
Tuhan/Gusti itu yang menciptakan keadaan ini tanpa bisa diinterferensi oleh
siapapun, jadi semua yang tercipta pasti ada hikmahnya. 
[/i] 

4. Pangeran kang Maha Kuwasa iku nitahake sira lantaran bapa biyung ira, mula
sira kudu ngurmati marang bapa biyungira 

[i]Tuhan/Gusti itu menciptakan kita lantaran Bapa/Ibu kita , maka sudah


sewajarnya kita untuk selalu menghormati Bapa/Ibu kita sebagai wakilNya[/i] 

5. Ketemu Pangeran iku lamun sira tansah eling lan waspada 


[i]Bila ingin bertemu dengan Gusti/Tuhan maka syaratnya adalah eling dan
waspada[/i] 

[b] 
Wewaler :[/b] 

1. Aja sira wani-wani ngaku Pangeran, senadyan kawruhira wus tumeka lan wus
mangerteni sejatining "manunggaling Kawulo Gusti" 

[i]Jangan pernah merasa menjadi Tuhan/Gusti meskipun anda sudah mengerti


akan sarining "manunggaling Kawulo Gusti" / (ngadeg sarira tunggal) [/i]--> nanti
tak jelasin di topic selanjutnya. 

2. Aja dhisiki kersa 

[i]Jangan mendahului karsa (keinginan yang belum terlaksana / krenteg)[/i] 

3. Aja mung siro ndelok barang kang katon wae, sebab kang katon iki mung owah
gingsir 

[i]Jangan mengandalkan apa yang anda lihat didunia ini, karena keadaan dunia
senantiasa berubah[/i] 

4. Aja lali saben ari kudu eling marang Pangeranira, jalaran sejatine sira iku
tansah katunggon Pangeranira 
[i] 
Jangan sekali-kali hidupmu melupakan Tuhan/Gusti karena Tuhan/Gusti selalu
bersemayam didalam jiwa anda.[/i] 

Rahayu 
MasCebolang

Back to top    

MasCebolang Posted: Thu Sep 18, 2008 7:52 pm    Post subject: 2. Karohanian - Kautaman Bathin
Pandangan Pertama

Wahhh tak buat Bold & italic kok gak bisa muncul ya ?..caranya bagaimana ?
maklum sudah tua. 

Pituduh : 
Joined: 16 Mar 2007
Posts: 22 1. Kahanan donya iku owah gingsir, mula aja ngungulake kasugihan lan drajatira,
Topics: 3 awit wolak-walike jaman sira isoh kisinan 
Location: Ngawi

Jangan menonjol-nonjolkan keduaniaan, karena yang ada dinuia pati berubah.


Adakalanya anda akan malu nantinya 

2. Sing sapa seneng ngrusak katentremaning liyan , sawektu bakal keweleh ing
tembe 

Siapa yang sering dan senang merusak ketentreman orang lain , suatu saat akan
menemui kedukaan karena tindakannya (keweleh) 

3. Janma iku tan kena kinira kinayangapa, mula sira aja seneng ngaku lan
rumangsa bener dewe 

Manusia itu serba terbatas, sehingga jangan pernah mengaku benar sendiri,
karena benar itu hanya "pendapat" sedangkan yang "benar benar" itu hanya milik
Pangeran/Gusti 

4. Yen sira dibeciki liyan tulisen neng watu supaya ora ilang lan tansah kelingan.
Yen sira gawe kabecikan marang liyan, tulisen neng lemah, supaya enggal ilang
lan ora kelingan 

Bila anda mendapat perlakuan yang baik dari orang lain, selalu ingat-ingatlah
dalam sanubarimu. Namunbila anda memberi kebaikan pada oranglain , cepat-
cepatlah lupakan dan jangan sekali-kali minta pahala. 

5. Lamun sira mung seneng dialem bae, ingtembe bakal ketemu bab-bab kang
kurang prayoga 

Bila anda senang disanjung, dikemudian hari akan ketemu hal-hal yang tidak
mengenakkan. 

Wewaler : 

1. Aja sira seneng gawe rusaking jalma liyan, amarga sira bakal kena siku
dhendhaning Pangeran 

Jangan suka menjaili oranglain, karena orang lain adalah satu derajat dengan kita
sesama makluk ciptaanNya. 

2. Aja sira nyacat piyandeling liyan, jalaran durung mesti yen piyandelira iku sing
bener dewe 

Jangan pernah meremehkan kepercayaan oranglain, karena belum tentu


kepercayaan kita adalah yangpaling benar. Dimana kepercayaan/kerohanian
dalam Jawa selalu berkembang seiring "laku" yang dijalani. 

3. Aja wedhi kangelan, jalaran urip ing alam donya iku pancen angel 

Jangan takut hidup susah, karena hidup itu memang tidak mudah 

4. Aja sira mulang gething marang liyan, jalaran iku bakal nandur cecongkrahan
kang ora ana uwis-uwise 

Jangan suka membuat onar, karena suatu saat anda akan mendapatkan
(ngunduh) onar yang tidak ada habisnya 

5. Aja ngumbar hawa nepsu, lan aja melik marang darbeking liyan 

Jangan mengumbar nafsu dan menginginkan yang bukan punya kita sendiri 

6. Aja adigang adigung lan adiguna 

Jangan pernah memamerkan keluhuran, kekuatan dan kepinteran 

7. Aja drengki , aja rumangsa keprawa ngrumangsanana 

Jangan dengki dan iri hati, juga jangan pernah hanya "merasa" namun cobalah
untuk merasakannya sendiri 

Rahayu 
mas Cebolang

Back to top    
MasCebolang Posted: Thu Sep 18, 2008 7:53 pm    Post subject: 3. Laku - Budhi
Pandangan Pertama

Pituduh : 

1. Ala lan becik iku dumunung ana awake dhewe 

Joined: 16 Mar 2007 Baik dan buruk itu tergantung bagaimana kita memperlakukan menurut diri
Posts: 22 pribadi kita. Belum tentu yang baik bagi orang lain akan baik bagi kita sendiri dan
Topics: 3 belum tentu yang jelek bagi orang lain jelek bagi diri kita sendiri. 
Location: Ngawi

2. Ajining diiri pribadi iku dumunung ono ing lathi 

Keberadaan kita ini dihargai dari cara berbicara kita 

3. Yitna yuwana , lena kena 

Yang eling dan waspada akan selamet sedangkan yang serampangan akhirnya
akan celaka 

4. Klabang iku wisane ono buntute, Kalajengkingiku wisane ono buntut-e, Yen ula
iku racune dumunung ono wisane. Nanging yen wong durjana iku sakojur awake
isi wisa 

Kelabang itu racun-nya ada di sapit, Kalajengking racunnya ada di ekornya, Ular
itu racunnya ada di bisa yang dikeluarkan lewat ludah, sedang orang yang jahat
itu racunnya melimputi semua tubuhnya. 

5. Mumpungenom ngudiya laku utama, sing prasaja percaya marang diri pribadi 

Mumpungmasih muda, alangkah baiknnya menjalankan "laku" yang utama/baik,


yang sederhana dan percaya pada diri sendiri 

6. Wong linuwih iku ambeg welasan lan sugih pangapura . 

Orang yang bijaksana hendaknya berlaku welas asih dan pemaaf 

7. Perang marang diri pribadi iku pambudidayaning murig bisa ngracut hawa lan
nepsu 

Perang pada diri pribadi itu bertujuan untuk mengekang hawa nafsu 

8. Ngelmu iku kelakone kanthi laku, sanadyan akeh ilmuke lamun ora tau
ditangkarake lan ora digunake, ngelmu iku tanpa guna 

Ilmu itu didapatkan dan sebisa-bisa dijalankan, meskipun banyak mengetahui


banyak hal , namun tidak pernah dipakai/dipraktekkan, pengetahuan tadi tidak
ada gunanya 

9. Wong kang ora weruh tatakrama udanagara (unggah-ungguh), iku pada karo
ora bisa ngrasakake rasa nem warna (legi, kecut, asin, pedes) sepet lan pait) 

Orang yang tidak tahu akan sopan-santun ibarat tidak bisa merasakan 6 macam
rasa dunia = manis, kecut, asin, pedas, sepet dan pahit 

10. Turuten pituture wong tuwo, sok-sok ono kang migunani 

Hormati dan cermati pitutur orang tua, dimana kadang mengandung petuah yang
bisa bermanfaat 
Wewaler : 

1. Aja seneng yen dialem , aja sengit yen dicacat 

Jangan suka kalo di alem dan jangan marah kalai di kritik 

2. Aja lali piwulang becik 

Jangan lupa pitutur luhur 

3. Aja seneng slingkuh, main, madat , madon lan maido nggebyah uyah pada
asine 

Jangan senang main perempuan, main judi, mabuk dan tidak percaya karena
selalu memandang remeh orang lain 

4. Aja dadi wong pinter keblinger 

Jangan mau menjadi orang pinter tapi tak tahu arah, tapi selalu percaya diri
sendiri 

5. Aja gampang kelu ing swara, tapi permanakna jatinining diri 

Jangan mudah terbawa suara, sebelum kamu uji sendiri dengan diri pribadi 

6. Aja seneng nggampangake, lan aja rumangsa bisa 

Jangan suka menggampangkan persoalan, dan jangan merasa bisa disemua


persoalan 

Rahayu 
masCebolang

Back to top    

orang_utan Posted: Thu Sep 18, 2008 8:03 pm    Post subject:
Pandangan Pertama

banyak petuah Jawa itu secara rutin disampaikan oleh orang tua saya 

semula saya kira cuman common words of wisdom, ternyata akarnya dari
kejawen 

Suwun 'sharing'ipun masCebloang 

Joined: 24 Jul 2008 _________________


Posts: 73 LA ILA HAILL aLLAH 
Topics: 2
LA IYA AULOH SALAH

Back to top    
MasCebolang Posted: Thu Sep 18, 2008 8:19 pm    Post subject: 4. Negara dan Kebangsaan
Pandangan Pertama

Pituduh : 

1. Bangsa iku minangka sarana kuwating nagara, mula aja nglirwakake


kabangsanira pribadi supaya antuk kanugrahan adeging bangsa kang sentosa 
Joined: 16 Mar 2007
Posts: 22 Nilai kebangsaan itu adalah modal dasar berdirinya negara, maka dari itu jangan
Topics: 3 pernah merendahkan martabat bangsa sendiri supaya bangsa kita tetep sentosa 
Location: Ngawi

2. Negara iku ora guna lamun ora duwe angger-angger minangka pikukuhing 

Bangsa/Negara itu tiada guna bila tidak punya undang-undang yang mengayomi
kebangsaan rakyatnya. 

3. Para mudha aja ngungkurake ngudi kawruh kang nyata amrih bisa kinarya
kuwating nagara, ungguling bangsa lan bisa gawe rahayuning sasama 

Setiap pemuda mempunyai tugas untuk belajar ilmu demi menjaga keunggulan
negara, kuatnya negara dan menjadikan negara sebagai payung keselamatan
rakyatnya 

4. Panguwasa pamonge praja iku kudu bisa gawe tentrem kawulane, lan ugo kudu
gawe kukuhing lan tamenging praja 

Penguasa/pejabat negara mempunyai tugas sebagai abdi negara yang


mengemban amanat rakyat demi tercapainya keadaan aman tenteram dan
menjadi perisai negara 

5. Nagara kuwat iku amarga kawulane seneng uripe lan disuyudi deningliyan 

Tanda dari negara yang kuat adalah , rakyatnya makmur dan dihormati dalam
percaturan antar negara 

6. Yen wong becik sing kuwasa, kabeh kang ala didandani, ewa dene yen ora kena
disingkirake mundak nulari liyan (cuplak andeng-andeng) 

Bila penguasa yang bijaksana memegang tampuk pimpinan, maka ia akan


memperbaiki yang salah , namun adakalanya dia harus berani menyingkirkan
yangtidak mau diperbaiki supaya tidak ngombro-ombo interferense ke lainnya 

7. Perang iku becik lamun tujuwane nggayuh kamardikan nagara, naning perang
iku ala lamun tujuwane kanggo ngrayah darbek liyan 

Perang itu mulia bila tujuannya adalah membela negara (kemerdekaan) namun
menjadi buruk bila tujuan perang adalah menjajah negara lain 

8. Wajibing kawula nagara iku kudu rumangsa melu handarbeni, meli hanggondeli
mulat salira hangrasa wani 

Kewajiban setiap rakyat adalah selalu merasa memiliki negara ini, ikut
mempertahankan dan selalu waspada untuk memajukan dan mebelanya 

Wewaler : 

1. Lamun sira dadi pamong nagara, aja sira demen kuwasa dewe. Jalaran yen sira
ora kasinungan panguwasa maneh, ing tembe bakal ndadekake ora kajining
awakira ing tengahing bebrayan. Ngelingana yen sejatine isih ana wong liya kang
bisa ngalahake sira ing babagan apa bae. 

Bila anda menjadi pejabat, jangan suka menggunakan kekuasaan. Karena bila
kekusasan itu hilang/lepas dikemudian hari akan menjadikan anda tidak dihargai
lagi. Ingatlah bahwa masih ada dan selalu ada orang lain yang pasti lebih dari
anda dalam segala hal 

2. Aja seneng yen lagi darbe kuwasa, serik yen lagi ora darbe panguwasa jalaran
kuwi ngono ono bebendune dewe-dewe 

Jangan suka/senang terperangkap dalam penggunaan kekuasaan, dan jangan


sedih bila berada diluar kekuasaan, karena semua itu ada aturannya sendiri-
sendiri 

3. Aja mung kepingin menang dewe, nanging kudu senenga marang rerembugan
kanggo njaga katentremaning praja 

Jangan sering mengambil keputusan sendiri, namun musyawarahkan sebelum


mengambil keputusan 

Rahayu 
MasCebolang

Back to top    

MasCebolang Posted: Thu Sep 18, 2008 8:49 pm    Post subject: 5. Kekeluargaan
Pandangan Pertama

Pituduh : 

1. Sing sapa lali marang wong tuwane, prasasat lali marang Pangerane. Amarga
Bapa Biyunira iku pinangka lantaran uripmu ing alam donya 
Joined: 16 Mar 2007
Posts: 22 Barang siapa lupa akan orang tua, ibarat lupa akan Tuhan/Gustinya, karena
Topics: 3 Bapa/Ibu itu adalah jalan kamu menikmati hidup didunia ini 
Location: Ngawi

2. Wong tuwa kang ora ngudi kabecikan sarta ora ngerti marang trapsila lan
unggah-ungguh kuwi sejatine dudu panutane putra wayah 

Bila sudah menjadi orang tua , hendaknya berperilaku bijaksana. Dengan tidak
melupakan sopan santun dan budhi pekerti 

3. Sing sapa seneng urip tetanggan, kalebu janma linuwih. Tangga iku prlu
dicedhaki nanging aja ditresnani (karonsih) . Paribasan tangga iky pada karo bapa
biyung 

Siapa yang suka bergaul dengan tetangga, termasuk seorang yang bijaksana.
Tetangga itu perlu disambangi namun jangan dicintai (birahi) . Peribahasanya
bahwa tetangga itu seperti orangtuamu/keluarga sendiri 

4. Anak iku minangka terusane wong tuwa, ora ana katresnane kang ngluwihi
katresnane wong tuwa marang anak. 

Orang tuwa akan selalu mengasihi anaknya. 

5. Tresna marang mantu iku padha wae tresna marang putra, jalaran putu iku
wohing katresnan putra lan mantu. 
Mengasihi anak mantu itu sama saja dengan mengasihi anak sendiri, karena cucu
juga akan lahir dari kasih anak dan mantu 

6. Golek jodho aja mung mburu endahing warna, senadjan ayu utawa bagus, yen
atine durjana ora wurung disiriki liyan 

Mencari jodoh jangan hanya melihat tampangnya, selidikilah hatinya. Meskipun


rupawan namun bila buruk perangainya niscaya akan dijauhi orang 

Wewaler : 

1. Aja wani murang tata marang wong atuamu, jalaran sira iku asale saka
wongtuwamu sanadjan kayangapa wujude 

Jangan berani kurang ajar kepada orang tua , karena anda ada karena andil orang
tua anda , apapun wujudnya 

2. Aja mung ngegungake drajat lan pangkat wong atuwamu, jalaran drajat lang
pangkat iku bisa sirna sakdurunge sira warisi 

Jangan mengunggulkan duniawi orang tuamu, karena mungkin sebelum kamu


warisi drajat&pangkat orang tuamu sidah sirna 

3. Aja menehi jeneng marang anak sing kurang pantes, jalaran jeneng sing
disandang anak bakale kegawa nganti delahan 

Jangan suka memberi nama andak yang kurang pantas, karena nama anak
dibawa sampai ia tiada 

Rahayu 
masCebolang

Back to top    

MasCebolang Posted: Thu Sep 18, 2008 9:04 pm    Post subject: 6. Kaduniaan
Pandangan Pertama

Pituduh : 

1. Bandha kang resik iku bandha kang saka nyambut gawe lan ora soko ngrusak
liyan. Dene bandha kang ora resik iku bandha soko colongan 
Joined: 16 Mar 2007
Posts: 22 Harta benda yang bersih itu dihasilkan dari keringat sendiri dan tidak menyakiti
Topics: 3 orang lain. Sedangkan yang tidak bersih itu adalah hasil dari mencuri/kosupsi 
Location: Ngawi

2. Kadonyan kang ala iku ateges mung ngangsa-angsa golek bandha donya ora
mikirake kiwa tengene, uga ira mikirake kahanan bathin 

Keduniaan yang tidak bersih itu dihasilkan dari nafsu yang mengesampingkan
nurani bathin dan tidak memikirkan orang lain 

3. Golek bandha iku sakmadya bae, udinen katentreman njaba njero 

Mencari harta itu yang sedang-sedang saja, yang diperlukan adalah kebahagiaan.
Harta banyak disertai nafsu malah kadang tidak membahagiakan 

4. Bandha iku bisa gawe mulya uga bisa gawe cilaka. Gawe mulya lamun barang
kang becik, gawe cilaka lamun barang saka panggawe ala. 
Harta benda bisa membahagiakan dan menyengsarakan. Membahagiakan bila
dihasilkan dengan yang sebenarnya (olah karsa) dan menyengsarakan bila
dihasilkan dari perbuatan yang kurangbaik 

5. Bandha iku anane mung aneng donya, mula yen mati ora digawa 

Ingatlah...bahwa harta benda itu cuma ada di dunia ini, bila meninggal tidak akan
anda bawa 

Wewaler : 

1. Bandha iku perlu , nanging aja umuk. Drajat lang pangkat iku perlu nanging aja
di pamer-pamerake. Amarga bisa mlesedake awake dewe 

Harta benda itu diperlukan, namunbukan untuk diunggulkan, pangkat dan drajat
itu diperlukan namun tidak untuk di sombongkan. Karena suatu saat bisa
membuat kita tergelincir 

2. Aja seneng marang wong kang nguja hawa nepsu marga akehing bandda driya.
Jalaran bandha mau bisa gawe cilaka amarga durungmesthi bandha kang resik 

Jangan suka ikut-ikutan mengumbar hawa nafsu pada orangyangpunya banyak


harta. Karena belum tentu harta tersebut didapat dari hasil yang benar,
yangnantinya bisa membuat anda celaka 

3. Aja melik darbeking liyan 

Jangan menginginkan milik oranglain 

Rahayu 

Anda mungkin juga menyukai