LATIH TUBI BAB 1 SISTEM PENGANGKUTAN adalah kurang dari biasa.

Terangkan kesan-
kesan yang mungkin berlaku atas
Bahagian A
kesihatannya akibat dari keadaan ini. Apakah
1. Rajah 1 menunjukkan sebahagian dari sistem peredaran jenis makanan yang perlu lelaki itu makan
darah dan sistem limfa yang terdapat dalam badan untuk pulih dari keadaan ini. (8 markah)
manusia. (SOALAN SPM 2005)
(b) Rajah 2.2 menunjukkan sistem peredaran darah dalam
organisma S dan organisma T.

Rajah 1 Rajah 2.2

(a) Berdasarkan rajah 2.2,
(i) Apakah bendalir X? (1 markah) (i) Berikan satu contoh organisma S dan
(ii) Apakah yang akan berlaku kepada komponen organisma T. (2 markah)
dalam bendalir X semasa melalui nodus limfa? (ii) Huraikan persamaan dan perbezaan antara
(1 markah) sistem peredaran darah dalam organisma S
(b) dan organisma T. (6 markah)
(i) Bendalir X berasal dari darah. Huraikan
bagaimana bendalir X terbentuk dari darah.
(2 markah) 3. Rajah 3.1, rajah 3.2 dan rajah 3.3 menunjukkan tindakan
(ii) Nyatakan satu perbezaan antara bendalir X tiga jenis sel darah dalam mekanisme pertahanan badan
dengan darah. (1 markah) manusia. (SOALAN SPM 2015)
(c)
(i) Satu bahagian pada salur Q didapati
tersumbat. Terangkan kesannya ke atas sistem
dalam rajah 1. (2 markah)
(ii) Salur Q di kaki didapati tersumbat. Apakah Rajah 3.1
yang akan berlaku pada kaki itu? (1 markah)

(d) Sistem peredaran darah dan sistem limfa berfungsi

untuk mengekalkan komposisi bendalir tisu. Terangkan
bagaimana komposisi bendalir tisu ini dikekalkan
Rajah 3.2
dengan menyatakan contoh-contoh bahan yang
diangkut oleh sistem peredaran darah dan sistem limfa.
(3 markah)

2. (SOALAN SPM 2008)

(a) Rajah 3.3
(i) Rajah 2.1 menunjukkan satu elektron (a) Namakan sel darah P dan sel darah Q. (2 markah)
mikrograf bagi komponen sel darah manusia. (b)
(i) Terangkan kepentingan tindakan sel darah P.
(2 markah)
(ii) Terangkan tindakan sel darah Q ke atas
bakteria. (2 markah)
(iii) Nyatakan tindakan antibodi ke atas antigen
daalam rajah 3.3. (1 markah)
Rajah 2.1 Individu K telah sembuh Individu M disuntik
Berdasarkan rajah 2.1, terangkan bagaimana dari penyakit demam dengan ampaian S. Dia
platlet membantu dalam menghentikan campak. Dia mempunyai juga mempunyai
pendarahan semasa luka. (4 markah) keimunan terhadap keimunan terhadap
penyakit itu di masa penyakit demam
(ii) Suatu ujian darah menunjukkan bahawa hadaapan campak.
bilangan eritrosit darah seseorang lelaki Pernyataan X Pernyataan Y
1
 (c) Huraikan
(i) Pernyataan X (2 markah)
(ii) Pernyataan Y (2 markah)

4. Rajah 4.1 menunjukkan keratan batang dikotiledon.

(SOALAN SPM 2016)
Rajah 5.2
(a) M ialah sejenis tisu vaskular. Terangkan satu
penyesuaian pada M dalam mengangkut air. (2 markah)
(b)
(i) Terangkan kepentingan proses K kepada
tumbuhan itu. (3 markah)
(ii) Sebatang pokok ditanam berdekatan kilang
simen. Banyak habuk dibebaskan dari kilang
Rajah 4.1 itu. Terangkan bagaimanakah keadaan ini
(a) mempengaruhi proses K dalam pokok itu.
(i) Namakan peringkat organisasi bagi X. (3 markah)
(1 markah) (c) Satu tumbuhan ditenggalami air semasa banjir selama
(ii) Namakan struktur P, Q dan R. (3 markah) beberapa hari. Terangkan kesan kejadian tersebut
kepada proses respirasi tumbuhan itu. (2 markah)
(b) Struktur P adalah lapisan paling luar bagi X. Terangkan
ciri P. (3 markah) (d) Nyatakan satu perbezaan struktur antara sel L dengan
(c) sel mesofil berspan.
(i) Namakan 2 tisu yang membentuk struktur Q Sel L Sel mesofil berspan
yang terlibat dalam pengangkutan. (1 markah)

(1 markah)
(e) Rajah 5.3 menunjukkan struktur sel pengawal pada
waktu siang dan waktu malam.
Rajah 4.2
(ii) Rajah 4.2 menunjukkan bahagian batang
pokok itu yang gelang kulitnya telah dibuang.
Ramalkan keadaan pada S dan T selepas satu
bulan. (2 markah)
Rajah 5.3
(iii) Terangkan ramalan anda pada S. (2 markah)
Terangkan satu perbezaan keadaan sel pengawal pada
waktu siang dan pada waktu malam. (2 markah)
5. Rajah 5.1 menunjukkan pergerakan air dalam tumbuhan.
Rajah 5.2 menunjukkan keratan rentas satu daun. (SPM
Bahagian B
2013)
6. (SOALAN SPM 2010)
(a) Rajah 6.1 menunjukkan bahagian batang satu pokok
yang gelang kulitnya telah dibuang. Pokok tersebut
disiram dengan air setiap hari.

Rajah 5.1

Rajah 6.1
Berdasarkan rajah 6.1, terangkan apa yang berlaku kepada
pokok tersebut selepas satu bulan. (4 markah)
(b) Rajah 6.2 menunjukkan pergerakan air melalui pokok.

2
 Rajah 6.2
Suhu persekitaran yang tinggi menyebabkan kepanasan
melampau pada tumbuhan. Berdasarkan rajah 6.2,
terangkan bagaimana transpirasi membantu menghalang
kejadian kepanasan melampau pada tumbuhan. (8 markah)
8. (SOALAN SPM 2012)
(c) Rajah 6.3 menunjukkan sistem peredaran darah bagi dua
organisma, X dan Y.
Rajah 6.3
Terangkan persamaan dan perbezaan sistem peredaran
darah bagi X dan Y.
7. Rajah 7.1 menunjukkan bahagian yang sama bagi satu
tumbuhan semasa hari sejuk dan hari panas.
9. (SOALAN SPM 2016)
Rajah 7.1
(a)
(i) Terangkan keadaan tumbuhan itu semasa hari
sejuk dan hari panas. (5 markah)
(ii) Terangkan mengapa tumbuhan itu perlu
berada dalam keadaan yang berbeza seperti di
7 (a)(i) pada hari sejuk dan hari panas.
(b) Rajah 7.2 menunjukkan pergerakan molekul air dalam
tumbuhan.
Rajah 7.2
Terangkan bagaimana pergerakan molekul air dari akar
ke daun dalam tumbuhan dan seterusnya keluar ke
atmosfera. (10 markah)
(a) Seorang budak lelaki telah terluka jarinya. Dia
mengalami pendarahan dan kemudiaannya darahnya
berhenti kerana pembekuan darah. Terangkan
kepentingan pembekuan darah ini. (4 markah)
(b) Rajah 8 menunjukkan dua jenis salur darah, X dan Y.
Rajah 8
Terangkan perbezaan antara salur darah X dan salur
darah Y. (6 markah)
(c) ‘ Merokok, mengamalkan diet yang tidak seimbang dan
mengamalkan gaya hidup yang tidak sihat
menyebabkan penyakit kardiovaskular’
Bincangkan mengenai pernyataan itu. (10 markah)
(a) Rajah 9 menunjukkan sistem pengangkutan bagi
tumbuhan.
Berdasarkan rajah, huraikan mekanisme pengangkutan
air dari tanah ke daun. (10 markah)
(b) Penyakit kardiovaskular adalah satu daripada
penyebab utama kematian dalam negara kita. Berikut
adalah faktor-faktor yang boleh menyebabkan penyakit
itu:
 Merokok
 Diet yang tidak seimbang
3
  Gaya hidup yang tidak sihat

Terangkan faktor- faktor yang diberi yang

menyumbang kepada penyakit kardiovaskular. (10
markah)

10. (SOALAN SPM 2006)

(a) Pernyataan berikut adalah sistem limfa dan sistem
peredaran darah.
 Bahan-bahan yang keluar dari kapilari darah
ke dalam tisu badan akan dikembalikan
semula ke dalam sistem peredaran darah.
 Sistem limfa juga berperanan mengangkut Rajah 11.2
hasil-hasil pencernaan.

Huraikan pernyataan di atas untuk mengesahkan Rajah 11.2 menunjukkan pengaliran darah dalam arteri
bahawa sistem limfa merupakan pelengkap kepada yang normal dan pengaliran darah dalam arteri yang
sistem peredaran darah. (10 markah) mengandungi plak. Terangkan sebab peredaran darah
yang lemah dan kesan kepada kesihatan.

(c) Rajah 11.3 menunjukkan dua kaedah bagaimana bayi

(b) ‘Organisma multisel seperti manusia memerlukan
memperoleh keimunan terhadap penyakit.
sistem pengangkutan yang khusus berbanding dengan
organisma unisel seperti Amoeba sp. yang tidak
memerlukan sistem pengangkutan’.

Berikan satu penilaian tentang pernyataan di atas

berdasarkan ciri fizikal organisma dengan proses
fisiologi berikut.
 Respirasi
 Nutrisi Rajah 11.3
 Perkumuhan
(10 markah) Bandingkan keimunan yang diperoleh oleh bayi melalui
dua kaedah ini. (10 markah)
11. Rajah 11.1 menunjukkan sel badan dan salur darah.

Bendalir interstis adalah bendalir yang membasahi sel

dalam badan. Ia bertindak sebagai medium komunikasi
antara sel, penghantaran nutrien kepada sel dan
penyingkiran bahan buangan metabolik.

Rajah 11.1

(a) Berdasarkan rajah 11.1, namakan satu contoh nutrien

dalam darah dan huraikan bagaimanakah nutrien
tersebut dapat dihantar kepada sel. (4 markah)
(b) Sistem peredaran darah manusia bertindak untuk
mengangkut darah, oksigen dan nutrien ke seluruh
badan. Apabila darah mengalir ke bahagian badan yang
spesifik berkurangan, individu tersebut mungkin
mengalami simptom peredaran darah yang lemah.
4
LATIH TUBI BAB 2 SOKONGAN DAN PERGERAKAN
Bahagian A
1. Rajah 1.1 menunjukkan turus vertebra manusia. Rajah 1.2
menunjukkan dua jenis vertebra, R dan T dalam turus
vertebra manusia. (SPM 2007)
Rajah 1.1 Rajah 1.2
(a) Namakan turus vertebra-vertebra itu. (2 markah)
R: ____________ T: _______________
(b) Lukis anak panah (→) untuk memadankan R dan T
kepada mana-mana satu vertebra yang betul pada
rajah 1.1. (2 markah)
(c) Terangkan satu ciri vertebra toraks yang berkaitan
dengan mekanisme respirasi. (3 markah)
(d) Terangkan peranan vertebra pada rajah 1.1 semasa
pergerakan badan berlaku. (2 markah)
(e) Rajah 1.3 menunjukkan keratan rentas bagi tisu tulang
normal. Rajah 1.4 menunjukkan satu keratan rentas
bagi tisu tulang seorang individu yang menghidap
osteoporosis.
Rajah 1.3 Rajah 1.4
(i) Nyatakan keadaan tulang dalam rajah 1.4
berbanding tulang pada rajah 1.3. (1 markah)
(ii) Individu yang menghidap osteoporosis
dinasihatkan meminum banyak susu.
Terangkan mengapa. (2 markah)
2. Rajah 2.1 dan rajah 2.2 menunjukkan kedudukan berlainan
bagi lengan dalam satu pergerakan. (SPM 2010)
Rajah 2.1 Rajah 2.2
(a) Lengkapkan rajah 2.1 dengan melukis otot triseps yang
terlibat dalam pergerakan lengan tersebut. (2 markah)
(b) Nyatakan satu ciri penyesuaian tisu P yang ditunjukkan
dalam rajah 2.1 yang membantu dalam pergerakan
lengan. (1 markah)
(c) Terangkan tindakan otot-otot yang menyebabkan
pergerakan lengan dalam rajah 2.2. (3 markah)
(d) Rajah 2.3 menunjukkan sendi pada lutut.
Rajah 2.3
Terangkan masalah kesihatan yang biasanya dialami
oleh seseorang tua apabila tisu X rosak. (3 markah)
(e) Seorang atlet mesti melakukan senaman memanaskan
badan sebelum memulakan acara. Terangkan
mengapa. (3 markah)
3. Rajah 3 menunjukkan otot dan tulang manusia yang terlibat
semasa pembengkokan kaki. (SPM 2011)
Rajah 3
(a)
(i) Namakan X. (1 markah)
(ii) Nyatakan satu fungsi X. (1 markah)
(b) Jelaskan dengan ringkas bagaimana ciri X disesuaikan
untuk menjalankan fungsi yang dinyatakan di 3 (a)(ii).
(2 markah)
(c)
(i) Nyatakan satu fungsi ligamen dalam rajah 4.
(1 markah)
(ii) Ligamen seorang ahli gimnastik adalah lebih
mudah lentur berbanding denga orang biasa.
Terangkan pernyataan tersebut. (2 markah)
5
 (d) Sebilangan pelari marathon mengalami kekejangan
otot di akhir perlumbaan.
(i) Apakah kekejangan otot? (1 markah)
(ii) Nyatakan satu sebab bagi kekejangan otot di
kalangan atlet. (1 markah)
(e) Cadangkan tiga cara bagaimana seseorang boleh
mengekalkan sistem otot rangka yang sihat. (3 markah)
(ii) Terangkan mengapa sirip P adalah penting
bagi ikan semasa berenang. (2 markah)
(b) Terangkan bagaimana otot P bertindak semasa
pergerakan ikan itu. (2 markah)
(c) Sirip S tercedera seperti ditunjukkan dalam rajah 5.3.

4. Rajah 4 menunjukkan keratan rentas batang tumbuhan P

dan tumbuhan Q yang hidup dalam habitat yang berbeza. Rajah 5.3
(SPM 2009) (i) Terangkan bagaimana kecederaan itu
mempengaruhi pergerakan ikan tersebut.
(2 markah)

(ii) Ikan itu menyesuaikan diri dengan

kecederaannya dan terus hidup. Jelaskan
bagaimana ikan itu mengatasi masalah
tersebut semasa berenang. (2 markah)
Rajah 4
(a)
(d) Air panas daripada kilang dilepaskan ke dalam sungai.
(i) Nyatakan satu habitat bagi tumbuhan P dan Q.
Rajah 5.4 menunjukkan kesan suhu ke atas kepekatan
(2 markah)
oksigen terlarut di dalam air sungai.
P: ______________ Q: _______________
(ii) Beri satu sebab bagi jawapan di 4 (a)(i).
(2 markah)

(b)
(i) Nyatakan fungsi floem. (1 markah)
(ii) Nyatakan 2 perbezaan antara struktur floem
dengan xilem. (2 markah)
Floem Xilem Rajah 5.4
Terangkan bagaimana situasi ini menyebabkan
kematian ikan di dalam sungai. (2 markah)

(iii) Terangkan kepentingan mitosis dalam Bahagian B

kambium bagi tumbuhan P. (2 markah)
6. SOALAN SPM 2005
(c) Sejenis tumbuhan hidup di kawasan paya yang (a) Rajah 6.1 menunjukkan Eichhornia sp. yang hidup di
mempunyai tanah lumpur yang lembut dan kekurangan habitatnya.
oksigen. Terangkan penyesuaian tumbuhan tersebut
untuk hidup di habitat itu. (3 markah)

5. Rajah 5.1 menunjukkan struktur seekor ikan. R, S dan T

adalah sirip-sirip pada ikan tersebut. Rajah 5.2 Rajah 6.1
menunjukkan keratan rentas merentasi XY. (SOALAN SPM
2017) Terangkan penyesuaian pada tumbuhan tersebut yang
membolehkannya terapung di permukaan air.
(4 markah)
(b) Rajah 6.2 menunjukkan pergerakan cacing tanah dan
ikan di habitat berbeza.

Rajah 5.1 Rajah 5.2

(a)
(i) Namakan sirip R dan sirip T. (2 markah)
R: ______________ T: ______________

6
 Rajah 6.2
Terangkan bagaimana sistem rangka setiap organisma
itu disesuaikan untuk pergerakan masing-masing.
(6 markah)

(c) Rajah 6.3 menunjukkan aktiviti pergerakan pada

manusia.

(i) (ii)

Rajah 6.3
Berdasarkan rajah 6.3 (i) dan rajah 6.3 (ii), terangkan
bagaimana pergerakan di atas berlaku yang melibatkan
otot, tendon, tulang, ligamen dan sendi. (10 markah)

7
 LATIH TUBI BAB 3: KOORDINASI & RESPONS (ii) Nyatakan peranan hormon Z dalam
perkembangan uterus. (1 markah)
Bahagian A (d)
(i) Namakan hormon P. (1 markah)
1. Rajah 1.1 menunjukkan keratan rentas sebahagian daripada (ii) Terangkan bagaimana hormon P
sistem saraf. (SPM 2006) bertanggungjawab bagi keadaan fizikal
individu Q dalam rajah 2. (2 markah)
(e)
(i) Nyatakan keadaan yang memerlukan lebih
banyak ADH dirembes, sseperti ditunjukkan
dalam rajah 2. (1 markah)
(ii) Terangkan peranan ADH dalam menghasilkan
Rajah 1.1 urin yang sedikit dan pekat. (2 markah)
(f) Beri satu sebab mengapa kelenjar pituitari dianggap
(a) sebagai kelenjar utama. (1 markah)
(i) Namakan struktur X. (1 markah)
(ii) Nyatakan fungsi X. (1 markah) 3. Rajah 3 menunjukkan keratan rentas bagi organ X dalam
(b) badan manusia. (SPM 2007)
(i) Mengapa terdapat pembengkakan di Y pada
akar dorsal? (1 markah)
(ii) Lengkapkan rajah 1.1 dengan neuron yang
terlibat dalam tindakan refleks. Tandakan arah
pergerakan impuls pada neuron-neuron
tersebut. (2 markah)
(c) Bandingkan dua struktur neuron deria dan neuron
motor. (2 markah) Rajah 3
(d) Jika saraf spina dipotong pada Z, apakah kesan (a)
terhadap organ yang bersambung dengannya? (2 (i) Namakan organ X. (1 markah)
markah) (ii) Jadual 3 menunjukkan fungsi beberapa organ
(e) Jari Ali tersentuh api. Huraikan secara ringkas dalam badan manusia.
bagaimana tindakan refleks berfungsi untuk Mengangkut oksigen
mengelakkannya daripada kecederaan. (3 markah) Mengawal suhu badan
Menyingkirkan urea
2. Rajah 2 menunjukkan peranan kelenjar pituitari sebagai Menukar glukosa
kelenjar utama. Hormon Y bertanggungjawab bagi berlebihan kepada
perkembangan folikel dalam ovari. (SPM 2008) glikogen
Sebagai lapisan
pelindung
Tanda (√) bagi tiga fungsi organ X yang betul,
dalam petak-petak yang disediakan dalam
jadual 3.
(b) Otot regang ialah tisu. Nyatakan satu sebab mengapa X
dikelaskan sebagai organ dan otot regang sebagai tisu.
(2 markah)
X: ______________________
Rajah 2 Otot regang: ___________________________
(c) Maklumat berikut menunjukkan beberapa sistem
(a) organ yang terdapat dalam badan manusia. Tanda (√)
(i) Namakan hormon X. (1 markah) bagi dua sistem yang mengandungi organ X dalam
(ii) Nyatakan fungsi hormon X. (1 markah) petak disediakan di bawah.
(b) Hormon Y merangsang perkembangan folikel Graaf Sistem peredaran darah
dalam ovary dan sperma dalam testis. Namakan Sistem respirasi
Sistem intugemen
hormon Y. (1 markah)
Sistem perkumuhan
(c) Kehadiran hormon Y menyebabkan perembesan
hormon Z. Hormon Z mempengaruhi perkembangan
(d) Suhu badan manusia dikekalkan pada 37°C. Terangkan
uterus.
peranan otot regang, bulu roma dan kelenjar peluh
(i) Namakan hormon Z. (1 markah)

8
 dalam mengekalkan suhu badan pada hari yang panas. bertindak untuk merendahkan suhu badan kembali ke
(3 markah) 37°C. (5 markah)
Otot regang: ______________________ Penerangan untuk R:
Bulu roma: _______________________ Penerangan untuk S:
Kelenjar peluh: ____________________ Penerangan untuk T:

4. Rajah 4 menunjukkan struktur satu nefron dan salur darah (d) Terangkan satu kepentingan kulit selain daripada
dalam ginjal. (SPM 2011) mengawal atur suhu badan. (2 markah)

6. Rajah 6.1 menunjukkan sistem endokrin manusia. (SPM

2014)

Rajah 4

(a) Terangkan proses yang berlaku antara glomerulus Rajah 6.1

dengan kapsul Bowman. (3 markah)
Proses: __________________________________ (a) Namakan struktur S dan T. (2 markah)
Penjelasan: _______________________________ S: __________________________________
(b) Jadual 4 menunjukkan kandungan hasil turasan dalam T: __________________________________
R dan S. (b)
Kandungan Kepekatan kandungan hasil (i) Namakan satu hormon yang dirembeskan oleh
hasil turasan turasan (%) T. (1 markah)
R S (ii) Terangkan peranan hormon yang dinamakan
Glukosa 0.1 0 di 6(b)(i) dalam mengawal atur aras glukosa
Asid amino 8.0 0 dalam darah.
Air 90.0 95.0 (c) Jadual 6 menunjukkan kepekatan asid amino dalam
Garam mineral 1.87 2.65 plasma darah dan dalam air kencing.
Urea 0.03 2.0 Kandungan Kepekatan dalam Kepekatan
Jadual 4 plasma darah dalam air
(i) Nyatakan perbezaan kepekatan asid amino R yang memasuki kencing (g/1000
dengan S. (1 markah) ginjal (g/1000 cm3)
(ii) Berdasarkan jawapan di 4(b)(i), terangkan 3
cm )
mengapa. (2 markah) Asid amino 74 0
(c) Air kencing seseorang itu mengandungi glukosa. Jadual 6
Apakah penyakit yang dihidapinya? Nyatakan
mengapa. (2 markah) Terangkan perbezaan di antara kepekatan asid amino
(d) Nefron sesetengah mamalia yang hidup di gurun dalam plasma darah dengan dalam air kencing. (2
mempunyai liku Henle yang panjang. Nyatakan markah)
kesannya ke atas hasil turasan yang terbentuk dalam S.
(1 markah) (d)
(e) Terangkan kepentingan ginjal (3 markah) (i) Kedua-dua ginjal seorang pesakit gagal
berfungsi. Keadaan ini menyebabkan
5. Rajah 5 menunjukkan struktur kulit manusia dalam situasi P ketidakseimbangan air dan pengumpulan urea
dan situasi Q. (SPM 2013) dalam darah. Terangkan kesan kegagalan
ginjal terhadap kawal atur keseimbangan air
dalam darah. (2 markah)
(ii) Rajah 6.2 menunjukkan rawatan yang
dijalankan ke atas pesakit itu.
Rajah 5
(a) Namakan struktur R dan S. (2 markah)
(b)
(i) Nyatakan satu fungsi tisu adipos. (1 markah)
(ii) Berdasarkan rajah 5, terangkan tindakan
kapilari darah dalam mengawal atur suhu
badan dalam situasi P. (2 markah) Rajah 6.2
(c) Suhu badan seorang budak lelaki meningkat melebihi Terangkan bagaimana urea disingkirkan
37°C. Terangkan bagaimana struktur R, S dan T daripada darahnya menggunakan mesin
hemodialisis. (3 markah)
9
 Bahagian B

7. Rajah 7 menunjukkan laluan impuls dalam suatu tindakan

refleks. (SPM 2017)

Rajah 7
(a)
(i) Terangkan penghantaran impuls saraf semasa
tindakan refleks dalam rajah 7. (4 markah)
(ii) Berdasarkan rajah 7, bandingkan dan bezakan
di antara neuron aferen dan neuron eferen.
(10 markah)
(b) Dadah penenang diberikan kepada seorang pesakit
untuk mengurangkan ketegangan dalam kehidupan
seharian. Terangkan kesan dadah tersebut ke atas
peenghantaran impuls melalui sinaps. (6 markah)
8.

10