Anda di halaman 1dari 28

NUNNA TUIKHUR : DECEMBER 2014 01

A CHHUNGA THU AWMTE


Editorial .......................................................................................................... - 2

Keimahni ......................................................................................................... - 3

Khawvel Tukverh ...................................................................................... - 6

Hlawhtlinna Thuruk
- Rev. Dr. Esther Chemi................ - 17

Pathian hnena lawmthu sawi


- Rev. Dr. Esther Chemi................ - 18

Ringtute awmdan tur


- Anonymous ................................. - 20

Fanau Enkawl dan


- Rev. F. Pachhunga ....................... - 21

Christmas awmzia leh lo chhuah dan .......................................... - 26

Foreign ka thlen ve hun chuan ....................................................... - 27

Nov. thla sum lut leh B'day ............................................................... - 28

“Chungnung berah Pathian ropui tak


in awm rawh se, lei chunga a
lawm em em mihringte hnenah
rem thu leng rawh se”

NUNNA TUIKHUR CHHIAR NUAM VEK ULE!!


02 NUNNA TUIKHUR : DECEMBER 2014
from the EDITOR’S desk

N ipui khawlum huam huam a ral a, fur ruahtui tlain min kiansan hnuah,
favang boruak te pawh in kianzai relin, sikni kawlah a rawn herchhuak
leh ta! He hun ngei hi a lawm amah Zikpuii Pa in lungchim taka, “Aw khawvel mawina
sikni eng, ka fak seng lo’ng che lungmawla’n, nang hi i ni ve ang remna Lalfa pawh
khan a rawn pan..” a lo tih ni. Kan chhandamtu pawh khan he khawvela a lo pian nan
thlasik khawvawt ber kher a lo thlang tlat hian he sikni eng nawm zia hi a hril chiang
bik hle in a hriat thin.
A ni, thlasik a lo thlen tawh hi chuan lunglenna in min rawn zem a,
boruak thiang nuam tak hnuaiah Siamtu kutchhuak ropui, khawvel mawina te chu a
tharin a lang leh thin. Thingtin zarmawi belin chungleng sava ten an zai mawi tak tak
nen Siamtu fakin zaihla an lo sa a. A chawihmawi turin heng huna vul thin parmawi tak
tak ten vulzai an lo rel bawk nen. Chu thlasik zan khaw thiang dai ruih hnuaia thla eng
ruai mai te pawh chu a lunglenthlakin a mawi zual bik hian a hriat thin a, heng zawng
zawngte hian Siamtu ropuina an rawn phochhuak nawn leh thin a ni.
Chu hun chu kan tan lawm tlak a ni a, inthlahrung lo takin lawm vut
vut tur kan ni reng a ni. Kumtluana kan hun hman te han ngaihtuah ila, kan phak tawka
program hlimawm nia kan hriat ang angte kan insiamna leh kan nuihna hun tam zawk
chu he Krismas leh a lo herchhuahpuitu thlasik hun ngei hi a ni awm e. Kan Krismas
hlapui pakhat a, ‘Mizo Poet of the Century’ Rokunga’n, “I phurrit zawng zawngte chu
kalsan la, hlimla huntha i neih chhung hian,” a lo ti mathlawn lovin, he hun hi kan tan
hlimna hun a ni a, kan lungngaihna leh phurrit zawng zawngte kalsanin Siamtu faka
zaihla kan lo rem ve hi kan tan a mawi a ni. A theih hram chuan ram hla tak atang paw’n
mahni in lam panin, kan hmangaih tak kan chhungte leh unaute nen hman hram hram
kan tum thin a nih hi!
Keini Zofate tan ngat phei chuan he hun lo thleng hian eng emaw ti
takin min khawih a, thil beisei leh nghah ruk kan nei a, chu kan beisei leh nghah ruk,
hlimna emaw lunglenna emaw chu eng nge tia han sawi fak theih nei lo mah ila, hun
hlimawm takin min hmuak tlatin kan inhre thin. Chu hun chu engdang ni lovin Siamtu
kutchhuak ropui taka tarlanna he sikni eng ngaihawmna bakah, kan sual tlan tura kan
chhandamtu he khawvela a lo pianna hun a lo nih vang a ni a, hringfate tan hian zunzam
a lo nei na em a tin ni.
“Chungnung berah Pathian ropui takin awm rawh se,
Lei chunga a lawm em em mihringte hnenah remthu leng rawh se..” (Luka 2:14)
Chu hun lawmawm min hruaithlengtu kan Pathian chu ropui ber sela, keini
pawhin kan thinlung a lamah hawnsakin, hlim takin chhandamtu fakin i zai ang u. Kris-
mas chibai.
KRISMAS hlim tak a hmang turin duhsakna kan hlan a che. - Edt.
NUNNA TUIKHUR : DECEMBER 2014 03

KEIMAHNI
CRUSADE : Dt. 14-21/12/2014 ch- chin chunglam) te hnenah kumthar ni,
hung hian Tv. Vanlalsailova speaker ah Dt. 1/1/2015 hian chawimawina pek
hmangin crusade kan buatsaih dawn leh tur a ni dawn a. Kum 50 chin chun-
a nih kha. Inkhawm hi zan dar 7:30 glam awm zawng zawngten hruaitute
pm. ah tan thin tur a ni ang. Speaker hnenah kan hming kan pe dawn nia.
hi chawei a sawm duh leh enge maw
kan awm chuan thlen in te hnenah ni BUNGRAW THAR : Kan sound
lovin, kohhran committee hnenah hri- system tihchangtlunnan microphone
attir thin tur a ni. thar tha tak mai pahnih lei a ni a, tin,
ruai buatsaih lamah pawh kan awlsam
GENERAL MEETING zawk nan Gas thuk lian chi pahnih lei
& ELECTION : Kumtawpa General thar a ni bawk.
Meeting leh kumthar atana hruaitu
thar thlanna kan neih thin chu kumin KRISMAS & KUMTHAR
December thla chhunga hun a awm PROGRAMME : Kumin Krismas
tawh loh avangin, January 4, 2015 leh Kumthar chu ‘buh leh sa ruai’ nen
(Sunday) ah neih tura ruahman a ni a. hlim taka hman tum a ni a, inkhawm
Hemi ni a acting chairman atan F. Lal- program (Chairman & Sermon) pawh
remruata leh acting secretary turin C. a hnuaia mi ang hi niin, a kimchang
Lalchharliana te chu ruat an ni. erawh chu notice board lamah tar
Election Commissioner atan chhuah leh a ni ang.
mi pathum ruat niin, chungte chu:-
1) Alex Ch. Zanghakliana (Convener) Dt. 24/12/2014 (Urlawk Zan)
2) Rocky Chunga Chairman : Upa Laldinga
3) Jerome Lalhruaitluanga Sermon : Upa Nochhuna
He hunah hian kan Fellowship
member ni tawh phawt chu a tel theih Dt. 25/12/2014 (Krismas Ni)
a, kan duhdante sawia ro kan rel ve Chairman : Upa LR. Vunga
theihna ni a ni. Kan Fellowship hun Sermon : F. Lalhmangaihzuala
pawimawh tak a nih avangin member
zawng zawngte kim taka kal theuh kan Dt. 25/12/2014 (Krismas Zan)
tum dawn nia. Refreshment tuihnai Chairman : C. Lalchharliana
tak buatsaih a ni bawk ang. Sermon : Upa Hrangauchhunga

KUM UPATE CHAWIMAWINA : Dt. 27/12/2014 (Zan)


Kan Fellowship-a kum upa (kum 50 Chairman : Alex Ch. Zanghakliana
04 NUNNA TUIKHUR : DECEMBER 2014
Sermon : Upa Laldinga lawm vut vut tur a nih kha. Rorel sa
Dt. 28/12/2014 (Zan) tidanglam hretin, ni 27 hian outdoor
Chairman : Upa Hrangauchhunga games neih tur a ni a, hemi ni hian a
Sermon : F. Lalhmangaihzuala pui a nawiin Field lamah Rising Day
Sport ropui neih tur a ni dawn a ni. A
Dt. 31/12/2014 (Kumhlui thlah zan) tuk, ni 28 (Sunday) hian inkhawmna
Chairman : Pu Sikuldinthanga hun neih tur niin, hetah hian kan Ris-
Sermon : Pi Lalengliani ing Day Souvenir Magazine te pawh
Zanlai Inkhawm : F. Lalhmangaih- tlangzarh tum a ni a, tlai lamah Rising
zuala Day ruai theh mup mup tur a ni bawk
ang.
Dt. 1/1/2015 (Kumthar Ni) Rising Day-a fatu hna tlawmn-
Hun Hmangtu : Pastor gaia min thawhsak turin heng mite hi
ruat an ni:-
Dt. 1/1/2015 (Zan) 1. Pu Lalthangkima
Chairman : Rocky Chunga 2. Pu Vanlalsawma
Sermon : F. Lalremruata 3. Pu Samarina
4. Pu C. Lawmkima
FATU : Krismas ruai fatu turin heng 5. Pu Lalnunmawia
mi tlawmngaite hi ruat an ni:- 6. Pu Lalhriatchhunga
1) Pu Sikuldinthanga (Leader) 7. Pu John Gina
2) Pu Jerome L Ralte (Secretary) 8. Pu Selthanglien
3) Pi Manthangi (Tetei) 9. Pu Joseph Vanlalthlamuana
4) Pu Lalthangkima 10. Tv. Lalrampara
5) Pu Lalhriatchhunga 11. Tv. Joseph Rothanmawia
6) Pu Lalnunmawia 12. Tv. Jacob Lalpekhlua
7) Pu C. Lawmkima 13. Tv. Lalnunpuia
8) Pu Vanlalenga 14. Tv. Lalramchhana
9) Pu C. Vanlalhriata
10) Pu Lalfakawma RISING DAY T-SHIRT : Rising Day
11) Tv. Vanbiaklala sumtuakna atana T-shirt mawi tak kan
12) Tv. Rohlupuia siam chu lei tur a la awm a, la lei lo
13) Tv. Lalengzaua zawng zawngten lei theuh i tum ang u.
He T-shirt hi ni 27 a Rising Day Sport
RISING DAY : Kum bul atanga kan kan neih ni ah hak theuh tur a ni. A
nghahhlelh em em, kan Fellowship quality that dan leh hak a nawm zia
din cham 6th Rising Day chu Ni 27 ngaihtuah chuan a man hi a tlawm hle
leh 28 December, 2014 hian hlim taka mai a, Rs. 200/- man chauh a ni e.
NUNNA TUIKHUR : DECEMBER 2014 05
SUM AUDIT : Pathian zarah kumthar hal bawk a ni. Carol a an sum hmuh
te kan lo chuangkai dawn ta a, kan chhuah zawng zawng hi Rs. 19350/-
sumte pawh chinfel a lo hun leh ta. lai tling in, tlawmngaia sum petute
Dt. 3/1/2014 (Inrinni) hian Sum Audit zawng zawng hnenah hruaitute chuan
neih tur a ni ang. lawmthu an sawi tak meuh meuh a ni.
Auditor tur te:- Hei mai bakah hian lirthei thawh tu te,
1. Tv. C. Lalchharliana (Convener) fatu hna thawh saktu te, ei leh in tur
2. Pu Sikuldinthanga petu te, in phal tak a hman tir tu te leh
3. Nl. TBC Lamthangpuii members thawk chhuak zawng zawng
4. Nl. K. Lalzuitluangi te chungah lawmthu tih tak zetin an
A Hmun: F. Lalremruata In, Asalatpur sawi bawk a ni.
A Hun: 10:00 Am.
Fatu: Pu Lalthangkima & Pu Lalnun- CHRISMAS with CHRIST : Ni 24
mawia zan (Urlawk Zan) hian Kohhranpui
programme zawh hnu tawh lamah
INNEIH SAWMNA : Rokhawlhna Ṭhalai te kal darh mai lovin “Krista
te a awm loh a Pathianin rem a tih nen Krismas” tih programme hun
chuan, Ni 20/12/2014 (Inrinni) hian hlimawm tak hman tum a ni a, he
Lalrinawma leh Jennifer Parvuli te ch- programme-ah hian Gift Exchange
uan Pathian leh a Kohhranhote hmaah neih tur niin Rs. 100 man aia tlawm lo
‘Inkutsuih’ na hun hman an tum a. He ken ṭheuh tur a ni ang a, Thalai Group
hun hi Fellowship member zawng za- te 2 aṭangin Drama 1 ve ve min en-
wngte telpui turin min sawm a ni. tir tur in beisei an ni a, Women Dept.
lam aṭangin Worship Dance beisei a
KRISMAS CAROL : Ni 11 leh ni bawk a, members tin ten hla sak tur
12/12/‘14 (Thu & Fri) khan Ṭhalaite pahnih theuh lo inring lawk vek turin
chuan Krismas Carol an nei a, Ni 11 hruaituten min ngen bawk a ni.
zan khan Vikas Puri, Om Vihar leh Kan programme te min kai-
Dwarka lam tlawh in mi in pe tak tak hruai turin Pu Rocky Chunga leh Tv.
te hnen atangin sum tam tham tak an Alex Ch. Zanghakliana te ruat an ni
dawng a, Ni 12 zan khan Chanakya a, a khat mawi tawkin Coffee tui tak
Place bawr vel leh Asalat Pur-ah te sem deuh reng a ni ang a, hei mai
Carol hi neih chhunzawmin members bakah hian Arsa Sawhchhiar pir ho
thawkchhuak pawh mi 35 vel ve ve an tur a ni bawk dawn a ni. Fatu hna min
ni. thawh sak turin Pu Vanlalsawma, Nl.
Carol tawpna kharna hi Tv. Malsawmtluangi (U Sawmi), Pu C.
F. Lalremruata in Asalatpur-ah neih Lawmkima leh Pu Lalthangkima te
niin sawhchhiar pir ho na an nei ng- chu beisei anni nghal bawk a ni.
06 NUNNA TUIKHUR : DECEMBER 2014

KHAWVEL TUKVERH
PHILIPPINES-AH THLIPUI RONALDO : Khawvela footballer
TLEH VANGIN MI MAKTAD- ṭha ber Cristiano Ronaldo chuan La
UAI KHAT INSAWN CHHUAK : Liga record thar a siam. Bernabeu-a
Philippines khawchhak lam chu kar Real Madrid-in Celta Vigo 3-0 a an
kalta Inrinni khan thlipui, Typhoon hnehna inkhelah hian Ronaldo hian
Hagupit-in a nuai a, thingkung tam La Liga-a hattrick vawi 23 a siamna
tak a chhem tluk bakah in chungte a la a thleng a, hei hi hattrick siam hnem
a, power line pawh hmun tam takah a ber record thar a ni. Hei bakah hian
chhe bawk. Thlipui hian ruahtui a pai inelna zawng zawnga a zawna vawi
tel bawk a ni. 18 an chakna thleng Real Madrid ch-
uan Spanish record dinglai an nih rual
bawk.
Bernabeu-a inkhel hi Ronaldo-
a’n Real tana a game 178-na a ni a, he
inkhelah hian a club tana a goal 200-
na a thun bawk. Kum 29-a upa 2014
Ballon d’Or chawimawina dawng tura
rin kai berte zinga mi Ronaldo hi hun
Thlipui tleh hma hian a tlehna tawp hma lawkin thlak a ni a, khelmual
tur biala cheng zinga mi maktaduai a chhuahsan tur hi lawm a hlawh a,
khat chu hmun him lamah sawnch- stadium chhunga mipuite chuan ding
huah an ni a, hei hi ṭum khata ven- chunga kut bengin an lawm a ni. Real
thawn thila mi sawnchhuah an nih tam superstar hian Reak forward ropui ni
ber ṭum a ni tih UN agency chuan a ṭhin Alfredo Di Stefano leh Athletic
sawi. Bilbao player ropui ṭhin Telmo Zarra-
Typhoon Hagupit hi a thawk na te hattrick record chu Marcelo cross
hle a, a vanglai takin darkar khata km ball a tih goal chiah hian a khum ta a
175 in a tleh niin khawchin zirtute ch- ni.
uan an sawi. Inrinni zan dar 9.15 khan Real Madrid defender, Ser-
thlipui hian Eastern Samar-a Dolores gio Ramosa chuan a teammate Ron-
khua a thleng a ni. Mahse a hmaa an aldo chungchang sawi in, “A statistics
inven lawk avangin thlipui tleh vang theh chhuah turu dan em em ni chu a
hian thi leh hliam an awm hriat a ni lo. atthlak lek lek zawk a ni. Dik tak ch-
uan ani anga player ṭha Real Madrid-a
HATTRICK RECORD SIAMTU ka khelh pui thei hi inchhuanna tha-
NUNNA TUIKHUR : DECEMBER 2014 07
mah ka ngai. A thiam zia hi sawifiah atang khan an lo thawk tan tawh a, a
hleihtheih pawh a ni lo a, a thiam zia hmaa a ma in bulb 502,165 hmanga a
sawi nan hian a hranpaa thu phuah cheimawi ai chuan a mawi lehzual hle
chawp hial a ngaiin ka hria. Tunah hi a, an chhungkaw pawisa $138,000 a
chuan record awm thei zawng zawng hmang a ni.A in cheimawi ena tlawhtu
a khum chho mawlh mawlh mai a nih mi 12,000 chu nasa taka khuma kumin
hi,” a ti. hian mi 200,000 tlawhtu an neih an in-
beisei nghe nghe a ni.
A ZAWNA KUM 3 CHHUNG
KRISMAS CHEIMAWIA WORLD
RECORD SIAMTUIN KUMINAH
NASA ZAWKIN CHEIMAWI LEH
TA! : Australian pa hausa, David
Richards chuan a in leh a vel Krismas
denchhena a cheimawina ropui tak
avangin kum 2011 atang khan World
Record a lo siam tawh a, amah chuan Kumin hian kum 2002-a a fapa
‘crazy Christmas lights guy’ a inti thla mi Thomas-a an sunnaa tanpuitu
phah nghe nghe a, nikuma a in leh a SIDS and Kids te tanpui letve nan tiin
vel a cheimawina avang chuan kumin Petrie Plaza tlawhtute luh man atan
hian Petrie Plaza, Canberra Central gold coin pek zel a ngai dawn a, chuta
Business District chei tura sawm a ni tanga sum tlingkhawm SIDS and Kids
a, chutianga sawm anih rau rau takah te pual tur a ni ang. Petrie Plaza chei-
chuan a hmaa a in leh a vel a chei- mawina atan hian a ruhrel siam nan,
mawina chu duh khawp lovin Petrie steel chu ton 22 an hmang a ni. Tunah
Plaza chu 3D image lights-in a chei- hian Petrie Plaza hi a duh duh tlawh
mawi a, helai hmun sq ft. 41,000-a zau theih tura hawn a ni tawh a, Kumhlui
Thlahzan thleng an hawng dawn a ni.

EPTUTE’N HINDU-A INLET-


TIR CHUNGCHANG HOUSE-AH
AN SAWI CHHUAK : Agra, Uttar
Pradesh-ah Thawhṭanni khan Mus-
lim mi 200-te chu Rashtriya Sway-
amsevak Sangh (RSS) nena inzawm
chu light bulbs maktaduai 1 aia tam ti- pawl, Bajrang Dal leh Dharam Jagran
hennan wire/cable pawh km 120-a sei Samanvay Vibhagh te’n Hindu-ah in-
an hmang ta a, he hna hi October thla lehtirin lakluh inkhawm an buatsaih
08 NUNNA TUIKHUR : DECEMBER 2014
a, hemi chungchang hi nimina Par- te’n inkhawm an buatsaih hi ‘home-
liament inkhawmah eptute’n sawich- coming’ tiin an vuah a, muslim mi
huakin sorkar chu insawifiah turin an 200-te chu puithiamin Hindu-ah a
phut. lalut a ni. He inkhawm buatsaihtute
chuan December 25 hian Aligarh-ah
Kristian leh Muslim mi eng emaw zat
chu Hindu-a lakluh inkhawm an buat-
saihsak leh dawn niin an sawi.
Uttar Pradesh Chief Minister
hlui leh BSP hruaitu, Mayawati chuan
Agra slum area-a Muslim chhungkaw
57-te Hindu-a inlet tura thamna leh ti-
hluihna hman a nih chungchang chu
sorkar chuan a sawifiah ngei a ngai a
Rajya Sabha inkhawmah eptu ni, a ti. “Eng sakhua pawhin enhran-
MP-te chuan mi 200 rual Hindu-a na neiloa an sakhua an zui theih chu
lakluh inkhawm buatsaih a nih chun- sorkar mawhphurhna a ni. Tihluihna
gchangah BJP chu na takin an sa- hmanga sakhua inlettir chungchang hi
wisel a, he inkhawm buatsaihtute hian sorkar chuan a ngaizam mai tur a ni lo
Aligarh-ah Hindu-a lakluh inkhawm a, hetiang hi a thlen tawh lohna tura
hi an buatsaih bawk niin an sawi. hma a lak a ngai a ni,” a ti.
Uttar Pradesh-a Hindu-a an
inlehtir zinga pakhat chuan police AN INKHELH LAIIN TEKIN A
hnenah FIR a thehlut tawh a, chhun- DENG : Peru rama club lian pahnih
gkaw 57 thlang chhuakin, Hindu-a an Sport Aguila leh Union Fuerza Minera
inleh chuan duhsakna leh hamṭhatna ten Copa Peru Cup semi-final an khelh
hrang hrang pek an tiam niin a sawi. laiin Sport Aguila player, kum 21 mi
Inlet zinga pakhat chuan, “Ration card
leh Aadhar card-te pek min tiam a,
police-te’n min tibuai ngai lo ang tiin
min hrilh bawk. Kan rethei si a, kan
tan tih theih dang a awm lo a ni,” a ti.
Inkhawmna hmun buatsaiha an kaltir
hian Hindu-a an inlehtir dawn tih tam
tak chuan an hre lawk lo niin an sawi
bawk.
Thawhṭannia Bajrang Dal leh Joao Contreras leh linesman pakhat
Dharam Jagran Samanvay Vibhagh- chu chu tek (Lightning)-in a deng a.
NUNNA TUIKHUR : DECEMBER 2014 09
He thil thleng hlauhawm tak avangin a awm tan a, 2002 khan moral harass-
inkhel hi tihtawp nghal niin inhliam ment-ah pawngsual chu pawm a ni ta
pahnihte hi Damdawi In panpui nghal a, Kumtinin pawngsual 75,000 thleng
niin an nunna an chhan hman hram a ziah ang a ni a, hmeichhia pawngsual
ni. case 3,771,850 a awm tawh a ni.
Union Fuerza Minera Club 6. Germany - Pawngsual vang hian
chuan hemi chungchanga an thuch- Germany-ah chuan hmeichhe puitling
huahah, “Thilthleng hlauhawm tak leh hmeichhe naupang an vaiin
lak atanga min chhanchhuah avangin 240,000 an thi tawh a, kumin ringawt
Pathian chungah lawmthu kan sawi hian 6,507,394 pawngsual case ziah-
mawlh mawlh e” tiin. luh a ni tawh a ni.
5. United Kingdom - An Overview
KHAWVEL A PAWNGSUAL of Sexual Offending in England and
THLEN TAM BER NA RAM 10 Wales an tih chuan kumtinin pawng-
TE : 10. Ethiopia - Ethiopia-ah hian sual 85,000 an awm ziah ang a ni an
pawngsual hi an harsatna tawh lian ti a,Hmeichhe 5 zela 1 (Kum 16-59
tham tak a tling a, UN chuan kumtinin inkarte) chu pawngsual ang an ni an ti.
60% hmeichhe pawngsual a thleng 4. India - National Crime Records Bu-
thin a ti. Thianhova hmeichhe kidnap reau chuan kum 2012 khan pawngsual
a pawngsual a hluar hle a, hmeichhe case 24,923 a awm thu an report a, tu-
kum 11 pawngsuala nupuia neiha tiam nah chuan minit 22 dan zelah pawng-
te, sipaiin civil hmeichhia pawngsu- sual thleng ang a ni an ti.
alte a thleng fo a ni. 3. Sweden - Europe rama pawngsual
9. Sri Lanka - UN Multi-country thlen tamna ber Sweden-ah hian mi
Study on Men and Violence chuan 100,000 zela 63 te chu pawngsual an
gang rape an tih ang chi hi 96.5% ni.
a thleng niin an report a, heng hi 2. South Africa - Hmeichhe 4 zela
hmeichhe pawngsual vek a ni. 3 te chu an tleirawl chhuah hlima
8. Canada - Canada-ah chuan hmeich- pawngsual tawk ang an ni a, pawng-
he 3-a 1 zelin pawngsual an tawk anga sual vanga tanina tan hun chhung hi
chhut a ni a, Justice Institute of Brit- kum 2 a ni ber.
ish Columbia chuan hmeichhe 17 zela 1. United States - U.S ah hian hmeich-
1 chuan pawngsual an tawk a, chung he 6-a 1 in pawngsual an tawk ang a
zinga 62% te chuan hliam an tuar a ni ni a, mipa 33-a 1 pawngsual ang an ni
a ti ve thung. bawk niin National Violence Against
7. France - 1980 thleng kha chuan Women Survey chuan a tarlang a,
pawngsual hi France-ah hian crime a pawngsual tawk 91% te hi hmeichhia
ni lova, 1992 atang khan khapna dan niin 9% chu mipa an ni an ti.
10 NUNNA TUIKHUR : DECEMBER 2014
MADONNA ZAITHIAM ZINGAH tawh a ni. Hei hi Law Commission
A HAUSA BER : A upa tawh a, rawtna anga ngaihtuah a ni tih a sawi
mahse a chuai thei lo. Madonna hi tun- bawk.
lai khawvela zaithiam hlawhtling a la Law Commission chuan mahni
ni reng. Mautâm hma leh khawnvartui intihhlum duhna khawp rilru put chu
pâwl hma aṭanga zaithiam lar tawh kha rilru lam natna chi khat a ni tiin, he-
tun thlenga hlawhtling leh sum lalut tiang rilru pute chu hrem loa duat taka
hnem a nihna a la bâng lo.Wealth-X- enkawl an ngai zawk a ni, a ti. Mi tam
in recording artist zinga hausa a thlan takin rilru natna leh buaina neih avan-
chhuahah Madonna chu a hausa ber!!! ga intihhlum duhna khawp rilru neite
Zaithiam hausa ber berte : hremna lo pek chu a nunrawn thlak
1. Madonna - $800 million tiin an lo sawisel fo tawh a ni.
2. Paul McCartney - $660 million
3. Dr. Dre - $650 million US SENATE COMMITTEE-IN
4. P. Diddy - $640 million CIA CHETDAN REPORT A TICH-
5. Celine Dion - $630 million HUAK : US Senate Select Committee
6. Bono - $590 million on Intelligence report chuan firfiakte’n
7. Mariah Carey - $520 million kum 2001 September 11-a US an beih
8. Jay-Z - $510 million hnua Central Intelligence Agency
9. Elton John - $450 million (CIA)-ten al-Qaida firfiak pawl nia
10. Beyonce Knowles - $440 million rinhlelhte an dawpnaah rin phak bakin
an nghaisak ṭhin thu leh, intelligence
SORKARIN IPC SECTION 309 A lam tana thil ṭangkai an hriatchhuah
TITAWP DAWN : Sorkar laipui ch- phah chuan loh thu a tarlang.
uan Indian Penal Code Section 309, He report tihchhuah a nih vang
mahni intihlumte thil sual tia puhna hian firfiakte’n ram hrang hranga US
chu tihtawp a tum. He Section hnuaiah mi leh an hmun pawimawhte beihna
hian mahni intihhluma hlawhtling lote chhuanlamah an hman hlauhthawn
chu thilsual tia puhin kum khat thleng thilah fimkhur tura hrilh nghal an ni.
jail tantir theih an ni. US Pres-
IPC Section 309 tihtawp tum- ident Barack
na hi state 18 leh Union Territory 40- Obama pawhin
te’n an thlawp a ni. CIA-te chetdan
Minister of State for Home Af- chu an ngaih-
fairs Kiren Rijiju chuan August thla dan pel a ni tih
khan Lok Sabha hnenah IPC Section a sawi bawk.
309 tihtawp tumin Union Home Min- Report-ah hian
istry chuan hma a la mek tih a lo hrilh CIA hian an mi
NUNNA TUIKHUR : DECEMBER 2014 11
mante dawpna atan ‘Russian Roulette’ a thinlung chhungril bera a hmangaih
te an hmang a, thu zawhfiahna lama thu a hrilhna a ni.
training pawh neilote’n thu an zawt a,
power drill hmanga verhah te an vau KUMINA HLAWHTLING THAR
ṭhin niin a tarlang. Hei bakah hian na ZAITHIAMTE : Kum dang ang lo
taka sawisain, ‘rectal feeding’ te an takin kumin hian khawvelin a hriat
hmang a, pakhat chu an sawisak laiin lar thar zaithiam a ngah hle a, kum
a thi a, ṭhenkhat chu an ruhte a tliak chanve a ral meuh chuan award hrang
bawk niin a sawi. hrangah an hmel a lang a, an hming
CIA director John Brennan ch- pawh a langsar ber ber a ni hlawm.
uan kum 2001-a US beih a nih hnua Nikum lama kan hriat lar loh,
US President George W Bush-a hnu- kumina kan hriat thar zinga bûk rit em
aia tactic thar an duan hi a chhan thung em chu Iggy Azalea hi a ni. He rap-
a, thil tihsualte nei mah se, indawpna tress hian Nicki Minaj hlawhtlinna a
atana waterboarding an hmante chu rawn dâl a tih ngam ang. Rap game-ah
firfiakte’n pawikhawihna tur an ruah- Nicki Minaj-in hmeichhe lamah ro a
man hriatchhuahna atan an hmang rel ṭhin a, mahse kuminah erawh ch-
ṭangkai a, hei vang hian firfiakte hi uan Nicki Minaj hming kan sawi ta
manin mi tam tak nunna chhanhim a meuh lo a, Iggy Azalea a ni kan sawi
nih phah ṭhin a ni tiin a sawi. tâk thung.
Committee hotu, Senator Di-
anne Feinstein chuan New York-a
World Trade Centre leh Pentagon-te
beih a nih hnu khan al-Qaida firfiak
pawl a mi nia rinhlelh mi 119 vel man
an ni tawh a, heng mite hi CIA enkawl,
tan in ruk-ah emaw, Cuba, Guanta-
namo Bay-a US detention center-ahte
thu an zawtfiah ṭhin niin a sawi.
A dang leh chu Sam Smith
MARILYN MONROE LEHKHA- hi a ni. Stay With Me chu khawvel
THAWN : Kar tawp khan Beverly ṭhalaitena an âtchilh a ni a, I’m Not
Hills-ah Marilyn Monroe love letter The Only One a sakin mipui an ṭê
lilam a ni a, $78,000 zeta hralh a ni. tuar tuar thei a, Leave Your Lover chu
He lehkhathawn hi a pasal Joe DiMag- an zâwm dual dual thei. A thiamzia
gio-an amah, Marilyn-i a thawnna a inhrilh chiam a ngai lo.
ni. Thuseipui a inziak lo a, DiMaggio British mi bawk, Ed Sheeran
hian Marilyn a hmangaih tak tak zia, tan kumin hi kum chhinchhiah tlak a
12 NUNNA TUIKHUR : DECEMBER 2014
ni. Tuna a album hit X pawh hi kar Day of Yoga’ atan a puang ta.
khat chhungin copy 210,000 ngawt a ‘International Day of Yoga’
hralh thei a nih kha. Australian boy resolution hi India ambassador to UN
band 5 Seconds of Summer kumin Asoke Mukerji an UN-ah hian intro-
aṭangin khawvelin a âtchilh thar a, duced ram 175 in lungrual (co-spon-
Hozier a rawn lang thar bawk. sor) an remti a, hei hi general assem-
Brantley Gilbert a rawn bly resolution a tawh zawng zawngah
hlawhtling thar a, Pentatonix kan thlawptu ngah ber a ni.
hmelhriat thar bawk. All About That Tin, hei mai bakah hian heti
Bass hmangin Meghan Trainor kan hre ang thil, ram eng pawhin UN-a rawtna
thar a, Lecrae chu Kristian huang ch- an thlen atanga ni 90 pawh a ral hma
hung aṭangin khawvelin mainstream- a, hman (implement) nghal hmasakber
ah kan hre thar bawk. ala ni bawk.
American mi aiin ramdang He resolution hi ‘Global
an langsar zawk tlat! Kumina lar thar Health and Foreign Policy,’ agenda
zinga a hit ber berte hi American an ni hnuaiah ngaihtuah a ni a, general as-
lo a, hei hian music a universal-zia a sembly member 193-ten kumtin June
tilang. Ed Sheeran leh Sam Smith te 21 chu ‘International Day of Yoga’
hi British mi an ni a, Iggy Azalea leh atan hman nise tih chu an remti a ni.
5SOS te hi Australian an ni.
HONG KONG COURT IN NAW-
INTERNATIONAL DAY OF YOGA RH HUAIHAWTNA HMUN
ATAN JUNE 21 PUAN A NI TA : CHHUAHSAN TURIN A TI : Hong
Dec 11, 2014: Post hmasa lama kan Kong high court chuan democracy
sawi tawh angin PM Narendra Modi- phuta thla hnih chuang zet nawrh
an a rawt atanga thla thum pawh tling huaihawtte chu an khawpui chhunga
lovah Nimin, Ningani-a UN general an inkulhna hmunte chhuahsan turin
assembly chuan Yoga chu hriselna leh nimin khan thupek a tichhuak. Kum
ngaihtuahna tha leh thianghlim a neih 2017-a Hong Kong hotu lu ber th-
tir a ni tiin, June 21 chu ‘International lanna neih turah China sorkar chuan
candidate atan committee in a thlanch-
huahte dah an nih tur thu leh, commit-
tee chhawpchhuahte aṭangin mipuite’n
an duhzawng an thlang dawn tih a
sawi. Mahse zirlai pawlte chuan hei
hi duh loin, democracy kalphung anga
mipuite’n an mi duhzawng ber an hotu
atan an thlan phutin, nawrh an huai-
NUNNA TUIKHUR : DECEMBER 2014 13
hawt a ni. Hun rei tak chhung nawrh KRISTIAN NAUPANGTEN ISUA
hi huaihawtin, kawtthlerah an inkulh AN PHAT DUH LOH AVANGIN
bawk a, hei hian Hong Kong khawpui IS TEN AN LU TANSAKIN AN
nunphung pawh at tihkhaihlak phah MARTAR TA! : Mosul khawpui,
hle. Iraq-a naupangte te Kristiante chuan
an luan tansak dawn darkarah pawh
Isua an phat duh lo! Kum 15 aia nau-
pang vek an ni a, pali an ni. IS ten Is-
lam ho prophet Muhammad-a zuiin be
ve se la nungdamin an chhuah ang tia
an tiam mek lai chuan , “No. We love
Yasua (Jesus). We have always fol-
lowed Yasua.” an ti fan a, an thlemth-
luk zawh loh avang chuan an pali ch-
uan an lu chu an tansak ta nge nge niin
Andrew White,Anglican priest, ‘Vicar
of Baghdad’ chuan a video tihchhua-
hah chuan a sawi a ni. He thil thleng
avang hian naupangte te hi an huaisen
Hong Kong hi British colony a ni ṭhin zawkin an rinna kawngah an nghetin
a, kum 1997 khan China hnenah hlan a an chiang zawk a ni awm mange tiin
ni. ‘One country, two systems’ formu- White chuan a sawi bawk.Hetia nau-
la hmangin China hian Hong Kong hi pangte lu an tansak dawn hian IS ho
a awp a ni. China chuan kum 2017-a chuan an pate chu biaktirin naupangte
Hong Kong hotu tur thlanga vote thlak chuan, Ka pa Isua hian min hmangih lo
hi remtih sak mah se, candidate-te chu em ni ? Kei chuan ka hmangaih asin!
China sorkarin a ruat committee-te’n an ti a, telephone-in ralkhat atang ch-
an endik ang a, an thliar leh phawt uan a pa chuan, ‘E hmangaih tehreng
dawn niin a sawi. Hei hi zirlaite ch- e, Isua hian a hmangih reng fo dawn
uan an duh lo hle a, mipuite chuan an che alawm’,tiina lo hrilh a ni.
duhzawng ngei an tlanchhuah an phut (Mark Andrews : Dec 3, 2014 : Cha-
a, China sorkar ruat committee-te’n an risma News)
lo enfiah hmasak chuan China sorkar
duhzawng mi chauh thlan chhuah an
ni dawn tih an sawi. Lungawilohna
lantir hian khawpui chhung kawngpui
pawimawh leh sorkar office-te dangin
nawrh an huaihawt a ni.
14 NUNNA TUIKHUR : DECEMBER 2014
EATEN ALIVE AN SAWISEL : “Ka thisente hi a vial ṭawlh ṭawlhin ka
Discovery Channel chuan Pathianni hria,” a ti a, a zial nasa hman viau a
zan khan saphai lam chi, Anaconda-in niang.
mihring a dawlh a tumna video chu an Beisei loh anga thil a thlen
tichhuak a, mahse beisei angin miin leh tak si avang hian he show entute
an lawm tlat lo. He video an tihchhuah an lawm lo hle a, sawisel a hlawh hle.
hma hian PETA lam chuan nasa takin PETA chuan a hma aṭangin Discovery
an lo sawisel tawh a ni. channel-in tihchhuah an tum hi an lo
sawisel tawh a, ramsa khawngaihthlak
tak tihhrehawmna a ni, an ti. Dawlh
turin a tha zawng zawng a hmang a,
luak chhuahtir leh a nih chuan nasa ta-
kin a chau dawn an ni. Nunrawnna a
ni, tiin an lo sawisel tawh a ni.

RELKAWNGA VANDUAINA
THLENG VANGA THI MI 18,735
AN TLING : Ramchhung hmun hrang
He video siam tur hian natu- hrangah relkawnga vanduaina thleng
ralist Paul Rosolie chuan anaconda a ṭhinte tihtawp tumin thuneituten hma
indawlhtir a tum a, a dawlh chuan a la mah se, thi zat hi an la pung zel.
hnuah luak chhuahtir leh tur a ni. Ro- Railway ministry hnuaia
solie hian a bik taka ṭhui thuamhnaw a safety wing-in data a tihchhuahah,
inbel. kum 2011 khan relkawnga vanduaina
Rosolie hi thuamhnaw bik an thleng vanga thi mi 14,973 an awm a,
haktir hnu hian vawk thisenin an chulh 2012-ah 16,336, 2013-ah 19,997 niin,
chhuak vek a, leiah an mut a; anacon- kuminah October thla thleng khan mi
da ft 25 vel zeta sei an hmu a, mahse a 18,735 an thi tawh bawk a ni.
puar lai tak a niang, he anaconda hian Relkawnga thihna tawktu zin-
a melh pawh a melh peih lo. A hnuah ga a tam zawk hi dan loa kawng kân
a aia tê deuh an hmu leh a, hei hian a te, rel aṭanga tla te, accident leh mahni
zial a, a dawlh tum ta a ni. intihlum an ni tih railway ministry of-
Rosolie chuan, “Min han zial ficial chuan a sawi.
tak tak chu ka nak ruh hi a tliak dawn Railways chuan relkawnga
emaw ka ti hial a ni,” a ti. Mahse dawlh vanduaina thleng ṭhin tihtawp a nih
tuma a zialna velah hian Rosolie hi a theih dan ngaihtuahin kawng hrang
tihlum thei mai dawna an hriat avangin hrangin hma a la a, mipuite hnenah
an titawp ta daih a ni. Rosolie chuan, pawh kawng kanna atana rel kawng
NUNNA TUIKHUR : DECEMBER 2014 15
hmang lo a, over bridge hmang turin
an chah fo ṭhin.
Ramchhung hmun hrang hran-
gah railways hian relkawngah hian
kawng kanna, mihring ven loh hmun
11,563 a nei mek a ni. Official-te ch-
uan dan loa kawng kante chu Rail-
ways Act Section 147 hnuaiah hrem
theih an ni tih a sawi a, dan loa thil tite
dapchhuah hna pawh uluk taka thawh Delhi khawpui transport service pek
ṭhin a ni tih an tarlang. tur chungchangah pawh Uber com-
Railways chuan mihring ven pany chu blacklist-ah a telh nghal a ni.
loh, unnamed level crossing te chu ti- Delhi sorkar chuan hmeichhe pawng-
hbo vek a tum a, mahse hengte hi a sualtu, Uttar Pradesh mi, Shiv Kumar
tahtawla khar an ni ang. Yadav-a taxi permit, registration cer-
tificate leh driver licence-te chu a ti-
DELHI-AH UBER TAXI SER- tawpsak nghal tih a sawi. Hei bakah
VICE TIHTAWP A NI : Global cab hian Uber company chuan taxi service
company, Uber driver pakhat chu chu ‘UberApp’ tih hming an puttir a,
Delhi khawpuia hmeichhe pakhat, a an service chungchang chu thil hriat-
taxi hmangtu pawngsuala puh a nih sual awl tak a ni tiin a sawi bawk.
avangin Thawhṭanni aṭang khan Delhi Police-te chuan Yadav-a hian
khawpui chhunga Uber taxi service hi Uber-a hna a hmuh theihna atan senior
tihtawp a ni. police officer pakhat hnen aṭanga char-
Uber taxi service hi a acter certificate nei angin an inziak a,
inzarpharh zau tawh hle a, khawpui a certificate pawh hi a lem nia sawiin,
200-ah an service a ni. Delhi-a an taxi a neih theih dan hi an chhui mek tih a
driver pakhat chuan kar kalta Zirtaw- sawi. Hei bakah hian Uber kalphung
pni zan khan hmeichhe pakhat, kum pawh an chhui thu an sawi bawk.
25 mi chu pawngsualin a tlanchhe zui Pawngsualtu Yadav hi kum
a, mahse Pathianni khan police-te’n 2011 khan hmeichhe pawngsuala puh
Uttar Pradesh-ah manin thu zawhfiah a nih vangin man a lo ni tawh bawk
turin an la kawl mek a ni. a, thla sarih tantir a nih hnuin ngaih-
Pawikhawihna thleng vang dam a ni. Uber taxi service hian Delhi
hian Delhi khawpui chhungah lungawi khawpui bakah Mumbai leh hmun
lohna nasa taka lantir a ni a, hemi hnu dangah office 13 a nei a, metro city
hian Delhi sorkar chuan Uber service zawng zawngah office a nei vek a ni.
a titawp a, hei bakah hian nakin zelah Union Home Minister Ra-
16 NUNNA TUIKHUR : DECEMBER 2014
jnath Singh chuan Delhi khawpuia engineer a ni a, kum 1980 khan a hna
pawikhawihna a thlen hnuin state za- a bansanin hnathawk tura naupangte
wng zawngte chu internet-based taxi chhawr luih thin do turin a pen chhuak
service khap dan ngaihtuah turin a a, tharum thawh lovin hei hi hun pum
hrilh. Hetihlai hian Transport Minister sengin a buaipui a ni. A pawl, nau-
Nitin Gadkari chuan ramchhunga taxi pangte chhanchhuaktu pawl, Bachpan
firm licence pekchhuah zinga hmun Bachao Andolan hian kum 30 vel ch-
thuma ṭhena hmun khat chu a lem nia hungin hnathawk tura chhawr luih,
hriat a ni a, mahse khap ringawt chu naupang 80,000 chuang an chhanch-
buaina chinfelna a ni lo tih a sawi. huak tawh a, tunah hian chhanchhuah
Home Ministry chuan State sorkar ngai, vbc. 6 vel an la awm niin a sawi.
aṭanga phalna nei lo taxi service-te
CANADA RAM A chhungkaw pak-
chu hmang lo turin mipuite a ngen.
hat chuan an chhungkaw pa ber chu
KHAWVELA CHAWIMAWINA a thih hnuah tawngtai dam leh tumin
sang ber, Nobel Peace Prize chu In- an in chhawng chung lamah thla 6 ch-
dia mi, Kailash Satyarthi leh Pakistan hung an kawl a, he chhungkua hi he in
tleirawl, Malala Yousafzai-i hlan an atanga hnawhchhuah an nihin ruang hi
ni dawn ta a, zaninah hian Norway hmuh a ni. A nupui, kum 50 mi, Kaling
khawpui, Oslo-a inkhawm urhsun Wald-i sawi danin, a pasal a thih hian
takah he chawimawina sang, dol- Police te a hriattir lo a, a pasal, Peter
lar nuai 11 keng tel hi hlan an ni ang Wald hi kum 52 mi niin nikum March
a, tangkafai hi kum 60 mi, Satyarthi thla khan a thi a ni. Kaling Wald-i
leh kum 17 mi, Malala hian a inzah hian a pasal ruang hi Hamilton-a an
sem ang. Yousafzai-i hi Nobel Peace in chhawng chung lama khumah zal-
Prize dawng zinga naupang ber a la hin, a rim a chhuah loh nan pindan hi
ni a, Oslo-ah Malala chuan, he khaw- a kalh tlat a, an chhungkuaah hian an
puiah hian tangkapui ropui tak dawng fate 6 zinga 5 leh mi dangte pawh an
tur ringawta kal an nih loh thu leh, awm ve a ni.
khawvel puma naupangte cho chhuak BIAKIN CHEI HNATLANG : Ni
a, an dikna leh an chanvo humhim tura 22/12/‘14 (Mon) zing lam dar 10:00
pen chhuak tura fuih chu an duh ber a hian Ṭhalaite Biak In chei a hnatlang
nih thu a sawi. He chawimawina hlan- neih tur a ni dawn a, hemi a mawh-
na inkhawm ropui tak pindan chhun- phurhna min lak sak tur hian Pi Man-
gah hian Taliban hovin an kah tuma thangi leh Pi Jenifer Parvuli te chu
Malala-i hak, a sikul uniform thisen ruat niin, members a tam thei ang ber
kai hnuang chu pho chhuah a ni dawn thawk chhuak tur in kan in ngen nghal
a ni. Kailash Satyarthi hi electrical bawk a ni.
NUNNA TUIKHUR : DECEMBER 2014 17

HLAWHTLINNA THURUK
- Rev. Dr. Esther Chemi

I tan hun remchang (opportunity) a lo awm in hmang zel tura inpeih


reng hi hlawhtlinna thuruk chu a ni.

Hlawhtling tur chuan dan chi thum zawm a tul a. Pakhatna: hun rem-
chang chu hmang rawh. Pahnihna: hun rem chang chu hmang rawh. Pathumna:
hun rem chang chu hmang rawh.

Dak tiket (Postage stamp) hi en la ngaihtuah teh: a neitu tur hnen a thlen
hma chu a thawntuin a bel angin a bet tlat a ni.

Ka vanglaiin thil sawm tih puitlin ka tum a, mahse pakua ka pam tul a.
Hlawhtling lo nih chu ka duh lova, chuvangin vawi sawm ka bei nawn ta a.

Tih tak tak na tel lo chuan thiltih puitlin a harsa.

Hlawhtling tur chuan pianpui finna hi sawm a pakhat hman a ni a, mut


mu chhing lo leh thlansaphulkaia thawh tak takna hi sawmah pakua hman a ni.

A harsat poh leh a hlawhtling chu a ropui thin. Thlawhna khal thiam tak
chuan thlipui nasa tak leh chhumpui zing mup su tlangin hming that a hlawh
chauh.

Mifing pakhat nen an tum khatin kawmna neih chu a thla tel seng a leh-
khabu chhiar teuh aiin a hlawk zawk.

Kumkhua a dam reng tur ang in a thil zir ngun rawh.

Naktuk thi mai tur ang in a khawsa ang che.

(He thu hi Wisdom July 1998, page 42 a mi lehlin a ni).

Mi taima tan thil harsa a awm lo.


- Chinese thufing
18 NUNNA TUIKHUR : DECEMBER 2014

PATHIAN HNENA
LAWMTHU SAWI
- Rev. Dr. Esther Chemi

M

ak ka va han ti em ve aw! Mite hian Pathian hnenah lawmthu sawi
tur hi an va han hre nasa tehlul em ve le!
1998-99 kum khan Birmingham city, Kingsmead College-ah kan Pathian
leh kan Kohhran, Methodist duhsaknain Church Management ka zir ve a. Tuk
tin leh tlai tin hian minute 15 chhung devotion kan nei ziah thin a. Chutah chuan
hun neitute tawngtai thuchham hi ka lo ngaithla kar thin a. A bik takin Sapho
tawngtai hi ka ngaithla lehzual bik thin. An tawngtai chhung chu a rei lo va;
mahse Pathian hnenah lawmthu tam tak an sawi hman thung. Tul tehchiama ka
hriat lohte hi an chham tel zel thin a. “Ni te, thla te, arsi te, thlifim te, ni thar te,
khaw eng mawi tak te, min pek avangin kan lawm e” tiin, tam deuh deuh hi hun
tlemte chhungah an chham hman thinin a ropui ka ti hle thin. Chuta tang chuan
Pathian hnena lawmthu sawi tam tur a nihzia ka hre lehzual sauh a, sawi tam
pawh ka tum tan ve ta a, mahse ka rinaiin hma ka sawn teh chiam lo.
BBBC College, Bangalore-ah leh Isua Krista hnenah min chhandam
B.Th ka zir laiin kan class-ah Dr. Iron avanga kan lawmthu hi sawi fo thin
Side-a’n a subject min zirtir hmain a tha ang. Mipui hmaa kan tawngtai
tawngtaina tawite a neih a ka la hria- pawhin Dr. Iron Side-a angin chham-
treng chu, “Kan Pathian, i fapa Lal Isua chhuak ngat thin i la, a that ka ring a
Krista min pek avangin kan lawm a, ni.
Isua Krista zarah chhandama kan awm Kum 2001 April thla khan
avangin lawmthu kan hrilh a che” a ti Bangalore-ah mi phur pawl tawngtai
a. Tha hi ka ti em em mai a, lawmthu inkhawmnaah ka va tel ve a, an tan
sawina tur dik tak a niin ka hria. Chuta hnuah ka thleng ve chauh a. A inch-
tang chuan a chang changin keipaw’n hawkin an tawngtai a, nu pakhat a
Pathian in Lal Isua Krista min pek tawngtai zawh hnuin a dang pakhat a
avangin leh Isua hmanga chhandamna tawngtai a. Chu nu chuan minute nga
min pek avangin Amah Pathian hn- (5) chhung hi Pathian hnenah law-
enah lawmthu sawi ka ching tan ve mthu hlir a sawi a, chu mi hnu chuan
ta. Chutiang lam zawnga tawngtai chu thudang a chham tawh ang chu ka ti
tunthleng hian ka hre khat khawp mai. rilru a, mahse lawmthu bawk chu chi
Chatuana nunna a thlawn a kan chang hrang hrangin a sawi zawm leh ta zar
hi khawvrelah a lawmawm ber a, chu zar a; ka thut chhung chu minute 30 a
chhandamna min petu Pathian hnenah ni a, ka thut chhung zawng chu chhum
NUNNA TUIKHUR : DECEMBER 2014 19
lo chat lovin lawmthu hlir a sawi Pathian hnena lawmthu sawi
mawlh mawlh mai a ni. Ngaihnawm dan chi hrang hrang a awm thei a,
takin a sawi a, a thiam bawk a, sawi tuna ka han sawi duh tak chu tawng-
nachang ka hriat loh tam tak hi a sawi taia lawmthu sawi hi a ni deuh ber a,
zar zar mai chu mak ka tiin amah chu hla pawhin lawmthu hi kan sawi nasa
fak tlak niin ka hria. Office chawlh ch- thei bawk a ni. Tin, Pathian hnena kan
hunga va chhim ve lawk mai ka ni a, lawm dante sawiho fo pawh hi a tulin
ka thu rei hman si lova ka kalsan ta a. ka hre bawk a ni. Chhung inkhawm-
Kha, rei tak chhung chu lawmthu hlir naah te Pathian hnena kan lawm
kha a sawi zelin ka ring ta a ni! Tum chhan inzawtin sawihona neih thin a
khata mi pakhatin minute 30 aia tam tha bawk ang. Subject pui pakhatah
lawmthu sawi tur hriaa tawngtai hi ka dah hrim hrim ila, beihrual thupuiah te
la hre ve lova ropui ka ti hle mai, Path- pawh hmang ila a tha viau ang.
ian pawh a lawm hlein ka ring. Pathian
hnena lawmthu sawi nasat a tul zia leh Mizo pa pakhat tawngtai thu,
a that tur zia ka ngaihtuah ve nasa ta a fiamthu thawhnaa pa pakhat sawi
ni. chhawn ka la hriatreng chu, “Aw Lal-
pa kan hnarte hi a chho zawnga i vuah
Philippi 4:4 ah Tirhkoh Paula loh avangin lawmthu ka hrilh a che, a
chuan, “Lalpa ah chuan lawm fo rawh chho zawngin i vuah chuan ruah tui
u; ka ti leh pek ang, lawm rawh u” a a lut awl dawn si a”, tih hi a ni a. A
ti a. Tin, “Lawm fo ula; bang lovin sawitupa chuan fiamthu thawh nan a
tawngtai ula; engkimah lawmthu hril hman avangin a sawi zawh veleh ch-
fo rawh u” (I Thes. 5:16-18a). Sam uan kan nui dur dur mai a. Tun hnua
ziaktu pawhin hmun tam takah Lalpa ka ngaihtuah letin nuihzatthlakah ka
hnena lawmthu sawi turin min fuih ngai tawh lovin thu tak tak ah ka ngai
nasa tih kan hre bawk. Kan Bible hian a, Pathian hnena lawmthu sawina tlak
vawi tam tak Lalpa hnena lawmthu a niin ka hria. Pathian chu remhre tak
sawi turin min fuih tih kan hre reng leh themthiam tak a nihzia pawh hei
chungin, a tak taka hman hi mi tam tak hian a tilang a ni. Kan taksa bung hrang
tan chuan a harsa maithei a. Tun atang hrang a vuah dante hi a nalhin a mawi
chuan rei deuh tak lawmthu hlir Path- a, a tha em em vek mai a, heng avang
ian hnenah sawi hi kan tihtur reng a ni te pawh hian tihtak zeta lawmthu hi
tih hriain, tihtak meuhvin Pathian hn- sawi fo thin tur a lo ni reng mai zawk a
enah lamwthu sawi i tum ang u. Fian- ni. Chutiang zel chuan Pathian hnena
rial tawngtainaah chuan mite hmaizah lawmthu sawi tur hi tam tak a awm a,
tur an awm lova; lawmthu hlir tam te lua awm lovin kan tana a thiltih za-
tawk tak sawi chiam thin ila a tha ka ti. wng zawngte kan hriat phak chin za-
20 NUNNA TUIKHUR : DECEMBER 2014
wng zawng hi sawi chhuah a, lawmthu Khang hun lai khan ringtute
hrilh fo i tum ang u. khan an thil neihte an intawm thin a,
ringtu an ni a, dan hnuaia leng an ni
Tin, mite hriata sawi zahthlak bawka, an zalen tawk lo a ni. Dan ch-
kan tih zawng te, entirnan: zunram kan uan ‘ti rawh, ti suh’, tih vek a nih avan-
thiar theih vang te, kan nui vak vak gin mihring te hian kan zawm famkim
thei te, kan tlan lawp lawp thei te, kan thei lo a. Chuvangin Lal Isua a thi a, a
duh duhin kan thu; kan ding; kan kun, thawhleh khan Thlarau Thianghlim a
kan mu zangthal, bawkkhupin kan mu rawn tira, thlarau chuan fapa aiawhin
thei te, kan ei-in thei te, kan inbual hna a rawn thawk a, a ringtute hnenah
thei te, khua kan hmu thei te, kutke hmeichhia, mipa a awm tawh lo. A in-
kim kan nei te, kan ha ala that vangte, puannate chauh lo chuan ‘Abba, ka pa’
chil kan lem thei te leh thil dang dang tiin an ko thei lo a ni.
avangtein lawmthu hi sawi fo a tha
bawk ang. Mimal tawngtainaah phei Thlarau awmna a piangah za-
chuan chham tur hi duh chuan a tam lenna a awm thin, thilpetu chuan a duh
thei hle a, kan hriat phak zawng za- zawng a pek thinah hian i chiang ang
wngte chham chhuaka lawmthu sawi u. Hmeichhia a pek ve avanga kan ngai
fo hi kan tihtur tak a ni. Pathian lovin thiam lo hi engvang nge? hmeichhia
engmah kan tithei si lova, kan chunga hi ramsa pawh an ni lo va, a petu in
a that zia hi ngaihtuah nawn fovin a chang tlakah a ruat zawk a ni. Pastor
hnenah lawmthu tam tak i sawi fo ang leh upate khapbeh theih ringtu kan nih
u. chuan ringtu nun ngaihtuahawm tak
kan ni ang.

Pathian thilpek hi mihringte


dan chi em ni? Lal Isuan hmeichhiate
RINGTUTE AWM DAN TUR hi rawngbawl a khap lo va, a tawng-
kam a ni hek lo, Petera te tawngkam

T irhkoh Paula leh Petera


te khan Kohhran hmasate
kha ringtute awm dan tur chungchang
a ni zawk. Lal Isua chuan,”ramtinah
kal ula thilsiam zawng zawng hnenah
chanchintha hi hril rawh u” a ti a ni.
an relsak thin a. Hmeichhiate awm Ringtute hian intichak tawn turin kan
dan tur leh tawngkam te, chhunglam infuih a, kan inzirtir a ngai a, a zau za-
rilru put dan tur, inchei dan te leh pas- wkin a zim zawkte thiah tumna rilru hi
alte chunga awm dan mawi te thlengin chu i pu lo hram ang u. Kan zain Path-
dan thu mumal tak a awm theih nan an ian tlante kan ni si a.
zirtir thin a ni.
21 NUNNA TUIKHUR : DECEMBER 2014

FANAU ENKAWL
(Ref: Sam 127 : 3; Thuf 22 : 6; 23 : 13; III Joh 4)
- Rev. F. Pachhunga

(chhunzawmna) K an hrem emaw kut kan thlak emaw a nih chuan, a chhan leh
vang tha tawk a awm tur a ni a, chu a chhan leh vang chu chiang takin kan hriat-
tir tur a ni. Nu leh pa tam tak chuan an fate an duat em em a, kuthmawr pawha ka
ben phalloh an ti hlarh hlarh a, school-a an hotuten an lo hrem pawhin an thinrim
pui hial thin. Naupang dawihzep zual, hrem lohva hauh ringawta tha thei mai
chu tlem azawng an awm thei ang. Mahse hrem ngai miahlo chu an tlem hle thin.
Hebrai 12:5-ah khan, “Ka fa, Lalpa thununna chu ngainep suh la, A zilhhauva
i awmin inthlahdah hek suh;Lalpa chuan a hmangaih chu a thunun thin a,fa a
lawm apiang chu a vaw thin asin ni,” tih kan hmu. Fanau enkawlna hmanraw
pakhat atan Bible chuan hrem leh vuak a sawi mawi a, hnam changkang hmasa
sapho pawhin hmanraw tha taka an lo neih chu tiang a ni. A tul phawt chuan
hmangaih tak leh hrehawm ti tak chung pawhin kan fate hi i hrem ngam ang u.

NGAIHSAK AN NGAI : Naupang- tuahin kan buai em em thin. Chutih


te hian an mamawh ber pakhat chu lai reng chuan kan ngaihsak thlahlel
puitling zawkte ngaihsakna hi a ni. An em em a, kan fate lo haw pawh kan
thil tih chi hrang hrangte hi hriatpui chiauau lova, kan vin tuar tuar thin.
zeltu an mamawh a, midang an ma- Lengbo turin kan tirchhuak a, vawk-
mawh ngawih ngawih a ni. School-a chaw kan buaipui vanglai tak tak phei
an kal dawnin ngaihsak an thlahlel a, chuan khawiiah nge kan fate an awm
an lo banin ngaihsak an phut a, lehkha tih pawh kan hre ngailo. Dik tak chuan
an zir leh an awm mai mai pawhin zanah pawh hian tam tak chuan kan
ngaihsak an mamawh reng a ni. Nu fate kan uap lumlo hlawm hle. Ngai-
leh pa tam tak chuan kan hna tul vang hsak thlahlel leh mamawh ngawih
hian kan fate hi kan ngaihsak hman lo ngawih kan fate hi an mamawh angin
hle thin. Nu leh pa tam takte hi chuan kan ngaihsak hman lo a ni ber. Hei
kan fate hi vawk ai pawhin kan ngai- hian zawi muangin min hmangaihna
hsak lo zawk. Kan ramah chuan vawk a titlem tial tial a, naupang thenkhat
kan vulh thin a nih kha. Vawk chu an phei chuan an nu leh pate chu ei tur
chhuah hlekin chaw ei laklawh pawh ngaihtuahsaktu ringawt angin an ngai
sawi lovin kan hual a, kan khung hma hial thei. Chuvang chuan kan fate i
loh chuan kan buaipui thin. Tin, mumal ngaihsak ang u.
takin zingah leh tlaiah chaw kan pe a, RIN NGAM TUR AN NI :
chhunah leh zanah an chaw tur ngaih Sum leh pai thuahte, hnathawh tur
22 NUNNA TUIKHUR : DECEMBER 2014
leh thil tihna chi hrang hrangah hian dan diklo tak neiin an nih tur ang ni
naupangte hi rinngam thiam an ngai pha lovin an awm phah thei. Chu-
khawp mai. An tih ai tih zawhsak ve- vang chuan kan hauh leh sawisel duh
kte, thil hlu deuh apiang an lak mai nikhuaah pawh, tawngkam mawi leh
hlauh avanga dahbo zawh vekte, tin, nalh zawk, keini ngei pawhin dawn-
thil lei tur leh hnathawh turahte pawh sawn nuam kan tih ngei tur hmangin
rinloh lutukte hian inrintawkna an kan hauin kan sawisel thin tur a ni.
neih tur a tikhawlo thei. Naupangte NAUPANG CHUAN FAK A
chu ring ngam ila, an tih theih awm LAWM HLE : Thufingte 16:24-ah
tawk hna leh tihturte tuksak thin ila, ti- chuan, Thu pai nuam chu khawithlar
chuan an inring tulh tulh a, an puitling ang a ni a,nunna atân a thlum a, ruh tan
ve viau thin a lo ni. Intiamkam tir a, hriselna a ni tih kan hmu. Hei hian tute
chu chu ka ti ang ti rawh tihtir chiam pawh hian kan lawmzawng tawngkam
chiamte hi kan rinloh zia tichiangtu a kan thatpui zia a tilang. Naupangte hi
ni fo thin a, an intiamna chauh an ngai fimkhur takin fak thin ila a tha. Thil
pawimawh a, thil dangah thahnemn- an tihthatin anmahni kha fak hluah
gaihna an tlakchham phah thei. Tin, hluah lo ila, an thil tihthat zawk kha
an hnena tihtur kan tiam reng reng sawimawi thiam a pawimawh. Entir-
chu hlenchhuah ngei tur a ni a, eng nan, hmun an phiat a, an taimak zia,
emaw avanga kan tihlawhtling talo a an felzia leh an thiamzia sawia fak
nih pawhin a chhan fel taka hrilh thlap vak aiin, hmun phiah faia awm a naw-
tur a ni. Chuti a nihloh chuan min ring mziate, fai a thatzia te, a hrisel ziate,
lo tulh tulh thei thin. Sum leh paiah hnathawh that hlutziate sawi uar thi-
pawh hian naupangte hi ring ngam ila, am a tha. A lova luata kan fak hian ni
an rinawm chawp ve thei zel a ni. tak tak emaw an inti a, an chapo vin,
FIMKHUR TAKA SAWISEL A lawmman eng emaw phu ta riau va
THA : Tawngkam chhe hrang hrang inhriatna an nei thin a, a chhe zawngin
heng lulian, benghlai, misual, thatch- a hruai thei thin. Anmahni ni ber lovin,
hepa/nu, mawla/mawli tihte hi kan an thiltha tih leh fak tlak thil an thawh/
sawisel leh hauhna tawngkam atan tih chu fak zawk thin tur a ni. Chuch-
hman loh hram a tha. Hetiang tawng- uan an rilru a tihlim a, an hnathawh an
kam chhiaa kan tihfo chuan misual leh chhuang a, thiltha tih manhla zia an lo
thatchhia, mawl leh lulian tak takah an hria a, an taima tial tial thin.
inngai a, sual nia an inhriatna chuan TAP LEH NUAR CHUNGA
nu leh pa ngei pawh min beihlet an THIL NGENLO TURIN : Nau-
duh hial thei. Tin, lulian leh mite aia pangte hian tap leh nuar chunga thil
benghlai bika inngaiin an piangsual ngen an ching hle. Thuhriltu ropui
ta emaw pawh an inti thei a, inhmuh John Wesley-a nu chuan, Ka fate ch-
23 NUNNA TUIKHUR : DECEMBER 2014
uan tap leh nuar chunga an duhzawng a ni der mai! Hnathawh chakna a bo
tihlawhtling tura min nawr chuan ka phah a, tuina leh phurna a bo phah a,
ngaihsak duh lova, an duhzawng chu thatchhiatna a thlen thin a ti a, a dik
tawngkam tha taka sawi turin ka ti hmel khawp mai. Naupangte hian kan
zawk thin a ti. Chuchuan tap chung bawhzui dan tur (reaction) thlir ru ran
nilo, fel leh tha taka an duhzawng chungin hnathawh tur kan tuk hunah
sawinachang a tihria a, naupang fel hian an peihloh zia an lantir fo thin a,
takah a siam thin. Tapchunga innawr hemi hunah hian fimkhur viau tur a ni.
hi puitling zawk tan pawh a luhaithlak Hna hnuaihnung leh tlawm ber bera
a, a thinrimthlak bawk. Tin, naupangte kan ngaih pawh, thawk ila, anmahni
tan hetiang zawnga duhzawng naw- pawh an tlin tawkin thawhtir ila, an lo
rchhuah chin hi rilru thalo putchhoh taima tial tial thin. Hnathawh zawng
zelna a ni thei. zawng deuh thaw a lawmman siam
HNA CHANPUAL SIAMSAK : pawh hi a thalo va, a rei hunah phei
Naupang chu an kum tlin tawk ang chuan lawmman tel lovin hnathawh
zelin an thawh ve tur ruahmansak a an duh loh phah thin. Hnathawh chu
tangkai. Thutthleng tihfai leh rem- ei hmuhna, mihring zawng zawng tih-
felte, chawei siam leh sengfelte, tual- tur, taksa tana thil tha, thildang pawh
lai phiahfai leh darthlalang tihfaite hi neihna a nihzia zirtir chunga thawhtir
hunbi neia an thawh ve atan an chan- thin a pawimawh. Naupang an nih lai
pualah dahthiam a tha. Hna tur bik atanga hna an thawh tam loh chuan an
kawhhmuh a, an chanpual siamsak a, upat hunah an taima thar thut lovang
an thawh ve hian an tangkai ve hrim tih hi pawm tur a ni.
hrim a, chubakah thildang tam tak an- KHUM LAIZAWL TITI : Khuma
mahniin an tih theih phah a, an puitlin an mut hian naupangte hian eng eng
hnu thleng pawhin an chhawr a, an tai- emaw an ngaihtuahin an suangtuah
mak phah thin. vak vak thin. An thil ngaihtuahte zawh
THATCHHIAT : Pu V.L.Zaikiman fo a tha. An thil ngaihtuah hmang ch-
Naupang Enkawl Dan tih lehkhabu a uan thil tam tak hrilh a remchang a, an
ziahah chuan hetiangin a sawi, Nau- mamawh bawk. Pathian thu sawiluh
pang chu taima tura i duh takzet za- pui thiam phei chuan an rilru an pek
wngin thatchhiat zirtir suh. Thinrim hunlai tak a nia, an ngaithla tha duh
chunga hna an thawh phallo la, an hle. Zan khawthim an hlau va, chulo
hnathawk lai hau-in hrawk hek suh. pawh thildang hlauh tur an hre hle
Thinrim chunga hnathawh chu a thin, nute nghenga khuma an mut
hahthlak a, thatchhiat phah a awl thin. hian an thla a muang a, chutiang hu-
Rilru na chung leh thinrim chunga hna nah chuan an duhthusam leh an rilrua
i thawhtir fo chuan thatchhiat i zirtir an veite an sawi chak thin a ni. Heng
24 NUNNA TUIKHUR : DECEMBER 2014
hunah hian pipute angin thawnthu kan mai thin a ti a, a entawn tlak khawp
hrilh loh pawhin Kristian nute hi ch- mai. Theihtawpin kaihruai ila, i tawng-
uan Pathian thu sawipuiin hrilh thin taipui reng bawk ang u.
ila, khum laizawl titi hi a hlawk thei PATHIAN THU A PAWIMAWH :
ang bera hman a tha. Fanau enkawlna hmanrua leh tihdan
TAWNGTAI A HLU : Hetah hian ka sang tam tak karah hian kan Pathian
sawilang tawh maithei e. Mithiang- thu hi a that zia a hmang tam apian-
hlim Augustine-a nu Monica-i hian a gin an hre thin. Billy Graham-a chuan,
fapa sual em em thin Augustine-a tan Ka naupan laia ka nu’n min bual paha
hian bang lovin vawi tam tak a tawng- Bible chang min vawntir thinte chu ka
tai thin a, suahsual rawngbawla a fapa nunkawng hruaitu a ni. a ti. Napole-
a pilbo vang vang lai pawhin a tawng- ana chuan, French ramin a tlakchham
tai reng a, a tawpah chuan Augustine- ber chu nute a ni a ti ve thung. George
a chuan Pathian a rawn hmu ta nawlh Hebert-a chuan, Nu tha tak pakhat chu
mai a ni. Presbyterian Kohhran Pa nih zirtirtu za tluk a ni a ti bawk. Abraham
tling khawpa miropui niin Augustine-a Lincoln-a chuan, Ka bat hi tlak dawn
chanchin hi Kohhran chanchinah hian ila, ka nu laka ka bat hi tlak ka huphurh
kumkhuain a reh leh tawh ngai dawn ber a ti. America rama mi hmingth-
lo niin a lang. Chuvangchuan nuhote ang, John Randolph-a chuan, Ka nau-
hian kan fanau enkawlnaah hian kan pan laiin ka nuin ka kut a chelh a, a
hmanraw hriam ber atan tawngtaina hi bulah mi thingthit tir a, Kan Pa, vana
kan hman reng a ngai a ni. Kan theih mi, ti rawh a tih kha hrechhuak leh
chuan kan fate lu chunga kut nghatin hlauh kherlo ila chuan, Pathian awm
tawngtaisak ila, chumi bakah pawh a hi ka ring ngai lovang a ti. Augustine-a
tam thei ang ber fianrialah tawngtaina ve thung chuan, Ka nu hi tunhma lam
hman thin tur a ni. Theihtawp chhua- khan lo hrechiang ila chuan, hmanah
hin kan enkawl anga, chumi belhch- khan Lalpa ka lo fak ve tawh tur a ni
hah chuan rim takin, bang lovin kan a, Nute hi min han pe teh u, anmahni
fanaute tan kan tawngtai bawk ang. hmangin khawvel hi ka han tidan-
Chuchuan kan hmuhphak leh hmuh glam teh ang tiin a nu ruang chungah
phak lohvah pawh nun tha a neihtir a sawi. Spain-ho thufing chuan, Pui-
dawn a ni. Khaw pakhata nu pakhat thiam kawrfual aiin nu pawnfen tlang
chuan, kei chu ka fate school an kal tet pawh a hlu zawk an ti hial.
hrehte, lehkha an zir peihloh deuhte Heng mi ropui tak takte thu-
hian Pathian hnenah ka tawngtai vat sawi hian Pathian thu a hunlaia hrilh
a, Pathianin min chhang a, chawp leh leh zirtir pawimawh zia a tarlang
chilhin ka fate chuan school kal an chiang hle mai. Thahnemngai taka
chaka, lehkha pawh an zir peih nghal Pathian thu zirtir thin nu leh pa ch-
25 NUNNA TUIKHUR : DECEMBER 2014
uan chawp leh chilhin a fate lakah a sawikhawm ve a, tichuan zawimuan-
rah seng nghal lo mah sela, engtikah gin sual lamah an peng thin a lo ni.
emaw a lawmman duhawm tak chu a School banahte, zana kan inkhawm
la hmu tho tho dawn a ni. Nute hian ka hlanahte, kan hnaa kan kal hlante leh
fanaute hi thahnemngai taka Pathian hmun danga thil pawimawh kan tih
thu kan hrilh char char chung pawh hlanahte hian, mi rintlak leh puitling
hian naupangte hian an ngaihtuah zui dang hnenah awmtir thin ila, kan theih
tlem hle a, an mithmuh leh benghriata hram erawh chuan kan hmuh phakah
thildang lutte hi a tam em avangin, awmtir ila, chu aia la tha lehzual chu
chungte chu an hrereng fo zawk thin. kan kianga awmtir zel hi a ni. Nau-
Thildang an hmuh leh an hriat kh- pang kum tlinglo pawngsual tawkte hi
ingthla tawka Pathian thu hi kan hrilh vanduaina chu a ni meuh mai, mahse
lo a nih pawhin, a pawlhdal tur tawk ka hriat thenkhatte chu nu leh paten an
tal chuan i hrilh mawlh mawlh ang u, thlahthlam lutuk vang a ni ve tho. En-
chuchuan an nun a siamtha ngei ang. kawltu leh vengtu nei thalo hmeichhe
KAN FATE KHAWIAH NGE AN naupangte hian pawngsual tawk zel
AWM? : Tuna seminar kan hman dawn ta sela chuan, Mizo thingtlang
mek lai hian kan fate hi khawiah nge hmeichhe naupang tam ber hi chu an
an awm hlawm ang aw? Nimin tlaite, himlo maithei. Chu chuan a tarlan chi-
nizante khan khawiah nge an awm? ang tak chu nu leh pa tam takte hian
Nikhata darkar 24 awmah hian kan kan fate hi khawiiah nge an awm kan
fate nen darkar engzatnge kan awm- hriat loh hun hi a tam em a ni. Chu-
ho ang le? Kan awmho loh lai hian vang chuan kan zavai hian tan la ila,
khawiah chiah nge an awm tihte hi kan faten tawhsual an tawh loh nan
kan hre reng em? Pathian khawngai- ringawt pawh hian, khawiah nge an
hna azarah kan fa u ber saw kum 15 awm tih hi i hrereng ringawt mai ang
a hmang mek a, ka hriat theih chinah u. Kan awmho tam na na na chuan an
kan nupaa a awmna chin kan hriat him ang a, nuam an ti ang a, sualna hun
miah loh hian darkar khat mah kan la an nei tlem ang a, kan inhmangaihna
thlah lovin ka hria. School an kalbo a pung ang a, thil tha tam zawk kan
leh an inkhawmte, kan hriatchianna thawkchhuak bawk ang a, nasa takin
hmuna kan mi rin tawkte nen an awm- hma kan sawn ang. I faten i venhimna
bo hi chu kawng dang a ni a, nu leh leh i uaplumna an thlahlel a, i kuah
pa tam takte hi chuan kan fate hi kan phakah awmtir hram thin ang che.
thlahthlam lulai deuh chu a ni. Nau- KHAIKHAWMNA : Sawi tur
pangte hi anmahnia an awm chuan an tam tak kara kan han sawi tak tlemte
sual lemlovin ka hria, mahse, a huho- te khaikhawm dawn hnai ta ila. Nau-
va an awmkhawm hian thil thalo an pangte hian rilru sukthlek hrang hrang
26 NUNNA TUIKHUR : DECEMBER 2014
an nei a, tin, kan khawsakpuina dinh- CHRISTMAS AWMZIA LEH AN
mun pawh a inang heklo. LO HMAN TANNA

Chuvang chuan psychologist- Christmas awmzia chu “Mass of


ho ngaihdan hian tawpchin leh dik fam- Christ” tihna a ni a, chumi awmzia chu
kim loh hun a nei ve a, fanau enkawl “Krista avanga puipun ni” tih a ni awm
hlawhtlingte ngaihdan pawh naupang e. The Oxford Dictionary of Current
danga han hman dawn chuan theihloh English in a tarlan dan chuan, Christ-
chin a lo awm leh thin. Chuvang chuan mas tih chu “annual festival of Christ’s
kan theihtawk leh kan phaktawk theuh birth, celebrated on 25th Dec.” tiin.
vin kan fanaute hi buaipuiin enkawl Catholic Encylopedia in Christmas tih
ila, ngaihsakin an chin hi hre zel ila, tawngkam lo chhuahna a tarlan dan
chumi piahlamah chuan theihpatawp chuan Christmas tih hi Old English
tak meuh vin tawngtaisak reng bawk tawng chuan “Cristes Maesse” a ni
ila, Pathian thu hi tamlua awm hauh a, Krista avang a puipunna bawk a ni
lovin hrilh reng mai bawk ila, tichuan bawk a ni. He thumal hi 1038 khan an
an lo ziaawm ngei ang. Aizawl Ram- lo hmang tawh a, 1131 khan Cristes-
hlun Veng nu pakhat chuan, Ka fate an Messe tih thumal hi an lo hmang tan
that theih nan hian Pathian hnenah ka bawk a ni. Greek Thuthlung tharah
hlan tlut tlut thin a, keimah lam erawh Christ tih hming hmasa bera hawrawp
chu ka indahawl then thin,mahse Path- hi, X ti a ziah a nih avangin tunlai
ian chhanna ka hriat chu ka fate chu thleng hian tam tak chuan Christmas
tawngtaia Pathian hnena kawltir mai lam tawi nan X-Mas tih te pawh in an
ni lovin mahnin theihtawp chhuaha ziak mai thin a ni.
enkawl ve a ni a, chuvangchuan tu-
nah phei chuan ka mawhphurhnaah ka December 25 hi kum zabi 3 vel
ngai hmiah a, theihtawp chhuahin ka khan Rome khuaah chuan Christmas
enkawl a, ka fate tan hian ka inhlan ral ni atan an lo hmang tan a ni. AD 1783
a ni deuh ber mai, harsatna bik ka neih khan German Protestant Paul Ernest
erawh chuan Pathian ka rawn chauh Jablonski chuan, “ Dec. 25 hi Rome
thin a ti. A ngaihsanawm khawp mai. sorkar in, ni (sun) pual a kut an hman-
na ni a ni a, chumi hnung zui mai ch-
Fanaute, Lalpa laka kan ro- uan hemi ni hi hmang kan nih avangin
chan hi an thatna turin an kalna awm kohhran tan thil tha a ni lo,” tiin alo
kawnga kal thei turin zirtir ila, a tul a sawi. AD 1889 khan Louis Duchesne-
nih chuan thununna pawh an chungah a pawhin Christmas chu March 25 ang
lekin thutaka an awm ngei theih nan a chhiarin thla 9-na a ni e tiin alo sawi
tan i la thar theuh ang u. ve bawk.
27 NUNNA TUIKHUR : DECEMBER 2014

FOREIGN (SAP RAM)


KA THLEN VE HUN CHUAN…..
• Ka facebook status ah sap tawng ngatin thu ka post ve ngei thin ang a,
sap nula thla ka lakpuina te ka post ve thin ang.

• “Helam chu rawn kal ve chak duh suh u, Delhi etc. kha alo nuam daih
zawk” ka ti ve sek thin ang a. Mizo Fellowship-a ka member hlui te chu ka hre
tha peih tawh lovang.

• Online ve deuh reng siin kan Fellowship group te hi chu ka inti tlawh
duh lo (Oh sorry!! ‘hman lo’ tih zawk tur) vel tawh ang. Thu phei chu ka post ve
ngai teuh lo mai.

• Kan Fellowship group te hi ka tlawh a nih pawn an thu post te chu hmu
reng siin, a hnuai ah pawh ‘seen by’ tih ah ka hming lang kulh mah sela, com-
ment chu sawi loh Like takngial pawh ka Like sak ngai lovang.

• Kohhran/Fellowship dangte chu kumtin mai hian an crusade na tur te, an


Krismas hmanna tur te hi ramdanga an member kal tawh ten an rawn tum sak
tawp tawp thin tih hrechiangtu ber ber ni ve siin, ka Fellowship lo ni tawh thin
“Mizo Christian Fellowship (Delhi)” chuan hetiang hian Foreign-a an member
kal ta te an la beisei ve ngai miah lo a, kumina an Rising day hmanna tur ah hian
“a vawikhat nan” an beisei ve a ni tih pawh hi ka hre duh chuang lo ang.

• Rising Day hmanna turah sum tlem a zawng min beisei ve a nih pawn,
an message/Mail min thawn te chu ka reply duh miah lo ang.

• Min beisei zat ka thawn thei dawn lo a nih pawn, a cheng sawm hnih
khat tal pawh thawn ila, a nih loh pawn ka thawn theih dawn loh thute tal emaw
chu va hrilh pahin duhsakna te tawngkam hnih khat talin va hlan ve ila an lawm
em em ang….tih pawh ka ngaihtuah duh chuang lo vang.
A chhan chu Sap ram ka thleng tawh miau a lawm.

(Inla ‘Humourist’ deuhin ‘Satire’ ka rawn inti ziak ve a; a ‘Irony’ lai hi in lo


man thiam ka beisei…:-))
28 NUNNA TUIKHUR : DECEMBER 2014
NOVEMBER 2014 THILPEK (SAWMA PAKHAT & MISSION)
Sl. SAWMA
HMING MISSION TOTAL
No PAKHAT
1 Pi R. Laldawli 500 500
2 Upa Nochhuna 1,110 1,110
3 Upa Hrangauchhunga 4380 900 5,280
4 Unknown 1,150 1,150
5 Nl. Malsawmtluangi 3,725 500 4,225
6 Unknown 600 600
7 Nl. Lalramdinthari 5,060 5,060
8 Pu Sikuldinthanga 2,000 650 2,650
9 Rev. Esther Chemi 500 100 600
10 Upa LR. Vunga 1,000 4,000 5,000
11 Pu Jonathan Zothansanga 500 500 1,000
12 Pi Rinpuii 2,500 2,500
13 F. Lalremruata 1,800 200 2,000
14 Nl. Lalsiamkimi 1,500 1,500
15 F. Lalhmangaihzuala 750 250 1,000
16 Lalrinawma 2,020 900 2,920
17 Unknown 400 400
18 Unknown 1,200 1,200
19 Pu Lalnunmawia 1,500 1,500
20 Pu Lalhminghlua 1,550 500 2,050
21 Pi Lalthanzami 500 500
22 Pu Lalthangkima 1,140 100 1,240
23 Rocky Chunga 3,050 1,450 4,500
24 C. Lalchharliana 1,125 250 1,375
25 Malsawmdawnga 3,000 3,000
26 John Vanlalzawna 1,000 1,000
27 Juliet Zamveli 6,610 500 7,110
28 Nl. R. Lalrempuii 100 100
29 Kohhranpui 6,000 6,000
30 Women Dept. 3,000 3,000
31 Youth Dept. 3,000 3,000
32 Total 50,170 22,900 73,070

DECEMBER THLA A PIANGTE


HMING PIANNI Kan Fellowship BLOG hi ila tlawh ve
Pi Olivia Lalhminghlui 14 lo a nih chuan min han tlawh sak ve
Pu Simon Chukwuma 28
ta che.. Kan thuziak leh kan chanchin-
thar pawimawh te tarlan thin a ni. Han
Pi Zothanpari 25
tlawh la, han Follow ve teh le :
Pi Vanlalhuali 6
Pu Lalhminghlua 28 http://mizochristianfellowshipdelhi.blogspot.in
Pi Lalhlimpuii 26
Ambrose Lalngaihsaka 28

Anda mungkin juga menyukai