Anda di halaman 1dari 142

DAL·GIPARANGNI SABBATH SCHOOL LESSON

PARAPE∙ANI KI∙TAP
Lessonko Tarigipa: Ranko Stefanovic

Skanggipa Jagittam
January, February, March - 2019
1
2
Lesson 1 Dec. 29–Jan. 4

PATMOSONI NAMA KATTA


Sabbath Attam – Dec. 29
Ia Antini Lessonna Poraiani: Para. 1:1–8; Johan 14:1–3;
Deut. 29:29; Johan 14:29; Rom. 1:7; Phil. 3:20; Dan. 7:13, 14.

Mingani Pod: “Katchinikani kattarangko poraigipa, aro


knagipa, aro uano seanirangko manigiparang kusi ong∙a; maina
sal sepangaha”(Parape∙a 1:3).

Bilsi hajalsa ritchasku batangaha, Parape∙ao katchinikanikora


watata Johanna uni Aegean Sagalni chongipa ro∙ongarigipa
chichang Patmosona a∙songtangoniko rikgalatako man∙e
dongmitingo mikjumango parape∙aha (Para. 1:9). Parape∙a
1:3ara jerangan ua ki∙tapko poraia aro ua kattarangko knatima,
aro ua skianirangna bama, uamangna patie aganani ong∙a (Luk
6:47, 48 ko tosusabo). Ia podrangara gilja noko nama kattako
knatimna tomchimonggiparangko mesokata. Uamangara nama
kattako poraia, knatima aro una bamgiparang ong∙ani gimin
patiako man∙giparang ong∙a (Para. 22:7).
Parape∙ao katchinikani kattaranga Isolni Antang
manderangko simsakaniko aganani ong∙a. Uarangara
an∙chingko ia janggi tangani bakandikani aro bon∙ninggniko,
Jisuo janggi jokaniko man∙aniko aro Uni an∙chingni Kamal
Dal∙gipa aro Raja ong∙e kam ka∙aniko, an∙chingko nama kattako
gipatchina okamaniko mesokani ong∙a.
Sastroo katchinike aganani kattarangara andalgipa biapo
chakki gita ong∙a (2 Pit. 1:19). Uarangara da∙ororo an∙chingni
janggi tanganina aro an∙chingni mikkangchini gimin
ka∙donganinaba dilaniko on∙na miksongani ong∙a. Ia katchinike

2
dilaniko an∙chingara Kristoni re∙bakujaona kingking aro Isolni
jringjrotni songnokko songkujaona kingking nangangkugen.

*Ia antini lessonko Sabbath Sal January 5 tarikna namedake


poraie taribo.

Robibar December 30
Ki∙tapni Katta Bichong

Para. 1:1, 2 ko poraibo. Ia ki∙tapni chu∙gimik katta


bichongni gamchatania maia? Ua katta bichongara
an∙chingna maiko skia? Ua ki∙tapara sani gimin
ong∙chongmotachim?

Para. 1:1 o ua ki∙tapni katta bichongko “Jisu Kristoni


Parape∙ani” ine agana. Ia katta “parape∙ani” ingipara Greek
katta apokalupsis (apocalypse) oni re∙baa, jeni ortoan pindapako
“oprakaenga” ba “kikalakenga” ine ong∙a. Apocalypse ba
Parape∙ara Jisuni gimin, Jisu Kristoni oprakani ba kikalakengani
ong∙a. Uan Isoloni Jisu Kristo gita re∙baaha (Para. 22:16), ua
ki∙tap Jisuan uarango seanini gimin mongsonggipa ong∙aniko
talate on∙a. Ua Apocalypse ba Parape∙ara Uni Antangni aro Uni
manderangna Uni simsakanini gimin aganani ong∙a.
Jisuan Parape∙ani ga∙brong ong∙a. Ua ki∙tap Uchin
a∙bachenga (Para. 1:5–8) aro Uon bon∙ea (Para. 22:12–16).
“Danielba aganchina, Parape∙aba aganchina, aro maia bebe
ong∙a aganchina. Indiba jegita dakgipa subjectni bakko
aganoba, “Daudni deritchu aro chinggipa Pringprang Aski”
Jisukosa pilak ka∙dongani ga∙brong dake chuatbo.”—Ellen G.
White, Testimonies to Ministers and Gospel Workers, p. 118.
Aroba, Apocalypse (Parape∙a) ni Jisuara kingbri nama
kattarangni Jisuba ong∙a. Parape∙ara Jisu aro Uni jokatani kamni
gimin, Uni manderangni pal nama kattarango skanggipa
3
mesokchengani ong∙a. Parape∙a ki∙tapara Uni janggi tangani aro
nama kattani kamko ka∙ani dingtang dingtang bakrangko niata.
Nangchongmotbee, Jisuni chakatpilani aro salgichi
gadoanganichi nama kattaranga bano bon∙ea uoni ua
a∙bachenga.
Ibrirangna chiti seani aro Parape∙arangara Jisuni salgio kam
ka∙aniko damsan agana. Uan, Uni gadoangani ja∙mano, Jisuara
salgini torom noko Uni raja aro kamalni kamko ka∙aniko
a∙bachengahaniko mesoka. Parape∙a aro Ibrirangna gride,
Kristoni dal∙gipa kamal ong∙e salgio Uni manderangna kam
ka∙ani gimin an∙chingni uianiara namen kol∙tikbegenhim.
Ibrirangna agreba, Parape∙ani ki∙tapara an∙chingni palo Jisu
Kristoni kam ka∙aniko niatna an∙chingna on∙a.

Johan 14:1–3 ko poraibo. Da∙o salgio Jisuara


an∙chingna maiko dakenga uko iano maikai an∙chingna
nambate uiatna dakchaka? Mai ka∙donganiko an∙chingara
ia aiao inmangipa ku∙rachakaoniko ra∙na man∙gen?

Sombar December 31
Ki∙tapni Miksongani

Parape∙a 1:1 ba ki∙tapni miksongania mikkangchi


ong∙gnirangko mesoksona ong∙aniko an∙chingna agana. Jeba
Parape∙ako uigipade, ua agansoaniranga batanggimin obosta
ong∙mangiminrangkoba aro mikkangchi ong∙gnirangni giminba
uina man∙a. Indake, ua ki∙tapni gamchatsrangania ong∙a.
Sastroo katchinikanirangko seani mongsonggipa
miksongania jedakgipa obostarang an∙chingna mikkangchi
dongsoenga uarangna an∙chingko ka∙dongatna ong∙a; maina
pilakkon Isolan sason ka∙gipa ong∙a. Jisu Kristoara Uni
manderang baksa a∙gilsakni chasong jol gimikan ong∙a. Ua
bon∙kamao ong∙gnirangni giminba mikrakatronggipa ong∙a, aro
4
Parape∙ara an∙chingko ka∙dongata.
Indaken indaken, Parape∙ao katchinikani kattaranga
an∙chingna minggni miksongani gnang. Skanggipara, da∙alo
an∙chinga maikai janggi tangna nanga aro gnigipao, mikkangchi
re∙bagnina maikai tarisona nanga uarangni gimin ong∙a.

Deut. 29:29 ko poraibo. Maina gipin obostarangko


an∙chingna parakjaha uani gimin ia podara maikai
an∙chingna uiatna dakchaka? Ia podni gita, an∙chingna
parakgiparangni miksongania mai? Para. 22:7 koba nibo.

Parape∙ani bon∙kamgipa katchinikaniranga mikkangchini


gimin an∙chingni agrepile uina skaniko chu∙sokatna gitade
parape∙jaha. Ua ki∙tapara an∙chingni uina nangaigiparangni
giminsan parape∙a. Uarangara an∙chingko mikkangchi maia
ong∙gen uani gimin gisik nange kam ka∙na parakani ong∙a
jedakode an∙chingara an∙chingni Isolo pangchakna nangani
gimin uigen, aro Una bamgen.
Ritcha bilsirangnan, bon∙kaman somoio ong∙anirangni,
gimin skianirango chanchichipani inditan ong∙aha. Ta∙rak ta∙rak
a∙gilsak bon∙gnini gimin agansamsoanirangkoba dakpilaha.
Uaranga manderangko kenatbeaha: uamang antangtangni
tangkarangko uamangni nama kattako skiprakanina kam ka∙na
jakkalpilaha, maina bon∙gniara sepangaha. Indioba, changanti
agansoanirangan chu∙sokjaha, aro manderangara ka∙beaha.
Katchinike agansoanirangba, jakkalsreta aro pe∙sretako man∙a.

Johan 14:29 ko poraibo. Katchinikani gimin mai


nangchongmotgipa niamni miksonganiko ia podo nika?

5
Mongolbar January 1
Parape∙ao Chinrangni Ku∙sikko Jakkalani

Parape∙a 13:1, Daniel 7:1–3, aro Ezekiel 1:1–14


rangko poraibo. Ia gimik nikanini mingsa ortoara maia?

Para. 1:1 o indake agana: “Aro ua uni sa∙grechi uni nokol


Johanona watate uarangko uiataha.” Ia ki∙tapo namen
nangchongmotgipa katta mingsa gnang. “Chinchi uiata ba
mesoka” kattara Greek katta semainō oniko pe∙ani ong∙a, jeni
ortoan “chinrangchi mesokani” ine ong∙a. Ia kattako Niam
Gitchamko Greeko pe∙anio jakkala, jeon Daniel Raja ua sona,
rang aro tamani bringimin sil aro silgrakni bimangni gimin
Nebuchadnezzarna tale agane on∙aha. Isol ua rajana
“mikkangchi mairang ong∙nasienga” uani gimin mesoke on∙aha
(Dan. 2:45). Ia apsan kattako jakkale, Johan an∙chingna Ua
Parape∙ani nikanirang aro ong∙aniranga una jumango
chinrangchi mesokahaniko agana. Gisik Rongtalgipachi dilako
man∙e, Johanara antangni mikjumango una mesokgiminrangko
kakketket see rakiaha (Para. 1:2).
Indake, Parape∙ao katchinike aganani bang∙bata bakkon
asol asol pe∙na nangja. An∙ching Parape∙ako poraion ua podrang
tiktak (literal) ortoko mesokjaskal an∙ching uko chinchi pe∙na
nanga. Ong∙gnirangko nikanirangchi agansoon, uarangko
chinchi (symbolic) agana.
Parape∙ao bang∙a chinchi agananirangko gisik ra∙e dongani
katchinike agansoanini gimin ong∙gija chanchisretaoniko
balchangsogen. Ia ki∙tapo chinrangni ortoko pe∙anio, an∙chinga
namen simsakbena nanga; maina uan mandeni chanchichipaoni
ong∙na nangja. An∙ching ua chinrangko nikgipani bidingo
Sastrochisa re∙angna nanga.
Beben, ua Parape∙ao chinrangni ortoko oprakanio, uaranga
bang∙batan Niam Gitchamonikosa ra∙ahaniko an∙ching gisik
6
ra∙na nanga. Batanggimin obostarangchi mikkangchi ong∙gnini
gimin mesoke, Isolara an∙chingni gisikrangko gisik nangatna
nangnikaha. Uni mikangchi janggi jokatanini gimin kamara,
Uni batanggimin chasongrango maikai dakaha uandaken
ong∙anggen. Ua maiko skango Uni manderangna dakaha,
mikkangchiba Ua Uni manderangna dakangtaikugen. Parape∙ao
mesokgipa noksarangni ortoko pe∙na joton ka∙anio, an∙chingara
Niam Gitcham ki∙tapna gisik on∙e a∙bachengna nanga.

Budbar January 2
Isolgrim

Parape∙aba Paulni salam on∙a gita dakgipa apsanchin


a∙bachenga. Ua ki∙tapkoara chiti gita chacha Johanni somoio
Asia Minorni ge∙sni mondolirangna watataha (Para. 1:11 ko
nibo). Maibakaiba, Parape∙akora uamangna mangmangde
seaijaha, indiba chasong jol gimiknan, pilak chasongrangnan
seaha.

Para. 1:4, 5 aro Rom. 1:7rangko poraibo. Ia minggni


podrangon, mai apsananggipa salam on∙aniko nika, aro
salamkora baoni, saoni on∙ata?

Minggni podrangan salamko on∙a: “Ka∙sara tom∙tomani


na∙simangna ong∙china.” Ia podrangoniko nikna man∙ani gitade,
ka∙sara aro tomtomako On∙gipara Isolgrimni sakgittam
Manderang ong∙a.
Isol Pagipaan “dongenggipa aro dongmangipa aro
re∙bagnigipa” (Para. 1:8, Para. 4:8 ko nibo) ong∙a. Ia upadhian
Isolni bimung Yahweh, “ANGA JE ONG∙A UAN ANGA
ONG∙A” (Re∙o. 3:14) ni jringjrotna tanggipa Isolko mesoka.
Gisik Rongtalgipakora “Gisik sni” ine aganaha (Para. 4:5
aro Para. 5:6 ko tosusabo). Sastroo, sni-ara chu∙soksranganiko
7
mesoka. Ua “Gisik sni” ni ortoa Gisik Rongtalgipara gimik
mondoli ge∙snion bimchipe kam ka∙engachim ine agana. Ian
Gisik Rongtalgipani aro Uni jringjring Uni manderang baksa
kam ka∙aniko mesoka. Ian uamangko Uni okamanina kamko
ka∙na man∙ata.
Jisu Kristoko ia minggittamrangchi ma∙sia: “bebegipa saki,
siaoni atchichenggipa, aro a∙gilsakni rajarangni pamong” (Para.
1:5). Uaranga Uni chisolo sianiko, Uni chakatpilaniko, aro Uni
salgio sason ka∙aniko mesoka. Jisu maiko dakaha uko Johan
indake agana: Ua “an∙chingko songnok, aro uni Isol aro
Pagipana kamalrang ong∙china dakaha” (Para. 1:5, 6).
Original Greeko, Ua “an∙chingna ka∙saaha”ko Kristoni
ong∙angaienggipa ka∙saaniko agana, jean batanggiminniko, da∙o
ong∙enganiko, aro mikkangchiniko man∙gopa. Jean an∙chingna
ka∙saa uan an∙chingko an∙chingni paprangoniko Uni an∙chichi
wataha. Greeko, ua verb “wataha”ra batanggiminniko chu∙gimik
kam ka∙ahaniko mesoka: jensalo Jisu chisolo siaha ua
an∙chingni paprangoniko chu∙soksranggipa pap wataniko
on∙aha.
Ephesus 2:6 aro Philippi 3:20 piokgiminrangko salgini
songdong a∙chanasigiparang ine agana. Maikai da∙o
an∙chingara ia rasongarigipa gadangko ia paparigipa aro
sao man∙gipa a∙gilsako “rajarang aro kamalrang” gita
(Para. 1:6) Kristoo kusi ong∙aniko man∙enga, iana uan
maidake orto ong∙genchim? Maikai ia aganchakania
an∙chingni maikai janggi tangenganiko moata?

Bristibar January 3
Parape∙ani Gamchatani
Parape∙ani aganchengao bon∙ateaniara Jisuni rasongmung
bilmung re∙bapilaniko ki∙tapni bon∙kamao chang gittamna
kingking ku∙rachakaniko agana (Para. 22:7, 12, 20).
8
Para. 1:7, 8 ko poraibo. Ia podni kattara bang∙a
katchinikani podrangoni ong∙baa: Dan. 7:13, 14; Zek.
12:10; Mati 24:30. Gnigipa Re∙bapilani chongmot ong∙gnini
gimin ia podranga an∙chingna maiko agana?

Parape∙ao, Kristoni gnigipa re∙baania agilsakni itihasni


bon∙ateani aro Isolni jringjrotni songnokko songani
a∙bachengani ong∙a, jeon pilak namgijani, duk ong∙ani, saknaani
aro siani dongjawaha.
Gipin Niam Gital ki∙taprang gitan, Para. 1:7 ba Kristoni
rasongari re∙baako mikkangchakchak nikgniko agana. A∙gilsako
janggi tange dongenggipani mikronrang aro “uko
su∙giparang”ba Uni re∙baako nikgen. Ia kattaranga
dingtangmancha maibadakgipa manderangni Kristoni re∙bapilna
skangmangmang chakatpilaniko mesoka, Uko
datkapgiparangko man∙chape. Uni re∙bao Uko
sengsoenggiparangna jokataniko ra∙baan baksa, Ua Uni
ka∙saaniko jegalgiparangna bichalko ra∙bagen.
Kristoni re∙bachongmotgniko “Indaken ong∙china, Amen”
(Para. 1:7) kattarangchi aganaha. “Indaken ong∙china” kattara
Greeko Greek katta nai ko pe∙ani ong∙a, aro amenara Ibri-o
ong∙aniko agana. Damsan, ia katta minggni ong∙chongmotgniko
agana. Uaranga ua ki∙tapko minggni ong∙anirangchi bon∙ata
(Para. 22:20 ko nibo).
“Jokatgipani re∙bagnini gimin ku∙rachakaoni da∙o 1800na
baten bilsirang re∙angaha. Ritcha bilsi jol gimikan, Uni
kattarangara kakketgiparangni ka∙tongrango ka∙donganian gape
dongengkua. Ku∙rachakgimin katta da∙o chu∙sokkuja: Janggiko
On∙gipani ku∙rang rongtalgipa sigiminrangko uamangni
gopramoniko de∙mesakuja. Uni somoi sokahao Isol Uni kattako
chu∙sokatgen. Saoba da∙o neng∙engahama? Saoba, a∙gilsakni
bon∙kamaona an∙ching sepangbatbaahaoara, an∙chingoni
bebera∙ao rim∙kingkingaoniko gimaatgenma? Saoba indake
9
agangenma, Ua Songjinma chel∙engkua? O, ong∙ja. On∙tisa
ru∙utatkuachi, an∙chingara Rajako nitobeao nikgen. On∙tisa
ru∙utatkubo, ua an∙chingni mikchirangko an∙chingni
mikronrangoniko u∙sitgen. On∙tisa ru∙utkale sengsoachi, ua
an∙chingko uni rasongni mikkangona dak dagi gri ong∙e
on∙aniko on∙gen.”—Ellen G. White, The Advent Review and
Sabbath Herald, Nov. 13, 1913.

Ku∙rachakania namen bilakbegipa ong∙a. Gnigipa


Re∙baaniko Isolchi ku∙rachakahaniara maikai nang∙na
ka∙dongataniko on∙a?

Sukrobar January 4
Chanchidapani: Ellen G. Whiteni ki∙tap Testimonies to
Ministers and Gospel Workersoniko jak 112-119 oniko “Daniel
aro Parape∙ani Ki∙taprangni gimin Poraiani” oniko poraibo.

“Kristianrangna Isolni dilania maidake ong∙a uko chasong


jol gimikni mondolirangna u∙iatani aro ka∙dimeatani ong∙china
ine ia parape∙ako on∙aha. . . . Parape∙ani ortoara maikoba parake
segimin ong∙a. Gitel An∙tangan ia ki∙tapo segimin kattarangkoba
parape∙aha aro uko pilaknan poraina man∙na gita ua tariaha.
Uano segipa bebeni kattarangkoba Johanni somoio donggipa
manderangna aro a∙gilsakni bon∙kamgipa itihaso janggi
tanggipa manderangnaba miksonge seaha. Iano katchinike
seanirang mitamde batanggimin somoini ong∙a aro mitamde
da∙o ong∙enga; mitamranga andalani bilrang aro salgini rajani
gisepo dakgrikaniko mesoka aro gipinrango a∙gilsako gital
dakgimino piokgiminrangni katchaani aro cheanirangko paraka.
Parape∙ani pilak katta mingantikode ma∙sina man∙ja ine
nike Parape∙a ki∙tapko poraie uo donggipa bebeko am∙rikkitna
lap dongja ine darangba chanchijachina. Ma∙sigijanirangko
Johanna parape∙atgipaan salgini gimin ma∙sina bebeko
10
am∙rikkitnaba parape∙gen. Bebeko ra∙chakna ka∙tongtangtangko
ogiparangde uo skianirangko ma∙sina man∙gen aro uano
“katchinikani kattarangko poraigipa aro knagipa aro uano seako
manigiparang kusi ong∙a’ ine segipa ku∙rachakaniko uamangna
on∙gen.”—Ellen G. White, The Acts of the Apostles, pp. 583–
585.

Chanchigrikna Sing∙anirang:
1. Parape∙ara Jisu Kristoni gimin oprakani ong∙ode, indide
mainasa apocalypse kattara da∙alo bikpil (negative) orto
ong∙a? Ia negative ong∙aniara Parape∙ako Kristianrangni
mingsinggipa chanchianini giminara an∙chingna maiko
agana? Maini gimin kena kattara Parape∙ani katchinikani
katarango re∙barongbea?

2. Mitam agansogiminrangni chu∙sokgijanirangni gimin


chanchiatbo, jekon mitam manderang bon∙kaman somoio
Jisuni gnigipa re∙baani bidingo ong∙gnirangni gimin bilsi
20na skang dakaha. Ua agansamsoanirangko dakgiparangni
ka∙tongko an∙ching uija. Ia chu∙sokgijagipa agansamsoani
a∙sel mai namgija biterang ong∙aha? Ua agansoaniko
bebera∙giparangna mai ong∙aha? Ia chu∙sokgijagipa
agansoaniranga ua bebera∙giparangni nalsao general
Kristianko mai ong∙ata? Katchinikanio bebera∙giparang aro
bon∙kamani sokbagnina nisogiparang ong∙e, maikai
katchinikaniko bebera∙a aro gipinrangna maiko maidake
skia, uano an∙chingara maikai tik balanceo ong∙na man∙gen?

_______________________________

11
Lesson 2 January 5–11

GASARANGNI JATCHIO

Sabbath Attam – Jan. 5


Ia Antini Lessonna Poraiani: Para. 1:9–18; Wat. 7:54–60;
Mati 12:8; Re∙o. 20:11; Dan. 10:5, 6; Para. 1:20; Para. 2:1–7.

Mingani Pod:“Nachikol gnanggipa mondolirangna Gisikni


aganako knachina. (Parape∙a 2:7).

Gitrang 73 ara gitko segipani torom gri gaora de∙e janggi


tanggipani gimin namekai nie nion, uni jajaaniko nika. Uamang
toromirangni saknae aro duk ong∙e janggi tangaoni bikpile,
maha maha aro altuae janggi tanga. Ia kragijanian gitko
segipako namen dongtoatjaha (Git. 73:2—16), jean uni gisiko
jajaaniko man∙e, uni torom nokchi re∙angaha (Git. 73:16, 17).
Uano, Isolni mikkango, ua obostani gimin ua ning∙tubate uiaha.
Ritcha bilsirangni ja∙mano, saksa budepa watataba uni
kakket ong∙e sakki on∙ani gimin antangko ro∙ongarigipa patok
chichango nikaha. Uni duk ong∙ao, uni simsakako man∙enggipa
mondolirangara dukrangko man∙enganiko ua kobor man∙aha.
Indiomangba, ua nangchongmotgipa somoio, chakatpilgimin
Kristoni salgini torom noko ong∙aniko una jumango on∙aha.
Iano, gitko segipa gitan, Gitelara Johanna ia janggi tangani adita
aiao inmananirangko, aro una dakgrikbeani ong∙anirangni gimin
parape∙aha. Ia Uko torom noko nikanian, Kristoni dongani aro
simsakanini gimin una ka∙dongataniko on∙aha. Ia
ka∙dongatanikon Johanara mondolirangna aro re∙baenggipa
chasongni Kristianrangna, chasong jol gimiknan, a∙gilsak bon∙a
bon∙kujaona kingkingan on∙rikrikangkuaha.
Ia antio, Kristoni salgini torom noko kam ka∙aniko
12
aganchengan baksana, Uni mingsni dingtangmancha Uni
mondolina kattarangko on∙aniko an∙chingara niangchenggen.
Asiao donggipa ge∙sni mondolirangna man∙dime aganania,
da∙alo an∙chingnaba orto gnangbegipa ong∙ea. Mikkang antio,
Uni gipin ge∙dok mondolirangna agangipa kattarangko an∙ching
niangskagen.

*Ia antini lessonko Sabbath Sal January 12 tarikna namedake


poraie taribo.

Robibar January 6
Patmoso

Parape∙a 1:9 ko poraibo. Jeon ua Parape∙ani gimin


mikjumangko nikaha, Ua obostani gimin Johanara
an∙chingna maiko agana?

Patmosara Aegean Sagalo po∙rongrong aro ro∙ongarigipa


chichang ong∙achim. Ian mile 10 ro∙a aro mile 6 apalbatgipa bak
ong∙a. Romerang, gipin duulgipa chichangrang baksa, dos
dakgipa manderangko sastini gita ua biapona watatna uko
jakkalaha. Chengo Kristian ki∙tapko segiparang, Parape∙ani
ki∙tapko semiting jolo donggiparang Romeko sason ka∙giparang
Johanko Uni nama kattana kakket ong∙anina Patmoso galeaha
ine aganaha. Patmoso, ua budepa watatara Romeni patoko
chipeanio pilak rokom dukko chakna nanga ga∙akaha. Uko dos
gnanggipako gita dake jakkalaha, sildengrangchi pataha,
okkagija cha∙anirangko on∙aha, aro rakbegipa kamrangko
ka∙china draaha. Romeni ka∙saninggijagipa nitimgiparangchi
doka satakoba ua man∙aha.
“Patmosko, Aegean sagalni ro∙ongarigipa chichangko
Romeni sorkari, niam pe∙giparangko galchipram dake donna
seokahachim; indiba ia Isolni nokkolnade ia sikdikdikgipa
13
biapara salgini do∙gacholsa ong∙skaaha. Iano ua jakchakgija
kamchi janggi tanganioni aro skang bilsirango bimchipe kam
ka∙aoni chipchangako man∙e, Isol, Kristo aro salgini sa∙ grerang
baksa dongrimpae uamangoniko mikkangchini mondolina skie
on∙anirangko man∙skaaha.”—Ellen G. White, Watatarangni
Kamrang, jakrang 570, 571.

Mai gipin Sastroo janapgipa manderang uamang Isolna


kakket ong∙e dongomangba raka neng∙nikanirangko chakna
nangaha? Dan. 3:16–23, Wat. 7:54–60 ko nibo.

Kristoko ja∙rikgiparang Johanni gita dakanggipa


obostarangko chagrongon, Isolni uamangko saksanchina
galchipaigijaniko pangnaba gualna nangja. Ua apsan Jisuan jean
Johanona, uni Patmoso bilonggipa neng∙nikanirangko
man∙engmitingo ka∙dongatani kattarang gnange re∙baaha, ua
apsanan da∙aloba Uni manderang baksa donga. Ua uamangni
neng∙begipa obostarangoniko dakchakna aro tange rakina senge
dongenga.

Maikai an∙chingara Kristoko ja∙rike duk ong∙aniko aro


gipin a∙selrangni gimin, ong∙gija basee ra∙e duk ong∙arangni
gisepo dingtanggrikaniko uina man∙gen? Ba an∙chingni
agansokna amgijagipa dukrangni somoio maikai
an∙chingara Jihovao ka∙dongna skie ra∙na man∙gen?

Sombar January 7
Gitelni Salo

Para. 1:10 ko Re∙o. 31:13, Isa. 58:13, aro Mati 12:8 rang
baksa poraibo. Ia podrangni kri, mai salko dingtangmancha
rongtalbee Sastroara Gitelni Sal ine donaha? Ia salara
Johanna uni dukrangko man∙bemitingo maikai orto
gnangbegipa ong∙na nanga?
14
“Neng∙takani salo rasongni Gitel ia saksan watbrangatako
man∙gipa watatana mikkang pa∙aha. Judeani songjinmarango
aro songjinma chongiparango nama kattako skiprakmiting
somoio maidake rongtale Johan neng∙takani salko mania
uandake ua Patmosoba maniaha. Ua salni gimin on∙sogipa
gamchatgipa ku∙rachakanirangko ua an∙tangna gamchatgipa
ku∙patianirang gita ra∙aha.”—Ellen G. White, The Acts of the
Apostles, p. 581.
Para. 1:10 rongtalbeen agana: ua watata Johanara snigipa
sal Sabbath salo mikjumangko nikaha. Mikkangchi Kristoni
gnigipa re∙baanina (Para. 1:7 ko tosusabo), jekon “GITELni
sal” (Isa. 13:6–13; 2 Pit. 3:10) ine seaha, ua salna ka∙dongbee
niengo Johanara somoini gimin agangrikengachim. Ua
antangan, ua mikkangchi ong∙gnirangni gimin nikanirangko
nikaha, aro uan Sabbath salosa, “GITELni salosa” ong∙achim.
Uni duk ong∙bemitingo ia nikaniko Sabbath salo
nikahaniara unade uan niksamsoani ong∙na nangaha. Chongmot,
Jihudini chanchianioba ua sabbathara olamhaba, “re∙banasigipa
a∙gilsak” ni niksamsoanina ong∙na nangaha.
“Sabbath jekon Isol Eden Bario songaha, uan….. Johanna
ua sikdikdikgipa chichango gamchatbegipa ong∙ahachim. . . .”
“Ua sikdikdikgipa chichango dongaleako man∙e
dongengon, ua Sabbathara mairongpile una gamchatbegipa
ong∙aha; indiba da∙o skangna bateba namen chuatbataha! Jisuni
gimin ua pangnaba indakpile uikujachim. Indakpilgipa bebe
ong∙aniko ua pangnaba knakujachim.”—Ellen G. White
Comments, The SDA Bible Commentary, vol. 7, p. 955.

Re∙o. 20:11 aro Deut. 5:15 o brigipa ge∙etanirangko


tosusabo. Ia podranga Snigipa Sal Sabbathara Ong∙atani
aro jokatanini gimin an∙chingna gisik ra∙attaiani ong∙a.
Maikai an∙chingara, Sabbath changantian, Isolan
an∙chingko Ong∙atgipa aro Piokgipa ong∙chongmotaniko
15
rakina niamko dakgen? Iakoba chanchibo: an∙chingni
Ong∙atgipa ong∙eba an∙chingko Piokgipa ong∙jahaode Una
mai namani ong∙genchim?

Mongolbar January 8
Kristoni Gimin Johanni Patmoso Mikjumang Nikani

Para. 1:12–18 ko poraibo. Kristoni ong∙aniko Johanni


noksa on∙aniko Dan. 10:5, 6 baksa tosusabo. Maikai Jisuara
Johanni mikjumango mikkang pa∙aha? Uara maiko
dakenga?

Johan Jisuko Kamal Dal∙gipani gandingko gane gasarangni


gisepo re∙wilwilaniko nikaha. Gasani wilwilao Jisuni
re∙wilwilaniko nikani noksara Isolni chengo Israelna
ku∙rachakaniko mesoka, Uan uamangni gisepo Isol ong∙e re∙gen
(Lev. 26:12). Parape∙ao, ua gasaranga Asiani ge∙sni
mondolirangko miksonga (Para. 1:20), aro (an∙ching Budbaro
nikgen), ua gasaranga Isolni mondolirang baksa chasong jolnan
dongani chin ong∙a. Gisik Rongtalgipachi, Jisuni Uni mondolina
nitimani aro simsakaniara ia a∙gilsako ong∙angkuenga.
Jringjrotni nokko uamangona Ua ra∙onbakujaskalna Ua Uni
manderang baksa dongani ong∙angkugen.
Iarangna agreba, Jisuni Kamal Dal∙gipa ong∙e gasarang
baksa ong∙ani noksara Jerusalemni torom noko
dakrongbewaloniko ra∙aha. Donsogimin kamalni salantio kam
ka∙aniara Rongtalbatsranggipa Biapo chakkirangko ching∙kame
rakiani ong∙achim. Ua uarangni siangenganirangko tarigen,
sortarangko gital on∙gen, gital gital toko rugen, indake
chingkamate dongen. Uandaken, ua kamalara chakki
ge∙prakkon namedaken uiachim. Apsan dake, Jisuba Uni
manderangni nanganirangko aro obostarangko namedaken uia
aro uamangna mol∙molchaka.
16
Para. 2:2, 9, 13, 19; Para. 3:1, 8, 15 rangko poraibo.
“Anga uia” ine aganania Jisuni Isolni manderangni obosta
aro nanganirangni gimin mai uianiko agana?

Jisu Antangko Isolni bimungko ra∙e “Angan skanggipa


……. Aro ja∙mangipa” (Isa. 44:6, Isa. 48:12) ine uiata. Greek
kattao “ja∙mangipa”ra eschatos ong∙a, jeonikon eschatology ba
bon∙kaman somoio ong∙gnirangni gimin poraiani katta re∙baa. Ia
kattani ortoara Jisu Kristoko mesoka, Uan ‘tangani’ aro ‘siani
chabi gnanggipa (Para. 1:8) ong∙a. Uni siani aro
chakatpilanichi, Jisunara siani do∙gako kulina bilko on∙manaha
(Job. 17:16, Git. 9:13). Jerangan Uo ka∙donga, uamang
jringjrotna tangnakgipa janggi tangaona gopramoni
chakatpilgen (1 Kor. 15:21–23). Jisuni kakketgipa
ja∙rikgiparanga kenna nangja, maina sigiminrangmangba Uni
simsakanio ong∙engkua. Indake sigiminrangnan simsakkuode,
tange dongenggiparangnade baditasa simsakbatkugen? (1 Thess.
4:16, 17 ko nibo.)

Budbar January 9
Kristoni Kattarang – Ua Somoina aro Da∙ona

Para. 1:11, 19, 20 ko poraibo. Jisuba Asiani


mondolirangna mingsni dingtangmanchagipa kattarangko
aganaha. Ua jolo mondoli ge∙snina bate dongachim ine maia
gipin sakki gnang?

Jisuni Johanna mondoli ge∙snina kattarangko agangipakora


Para. 2 aro 3 o serikaha. Uarangni ortoara ia minggitamo
donaha:
Itihaso Ong∙enga Obostao Donatani. Ua kattarangkora
a∙bachengode mondoli ge∙sniona, skanggipa ritcha bilsio Asiao
silroroenggipa songjinmarangna watatahachim. Uano
17
Kristianrang bilonggipa neng∙nikanirangko man∙aha. Bang∙a
songjinmarang rajani bimangko uamangni gilja nokrango
songenba uko olakina nangachim. Uan uamangni Romena
bamani chin ong∙achim. Songdong-a∙chagiparangkoa
songsarekrangni jinmani maiba ong∙anirango aro toromni
manianirango bakko ra∙aniko am∙achim. Indiba bang∙a
Kristianrangan uarangko dakna jechakaha, aro basakobade
so∙otakomangba man∙achim. Kristoni ge∙etako man∙e, indakgipa
obostao bebera∙giparang dakchakaniko man∙na gita Johan
rokom sni kattarangko seaha.
Katchinike Agananio Donatani: Parape∙ara katchinike
aganani ki∙tap ong∙a, indiba ge∙sni mondolirangsan ua
kattarangko man∙sona gita baseaha. Ia ong∙a obostaan
katchinike aganani rokomona mesokata. Ua ge∙sni
mondolirango gisik ba toromni obostara Isolni mondolini gisik
ba toromni obosta baksa dingtang dingtang chasongrango melia.
Ia mondolina mingsni kattarangara skanggipa ritcha bilsioni
a∙gilsakni bon∙aona kingking, salgini miksonganiko nigopate,
Kristian torom ong∙aniko mesokani ong∙a.
A∙gilsak Gimikna Donatani: Parape∙ani ki∙tap gimikko chiti
kingsa dake pilak mondolio poraichina watataha gitan (Para.
1:11, Para. 22:16), ua mingsni kattarangara chasong jol gimiko
donggipa pilak Kristianrangnan skie ra∙anirang donga. Indake,
ua kattarangara dingtang dingtang Kristianrangko dingtang
dingtang biaprango aro somoirango ong∙aniko mesoka. Toatna
gita, da∙ororoni Kristianara Laodikeani obosta gita ong∙engo,
gipin Kristianrangara gipin mondolirangni maiba cholonbewalo
antangtangko ong∙enga ine donatskana man∙a. Namgipa
koborde iasa: je gisik ba toromni obostaoba ong∙ja maina,
Isolara “ga∙akgimin manderang jeo jedake dongenga uko
namatna kam ka∙a.”—Ellen G. White, Selected Messages, book
1, p. 22.

18
Chanchichipe Gitel da∙alo nang∙ni mondolina, ua ge∙sni
mondolirangna seaha gitan chiti kingsako segenchimode, ua
chitiara nang∙ni mondolini neng∙grikbeenganina aro gisik
ba toromni obostana maiko agangenchim?

Bristibar January 10
Ephesus Mondolina Katta

Ephesusara Asiao Romeni a∙kanggipa a∙jao skotonggipa aro


dal∙batsranggipa songjinma ong∙achim. Uan bading-chiwalgipa
rama biapo ong∙achim. Asiao uan mongsonggipa sagalo jahas
karam ong∙e, bading-chiwalani gitaba aro toromni gitaba
dal∙begipa centre ong∙achim. Ua songjinmao dal∙dalgipa public
nokrang, torom nokrang, theatrerang, kal∙grikchakram nokrang,
auani nokrang, aro hotelrangan gapaiachim. Uako peleki
dakaniko dakani gimin, noti-dari dakani aro bangbango
bebera∙anirangan bilongani gimin mingsingachim.

Para. 2:1–4 ko poraibo. Jisuara maikai antangko


Ephesusni mondoliona on∙ea? Maidakgipa gunrangna
Jisuara ia mondoliko demitela, aro mai gipinkoba Jisuara
aganaha?

Chengode Ephesuskora bebera∙giparangni kakket ong∙anina


aro ka∙saanina mingsingachim (Ephesus 1:15). Mondolini
apaloni aro ning∙oni uamangna sinjetanirang bilongbeoba,
Ephesusni Kristianranga kimkim kakket ong∙e chadengaha.
Uamangara bebena rake kam ka∙gipa aro bamgipa ong∙achim;
uamango maiba tol∙a skianirang dongode uko chakna amjachim.
Maibakaiba, uamangni Kristona aro uamangni
memborskarangna ka∙saani komiangna a∙bachengaha. Mondolia
kamo kakket ong∙e dongoba, Kristoni ka∙saani gride uamangni
chakkinara sina gita kengnio ong∙achim.
19
Parape∙a 2:5-7 ko poraibo. Uamangni skanggipa
ka∙saaniko chingchaattaina gita mai minggitamko Jisuara
mondolini memberrangko dakchina aro Kristona aro
uamangni bebera∙rimskarangna on∙kangchina didiaha?
Maikai ia minggitamara ge∙sa ge∙gipin baksa nangrimani
gnang?
Katchinike agananio, Ephesusni mondolini obostara A.D.
31 - 100 ona ong∙gipa mondolio gisikni aro toromni gita
melieani dongachim. Watatarangni mondoliara nama kattana
ka∙saani aro kakket ong∙ani dongachim. Indiba 100 bilsi
bon∙angachibara, ua mondoliara skanggipa ka∙saaniko
watangaha, indake nama kattaoni chel∙roroangaha.
Na∙a an∙tangba ka∙saaoni siangenggipa gilja ka∙gipa
doloni ong∙a ine chanchichipatbo. Memborrangara
nikchrakgipa paprangko dakjaengnaba donga. Uamangara
ong∙akon dakengnaba donga; indiomangba uamanga
ong∙rongbewalko aro ka∙sindikdik ong∙ao ong∙enga. Jisuara
indakgipa mondolina aro obostana maikai ku∙patigenchim?
Sukrobar January 11
Chanchidapani: Ellen G. Whiteni ki∙tap Watatarangni
Kamrangoniko, “Patmos,” ko jak 568–577 rangoniko poraibo.
“Johanko duk on∙ao ka∙sachakani re∙baa. Patmosara
chakatpilgimin Jokatgipani rasongchi chingchipchip ong∙e
dakaha. Johan, Kristoni jak aro ja∙arango gojalrangni dak-dagi
chin gnange bimang chongchong donganikon nikaha. Mandechi
agansokna ampilgijagipa Chakatpilgimin Gitelni rasongo
ong∙aniko nikna, da∙o una cholko on∙taiaha.
“Kristoni Johanna mikkang pa∙anian, pilaknan,
bebera∙gipanaba ba bebera∙gijagipanaba, chakatpilgimin
Kristoni an∙chingo donganini gimin sakki ong∙na nanga. Uan
mondolina tanggipa bilko on∙ani ong∙na nanga. Basakobade
20
namgija obostang Isolni manderangko duula. Uandakgipa duk
aro sinjetaniranga uamangko bon∙kimitatsrangnasia gita
ong∙pila. Indiba indakgipa somoirangon mongsongbatsranggipa
skie ra∙anirangko on∙a. Kristo patok noko chang∙ni chang∙an
napaha, aro uno antangni seokgimin manderangna antangko
parape∙aha. Wa∙aloba Ua uamang baksa ong∙jok.
Andalbatsranggipa walo askirang teng∙batsranga gita, Isolni
rasongni ching∙batsranggipa ja∙dilara duk ong∙batsranggipa
biapo parape∙aniko on∙a. Andalbatgipa obostao, chakatpilgimin
Jokatgipara, Toromini Salara chingbatsrange dilgipa ong∙a.”—
Ellen G. White, The Youth’s Instructor, April 5, 1900.
Chanchigrikna Sing∙anirang:
1. Patmos chichango antang nikako Johan uni seaniko
poraigiparangna sualrima. Para. 1:12–20 ko poraion na∙a maiko
nika aro knaa? Ia bebeko nikanio na∙a mai ka∙dongatani
kattarangko nikna man∙a?
2. Para. 14:7 o, skanggipa sa∙gre a∙gilsako songdong-
a∙chagiparangko bon∙kaman somoio “salgiko aro a∙ako aro
sagalko aro chirangni chimikrangko dakgipako” olakichina
okama. Ia kattako Re∙o. 20:11 oniko ra∙aha. Parape∙ao
parapegiminni gita, bon∙kaman somoio Sabbathni gamchatani
gimin skanggipa sa∙greni kattara an∙chingna maiko agana?
3. Kristianrangni ong∙ronggija chagrongani gnang. Badita ru∙ute
uamang mondolio donga inditan uamangni bebea∙ania
rongdimelangna ba sikimitsrangnaba man∙a. Indiba an∙chingara
badita ru∙ute Jisu baksa re∙ruraa, inditasa Uni gimin aro Uni
an∙chinga ka∙saani gimin skie ra∙batrorogipasa ong∙na
nangachim. Indide an∙chinga bebera∙ani wa∙alko
ching∙mangmange rakkiaigija, maikai uko ching∙batroroate
rakina man∙gen?

21
Lesson 3 January 12–18

MONDOLI GE∙SNINA JISUNI KATTARANG


Sabbath Attam-Jan. 12
Ia Antini Lessonna Poraiani: Para. 2:8–11, Para. 2:12–17,
Para. 2:18–29, Para. 3:1–6, Para. 3:7–13, Para. 3:14–22, Isa.
61:10.

Mingani Pod: “Amgipana angni singhasono ang baksa


asongchina anga on∙gen, jedake angaba amaha, aro Apani
singhasono un baksa asongaha” (Parape∙a 3:21).

Jisu mingsni koborrangko chitti kingsachi, Patmosoni Johan


gita Uni manderangna watataha. Johanni somoio ua koborranga
Asiao donggipa mondolirangna ong∙oba, uaranga chasong jol
gimiknan mondolini obostako katchinike chinrangchi
mesokgimin ong∙a.
Iachi uachi dake ia koborrangko tosusae nion, uaranga
apsan gadang dok niamko ja∙rika ine nikaha. Mingantion Jisuara
mondolini bimungko mingesa agana. Gnigipa bakde ia katta
dolchisa a∙bachenga: “Iarang agana . . .,” jeon Jisu Antangko
mondoli ge∙antina ia odhai 1 o chinrangko nikgipako jakkale
agana. Jisuni ua agangipa kattarangara mondoli ge∙antini maiba
dingtangmancha nanganirangna tik meliea. Indake, Jisuara
uamangni dingtang dingtang nangani aro obostarangna Uni
dakna amaniko mesokata. Unikode, mondoliko Jisuara mitela,
aroba mondolia maikai chaktogijagipa neng∙nikanirangko
man∙gniko aganku∙patia. Bon∙kame, kobor mingantian Gisikni
kattako knatimchina ku∙patia aro amgiparangna
ku∙rachakanirangkoba on∙a.
An∙ching meja antio skanggipa mondoli Ephesusna koborko
on∙aniko namedake niaha gitan, ia antiode ua gipin mingdok
22
dongrikenggipa koborrangkosa niskagnok. Jisuara mondoli
ge∙antini obostanan, nanganirangna aganchakanirangko aro
ka∙donganiko on∙aniko an∙ching nikgen. Indake, Ua da∙aloba
an∙chingni nanganirangko uia aro uarangko on∙na ama.

*Ia antini lessonko Sabbath sal Januaray 19 tarikna


namedake poraie taribo.
Sombar January 14
Thyatirana Kristoni Katta
Gipin songjinmarangmung tosusaode, Thyatira-ra
a∙songko sason ka∙ani gitaba aro jatni daka-rikani gitaba
mamung gamchata niksengani dongja. Iana agreba, mondoliara
name nikna man∙gijagipa ong∙achim. Business ka∙na ba kam
dongna gitaba, Rome Songnokni manderangara bading-
chiwalani dolo napna nangachim. Iako dakna draani gimin
Thyatirakon iana dingtangmancha bimung man∙aha. Bading-
chiwalgipa dolo memborrangara ale cha∙anirangko ong∙ata aro
uano pilak memborrangan dongpana nangachim aro mite
nokrango bakko ra∙na nangatachim, jeon rongtalgija
kamrangkoba man∙chapa. Iarangko dakpagijagiparangkode
badinggipa doloniko ra∙gala aro tangka paisa chamanirango
galchangachim. Kristianrangnade ua somoiara, nama kattani
a∙sel, chu∙gimik melina man∙gijaniko ba chu∙gimik
watgalsranganiko dakna basee ra∙ani ong∙achim.

Para. 2:18–29 ko poraibo. Jisuara maikai Antangko


Thyatirani mondolina mesokea (Dan. 10:6 koba nibo)?
Maidakgipa gunrangko Jisu ua mondolina de∙mitelaha, aro
maidakgipa obosta uko jingjengataha?
Pergamumni mondoli gitan, Thyatirani mondoliba uni
wilwilao donggipa songsarekrangni dakako dakpana majoako
23
man∙aha. “Jezebel”ara Ahab Rajani jikgipani bimung ong∙a,
jean Israelko Isolko janggilataona dilaha (1 Raja. 16:31–33).
Jisu uko gisikni rongtalgijanina noksako on∙a (Para. 2:20). Ua
mondolini memborrang jerangan bebeko jinma baksa melipana
watata, aro songsarekni dakbewal “rongtalgijarang”ko
ra∙gataha, uamangara un baksa torom aro gisikni gita
til∙ekengahachim.
Thyatirani mondolikora Kristianrangni A.D. 538-1565 ona
ong∙a obostarangona toata. Ia somoimitingo, Isolni
manderangna kengniara mondolini a∙paloni re∙bajachim indiba
mondolini ning∙onin. Dakrikrikbaanian Sastrokode bodol
ka∙jok, kamal mandean aro rongtalgipa songdoanirangan
Kristoni kamal ong∙e kam ka∙anikode bodolijok aro
kamrangchisa janggi jokaniko man∙gen ine chanskajok.
Jerangan indaka (corrupting influence) rangko ra∙chakja
uamangkora duk on∙jok aro so∙otjok. Ritcha bilsirangnan,
kakketgipa mondoliara bakrarango aro buringrango katnapesa
dongna nangjok (Para. 12:6, 13, 14 ko nibo). Indiba Jisu
Thyatirani mondoliko uamangni bebera∙anina aro ka∙saanina,
kamrangna aro kam ka∙anirangna, namatpiltaianina aro
Sastroona re∙bapiltaina a∙bachenganina de∙mitela.

Para. 2:25 ni kattarangni gimin chanchibo, “na∙simang


je gnangkon, anga re∙bajana kingking ketket rim∙sobo.” Ia
kattaranga an∙ching jinmana ba saksantangtangnaba mai
orto ong∙ea? An∙chingni rim∙kingkingna nanggipa
maidakgipako an∙chingara Jisuoniko man∙aha?

Mongolbar January 15
Sardisna Kristoni Katta
Sardiso rasongarian gapgipa itihas gnang. Indiba Romeni
somoi sokahaon, ua songjinma ua rasong-mikkimko gimaatjok.
Songjinma man∙e cha∙kuengmitingon, uni rasong-mikkimara
24
batanggimin chasongni giminsa ong∙baa, ua somoio ong∙enga
obostao ong∙ja. Gitcham songjinmako chubegipa a∙brini kosako
rikahachim aro uan gimana man∙gijagipa gita ong∙a, maina uo
songdonggiparanga namen naljokgipa obostao ong∙a, uni gimin
songjinmani guarerangkoa nasi-nabal nitimaiaha.

Para. 3:1–6 ko Mati 24:42–44 aro 1 Thess. 5:1–8 rang


baksa poraibo. Uamangni gisik aro toromni obostako
namatna gita mai minggittamrangko Jisuara Sardisni
Kristianrangna dakchina didia? Maikai Jisuni
“nichaochina” mikrakataniara ua songjinmako nitimchina
mikrakatani baksa meliea?

Jisu Sardisni Kristianrangko kakketao dongenga ine


chanoba, uamangni gisikrangde sigimin ong∙achim. Mondolini
manderangara parak pasang paprangkode ka∙ja beben, (ua
Pergamum aro Thyatira gitade) indiba gisikni aratanirangsa.
Sardisni mondolina kattarangara Reformationni
Protestantrangna 1565 oni 1740 ona katchinikanio donatna
man∙a; maina mondoliara sigimin ong∙aona aro gisikni
chu∙ongnikaianiona ga∙akonahachim. Rationalism aro
secularismni bilakbaengani a∙sel, mondolini Kristoni
ka∙sachakanio jokatako man∙ako bebera∙aoni watangaha. Ia
somoio mondoliara, tange nikoba gisikni gitade sigimin
ong∙ahachim.
Jisuni Sardisna kattakoba pilak chasongni Kristianrangnan
donatna man∙a. Batanggimin somoio antangtangni toromo
kakket aro bebe ong∙e dongahanina rasonggragra agangipa
Kristianrangba bang∙bea. Rasong gribee, ia apsan
Kristianrangan da∙ororo Kristo baksa experience ong∙ani
manchade dongja. Uamangni torom ra∙ania bimungnasan, nama
kattana on∙kange ka∙tongo kakketgipa asol toromde uamango
dongja.
25
Kristoo bebera∙achisan mangmang dal∙begipa
jokataniko man∙gen ine bebera∙ako rakichotchote,
an∙chingni kamrangara Isolni mikkango
“chu∙soksranganiko” man∙kujaniko mairangchi an∙chinga
agana? Iani ortoara mai, aro an∙chingara maikai an∙chingni
kamrangchi Uni mikkango “chu∙soksranganiko” man∙gen?
Mati 5:44–48 ko nibo.

Budbar January 16
Philadelphia Kristoni Katta
Jisuni agangipa dokgipa mondoliara Philadelphia (orto
“jongada ong∙e ka∙saani”) ong∙achim. Ua songjinmara imperial
trade roado dongachim aro apalbegipa a∙salarigipa a∙briona ian
do∙gachol ong∙achim. A∙ako cho∙e-bile sandigiparang
Philadelphiara centre ong∙achim jeonan manderang sane-bane
an∙senganiko man∙na re∙batoka ine agana. Banggritaitaianichi,
ua songjinmani manderangara songadamrangchina
katangtokaha, indake chonchongipa noktoprangko rike
dongeaha.

Para. 3:7–9 ko poraibo. Maidake Jisuni Antangko


mesokaniara ia mondolini obostana meliea? Jisuni agangipa
katta “nang∙ni on∙tisa bil gnang” (Para. 3:8) ara ua
mondolini obostani gimin maiko agana?
Ia mondolina agangipa kattara Sagipa aro Gnigipa
Mikrakanini somoio Protestantni dal∙begipa ching∙chaanina
donatea jean Great Britain aro Americao 1740 oni 1844
mangona ong∙aha. Uamangna seng∙aniko on∙anio, Isolni
manderanga beben “Angni katta” (Para. 3:8) ko ia somoio
rakina joton ka∙bebeaha. Isolni ge∙etanirangna bamna aro
rongtale janggi tangna uororo somoio bilongen skianirangko
dakaha. “Do∙ga ogipara” salgini torom tambuona
26
ong∙manchaachim maina “angni Isolni torom nok” koba
janapaha (Para. 3:12 ko Para. 4:1, 2 baksa tosusabo). Do∙ga
ge∙sako chipengmitingo do∙ga ge∙sagipako oskaenga, iara 1844
bilsio Kristoni dal∙gipa kamal ong∙e kam ka∙anio dingtangatani
ong∙gniko mesoka.

Para. 3:10–13 ko poraibo. Jisuni re∙baani sepangbaani


gimin mai mesokanirang ua jolo chu∙ongja gita daka? Isolni
bimungko Uni manderango seani gamchatania mai (2 Tim.
2:19)? Bimingara mandeni cholonko mesokode, Re∙o. 34:6
ara Isolni bimingko ra∙bitgiparangni gimin an∙chingna
maiko agana?
Atlantic Sagalni samtangtangchin dal∙begipa
ching∙chapiltaianirang ong∙aha. 1844 bilsi ong∙na
am∙mitingrango, Kristoni bakbak re∙bapilani nama kattarangko
bang∙a a∙gilsakni bakrangchin bilake skiprakaha. Isolni Uni
bimingko Uni manderango, chegiparango sena ku∙rachakania
Isolni cholonko Uni manderango nikgen ine mesoka. Kristoni
re∙baengani nama kattara inditan gamchatbeani ong∙a gitan ua
dal∙begipa salna Uni manderangko paprangoni an∙pile aro kema
bi∙e, Uni niamrangko uamangni ka∙tongrango see tarichina
agnanania gamchatbeani ong∙a (Phil. 1:6; Ibri. 10:16, 17 ko
nibo).
Kristoni ka∙dongani bakan re∙baenga inani ortoa mai?
Kristoni Uni an∙chingna kamko ka∙enganiko matchotatna
ku∙rachakania maikai an∙chingna ka∙donganiko on∙a?
Bristibar January 17
Laodikeani Kristianrang

Jisuni agangipa bon∙kamgipa mondoliara Laodikeao ong∙a,


namen man∙e cha∙begipa songjinma, aro uan bading-chiwalani
27
mongsonggipa rama bijangchio dongachim. Uko kimilniko
tarigipa ba∙ra kombol karkanarangna mingsinga, uni gam
donram biaprang (jean bang∙bea sonarangko dona); aro
medical skul jeon mikil aro miksimangrango nonganirangko
taria. Laodikeani silroroaniara uo songdonggipa manderangko
antangtango pilakkon chu∙ongnikata. A.D. 60 mango,
bangguriao ua songjinmako nosto ka∙ao, uo songdong-
a∙chagiparanga tang∙onaha, uo songdong a∙chagiparang Romeni
dakchakna am∙aniko ra∙chakjaha, antangtangon pilakkon dakna
donga inenba. Ua songjinmao chi dongjani gimin, chikoara
Hierapolisni ding∙gipa chikosa ra∙baachim. Ua biapba
Laodikeaoni chel∙ani gimin, ua biapona sokeahaode, ua chiara
ding∙bomahachim.

Para. 3:14–17 ko Hosea 12:8 baksa poraibo. Maikai ua


songjinmani antangtango chu∙ongnikgipa gisikara
Laodikeani Kristianrangoba uandakgipako ong∙ata?

Jisu Laodikeani Kristianrangko uamangni bilonggipa papna


saijaha. Indiba, uamangni nengnikaniara antangtango
chu∙ongnikaianisa, jean gisikni arataniona dilanga. Uamangni
songjinmaona sokanggipa chi gita, uamangara ding∙aba ding∙ja
ka∙ba ka∙sinjachim, indiba bo∙om bo∙om ong∙a. Uamang
antangtangko man∙e cha∙begiparang aro mamungkoba
nanggijagiparang ine chana; indioba uamanga kangalsrang,
ba∙ra-kancha gri, aro uamangni gisikni obostako nikna
mikkanarang ong∙a.
Laodikeani mondoliara ia a∙gilsakni bon∙achibara Isolni
mondolini gisikni obostako miksonga. Para. 15:16 o Jisuni
mikrakataniara “ba∙ra gipok” ko agana. Ian Laodikeani gisikni
nagande ong∙aoniko (Para. 3:18 ko nibo) Kristoni toromi
ong∙ani gandingchi pindapani ong∙a. Nagande ong∙jachina
ba∙ratangko ganchina mikrakataniara gisikni Armageddono
28
dakgrikaniko miksonga. Jisuni mikrakatani somoini gimin
maibadake ong∙ronggija niknaba donga, skanggipao, ia
gandingko man∙na da∙o amjawajok. Aroba, nisengani somoikora
pilaknan chipmangnok. Indiba ba∙ratangko ganchina agan-
mikrakataniara nabaa; maina Jisu Laodikeako dokgipa rangkare
aro Armageddonona, ua bilonggipa ong∙anina skangan,
ja∙manchakna skangan da∙on tarie dongsochinaha gita gisik
ra∙atna nangnika. Indake, Para. 16:15 ra Laodikearangko
mikrakata je uamang Jisuni mikrakanina gisik nangjahaode
aroba nagande ong∙e dongkuaina basee ra∙ode (Para. 3:17, 18),
uamang Uni re∙baanio kratcha∙ani aro gimaani ong∙gen (1 Johan
2:28-3:3 ko nibo).
Jisu Laodikearangna ka∙saani gimin uamangna
ka∙dongataniko on∙a. Ua uamangko gisik pil∙china mol∙mola
(Para. 3:19). Ua Uni mol∙molaniko indake bon∙atea je ua
Gitrangni Ring∙ani 5:2-6 ko namnikbea. Uni gimin antangko
noksao, do∙gacholo chadenge doktike aro napbana mol∙mole
bon∙atea (Para. 3:20). Jeba una do∙ga ogipade aro una napna
on∙gipade un baksa cha∙aniko cha∙na man∙gen aro,
bon∙kamaode, Un baksa songhasono sason ka∙gen ine
ku∙rachaka (Para. 20:4 ko nibo).

Para. 3:18–22 ko poraibo. Mai ku∙patianiko Jisuara


Laodikeani manderangna on∙a? Sona, bokgipa ganding, aro
mikrono nongani, iaranga maiko miksonga (1 Pit. 1:7; Isa.
61:10; Eph. 1:17, 18)? Ia ku∙patianiara an∙ching Seventh-
day Adventistrangna, jean antangtangko Laodikeani
manderang ine u∙ia, maiko agana?

29
Sukrobar January 18
Poraidapani: Ellen G. Whiteni ki∙tap Watatarangni
Kamrangoniko “Parape∙a” ko jak 578–592 ona poraibo.

Mondoli ge∙snirangna watatgipa koborranga, ua


mondolirango gisikni siani donganiko mesoka. Ephesuso
donggipa mondolide, uni skanggipa ka∙saaniko gimaatahaoba,
kakketengkuachim. Smyrna aro Philadelphiao donggipa
mondolirangode bang∙en kakketgiparang dongengkua.
Pergamum aro Thyatira-ora bang∙a bebera∙giparangan a∙gilsakni
gita cha∙brimanirang batroroaha, bon∙chotao pilakan
uandakgipaona ong∙kuja kingking indaken ong∙angkuaha.
Sardiso donggipa mondoliara bilongen namjabegipa obostao
ong∙engachim. Uano bang∙bata Kristianrangan, nama katta
baksa melie dongja, Philadelphiaosan adita kakketgiparang
gnang. Laodikeani mondoliara gisikni aratanian duga
ong∙angaha, aro jeko man∙aha ukon chu∙ongnike dongaia, aro
indaken ua mondolio mamung namanikon nikna man∙ja.
Kobor mingantini bon∙ao Jisu maiba ku∙rachakaniko dake
bon∙ata, aro ua ku∙rachakania Uni ku∙patiako ra∙gipa mondolini
manderangnasa ong∙a. Ua mondolirang gimikon gisikni sianiko
na∙simang nikna man∙enggnok, uano uamangna nangani kri
ku∙rachakanirangkoba dakaha. Ephesus, jenan Jisu skanggipa
koborko on∙aha, una mingsasan ku∙rachakani dongaia. Mondoli
ge∙antion gisikni sianiranga batroroanga, uni kri uamanga ua
skanggipa mondolirangna badita on∙na ku∙rachakaha una bate
ja∙mangiparangna ku∙rachakanirang batroroa. Bon∙kamao,
Laodikeani mondoli, mingsasn ku∙rachakaniko man∙aioba,
pilakna bate dal∙batsrangako man∙aha: uan Jisuni gimin
a∙gilsakna sualani ong∙a (Para. 3:21).

30
Chanchigrikna Sing∙anirang:

1. Mondolirango gisikni ga∙akan baksa mondoli ge∙antina


ku∙rachakani batroroania, pap bang∙roroon ka∙saaniba
batroroa ingipako maikai gisik ra∙atani ong∙a (Rom. 5:20)?
Ia ku∙rachakaniko chanchie nibo: “mondoli jegitaba
bilgrigipa aro namgijanian ong∙gipa ong∙bo, a∙gilsakode
uasan mangmang Kristoni Uni dal∙batsranggipa on∙aniko
on∙ani ong∙a. Ua uko Uni Gisik Rongtalgipa baksa
bilakatenga aro miktuatgijaan nie dongenga.”—Ellen G.
White, Selected Messages, book 2, p. 396.

2. Badig chiwalgipa jolo, daka rikani karkana donggipao


aro dal∙dalgipa songjinmarangode Kristian ong∙na
neng∙beani ong∙a ine agananirangko an∙ching knabea.
Asiani silroroenggipa songjinmarango Kristianrang donga,
uamangna jegita songsarekrangchi sinjetanirang
sokbagenchimoba uamang nama kattana aro Isolna namen
bama. Ia ong∙a obostaoniko na∙a maiko skie ra∙na man∙a?
Johan 17:15–19 o Jisuoni bi∙aoniko nie, ua Asiao donggipa
Kristianrangni gimin chanchiate nibo. A∙gilsako dongeba
a∙gilsak gita ong∙jana gita ine bi∙gipako maikai
mongsongbate jerangan da∙alo dal∙dalgipa songjinmarango
dongenga, ua Kristianrangona donatna man∙gen?

3. Maikai an∙chingara, Seventh-day Adventistrang ong∙e,


Laodikearangna on∙gipa kattao an∙chingna on∙gipa kattako
knachakbatna man∙gen?

_______________________

31
Lesson 4 January 19–25

SO∙OTGIMIN MES BI∙SA


Sabbath Attam – Jan. 19
Ia Antini Lessonna Poraiani: Para. 4, Ezek. 1:5–14, Para. 5,
Eph. 1:20–23, Ibri. 10:12, Wat. 2:32–36.

Mingani Pod: “Grapnabe; nibo, Jihuda ma∙chongni singho,


Daudni ja∙dil, ua ki∙tapko aro uni chipa sniko ona
amaha”(Parape∙a 5:5).

Re∙anggipa antio, an∙chinga Kristoni ia a∙gilsako donggipa Uni


manderangna kattarangko on∙aniko nikaha. Da∙ode Johanni ia
a∙gilsakniko nikaoniara ua salginirangkosa nikatskaaha (Para.
4:1), iaranga, ja∙mano, mikkangchi ong∙gnigiparang ong∙a.
Odhai 4 aro 5 o nikaniranga salgini singhasonni kuturiko
nikani ong∙a. Odhai 4 aro 5 ko nikania chasong jol gimikko
Isolni sason ka∙aniko aro jokatanina miksonganiko chinchi
mesoka. Mikkangchini gimin mesokna skang, an∙chingnara,
Kristoni salgio Uni sorkario a∙gilsaknirangna aro mandeni jatko
piokanina dal∙gipa kamal ong∙e kam ka∙ani mongsonggpa
ong∙aniko mesoka. Indake, odhai 4 aro 5 ra mikkangchi mairang
ong∙gen uko Salgini miksonganiko an∙chingna mesoksoe on∙a.
Indakeba saoba niknaba donga je ua mondoli ge∙snirangna
koborko segipara parak ong∙en seaha. Da∙on uano seaniranga
chinrangchi ong∙engaha aro uko pe∙na altuaiani ong∙ja. Ia
ku∙sikrangkoara Niam Gitchamo segiminoniko Isolni
manderangoniko chasong jol gimikonikon ra∙aha. Parape∙ani
ki∙tapko tik ong∙e pe∙anide Niam Gitchamo je seng∙anirangko
on∙aha, uoni chinrangko namedake u∙iaosa pangchaka.

32
*Ia antini lessonko Sabbath sal January 26 tarikna namedake
poraie taribo.

Robibar January 20
Salgini Singhasonni Kuturio

Para. 4:1 o a∙bachenge, Jisu Johanko uni somoioni Kristoni


re∙bapilaona kingking historyo ong∙ako nigopatna gita salgiona
re∙bachina okamata.

Para. 4:1–8, Eze. 1:26–28, aro Para. 5:11–14 salgini


singhasonni kuturiko talata. Salgini singhasonni kuturini
gimin ia podranga an∙chingna mairangko agana?

Ua watata oenggipa do∙gachol gita salgini torom nokko aro


Isolni singhasonko niataha. Ua singhasonara Isolni sason
ka∙aniko aro Uni pilak ong∙atgiminrangni kosako bil man∙e
sason ka∙aniko mesoka, aro uni kosako sundare donggipara
Isolni Uni ku∙rachakgiminrangna kakket ong∙aniko mesoka
(A∙ba. 9:13–16; Isa. 54:9, 10). Maibakaiba, Satan, Isolni bobil,
ia a∙gilsako nokgipa ong∙aniko antangna ra∙sekaha aro bil man∙e
mesokaha. Isol aro Satan baksa dal∙begipa dakgrikanio
mongsonggipa chanchina nanganide sawa sason ka∙na niam gita
right ong∙a, uani gimin ong∙a. Johanni nikgipa salgini tom∙anio
nikanide, salgini singhasaonni kuturio Isolan ia a∙gilsak-salgisak
gimikko sason ka∙na right ong∙gipa ong∙a ine ong∙a (Para. 4:1–
8, Para. 5:11–14).

Para. 4:8–11 aro Para. 5:9–14 ko poraibo. Ia


poraianirango kakketgipa olakiani gimin na∙a maiko skie
ra∙na man∙a? Odhai 4 o, maini gimin Gitel Jihovara
olakiako man∙na kraa, aro Para. 5:9–14 ora, maini gimin
Mes Bi∙sara gamchata?
33
Para. 4 salgini torom nokni singhasonni kuturiko aro uano
da∙on da∙on olakianiko dakaniko general talata. Odhai 4 o
olakigipara Isolan Ong∙atgipa ong∙anina, aro bil donganina
demitela. Odhai 5 ra so∙otgimin Mes Bi∙sachi piokanina
maniskaa. Ia odhairang kakketgipa olakianira Isolni bilakgipa
Ong∙atani aro Piokani kamrangko ra∙chakaniko mesoka. Isol,
jean a∙gilsakko sal dokna ong∙ataha, uan uko gitalgipa a∙gilsako
maikai ong∙achim uona ong∙atttaina aro Uni manderangna uko
jringjrotni nok dakatna bil gnanggipa ong∙a, iakon Ua
chengonin ku∙rachakaha.

Nama katta maiko skia chanchie nibo: ua an∙chingko


aro a∙gilsakkosan ong∙ataigipa ong∙gijagipa ong∙a indiba
chu∙gimik a∙gilsak salgisakko ong∙atgipa “so∙otgimin Mes
Bi∙sa” (Para. 5:12) an ong∙a. Ia duk aro saknaan gapgipa
a∙gilsakna ian maironggipa ka∙dongataniko an∙chingna
on∙ani ong∙a?

Sombar January 21
Salgini Singhasonni Kuturio Tom∙bimongani

Para. 4:4 o agangipa me∙aparangara sa∙grerang ong∙ja ine


mesoka. Saatroo “me∙aparang” ingipara manderangsa ong∙a.
Sa∙grerangoni bikpile, jean Isolni mikkango dongrongbata, ia
me∙aparangara singhasonrango asonga. Uamangni ba∙ra
gipokko gangipara Isolni kakketgipa manderangni ganani ong∙a
(Para. 3:4, 5). Uamangni skorango cheani mukutrangara chea
man∙giparangna dingtangmancha kanggimin ong∙a
(Jakob1:12). Ia talatanirang gimikan ua sak 24 me∙aparangara
rasongko man∙gipa rongtalgiparang ong∙aniko agana.
Ua number 24 ara chinsa ong∙a: uo 12 ni set gni donga,
Sastroo number 12 ni chinara Isolni manderang ong∙a. Ua sak
24 me∙aparangara Isolni manderangko miksongengnaba donga,
34
Niam Gitcham aro Niam Gitaloniko man∙chape. Ua 24 rangara
a∙gilsakni torom noko sak 24 kamalrangko dangdike on∙anio
bak dakaniko tengchakgipaba ong∙a (1 Serik. 24:1–19).
Ua 24 me∙aparangko skango Sastroo janapjahani a∙selde
uamangara salgini singhasonni kuturio gitalgipa dol ong∙ani
gimin ong∙na nanga. Haida uamangara Jisuni siao gopramoni
tangchagiparang ong∙naba donga (Mati 27:51–53).
Indake ong∙ode, ia 24 me∙aparang salgiona sokangaha, Jisu
baksa mandeni jatna bak ra∙pagiparang ong∙aha. Uamang Isolni
mandeko jokatna dakani kamrangara tikan ong∙a ine sakki
on∙giparang ong∙a. Para. 5:9 o, ua sak 24 me∙aparangara, bri
janggi gnanggiparang baksa (pod. 8), so∙otgimin indiba
tangenggipa Mes Bi∙sani mikkango tubame olakia. Uamang
damsan Mes Bi∙sako de∙mitele gitalgipa gitko ring∙a. Ua
indakako man∙nan kraa maina “na∙a so∙otgiminaha, aro nang∙ni
an∙chichi pilak ma∙chong, aro jatrangoniko Isolna breaha, aro
na∙a uamangko chingni Isolna songnok aro kamalrang dakaha;
aro uamang a∙ani kosako raja ong∙a” (Para. 5:8–10).

Para. 4:6–8 ba bri janggi gnanggiparangni gimin agana.


Uarangko Ezek. 1:5-14 aro Ezek. 10:20-22 o bri janggi
gnanggiparangmung, aro Isa. 6:2,3 o agangipa
seraphimmung tosusabo.

Ua bri janggi gnanggiparangara Isolna dangdike on∙gipa


aro ua singhasonni nitimgiparangko mesoka (Git. 99:1).
Uamangni grangrangara Isolni ge∙etaniko dakna ta∙rakaniko
mesoka, aro uamangni mikronranga namen niksenggiparang
ong∙a. Uamangni sak 24 me∙aparang aro chansokna
ampilgijagipa sa∙grerangni singhasono duule dongania (Para.
5:11), ua singhasonni kuturio salgi aro a∙gilsak gimiknikon
ra∙ahaniko mesoka.

35
Mongolbar January 22
Mohor Su∙gimin Ki∙tap

Para. 5:1–4 ko poraibo. Isa. 29:11, 12 o seani gita, ua


mohor su∙gimin ki∙tapni ortoara maia, aro maina Johanara
grapaha?

Ua ki∙tapara singhasono Pagipani jakrachipak


dongengachim ine Greek seanio mesoka. Uara jean Saksa uko
“chipako engna” kragipako sengengachim (Para. 5:2).
Ellen G. White indake agana, ua mohor su∙giminora
“chasongjolna Isolni jatrangni aro mondolini gimin katchinike
agane donsoanirang donga. Ianon Isolni aganani kattarang, Uni
bil gnangani, Uni ge∙etanirang, Uni niamrang, jringjrotni gimin
ku∙patianirang, aro jatrangni sason ka∙ani bilrang dongachim.
Uanon pilak jat, aro ku∙sik aro mandeni a∙gilsakni
a∙bachengaoni a∙gilsakni bon∙aona salna amani bilrang
dongachim.” —Ellen G. White, Manuscript Releases, vol. 9, p.
7.
Kan∙dike aganaode, ua mohor su∙gimin dol∙gimin seaniara
ga∙akgimin mandeni papna Uni jokatna miksongani Isolni aiao
inmananirang dongachim. Uni gimin chu∙gimik uianiko
Kristoni gnigipa re∙baaniosa uiaignok (Para. 10:7).

Para. 5:5–7 ko poraibo. Maini gimin Kristosan


mangmang a∙gilsak-salgisak gimiko ua dol∙gimim ki∙tapko
ona man∙a?

Singhasaonni kuturio mingsa man∙dikaniara Satanni bobil


dake chakatani gimin ong∙a. Ia a∙gilsak, Isolchi ong∙atgimin
ong∙oba, Satanni ra∙seke ra∙gimin ong∙aha. Johanni mikchiranga
Isolni manderangko, Adamoni a∙bachenge, papni bondokoniko
jokatna sikbeenganiko agana. Ua dol∙gimin ki∙tapara papni
36
namgijanirangko namatna miksonganirang gnang. Uni tona
amsokgijagipa bilchi Isol Antangan uko dakna nanganiko
nikaha. Ga∙akgimin mandeni jatko piokna maiba
dingtangmanchagipa dakna nanganiko nikaha, aro uan Jisu, jean
“chegipa” ong∙baaha aro indakesa ua gamchatbegipa ki∙tapko
ona man∙aha, maina uan ia a∙gilsakni nokgipa aro salgio
an∙chingni Mol∙molchakgipa ong∙a.

Maikai an∙chingara Jisuko pangnan an∙chingni janggi


tangao skanggipa donna skie ra∙na man∙gen?

Budbar January 23
Gamchatbegipa Mes Bi∙sa

Para. 5:8–14 ko Eph. 1:20–23 aro Ibri. 10:12 rang


baksa poraibo. Ia indakgipa namgijagipa a∙gilsako
an∙chingna dal∙bea ka∙dongani aro ka∙dimeaniko on∙na
nangani gimin uaranga damsan maiko aganenga?

Kristo Mes Bi∙sa singhasonona re∙baahaon, Ua dol∙gimin


ki∙tapkoba ra∙bitbaa. Ia kaman pilak bilan Unin ong∙ahaniko
mesoka (Mati 28:18, Eph. 1:20–22). Ua somoiomanchan,
a∙gilsak gimikan Kristoni a∙gilsak gimikko sason ka∙aniko
ra∙chaka. Adam baksa maiko gimaatahachim uko da∙o
Kristochi man∙piltaiaha.
Kristo ua dol∙gimin ki∙tapko ra∙ahaon, uan pilak mandeni
rasong kopalara Uni jakon ong∙aniko mesoka. Bri janggi
gnanggiparang aro me∙apa sak 24 rangara, Para. 5:9 o uamang
dakaha gitan, Uni mikkango Uko olakina tubama: “Na∙a ua
ki∙tapko ra∙na, aro uni chiparangko ona krara; maina na∙a
so∙otgimanaha. Ia dal∙nikani kamchin, chuatgimin sa∙grerang
aro piokgiminrangara Kristoni Antangko mandeni palo boli
on∙aniko namnikpaaniko mesoka. Uni an∙chichi, ua ga∙akgimin
37
mandeni jatna daiko gamaha aro piokani ka∙donganiko on∙a.
Mikkangchi maidakgipako donsoengachim uarangnaba ian
chu∙sokna amani bilko on∙a.
Ua bri janggi gnanggiparangara aro me∙aparangara da∙o
channa amsokpilgijagipa salgini kotok sa∙grerang baksa
singhasonko duule so∙otgimin indiba da∙o tange dongenggipa
Mes Bi∙sana de∙mitelaniko on∙enga (Ibri. 7:25). Ua singhasonni
kuturio donggiparang, damsan gam∙bea ku∙rangchi agana:
“So∙otgimin Mes Bi∙sa, bil, aro gam, aro uiani aro bilakani, aro
mandera∙ani aro rasong aro mitelaniko ra∙na krara!” (Para.
5:12).
Iana pilak salgio aro a∙ao ong∙atgiminrangan damsan
Kristona aro Pagipana rajani de∙mitelaniko on∙enga:
“Singhasono asonggipana, aro Mes Bi∙sana, mitelani, aro
mandera∙ani, aro rasong, aro bil jringjrotna ong∙china!”(Para.
5:13). Uamangni de∙mitelaniko “Amen” ine bri janggi
gnanggiparang aroba me∙apa sak 24 rang tubame agana, indake
salgini singhasonni kuturio kusi ong∙begipa mandera∙ani aro
olakianiko bon∙ata.

Salsaode ia a∙gilsakara kamjronge gimagen ine


physicistrang chanchichipa. Ian Isolni kattao
on∙aonimungde baditan dingtangsranga! Mikkangchi
an∙chingna maiko donsoenga uana an∙chingara maikai
da∙omangba katchana a∙bachengna man∙gen?

Bristibar January 24
Pentekostni Gamchatani

Pentekostni somoio Gisik Rongtalgipako rudapatania, Wat


2:1–4 o jokatanina miksonganio itihaso dal∙batsranggipa
ong∙anirangoni mingsa dal∙begipa ong∙ani ong∙a: uan Kristoni
Chisolo Skobikroko siani ja∙mano salgini torom noko Dal∙gipa
38
Kamal aro Raja ong∙e kam ka∙na inauguration ka∙ani ong∙a
(Wat. 1:4–8, Wat. 2:33). Pagipani jakrachi Uni Dal∙gipa Kamal
ong∙e kam ka∙anichi (Para. 5:6, 7), Kristo, jokatanina
miksonganiko chu∙sokatangna man∙a. Salgini torom noko
an∙chingni Mol∙molchakgipa ong∙e, Jisuara an∙chingko jokatna
kamko ka∙a. Uchisa bebera∙giparangara Isolona sokangna man∙a
aro papko kema wataniko man∙a.
Wat. 2:32–36 ko Johan 7:39 baksa poraibo. Jisuni
salgio Kamal aro Raja ong∙e donganio mai ka∙donganiko
aro ka∙dimeataniko na∙a nikna man∙a?
Salgini torom noko Kristoko chuatani bak tapan Gisik
Rongtalgipa a∙gilsakona sninggiparangona ong∙onbaaha. Para.
5:6 o Gisik snirangko “pilak a∙gilsakni bakona watataha” ine
janapa. Batbagimin lessono an∙ching nikbaaha gita, ua Gisik
sniranga Gisik Rongtalgipani ia a∙gilsako kam
chu∙soksrangahaniko mesoka. Kristoko singhasono asongatani
ja∙mano Gisik Rongtalgipako mondoliona watataha. Ia Gisik
Rongtalgipako watatanian Kristoni salgini torom noko Dal∙gipa
Kamal ong∙e kam ka∙arangoni skanggipa kam ka∙ani ong∙a.
Gisik Rongtalgipako rudapatani miksonganiara Jisuara
Pagipaona mikkang pa∙eaha aro Isol Uni mandeni jatna
Antangko boli on∙aniko ra∙chakahaniko mesoka.
“Kristoni salgichi re∙anganian Uko ja∙rikgiparang
ku∙rachakgimin patianiko man∙gen ine u∙iatani ong∙achim. . . . .
Jensalo Kristo salgini cholgugarangko napangahaon uko
sa∙grerangni mandera∙ani gisepo singhasono asongataha.
Jensalo Uko Raja songa matchotahaon Gisik Rongtalgipa Uni
sninggiparangona bilakbee jokbaaha aro Kristoko Pagipani
rasong badita dongachim, ua rasong Kristoo skangnin
dongpaachim, aro ua rasongchin Kristoko rasong chaataha. Sal
sotbongani ja∙mano Gisik Rongtalgipako rudapatani Piokgipani
kamko a∙bachenganiko a∙gilsakna u∙iatani ong∙achim. Uni
39
ku∙rachakani gita Ua Gisik Rongtalgipako watataha. Ian Uko
kamal, Raja dake ra∙chakaha aro Uni manderangni kosako ‘To
Nonggimin’ ong∙a ine mesokani ong∙achim.”—Ellen G. White,
Watatarangni Kamrang, pp. 38, 39.

Ibri. 4:16 aro Ibri. 8:1 ko poraibo. Jisuni Kamal aro


Raja ong∙e salgi aro a∙gilsak gimiko pilak bilkon Una
on∙ahanio mai ka∙donganiko aro ka∙dimeataniko na∙a nikna
man∙a? Maikai ia bebeko bebera∙ania ia namgijagipa
obostao nang∙ni janggi tangao salantio name kam ka∙na
dakchakna man∙gen?
Sukrobar January 25
Chanchidapani: Read Ellen G. White, “ ‘To My Father, and
Your Father,’ ” pp. 829–835, in The Desire of Ages; “The Gift
of the Spirit,” pp. 47–56, in The Acts of the Apostles.
Para. 4 aro 5 ni nama kattara Isolni manderangna a∙gilsakni
bon∙kaman somoio donggiparangna dingtangmancha
gamchatbeani ong∙a. Pentekostni somoio Gisik Rngtalgipani
re∙baanian nama kattako a∙gilsak gimikchina ra∙angani
a∙bachengani ong∙a; uni nama kattani mongsonggipa bakde
Jisuni gimin ong∙a, jekon Kamal aro Raja ong∙e Pagipani jakrao
chuataha. Ia Jisuni gimin bebe ong∙anian chengoni
Kristianrangni bebera∙ani ja∙pangba ong∙a (Ibri. 8:1) aro
uamangni skiprakani pangchakaniba ong∙a (Wat. 2:32–33; Wat.
5:30, 31 ko nibo). Ian uamangko gisik nangataniba aro
uamangni bebera∙ani ja∙pangba ong∙a; aro a∙rik-sanalan somoio
aro duknirangko man∙o ka∙donganiba ong∙a (Wat. 7:55, 56;
Rom. 8:34). Iani a∙selan, bang∙a manderangan uamangni
skianirangna knachaktokaha. Ua somoionin Isolni songnokara
mesokako man∙aha, aro ja∙manchiba indaken dakangkua. Ian
Gisik Rongtalgipani kamchisa ong∙a.
An∙ching pangnaba iakon gualna nangja: Kristoosan
40
mangmang namgipa kobor gnang. Uasa manderangni
ka∙tongrangko dingtangatna ama, aro manderangko nama
kattana okamanina, Una kenna, Una rasongko on∙na, aro Uko
olakina okamanina aganchakaniona dila (A∙ba. 14:7).
An∙chingni ka∙donganide an∙chingni Jokatgipaosan, jean salgini
torom noko an∙chingni Kamal aro Raja ong∙a. Ua Uni
manderang baksan, aro chon∙kamaonan Ua Uni manderang
baksan ong∙angkugen (Mati 28:20). Mikkangchi mai ong∙gen
pilakan Uni jakon ong∙a.
Uni gimin hai an∙chingara iakon pangnaba gualjana: nama
kattani nangbatgipa bakko gisiko done, gimaenggipa aro
saknaenggiparangna bon∙kamgipa nama kattako skiprakanio
chu∙sokaniko ra∙bagen. Isol aro Chisolna agre gipin nangbatgipa
an∙chingni skiprakani dongja.
Chanchigrikna Sing∙anirang:
1. Salsao an∙ching salgio ong∙gen, uno Gitel Jihovako Uni
namanina, Uni bil gnanganina, aro Uni
dingtangmanchagipa ka∙saanina de∙mitele olakigen.
Mairangchi da∙omangba ua somoio ong∙gnigipako an∙chinga
da∙on ranta ka∙enga? Uni an∙chingna pilak dakgimin aro
dakgni kamrangna, an∙chingara maikai mitelani ka∙tongchi
Uko olakia aro de∙mitela?
2. Para. 4:11 aro Para. 5:9 ko poraibo. Mai kamrango
an∙chinga Pagipako aro Depanteko iano nika, aro minggni
kaman maidake mongsonggipa ong∙a – jokatanini giminsan
ong∙aija indiba maini gimin Isolara inditan an∙chingni
olakianiko man∙na kragipa ong∙a uani giminba? Isolni
gimin ia minggni aiao inmangipa bebe ong∙anirango
Sabbathara maikai ong∙a aro an∙chingna maiko skia?

______________________

41
Lesson 5 Jan. 26–Feb. 1

MOHOR SNIRANG
Sabbath Attam – Jan. 26
Ia Antini Lessonna Poraiani: Para. 6:1–17, Lev. 26:21–26,
Ezek. 4:16, Deut. 32:43, 2 Thess. 1:7–10.

Mingani Pod: “Na∙a ua ki∙tapko ra∙na, aro uni chiparangko ona


krara; maina na∙a so∙otgiminaha, aro nang∙ni an∙chichi pilak
ma∙chong, aro jatrangoniko Isolna breaha, aro na∙a uamangko
chingni Isolna songnok aro kamalrang dakaha; aro uamang a∙ani
kosako raja ong∙a” (Parape∙a 5:9, 10).

Para. 6 ara odhai 4 aro 5 o dol∙gimin ki∙tapko Kristoni oprakna


man∙ani gimin talataniko seangtaikua, maina ian Uni siaoniko
chebaahani giminsa ong∙aha, Adamchi maiko gimaatahachim
uko Uchi man∙piltaiaha. Ua da∙ode dol∙gimin ki∙tapko oe,
jokatna miksonganiko kam ka∙na tariaha.
Pentekostan nama kattani giproroani a∙bachengani ong∙a,
jechin Kristo Uni songnokko apalbatata. Indake, chiparangko
oaniara nama kattani giproroaniko aro uko jegalani biteko
miksonga. Snigipa aro bon∙kamgipa mohorko oanian ia
a∙gilsakni bon∙aona an∙chingko ra∙baa.
Para. 3:21 mohor snini ortorangko on∙a: “Amgipana angni
singhasono ang asongchina anga on∙gen, jedake angaba amaha,
aro Apani singhasono un baksa asongaha.” Odhai 4 aro 5 ra
Kristoni chegipa ong∙baani aro Uni gamchatbeanini gimin
an∙chingna agana, indake Uni Skobikroko boli on∙anichi, salgio
Dal∙gipa Kamal ong∙e dol∙gipa ki∙tapko ona man∙ataha. Odhai 7
ni bon∙kamgipa podara Kristoni singhasonona chebagiparangko
talata. Indake, odhai 6 ara Isolni manderangni chegipa

42
ong∙baani ramao ong∙ani gimin ong∙a, jedakode uamanga Jisuni
singhasono bakko man∙pagen.

*Ia antini lessonko Sabbath Sal February 2 tarikna namedake


poraie taribo.

Robibar January 27
Skanggipa Mohor Su∙aniko Oani

Para. 6:1–8 ko Levi. 26:21–26 aro Mati 24:1–14 baksa


poraibo. Ia podo jakkalgipa kattarangko name nibo.
Skanggipa ge∙bri mohorrangni apsananganiko gimin na∙a
maiko skie ra∙a?

Ge∙sni mohorrangko su∙anirangko Niam Gitchamni


ku∙monggrikanio sao man∙anirang, tonual, cha∙asiani, akkal-
karap ong∙ani aro buringni matburingni gimin agananio uina
nanggen (Levi. 26:21–26). Ezekiel uarangko Isolni “mingbri
bilonggipa bichal ka∙anirang” (Ezek. 14:21) ine minga.
Uarangara Isolni bichalrangni sasti ong∙a jechin Isol, Uni
manderangko gisikni tusiaoniko mikrakatna kam ka∙a,
ku∙monggrikanina kakketgija ong∙baon uamangko sai-manenga.
Apsan dake, ua sakbri gureo gakatgiparangara Isolni Uni
manderangko Jisuni re∙bapilenganina sengsoenggiparangko tik
ramao re∙china gisik ra∙attaitaie uiatani orto ong∙a.
Skanggipa ge∙bri mohorrang aro Mati 24:4-14ni gisepo,
apsan apsan ong∙anganirangba donga, Jisu uarang a∙gilsako
ong∙gen ine aganmanaha. Ua sakbri gureo gakatgiparangara,
uamangni da∙o dongenggipa a∙gilsakde, uamangni dongram biap
ong∙ja ine gisik ra∙attaitaie, Isolni Uni manderangko tik ramao
rakiani ong∙a.
Chinrang ong∙genchimoba, Para. 6:1, 2 ara dakgrike cheani
giminba ong∙a. Ian Para. 19:11-16 ko gisik ra∙ataniona ra∙baa.
43
Iano Kristoko gure gipoko gakate re∙ata aro Uni Gnigipa Re∙bao
Uni manderangko naljokatna salgini sipai sa∙grerangko dila.
Rongtalani chin gita, bokgipa rongde pangnan Kristo aro Uni
ja∙rikgiparangko miksonga. Gureo gakatgipara chriko ra∙a aro
una mukutkoba on∙manaha (Para. 6:2), jean Uni jako chriko
ra∙e gureo gakate re∙e Uni manderangni bobilrangko dakgrike
amatmitingo, Isolni bimangko Niam Gitchamoniko gisik ra∙ata
(Hab. 3:8–13; Ps. 45:4, 5). Greek kattao mukutko (Para. 6:2)
gane chalaigipara stephanos ong∙a, jean cheanini mukut ong∙a
(Para. 2:10, Para. 3:11). Ia gadogipara dakgrikrakgipa aro
dakgrikanio cheroroanggipa ong∙a.
Skanggipa mohoro nikania nama kattani giproroani ong∙a,
jean bil gnangbee Pentekosto a∙bachengaha. Nama kattani
naproroanichi, Kristo Uni songnokko apalbatatna a∙bachengaha.
Indioba da∙oba Kristoni re∙bana skang bang∙a bakrangan aro
bang∙a manderangkon Jisuni ja∙rikgipa ong∙baatna nanggiparang
dongenga.
Katchinike agananio, skanggipa mohorko nikani Ephesus
mondolina on∙a kobormung meliea; uan skanggipa ritcha
bilsirango watatarangni somoiko janapa. Ua somoionin nama
katta a∙gilsak gimikchinan ta∙rakbeen giproroangaha (Kol.
1:23).

Jedakgipa obostaoba ong∙ja maina, an∙chingara Kristoo


chegiparangchipak ong∙a. Iako an∙chingara maina pangnan
gisik ra∙na nanga?

Sombar January 28
Gnigipa aro Gittamgipa Mohorrang

Para. 6:3, 4 ko poraibo. Gure gitchak aro uko


chalaigipako talatanio pangchake, nama kattani gimin
ianora maikosa aganenga?
44
Gitchakara an∙chini rong ong∙a. Ua gureo gakatgipaora
dal∙bea tonual gnang aro uan a∙ao tom∙tomaniko am∙enga, jean
manderangna saksa sakgipinko so∙otna cholko on∙a (Mati 24:6).
Gnigipa mohorara gnigipa ritcha bilsirangoni a∙bachenge
nama kattako jegalani biterangko talata. Kristoara nama kattako
skiprake gipatna joton ka∙enga, iani kosako bobilrangara
bilakbea. Indake, a∙rik-sanalanirangba ong∙baa. Gureo
gakatgipade so∙otanikode dakja. Indiba, ua a∙aoniko
tom∙tomanikosa am∙a. Iani a∙sel, a∙rik sanalani aro duk
on∙anirang sokbaa (Mati 10:34).

Para. 6:5, 6 ko Levi. 26:26 aro Ezekiel 4:16 rang baksa


poraibo. Gure gisim aro uo gakatgipako talatanio
pangchake, nama kattako skianio maiarangba
ong∙chongmotaniko iano aganenga?

Gure gisimo gakatgipara cha∙aniko tochakaniko ra∙a.


Indake aganprakaniko dakaha: “Gom se∙el sana suki sa, aro job
mi se∙el gittamna suki sa” (Para. 6:6). Ua a∙gilsakni bako, job
mi, to aro draka bitchiara janggi tanganina nangchongmotgipa
ong∙achim (Deut. 11:14). Cha∙aniko cha∙anio job miko
totektekaniara uano akkal-karap ong∙beenganiko mesoka (Lev.
26:26, Ezek. 4:16). Johanni somoiode, denarius-ara salsani
hajira ong∙achim (Mati 20:2). Ong∙rongbewal gitade, salsani
hajirachi nokdang gimikni salsani nanganina nanganirangko
bretokna man∙achim. Indiba, akkal-karap ong∙ani somoiode
indake ong∙na man∙ja. Gittamgipa mohoro nikani gitade, salsani
hajirachi nokdango mande donga gimikna ong∙gija, saksanasan
brena man∙aiachim. Chongipa nokdangko aldunaba, salsani
hajirachide kangalni cha∙ani on∙tisa ata, dam nom∙gipa
cha∙anikosan brena man∙aiachim.
Gittamgipa mohorko nikaniara brigipa ritcha bilsirango,
mondoli a∙songkoba sason ka∙na bilko man∙baon, nama kattako
45
jegalani aroba namjabatgipa obostarang sokbagniko mesoka.
Gure gipokara nama kattako skiprakani gimin miksongode,
gisimgipa gureara nama katta dongsranggijaniko aro
manderangni dakrikrikbaanirango pangchakaniko mesokskaa.
Sastroo job mini miksonganiara Isolni Katta ong∙a (Luk 8:11).
Nama kattako jegalania, Amosni katchinike agansogimin gita,
gelna man∙gijagipa Nama Kattana akkal-karap ong∙ani ong∙a
(Amos 8:11–13).

Mongolbar January 29
Brigipa Mohorko Niani

Para. 6:7, 8 ko poraibo. Mai nikaniko iano on∙a? Maikai


ia nikaniara iana skang skanggipa nikanimung meliea?

Brigipa mohorko nikanio gureni rongara Greek kattao


chloros ine agana, jean soangenggipa manggisini tapprani rong
ong∙a. Uo gakatgipani bimungara Siani ine ong∙a; uo Siani,
sigiminrangni biap un baksa dongchapa. A∙gilsako mande
donga bakbrini baksako, ia sakgni manderangko tonualchi,
okkriachi, aro buringni matburingrangchi nisina on∙aha (Mati
24:7, 8).
Namgipa koborde iasa – Siani aro A∙ningni bilara ari-sima
gnang; uamangna indakna bilko a∙gilsakni mandeko bakbrini
baksakosan on∙aha. Jisu, Uo Siani aro A∙ningni chabirang gnang
ine an∙chingna ka∙donganiko on∙a (Para. 1:18 ko nibo).

Para. 2 o Ephesus, Smyrna, Pergamum, aro Thyatirana


on∙atgipa koborrangko changsatai nipiltaibo. Ua
mondolirango ong∙a obostarangko skanggipa ge∙bri
mohorrango nikanirang baksa tosusabo. Uarangni
gisepgriko mai apsananganirangko na∙a nika?

46
Snigipa mohorrangko nikaniranga mikkangchini
mondolirangko mesoka. Mondoli ge∙snirango ong∙a gita, ua
mohorranga dingtang dingtang Kristian chasongo ong∙a
obostarang baksa melia. Watatarangni chasongrango, nama
kattara a∙gilsak gimikchin ta∙raken giproroaha. Ia apalanganiara
skanggipa ritcha bilsirangni bon∙angaoni brigipa ritcha
bilsirangni a∙bachengaona, Rom songnoko a∙rik-sanalanirangko
sokbaataha, gnigipa mohoro nikaniko on∙ani gita. Gittamgipa
mohorara brigipa aro bongagipa ritcha bilsirango a∙gilsakchi
salanga man∙ani somoiko mesoka, jean Sastro dongjani a∙sel
gisikni kangal ong∙ani “Andalgipa Chasongrang” (Dark Ages)
ko ong∙ataona dilaha. Brigipa mohorara gisikni sianiko janapa,
jean Kristianrangna hajal bilsimangna ong∙aha.

Para. 6:6 janapa je “to aro draka bitchi” gittamgipa


mohorni akkal-karap ong∙anichi mamungba ong∙atejawa.
To-ara Gisik Rongtalgipako miksonga (1 Sam. 16:13, Wat.
10:38), aro gital draka bitchiara gital Jisu Kristoo janggi
jokaniko man∙aniko miksonga (Mark 2:22). Ia chinrangni
ortoranga Isolni Kattako man∙na neng∙oba, Gisik
Rongtalgipade kamko ka∙angaikugen aro janggi jokaniko
am∙gipanade cholko man∙aikugen ingipani bidingo maiko
an∙chingna agana?

Budbar January 30
Bongagipa Mohorko Oani

Para. 6:9, 10 ko poraibo. Iano mai ong∙enga?

Sastroo “janggi” (soul) kattade chu∙gimik mandeni be∙en


bimang aro janggiko man∙chape miksonga (A∙ba. 2:7). Isolni
kakketgipa manderangko a∙rik-sanalani aro
so∙otdamdamanirangko iano boli on∙ani an∙chiko a∙gilsakni
47
torom nokni boli on∙ani ganchini ja∙pangona pakatani gita
mesoka (Re∙o. 29:12, Lev. 4:7). Isolni manderang uamangni
nama kattana kakket ong∙anina, kakket bichal gri ong∙e
saknaaha aro siaha. Uamang Uko re∙bae niechina aro uamangko
kakket bichal ka∙e on∙china mol∙mole Isolona grapwata. Ia
podrang ia a∙gilsako kakket bichal ka∙ani grianina duk man∙e
agana; uamang sigiminni giminde mamungkoba aganjaenga. Ia
manderang salgini patianiko man∙jaenga gita daka.

Para. 6:11 ko Deut. 32:43 aro Git. 79:10 baksa poraibo.


Isolni manderangni so∙ota man∙e siani gimin bi∙anina salgini
aganchakania maia?

So∙ota man∙e sigipa rongtalgiparanga ba∙ra gipokko on∙a


man∙aha, uan Kristoni toromi ong∙ani chin ong∙a. Uan Uni
ka∙sae on∙aniko ra∙chakgiparangna kakket bichal ka∙e on∙na
nanganiko Uni on∙ani ong∙a (Para. 3:5, Para. 19:8). Unikode,
uamanga uamangni jongadarang, jerangan uamang gita apsan
obostaon re∙na nanggenchim, uamangni chu∙sokaona kingking
neng∙takna nangkugniko aganaha. Para. 6:11 ko Greekode ia
katta number ingipa dongja. Parape∙a so∙ota man∙e sigipa
rongtalgiparang badita sak donggen uani gimin numberko
aganja; indiba Jisuni re∙bapilna skang, uamangni cholonni
chu∙soksrangani giminsa agana. Isolni manderangko Kristoni
toromi ong∙ani gandingchi chu∙gimiksrang dakaha, uamangni
namanichi ong∙ja (Para. 7:9, 10). So∙ota man∙gipa
rongtalgiparang Kristoni re∙bapilkuja dipet chakatpilkujawa aro
bichal ka∙ani raiko man∙kujawa (Para. 20:4).
Bongagipa mohorko nikanikoa chasong jol gimikni
somoionan donatna man∙a, jeon million manderangko uamangni
kakket aro bebeo chadenganina so∙otaha (Mati 24:21). Ian
skanggipa Abelni somoioni (A∙ba. 4:10) ua Isolni “Uni
nokkolrangni an∙chini gimin” bon∙kamgipa a∙jak sokaniko
48
on∙kujaona kingking (Para. 19:2), chasong jol gimikonikon,
Isolni saknaenggipa manderangni gimin gisik ra∙ataniba ong∙a.

“Badita ru∙ute, O Gitel?” Ian Isolni manderangni


chasong jol gimikna saknaa aro duk ong∙anina grapengani
ong∙a. Janggi tanganio kakket bichal ka∙a griani gimin sawa
neng∙grikaniko man∙kuja? Kakket bichal ka∙aniko salsaode
man∙gen ine u∙ie, bongagipa mohorko nikanio na∙a mai
dongtoaniko man∙a?

Bristibar January 31
Dokgipa Mohorko Oani

Bongagipa mohoro, kakket bichal griani gimin Isolni


manderangni ia a∙gilsako saknaenganiko nika, Isol uamangona
re∙bae dakchakeodechim ine uamang grapenga. Uni
manderangni grape bi∙anirangna aganchakna da∙ode Isolni
somoi sokbaaha.

Para. 6:12–14 ko Mati 24:29, 30 aro 2 Thess. 1:7–10


rang baksa poraibo. Iano maiko parape∙enga?

Dokgipa mohorni bon∙kamgipa minggittam chinrangko Jisu


Mati 24:29, 30 o agansoaha. Uaranga ‘dal∙begipa dukni’
bon∙angachibara, 1798 bilsio, Gnigipa Re∙baanina
mesoksogiparang gita ong∙gen (Para. 7:14). Mati 24 o Jisuni
katchinike agansoani gita, sal, jajong, “askirang” (meteors), aro
salgirangara asol asol ong∙chongmotanirang ong∙a, iano
mamung donmitape aganani dongja. Salara andalgnok, jajongba
an∙chi gita gitchakgnok, aro askirangara a∙gilsakona dumbur ba
te∙wek biteni minchote sochame ga∙aka gita ga∙akgen.
A∙gilsakni Saliramchipakde Kristianrangara Jisuni agansoani
chu∙sokenganiko ia chinrang mingprakchin uigen: Lisbono

49
1755 o banggriani; May 19, 1780 bilsio sal andalani (iako New
Yorkni salaramchi aro New Englandni salgipengchipak nikjok);
aro aiao inmangipa meteor-rangni Atlantic Sagalo, November
13, 1833 o ga∙akaniko. Ia Para. 6:12-14 katchinikanirangni
chu∙sokanian Gnigipa Kristoni re∙baengani sepangaha ine
mingsani ja∙mano mingsa mondolio chingchapiltaiani (revival)
rang ong∙aniona dilaha.
Para. 6:15–17 ko poraibo. Isa. 2:19, Hosea 10:8, aro Luk
23:30 rangkoba poraibo. Ua nikaniranga Kristoni gnigipa re∙bao
pilak rokom manderangni kenjagoke ua kenbegnioni
antangtangko dongnuna joton ka∙aniko mesoka. Uamanga
‘singhasono asonggipani mikkangoni, aro Mes Bi∙sani
ka∙onangaoniko” donnuna (Para. 6:16) ro∙ongrangko aro
a∙brirangko antangtangko romtomjetchina aro be∙dapchina
agangen. Kristoni re∙bao on∙na nanggniko on∙na aro
“rongtalgiparango rasong man∙na” bichal ka∙ani somoi
sokbaaha (2 Thess. 1:10). Denggurangni bon∙aniko Para. 19:17–
21 o talata.
Ua nikani kenjagokgipa denggurangni aganmitapa indake
sing∙anichi bon∙ea: “dal∙gipa ka∙onangani dal∙gipa sal sokbaaha;
aro sawa chadengna ama?” (6:17; Nahum 1:6, Mal. 3:2 koba
nibo). Ua sing∙anina aganchakanikode Para. 7:4 o, ua salo
chadengna amgiparangde Isolni manderang jemangan mohor
su∙giminrangsa ong∙a ine on∙manaha.

“Indiba uni re∙baani salko sawa chakna amgen?”(Mal.


3:2). Na∙ara maikai ua sing∙anina aganchakgen, aro
Sastrooni mai aganchakaniko on∙na man∙gen? Nang∙ni
aganchakaniko Sabbath klassona ra∙babo.

50
Sukrobar February 1
Chanchidapani: Read Ellen G. White, “The World’s Need,”
pp. 457–460, in Testimonies to Ministers and Gospel Workers.

Mohor sniko oaniko nikaniara Isolni ia a∙gilsako donggipa


Uni manderangna simsakaniko aro doke skianiko chinchi
mesokani ong∙a. Kenneth A. Strandni indake aganiko nie nibo:
“Isolni pangnan Antangni manderangna simsakahani
gimin Sastroo sakkirang donga: Uni pangnan uamangko rakina
dongjringaniko itihas jol gimikon an∙chingna mesokaha. Ua
uamangna Uni chu∙gimik kakket bichalko aro aganna
ampilgijagipa jaksrambeani boksisko – jringjrotni janggiko
on∙gen. Parape∙ani ki∙tapara iakon rongtalbee aro apalbee
agana. Parape∙ara Sastroo miksongaoni maiba mitam
ong∙bregijaniko pe∙srete aganaha ong∙ja; indiba ian Sastroni
mongsongbatgipa bakko on∙anisa ong∙a. Beben, Parape∙ara ua
‘Tanggipa’ jean gopramko aro sianiko cheaha, Uni gimin
bilakbeen agane on∙a (1:18) — Uan Uni kakketgipa
ja∙rikgiparangko watgaljawa, aro uamang maibakai toromni
gimin so∙otako man∙omangba uamanga chegiparangsa ong∙a
(12:11), maina ‘Janggini mukut” uamangna sengsoenga (2:10;
21:1–4; aro 22:4ko nibo).”—Kenneth A. Strand, “The Seven
Heads: Do They Represent Roman Emperors?” in Symposium
on Revelation—Book 2, Daniel and Revelation Committee
Series (Silver Spring, Md.: Biblical Research Institute, 1992),
vol. 7, p. 206.

Chanchigrikna Sing∙anirang:

1. Ia mohor sniko oaoniko nikanioniko na∙ara mai


gamchatgipa skie ra∙anirangko skie ra∙aha? Ian nang∙na
maidake mesoka je, jegitaba namgijarang ia a∙gilsako
dongja maina, Isolara pilakna bate bilaksrangbegipa ong∙a,
51
aro bon∙kamaode, an∙chingna Kristoo pilak
ku∙rachakgiminrangko chu∙sokatgen?

2. Ia agananiko chanchibo: “Mondoliara mandeko jokatna


Isolni basegimin dol ong∙a. Uko kam ka∙chinasa songaha,
aro uni kamara nama kattako a∙gilsak gimikona ra∙angani
ong∙a.”—Ellen G. White, Watatarangni Kamrang, jak 9.
Nang∙ni mondolini gimin chanchibo. Nama kattachi
manderangona sokatna gita maikai an∙chingara
kakketbatbegipa ong∙na man∙gen?

3. Bristibarni bako bon∙kamgipa sing∙anina nang∙ni


aganchakaniko klassona ra∙babo: Sawarang Uni re∙baani
salko chakna amgen, aro maini gimin? Uni re∙baenganina
an∙chingara da∙o maikai dongna aro tarisona nanga
uarangni gimin namedake chanchigrikbo.

______________________

52
Lesson 6 February 2–8

ISOLNI MOHOR SU∙GIMIN MANDERANG


Sabbath Attam-Feb. 2
Ia Antini Lessonna Poraiani: Para. 7; 2 Pit. 3:9–14; Deut.
8:11–17; Para. 14:4, 5, 12; Para. 17:5; Rom. 3:19–24.

Mingani Pod: “Iamang bang∙a dukoni ong∙katbagiparang, aro


uamang cholatangtangko su∙aha, aro Mes Bi∙sani an∙chio
uarangko bokataha”(Parape∙a 7:14).

Mohor ge∙sniko oaniara, sakanti sakprakan Kristoo kakket


bebera∙giparanga patianiko man∙gen aro kakketgijagiparanga
saoko man∙skagen, uani gimin an∙chingna mesoka. Skanggipa
ge∙bri mohorrang Isolni Uni manderangko gisikni arataoniko
chingchaatna aro indake uamangko chegipa ong∙atna skianiko
janapa. Indiomangba, Isolni manderanga nama kattana bobil
dakpilgipa ia a∙gilsako kragija dakaniko aro sinjetaniko
man∙kua. Dokgipa mohorko oengmitingo, Uni manderangna
dukko on∙giparangko Isolara bichal ka∙na tik ong∙aha.
Odai 7 ara Gnigipa Jisuni re∙baaniona an∙chingko ra∙baa.
Denggurangde bichal ka∙aniko man∙nasienga. Para. 7 ara
uamangni Kristoni re∙baanina sawa chadengna amgen ingipana
sing∙anirangna aganchaka. Mohor su∙gimin sak 144,000 ni
cholon-bewalrangko Para. 14:1–5 o on∙manaha.
Dokgipa aro snigipa singgarangko sikani gisepgriko on∙tisa
somoi weng∙wangani (recess ong∙a gita) donga (Para. 10:1–
11:14). Ia somoi weng∙wanggipara, Gnigipa Dal∙begipa
Mikrakani aro Advent Movement ni a∙bachengao nabaa. Ian
odhai 7 o nikaniko oengmitingni somoi baksa meliea. Uan
Isolni bon∙kaman somoio manderangna kam ka∙ani
experienceko miktuatgija niata.
53
Ia antini lessonko Sabbath Sal Feb. 9 tarikna namedake
poraie taribo.

Robibar February 3
Balwarangko Rim∙rikengani

Parape∙a 7:1-3 ko 2 Pitor 3:9-14 baksa poraibo. Johan


maiko nika? Badita ru∙ute sa∙grerangara bal∙warangko
rim∙rikgenchim? Mohor su∙a bon∙ahaon mai ong∙gen?

Niam Gitchamo, balwarangara nosto ka∙gipa bilrang ong∙a,


uachin Isol denggurangko bichal ka∙aniko dakgen (Jer. 23:19,
20; Dan. 7:2). “Isolni sa∙grerang bilonggipa balwarangko
rim∙rikaniko watahaon, manderangni sikarangoniko, dakgrikani
pilak bilrang engako man∙gnok.” Ia nisina man∙gipa bilrangara
Isolni manderangko mohor su∙engmiting somoio Isolchi
salrikako man∙enga.
“Chengode, mohor su∙ani ortoara nokgipa ong∙aniko
mesokani ong∙a. Niam Gitalo mohor su∙a chinni miksongania
“Isolara sawarang An∙tangni ong∙a uko uia” (2 Tim. 2:19,) ni
ong∙a. Isol an∙tangni manderangko uia aro uamangko gisik
Rongtalgipachi mohor su∙a (Eph. 1:13,14; 4:30). Bon∙kaman
somoio, Uni ge∙etanirangko manigipa Isolni kakketgipa
manderangna mohorko mikkingo su∙a (Para. 14:1,12). Ian
mikkingo nikna man∙gipa mohorko su∙ani ong∙ja, indiba Ellen
G. Whiteni agananio gita, uni ortoara ‘gisikni gitaba be∙enni
gitaba bebeo pangkame dongani ong∙a, jedakode uamang
mojengjengna man∙jawa,” – Last Day Events, p. 220. Indiba
jerangan matburingni chinko man∙aha uamangde ia gunoni
bikpilskaa (Para. 13:16,17).
Isolni kakketgipa mohor su∙gimin manderangko pilak
chasongon dake nimanaha. Bon∙kamgipa duk on∙anio
kakketaniko dake niania Isolni ge∙etanirangko manigipa
54
ong∙ama, uano ong∙gen (Para. 12:17, 14:12 ko nibo).
Mongsongbate brigipa ge∙etanian Isolna bamgipa ong∙ama
ong∙jama uko dake niani ong∙gen (Para. 14:17). Sastroo
chasong jol gimikkon Isolni manderangni chinara Sabbathon
ong∙ahani gimin (Eze. 20:12,20; Ibri. 4:9,10), bon∙kaman
somoioba uan Isolna bamani chin ong∙gen.
Bon∙kaman somoio, mohor su∙aniara bon∙kamgipa mingsni
dukrangchi nisiatgnioniko naljokatanina chinba ong∙gen (Eze.
9:1-11 aro Para. 7:1-3 ko nibo). Indake, Para. 6:17 o sing∙anina
bon∙kamgipa aganchakania: jerangan Isolni ka∙onangao
chadengna amgen uamanga Isolni manderang mohor su∙a
man∙giminrang ong∙aha.

Gisik Rongtalgipako ka∙onangatjachina Paul


an∙chingko mikrakataha, uchin an∙chingko mohor su∙aha
(Eph. 4:30). Uni miksongania maia? Maikai Gisik
Rongtalgipako duk ong∙atna man∙a? Na∙a aganchakani
dongahaon, uko duk ong∙atjana gita mai basee ra∙aniko
dakna man∙gen?

Sombar Febuary 4
Mohor Su∙gimin Isolni Manderang

Para. 7:4-8 ko poraibo. Isolni manderangko mohor


su∙giminranga badita sak gnang? Ua number 144,000 ni
miksongania maia?

Mohor su∙giminni numberko agananian mohor su∙ani


matchotahani chin ong∙a. Ua numberara Isreal ma∙chong 12oni
sak 144,000 ong∙a. Iano agangipa numberara iano mesokgimin
gita tiktak (literal) ong∙ja indiba chinsa ong∙a. Ua number
144,000 ara 12 x 12 x 1,000 = 144,000 ine onga. 12 ara Isolni
manderangni chin jean Isreal ma∙chongrang” aro sak 12
55
watatarango pangchake rikgimin mondoli ong∙a (Eph. 2:20).
Indake, ua number 144,000 ara bon∙kaman somoio “Pilak
Isreal” (Jihudi aro Gipin Jat) chu∙gimik Isolni manderang
ong∙aniko miksonga jerangan Kristoni re∙bapilenganina tarisoa
aro siako cha∙totgija rimdoangako man∙gen (Rom. 11:26, 1 Kor.
15:51-53).
Para. 7 o ma∙chong 12 ko segipara ianbaibai (literal)
ong∙ja, maina ua Isrealni ma∙chong 12 ara Salgro aro Salgipeng
songnokrango a∙tip daka, uarang da∙o dongjaha. Salgroni
songnok ma∙chong 12 ko Assyriarangni dakgrike aman somoio
rimgittangaha (2 Raja. 17:6-23), jeon uamang gipin jatrang
baksa brinako man∙aha. Indake ua 12 ma∙chongranga Jihudi
(Judaism) ko da∙alo man∙gopja.
Aroba, Para. 7 o ma∙chong 12 ko list on∙gipako Sastroo
nikgipa gita ong∙ja (Chan. 1:5-15; Eze. 48:1-29 ko tosusabo).
Reubenni palo (Chan. 1:5 ko tosusabo) Judako skanggipa
ma∙chongo list on∙aha (Para. 7:5). Aro Dan aro Ephraim
ma∙chongrangba, Chanani 1 aro Ezekial 48 rangni listo
napegipara Para 7 ni listode dongskajaha, indiba Levi aro
Josephkosa listo napatskajok (Para. 7:7,8). Ia Ephraim aro
Danko Para. 7 o ra∙galani a∙selde, Niam Gitchamon ia ma∙chong
gniranga toromoni an∙pilanggipa aro mite dakanirangko
maniskaahani gimin ong∙a (1 Raja. 12:29, 30; Hosea 4:17).
Para. 7 o ma∙chongrangni listko on∙gipara somoi gita sulsul
ong∙ja indiba toromni namani gitasa. Dan aro Ephraimko listo
donggijania ia ma∙chonggnini kakketgijaniko mesoka, iamang
Isolni manderangko mohor su∙ao man∙ejawa. Niam Gitalni
mondolioba Isrealni ma∙chong 12 ine agana (Jakob 1:1). Para. 7
ni ma∙chong 12 ara chu∙gimik Isolni manderang jerangan
chon∙kamonan chakchikaha (Jihudi aro Gipin Jatrang)
uarangko man∙gopa.

56
Dukni somoio tange donggiparangna Isolni maidakgipa
ka∙dongatanirangko Sastroo on∙a?

Mongolbar Febuary 5
Mande Bang∙begipa

Para. 7:9,10 ko poraibo. Maidakgipa rongtalgiparangni


dolko Johan iano nika? Uamangko maidake talataha, aro
uamanga baoni re∙baa? Isolni singhasonni mikkango
uamanga maiko chrik-a∙bokenga?

Johan “bang∙bea mande jinmako jekon darangba channa


amja,” uko nikaha, uamanga “bang∙a dukoni ong∙katbagiparang,
aro uamang cholatangtangko su∙aha, aro Mes Bi∙sani an∙chio
uarangko bokataha (Para. 7:14). Uamanga dingtangmanchagipa
manderangni dol ong∙a jean jegita dakgipa dukko uamang
man∙ahaoba uamanga Jisuo kakket ong∙en dongaiaha.
Bebera∙giparangni kakket ong∙anina dukko chakaniko aganna
gita “duk” ko Sastroo bang∙en agantaitaiaha (toatna gita Reo.
4:31, Git 9:9, Mati. 24:9, Johan 16:33, Rom 5:3 ko nibo). Uni
gimin mitam Adventist pe∙giparang ia dolko 144,000 ni dol
gipin ine ina. Ua “mande bang∙bea”ra pilak joka man∙giminrang
jerangan chasong gimikon uamangni bebe ong∙anina dukko
man∙aha, uamangko agana.
Ia channa ampilgijagipa “mande bang∙bea” ra an∙chingni
Sastroo jolgimiko nikbaaha gita ka∙sachakachi jokatako
man∙giminrang ong∙a, aro iako Johanba indaken talata.
Piokgiminrangni je aganna man∙paade, ‘Kristoni toromi
ong∙anichi ka∙sachake on∙gipasa’ inesan aganna man∙aia.
“Singhasonni sepangbatao chadenggiparangara,
changsao Satanni kamko ka∙na bimchipgiparang, indiba
kamenggipa am∙bolrangko gita chankoloniko salongkata man∙e,
uamangni Jokatgipako gisiko nang∙e an∙tangtangko on∙kange
57
ja∙rikgiparang ong∙achim. Gnigipa dolara tol∙e skigipa aro
Isolko bebera∙gijagiparangni jatchio, chu∙soke janggi tanggipa
Kristianrang jemangan Kristian a∙songrangni Isolni niamko
manina nangjaha ine inoba uko dal∙nikgipa aro manigiparang
aro chasongrikkitni millionni million manderang jemangan
bebera∙ani gimin toromna so∙otako man∙ahachim. Aro uamangni
nalsaoara, chansokpilgijagipa pilak jat aro ma∙chong aro
ku∙sikni bang∙bea mande jinmarang ong∙achim; aro uamangara
ba∙ra gipokko gane aro jaktangtango kejur bijakko ra∙e,
singhasonni aro Mes Bi∙sani mikkango chadengaha (Para. 7:9).
Uamangni dakgrikani matchotaha aro uamang cheaniko
man∙aha. Uamang katramo kataha aro nisanona sokaha.
Uamangni jako donggipa kejur bijakan uamangni cheani chin
aro ba∙ra gipokara simteka grigipa Kristoni toromi ong∙ani chin
ong∙a jekon da∙o uamangna on∙aha.”—Ellen G. White, The
Great Controversy, p. 665.

Oe, an∙chingkora Kristoni toromi ong∙anichi


bebera∙anina on∙ani gita pindapaha. Indiba an∙chinga
maikai ua bebera∙anikora rakigen jedakode pilak duk aro
dake nianirango kakket ong∙angkue dongna man∙gen? Ba,
nangchongmotbatgipade, maikai an∙chinga ua
bebera∙anikoa an∙sengani aro kusi ong∙ani somoirangora
rakia?

Budbar Febuary 6
Mes Bi∙sako Ja∙rikgiparang

Para. 14:1-5 ko poraibo. Sak 144,000 rongtalgiparangni


mongsonggipa minggitam cholon-bewalrangara maia?
Maikai ia cholon-bewalrangara Para. 14:12 o bon∙kaman
somoio rongtalgiparangko talatanimung meliea?

58
Para. 14:4,5 ra sak 144,000 ko talatani ong∙a. Uamangara
bon∙kaman salo Isolni manderang jerangan “Isolni
ge∙etanirangko rakigiparang (Para. 14:14) ong∙a. Bon∙kaman
somoio Satanni duk on∙ao uamang chu∙gimik experienceko
man∙ahaoba, uamang Jisu baksa chapchap ong∙e aro kimkime
dongaha.

Para. 17:5 o on∙a gita, mai miksonganio ua sak 144,000


ranga me∙chikrangchi ong∙siatako man∙kuja? Maikai
uamangni cholonni rongtalania “Isolni ong∙chenggipa
biterang” ine piokahamung meliea? (Para. 14:4).

Bi∙a ka∙a gri me∙a aro me∙chik nangrimania Isolna


kakketgijani ong∙a. Para. 17:5 ra bon∙kaman somoio dari
Babylon aro uni demechikrangni gimin agana, jemingan
a∙gilsakni pilak manderang til∙ekgen (Para. 18:3 koba nibo).
Maibakaiba, ua sak 144,000 de Kristona bame kakket ong∙e
donga aro Babylon aro gipin tol∙napgipa mondolirang baksa
namgija nangrimgrikaoniko an∙tangtangko rakia. Ua sak
144,000 ara “Mes Bisa bachi re∙a uchi ja∙rika” (Para. 14:4).
Ua sak 144,000 rangkoa aro indake talatkua: uamangkoa
‘Isolna aro Mes Bi∙sana ong∙chenggipa ong∙china’ (Para. 14:4)
‘manderangoniko piokaha.’ Skangni Isrealode, Isolna on∙anio
ong∙chenggipa biterangara rakario nambatsranggipa biterang
ong∙a (Chan. 18:12). Ua katta ong∙chenggipa bitekoa jokgimin
manderangko agana (Jak. 1:18). Indiba Parape∙ao ua 144,000
ara dingtangmanchagipa dol ong∙a maina uamangkoa sigija
rimdoanggen (1 Kor. 15:50-52). Indake, uamangara dal∙begipa
a∙baoni pilak chasongoni jokgimin ong∙chenggiparang ong∙a
(Para. 14:14-16 ko nibo).

Mairangchi an∙chingara uigijaba gisikni til∙ekanio


kengni ong∙naba man∙a? Maini gimin an∙chingara
59
indakgipa kengnio ong∙jaenga ine chanchiode
an∙tangtangko tol∙napao ong∙enga?

Bristibar February 7
An∙chingni Isol aro Mes Bi∙sana Jokatani

Para. 14:5 ko 2 Pitor 3:14 aro Juda 24,25 baksa


poraibo. Parape∙ara Isolni bon∙kamgipa somoini
manderangko “jeani gri” ine agana. Ua aganania maikai
indake ong∙na man∙a?

Ua 144,000 ni bon∙kamgipa cholon bewalde ‘uamangni


ku∙siko mamung tol∙ako man∙jaha; uamango ong∙sia gri’ (Para.
14:5). Indiba a∙gilsakni gipin manderangde Satanni tol∙ako
bebera∙na basee ra∙aha. Isolni bon∙kaman salni manderang,
jerangan agananio aro cholono tolnapani gri ong∙a, bebeko
namnikgen, uani gimin jokgiminrang ong∙aha (2 Thess.
2:10,11).
“Ong∙sia gri,” Greeko amōmos, “matnanga gri” ara 144,000
ni Kristona kakketket bamaniko agana. Sastroo, Isolni
manderangkoa rongtalchina aganaha (Lev. 19:2, 1 Pit. 2:9).
Abraham (A∙ba 17:1) aro Job (Job 1:1) mangara matnanga
grigiparang ong∙achim. Kristianrangkoa Isolni mikkango
rongtalchina aro dak dagi gri ong∙china aganmanaha (Eph. 5:27,
Phil. 2:15).

Rom. 3:19-24 ko poraibo. Maina an∙chingara ia


nangchongmotgipa bebe ong∙aniko pangnan rakina nanga?

Ia a∙gilsakni historyko bon∙ataniona re∙baengo, ua 144,000


rangara Kristoni cholonko teng∙chakgen. Uamangni jokatako
man∙ahani gimin Kristoa uamangna maiko dakahachim uko
uamang teng∙chakskagen (Eph. 2:8-10 ko nibo). Ua 144,000 ara
60
uamangni gandingrangko su∙srangaha aro uarangko Mes Bisani
an∙chichi bokataha (Para. 7:14) aro indake, “dak dagi gri”
Isolni mikkango uamangko nikaha (2 Pit. 3:14).

An∙chingara a∙gilsakni pilak rokom dakaoniko


an∙chingni Jokatgipani bimangko teng∙chakkujaona
kingking rongtalatako man∙na nanga, aro ∙Isolni cholonko
bak ra∙pagiparang” ong∙bana nanga……

“Jensalo janggini dakgrikani bon∙gen, danilko Jisuni


ja∙ao donegen, Isolni rongtalgiparang rasong chaatgen,
unosan mangmang an∙chinga jokatako man∙aha, pap gri
ong∙aha ine aganna man∙gen.” – Ellen G. White, Selected
Messages, book 3, pp. 355, 356.

Maikai an∙chingara rongtala janggi tanganio


jringjrotna bimchipe tarie dongna man∙gen?

Sukrobar Febuary 8
Chanchidapani: Read Ellen G. White, “Sinlessness and
Salvation,” pp. 333-357, in Selected Messages, book 3.

144,000 ko uianio namen ding∙grikbeaha. Parape∙ao saki


on∙aniara ua 144,000 ara bon∙kamgipa chasongo, ia a∙gilsakni
itihasko bon∙atengmitingo Isolni manderang ong∙a. Uamang duk
ong∙atanirango ban cha∙gen, aro bon∙kamgipa mingsni
rangkarerangoni naljokatako man∙gen (Git. 91:7-16 ko nibo) ine
an∙ching uia. Uamangni Una bamaniko a∙ani darang chasongoba
indake dakkuja ingipaona kingking uamangko dake nigen.
Ua dolo sawa mancha ong∙gen uko an∙chingna tik ong∙ede
parakjaha. Uamangko uianide Isol An∙tangna mingsao rakiaha.
Sawarang ia dolni bak ong∙gen uko mikkangchisa parakaignok.
Iani gimin an∙chingna mikrakataniko on∙beengaha.
61
“Kristo mondolio indakgiparangba donggen ine agana:
Isolara nambegipa, kakketgipa bebe ong∙anirangko on∙aha aro
uarangkosa uamangni gisikni gamko chimongram noko donna
nangahachim; indiba tol∙a aro chanchichipa golporangba
dongaikugen. Jensalo maiba uina nangchongmota ong∙gijako
uina gisik nangbeahaon, ua agananiko agangen aro jakkalgen,
indiba Isol iana uamangko diljaenga aro Uni Kattao iako
skijaha; maina ian Uni miksongani ong∙ja. Indiba manderanga
uko dakna nangachim ine dakgen. Toatna gita, ua 144,000 ora
sawarang bak man∙pagen? Indake uamangni gisikna
nangegijagipani bidingo aganani aro chanchianirangko dake
jegrikaniona sokgen. Iaranga, Isolni basea man∙giminrang –
dikdiksani somoion jajrengmangijan uigen.” –Ellen G.White,
Selected Messages, book 1, p.174.

Chanchigrikna Sing∙anirang:

1. Ia ku∙patianiko chanchie nibo: “Isolara an∙chingna ua sak


144,000 ni dolo ong∙na on∙manaha; uni gimin hai
an∙chingara bil ama gimikchi joton ka∙na.” –Ellen G.White
Comments, The SDA Bible Commentary, vol. p. 970. Maikai
na∙ara ua kattako nang∙ni janggi tangao ranta ka∙gen?
Maikai ia joton ka∙ania nang∙ni salantini kamrango
dingtanganirangko ong∙atgen?

2. 144,000 rongtalgiparangni bon∙kaman somoio mingsa


nangchongmotgipa cholon (characteristic) de uamanga git
gitalko ring∙a. Ia gitara darangniba ring∙na man∙gijagipa
ong∙a maina ia experienceko chagronge nikgipasa ia gitko
ring∙gen (Para. 14:3,4; Para. 15:2,3). Na∙a an∙tang janggini
gimin chanchion, nang∙ni da∙o gisikni re∙ruraanio maikai
Isol baksa gital experienceni gitko ring∙enga? Ba, nang∙ni
janggi tanganiara gitcham Isolni gimin soa senggimin
62
golporangko, da∙o toromni kamna mamung on∙kangani
donggijaniko teng∙chakama? Nang∙ni janggi tanganiko una
on∙kangna gita, mai dingtanganiko na∙a da∙on dakna
man∙gen?

3. Kristoko uimangmangaiani aro uko uichongmotani


dingtanggrikania maia? Saoba nang∙o Kristoa maidake
daka ine sing∙ode na∙ara maikai aganchakgen?

______________________

63
Lesson 7 February 9–15

SINGGA GE∙SNI
Sabbath Attam-February 9
Ia Antini Lessonna Poraiani: Para. 8:1–13; Chan. 10:8–10;
Ezek. 10:2; Para. 10:1–11; Dan. 12:6, 7; Para. 11:1–13; Levi.
16.

Mingani Pod: “Indiba snigipa sa∙greni ku∙rangni salo, uni


siknasion Isolni ning∙tuani kata, uni nokol katchinikgiparangna
nama kattako agana gitan, matchotgen”(Parape∙a 10:7).

Bongagipa mohorko nikanio, duk on∙ako man∙gipa Isolni


manderangni grapaniara, pilak batanggimin chasongrango
kakketgiparangni grapaniko chanchiatpiltaina gisiko naata. Ia
kakketgiparanga, ganchini kokimao janggiranga kakket
bichalko dake on∙china Isolona grapenga (Para. 6:10). Salgioni
ku∙rangara uamangko sengchina aganenga; maina Isol
uamangko saknaatanina bichal ka∙ani sal re∙baenga. Para. 6:15-
17 ra Jisuni ia a∙gilsakona re∙bapilengani gimin noksako on∙a.
Uni kakketgipa ja∙rikgiparangko namgija dakahanina bichalko
ra∙e Ua re∙baenga.
Bongagipa mohorko nikaniara, chasong jol gimikon -
Abelni somoioni Isolni bon∙kamgipa a∙jak sokaona” Isolni
manderangni saknaako man∙aniko mesoka (Para. 19:2). Isolni
manderang duk saknaa man∙giparanga Isol uamangni
bi∙anirangko knaa ine bebera∙e aro kim∙kime dongna nanga.
Singga ge∙sniko sikaniko nikaniara, chasong jol gimikon,
Isolara Uni saknaa aro duk man∙gipa manderangona re∙bae
dakchakeaha aro uamangko duk on∙giparangko bichal
ka∙eahaniko mesoka. Singga ge∙snini miksonganiara, Isolni

64
manderangni saknaanina salgiara gisik nanggija dake dongaia
ine chanchianiko pe∙e galani ong∙a.

*Ia antini lessonko Sabbath Sal February 16 tarikna


namedake poraie taribo.

Robibar February 10
Rongtalgiparangni Bi∙anirang

Para. 8 ara Isolni mikkango sa∙gre saksniko, uamangni


singgarangko sikna tik ong∙mangiminni noksako on∙a.
Singgarangko sikna skang, minggipin nikanikoba nikaha. Uni
miksonganiara ua singgarangni ortoko pee aganna gita ong∙a.
Para 8:3,4 ko Jerusalemni torom noko salantio kamrangko
ka∙aniko talatani baksa poraibo. Iani gimin Jihudirangni
commentaryo indake talata: attamni kam ka∙anio mes bi∙sakora
ganchini kosako boli on∙na donachim, aro an∙chikora ganchini
a∙paona ruatachim. Tik ka∙sogimin kamal, unikode, torom
tambuni ning∙o sonani cha∙chat so∙chakaniko ra∙e
Rongtalbatsranggipa Biapo sonani ganchio cha∙chatko so∙aha.
Kamal ong∙katbaahaon, ua cha∙chat so∙chakaniko nokmikkango
(pavement) gam∙atna gita galwatata. Ua somoion, ua salo torom
noko ua kamko matchotahaniko mesokna gita saksni
kamalranga uamangni singgarangko sika.
Attamni kamko ka∙anio maidakgipa kattarangko
jakkalachim uko Parape∙a 8:3-5 o nikna man∙a. Ian
nangchongmotgipa ong∙a; maina ua sa∙gre cha∙chatko
“singhasonni mikkango sonani ganchio” man∙soa (Para. 8:3).
Ua cha∙chatara Isolni manderangni Isolo bi∙aniko mesoka
(Para. 5:8). Uamangni bi∙anirangna da∙o Isol aganchakengaha.
Para 8:3-5ra singga ge∙snini gimin nangchongmotgipa
uiataniko on∙a:
1. Ua singga ge∙sniara Uni duk man∙gipa manderangni
65
bi∙anirangna Isolni bichal ka∙e aganchakani ong∙a.
2. Ua singgaranga Jisuni Mes Bi∙sa ong∙e sianiko chasong jol
gimiknan, Gnigipa Re∙bakujaona kingking gisik ra∙jringe janggi
tangani ong∙a (Para. 11:15-18 ko nibo).

Parape∙a 8:5 ko Ezekiel 10:2 baksa poraibo. Maikai


Ezekielni tol∙napgipa Jerusalemni kosako wa∙alko
galataniko nikaniara parape∙ao singgarangni cholonni
gimin rongtale agane on∙ani ong∙a?

Sa∙gre ganchioni wa∙alko ra∙e cha∙chat so∙chakanio gape


donate uko a∙gilsakona galata. Ia wa∙alko rongtalgiparangni
Isolo bironggipa ganchioniko ra∙baa. Ua wa∙alko ua
ganchioniko ra∙baani ortoara ua singga ge∙snini bichalrangkoa
a∙gilsako songdonggiparangna ong∙a ine ong∙a. Ian Isolni
manderangni bi∙anina aganchakani ong∙a, je Isolara uni tik
ka∙gimin somoio uamangna re∙bae kam ka∙ea. cha∙chat
so∙chakaniko galataniara Kristoko uni mol∙molchakaniko
pangnajolnade dakchajawa ine mikrakataniba ong∙naba donga.
Nisengani somoiko chipani donggen (Para. 22:11,12).

Sombar February 11
Singgarangni Orto

Isolni Uni manderangona re∙bae kam ka∙eaniko mesokanio,


Niam Gitchamo singgarangni chinko parape∙na jakkala.
Chengoni Isrealnade singgarangara salanti janggi tanganion
nangkamaiachim (Chan. 10:8-10 aro 2 Serik. 13:14,15 rangko
nibo). Uarangni gam∙arangara torom noko olakianiko
manderangko gisik ra∙ataha. Singgarangkora dakgrikram
a∙baoba, rakarini somoioba, aro ale cha∙anirangoba sikachim.
Bi∙ani gisep gisepoba singgarangkoa sikachim. Torom noko
olakimitingo ba ale cha∙ani somoirango, singgarangara Isolni
66
Uni manderang baksa ku∙monggrikanikoba “gisik ra∙ataha.”
Uarangara manderangko “Gitelni salna” tarisochinaba gisik
ra∙ataha (Joel 2:1). Dakgrikmitingo, singgani gam∙ania maiko
maidakna nanga uarangko skiatna aro Isolko Uni manderangko
jokatchina okamaniba ong∙achim.

Para. 8:13 aro Para. 9:4, 20, 21 ko poraibo. Singga


ge∙sniko sikania sawarangko bichal ka∙ani ong∙a?

Parape∙ao singgarangko sikataniara chasong jol gimikna


Uni manderangni duk saknaa chake bi∙anirangna Uni re∙bae
aganchakani ong∙a. Mohor su∙aniara antangtangko Isolni
kakketgipa manderang ine ingiparangna ong∙engo, ua singga
sikaniranga a∙gilsako songdong-a∙chagiparangna bichalko
ra∙baskaani ong∙a (Para 8:13). Apsan somoion, uara a∙ao
donggiparangna, ja∙manchakdugana skang gisik pilchina
mikrakataniba ong∙a.
Ua singga ge∙snirangara Johanni somoioni a∙gilsak
bon∙kujaona kingking ong∙anirang gimikko man∙gopa (Para.
11:15-18). Uarangko salgio weng∙wanggipa (intercession)
somoi ong∙engmitingo (Para 8:3-6) aro a∙gilsako nama kattako
skiprakengmitingo sika (Para. 10:8-11:14). Singgarangni
bichal ka∙aniranga samsapaknasan; uaranga a∙ao
ong∙atgiminrangoni bak 3 ni baksa nasan ong∙a. Snigipa
singgako sikania Isolni sason ka∙ani somoi sokbaahako
aganpraka. Singga ge∙snirangara mondoli ge∙sni aro mohor
ge∙snini apsan somoirangona donata.

1. Skanggipa ge∙gni singgarangara Kristoko chisolo


datkapgipa jatrango aro chengoni mondolio duk
ong∙giparango bichalko aganpraka: uan bobil dakpilgipa
Jerusalem aro Rom songnokna ong∙a.

67
2. Gittamgipa aro brigipa singgaranga bijangchi (medieval)
somoio Kristian mondolini toromoni an∙pilanganina
salgini bichal ka∙aniko mesokani ong∙a.
3. Bongagipa aro dokgipa singgarangara bijangchi aro
Nampilatani (Reformation) ja∙manni somoirango
a∙gilsakni mondolini dakgrikgipa dolrangko mesoka. Ia
somoirango Satanni kamko ka∙ani batrorobaa aro
chon∙kamaode a∙gilsakko Armageddonni dakgrikaona
ra∙baa.

A∙gilsakni itihaso an∙chiari ong∙anian aro duk


saknaanian gapaia. Ia obosta ong∙anirang ong∙oba Jisu
Kristoo an∙chingna ku∙rachakgimin dongania baditan
namsranggipa, aiao inmanbeani ong∙gipa ong∙a?

Mongolbar February 12
Sa∙gre aro Ogimin Ki∙tap

Dokgipa singgara an∙chingko bon∙ani somoiona ra∙baa.


Isolni manderangkora ia somoimitingora maiko dakna
aganachim? Snigipa singgako sikna skang bon∙kaman somoio
Isolni manderangni kam aro experienceko talate somoi
weng∙wangko (interlude) ko napsepataha.

Para. 10:1-4 ko poraibo. Iano mai ong∙enga?

“Ua bilakbegipa sa∙gre jean Johanna skiahachim uara Jisu


Kristona agre darang gipin ong∙jachim.” – Ellen G. White
Comments, The SDA Bible Commentary, vol.7, p. 971. Ua uni
ja∙ako sagalo aro a∙gao ga∙a, ian uni a∙gilsak gimikko sason
ka∙na man∙ani bilko mesoka, jeko ua agannasiachim uara
a∙gilsak gimikna gamchatani ong∙a. Ua singho randingani

68
ku∙rangchi gambee agana. Singhoni randingara Isolni ku∙rangni
chin ong∙a (Hosea 11:10, Para.5:5).
Ua mikka kimpretanichi agangipako Johanko sena on∙jaha.
Mikkangchi ong∙nakenggipa maiabarangni giminde Isol
an∙chingna parakna nangnikjaha.

Para. 10:5-7 ko poraibo. Ia poraianiko Daniel 12:6,7


baksa tosusabo. Mai apsangipa kattarang uo gnang?

Jensalo Sa∙gre “somoi dongchajawaha” (Para. 10:6) ine


aganahaon, ua badiaba somoini giminan aganenga. Ian Daniel
12:6,7 ona re∙bapiltaia, jeon sa∙gre rongtalgiparangko duk
on∙ania bilsi sa, bilsi gni, aro adha ba 1,260 bilsirangnasan (A.D.
538-1798) ong∙gen, jean mondoliko popni bilchi duk on∙gipa
ong∙a (Dan. 7:25 ko tosusabo). Daniel aro Parape∙ani
katchinikanio “sal sa”ra bilsi sa-ko miksonga (Chan. 14:34,
Ezek. 4:6), 360 “salrangara” 360 bilsirangmung apsana, aro bilsi
gittam adha ra 1,260 “salrang” ba bilsirangming apsana. Ia
katchinikani somoini badiaba ja∙mano, bon∙ania re∙bagen.
Somoi dongchajawaha ine aganania Danielni katchinike
aganani somoiko miksonga, mongsongbate 2,300 katchinike
aganani salrang, jekon Daniel 8:14 (457 BC-AD 1844) o nika. Ia
somoini ja∙mano, katchinike aganani somoirang dongtaijawaha.
Ellen G. White agana, “Ia somoio sa∙gre namen gisik nangbee
agana, iara …. katchinike aganani somoi, jean an∙ching
Gitelni re∙bana skang ong∙na nanga. Uan, tik somoini gimin
manderangna minggipin katta dongtaijawaha. Ia somoini
ja∙mano, 1842 oni 1844 ona, katchinike aganani tik somoiko
man∙jawaha. –Ellen G. White Comments, The SDA Bible
Cimmentary, vol.7, p. 971.

69
Ia Ellen Whiteni mikkangchi somoirangko tik ka∙e
agananiko gelna nangani gimin aganania an∙chingna maiko
agana nanga?

Budbar February 13
Dol∙gimin Ki∙tapko Cha∙ani

Para. 10:8-11 ko poraibo. Sastroo cha∙anikora Isolni nama


kattako manderangna aganprakna ge∙etgipako ra∙chakaniko
talatna jakkala (Ezek. 2:8-3:11, Jer. 15:16 ko nibo). Nama
kattako man∙ahaon, uara namgipa kobor ong∙a; indiba uko
aganprakahaon, uni biteara basakobade ka∙a, jegala man∙a,
warachakako man∙a.
Johanni dol∙gimin ki∙tapko cha∙e experienceko man∙anikoa
Danielni bon∙kaman somoina katchinikani kattako
oprakaniming meliea. Danielni katchinike aganani (Dan. 7:25)
ba 1260 sal ba bilsirang bon∙ao Johan iano Isolni dongpitigipa
mondoliko jringjrotni nama kattako aganprakchina
ge∙etmanahaniko agana (Para. 14,6,7 ko nibo).
Iano on∙sogimin katta bichong indake mesoka je Johanni
nikaniara minggipin katchinike agangipa 2300 bilsi bon∙ao
namen ka∙begipa (bittersweet) ko chagronganikoba mesoka.
Danielni katchinikani gita, Millerko ja∙rikgiparanga Kristoara
1844 bilsio re∙bagen ine chanchiaha, ua kattara uamangna
namen namchichotachim. Maibakaiba, manchisogimin sal
somoio Kristo re∙bajahaon, uamanga ka∙bea experienceko
man∙aha aro Sastroko nambate uina gita poraibataha.
A∙gilsakna katchiniktaichina Johanni ge∙etako man∙ania
Sabbathko rakigipa Adventistrangna ong∙a. Uan, Daniel aro
Parape∙ani katchinike agananio Gnigipa Re∙baani gimin
aganprakchina didiani ong∙a.

70
Para 11:1,2 ko poraibo. Johanara maiko dakna
ge∙etaha?

Ia poraiania Parape∙a 10 o nikaniko aganangtaiani ong∙a.


Torom nokko, ganchiko, aro olakigiparangkoba tochina gita
Johanna ge∙etmanaha. Toaniko Sastroo bichal ka∙aniko
miksonga (Mati 7:2 ko nibo). Torom nokko toani kamkora
salgiosa dakna nanggenchim, jeo Jisu an∙chingna kam ka∙a.
Torom nok, ganchi aro olakigiparanga Nangrimatani Sal (Day
of Atonement) ko mesokata (Levi. 16:16-19 ko nibo). Ia salara
Isolni Uni manderangko bichal ka∙ani, ‘toani’ sal ong∙achim.
Indake, Para. 11:1 ra Gnigipa Re∙bana skang bichal ka∙aniko
agana. Ia bichal ka∙aniara Isolni manderangko torom noko
olakigiparangkosa ong∙a.
Para. 11:1 ra salgini torom nokni nama kattara bon∙kaman
chasongo skiprakanio donganiko mesoka, jeon Isolni cholonni
bichalni raiko man∙chapa. Indake, uan nama kattani chu∙gimik
dal∙aniko on∙a. Kristoni toromi ong∙anichi kam ka∙anisan
mangmang mandeni jatna jokataniko on∙ani chol donga.

Nangrimatani Sal (Day of Atonement) ni kamko ka∙anio


an∙chian mangsonggipa ong∙aniko gisiko ra∙e (Levi. 16 ko
nibo), maikai an∙chingara pangnan bichal ka∙aniara
namgipa kobor ong∙aniko rakie donna man∙gen? Ia
ong∙aniara maina nangchongmotgipa ong∙a?

Bristibar February 14
Sakgni Sakkirang

Para. 11:3-6 ko poraibo. Mairango ua sakgni sakiranga


Zerubbabel aro Joshuako uamangni raja aro kamalni
kamrangchi mesoka? Zech. 4:2,3, 11-14 ko nibo.

71
Ua sakgni sakkirangni miksonganiara Jihudi niamoni
re∙baa, jean maiba ong∙aniko chong∙mot ong∙a ine tik uina gita
komibeoba sakgni sakkirangko nanga (Joshua 8:17). Ua sakgni
sakkiranga Niam Gitcham aro Niam Gital kinggni Sastroko
mesokani ong∙a. Ia kinggniko bak ka∙na man∙ja. Isolni
manderanga Sastrooni nama kattako a∙gilsak gimiknan
aganprakna gita okamako man∙manaha (Wat. 20:27).
1,260 sal ba bilsini katchinike aganani somoio ua sakgni
sakkirangkoa chaljani ba∙rako gane katchinike aganenga gita
noksao on∙a (A.D. 583 – 1798). Chaljani ba∙rara kal∙imani ong∙a
(A∙ba. 37:34); uan neng∙nikbeaniko man∙ani somoiko mesoka
jeon Sastroni bebeko gope donaha, aro mandeni dakrikrikbagipa
bewalrangchi pindapako man∙aha.

Para. 11:7-13 ko poraibo. 1260 sal ba bilsirangni


katchinike aganani bon∙ao ua sakgni sakkirangna mai
ong∙aha, nang∙ni kattarangchi talatbo.

Ua matburing jean ua sakgni sakkirangko so∙otaha uara


Satanoni chakatbaa. Ia sakgni sakkirangko so∙otania France
Revolutionchi Sastroko nosto ka∙ani aro toromko nisiani
kamona donata. Torom grianiko France-o songaha, uan
Sodomni obostaona mandeni cholonko tang∙onataha, torom gri
gangbo dakgipara Egypt aro bobil dake chakatgipara Jerusalem
ong∙a. Jerusalemo Jisuna mai ong∙ahachim uandakgipa da∙o
Sastrona bobil ong∙ani ong∙aha.
Sastrona gisik nangbeani France Revolutionni ja∙mano
ong∙aha, ian sakkirangni chakatpilani ong∙a. Iano Sastrooni bebe
ong∙aniko bebera∙taie, Bible Societyrangko a∙gilsako bikote
Gnigipa Nichaksoaniko naataha.
Bon∙na skang, a∙gilsak gimikna bon∙kamgipa Sastroko
aganprakanio a∙gilsakara sakki ong∙gen (Para. 18:1-4). Ia
bon∙kamgipa nama kattaan oppositionrangko ka∙onangatgen.
72
Uamang Satanni bilchi aiao inmananirangko dake a∙gilsakko
tol∙napna kam ka∙gen. Matburingko olakigiparangko salbae ua
Isolni kakketgipa sakkirangni kosako dakgrikgen (Para. 16:13-
16, Para. 14:12 ko nibo).

Sukrobar February 15
Chanchidapani: Snigipa singgara (Para. 11:15-18) a∙gilsakni
bon∙aniko mesoka. Isolni bil aro sason ka∙aniko parape∙na
somoi sokbaaha. Ia bobil dakpilgipa a∙gilsak, jean Satanchi bilsi
hajalrangna ganggopako man∙a, Isolni chu∙gimik sason
ka∙aniona ra∙bataigen. Uan Kristoni chisolo siani ja∙manosa aro
Uni salgichi gadoangani ja∙manosa Kristokora a∙gilsakni niam
gita sason ka∙gipa ine aganprakaha (Para. 12:10,11 ko nibo).
Satan, uni sal somoi bang∙jaha ine uie an∙tangni man∙a gita
nosto ka∙na kam ka∙engkua (Para. 12:12). Snigipa singgara
ra∙seke ra∙gipa bilrangko kam ka∙ahaniko aganprakani ong∙a aro
bon∙kamaode ia a∙gilsakora Kristoni niam ong∙e sason
ka∙anionan re∙bapila.
Snigipa singgara gisik ra∙atani ki∙tapo maia maia donga uko
mesoka: (1) Jatranga ka∙chichaa: Parape∙a 12-14 ra Satanko
ka∙onangan gapa ine talata (Para. 12:17), jean uni dolgni
ripengrang – sagalni matburing aro a∙ani matburing – a∙gilsakni
jatrangko Isolni manderangni kosako dakgrikna taria. (2)
Nang∙ni ka∙onangani sokbaaha: Isolni jatrangko ka∙onanganina
aganchakanide bon∙kamgipa mingsni rangkarerang ong∙a (Para.
15:1). (3) Sigiminrangko sason ka∙ani somoiko Para. 20:11-15 o
talataha. (4) Isolni Uni nokolrangna boksis on∙anikora Para. 21
aro 22 o noksako on∙aha. (5) A∙ako nisigipako nisiskana: Para.
19:2 ara bon∙kaman somoini Babylonko bichal ka∙ahaniko
agana maina ua a∙ako nisiaha. Satanko, uni kotokrangko aro uni
dolgni ripengrangko nisigalanian dal∙begipa dakgrikani dramao
bon∙kamgipa kal∙ani (act ka∙ani) ong∙a.

73
Chanchigrikna Sing∙anirang:

1. Basakobade nama kattako skiprakaniara ka∙begipa


experiencerangko man∙a (Para. 10:10); an∙chingni agana
kattarangko jegale ka∙dingstekanirangko man∙a.
Basakobade skiprakanirango bobilko chingchaata. Sastroo
indakgipa obostarangko chagronggiparangko sawarangko
na∙simangara gisik ra∙ata, aro uamangoniko an∙ching
an∙tangtangna mai skie ra∙aniko dakna man∙gen?

2. Ia agananiko chanchibo: “Tarik kapani gimin anga


chang∙ni chang∙an agantaitaiaha. Isolni manderangna
somoini gimino katta dongtaijawaha. Gisik Rongtalgipako
pakataninaba ba Kristoni re∙baaninaba ua tik somoiko
an∙ching uina nangani dongja.” –Ellen G. White, Selected
Messages, book 1, p. 188.
______________________

74
Lesson 8 February 16–22

SATAN, AMAKO MAN∙GIPA BOBIL


Sabbath Attam-February 16
Ia Antini Lessonna Poraiani: Para. 12; A∙ba. 3:15; Isa.
14:12–15; Dan. 7:23–25; 2 Thess. 2:8–12; Para. 13:13,
14; Para. 19:20.

Mingani Pod: “Aro Mes Bi∙sani an∙chini gimin, aro uamangni


saki on∙ani kattani gimin uamang uko amaha; aro uamang
nisanona kingking janggitangtangnaba ka∙sajaha” (Parape∙a
12:11).

Parape∙a 12:14 ra bon∙kamgipa salo ong∙anirangona an∙chingko


tarisoata (Para. 15:1-22:21). Ki∙tapni skanggipa adha (Para.
1:1-11:19) ra ia bobil dakgipa a∙gilsako Kristian chasong
gimikon mondolio gisikni dakgrikaniko janapa. Indakenba
dongrikenggipa adha-ra Gnigipa Re∙baanina aro Isolni
Songnokona kingking ong∙angnasigiparangni gimin janapskaa.
Odhai 12 ni miksonganide a∙gilsakni itihaso bon∙kamgipa
bilonggipa duk ong∙nakani dal∙begipa noksako an∙chingna on∙a.
Uan chasong jol gimikna Kristo aro Satanni dakgrikanirangko
an∙chingna mesoka.
Parape∙ani ki∙tapo, Satanara Isol aro Uni manderangni bobil
ong∙a. Ua dongbebea, aro ua a∙gilsako pilak namgijani mitino
chadenge donga. Gnigipa Re∙baanina Isolni kosako uni
bon∙kamgipa uina nanganiko ua uia, aro uan Armageddono
dakgrikanio amna nangani ong∙a. Indake, ua pilak uni joton
ka∙anirangko ua dakgrikaniona nisan ka∙e tarie donga.
Parape∙a 12 ara Satanni joton ka∙anio chu∙sokgija ong∙gniko
Isolni manderangna uiatsamsoe ka∙dongataniko on∙ani ong∙a.
Satanara Isolni dongpitigipa mondolikoba dakgrikgen aro
75
uarangna an∙chingni ka∙dongsona man∙anide Kristoosan
ong∙aianiko mikrakataninaba, ian ong∙a.

*Ia antini lessonko Sabbath Sal February 23 tarikna


namedake poraie taribo.

Robibar February 17
Me∙chik aro Drakon

Para. 12:1-5 ko poraibo. Mikjumango minggni


dal∙begipa chinrangko Johan nikaha. Skanggipa nikaniara
me∙chikma oko Bi∙sa an∙o gnanggipako, aro gnigipara
drakonko. Ia chinara maiko miksonga, aro ia podranga
maiko skia?

Sastroo me∙chikkora Isolni manderangni chinna jakkala


(2 Kor. 11:2): rongtalgipa me∙chikara kakketgipa
bebera∙giparangna ong∙a, dari me∙chikara Kristian toromoni
pil∙anggipana jakkala. Parape∙a 12 o me∙chikara Isrealko
miksonga, jenan Messia re∙baaha (Para. 12:1-5); pod 13-17 o
uara kakketgipa mondoliko miksonga jean dongpitigipana
an∙paka.
Ia me∙chikara salko ganachim aro uni jakokkimaora jajong
gnangchim ine ina. Salara Kristoni cholonni rasongko, Uni
toromi ong∙aniko miksonga (Mal. 4:2). Uan ‘a∙gilsakni seng∙a’
ong∙a (Johan 8:12), aro Uni manderangara a∙gilsakna Isolni
ka∙saani cholonko teng∙chakna nanggipa ong∙a (Mati 5:14-16).
Jajongara ‘teng∙anio komigipa’ ong∙a (A∙ba. 1:16), uan nama
kattako skiprakani chasongo Kristoni kam ka∙aniko Niam
Gitchamo mesoksoani ong∙a.
Iani ja∙mano Johanni minggipin nikaniko nikgipara “namen
gitchakgipa drakon, sko dotsni aro grong gong chiking”
donggipa ong∙achim (Para. 12:3). Ia drakonko ja∙mano Satan
76
ine uina man∙aha (Para. 12:9). Uni ‘ki∙me’ tol∙napna man∙ani
chin ong∙a (Isa. 9:14,15; Para. 9:10), bak gittamni baksa
adhade salgioni askirangko a∙aona salonbaaha (Para. 12:4). Ia
kaman salgio uni chugipa biaponi ga∙akonako man∙ahako
mesoka (Isa 4:12-15), Satanara bak gittamni baksa sa∙grerangko
tol∙napna man∙aha. Ia ga∙akgimin sa∙grerangara Isolni jokatani
kam ka∙aniko champenga aro una bobil ong∙a (1 Tim. 4:1 ko
nibo). Parape∙aba ua drakonkon jakkala, uko “sko dot sni aro
grong gong chiking” gnanggipa ine talata, uaranga Satanni
a∙gilsako jakkalgipa agentrang songsarek Romeni (Para. 12:4)
aro memang muni piani (Para. 16:13) chin ong∙a.
“Drakonara Satan ong∙achim; uan Jokatgipako so∙otchina
gita Herodko didiaha. Indiba Kristoni atchiani ja∙mano
chanbagipa bilsirangni skanggipa ritcha bilsirango Kristo aro
Uni manderangni kosako bilonge bobil dakgipa Satanni
dolrangara songsarekrangni toromko manigipa Romeni songnok
ong∙achim. Indake a∙bachengo drakon Satanko mesokoba,
minggipin dake chanchianio Romeni chin ong∙a ine u∙iaha.” –
Ellen G. White, The Great Controversy, p. 438.

Para. 12:9 ko poraibo. Satanko “gitcham chipu” ine


agana. A∙ba 3:15 aro “atchia bak tapan” (Para. 12:4)
me∙chikni bitchriko nisina joton ka∙gipa drakonni gisepo
mai nangrimani gnang?

A∙bachengaonin, Satanara Messiana, ua atchinakgipa


Bi∙sana, uko nisina gita senge dongenga. Jensalo Messia
atchiaha, Satanara songsarek Romeko (iako Para. 12:4 o
drakonni chin ine jakkalaha) Uko nisina gita jakkalaha (Mati
2:13-16 ko nibo). Indiba ua Bi∙sako ‘Isolona aro Uni
singhasonona ra∙angaha’ (Para. 12:5).

77
Sombar February 18
Satanko A∙gilsakona Galonata

Para. 12:7-9 ko poraibo. Iano salgio dakgrikani gimin


agana. Ua dakgrikani obostara maia jean Satanko
salgioniko galataona sokataha?

Jensalo Satan Isolni sasonni kosako bobil dake


chakatahaon, dal∙begipa dakgrikani a∙bachengaonin uko
a∙gilsakoniko galataha. Ua salgio Isolni singhasonko
‘Chubatsranggipa’ gita rim∙kepna joton ka∙aha (Isa. 14:12-15).
Ua Isol baksa parakan bobil dake chakataha indiba uko ame
a∙gilsakona galonataha. Maibakaiba, Adam aro Hobako
tol∙nape, Satan Adamni ia a∙gilsakko sason ka∙aoniko ra∙sekaha
(Luk 4:6). An∙tangan An∙tangko ia a∙gilsakni sason ka∙gipa
ong∙a ine aganparake (Johan 12:31), Satan salgini
tombimonganio ua a∙gilsakoni ong∙e dongpana man∙a ine
dabieaha (Job 1:6-12). Indiba maibakaiba, uko chisolo amatan
taltal, Satan aro Uni ga∙akgimin sa∙greranga a∙gilsakona uamang
uamangni sastiko man∙kuja dipetna patok noko donata gita
donatako man∙aha (2 Pit. 2:4, Juda 6).
Uni sianichi, maia gimaahachim uko Jisu piokaha, aro
Satanni chongmotgipa cholonko a∙gilsak salgisakni mikkango
parakaha. “Antangni dakmikani gandingko ganani grinaha ine
Satan uiaha. Uni sason ka∙ani kam cholonko pilak
ga∙akkugijagipa sa∙grerang aro salgi gimikna parak ong∙aha. Ua
antangko mande so∙otgipa ine mesokaha. Isolni Depanteko
an∙chi ong∙atanichi ua antangko salgini ka∙sachakaniko
gimaataha. Ua somoi dipetonin uni kam ari sima donako
man∙aha.” – Ellen G. White, The Desire of Ages, p. 761.
A∙gilsak salgisak gimikni mikkango, a∙gilsakko Satanni sason
ka∙aoniko Jisuona watatskaaha, aro Uan a∙gilsak gimikni niam

78
gita sason ka∙gipa ong∙a ine aganprakaha (Eph. 1:20-22, Phil.
2:9-11).
Jisu ia ong∙anikon indake agansomanaha: “Da∙o ia
a∙gilsakni bichal ong∙a; da∙o ia a∙gilsakni pamong a∙palchi
galatako man∙gen” (Johan 12:13).
Satanna ia bichalchi, “Da∙o jokatani, aro bil, aro songnok
chingni Isolni aro uni Kristoni nokgipa ong∙ani ong∙baaha”
(Para. 12:10). Satano Isolni manderangko duk on∙na “uni sal
on∙tisa” dongengkuako ua uia (Para. 12:12). Uni somoi
kan∙dikmanchahaoba, saknaani aro habi jabi ong∙anirangchi ua
uni dakna man∙a gita dakenga.

Diabolni kosako maikai warachakgen uani gimin Para.


12:11 o an∙chingna maiko skia? (Eph. 6:10-18 koba nibo).

Mongolbar February 19
A∙gilsako Dakgrikani

Para. 12:13,14 ko poraibo. Salgioniko


champengahaoba, Satanara uni dakgrikanikora mondolini
kosako katchinike aganani 1,260 sal ba bilsirangna dakaha.
Ua somoio Isolara mondolio maikai bak ong∙eaha?

“Salgio jongadako tol∙napbagipara Satanan ong∙a, iani


gimin uko a∙gilsakona galonataha. Satanni kamko Kristoni
an∙tang janggiko on∙ao cheaha. Indiba Satan da∙oba an∙tangni
kamtango raken kamko ka∙engoba, Kristoni piokna miksongani
kamko nosto ka∙na kamko ka∙an ka∙engkua. Satan, uni da∙o
sason ka∙enggipa songnokko bon∙kamaode uoniko sal∙okgniko
uie, Isolni antangni bimango ong∙atgimin pilakkon man∙a dipet
nosto ka∙na miksongaha. Ua mandeko mitchiaha maina Kristo
una (mandena) ka∙saani aro ka∙sachakaniko mesokaha, aro ua
da∙o uni apjokgija obostao ong∙ani gimin pilak tol∙napani
79
ma∙marikkini cholonkon dake nienga, jedakode gimikkon
gimaatna man∙gen.” –Ellen G. White, The Spirit of Prophesy,
vol. 3, pp. 194, 195.
Satan uni ka∙onanganiko uni kamrangchi a∙gilsako
pakatenga. Ian Kristoni a∙gilsako Uni mondolina ka∙saani
kosako uni kam ka∙ani ong∙a. Mondolikora 1,260 sal ba
bilsirango (Para. 12:6) aro “bilsi sa bilsi gni aro adha bilsi”na
janapaha (Para. 12:14). Ia minggni somoirangan chongipa
grongni Daniel 7:23-25 o duk on∙ani kamko agana. Sastroo,
katchinike agananio salranga bilsirangko miksonga. Itihaso ia
somoiara ia katchinike aganani somoi A.D. 538 – 1798 o tik
meliea, Roman Catholic mondolini, mondolian sason ka∙gipa
ong∙e bil gnange salgipeng a∙gilsakrangko 1798 ona kingking
ganggopaha, jeon Nepoleonni General Berthier Romni sinjetani
bilko, dikdiksanade, bon∙ataniona ra∙baaha.
Ia ru∙uta somoina duk on∙mitingo, drakonara ua me∙chikko
nisina inenba uni ku∙sikoniko chiko spoataha. Chiara
manderang aro jatrangko miksonga (Para. 17:15). Ia somoio
Isolni kakketgipa manderangni kosakona Armyrang aro jatrang
Romchi watatako man∙aha. Ia katchinike aganani somoini
bon∙asio, a∙gilsakni ripeng chiko minokaha aro me∙chikko
jokataha. Ia donsoanikon Americani toromrangna jakgitel
on∙aniko mesokata (Para. 12:16).

1,260 bilsirangna kingking duk on∙aniko dakahako


chanchiate nibo. Indita ru∙ute duk on∙engo maini giminsa
Kristoara Uni re∙baaniko indakpile ru∙utatenga? Iani gimin
an∙chingni uiani inditan kol∙tikbea, iani gimin ian
an∙chingna maiko aganna nanga?

80
Budbar February 20
Dongpitigipani Kosako Dakgrikani

Para. 12:17 ko poraibo. Somoini bon∙ao, san baksa


Satana dakgrika?

‘Dongpitigipa’ kattara jinmani toromoni bikpile re∙angengo


Isolna kakket ong∙e donggipakon indake minga (1 Raja. 19:18,
Para. 2:24). Jensalo a∙gilsakni bang∙bata manderangan Satanchi
chakgen, dolsa manderang jekon Isol 1798 ni ja∙mano
chakatataha uamang Kristona kakket ong∙e donggen.

Para. 12:17 o janapgipa dongpitigipani minggni


cholonrangara mairang? Maikai an∙chinga an∙tangtangko
bon∙kaman somoio Isolni dongpitigipa mondolion
ong∙chongmota ine uigen?

Bon∙kaman somoio dongpitigipa mondoli Isolni


ge∙etanirangko rakia. Para. 13 ara Ge∙eta Mingchikingni
skanggipa rongplengara bon∙kaman somoio dakgrika
nanggrikani mongsong ja∙pang ong∙gniko mesoka. Ua Ge∙eta
Mingchikingni skanggipa mingbri ge∙etaniranga olakiani gimin
ong∙a. Bon∙kamgipa duk ong∙anio mongsonggipa obostade sako
(who) olakina nanga, uo ong∙a. A∙gilsakni bang∙bata
manderangan matburingni bimangko olakina basee ra∙on,
dongpitigipa toromde ong∙atgipa Isolko olakigen (Para. 14:7).
Ua brigipa ge∙etani Sabbath, Isolko an∙chingko ong∙atgipa ine
dingtangmancha mesokata, jeni a∙selan bon∙kaman somoio
dukko man∙anio mongsonggipa kal∙ani (act, drama) ong∙gen.
Aroba bon∙kaman somoio mondolini gnigipa cholonde
uamangora “Jisu Kristoni sakki donga’ jekon Para. 19:10 o
‘katchinikani katta’ ine talata. Ia podrangko Para. 22:9 baksa
tosusagrike, jongadarang, jerangon Jisuni sakki gnang uamango
81
katchinikgiparang donganiko an∙ching nikna man∙a. Uni gimin,
“Jisuni sakkiara” Uni Johanchi dakaha gita Uni
katchinikgiparangchi Jisuko mesoka aro bebeko sakki on∙enga,
(Para. 1:2). Parape∙ara Isolni manderango somoini bon∙ao
‘katchinikani katta’ donganiko mesoka. Uan uamangni
neng∙nikan obostarangna dilna gita ong∙a, indiba ia somoio
Satanara uamangko nisigalna minganti chol man∙akon dakgen.
Adventistrang ong∙e, an∙chingnara uandakgipa katchinikani
uianiko Ellen G. Whiteni seanirango on∙manaha.

“Katchinike agananio” an∙chingna mitam bebera∙na


neng∙anirang ramao dongpengsoanirangko on∙ahaniko
na∙ara maidake nika? Ia on∙aniranga mai obostarangko
an∙chingna on∙a, saksantangtang gitaba aro mondoli gitaba?

Bristibar February 21
Bon∙kaman Somoio Satanni Kam

Para. 12:17 ara Satanni a∙gilsakni manderangko aro


Kristoni kakketgipa ja∙rikgiparangko tol∙napna joton ka∙a aro
moaniko agana. Chasong jol gimiknan, Satanara Isolni janggi
jokatanina kam ka∙aniko warachaka. Ian mondolini
antangtangari a∙gilsakni gita melianganichi, draaniko
man∙anichi aro duk on∙anirangchi ong∙a. Iakon ithihas (history)o
iarangchi mesoka: bang∙a ritcha bilsirangna
chu∙sokbaroromitingo, ia kamko Namatpiltaiani (Reformation)
chi ka∙sne ka∙sne Sastroni bebe ong∙aniko Isolni manderangchi
man∙baahaniko dol sa warachaksoskaaha. Maibakaiba, Satan
an∙tangni somoi bang∙jahako uie, ua uni joton ka∙aniko
rakbatataha aro bon∙kaman somoio Isolni dongpitigipa
manderangko dakgrikna re∙angaha (Para. 12:17).
Dongpitigiparangko uni dakgrikanio bang∙a tol∙napanirangko
man∙chapa. Namgija gisikrang aiao inmanani kamrangko ka∙a
82
aro memang muni peanirangko ra∙gatbaa (Para. 16:14). Ia
Satanni moanikon bon∙kaman somoio niatbatani ong∙na nanga
(Mati 24:24 ko nibo).
Bon∙kaman somoio Satanni kamrangko Para. 12-20
tol∙napani ine janapaha. Tol∙napani kattara Para. 12:9 o
a∙bachenga aro Para. 20:7-10 o bon∙ea.

2 Thess. 2:8-12 ko Para. 13:13,14 aro Para. 19:20 baksa


poraibo. Bon∙kaman somoio Satanni tol∙napani rokomara
maia?

Para. 12-20 ara Satanko a∙gilsakko tol∙napna joton


ka∙engani noksako on∙a (Para. 12:9, 13:14, 18:23, 19:20, 20:8
ko nibo). Ua iako dakna torom aro a∙songko sason ka∙ani bilko
jakkala: songsarek Romena drakonni chinko on∙aha (Para.
12:4,5). Aro uni ja∙mano bil gipinko sagalni matburingchi
chinko on∙aha (Para. 12:6, 15; 13:1-8); aro bon∙kame, bil ge∙sa
jenan a∙ani matburingchi chinko on∙aha (Para. 13:11). Bat
bangkina ki∙tap jol gimiko, ia Satanni memborranga
songsarek/me∙mang muni pianina drakonni chinko on∙aha;
Roman Catholic ong∙aniko sagalni matburingni chinko on∙aha;
aro tol∙napgipa Protestant mondoli ong∙aniko mes bi∙sa gita
dakgipa ba a∙ani matburingni chinko on∙aha – iarang pilakan
dolsan ong∙e Isolni kam ka∙anirangko ia a∙gilsako warachaka.
Uamang, ua “dal∙begipa Isolni dakgrikao” uamangko Isoloniko
tang∙atna aro Satanchi chakatna (support) manderangko
tol∙napna damsan kam ka∙a (Para. 16:13,14). Ia tol∙gipa
toromni kamara Gnigipa Re∙baanio nisiako man∙gen (Para.
19:20), drakonko a∙ani bilchi kam ka∙gipakora (Para. 12:9) bilsi
1000 ni ja∙mano nisigen (Para. 20:10). Bon∙kaman somoio
tol∙napania namen dal∙begipa ong∙gen aro bang∙a manderangan
nisia man∙ani ramako basee ra∙aona dilako man∙gen ine
Parape∙ara mesoka (Mati 7:13).
83
Ia bon∙kaman somoio Satanni pilak tol∙napani kam
ka∙arangko rongtale uina gita Parape∙ao changgni mancha
gisik gnanganina aro gisikni mikrakatanina okamaniko
daka (Para. 13:18, 17:9). Maidakgipa gisik gnanganiko iano
aganenga? Jakob 1:5 ni gita, ua gisik gnanganiko
an∙chingara maikai man∙gen?

Sukrobar February 22
Chanchidapani: Ellen G. White, “Snares of Satan,” pp. 518-
530, in The Great Controversy.

Parape∙a 12 ni miksonganiara, skanggipao, Isolni


manderangna bon∙kaman somoio ong∙anirangni gimin agana.
Uaranga Kristo aro Satanni gisepo dal∙bea dakgrikani bak ong∙a.
Ua ki∙tap Isolni manderangko uamang da∙ororo mairangko
chagrongenga aro mikkangchi iana bate rakbatgiparangko
chagrongna siengani gimin mikrakata. Bon∙kaman somoio
Satanni kamrangni gimin Paul an∙chingna indake mikrakata:
“pilak tol∙a bil aro chinrang aro aiao inmangnirango, aro pilak
otoromi ong∙gipani tol∙napao gimaenggiparangna Satanni ka∙a
gita uni re∙baa ong∙a; maina jokna gita bebena ka∙saako
ra∙chakjachim” (2 Thess. 2:9, 10).
Parape∙ara an∙chingko mikkangchini gimin gisik nange
ra∙china aro an∙chingni pangchakaniko Isolo dakchina didia.
Minggipin, Parape∙ara, Satanara bilakbegipa aro seng∙begipa
bobil ong∙oba, Kristoko amna gitade ua bilakbatja (Para. 12:8
ko nibo) ine an∙chingko ka∙dongata. Isolni manderanga
ka∙donganikora skango Satan aro uni dolrangko
amchepchepatgipaosan mangmang man∙na ama. Ua Uni
kakketgipa ja∙rikgiparang pilaknan “sal chon∙jaskal pangnan
anga nasimang baksa donga” (Mati 28:20) ine kurachakaha.

84
Chanchigrikna Sing∙anirang:

1. Seventh-day Adventistrang ong∙e an∙chinga


an∙tangtangko bon∙kaman somoio dongpitigipani
kamrangko chusokatenga ingipa gita nika. Maironggipa
chol! Aroba, maironggipa daito gnangani! (Luk 12:48 ko
nibo). Ia kam an∙chingko jokatanina guarantee donga ine
chanchijana gita an∙chingara maina simsakbena nanga?

2. “An∙chingara Satanni bilni gimin aganbea. Satande


bilakbebea oe, indiba anga bilakgipa Isol Jokatgipani gimin
mitelbea, jean Satanko salgioniko galonataha. An∙ching
an∙chingni bobilni gimin agana, an∙ching uani gimin bi∙a,
an∙ching uani gimin chanchia, aro ua an∙chingni
chanchichipanio dal∙batbaroroe aro balakbaroroe nikata.
Da∙o maini gimin Jisuna aganja? Maini gimin uni bil aro
uni ka∙saani gimin chanchija. Satande an∙chingo an∙tangni
bilko bilakbatatna kusi ong∙a. Jisuko nidobo, Uni gimin
chanchirongbo, aro Uko nie, na∙a Uni bimangona
dingtangbagen.” –Ellen G.White, The Advent Review and
Sabbath Herald, March 19, 1889. Mairangchi Kristianranga
Satanni bilko bilakdapata?

_____________________

85
Lesson 9 February 23–March 1

SATAN ARO UNI DOLRANG


Sabbath Attam-February 23
Ia Antini Lessonna Poraiani: Para. 13, Para. 17:8, Dan. 7:24,
2 Thess. 2:2–12, Para. 12:14–16, 1 Raja. 18:38.

Mingani Pod: “Aro ua drakon ua me∙chikko ka∙onangbeaha,


aro Isolni ge∙etaniko rakigipa, aro Jisuni saki gnanggipa, uni
dongpitigipa bitchrirang baksa dakgrikna re∙angaha” (Parape∙a
12:17).

Para. 12 ara Isolni kakketgipa manderangni kosako Satanni


chadrapaniko janapa, ian songsarek Rome aro ja∙mano popeni
Romechi 1,260 sal ba bilsirangna dukko on∙aniko man∙chapa
(A.D. 538 – 1798; Para. 12:6, 13, 14 aro Lesson 7 ni
Mongolbar attamni bakoniko nibo). Odhai 13 ara Kristianni
historymitingo dol gni bilrangni dakchakanichi Satanni
chadrapanirangko re∙em che∙em ong∙bate talata, ua dol gni
bilrangko matburingrang ine noksao on∙aha. Satanni ge∙etanio,
ua drakon aro ua manggni matburingrangara somoini bon∙ao
Isolni piokani kam ka∙anirangko champengna gita damsan
nangdimgen, aro amna gita a∙gilsakko an∙tangchi bakrimchina
okamgen.
Mikrakatani kattako on∙na nangchongmotani ong∙a.
Batanggimin somoini gimin katchinike agananirangko pe∙na
altuabata. Somoini bon∙ao mai ong∙gen ukoba Isolara
an∙chingna mesoksomanaha jedakode an∙chingara
jagokman∙jawa. An∙chingni mingantini gimin uina nangnika
gimikkode uara re∙em che∙em (detail) an∙chingna aganjaha.
An∙chingara iako pangnan gisik ra∙na nanga: ia

86
katchinikani kattarang an∙chingna aganengo, basako aro
maidake maiamancha bon∙kaman somoio ong∙anirango ong∙gen,
uko an∙chingna aganja. Uni gimin, an∙chingara, katchinike
aganani nalsachi chanchichipe aganjana mikrakbena nanga.
Parape∙ani katchinikaniranga maiba miksongchongmotanirang
gnang: uan an∙chingko maikai da∙alo mikkangchina janggi
tangna nanga, aro tarisona nanga uarangni gimin skina ong∙a.
Hai iako an∙chingara pangnaba gualjana.

*Ia antini lessonko Sabbath Sal March 2 tarikna namedake


poraie taribo.

Robibar February 24
Sagaloni Matburing
Para. 13:1-4,8 aro Para. 17:8 rangko poraibo. Ia
matburingni cholonrang aro uni bakrangara mairang?
Sagaloni ninanggijagipa matburing nakatbaako Johanara
niengachim. Matburingara a∙songo sason ka∙ani bilko mesokani
gimin, sagalni matburingko janapaniara sason ka∙ani bilko
mesoka, aro ua bilara toromni pilako ganggopani bil ong∙a.
Sagalara Europeni mande bang∙batgipa bakrangko chinchi
(symbolic) mesokni ong∙a, jeonin, Rome songnokni ga∙akani
ja∙mano, sagaloni matburing bil gnangaona ong∙katbaaha (Para.
17:15 ko niko).
Ua matburing chioni ong∙katbaa ine Johan agana. Ua
matburingo Parape∙a 12:3,4 o nikgipa apsan drakon gitan sko
dotsni aro grong gong chiking gnangchim. Ua matburingni
skorango kal∙stapani bimung dongachim, aro grongrangoara
rajani mukutrang dongachim. Ua matburingni skorangora je
songnokrangkon Satan Isolni manderangko chasong jol gimikon
duk on∙na jakkalaha, ua songnokrang gnangchim (Para. 17:9-
11). Ua kal∙stapani bimunga Isolni bimungko ra∙a, jekon ua
87
matburingara dabiea ra∙draaha. Ge∙chiking grongrangara Dan.
7:24 ko mesoka, ua jatrangara Rome Songnokni ga∙akani
ja∙mano, ua Rome Songnokonin ong∙katbatokaha. Ua sagalni
matburingni cholonrang pilakan Rome Songnokoni
ong∙batokgipa popeni bilko mesoka.
Ua sagaloni matburinga matchapeng gita dakanga, indiba
ja∙ara mapilni aro ku∙sikara singhoni gita ong∙achim. Indake ua
matburingara Daniel 7:2-7 o janapgipa matburing mingbrini
cholonrangan dongtoka: uaranga Babylon, Media–Persia,
Greece aro Rome ong∙a. Maibakaiba, Johan uarangko uni
chasong skanggipa ritcha bilsioni jeon ua sagalni matburinga
Daniel 7 oni brigipa matburingona Rome songnok ong∙achim,
uoni bikpilbae sul sul seskaa.
Ua drakon (songsarek Rom Songnok Satanoniko bilko
man∙gipa) ua matburingna uni bilko, uni singhasonko, aro
dal∙bea bilko on∙aha. Pagipa Uni singhasonko Kristona on∙aha
gitan (Para. 2:27), Satanba ua matburingko ia a∙gilsako uni pal
kamko ka∙skagipa dake jakkalbeaha.
Para. 13:5-7 o ua matburingni Kristianrangko duk
on∙aniranga ja 42 na ong∙a ine janapa. An∙chingni nikmanbaaha
gita, rongtalgipa me∙chikko duk on∙ania bilsi sa bilsi gni aro
adha bilsina ong∙a; uan bilsi 3 adha ba katchinike aganani
bilsirang (Para. 12:13,14; Daniel 7:25 ko tosusabo) ong∙a.
Katchinike agananio ja 42 ara sal 30 ko 42 chi chantaitaion,
1,260 sal ba bilsirang (Para. 12:6) ong∙a. Uni gimin, “bilsi sa
bilsi gni aro adha” ra, jara 42 aro 1,260 salrang gimikan 1,260
bilsirangko mesoka. Ian jensalo Johan “uni skorangoni ge∙sa
bilongen matatako man∙a” ko nika unon bakan bon∙ea. Ia
“sinasipile mata” oni an∙sengpilaniara 1798 ni ja∙manosa ong∙a.
Ia somoio ua matburing nampilako man∙e bilaktaigen. Ua
sinasipile matako man∙gipani an∙sengpilanina a∙gilsak gimikan
aiao inmangen, aro uamang ua drakon aro ua matburingko
olakigen.
88
Sombar February 25
Sagalni Matburingni Kamrang

Para 13:5 ra an∙chingni mejalni bako poraigipao duk on∙ani


tik somoiko agangipako agana. Ja 42 o matburingni kamrangara
Para. 12:6, 14 o mondoliko 1,260 sal ba bilsirangna duk on∙gipa
apsan somoian ong∙a. (Katchinike agananio sal sa-ra bilsisa
ong∙a, [Chan. 14:34, Ezek. 4:6]. Lesson 7 o Mongolbarni
bakniko nibo.) A.D. 538 ara katchinike aganani somoini
a∙bachenganina krabegipa ong∙a jeon Rome mondoli, pope
skotong ong∙e, a∙songko sason ka∙na mondolini bilko bikotaha
aro indake bijangchi (medieval) chasongo Saliram jol a∙gilsakko
ganggopaha. French Revolutionni ong∙ani (events)rang ua
matburingko A.D. 1798 o sinasipile matataha, indake
mondolichi sinjetgipa sason ka∙aniko aro a∙songko sason ka∙na
on∙gipa toromni bilko dikdiksana bon∙ataha.

Para. 13:5-8 ko Dan. 7:24,25 aro 2 Thess. 2:2-12 baksa


tosusabo. Mairangchi ua sagalni matburingni kamranga
chongipa grong aro mandeni niam grio ong∙ani gimin
talatanirangko on∙a?

1260 sal ba bilsirango sagalni matburingni kamrangkoa


kal∙stapani ine aganaha. Niam Gitalo, kal∙stapanikora Isol baksa
apsan ong∙atanina dabiani (Johan 10:33; Mati 26:63-65) aro
Uni bilko ra∙sekani (Mark 2:7) ine ina. Ua sagalni matburingni
kal∙stapaniranga “Isolko kal∙stapna, uni bimungko aro uni
dongchakaniko, aro salgio donggiparangko kal∙stapna
ku∙siktangko oaha” (Para. 13:6). Isolni dongram biapara salgini
torom nok ong∙a, jeon Kristo an∙chingko jokatna kamko ka∙a.
Ua sagalni matburingara Kristoni mol∙molchakani kamko
mandechi jokataniko on∙na aro paprangko watna kam ka∙na
dabie neng∙ata. Ia bilrangko nigope nion, ian kal∙stapani ong∙a.
89
Para. 13 ara Kristianni dal∙batgipa toromoni an∙pilangani
somoiko mesokata, jeon Roman Catholic Isolni gadang aro
bilko, popchi skotong ong∙e kam ka∙aha. Jerangan Romena
bamna jechakaha uamangara a∙rik-sanalani aro so∙otaniko
man∙aha. Indakgipa agananirang da∙alo namjabeani ong∙a ine
chanomangba, ua ong∙arangko itihaso ipake galna man∙jaha.

Maikai an∙chingara mondolini gimin katchinikani


kattana kakkete dongna man∙gen, aro apsan somoion, ia
bebe ong∙anirangko gipinrangna on∙engon ka∙sana aro
simsakbeba man∙gen?

Mongolbar February 26
A∙aoni Ong∙katbagipa Matburing

Para 13 ni skanggipa adhade katchinike agananio 1,260 sal


ba bilsirango Roman Catholic bilakani aro bimchipee kam
ka∙ani gimin agana. French Revolutionni ong∙anirangchi, ia bil
siatna am∙pile matatako man∙aha. Indiba maibakaiba ua matako
man∙gipara an∙sengpilgenchim. Ua odhaini adha gnigipa bakde
maikai ua matako man∙gipara an∙sengpilaniko man∙genchim uko
talatskaa.

Para. 13:11 ko poraibo. Gnigpa matburingni


cholonrangara mairang? Para. 12:14-16 o on∙ani gita, ia
a∙aoni ong∙katbagipa matburingni gamchataniara maia?

Johan minggipin matburingni ong∙katbaakoba nikaha. Ian


skanggipa matburing gita dakgija, ia gnigipa matburingara
a∙aonisa ong∙katbaa. Ia gnigipa matburing a∙gilsako bilakbegipa
matburing ong∙a, skanggipa matburing gitan gipinrangko salna
man∙ani apsan bil gnang. Maibakaiba, ua sagaloni nabagipa
matburingoni dingtange, jean kenbegnigipa mikkang
gnangchim, ia a∙aoni nabagipa matburingnade kenna nangani
90
gri, skanggipa mangmangode. Uo meso gita dakgipa grong
gonggni dongachim (Para. 13:11). Ia mes gita dakgipa
matburingara Kristoni chin ong∙a. Indake, ia bon∙kaman somoio
bilara Kristoni gitasa re∙baa.
Ia bil me∙chikko naljoke rakigipa a∙jao nabaa. Isolni
bebegipa mondoliko 1260 sal ba bilsirangna drakonni duk
on∙mitingo naljoke rakiaha. Ia a∙aoni nabagipa matburingara
nikanio gital kal∙gipa (player) ong∙a. Ian sagalni matburing sina
am∙pile matatako man∙ani ja∙mano, French Revolutionni somoio
ong∙arangni ong∙ao a∙gilsako bilakbegipa bil ong∙e nabaa.
“Gitalgipa A∙gilsak ba a∙gilsakni saliramchipak donggipa
a∙songrangoni badiagipa 1798 bilsio bilakaniko aro dal∙aniko
mesoke aro a∙gilsakni manderangko, an∙tangna mikbokate,
chakatbaengachim? Chinrangko jakkale, mamung jajagijan uko
u∙ina man∙gen. Katchinike agangipa kattarangko a∙song damsa
chu∙sokataha; aro mamung gualani gri, uan Americani
nangdimgimin a∙songrang ba United States of America ine u∙ina
man∙a.” – Ellen G. White, The Great Controversy, p. 440.
Para. 13:11 ara America, bang∙bate protestant ong∙gipa,
bon∙kamaode drakon gita, diabol gitan, Rome Songnok gitan
apsan a∙gilsak gimiko bil gnange aganna a∙bachenggen ine
mesoka. Ia bilan, skango sina am∙e matako man∙gipa skanggipa
matburingko olakichina a∙gilsak gimikkon ra∙bagipa ong∙gen.
Gipin kattao aganode, United States jean skangode mondoliko
naljokatgipa ong∙ahachim, bon∙kaman somoiode mondoliko duk
on∙gipa ong∙baskagen.

United Statesko Para. 13 o skanggipa chango uan


gnigipa matburing ong∙a ine uichengode, uara da∙o gita
mamung salna ba amna man∙ani bil dongkujachim. Ia ong∙a
obostaan United Statesara maikai katchinike agansogimin
gitan da∙o bil gnangbegipa ong∙bebeaha ine uiatna
dakchakaha?
91
Budbar February 27
Matburingni Bimang

Para. 13:12,13 ko poraibo. Maikai 1 Raja. 18:38 aro


Wat. 2:3 ara mes gita dakgipa tol∙napani kamrangni
cholonko aro uarangoni dal∙batsranggipade salgioniko
wa∙alko ra∙onbagipako an∙chingko uiatna dakchaka?

Ua mes gita dakgipa matburingara aiao inmanani


kamrangko ka∙e, uni kattaranga Sastrooni gita chu∙gimikan
melijaomangba, kakket ong∙a ingipa gitan bang∙ako gisik
salgen. “Memang muni piani kamchi aiao inmanani kamrangko
dakgen, sagiparangko an∙sengatgen, aro bang∙a aiao
inmanbeanirangko dakgen.” – Ellen G.White, The Great
Controversy, p. 588.
Ia aiao inmanani kamrang, ua mes gita dakgipa
matburingko, sina am∙pile matako man∙gipa sagalni
matburingna bimang ge∙sako dakna, a∙gilsako
songdonggiparangko ropna dakchakgen.
Ua sagalni matburing sina am∙pile mata man∙gipani
an∙sengpilanikora Romeni popeni toromo a∙songko sason ka∙ani
bilko man∙piltaianiko mesokata. Ua mes gita dakgipa
matburingba drakon gitan agangen aro sagalni matburing gitan
chakna ampilgijan bilko jakkalgen.
“Indakgipa kamara ia sorkarini pangchakaniko pe∙ani,
jakgitelani a∙songni u∙iani bilko, Jakgitelaniko Aganprakatani
ku∙mikchetaniko aro dongimin niamko bikpilatani ong∙a. Indiba
indakgipa kamni tik ong∙gijaniara, chinrangchi mesokgipana
bate dal∙batja. Mes bi∙sani grongrang gnanggipa matburingni
parake ku∙rachakani rongtalgipa, sontolgipa aro darangkoba
saknaatgijagipa kattarang ong∙oba drakon gita aganahachim.”
“Uamang matburingni bimangko dakna nanga ine a∙ao
donggiparangna aganaha.” Iano manderangni niam dakna
92
man∙ani bil gnanggipa sorkariko talen mesoka; katchinike
agananichi mesokgipa a∙songara United States an ong∙a ine ian
nambegipa sakkiko on∙a.
Indiba “matburingni bimangara” maia? aro ukoa maidake
daknasienga? Ua bimangkoara grong gnang∙gni gnanggipa
matburing dakaha aro skanggipa matburingni bimang ong∙a.
Iako matburingni bimang ineba minga. Unikoa matburingni
bimang aro uko maidake daknasienga uni gimin ma∙sinade,
an∙ching ua matburingni cholonni gimin namedake u∙ina
nanggen jean popeni bil ong∙a.
Watatarangni chasongni mondoli jensalo mitapa grigipa
Nama Kattaoni an∙pilange ong∙sianiko man∙aha aro
songsarekrangni maniani aro dakbewalrangko ja∙rikaha, unon
ua Isolni bilko gimaataha; aro manderangni nama namgijako
chanchina man∙ani bilko sason ka∙na gita ua a∙songni sorkarini
dakchakaniko man∙na jotton ka∙aha. Ian popeni bilko bilakataha,
chong∙motan A∙songni bilko gangope an∙tangni miksonganiko
chu∙sokatangkuna, dingtangmancha, jinmani bebera∙aoni
ma∙ekanggiparangko sasti on∙na miksonggipa mondoliko
bilakataha.
Jensalo United Statesni mingsinggipa mondolirang,
uamangni apsan bebera∙enggipa skianirango nangrime
uamangni niamko maniatchina aro uamangni mondolirangko
mangrakatchina a∙songni sorkariko agangen, unon Protestant
ong∙gipa America, Romeni kamalrangni sason ka∙ani bimangko
dakgnok aro uko manigijagiparang sorkarini dongimin sastioni
jokjawajok. Matburingni bimangara, ma∙mal ekgimin Protestant
dolrangni nangrimani, jekon uamang an∙tangtangni
skianirangko manidraatchina a∙songni sorkariko jete
an∙tangtangko bilakatgenchim.” – Ellen G. White, The Great
Controversy, pp. 442-445.

93
Bristibar February 28
Matburingni Chin

Para. 13 ara ua mes gita dakgipa matburinga bon∙kaman


somoio duk ong∙atao dilgipa ba mongsonggipa kam ka∙gipa
ong∙gniko mesoka. Ia a∙gilsakni bilko a∙gilsak gimiknan
manderangni bebera∙ako salrikna gita jakkalgen. Ia obostaan
skango bijangchi (medieval) Kristian somoio popeni sason
ka∙aniko gisik ra∙attaiani ong∙gen.

Para. 13:16,17 ko Deut. 6:4-8 baksa poraibo. Jakrani


jako ba mikkingo chinko ra∙ania Isolni Ge∙etanirang baksa
mai ong∙ea?

Pilak mandeni jatkon uni jakrani jako ba mikkingo


matburingni chinko ra∙china gita draaniko dakgen. Mikkingo
mohorko man∙ania Isolni uan Uni manderang ong∙aniko uia
gitan (Para. 7:3,4; Para. 14:1), uandaken matburingni chinba
matburingko olakigiparangko ua chinchin matburingni ong∙a ine
uigen.
Matburingni chinara nikna man∙gipa ong∙ja. Uko jakrani
jako ba mikkingo su∙aniara Isolni niamko uamangni jako ba
mikkingo chin gita ganchina Moseni Isrealrangna skigipaoni
nokgol dakpabrokgipasa ong∙a (Deut. 6:8). Jakrani jakara
cholon bewalchi dakna nanggipa ong∙a, aro mikkingniara
gisikchi ba gisiko meliani kam ong∙a. Saoba saobarang siatna
ka∙mikkenataoni jokna gita matburingni chinko man∙na basee
ra∙gen, aro saobaranga gisik aro janggi chu∙gimikan iakon
ong∙nike, on∙kange ra∙chakgen.
Bon∙kaman somoio mangsonggipa obostade Isolna bame
Uko olakiani aro Uni ge∙etanirangko maniani giminan ong∙gen
(Para. 14:12). Sabbathni gimin ge∙etania, mongsongbate, Isolna
kakket ong∙ani aro bamaniko dake niani ong∙a. Maina
94
Sabbathara Isolni kakketgipa manderangni Una bamani
dingtangsranggipa chin ong∙a (Eze. 20:12, 20), uni gimin
matburingni chinara matburingna bamani chin ong∙a.
Matburingni chinara Isolni ge∙etaniko mandeni ge∙etanichi
bodol ka∙ani ong∙a. Iani dal∙batgipa sakkide, Ong∙atgipani
an∙chingna Sastroo on∙gipa snigipa Sabbath salni pal mandeni
skanggipa Robibar salo olakiani sal gita manianian ong∙a (Dan.
7:25 ko nibo). Isolni bilni chinko gipin salona dingtangatna
jotton ka∙aniara Isolni kam aro bilko ra∙sekna joton ka∙ani ong∙a.
“Matburingni chinara popeni Sabbath ong∙a…….. Jensalo ua
dakjegipa sabbathko manichina gita niam ong∙katanggen, unon
uko manina gita draaniba donggen, aro gittamgipa sagreni
gam∙begipa ku∙rang matburingni bimangko olakijachina
mikrakataniko on∙gen. Jerangan unomangba niam pe∙anio
ong∙angaikugen, uamang matburingni chinko man∙gen.” – Ellen
G. White, Evangelism, pp. 234, 235.
Para. 13:18 o agana: “Iano uiani gnang. Gisik gnanggipa ua
matburingni nomborko chanchina; maina ua nombor mandeni
ong∙a; aro uni nombor ritcha dok sotdokdok.” Ua mandeara
sawa? Paul uko “papni mande” (2 Thess. 2:3) ine talata. Ia
bimungko on∙anian sagalni matburingni chinko on∙gipa popeni
bilko mesokata, jeni kal∙stapani bimunga uni skorango ong∙a,
uan a∙gilsako donge Isolni Depanteni biapo Isolni bimungko
an∙tangna kange ra∙aniko mesoka.

Sukrobar March 1
Chanchidapani: Itihasni bon∙ao Sabbathara bamani chin
ong∙gen ine Parape∙ara mesoka. An∙chinga iakon gisik ra∙na
nanga: mandeni da∙o Robibarko maniania, uan matburingni
chinko man∙aha ine ong∙kuja. Robibarko olakiani sal ine basee
ra∙aniko dakmanahaosa, manderangni uako ba Isolko olakina
basee ra∙manahaosa, “matburingni chin” ong∙gen. Uko dakani
somoi mikkangchi dongangkua.
95
“Da∙o dipet darangba matburingni chinko man∙kuja. Dake
niani somoi sokbakuja. Mondoliantion Roman Katolikni
Communionko ra∙chakgijagipa kakketgipa Kristianrang gnang.
Uamang seng∙aniko man∙kujaskal aro bri gipa ge∙etaniko
manina nangchongmotako nikkujaskal darangkoba jegalkuja.
Indiba jensalo ua nokgol sabbathko olakina niam ong∙katanggen
aro dragen, aro gittamgipa sa∙greni gam∙bea ku∙rang matburing
aro uni bimangko olakiani against-o manderangko mikrakatgen,
unosa tol∙a aro bebeni gisepo ari-ko rongtalbee salgen.
Unomangba jerangan niam pe∙anikon dakangkugen unosa
matburingni chinko man∙gen.” – Ellen G. White, Evangelism,
pp. 234,235.
Hai an∙chinga iakon gisik ra∙na: Sabbathko manie jokatako
man∙gipana bate da∙alo Robibarko maniania janggiko gimaataha
ine ong∙ja. “Matburingni chin” an mongsonggipa ong∙ani
(central issue) somoi re∙baenga. Olakiani salko basee ra∙ania
kakket ong∙aniko dake niani ong∙gen. Parape∙ara Isolni
manderangna Sastroko jako ra∙bitchina, aro gisik ka∙tong
gimikchi gisik nange katchinikani kattarangko an∙tangtangna
poraichina, aro je biaprangonan da∙o Kristoni nama katta
sokkuja uona man∙a dipet nama kattako sokatna joton ka∙china
mol∙molaniko daka.

Chanchigrikna Sing∙anirang:

1. Da∙alo a∙gilsakni obostako niatode, torom aro a∙songko


sason ka∙enggiparangni Parape∙a 13 o katchinike
agansogiminona chu∙sokna re∙angani mai ja∙kurangko na∙a
nikna man∙a?

2. An∙ching bon∙kamani somoiona senge dongengon, gipin


toromni Kristianrangna an∙chingni bewalara (attitude)
maikai ong∙na nanga? Ia ku∙patianiko nibo: “An∙chingni
96
pamongrang gipin toromni pamongrangona sepangbate
re∙bana cholko am∙na nanga. Ia manderangna bi∙bo,
jerangnan Kristo mol∙molchakaniko dakenga. Aiao, namen
dal∙begipa daito gnang. An∙chingara Kristoni koborko
ra∙ruragiparang ong∙e, da∙alni mesrangna ning∙tue
mesokgiparang, ning∙tue gisik nanggiparang ong∙na nanga.”
– Ellen G. White, Testimonies for the Church, vol. 6, p.78.

3. Gipin Kristian toromni manderangna an∙chingni


chonlon-bewalo (attitude), maikai an∙chingara antangtangko
chubatgipa gadango (superior attitude) mesokaoniko gelna
man∙gen ba maikai an∙chingara an∙chingni bebera∙aniko
compromise ka∙gija uamangni bebera∙atangna
mandera∙aniko mesokna man∙gen?

______________________

97
Lesson 10 March 2-8

ISOLNI JRINGJROTNI NAMA KATTA


Sabbath Attam – March 2
Ia Antini Lessonna Poraiani: Para. 14:6–12; Mati 24:14;
Agan. 12:13, 14; A∙ba. 20:2–11; Isa. 21:9; Isa. 34:8–10.

Mingani Pod: “Ian rongtalgiparangni, chongmotan Isolni


ge∙etaniko aro Jisuko bebera∙ako rakigiparangni, chakchika
gnang” (Para 14:12).

Parape∙ara bon∙kamgipa somoio Satanni tol∙napani


chu∙soksrangbegipa ong∙gen, a∙gilsakara matburingko olakina
basee ra∙gen aro uni chinko ra∙gen ine mesoka. Indiba, Para.
14:1-5 o, a∙gilsakni bang∙bataan dakjaomangba, Jihovana
chadenggiparang aro Una dongpitigiparang dongaigenko
an∙chingna agana.
Bon∙kamaode manderangara baseaniko dakna nanggen,
olakina ong∙engbo ong∙jaengbo (indiba sakantian maikobade
pangnan olakienga). Matburingko olakigiparang, uamangni
kamrangchi ba gisikrangchi matburingni chinko uamangni
jakrani jako ba mikkingo man∙gen.
Apsan somoion, a∙gilsakara nama kattako aganprakani
dal∙bea sakiko, Pentekostni somoioni intalan indakako
man∙kugijagipako man∙gen. Bobil dake chakatgipa mandeni
jatna Isolni bilrangko pakatna skang, Isol uni mikrakatani
kattarangko “pilak, jat, ma∙chong aro ku∙siknan” (Para. 14:6)
watatgen. Isol sakantikon sianiko nangnikja indiba jokanikosa,
ianan Kristoara pilak mandeni jatnan siaha. Sing∙anide ua
donsoaniko sawa ra∙chakgen aro sawa jegalgen?

98
*Ia antini lessonko Sabbath Sal March 9 tarikna namedake
poraie taribo.

Robibar March 3
Sagre Sakgittamni Kattarang

Bon∙na skang mangmang, Isol uni mikrakatani kattarangko


sagre sakgittam salgio bilangengani chin ba noksako on∙e
watata. Greeko sa∙gre (angelos) ni ortoara “kattako ra∙ruragipa”
ine ong∙a. Sakkiko Parape∙aoniko man∙a je ua sa∙greranga Isolni
manderangna chadenga jerangan bon∙kaman somoio nama
kattako a∙gilsakna sualna daitoko on∙aha.

Para. 14:6 ko Mati 24;14 baksa poraibo. Skanggipa


sa∙greni kattakoa “jringjrotni nama katta” ine aganaha
(Para. 14:6). Ia “jringjrotni nama katta” ine
aganprakgipara skanggipa sa∙greni nama kattani
miksongani giminara an∙chingna maiko agana? Maini gimin
ia kattara an∙chingni bebera∙anina mongsonggipa bak
ong∙a?

Bon∙kaman somoio ia skanggipa nama kattara Isolni bichal


ka∙ani konta a∙gilsakona sokbaahako aganprakani nama katta
ong∙a. Ua nama kattara Isolni gimin namgipa kobor ong∙a, jean
Jisu Kristoo aro uni uamangna kam ka∙aniko bebera∙anio
pangchake mandeni jatko jokata. Nama kattara “jringjrotna”
ong∙a maina Isolara pangnaba dingtanggijagipa ong∙a (2 Tim.
1:9, Titus 1:2). Skanggipa Sa∙greni nama kattara janggi jokatani
aro bichalni gimin ong∙a. Isolko uan uamangko Ong∙atgipa ine
Uko olakigipa aro Una rasongko on∙gipanade uan namgipa
kobor ong∙a, indiba Ong∙atgipako aro snigipa sal Sabbathko
chongmotgipa olakianiko jegalgipanade bichal ka∙anina
mikrakataniba ong∙a.
99
Ua sa∙gre sakgittamkoa “gambea ku∙rangchi” (Para.
14:7,9) nama kattako aganprakenga ine janapaha. Ia kattaranga
urgent aro namen nangchongmotgipa ong∙a; uarangko pilakan
knana nanga maina uan uamangni jringjrotni rasong kopal
ong∙a. Indake ong∙ani gimin, uarangkoa pilak jat, ku∙sik aro
mandenan aganprakna nanga. Ia aganprakania dingtangmancha
nangchongmotgipa ong∙a maina somoini bon∙ao, ua matburing
uni bilko “pilak jat, machong, ku∙sikni” kosako jakkalgen
(Para. 13:7). Satanni tol∙napani kamrangko, a∙gilsak gimikchin,
somoini chon∙kamao nama kattachi a∙gilsak gimiknan
aganprakgen.
Sagre sakgittamni kattarangkoa Isolni manderang Satanko
aro uni dolko somoini bon∙ao jakbikpilna aganprakgen. Drakon,
songsarek me∙mang muni pegipani chin; sagalni matburing, jean
Roman Katolikko mesoka; aro tol∙gipa katchinikgiparang, ba
mes gita dakgipa tol∙napgipa protestant mondoli (Para. 13).
Uamanga dokgipa rangkareona kingking kam ka∙gen (Para.
16:13, 14). Indake, dol prakan ia a∙gilsakni manderangko
an∙tangtangchina ambana a∙gilsakara ia minggni susagipa
kattarangchi skianiko on∙enga.

Seventh-day Adventistrang ong∙e, an∙chingkora sa∙gre


sakgittamni kattarangchi a∙gilsakona sokangchina
okammanaha. Uko dakna gita na∙ara maiko dakenga? Aro
mairangko na∙ara dakdapna man∙kugen?

Sombar March 4
Skanggipa Sagreni Katta: Bak 1

Para. 14:7 ko Aganpraka 12:13, 14 baksa poraibo.


“Isolna kena” inani ortoara maia? Isolna kenaniara nama
katta baksa mai meliani gnang, aro nama kattara Isolni
ge∙etanirangni gimina maiko dakna nanga? (Rom 7:7-13 ko
100
nibo). Isolna kena aro uni rasongko on∙ani gisepo
nangrimgrikania maia?

Isolna kenna aro una rasongko on∙na (Para. 14:7)


okamaniara “jringjrotni nama kattao” aganprakaha. An∙chingko
jokatna Kristoara maiko dakaha uko uianian Una Uni
namnikaniko an∙chingko dakata.
Sastroo, Isolna kenani aro Una rasongko on∙aniara
chapchap nangrimani donga (Git. 22:23, Para. 15:4). Uamanga
damsan, Isol baksa tik nangrimgrikani (Job 1:8) aro Una
bamanina, damsan kam ka∙a.
Isolna kena inani miksongania una kenbebeani ong∙ja
indiba Uko dingchike ra∙na aro Uni dongpaaniko an∙chingni
janggi tanganirango on∙anisa ong∙a. Bon∙kaman somoio Isolni
manderangan Isolna kengiparang ong∙a (Para. 11:18, 19:5 ko
nibo). Isolara An∙tangni manderangko An∙tangna ka∙saaniko
nangnika (Deut. 11:13, Mati 22:37). Una bamaniko (Deut. 5:29,
Agan. 12:13), aro Uni cholonko teng∙chakaniko nangnika (A∙ba
22:12).
Isolni manderangni Una rasongko on∙na nangania namen
nangchongmotgipa ong∙a maina “Uni bichal ka∙ani konta
sokbaaha” (Para 14:7). Iano, bichal ka∙ani ine aganon ian
sandirikite bichal ka∙ani ong∙a, jean Gnigipa Re∙baanina skang
ong∙a. Ia bichal ka∙ani miksongania an∙chinga Isolna
kakketbebee una dangdike on∙engama uko parakna an∙chingni
kamrangchi basee ra∙ani ong∙a (2 Kor. 5:10 ko nibo). Ia bichal
ka∙ani bon∙ao, mande sakantini rasong kopalko tik ka∙gen (Para.
22:11), aro Jisu mande sakantinan uni basee ra∙ani kri on∙na
nanggnirangko on∙a ra∙e re∙bagen (Para. 22:12).
Para 14 o bichal ka∙aniara nama kattani bakan ong∙a.
Jerangan Isol baksa meligrikaniko daka, uamangnade bichal
ka∙aniara namgipa kobor ong∙a; maina uan janggi jokaniko,
jakgitel ong∙aniko aro jringjrotni janggiko man∙ani ong∙a.
101
Indiba, maibakaiba, katta ra∙gijagiparangnade, ia bon∙kamgipa
somoio uamang gisik pile Isolona an∙pilbajaode, ia bichal ka∙ani
kontani nama kattako ra∙chakjae an∙pilgija dongaiode, ian
namgijagipa koborsa ong∙skaa. Isolara sakantikon sianiko
nangnikja indiba gisik pil∙e janggi jokanikosa nangnika (2 Pit.
3:9).

Na∙ara maikai bichal ka∙anio saksan asonggen?


Skanggipa sa∙greni nama kattao bichal ka∙anini gimin
nang∙ni aganchakania maidake ong∙gen?

Mongolbar March 5
Skanggipa Sa∙greni katta: Bak 2

Parae∙ara a∙gilsakni bon∙kamgipa mongsongbatsranggipa


duk ong∙atanide olakiani aro Isolna bamanini gimin ong∙genko
mesoka. Uko Uni ge∙etanirangko rakianio parape∙gen (Para.
14:12). A∙gilsakni manderangara ia dolgnio ga∙akgen: Isolna
kengipa aro Uko olakigipa, aro dolsagipa matburingna kene uko
olakigipa.

Niam Mingchikkungni skanggipa mingbri


ge∙etanirangko nipiltaibo (Re∙o. 20:2-11). Unikode Para. 13
ko poraibo. Matburingara olakichina maikai dabia (Para.
13:7,8), matburingni bimangko songdoe olakichina (Para.
13:14-15), Isolko aro uni bimungko kal∙stape (Para. 13:5,6)
aro matburingni chinko ra∙e (Para. 13:16,17), uan
bon∙kamgipa duk ong∙atanio Satanni Niam Mingchikungni
skanggipa mingbri ge∙etanirangko chadrapani (attack
ka∙ani) ong∙a?

Isolni Ge∙eta Mingchikingni skanggipa mingbri


ge∙etanirangara olakiani gimin ong∙a. Parape∙ao ia
102
ge∙etanirangara bon∙kamgipa duk ong∙atanio Isolna bamanina
chin (standard) ong∙bagniko mesoka. Satan aro Kristoni gisepo
bon∙kamgipa dakgrikaniara olakianio aro skanggipa brigipa
ge∙etanirango wilwilgen.
Bon∙kamgipa duk ong∙anio skanggipa sa∙greni gnigipa
mikrakataniko talata. Ian a∙ako, chiko aro salgiko dakgipako
olakichina okama (Para. 14:7). Ian Niam Mingchiking (Re∙o.
20;11) ni brigipa ge∙etaniko tiktak aganani ong∙a. Ia obostaan
Isolko Ong∙atgipa ine olakichina aro Sabbathko manichina
okamani ong∙a.
Snigipa sal Sonibaro neng∙takani aro olakianiara an∙chingni
Isol baksa nangrimgrikanini dingtangmanchagipa chin ong∙a
(Re∙o. 31:13, Ezek. 20;12). Skanggipa sa∙greni kattara
Dakgipako olakichina okamani ong∙a.
Jensalo manderangni kosako bon∙kamgipa dake niani
ong∙gen, unon Isolna kakkete dangdike on∙gipa aro Una
dangdike on∙gijagiparangni gisepo dal∙bea dingtanggrikaniko
nikgen. Brigipa ge∙etaoni bikpilgipa A∙songni dongimin niamko
manie kakketgijagipa Sabbathko manianio, Isolko bobil
dakpilgipa bilna bamna gita ku∙mikchetani ong∙gen; aro Isolni
ge∙etaniko manie chong∙motgipa Sabbathko manianiara
Ong∙atgipana kakket ong∙ani chinko mesokani ong∙skagen.
A∙gilsakni bilranga bamani chinko ra∙chakanichi dolsa
manderanga matburingni chinko ra∙chakgen; aro dolgipinara
Isolni nokgipa ong∙ani chinko ra∙chakna see ra∙anichi Isolni
chinko ra∙skagen. – Ellen G. White, The Great Controversy, p.
605.

Ong∙atani aro Janggi jokatani meliani gimin


an∙chingni chanchianiara maikai ong∙a? Isolni dakaha
gitan, Sabbath salo neng∙takaniara maini gimin
nangchongmotgipa ong∙a?

103
Budbar March 6
Gnigipa Sagreni Katta
Gnigipa sa∙greni kattara Babylonni ga∙akako aganprakani
ong∙a aro uko tol∙gipa torom ine mosaka. Para 17:5 o,
“Babylonko “darirangni ma∙gipa” ineba agana. Uni
demechikrang inon, uni skianirangko aro chasong rikkitna
ja∙rikbaenggipa dakbewalrangko ja∙rikpagipa mondolirangko
miksonga, aro uamanga uni a∙gilsak baksa til∙ekna Nama
Kattako aro Isolni namnikaniko watgalani kamko ja∙rikpaa. -
Ellen G. White, The Great Controversy, jak 382, 383.

Para. 14:8 ko Para. 18:2 aro Isa. 21:9 baksa poraibo.


‘Ga∙akaha’ko changgnina agantaitaianian Babylonni
ga∙akangroroaniko aro uni cholonni chu∙gimik be∙gruaniko
mesoka. Babylonkora ga∙akmanaha ine agana, indiba uni
ga∙akaniara mikkangchiba dongangkugenko janapaha, uara
maia?

Parape∙ao Babylonara bon∙kaman somoio toromrangni


nangrimani ong∙a jean Roman Catholic aro tol∙napgipa
Protestantrangko man∙gopa. Iaranga Satanni kamo
an∙tangtangko ong∙ate Isolni manderangni kosako kamko ka∙gen
(Para. 13:11-18, 16:13, 17:5). Ia tol∙napgipa toromrangni
nangrimania chengoni Babylonni an∙tangko Isolni kosako
chuata gita daktaigen, Uni biapko ra∙na ia a∙gilsako am∙taigen.
Gnigipa sa∙greni Isolni manderangna mikrakatani nama kattara,
ia namgijagipa niam, bon∙kaman somoina nama kattako
ra∙chakna jechakenba, bebeoni ga∙akan ga∙akangkugen.
“Mondolini a∙gilsak baksa chu∙gimik Kristianrangchi
nangrimahaosa, Babylonni ga∙akani chu∙gimik ong∙gen.” - Ellen
G. White, The Great Controversy, p. 390.

104
Para. 14:8 ko Para. 17:2 aro Para. 18:3 baksa poraibo.
Maikai Babylonara a∙gilsakko uni til∙ekani draka bitechiko
ringata? Ia draka bitchiara maiko miksonga?

Para. 17 ara bon∙kaman somoio Babylonni antang dari dake


draka bitchiko a∙gilsakko ring∙atani noksako on∙a (Para. 17:2 ko
nibo).
Babylonni draka bitchiara ia ga∙akanggipa toromni ong∙gija
skiani aro ong∙gija nama kattako on∙aniko miksonga. Da∙alo,
bang∙a Protestant mondolirangan, Sastroo katchinike
agansoaniko chu∙sokatani ong∙aha, skango Roman Catholic
mondolioniko bebeona bak ka∙giminko, Kristoko bebe ong∙e
ja∙rikgiparangko Babylonni draka bitchichi namgijana salaniko
an∙ching sakkiko nika: uaranga theistic evolution, jean
skanggipa sa∙greni katta Ong∙atgipaoni namedaken
bikpilsranga; toromni dakrikrikbaani sola scripturako bodol
ka∙ani; Sastroo me∙a aro me∙chikko bia ka∙aniko galchipe
bikpile dakskaani, aro uandake gipinrang dongangkua.
Babylonara sagalni matburingko olakichina aro matburingni
chinko ra∙china uamangko kimalgen.

Bristibar March 7
Gittamgipa Sa∙greni Katta

Maikai Para. 14:12 ara Isolni kakketgipa manderangko


mesoka?

Isolni kakketgipa manderangoni dingtange, Para. 14:9,10


ara Isolni ka∙onanganiko man∙giparangni rasong kopalni gimin
mikrakata. Niam Gitchamo, Isolni ka∙onanganiko pakatanikoa,
ringchakaoniko draka bitchiko ringa ine (Jer. 25:15, 16) chinchi
janapaha. Matburingko olakigiparangni kosako bichalni
105
bilonganikora Isolni ka∙onangani ringchakaoniko draka bitchiko
bringija ringgen ine aganaha (Para. 14:10). Chengode,
manderangara chukora uni bilakaniko komiatna gita chi baksa
brinesa ringa. Indiba Isolni ka∙onangani draka bitchide
‘bringijagipa’ (akratou) ine aganaha. Ua bringijagipa draka
bitchiara Isolni ka∙onangani chu∙gimik bil, ka∙sachaka gri
ruataniko miksonga.

Para. 14:10, 11 ko Para. 20:10-15 baksa poraibo.


Maikai Isa. 34:8-10 aro Juda 7 ara ia agananina seng∙aniko
on∙a: “Aro uamangko ka∙onangani wal∙ku jringjrotna
chadoa.”

Wa∙al aro gondokni saknaaniko agananiara chu∙gimik bon∙e


chon∙e nisisranganiko miksonga. Wa∙al aro gondokni ortode
bichal ka∙ani ong∙a (A∙ba. 19:24, Isa. 34:8-10). Nisiani wal∙ku
chadoani noksara Sastroo uisenggipa ong∙a. Isaia Edomko wa∙al
aro gondokchi mikkangchi nisiatgniko katchinike agansoaha;
uan kamgipa alkatra gita simgipa ong∙genchim, “waloba saloba
uko kimitjawa; uni wal∙ku jringjrotna tang∙dogen” (Isa 34:10).
Sodom aro Gomorrana sastiko “jringjrotni wa∙al” chi talataha
(Juda 7). Ia podrang bon∙changgija kamjronganiko aganja
maina ia songjinmarangoni darangba da∙ona kingking
kamengkua ong∙ja. Ortode indakesa: uni biteara jringjrotnan
ong∙a, kamengkua ong∙ja. “Jringjrotni wa∙al” ine Parape∙ao
agananiara nisikimitsrangani ong∙a; kamaniara chu∙gimik
kamani ong∙a, uo mamung kamna man∙taianin griaha.

Gondokni wa∙al gimagiminrangko jringjrotna kame


saknaatchajahaoba, ua sastini biteara namen kengnigipa
ong∙a. Sastini jringjrotna ong∙ani aro uni bilonganiara
giminara, maia re∙baenga uko an∙chingni gipinrangna
uiatna nangani giminara, an∙chingna maiko agana?
106
Sukrobar March 8
Chanchidapani: Ellen G. White, “The Final Warning,” pp. 603
– 612, in The Great Controversy.

Parape∙a Isolni manderangko bon∙kaman somoini nama


kattako a∙gilsakna aganprakchina ge∙etmanahako mesoka. Ua
kam an∙chingni mikkango dakna amsokgijani gita ong∙a.
Indioba, an∙chingna Isolni bilko on∙na ku∙rachakani donga.
“Nama Kattako skiprakani dal·gipa kamoara, uko
skiprakna a·bachengao jedake Isolni bilakgipa bilko mesokani
ong·ahachim, indaken uko skiprakani matchotaoba Uni bilko
mesokani ong·gen.. . . .
“Nama Kattakoa jegrikanichi ong·gija indiba Isolni Gisikni
ning·tue ma·siatanichisa skiprakgen. Tol·e skianirangko
uamangna u·iatmanaha aro bitchilko watmanaha, da·ode ua
chabaenba bite nanganisa ong·aignok.”—Ellen G. White, The
Great Controversy, pp. 611, 612.
Isolni bon∙kamgipa nama kattako aganprakani bon∙ao
a∙gilsakni manderangko bak gni dakaona ong∙atgen: uaranga
Isolna ka∙sagipa aro Una bamgiparang aro matburingna
bamgipa. Ia bak dakanikon rokomgni rakarini noksachi
mesokattaia: gom miko jamona chimongani (Para. 14:14-16)
aro draka biterangko bitchi jetramo ga∙belbele galani (Para.
14:17-20). Ia bon∙kamgipa bak dakanian Parape∙a 17 aro 18 ni
subject ong∙a.

Chanchigrikna Sing∙anirang:
1. Iako chanchibo: Seventh-day Adventistrangna agre sawa
sa∙gre sakgittamni nama kattako skiprakenga? Ian baditan
an∙chingni kamara nangchongmotgipa ong∙a aro gisik
dingchike an∙chingara uko dakna nangachim uani gimin
an∙chingna maiko agana?

107
2. Bichal ka∙aniara namen namjabegipa ong∙a ine bang∙a
Kristianrangni agananiko na∙ara maidake chanchia?
Nang∙ni bebera∙rimskarangko bichal ka∙anini gimin
nambate ma∙siatna gita na∙ara maiko dakna man∙gen?

3. Bon∙kaman salo ong∙anirangni ja∙pang kattao Sabbathni


gimin sing∙aniko chanchibo. Obostade ia: An∙chingara sako
olakigen – ‘salgiko aro a∙ako’ Ong∙atgipakoma (Para. 14:7)
ba matburingni bilko? Sastrode snigipa sal Sabbathan
gitchambatsranggipa (A∙ba 2:2, 3) ong∙aniko skia, ian
chengo Isolni ong∙atgipani chin ong∙a.” Sabbathara Isolni
ge∙etanirangoni mingsa (Para. 14:12) bon∙kaman somoio
indakpile niksenggipa bak ong∙a. Maini gimin ua bebe
ong∙aniara an∙chingna maiko skia?

______________________

108
Lesson 11 March 9-15

BON∙KAMGIPA MINGSNI SABISIRANG


Sabbath Attam – March 9
Ia Antini Lessonna Poraiani: Para. 15:1; Para. 7:1-3; Para.
14:9, 10; Para. 16:1-12; Para. 17:1; Daniel 5: Para. 16:16; 2
Thess. 2:9-12.

Mingani Pod: “Sawa kenjawa, aro nangni bimungko rasong


chaatjawa, O Gitel? Maina na∙asan rongtala; maina pilak jatrang
re∙bae nang∙ni mikkango re∙bae olakigen; maina nang∙ni kakket
dakanirangko parak ong∙ataha.” (Parape∙a 14:4).

Para 11:18ara Armageddonni dakgrikna skang mangmang


a∙gilsako maia ong∙gen uko aganmraka: “Jatrang ka∙chichaa.”
A∙gilsako ia ong∙a obostara bon∙kaman salo mai ong∙gen uko
Jisuni talatgiminming tik apsana (Luk 21:25) aro uni ja∙manode
Isolni ka∙onangani sokbaa, jerangan Uni bichal ka∙anirang
ong∙a, uaranga gisik pilgijagiparangni kosako rangkare te∙snio
sokbaa (Para. 15:1).
Parape∙a 15ra sa∙gre sak snini Isolni ka∙onangani ge∙sni
gapgipa bowlrangko ra∙ani noksako mesoka. Indiba uko pakatna
skang, Isolni kakketgipa manderangni mikkangchi mai
ong∙naka uko an∙ching mri mri nikata (Para. 15:1-4).
Uamangkora matburingko aro uni bimangko, aro uni bimungni
nomborko” (Para. 15:2) amgiparang ine mingaha maina
uamangara janerani sagalo chadenge Mose aro Mes Bi∙sani
gitko ring∙a. Ia pilak noksarangan Ibrirangni Sagal Gitchakni
rikamo, Egyptrangni kosako cheaniko man∙e maniani baksa
meliea (Re∙o. 15).

109
Ia chebagipa rongtalgiparangara Para. 14:1-5 o janapgipa
sak 144,000 rangan ong∙a. Matburingni chinko ra∙na
jechakanichi, uamangara rangkare te∙snioni naljokatako
man∙aha. Unikode, Gnigipa Re∙baanina sengsoanio uamangni
signigipa bimangara sigijagipaona dingtangatako (ganatako)
man∙aha (1 Kor. 15:51-54), aro jensalo Jisu bil aro rasongan
gape re∙bagen unon uamang chakatpilgimin rongtalgiparang
baksa damsan nangrimegen (1 Thess. 4:17).

*Ia antini lessonko Sabbath Sal March 16 tarikna namedake


poraie taribo.

Robibar March 10
Bon∙kamgipa Mingsni Dukrangni Orto

Manderangara Isolna ba Babylonna an∙tangtangni


baseaniko dakaha. Kristo re∙bapilna skang, Satanni ka∙onange
nisiatani balwarangko rim∙rike (Para. 7:1-3) donggipako
watataha unon rangkare ming sni ong∙baaha.

Para 15:1 ko Re∙o 7-11 baksa poraibo. Egyptrangni


sabisiranga maikai bon∙kamgipa ming sni sabisirangna
backdrop ine chanako man∙a?

Ua bon∙kamgipa ming sni sabisirangkoa “bon∙kamgipa”


sabisirang ine ina maina uaranga a∙gilsakni itihasni bon∙kamao
re∙baa. Uarangkoa nama kattako skiprakengmitingo (Para.
10:8-11:14) aro intercession ong∙engmitingo ong∙ata (Para.
8:2-5). Uaranga ka∙sachaka baksa brina, aro uarangni
miksongania Isolni manderangni bobilrangko gisik pil∙aniona
ra∙bana ong∙a.
Minggipin, ua bon∙kamgipa ming sni sabisirangko Gnigipa
Re∙baanina skang mangmang ruatgen. Uarangkoa Pharao gita
110
antangtangni ka∙tongrangko rakatgiparangni kosako pakatgen
(Para. 16:11 ko nibo). Ua ka∙onangania manderangni
an∙tangtangni baseahanina Isolni toromi ong∙e bichal ka∙ani
ong∙a (Rom. 1:26-28 ko nibo), aro ua somoio gimagiminranga
an∙tangtangni basee ra∙ani gita raaniko man∙engani ong∙a.

Para. 15:5-8 ko Re∙o. 40:34,35 aro 1 Raja. 8:10,11 baksa


poraibo. “Darangba torom nokdringo napna amjaha (Para.
15:8) ara bon∙kamgipa ming sni dukrangni gimin maiko
miksonga?

Ua “darangba torom nokdringo napna amjaha” (Para. 15:8)


ingipa aganania gisik pil∙na somoi on∙aniko chipahaniko
miksonga. Salgio Kristoni mol∙molchakaniko bon∙atahaon, gisik
pil∙na cholko man∙ani do∙gako pangnajolnan chipgnok. Uni
gimin, ua bon∙kamgipa dukranga darangkoba gisik pilaniona
ra∙bajawaha, indiba ka∙tongtangtangko rakataniko mesokanisa
ong∙aignok. Jerangan Babylonna chaka, uamang Isolko skangna
bateba da∙o mitchibatgnok (Para. 16:9,11).

Da∙alo a∙gilsakko niwilwale nibo, namjabatroroaonasa


re∙angenga. Isolni ka∙sachakani aro chakchikani gimin
an∙chingna ru∙ute skichaania maikai sabisirangko
watatgnioniko ru∙utataha?

Sombar March 11
Bon∙kamgipa Sabisirangko Pakatani

Salgini torom noko Kristoni mol∙molchakaniko


bon∙atanichi, sakantini rasong kopalara maidake ong∙gen uko
pangnajolna tik ka∙manaha. Nama kattako jegalgiparangna
Isolni chu∙gimik ka∙onanganiko experience ong∙na da∙o somoi
re∙baaha.
111
Ua bon∙kamgipa ming sni sabisirangara Egyptona
pakatgipako gisik ra∙atpilani ong∙a (Re∙o. 7-11). Egyptni
sabisirang Egyptrangko saato Isolni manderangde ua dukoni
naljokako man∙a (Git. 91:3-10 ko nibo; The Great Controversy,
pp. 629, 630). Egyptni sabisiranga Pharaoni ka∙tong rakaniko
parakaha aro uarangoniko champengna gita uamangni isolranga
mamungkoba dakna amgijaniko mesoka. Apsan dake, ua
bon∙kamgipa sabisiranga sagalni matburingko olakigiparangni
ka∙tongrangko rakatbatrorogen aro Babylonni ua Isolni bichal
ka∙anirangoniko naljokatna bilgri ong∙aniko parakgen.

Para 16:1-11 ko poraibo. Iano mai ong∙enga, aro uko


maikai mesokaha?

Skanggipa mingbri sabisirangde “a∙gilsak gimikode


ong∙jawa; maina indake ong∙ode a∙gilsako donggipa pilakan
bon∙chongdikatako man∙genchim.” - Ellen G. White, The Great
Controversy, p. 628. Skanggipa namen sa∙dikbegipa aro
nidikgipa parirangara matburingko olakigiparangnasan ong∙gen.
Gnigipa aro gittamgipa sabisirangara sagal, chibimarang aro
chiring chibisikrangnasa ong∙gen jean chirangara an∙chiona
pil∙aha. Chi ringna sikbeo chiko ringna man∙jaoa, bobil mandea
maikai tangna amkugen. Brigipa sabisia salnasa ong∙a jean
ding∙ako chakna amjaenba manderangara kamretretako
man∙gen.
Ia sabisirang chakna ampilgija sa∙dikanirangko ong∙atgen
indiba otoromi manderangko ka∙tong nom∙atjawa, uamangni
gisikko gisik pil∙aona dingtangatjawa. Batesa uamang Isolko
sao on∙gen aro matnange kal∙steke agangen. Uamangoni darang
saksaba gisik pil∙jawa.
Parape∙a 16:10,11 o (Re∙o. 10:21-23 koba nibo) ua
bongagipa sabisia matburingni singhasonko nangeaniko
an∙ching nika. Ua singhasonko matburingna on∙gipara Satansa
112
ong∙achim (Para. 13:2). Da∙o Satanni asongchakani bilmangba
ia sabisirangni bilko warachakna amjajok. Manderang inditan
saknaengo, Babylonni uarangko champengna amgijaniko
uamang uigen. Indiomangba uamangara uamangni gisikrangko
Isolni kosako re∙nan tik ka∙manaha, aro indita kenjagokatgipa
sabisirangba uamangni ka∙tongrangko dingtangatna kam ka∙ja.

Dukrang an∙chingko su∙pekon, maikai an∙chinga Isol


baksa chapchap re∙ruraaniko daka? Indita saknaanirangko
man∙engo, Isolni ka∙saaniko aro Uo ka∙dongchakna
nanganiko an∙chinga uiama?

Mongolbar March 12
Euphrates Chibimako Ran∙atani

Para. 16:12 ko Para. 17:1 aro 15 baksa poraibo.


Euphratesni chiara maiko miksonga? Bon∙kamgipa ming
sni sabisirango Euphrates chibimako ran∙atani
nangchongmotgipa gamchatania mai?

Niam Gitchamo, Euphratesara Isrealni bobilrang Assyria


aro Babylonna nambegipa dakchakgipa ong∙achim. Ua
chibimara Babylon gita jokanga, aro ua songjinmana
nangchongmotgipa ong∙a maina uan gama ge∙anirangna aro
manderangnaba chiko on∙a. Euphrates chibima gride Babylonde
janggi tangna amjachim.
Para. 17:1 ra bon∙kaman salo Babylonara bang∙a chirangni
kosako asongenga ine agana, haida ian Euphrateskon
mangsongengarok (Jer. 51:13 ko nibo). Para. 17:15 ara je chion
bon∙kaman salo Babylon asonga uara uko chakpagipa a∙song ba
jatrangko mesoka, uan a∙gilsak gimikni manderang aro a∙songko
dilgiparangni bilrang ong∙a. Maibakaiba, ia bilrang ja∙manode
uamangni chakako ra∙pilgen.
113
Dokgipa sabisio nikania chengoni Babylonko Persiani raja
Kyruschi rim∙gittanganiko gisik ra∙atpilani ong∙a. Chengo
itihasko segipa Herodotusni aganani gitade, walni somoio Raja
Belshazzar aro uni officialrang ale cha∙ani ong∙ahachim,
unomitingo Persiarangara Euphratesko dingtang rama gita
jokate Babylonni chibima a∙chapchap gita napange Babylon
songjinmako jagokate ra∙aha.
Para. 16:12 o Euphratesko chinchi ran∙atania bon∙kaman
somoio Babylonni ga∙akgniko mesoksoa. Parape∙ao
Euphratesara a∙gilsakni aro sason ka∙ani bilrangko mesokani
ong∙a jerangan Babylonko chakgiparang ong∙a. Euphratesko
ran∙atani miksonganide iamang gimikan uamangni Babylonna
chakaniko bon∙kaman somoio watgalgen, aro indake uko
ga∙akatgen.
A∙gilsakni manderangara ua obostako nikgen (Para. 16:3-
9), indake uamanga dakchakaniko am∙oba indin
ong∙gramaianiko nikgen. Tol∙napako uiahae, uamang
Babylonko an∙pildatgen, indake uko ga∙akatgen (Para. 17:16 ko
nibo). Indiomangba, an∙chingni nikmanbagimin gita, uamangni
ka∙tongrangara Isol aro uni manderangni kosako rakaikugen.
Indaken, uamanga Satanni tolnapaniona ong∙baa. Satanara
a∙gilsakni manderangko nangdimate, Isolni manderangko
a∙gilsakoniko ipake galatsrangna kam ka∙gen.

Mandeni songgipa institutionrango nang∙ni


ka∙donganiko donna maina namen kengnio ong∙a uko na∙a
skie ra∙ahama?

Budbar March 13
Satanni Bon∙kamgipa Tol∙napani

Para. 16:12 an∙chingna agana je Euphratesko tipatani


miksongania ‘salaramni rajarangna’ ramako tarina ong∙a. Niam
114
Gitchamo, ‘salaramni rajaranga’ Kyrus aro uni ko∙tokrang
salgrooni re∙baengachim, unikode salramoni Babylonona re∙baa
(Isa. 41:25). Uamangni Babylonko dakgrike amangani Isolni
manderangko uamangni a∙songtangona re∙pilangna man∙ataha
(Isa. 44:27,28). Apsan dake, Euphratesko chinchi (symbolic)
ran∙ataniara bon∙kaman somoio Isolni manderangko jokatna gita
salaramni rajarangna re∙bana gita ramako tarisoa.
Para. 16:12 o janapgipa salaramni rajaranga Kristo aro Uni
salgini sipairang ong∙a. Uni Gnigipa re∙baanio, Jisuara Uni
sagrerang baksa re∙bagen, “bara gipokko gane” (Para. 19:14)
jean pap grini chin ong∙a (Para. 15:6). Salgini kotokrang baksa
re∙bae, Kristoara, Para. 17:14 o mesoka gita, Satan aro Satanni
dolrangko chebaa (Mati 24:30,31 ko tosusabo). Ia bon∙kamgipa
Kristo aro uni manderang baksa dakgrikanikon Armageddon
dakgrikani ine minga.

Para. 16:13, 14 ko poraibo. Armageddonni


dakgrikanina tarimitingo gittam marang gnang gisikrangni
kamara maia? Maikai uamanga Para. 14 ni sa∙gre
sakgittamni kattarangna Satanni dakpabrokgipa ong∙a? (1
Tim. 4:1 ko nibo).

Bon∙kaman somoio ong∙anirang gatap gatap ong∙ange


nisengani somoi bon∙a (close of probation) ona sokea. Mande
sakantian bachipak chadenggen basee ra∙aniko dakna nanggen,
Armageddonni dakgrikaora. Ia gisikni dakgrikanina mesoksoani
gita, Johan gittam marang gnang gisikrangko beng∙blokrang gita
dakgipako nika. Satanni tol∙napna bon∙kamgipa joton ka∙ania
namgijagipa tol∙ani gisikrang ong∙a.
Drakon (songsarek aro spiritualism), sagalni matburing
(Roman Katolik ong∙ani), aro tol∙gipa katchinikgiparang
(tol∙napgipa protestant torom) Satanni ge∙etanio damsan
nangrime meligen (Para. 13:11, 12 ko nibo), Satan ua mes gita
115
dakgipa matburingko aiao inmana kamrangko ka∙na man∙atgen
(Para. 13:13-17 ko nibo) jean me∙mang muni pianirangkoba
man∙gopa. Ia chinara bon∙kaman somoio a∙gilsakko ropna, uko
ja∙rikchina Satanni tol∙napani rokomrang ong∙a, Isolna batede.
Isolko aro Uni bebeko mitchie, ua a∙gilsakni dilgiparangara
nama nitoa gandingko gane tol∙napgen (2 Tim. 2:9-12).
Bon∙kamaode, uamang gimikan nangdime a∙gilsakni
bon∙kamgipa dakgrikaniko dakgrikna kam ka∙gen.
Bristibar March 14
Armageddon Dakgrikanina Tom∙chimongani
Para. 16:16 ko poraibo. Bon∙kaman somoio Satanni
tol∙napna, a∙gilsakni manderangko Armageddonni
dakgrikaniona tom∙chimongate kam ka∙aniara baditana
chu∙sokgipa ong∙gen?
Tol∙napgipa namgijagipa aiao inmanani kamrangara
a∙gilsak gimikchin chu∙sokgen. Sastroni skianiko jegale,
manderangara tol∙anikon bebera∙gen maina tol∙napani aiao
inmanani kamrang re∙chapgen (2 Thess. 2:9-12). Uamanga
damsan miksongchongmote nangrimgen, biap damsaona (ian
chinsan ong∙aia) jekon Ibrio Armageddon minga, jeni ortoan
‘Megiddoni A∙bri” ine ong∙a. Megiddoara a∙bri ong∙jachim,
indiba killachi rikgimin songjinmasa, uan Jezreel A∙kawe (ba
Esdraelonni A∙kawe) o donga, aro uan Karmel A∙brini ja∙pao
ong∙a. Uan damsa indaka kamna namgipa biap ong∙a.
Ua Esdraelonni A∙kaweora Isrealni itihaso bang∙a
bilonggipa dakgrikanirang ong∙ahani gimin mingsingako man∙a
(Bichal Ka∙gipa 5:19; Bichal Ka∙gipa 6:63; 2 Raja. 9:27; 2
Raja. 23:29, 30 rangko nibo). Parape∙ara ia itihaso
mingsinggipa obostakon Kristo aro namgijani bilrang baksa
dal∙begipa Armageddon dakgrikaniko dakna jakkalaha.
A∙gilsakni manderangkoa Satanni dal∙gipa dolo nangrimgimin
sipairang ine noksako on∙aha.
116
Megiddoni a∙briara Karmel A∙brina nikrangragipa ong∙a
jean a∙kaweni kosako chugipa nokrang donga. Uan chengo
Megiddoni songjinma dongachim. Karmel A∙briara Isrealni
itihaso namen mingsingbegipa biap ong∙a jeon Isolni kakketgipa
katchinikgipa Elija aro Baalni katchinikgiparang ganchirangko
rike boli on∙susaaha (1 Raja. 18). Ia mesokanian sawa
chongmotgipa Isol ong∙a sing∙anina aganchakani ong∙a. Salgioni
wa∙al re∙bagipara Gitelan kakket aro bebegipa Isol ong∙a aro
ukosa olakina nanga ine mesokani ong∙a. Gisikni Armageddono
dakgrikani bidingo, an∙chingara Isolna bamgenma ma
mandena? Ian sabisi ga∙akna skangan basee ra∙ani ong∙na nanga.
Jerangan ua matburing tol∙gipa drakonchi katchinikgipachi
chakgenchim (Para. 16:13), uamangko chu∙gimikan diabolchi
sason ka∙gen (Judasko gita), jean Kristoko chisolo datkapaona
dilangaha (Luk 22:3).
Gimagipachipakko basee ra∙enba, uamangara grape grape
abrirangchi donuna katgen (Para. 6:16 ko 2 Thess. 1:7,8 baksa
poraibo). Sabisi ga∙akna skang, Para 13:13,14 o mesoka je ua
a∙ani matburingara a∙gilsakko tol∙napna gita salgioniko wa∙alko
ra∙onbagen. Satanni nokgol kam jean tol∙a toromo
ching∙chaanirangko gipin gisikchi dilgenchim, uaranga Isolni
kaman ong∙a ine bebera∙atna gita kam ka∙gen.
Armageddonara banoba Middle Easto jatrangni military
dakgrikani ong∙ja, indiba a∙gilsak gimikni gisikni susaanisa jeon
Kristo andalani bilrangko bilongbee chagronge warachakaha (2
Kor. 10:4 ko nibo). Uni bitede Karmel abrio gita ong∙gen indiba
a∙gilsak gimikkon ong∙gen. Ia dakgrikanio, andalani bilrangni
kosako Isolan chegipa ong∙gen.
Bang∙a bilsirangnan, Middle Easto a∙songrangni golmal
ong∙anikon manderanga uan bon∙kamani chin aro
Armageddono dakgrikani ine nie dongengaha. Bang∙a
agansamsoanirangko aro tarik kapanirangko dakahaoba,

117
Armageddon, jekon uamang nisoe dongenga uan ong∙kuja.
Uandakgipa apsan gualaniko dakjana gita maikai
an∙chingara an∙tangtangko uan katchinikao agangimin
chu∙sokengaha ine pe∙aoniko champengna man∙gen?
Sukrobar March 15
Chanchidapani: “Jerangan Sastroni bebe baksa gisikko
mangrakata uamangsan mangmang bon∙kamgipa dal∙begipa
dakgrikanio chadengna amgen. Sakantinan dake niani re∙bagen:
Mandena bate Isolnan angara bamgenma? Watata Paul
bon∙kamgipa salrangko niate agana; “Maina sal re∙baenga,
jensalo uamang an∙senga skiako chakchikjawa” (2 Tim 4:3). Ua
sal sokbaaha. Mande jinma Sastroni bebeko nangja, maina ua
papni skarangko, a∙gilsakna ka∙sagipa ka∙tongko ra∙baa; aro
Satanara uamang maiko namnika uko ra∙bae on∙e tol∙napgen.
Indiba Sastroo kingkot bebera·gipa Isolni manderangba
a·gilsako donga jemangan uamangni pilak skianirangna aro
pilak nampilatanirangna ukon ja·pang dake donaha. An·ching
skia man·giparangni agananiko, gisik a·ning bitgiparangni
am·rikkite nikgiminko, aro bang·bea dingtang dingtang
toromrangni tom·e chanchitgrikaniko ba uamangni
bebera·aniko aro jinmani kattakoa toromo bebera·aniko
namnike ba uko jee aganani ine channa nangja. Maiba kattako
ba skianiko ra·chakna skang, uano “Gitel indake agana” ingipa
katta dongama dongja uko an·ching sandichengna nanga.
Tol∙napani dal∙begipa dakmesokanio, an∙tangni cheaniko
mesokna Satan an∙tangkon Kristo dake togigen. An∙tangni
ka∙dongsoanirang chu∙sokgipa ong∙na gita mondoliara
Jokatgipani re∙bapilaninan ru∙uta somoionin sengsoaha. Da∙o
Satanara Kristo re∙baaha ine uamangko tol∙napgen. A∙gilsakni
dingtang dingtang biaprango Satan an∙tangko ching∙begipa
bimang gita mikkang pa∙gen jean Parape∙ani ki∙tapo Isolni
Depanteko Johanni talatani baksa apsan ong∙angachim (Para.

118
1:13-15). Uni samtangtangchi teng∙suduulgipa rasongara
manderangni pangnaba nikkugijagipa teng∙ani ong∙genchim.
Unon bangbango cheani inchroani ku∙rangko indine
knagenchim, “Kristo re∙baaha, Kristo re∙baaha!” Manderangara
uko olakina gita uni mikkango tugoptokgen…. Ua rinok rinok
dakgipa ka∙sachakan gapgipa ku∙rangchi, Jokatgipani agangimin
Salgini kattarangko agangen, ua manderangni saarangko
an∙sengatgen; unikoa an∙tangko Kristo ong∙a ine mesoke,
Sabbath salko Robibarona dingtangataha ine agangen aro uni
rongtalatgimin salko pilakan manina nanga ine ge∙etgen.
Jemangan snigipa salko rongtalgipa sal ine manukuena,
uamangde seng∙aniko aro nama katta baksa uni watatgimin
sa∙grerangko knachakna jechakanichi, an∙tangni bimungko
kal∙stapenga ine ua aganprakatgen. Ian namen bilakbegipa aro
an∙tangko pilakni kosako nokgipa ong∙a ine mesokna tol∙napani
ong∙a.” – Ellen G. White, The Great Controversy, pp. 593-595,
624.
Chanchigrikna Sing∙anirang:
1. Para 16:15 o Jisuni ku∙patianiko, uko Armageddonni
dakgrikaniona talataona napsepataniko poraibo. Skango
Laodikeani mondoliko Kristoni mol∙molani apsananganikoba
nibo (Para. 3:18). Maikai Kristoni kattaranga Isolni
manderangna, chongmotan bon∙kamgipa dakgrikani somoina
tariani somoio tanggiparangna, Laodikeani kattarangko on∙ania
(uamangnaba) gamchatena man∙a? Mairangchi ia kattako
nang∙ni janggi tangaona donatna man∙a?
2. Bokgipa aro rongtalgipa gandingara Parape∙ao Kristoni
toromi ong∙ani chin ong∙a (Para. 3:4, 5; Para. 19:7-9). Kristoni
toromi ong∙ani gandingko gangiparangsan mangmang
bon∙kamgipa duk ong∙atao kimkime chadengna amaigen.
Maikai an∙chingara Mes Bi∙sani an∙chichi an∙chingni
gandingrangko bokatna aro rongtalatna man∙a?
_______________
119
Lesson 12 March 16–22

BABYLONKO BICHAL KA∙ANI


Sabbath Attam – March 16
Ia Antini Lessonna Poraiani: Para. 17; Jer. 51:13; Re∙o.
28:36–38; Para. 13:1–8; Para. 13:18; Para. 16:2–12.

Mingani Pod: “Aro anga salgioni gipin ku∙rang indinako


knaaha, Uoni ong∙katbabo, O angni manderang, maikai
na∙simang uni paprangmung bak man∙pajawa, aro maikai
na∙simang uni dukko man∙pajawa. Maina uni paprang salgi
gitotaha, aro Isol uni toromi ong∙gijarangko gisik ra∙aha” (Para.
18:4, 5).

Dokgipa duk ong∙atania Euphratesko tipatani ong∙a (ian chinsan


ong∙a, tipbebea ong∙ja), maina a∙gilsakni manderang uamangni
Babylonna chakako (support ka∙ako) bon∙kaman somoio
ra∙pilaha. Meja antio an∙chingni nikmanbagimin gita, ua apalbea
Satanni kamrangchi mingsingako man∙gen (Para. 16:13, 14).
Ua Satanni kamara Armageddonni dakgrikaona tarisoanio
denggurangko nangrimatachi chu∙sokgipa ong∙gen.
Bon∙kamgipa dakgrikanio a∙bachengaonin, bilongbegipa
banggriani ong∙aha, aro ian mingsni dukrangoni mingsa ong∙a.
Ua banggriani Babylonni nangrimaniko bon∙atsrangaha aro uko
bak gittam bak dakataha (Para. 16:18, 19). Bon∙kaman somoio
Babylonko songjinma gita an∙chingni gisikni noksao on∙aha.
Dikdiksana a∙gilsakni sason ka∙ani aro toromni bilrang
nangdimenba Isolni manderangni kosako kamko ka∙aha. Ia
nangrimani nosto ong∙ako man∙aha.
An∙ching Para. 16:19 ko gisiko ra∙na nanga: bon∙kaman
salni Babylon be∙ahaosa Para. 16:19 ko aganprakgen. Odhai 17

120
aro 18 rangara ia be∙aniara ong∙chongmotgen aro maikai
ong∙chongmotgen uako an∙chingna agana. Bon∙kaman salni
Babylonni gimaani aro uni ga∙akani a∙selko talatna skang (Para.
17:12 – 18:24), Para. 17 ara ia bon∙kaman salni tol∙napgipa
toromko janapa, ia somoion dari me∙chikara ba∙ra gane
matburingo gakate re∙engachim. Uni demechikrangni
nangrimanichi, Babylonni dari me∙chikara, matburing
gitchakmrangko chalaienga, indake Isolni kosako, a∙gilsakko
kimala (Para. 17:1-11).

*Ia antini lessonko Sabbath Sal March 23 tarikna namedake


poraie taribo.

Robibar March 17
Dari Babylon

Parape∙a 17:1 ko poraibo. Jeremia 51:13 o ua “bang∙a


chirang” jeon Babylon asonga uara Euphrates chibima
ong∙aniko mesoka. Parape∙a 17:15 ni gita, chirangara maiko
miksonga?

Sastroo me∙chikara Isolni manderangni chin ong∙a.


Parape∙ao, Isolni kakketgipa mondoliko rongtalgipa me∙chik ine
aganaha (Para. 12:1, Para. 22:17). Dariara indake tol∙gipa
mondoliko miksonga. Para 17:5 o ia darikoa Dal∙begipa
Babylon ine nikaha. Chengoni Babylon Euphrates chibimao
janggi tanganina pangchakaha gita, bon∙kaman somoioba
Babylonara uni miksonganirangko jinmarangni dakchakgrimao
pangchakgen.

Para. 17:2 ko Para. 14:8 aro Para. 18:2, 3 baksa


poraibo. Maidakgipa dolgni manderang ia niam ong∙gija

121
nangrimgrikanio bak gnang, aro indake bon∙kaman somoini
Babylono kimalenga?

Ua skanggipa dolde a∙gilsakni rajarang, asongko sason


ka∙enggipani bilrang ong∙a. Uarangkon dari me∙chik baksa
til∙ekenga ine aganaha. Niam Gitchamo, til∙eka kattako changni
changan jakkalaha; maikai tol∙napgipako man∙gipa Isrealara
Isoloni tol∙gipa toromona re∙angahachim uko talatna (Isa. 1:21;
Jer. 3:1-10). Ia a∙gilsakni rajarangni dari me∙chik baksa til∙ek
an∙chaanirangkoa bon∙kaman somoio Babylon aro a∙songko
dilenggipa bilrangni meli-nangrimgrikaniko ia dari me∙chik
baksa til∙eka chinko on∙aha. Ian mondoli aro a∙songko sason
ka∙giparangni meli-nangrimgrikani ong∙a.
Gnigipa dolara Babylonni dari me∙chik baksa niam ong∙gija
nangrimgrikani. Uara a∙gilsako songdong a∙chagipa manderang,
mande jinmarangan ong∙a. Iarangan Babylonni til∙ekani draka
bitchiko ringgiparang. A∙songko sason ka∙enggiparangoni
bikpile, ia mande jinmarangara Babylonni tol∙e skiani aro
dakbewalrango pekrimtokaha, uamangara uamangan uamangko
naljokatna man∙a ine chanchiao tol∙napako man∙tokaha.
Manderang pekahaon miksele chanchina man∙ja aro altuaen
salna man∙a (Isa. 28:7 ko nibo). A∙gilsak gimikan, kakketgipa
dongpitigipana agre, Babylonchi dilsretako man∙gen.

Bon∙ao, da∙alo aro pangnan ong∙aha gitan, mande


jinmaranga ong∙gijaosa ban cha∙a. Ian, jegitaba
mingsinggipa ong∙ja maina, mingsinggipa dakbaaniko
jarikbaanio kengnirangni gimin an∙chingna maiko agana?

Sombar March 18
Dari Me∙chikni Gitchakmrang Matburingo Gakatani

Para. 17:3 ko poraibo. Sagre saksnioni saksa jeon


122
mingsni dukrang gapgipa ra∙chakani gnangchim, ua dariko,
jean bang∙a chirango asonga, uko bichal ka∙ako Johanna
mesokaha. Johan uko nikahaon, uara gitchakmrang
matburingo gakatengachim. Mairangchi ua chi aro
matburingni chinrangara Babylonchi chakgiparangko
aganna krabea?

Indake Johanko mikjumango bakraona rimangahaon, ua


me∙chik saksako gitchakmrang matburingo asongako nikaha.
Dari me∙chikara toromni obostako mesokoa, matburinga
a∙songko sason ka∙ani bilko mesokskaa. Katchinikanio indake
mesoka je, ia rokom gni bimangrang bon∙kaman somoio apsan
bakrimgen. Matburingo gakate chalaiani ortoara ganggopani, bil
man∙e sason ka∙ani ong∙a; maina ia gitchakmrang matburingo
gadogipa, ia bon∙kaman somoio pilak toromni dol aro a∙songko
dilgiparangni bilrangko ganggopgen.

Dari me∙chikni maidakgipa halchalrang drakonko aro


Para 12 aro 13 o ua matburingko, aro a∙aoni ong∙katbagipa
matburingko mesokata?

Ua dari me∙chikkoa maha maha kaltappru aro


gitchakmrangchi, sona aro gamchatgipa ro∙ongrangchi aro
muktarangchi ganata-chinataha, indakgipa dakbewalrangara
an∙tangtangni dari dakani kamchi kimalaniko bilakbatatnasa
indakachim (Jer. 4:30). An∙chini rongara, gitchakmrang, ian ua
toromni sinjetaniko on∙ani cholonko mesoka.
Ua darini gandingara Niam Gitchamni kamal dal∙gipani
gandingni nokgol ganding ong∙a. Ganding jean kaltapru,
gitchakmrang aro sonako man∙chapa (Re∙o. 28:5,6). Ua dari
me∙chikni mikkingo kal∙stapaniko seaniara kamalna segipa
“Jihovana Rongtala ong∙china”oni bikpilgipa ong∙a (Re∙o.
28:36-38). Uni jako ra∙gipa ringchakania torom nokoniko
123
Belshazzar Babylonni rajani uni ning∙o dal∙dalgipa kam
ka∙rimskarang baksa chuko ringgipako an∙chingko gisik ra∙ata
(Daniel 5:2-4). Ua darini jako ringchakaniara a∙gilsakni
manderangko kimale Isoloniko ekatna, bebe aro kakketko
mesokmika, chuko donue. Ian Satanni bon∙kaman somoio pilak
toromrangko tol∙napaona dilani ong∙a.
Ia dari Babylonko aro indakeba agankuaha: uan Jisuni
gimin rongtalgipa aro Jisuni gimin so∙ota man∙giparangni
an∙chiko ringgipa. Ia an∙chi ringani obostara bon∙kaman somoini
Babylononi ua bijangchi (medieval) somoio tol∙napgipa
Kristianona soka, jean popeni bilchi dilaha, jean millionni
millionko siataha.
Dari Babylonko talatania Thyatira mondolini Jezebelni
bimangko mesokani ong∙a (Para. 2:20–23 ko nibo). Maikai ia
sakgni me∙chikranga bon∙kaman somoini Babylonni
cholonko rongtalbatata?

Mongolbar March19
Gitchakmrang Matburingni Gimin Uiani
Parape∙a 17:3ara gitchakmrang matburingni gimin talata.
Uan Parape∙a 13 ni sagalni matburingmung apsananga jean
dakgrike Isolni manderangko chebaaha (Para. 13:5-7). Ia
somoini a∙bachengachibara duk ong∙anio ua rongtalgipa
me∙chikko 1260 sal/bilsirangni somoio A.D. 538-1798 ona
bakraona katna nangataha (Para. 12:13, 14). Ecumenismni
chasongo dongengoba, Protestantrang ua bilongbegipa duk
on∙aniko namen gisik ra∙engkua, maina, katchinikanio, uana
bate namjabatgipa ong∙taigen.

Para. 17:8 ko poraibo. Iano jakkalgipa kattako Para.


13:8 baksa tosusabo. Maikai Para. 13:3ara ua matburingni
dongani aro kam ka∙ani rokom gittam bakrangko talata?
124
Gitchakmranggipa matburingkoa skangon dongahachim,
unikode dongjajok, aro tu∙batsranggipa a∙koloni chudobaroroe
nisiatsranggniona re∙anggen ine nikmanaha. Ia bak gittam
bakrangara, skanggipaode, Isolni bimung Yahwehni nokgol —
“dongenggipa aro dongmangipa aro re∙bagnigipa” (Para. 1:4;
Para. 4:8 ko nibo) ine ong∙a. Aro uan matburingchi ming gittam
bakrango dongahaniko mesokata:
1. Ua matburinga skango ‘dongahachim.’ Uni skanggipa
kamrangara (katchinike agananio) ja 42 ba 1260 sal/ bilsirangna
kingking ong∙aha (Para. 13:5 aro lesson 9 ni Robibaroniko
nibo).
2. “Ian ong∙kuja.” Uan siatgnigipa matako man∙e (Para 13:3 ko
nibo), ua matburingara, sinjetgipaoni, siaha gita ong∙pilaha 1798
o. Aditanade ua a∙gilsakni nikaoni gimaaha, indiba tangengkua.
3. Bon∙kame, mataoni nampilenba ua matburinga chu∙gimik
Satanni kamko bilake kam ka∙taigen.
Para. 17 ara Para. 13:1-8 ni matburingko mataoni
nambamiting somoiko talata. Ia tangchapilgimin matburingon
dari me∙chik Babylonara asonga. Changsatai dikdiksanade
toromni aro a∙songko dilgiparangni Middle Ages-o gita, meli-
nangrimtaiani donggen, aro duk on∙anirang ong∙piltaigen.
Bobil dakanirang ong∙katahaon, kakket ong∙gijagipa
bebera∙anio rim∙kingkinggipa aro gipin toromrangko
chakchikgijagipa bilrang bilaktaiahaon, a∙rik sanalanirang
sokbaahaon, chu∙gimik bebera∙gijagiparang aro
cha∙chipilgiparang jajrengatako man∙gen aro antangtangni
bebera∙ako watanggen; indiba asol Kristianrangde,
rong∙brak gita kimkime chadengaigen; batesa nammiting
salrangona bate uamangni bebera∙ani bilakbatgen aro
uamangni ka∙donganirang rongchingbatgen.” – Ellen G.
125
White, The Great Controversy, p. 602. Bon∙kamgipa
ong∙anirang ong∙na skang an∙chingni Kristian experienceara
da∙alo maidake ong∙na nangachim uani gimin mai
mikrakataniko an∙chinga ia kattarangoniko ra∙na nanga?
Budbar March 20
Matburingni Sko Dotsnirang
Para. 17:9-11 ko Para. 13:18 baksa poraibo. Ua sko
dotsnini gimin uianina gisik gnanganiko nanga. Maidakgipa
gisik gnanganiko iano miksonga? Maikai ia Isolni on∙a gisik
gnanganiko man∙na amgen? (Jakob 1:5 ko nibo)

Ua sagre ua sko dotsnirangara a∙bri ge∙snirang ong∙a ine


talataha. Mitam pe∙giparang ua a∙brirangara Rome songjinmako
rikgipa a∙bri dotsniko miksonga ine chanchia, aro iani a∙sel,
uamang Greek katta oroiko “a∙brirang ine pe∙a. Iaranga raja
saksnirangba ong∙a, jerangkon a∙bri ge∙snichi chin (symbol)
dake on∙aha. Aroba ia a∙briranga ge∙sani ja∙mano ge∙sa
dakjoljola.
Ia a∙briranga raja sakprakprakko miksongja maina Parape∙a
mande sakprakprakkode miksongja indiba rokomkosa. Sastroo,
a∙briranga changni changan a∙gilsakni bil aro songnokrangni
gimin chin ong∙aha (Jer. 51:25; Ezek. 35:2, 3). Sastroni
katchinike agananio rajaranga, songnokrangko miksonga (Dan.
2:37-39, Dan. 7:17 ko nibo).
Indake, ua a∙bri dotsniara dal∙dalgipa damsni ong∙rikrikgipa
songnokrangko chinchi mesoka jean a∙gilsakko chasong jol
gimikna ganggopaha, jechin Satan Isolko bobil daka aro Isolni
manderangko dukko on∙a.
Johanni somoio nikanio, ia songnokrangni dambongade
ga∙akaha, ge∙sade ong∙enga aro gipin re∙bakuenga. Bang∙a
pe∙giparangan chanchia je ua dambonga ga∙akgiparangara Niam
Gitchamni dambonga dal∙dalgipa songnokrang ong∙a jean
126
a∙gilsakko ganggopaha aro Isolni manderangko duk on∙aha.
Uaranga Egypt, Assyria Babylon, Medo–Persia, aro Greece
ong∙a. Ua ge∙sa songnokde, Johanni somoio, Roman songnokan
ong∙a.
Snigipa songnokde ‘re∙bakuja.’ Uan sagalni matburing
Parape∙a 13 ni papacy jean a∙gilsakko ganggopaha aro Isolni
mnderangko duk on∙aha. Uan Johanni ja∙mano aro pagan Rom
songnokni ja∙mano re∙bagen. Ua obostarang ong∙na skangan
bang∙a ritcha bilsirangna skangan sesoahaoba, itihaso ia
katchinikani bebe ong∙aniko bil gnangbeen sakkiko on∙aha.
Johan aroba agankua je ua gitchakmrang matburingara
chetgipa a∙gilsakni bil ong∙a, uan sko dotsnioni ge∙sa ong∙a.
Ge∙snioni badiagipa? Maina ua skoranga somoini gita sulsul
ong∙a, ua chetgipade snigipa sko jean sina am∙pile matako
man∙aha (uan ong∙na nanga). Ia chetgipa a∙gilsakni bilni
somoion ua gitchakmranggipa matburinga nabaa, ua dari
Babylonni kam aro nisanrangko chu∙sokatna kam ka∙baa.
Da∙alo, ua sinasipile matako man∙gipani an∙sengbapilengani
somoio an∙chingara tangenga. Ua chetgipa a∙gilsakni bilara
a∙gilsak bon∙na skang mangmango nikna man∙aona nabagen, aro
nisiatsranganiona re∙anggen.

Bristibar March 21
Babylonko Bichal Ka∙ani

Parape∙a 17:12-15 ko Parape∙a 16:14-16 baksa poraibo.


‘Raja sak chiking’ ni gimin seaoniko na∙a maiko skie ra∙na
man∙a?
Sak chikking rajarangni gimin dingtang dingtang
pe∙anirangko dakaha. Maibakaiba, Parape∙a an∙chingna
uamangara sawaranganchim aganjaha. An∙chingni ua seaoniko
ra∙na man∙ade, uamangara dikdiksanan tangaigen, bon∙na skang

127
mangmang a∙song gipinrangmung nangrim-meligrikaniko
dakgen aro dari me∙chikna chakgen. Uamangni numberan ua
a∙gilsakni bilrang chu∙gimikan, mojibjanggija matburingna
bamgniko mesoka.
Parape∙a 17:13, 14 ara ua Armageddon dakgrikaniko
Parape∙a 16:12-16 o janapgipakon kan∙dikbee agantaia. Satanni
bilrangchi, drakon, sagalni matburing aro tol∙gipa
katchinikgiparang baksa confederacyko dake a∙gilsak gimikni
dilgiparang aiao inmangipa kamrangko dake Mes Bi∙sako
dakgrikgen. Gipin kattachi aganode, ua Armageddonni
dakgrikania Middle Easto militarychi dakgrikani ong∙ja indiba
Gnigipa Re∙baanina Satan aro uni ko∙tokrang Kristo aro Uni
sagreni kotokrang baksa bon∙kamgipa dakgrikanisa ong∙a.
Para. 17:16-18 ko poraibo. Para. 16:2-20 o an∙ching ua
raja sak chikkingni Babylonchina maidakgipa gisik
dongachim uko nikaha. Mitinora sawa aro Babylonna mai
ong∙aha?
Ka∙onangan gape, ua grong ge∙chikingrangara, jerangan
Europe jatrangni pe∙rarongimin sason ka∙rikrikgipa bilrang
ong∙achim, rang∙gitik dari Babylonni kosako an∙pildatgen, uko
galchipgen aro nagande dakatade, uamang uni be∙enko
symbolically cha∙gen aro uko wa∙alo so∙gen. Ua dari Babylonna
mai ong∙gen uni gimin seanio, til∙ekrakgipa Jerusalemna mai
ong∙genchim uko Isolni agangipa apsananggipa kattako jakkale
agana (Jer. 4:30). Wa∙alchi kamate sasti on∙ania kamalni
demechik til∙ek an∙chaanio bak man∙gipana ong∙achim (Levi.
21:9). Tol∙napako man∙gipa a∙songko dilgiparanga gisik
brangaoni an∙pilako man∙aha maina Bobylon uamangko
sabisirangoniko naljokatna man∙jaha. Uamang tol∙napako u∙iaha
aro bobil ong∙e uko dakgrikpilaha. Ia bon∙kaman somoio
jerangan antangtangko tol∙napgipa toromona chapataha, Isolni
bichal ka∙ani chu∙gimik experienceko damsan man∙gen.
128
Bon∙kaman somoio ong∙gnirangni gimin bang∙bea
sing∙anirangna aganchakaniko da∙onaba man∙gija dongenga
aro indake an∙chingko jajaatenga. Mai tik
ku∙rachakanirangko Parape∙a 17:14 ora on∙aha, aro ia
ku∙rachakania an∙chingna mai orto ong∙a?
Sukrobar March 22
Chanchidapani: Babylon chu∙gimik ga∙akako man∙na skang,
salgioni ku∙rang Isolni manderangko Babylononi
ong∙katbachina didianiko dakgen, “Uoni ong∙katbabo, O angni
manderang” (Para. 18:4). Dingtang dingtang a∙selrango,
Babylono Isolko olakigiparang bang∙en dongenga. Isol, Uni
bon∙kaman somoini mondoliko, ia apostate religion
systemoniko uamangko okamatchina jedakode uamanga
uamangni paprango bakko man∙pajama gita, okama. Jokna
gitade, uamang uanoni ong∙katbana nanga. Isol saksakoba
sianiko nangnikja (2 Pit. 3:9). Para. 19:1-10 ara bang∙a Isolna
kengipa manderang Babylono ua okamanina aganchakgniko
mesoka. Chanchibo, indide, ua dal∙bea daito an∙chingo, Isolni
dongpitigipa mondolio, dongenganiko. An∙chingni ka∙tongrango
Isolni bebe dongna nangani gimin aro an∙chingni janggi
tanganirango Gisik Rongtalgipako pakatako man∙na nangani
gimanara ia daito an∙chingna maiko aganna nanga?

Chanchigrikna Sing∙anirang:
1. Para. 18:4 ni mesoka gita, Babylono bang∙a Isolna
kengipa manderang gnang jekon Isol “angni manderang”
ine agana. Ia agananiko chanchibo: “Ia kattako on∙na
nanga, indiba uko on∙engmitingo, an∙chingo donggipa seng∙a
uamango dongjani gimin uamangko condemn ka∙jana
an∙ching simsakbena nanga. Katolikrangko chonnikna
an∙ching mamung cholko ra∙na nangja. Katolikrangni
129
gisepoba an∙tangtango seng∙a dongani gita re∙ruragiparang,
Kristianni gimin dingchike ra∙giparang bang∙an gnang, aro
Isol uamangni palo kamko ka∙gen. Jerangan nama dal∙a
cholrang gnangaha, indiba antangtangni be∙en, gisik aro
cholon-bewalrangko nambatatna kamko ka∙jaha, uamangna
dal∙bea kenbegni gnang, doctrine ong∙gija re∙giparangna
batede uamangkon Isolni mikkango dal∙bea jegalani
donggen. Uamang gipinrangna namako dake janggi tangna
cholko daka.” – Ellen G. White, Evangelism, p. 575.
Gipinrangko maikai jakkalna nangani gimin ian an∙chingna
mai chanchianiko naata?
2. Parape∙a 17ara gitchakmrang matburingo asonggipa dari
me∙chikko janapa. Odhai 12o me∙chikara Isolni kaketgipa
mondoliko chinchi mesokenga, ua odhai 17ara toromoni
an∙pilanggipa mondoli jean a∙gilsakko Isoloniko
tang∙pilatenggipako janapskaa. Nang∙ni uianio, ua
minggnini gisepo maiarang apsananga aro maiarang
dingtanggrika? Aroba nangbatgipade, ia tosusaaoniko
an∙chingara mai skie ra∙aniko dakna man∙gen?
3. Ia antini katta bichongara Kristoni re∙bapilna skang,
bon∙kamgipa bako, toromni aro a∙gilsako sason ka∙gipa
dolni namen gimagnini noksako on∙a. Isolni an∙chingna
kattako on∙gimin gita, an∙ching da∙omancha manchaan
kakket, bebe aro rongtale dongna nangchongmotani gimin,
ian an∙chingna maiko aganna nanga? Parape∙a 16:15 ko
poraibo, a∙gilsako tol∙napanirang gapoba, ian an∙chingko
kakket ong∙china mol∙molani ong∙a. Maikai an∙chingara ia
mikrakatanikoa an∙ching an∙tangtangna da∙on donatna
man∙gen?
__________________

130
Lesson 13 March 23–29

“ANGA PILAKKON GITAL DAKA”


Sabbath Attam-March 23
Ia Antini Lessonna Poraiani: Para. 19:6–9, Johan 14:1–3,
Para. 19:11–16, Para. 20:1–3, Jer. 4:23–26, Para. 20:4–6;
Para. 21:2–8.

Mingani Pod: “Aro singhasono asonggipa inaha, ‘nibo anga


pilakkon gital daka. Aro ua aganaha, sebo, maina ia kattarang
kaket aro bebe ong∙a” (Parape∙a 21:5).

Bon∙kaman somoio Babylonko nisiataniara tol∙napgipa toromni


bak baksa bakrimgiparangnade namjabegipa ong∙a. Indiba
Isolni manderangnade ian nambegipa kobor ong∙skaa (Para.
19:1-7). Babylonara a∙gilsakni sason ka∙gipa aro bilrangko
rope-chope, uamangko (Isolni manderangko) duk on∙na daito
gnangchim (Para. 18:24). Ia dal∙begipa bobilko nisiataniara
Isolni kakketgipa manderangnade jokatanisa ong∙skaa.
Babylonko nisiatanichi, bongagipa mohoro nikgimin gita
uan Isolni manderangni bi∙anina aganchakani ong∙a. Uamangni
grapania “Badita ru∙ute, O Gitel” (Para. 6:10) ine ong∙achim
aro uan Abeloni a∙bachenge Isolni bon∙kame bichalko on∙a
somoiona Isolni manderangni duk aro sinjetako man∙anina
grapani ong∙a (Git. 79:5; Hab. 1:2; Dan. 12:6,7). Parape∙ani
ki∙tapara, duk sinjetani aro saknaanirangko bon∙aona ra∙bagniko
uiate, Isolni manderangko ka∙donganiora ra∙baa.
Uni jringjrotni songnokna dilani Kristona da∙o somoi
ong∙aha. Bat bangki Parape∙ani odairanga bon∙kaman somoio
Babylonko nisiatanikosan aganaija indiba Satan aro pilak
namgijanirangkon nisiataniba ong∙a. Isolni jringjrotni
songnokko songaniko mri mri an∙ching nikatatna man∙a.
131
*Ia antini lessonko Sabbath Sal March 30 tarikna namedake
poraie taribo.

Robibar March 24
Mes Bi∙sani Bia Ka∙ani

Para. 19:6-9 ko Johan 14:1-3 baksa poraibo. Maikai bia


ka∙aniara Kristoko uni manderangni ru∙ute sengsoenganiko
krabee toe agana?

Uko ja∙rikgiparangko bia ka∙aniona okamna gita Kristo uni


salgini nokko watbaaoni bilsi 2000 re∙angaha (Mati 22:1-14).
Bia ka∙aniara Kristoni An∙tang songnokko ra∙chaknikosa
mesoka. Iano rongtalgipa songjinma, chong∙motan Gital
Jerusalemko, jean songokko mesoka aro uni skotong songjinma
ong∙a, uko “namchik” ba “Mes Bi∙sani Jik” ine minga.
Parape∙ani ki∙tapo Isolni manderangkoa bia ka∙aona okamako
man∙gipa manderang ine chana (Para. 19:19).
“Mati odhai 22 oba apsan bia ka∙ani noksakon mesoka aro
sandirikkite bichal ka∙aniko bia ka∙anina skangan daka ine
talata. Bia ka∙na skangan Raja An∙tangni okamgimin
manderangko nina re∙baa–chong∙motan okama man∙giminranga
bia ka∙ani gandingko. Mes Bi∙sani an∙chio su∙srange bokatgimin
simteka grigipa cholonni gandingko ganahama uko nina ua
re∙baaha.” - Ellen G. White, The Great Controversy, pp. 426-
428. Uni siani aro chakatpilani ja∙mano, ua chawariara uni
manderangna “biapko tarisona gita” Uni Pagipani nokona
re∙pilangaha, uni bia ka∙aniona sokbagiparangna (Johan 14:1-3
ko nibo). Uamangara a∙gilsakon Uni re∙bapilanina tarie
dongenga. A∙gilsakni bon∙ao ua re∙bapiltaigen aro uamangko
Uni Pagipani nokona rimanggen.
Parape∙a 19:8 ara ua namgipa aro rongtalgipa ba∙rako
namchikna Kristochi on∙ahako janapa. Ua bia ka∙aona
132
sokbagiparanga songjinmao napea, uamanga uamangni nama
kamko ka∙aniko agangijaniko ia gandinga mesoka. Indake, ‘ua
namgipa, rongtalgipa aro chinggipa ba∙rara” “rongtalgiparangni
toromini kamrangko’ mesoka, uan uamangni Kristo baksa
nangrimanioni re∙baa. Indake, ia gandingranga Uni toromi
ong∙aniko Uni manderangni ‘Isolni ge∙etanirangko, aro Jisuo
bebera∙aniko mesoka (Para. 14:12). A∙gilsako dongmitingo, bia
ka∙anini gimin Jisu toe skiani golpoko aganaha. Maibakaiba,
saksa sokbagipade, rajani on∙gipa bia ka∙anio gangipa
gandingko gangija an∙tangni gandingkon gane dongaina
chanchiaha (Mati 22:1-14).
Para. 3:18 mesoka je ua Kristoni toromi ong∙ani
gandingara, bebera∙ani aro ka∙saani sonarara, aro Gisik
Rongtalgipani mikilo nonganiara bon∙kaman somoio Isolni
manderangni tange donggiparangna dal∙batsranggipa
nanganirang ong∙a. Jisuni Laodikearangna on∙aniara ia
on∙anirangko Uoniko ‘brebo’ ine ong∙a. Uni on∙aniko man∙na
gita Ua maikoba an∙chingoniko bi∙skaa. Kristona kakketao
bamna aro Uasan mangmang an∙chingna ka∙dongani aro
jokatani ong∙ani gimin an∙chinga an∙tangtango chu∙ongnikaniko
aro ka∙donganiko dakja.

An∙chinga an∙chingni kamrangchi jokataniko man∙ja,


indiba mai ‘toromini kamrangko” na∙a da∙o janggi tangao
daka uachisa ong∙a.

Sombar March 25
Armageddon Bon∙a

Para. 19:11-16 ko poraibo. Gure gipokko chalaigipani


bimungara maia, aro uara maiko miksonga jeonin
matbegipa tonual Uni ku∙sikoni re∙baa? Bon∙kamao
amgipachipak ong∙ani gimin ian an∙chingna maiko agana?
133
Iano an∙ching maiko nika uara Kristoni gnigipa re∙baaniko
mesokani ong∙a. Ian chasong jol gimikna bebera∙giparangni
ku∙rachakaniko nisengsoaniko chu∙sokatani ong∙a. Jisu gitan,
Uni manderangba Isolni kattao bebera∙e dongaha. Para. 19:11-
16 ara Jisuni bang∙a cheanirangoni bilongbatgipa ong∙a: Jisu
Satanko salgio amataha; Ua Satanko bakraoba amataha; Ua
chisoloba amataha; aro Uni re∙bapilaoba uko amtaigen.
“Unoni bakan, mandeni jakni adha mangsan ong∙aigipa
chongipa gisimgipa aram salaramchipak nakatgen. Ian
Jokatgipako duulgipa aram ong∙a jekon chel∙aonide, andalanian
gapgipa aram gita nikatachim. Indiba Isolni manderangde iako
Isolni Depanteni chin ine ma∙siskagenchim. Pilakchin jripjrang
dake uamang uko gisiko nangbee nisoaha aro uan a∙gilsakona
sepangrorobaaha aro ching∙batrorobaaha; a∙gilsakona
sepangrorobahaon uan dal∙gipa bokgipa aramsa ong∙a ine
u∙igen, uni ka∙machi cha∙minokgipa wa∙al gita dakgipa rasong
aro kosakchiara ku∙monggrikani sundare. Jisuara gureo
gakatgipa, bilakgipa dakgrike amgipa gita re∙baaha. Da∙o ua duk
ong∙ani aro kratcha∙ani ka∙gipa ringchakaniko ringna “dukni
mande” gita re∙bajawa; indiba salgio aro a∙ao dakgrike amgipa
gita sigimin aro tanggiparangko bichal ka∙na gitasa re∙bagen.
“Kakket aro bebegipa dake ua bichal ka∙gen aro dakrikgen.”
Aro “Salgio sipairang uko ja∙rikaha.” Knatobegipa salgini
gitrangko ring∙gipa chansokpilgijagipa rongtalgipa sa∙gre
kotokrang Un baksa re∙bagen. “Tasini tasi sa∙grerangni
ching∙gipa bimangrangan bangbango gappilgen. Darang
mandeni kolomba ia nikaniko talatna man∙jawa; aro darang
mandeni gisikba ua ching∙beaaniko aro aiao inmananiko
u∙isokna man∙jawachim.” - Ellen G.White, The Great
Controversy, pp. 640,641.
2 Thess. 1:8-10 o, Paulni minggipin Kristo Gnigipa re∙bao
bon∙kamgipa cheanini gimin mesokaniko on∙taia. Uno pilak
a∙gilsakni aro toromni bilrang jerangan Uni kosako namgijako
134
dakna tik ka∙ahachim, uamang nisiatsrangako man∙a, aro Uni
manderanga jringjrotona jokatako man∙a.

Parape∙a 19 ara minggni alarangni gimin agana,


mingsara pod 9 o aro minggipinara pod 17 aro 18 rango.
Alani damsaode na∙a cha∙aha, damgipinode na∙asa cha∙ako
man∙skaaha. An∙chingni bebera∙anio aro an∙chingni kamo
baditan an∙chingara dingchike ra∙na nanggipa ong∙achim
uani gimin ia noksara an∙chingna maiko skina nanga?

Mongolbar March 26
Bilsi Hajal Sa

Para. 20:1-3 ko Jer. 4:3-26 baksa poraibo. Bilsi hajal sa


mitingo, a∙gilsakni obostara maikai ong∙a? Maidake
sildengchi kae dona?

Bilsi hajal sa-ra Kristoni Gnigipa re∙baanichi a∙bachenga. Ia


somoio, Satan aro uni ga∙akgimin sa∙grerangko sildeng pate kae
donaha. Satanko sildeng pata, ia kattara chinsa ong∙a, maina
gisiko/balwao dongaigiparangko bimang chongchong
donggipako gitade kana man∙ja. Satankora obostarangchisa kae
dona. Sabisirang a∙ako songdong a∙chaani gri ong∙ataha aro uo
donggipa pilak namgijarangko so∙ottokaha (A∙ba. 1:2).
Indakgipa obostao, ua a∙ara Satannade, bilsi hajal sa mitingo
patok nok gita ong∙aijok. Maina uno dakmajona gita darang
mandeba dongjaha, pilak Satan aro uni dolni dakna man∙ade
Isolni kosako uamangni bobil dake chakatani biterangni
giminsan chanchie rona man∙aiaha.

Para. 20:4-6 ko poraibo. Pioka man∙giminranga ia bilsi


hajal sa mitingora bano?

135
Parape∙a mesoka je Isolni manderanga Kristoni uamangna
tarigimin biapo, salgio bilsi hajal sa-na rogen (Johan 14:1-3 ko
nibo). Johan uamangko rajarang aro kamalrang ong∙e
singhasonrango asonge a∙gilsakko bi∙chal ka∙ako nika. Jisu uni
sninggiparangna, uamanga “singhason ge∙chignio asonge Isreal
ma∙chong chigniko bichal ka∙gen” ine ku∙rachakaha (Mati
19:28). Ua rongtalgiparanga a∙gilsakko bichal ka∙gen ine Paulba
aganaha (1 Kor. 6:2,3).
Ia bichal ka∙ania Isolni kamrangni tik ong∙aniko mesoka.
Chasong jol gimiknan Satanara Isolni cholonni gimin aro Uni
kamni gimin jajrenganiko ong∙ataha. Bilsi hajal sa mitingo, Isol,
Uni kam ka∙anirangara tik ong∙ama ong∙ja gimagiminrangni
gimin serikanirangko nina piokgiminrangna on∙a. Bilsi hajal sa
bon∙ao, Isolni bichal ka∙anina pilak sing∙anirangan pangnajolnan
tik ong∙mangnok. Isolni manderang Satanni rim∙aniranga
ja∙pang ja∙dil grianiko nikna man∙a. Uamang da∙o pangnajolna
gimagiminrangni kosako Isolni bon∙chotgipa bichal ka∙ani raiko
on∙na ready ong∙aha.

An∙chingoni sawa rakgipa sing∙anirang dongkuja?


Uarangna da∙o aganchakanirang dongja gita daka. Indiba
salsao Ua an∙chingna aganchakanirangko on∙gen, uan Isolni
cholonni gimin an∙chingna maiko agana?

Budbar March 27
Gital Salgi aro Gital A∙gilsak

Papko gimatani ja∙mano, a∙gilsakara piokgiminrangni nok


ong∙na dingtangatako man∙gen. Uko uno maidake nikgen?
Para. 21:1 o, Johan ‘gital salgi aro gital a∙gilsak’ ko nikaha.
Sastroo salgi gadang gitamko janapa: bangbanggipa salgi,
askian gapaigipa salgi, aro Isolni dongkamgipa biap salgi (2
Kor. 12:2 ko nibo). Para 21:1 o, a∙ani kosako bangbanggipako
136
nikna man∙a. Mitchigimin a∙a aro salgi Isolni donganiko
ra∙chakna amja (Para. 20:11). ‘Gitel’ kattara Greekode (kainos)
ong∙a, ian maiaba gital ajak ajak ong∙aniko miksonga. Ia
a∙gilsakko wa∙al kamjrongate original obostaona pilattaigen (2
Pit. 3:10-13).
Indiba dingtangmancha gisik nangatbeanide, Johan ia gital
a∙gilsako sagal donggijaniko nika. Iano Johanni ‘sagal’ ine
miksonggipara uko Patmos-o sagalchi duulgipako gisikchi
nikattaie ua miksongachim. Unade, ua sagal donggijaniara, ua
gital a∙gilsako saknaani donggijaniko miksongani ong∙a.

Para. 21:2-8 aro 7:15-17 ko poraibo. A∙bachenga odhai


2 ni ua gital a∙gilsak aro Eden Bario mai apsananggipa
donganiko janapa?

Isolni Uni manderangni gisepo donganichi, saknaani aro


siani grigipa obostako Ua guarantee ka∙a. Ia donganiko Gital
Jerusalemo aro ‘Isolni torom tambu’ o mesokaha (Para. 21:3),
jeon Isol Uni manderang baksa dongkamgen. Gital dakgimin
a∙gilsako Isolni dongpaanian chongmotgipa salgini janggi
tanganiko ong∙atgen.
Isolni dongpaanian pilak duk saknaanirangoni
dongjawahaniko guarantee ka∙a. Siani, duk ong∙ani, grapani, ba
saknaani jerangan papni biterangsa ong∙achim, uano
dongjawaha. Papko galatanichi, ‘skango ong∙giparang
ong∙jawaha” (Para 21:4).
Ia uianikora Mariam aro Marthani uamangni jonggipa
Lazarushni siao namen uiatna man∙aha: “O Gitel, na∙a iano
gnanggenchimode, indide angni jonggipa sijawachim.” (Johan
11:21). Uamang abisa Kristoni dongaode siani dongja ine uiaha.
Apsan dake, Isolni Gital A∙gilsako dongani pilak duk
saknaarangoni jakgitel ong∙gen, jekon da∙o an∙ching experience
ong∙enga. Ia jakgitelanian an∙chingni dal∙begipa ka∙dongani
137
ong∙a jekon an∙chingna Kristoo ku∙rachakaha, ka∙dongani - Uni
an∙chichi mohor sue dongimin.

Bristibar March 28
Gital Jerusalem

Johan da∙o ua gitalgipa a∙gilsakni skotong Gital


Jerusalemko janapa. Ia chongmotgipa janggi tanganiko agano
agansokgijani ong∙a (1 Kor. 2:9 ko nibo).

Para. 21:9-21 ko poraibo. Gital Jerusalemni a∙palni


bimangara maikai ong∙a?

Gital Jerusalemkora namchik ba Mes Bisani jik ine agana.


Gital Jerusalemara Kristoni Uni manderangna da∙o
tarisoenggipa biap ong∙a (Johan 14:1-3).
Ua songjinmakora chugipa pakma dogachol ge chignichi
duula, side ge brini sideprakon ge gittam ge gittam
do∙gacholrang donge jegitaba napbana man∙a. Ia Gital
Jeruasalemo sakantian jen somoioba aro jegita ru∙uteba Isolni
mikkangona re∙bana aro agangrikna man∙a.
Ua songjinmara apsangrik timbing-timbang (cube) ong∙a. Ia
furlong ba stadia 12,000 ara ro∙ao, apalao, aro chuao apsan
ong∙a. Ua cubeo 12 rikingrang gnang. Indake, ua songjinmara
chu∙gimik 144,000 stadia ong∙a, jean 144,000 Jisuni gnigipa
re∙bao sianiko chatotgija salgiona rimanga man∙giparangko
mesoka. Niam Gitchamni torom noko, Rongtalbatsranggipa
Biapara pilak sidechin apsangrik ro∙a aro chuachim (1 Raja.
6:20). Ua Gital Jerusalemara Isolko olakiani centre ong∙e
dakaha.

Para. 21:21-22:5 ko poraibo. Songjinmani ning∙ni


bimangrangara nang∙ko Eden Barini gimin maiko gisik
138
ra∙ata? Ua songjinmao sao man∙ani dongjawahaniko
ku∙rachakania mai gamchatani gnang? (Para. 22:3).

Gital Jerusalemni mongsongbatgipa bimangara Isolni


singhasononi chijanggi jokbagipa ong∙achim (A∙ba. 2:10).
Babylonni chibimaoni bikpile, jeon Isolni manderang
rimgitanga man∙giparang asonge Jerusalemna ma∙ringachim
(Git. 137), Gital Jerusalemni chijanggini rikamrango, Isolni
re∙jojogipa manderangko pilak chasongnikon nikachim.
Chibimani samtangtangchin boljanggirang gnang. Uni
bijakranga ‘jatrangko an∙sengatani’ ong∙a (Para. 22:2). Ia
an∙sengatani sabisirangko miksongja, maina gital a∙gilsakora
sabisian dongjawaha. Ian pilak peng∙giparangchi matako
man∙gipa parirang jean manderangko chasong jol gimikon
saknaataha, uarangkosa miksonga. Pilak chasongni
piokgiminrang aro pilak jatrangoni, da∙o Isolni nokdang ge∙sano
ong∙tokaha.

Sukrobar March 29
Chanchidapani: Ellen G. White, “Without a Wedding
Garment,” pp. 309-319, in Christ Object Lesson; “The
Controversy Ended,” pp. 662-678, The Great Controversy.

Parape∙ani ki∙tapara maiko a∙bachengo aganahachim uchin


bon∙atea. Uan Kristoni bil aro rasongo gnigipa re∙baani aro
Isolni jringjrotni songnokko songani ong∙a. Kristoni
re∙bapilanian, Uni Uni namchik baksa nangrimani ong∙a, aro ian
ia ki∙tapni 100% miksongani ong∙a.
Jisuni re∙bapilanian ia ki∙tapni skanggipa ong∙chongmotani
ong∙a. Gnigipa ong∙chongmotaniara an∙chingara ianon donge
Uni re∙bapilaniko sengsoenga. Sengmitingo, an∙chingara
Parape∙ani gimin rongtale uina nanga. Aro ia ki∙tapko
an∙chingara uikujaskal poraitaitaiachi uina man∙gen. Parape∙a
139
ki∙tapni kattarang an∙chingko, an∙chingni sengengmitingo,
a∙gilsaknirangna nijachina indiba salgi aro Uo tik ong∙e
nichinasa gisik ra∙attaitaia. Parape∙ani Kristoan an∙chingni
janggi tanganina ka∙dongani ong∙a. Ia a∙gilsak Uni jakon aro
anchingni mikkangchini rasong kopalba Uni jakon ong∙a.
Ua ki∙tap an∙chingko iakoba gisik ra∙ata je bon∙na skang,
an∙chingkora Uni re∙bana skang nama kattako a∙gilsak
gimikchinan re∙ange aganprakchina kamko on∙manaha.
An∙chingni Uni re∙bapilaniko seng∙ani aratsoso ong∙ja, indiba
bimchipesa. Gisikba aro Namchikba okama: “Rebabo! (Para.
22:17). Ua okamaniona an∙ching napna nanga. Ian namgipa
kobor ong∙a, aro indake, uko a∙gilsak gimikni mandenan
aganprakna nanga.

Chanchigrikna Sing∙anirang:

1. Bilsi hajal sa-ni gimin aro otoromi ong∙e


sigiminrangko bilsi hajal sani ja∙manosa bichal
ka∙aniko chanchiatbo. Joka man∙giminrangde bilsi
hajal sa-na uamangni sing∙na skanirangko sing∙e
aganchakanirangko man∙mangnok. Uni ja∙manosa
Isolara gimagiminrangna bon∙kamgipa sastiko
ra∙bagen. Ian, Isolni mai bebe ong∙aniko parakani
ong∙a?

2. Para. 1:3 ara knatimgipa, poraigipa, knachakgipa


aro Parape∙ao katchinikani kattarangko
rakigiparangna patianirangko ku∙rachaka. Ia
ki∙tapni gimin poraianiko bon∙ataniko dakon, mai
knachakna aro rakina nanganirangko na∙a nikaha?

_______________________

140
141

Anda mungkin juga menyukai