1

Dinggun Shat Lit Karai Masa

Ga Hpaw: Htunghkying ningli gaw Karai a hpaw shadan dan ai shingran kaw mahta nna shinggyim
masha ni gin shalat hkap la hkan sa hkrat wa ai lam ni hpe tsun ai rai nga ai. Chyurum W.P Myu Sha ni a
Dingun Shat Lit htunghking mung Karai a hpaw shadan dan ai ninggawn tawa shingran kaw mahta nna
gaw gap da ai manu dan hkik hkam tsawm htap ai htunghkying ningli langai rai nga mali ai. Rai tim dai ni
anhte Chyurum W.P Myu Sha ni law law wa Dinggun Shat Lit a labau, lachyum hte manu dan ai lam ni
hpe n chye ai majaw ahkyak n da ai ni law law rai wa nga ga ai. N kau mi gaw, hkan gaw hkan galaw tim
labau, lachyum hte manu dan ai lam ni hpe n chye ai sha, dup shamak manang ni galaw dan ai majaw
htung shadik ai hku, hkan galaw ai ni mung law law rai wa nga ga ai. Teng sha nga yang Karai Kasang
shaman jaw ai Dinggun Shat Lit htunghkying hkringhtawng gaw lachyum grai rawng ai hte shinggyim prat
pra masa a matu grai tsawm htap manu dan ai nga pra lai len langai rai nga mali ai. Rai tim, Karai Kasang
shaman jaw ya ai htunghkying ningli re majaw, Karai sharawng awng ai lam yan masa hku labau,
lachyum, manu ni hpe chye na hkam la let, Karai a hpung shingkang dan hkung na lam a matu jahpu
shareng manu shadan jai lang ra ga ai.

Dinggun Shat Lit ngu ai hpa rai ta?: Marai langai gun dang na daram shat lu sha baw lajang ai hpe
Dinggun shat lit ngu ai re. Moi de Dinggun shat Lit baw ai shaloi shat hte tsa chyaru li lahkawng baw ma
ai. Dai majaw dinggun shat lit baw jang shingnoi lahkawng ra ai. Htingga, karan ni hte kadai n baw ma ai.
Lit re majaw hkungga la ra manu shadan ai hte atsawm chying chying rai baw gun ra ai majaw shingoi
lang ai rain a re ngu sawn la lu ai. Baw hte gun na matu Jumhpa lawm ai shingnoi hta baw ma ai.

Dinggun Shat Lit A Npawt Nhpang Labau: Salang Lahpa Awng Jat ka ai laika hta “Moi dum sa ga hku
nna, Nga shi rem nga dawn hpren, hkashi sanit hkrum, marawn sanit brum, Nga shi nga dawn ga, wa lai
hkyet mare kaw naw nga nga ai ten hta Jinghpaw wa Shapawng Yaw a kawa Daru Chyani gaw magam
shayi ngu ai Mu, nang shayi hpe la ai shani ntsin nneng nbaw shat hte Udi (4), Uhkrawng (2) magyep
tsahku nhtawt (2) hpe wunzi pali shit la nna, pali matu ndung hpe lamu de shayawn ai hte shat lit baw
nhtawm mayu Mu ni nan shanhte hpe gun jaw na matu matsun ai hte maren , Magun Shat Lit gun jaw ai
shani kawn Magun Shat Lit gun jaw wa sai rai”1 ngu nna hkai dan da ai hpe mu lu ga ai. Bai Sara Pungga
Ja Li ka shaleng ai hta gaw, “Wupawng Sha ni a maumwi hku nga jang, Wupawng Sha ni gaw Matsaw
Ningtsa, lamu Madai de mayu daw hpang ai majaw, Matsaw Ningtsa ni hpe mung shat lit baw ai, Muq
lun ai shaloi, dinggun shat lit gun chye ma ai”2 ngu Matsaw Ningtsa, lamu madai ni hpe gun jaw hpang ai
hku tsun da ai re. Dai majaw, anhte chye na la mai ai gaw, Dinggun Shat Lit htunghking hkringhtawng
gaw, mayu du matsaw ningtsa lamu madai hpe gun jaw hpang ai kawn byin pru wa ai re ngu chye na la
mai nga ga ai.

Kaning re ai aten ni hta Dinggun shat lit hpe lang a ta?: Moi npawt hpang wa ai shaloi gaw,
dama ni mayu ni hpe baw jaw ma ai. Nat jaw ni gaw Matsaw Ningtsa, lamu madai ni hpe
dinggun shat lit baw gun jaw chye ma ai. Dai ni na aten hta gaw poi lamang saw shaga hkrum ai
ni, poi sa lawm ai shaloi htunghkying hku sa na rai jang dinggun shat lit baw lang nna sa lawm

1
Lahpai Awng Jat, Jinghpaw Wunawng Htung Hking Magun Shat Lit Bawn Baw ai the Num Wawn Num La Hpu Ja
Hpaga Hpu Daw Hpu Dang Laika (Myitkyina), 3.
2
Pungga Ja Li, Jinghpaw ahkap la hkan sa shatup lam (Pang 3) (Laiza:Htunghking the laili laika magam dap, 27.
 2

ma ai. Dai hpe lit hte sa ai, lak san hkungga la ra , manu shadan nna sa ai ngu ai hpe lachyum
shapraw ai lam rai nga ai. Manau poi, hkungran poi, nta dingshawn poi, si hkrung si htan poi
zawn re ai hkan jai lang ma ai. Kaga lam langai mi gaw, num hpyi sa ai shaloi ma dinggun shat
lit baw ma ai. Matsing na lam gaw, poi nta madu ni poi sa ai ni hpe dinggun shat lit baw gun jaw
ai lam n glaw ai. Poi nta madu ni hku nna manam ni hpe hkungga ai kum la madun yang, shat
kahtang hte hkungga ma ai. Kahtang hpe lahpaw hte nep, shat kada hpe lahpaw hte magap di
shatsawm let daw jaw ma ai. Dai gaw tinang kaw sa ai manam hpe hkungga dik ai hku tau
hkalum daw jaw ai lam re. Bai nna, Mayu ni gaw, dama nta de dinggun shat lit majoi joi n mai
gun du ai. Mayu ni shat lit gun du yang dama ni gaw hpu ja hpaga jaw dat ai hku nna bai htang ra
ma ai. Mayu ni dama ni hpe lama ma shut nna mayu ni a mara hpe dama ni magap shaprai kau ya
na matu sa lajin ai shaloi mayu ni daman i hpe shat lit gun jaw chye ma ai. Kaga gaw chyeju dum
ai ni, hkungga gying ai ni hpe mung dinggun shat lit gun jaw chye ma ai.

Dinggun Shat Lit Hta Lawm Ai Arung Arai ni: Shat lit hta nneng nbaw bye 4, 6 dram hpe
atsawm hkut hkra kabaw nna shingnoi hta htun ra ai. Dai shingnoi hta Udi 20, 40 60 gup hku
bang; jum matep 2 bang, laphaw katsu kaji 2 bang, shat kada 2 bang rai ra ai. Shat kada gaw n
baw n re ai sha, ayan sha ai baw n gu the shadu (sh) kabaw ai shat rai ra ai. Dai shat kada gaw
nta nadu yan la a matu re. Rai tim kalang lang gaw shanhte hkungga my ai ni kadai hpe rai tim
htawt jaw sha chye ma ai. Shat lit kaw lawm ai nneng nbaw gaw dai poi nta hta sa ai ni hpe daw
jau na matu re. Poi laman hpan hta hkan nna mung arung arai shai chye ai. Bai nna ginra langai
hte langai mung shai ai lam nga chye ai re. Makai ai, kada ai , lahpaw makyit makai ai, pali
hkang ai lam ni hpe grai sadi let manu shadan hkungga la ra galaw ai kum la pru hkra galaw chye
ma ai. Pali shajum ai lam mung shi hte shi grau hkrak hkra masat da chye nna, jahtum ndung hpe
lamu de shayawn da chye ma ai. Shingnoi hta lahpaw n dung hpe mung atsawm zet shatsawm
nna malu de shayawn da chye ma ai. Shat Lit magap ngu nna, gumhpraw bang shalawm chye ai.
Dai gumhpraw hpe lit di ngu, shat lit gun sa ai wa hpe bai jaw dat chye ma ai. Nba yan, bau
zawn re ai the shat lit magap jang gaw lit di ngu, kaga san lit gun saw a ai wa wan a rai jang jaw
dat chye ma ai. Lit shingnoi gaw gun jaw ai kaw n lawm ai. Gun sa ai ni bai la mat wa ai baw re.

Tsa Charu Lit: Tsa chyaru hte Tsa mai ni baw bang ai shingnoi hpe Chyaru lit ngu shaming ai
re. Malum tsa htinglaw 2,4,6,8 gup hku baw chye ma ai. Dai shingnoi hta chyaru lauhku soi mi
hte tsa mai ni ma lawm hkra baw ma ai. Chyaru lauhku gaw ahkyak ai salang ni a matu rai nna,
Malum tsa gaw shawa yawng hpe daw jaw na matu re. N dai prat Kachin Hkristan ni gaw, tsa
chyaru a malai nga chyu bu 2,4,6,8; Cofee htuk 2,4; jum dwi makai 2,4,6 hpe baw gun ma ai.

Karai masa Lachyum Shapraw ai lam: Dinggun shat lit gun jaw ai ngu ai gaw htunghking hku
nna tsaw dik ai madang hku hkungga dik ai kum la, manu shadan dik ai kum la hku sa du hku
hkau makyit sumri shangang ai lam re.

Moi nat jaw prat hta Mahtum Mahta, Jan, Shata, Lamu nat ni hpe dinggun shat lit gun
jaw yang mayat maya ai, Sali wunli sut gan shaman chyeju lu la ai, chyeju sut hpring shangun ai
ngu kam ma ai. Shinggyim masha shada dinggun shat lit gun sa jaw ai ni hpe shaman ga tsun nna
 3

hkap tau la nna, shat lit hpe sha ya ai hte kum hpa bai htang jaw chye ma ai. Sha loi shat lit gun
jaw ai wa hta gan ga ai, Myi hte mu lu ai baw hte n mu lu ai baw sut gan ni hkam la lu wa ai ngu
kam sham ma ai.

Chyum laika hta kaba dik ai hkang da ai tara gaw, Karai Kasang hpe tsaw ra ra ai hte,
shinggyim masha shada tsaw ra ra ai ngu ai tara re. Dinggun shat lit gaw Karai jaw shaman
chyeju rai ngai ai hte maren, Karai hpe tsaw ra ai hpe shi atra hkan ai hku tsaw dik hkik hkam
dik ai kum la hku htunghking ningli hte kum la madun ai lam re. Dai hte maren shinggyim
masha shada da tsaw ra hkat ai ngu ai hpe tsaw dik, hkik hkam dik ai hku hkungga la ra masat
masa madun hkat ai kum la rai mali ai. Moi de na zawn tsaw ra myit hpe dinggun shat lit hte
madun hkat ai gaw gun jaw ai ni mung shaman chyeju law law kahtap hkam la lu mai ai zawn,
shaman ga tsun dat ai ni mung, grau grau shaman ga hte kaga wa hpe sut su gang-ga wa shangun
ai a akyu gaw, shi mung grau grau shaman ga tsun lu ai akyu hkam la lu wa ai re. Dai majaw
dinggun shat lit htunghking gaw, Karai Kasang a kaba dik ai hkang da ai tara hpe shadik lu ai
lam sha n-ga, mayu dama, kahu kanau yawng rap rap ra ra rawt jat galu kaba sut su gang-ga wa
shangun ai chyeju hte hpring ai htunghking ningli rai mali ai law.