KATA PENGANTAR

Puji syukur saya panjatkan atas kehadirat Tuhan Yang Maha Esa karena dengan
berkah dan rahmat-Nyal kami dapat menyelesaikan Tugas Rekayasa Lapangan Terbang
ini dengan baik.

Tugas ini merupakan bagian dari materi kuliah Irigasi dan Bangunan I dan
merupakan tugas syarat untuk mengikuti ujian akhir dari mata kuliah tersebut.dari mata
kuliah tersebut.

Pada kesempatan ini saya ingin mengucapkan terimakasih yang sebesar besarnya
kepada Ibu S. Nurlaily Kardani,ST,MT. selaku dosen pembimbing tugas. Tidak lupa
kami mengucapkan termakasih kepada teman teman yang telah memberikan masukan
kepada saya dalam mengerjakan tugas ini.

Jika masih terdapat kekurangan pada tugas ini baik dari segi isi maupun dari cara
penyusunannya. Oleh karena itu kami sangat berharap saran dan kritik yang bersifat
konstruktif demi perbaikan di masa yang akan datang.

Akhir kata semoga tugas ini dapat memberikan manfaat yang besar bagi kita
semua. Amin.

Pontianak, Desember 2017

Kelompok I

i
 DAFTAR ISI

KATA PENGANTAR ............................................................................................ i

DAFTAR ISI .......................................................................................................... ii

BAB I PENDAHULUAN .......................................................................................1

A. Latar Belakang .................................................................................................1

B. Airport ..............................................................................................................2

BAB II DATA PERENCANAAN .........................................................................4

A. Peta Topografi .................................................................................................4

B. Data Angin .......................................................................................................4

C. Temperatur .......................................................................................................5

D. Karakteristik Pesawat ......................................................................................5

BAB III PERENCANAAN RUNWAY ................................................................8

A. Pendahuluan.....................................................................................................8

1. Suhu .........................................................................................................8

2. Surface Wind ............................................................................................8

3. Runway Gradient .....................................................................................8

4. Ketinggian pelabuhan udara .....................................................................9

5. Kondisi permukaan runway .....................................................................9

B. Penentuan Arah Runway .................................................................................9

BAB IV PERHITUNGAN PANJANG DAN KLASIFIKASI RUNWAY .......20

A. Panjang Runway ............................................................................................20

B. Perhitungan Panjang Runway (Reference Field Lenght) ..............................21

C. Penentuan Lebar Runway ..............................................................................24

D. Klasifikasi Runway........................................................................................25

ii
BAB V GEOMETRIK RUNWAY ......................................................................26

A. Perencanaan Profil Memanjang .....................................................................26

BAB VI PERENCANAAN APRON ...................................................................32

A. Apron .............................................................................................................32

1. Data Pesawat ..........................................................................................32

2. Konfigurasi parkir dan sistem parkir......................................................35

3. Ketentuan terhadap terminal dan bangunan lain ....................................35

B. Holding Apron ...............................................................................................35

BAB VII TAXIWAY DAN EXIT TAXIWAY ..................................................36

A. Taxiway .........................................................................................................36

B. Perencanaan Exit Taxiway............................................................................38

BAB VIII PERHITUNGAN LUAS TERMINAL FASILITAS .......................43

BAB IX MARKA .................................................................................................45

A. Marka Landasan Pacu ....................................................................................45

BAB X PERHITUNGAN PERKERASAN RUNWAY .....................................47

A. Perkerasan Runway .......................................................................................50

B. Perencanaan Exit Taxiway............................................................................38

DAFTAR PUSTAKA ...........................................................................................38

iii
1