1. Lakukan Preliminary Design pada Ppt Modul II. Berapa kapasitas rencana yang akan Sdr
gunakan untuk masing-masing UP/UO?
Preliminary Design
1) Menetapkan Perioda Perencanaan Unit – Unit PBPAL
Bangunan direncanakan akan dibangun pada tahun 2020 dan beroperasi pada tahun
2022. Rencana BPAL akan beroperasi selama 20 tahun.
2. Untuk karakteristik air limbah Sdr harus menggunakan data hasil pengukuran air limbah
domestik yang sesuai dgn form di lab kita.
No. Parameter Satuan Baku Mutu Air Hasil Metode Analisa
Limbah Domestik Analisa
1 pH - 6-9 6,7 pH meter
2 TSS Mg/L 30 640 Gravimetric
3 COD Mg/L O2 100 2218 Reflux/Tetrimetri
4 BOD Mg/L O2 30 1370 Winkler
5 Minyak dan Mg/L 5 84 Gravimetri
Lemak
6 Amoniak Mg/L NH3-N 10 868,22 Spektrofotometri
7 Total Koliform MPN/100 mL 3000 12x108 Fermentasi multi
tabung
Baku mutu air limbah domestic dari PERMENLHK, No. P.68/Menlhk/Setjen/Kum.1/8/2016
3. Kualitas efluen rencana sesuai dgn standar baku mutu yg berlaku (tuliskan standar yg Sdr
gunakan)
Preliminary Sedimentation
No Parameter %Removal Influent Removal Effluent
1 BOD 40 1301,5 520,6 780,9
2 COD 40 2107,1 842,84 1264,26
3 TSS 65 576 374,4 201,6
Removal BOD = 1301,5 x 40% = 520,6
Effluent BOD = 1301,5 – 520,6 = 780,9
Aeration Tank
No Parameter %Removal Influent Removal Effluent
1 BOD 90 780,9 702,81 78,09
2 COD 90 1264,26 1137,834 126,426
3 TSS 90 201,6 181,44 20,16
Removal BOD = 780,9 x 90% = 702,81
Effluent BOD = 780,9 – 702,81 = 78,09
7. Hitung kapasitas rencana BPAL sesuai dgn periode perencanaan yang ditetapkan.
Preliminary Design
6) Menghitung Awal Unit-unit Operasi/Proses
Sumur Pengumpul
Asumsi jumlah SP = 1 bak
Qpeak = 0,605 m3/detik
td = 5 menit (<10 menit)
Volume = Qpeak x td
Volume = 0,605 m3/detik x 5 menit x 60
Volume = 181,5 m3
Kedalaman (T) = 4 m
Asumsi P : L = 2 : 1
Volume = P x L x T
181,5 = 2L x L x 4
181,5 = 8L2
L2 = 22,7
L = 4,8 m
P = 2A
P = 2(4,8)
P = 9,6 m
Luas = P x L
Luas = 9,6 m x 4,8 m
Luas = 46,08 m2
Bar Screen
Kecepatan aliran = 0,5 m/detik (0,3 – 0,6 m/detik)
Qpeak = 0,605 m3/detik
A – cross saluran = Qpeak/kecepatan
A – cross saluran = 0,605/0,5
A – cross saluran = 1,21 m2
Asumsi H : L = 2,5 : 1
A – cross saluran = L x H
1,21 = L x 2,5L
1,21 = 2,5L2
L2 = 0,5
L = 0,7 m
H = 2L
H = 2(0,7)
H = 1,4 m
Asumsi P = 3 m
Luas = P x L
Luas = 3 m x 0,7 m
Luas = 2,1 m2
Grit Chamber
Asumsi jumlah GC = 2 bak
Qpeak = 0,605 m3/detik
Q tiap bak = Qpeak/jumlah GC
Q tiap bak = 0,605/2
Q tiap bak = 0,302 m3/detik
Diameter partikel terkecil yang diendapkan = 0,2 mm
td = 60 detik (45 – 90 detik)
Kecepatan pengendapan (Vs) = 1,15 m/menit (1,0 – 1,3 m/menit)
Kedalaman pengendapan (H) = Vs x td
H = 1,15 m/menit x 60 detik
H = 1,15 m/menit x 1 menit
H = 1,15 m
Kecepatan horizontal (Vh) = 0,3 m/detik (0,25 – 0,4 m/detik)
A – cross bak = Q tiap bak/Vh
A – cross bak = 0,302/0,3
A – cross bak = 1,01 m2
L = A – cross bak/H
L = 1,01/1,15
L = 0,9 m
A – surface bak = Q tiap bak/Vs
A – surface bak = 0,302/(1,15/60)
A – surface bak = 15,76 m2
P = A – surface bak/L
P = 15,76/0,9
P = 17,5 m
Luas = P x L x jumlah GC
Luas = 17,5 m x 0,9 m x 2 bak
Luas = 31,5 m2
Primary Sedimentation (BP I)
Asumsi jumlah PS = 2 bak
Qpeak = 0,605 m3/detik
Q tiap bak = Qpeak/jumlah PS
Q tiap bak = 0,605/2
Q tiap bak = 0,302 m3/detik
td = 2 jam (1,5 – 2,5 jam)
Overflow Rates (OFR) = 100 m3/m2.hari (80 – 120 m3/m2.hari)
V tiap bak = Q tiap bak x td
V tiap bak = 0,302 m3/detik x 2 jam x 3600
V tiap bak = 2174,4 m3
A – surface bak = Q tiap bak/OFR
A – surface bak = 0,302/(100/86400)
A – surface bak = 260,93 m2
Dimensi PS = Persegi Panjang
T = V tiap bak/A – surface bak
T = 2174,4/260,93
T = 8,3 m
Asumsi P : L = 2 : 1
A – surface bak = P x L
260,93 = 2L x L
260,93 = 2L2
L2 = 130,46
L = 11,4 m
P = 2L
P = 2(11,4)
P = 22,8 m
Luas = P x L
Luas = 22,8 m x 11,4 m
Luas = 259,92 m2
Aeration Tank (Activated Sludge)
Asumsi jumlah AT = 2 bak
Qmax = 0,415 m3/detik
Q tiap bak = Qmax/jumlah AT
Q tiap bak = 0,415/2
Q tiap bak = 0,207 m3/detik
Kedalaman (H) = 4 m
Mean cell retention time (0c) = 10 hari
Y = 0,5 kg VSS/kg BOD5
kd = 0,05 L/hari
MLSS (X) = 2000 mg/L = 2 kg/m3
Rasio P/L = 1
BOD in = 142,5 mg/L
BOD ef = 14,25 mg/L
V tiap bak = 3324,24 m3
L = 28,8 m
P = 28,8 m
Luas = P x L x jumlah AT
Luas = 28,8 x 28,8 x 2
Luas = 1658,88 m2
Secondary Clarifier (BP II)
Asumsi jumlah SC = 2 bak
Qmax = 0,415 m3/detik
Q tiap bak = Qmax/jumlah SC
Q tiap bak = 0,415/2
Q tiap bak = 0,207 m3/detik
td = 1,5 jam (1,5 – 2 jam)
Overflow Rates (OFR) = 44,77 m3/m2.hari
A – surface bak = Q tiap bak/OFR
A – surface bak = 0,207/(44,77/86400)
A – surface bak = 399,48 m2
A – surface bak = πd2/4
399,48 = 3,14d2/4
d2 = 508,89
d = 22,6 m
Qeff = Q – [(SSm/jumlah SC) x 0,45 x 0,9/0,008/1005/86400]
Qeff = 0,177 m3/detik
Luas = A – surface x jumlah SC
Luas = 399,48 m2 x 2
Luas = 798,96 m2
Sludge Digester
Solid loading = 4 kg/m2.hari (1,6 – 4,8 kg/m2.hari)
Asumsi jumlah SD = 2 bak
Massa lumpur BP I = 0,55 x beban SSm
Massa lumpur BP I = 5132,16 kg/hari
Massa lumpur BP II = (0,45 x SSm x 0,9) + (0,45 x BODm x 0,9)
Massa lumpur BP II = 7278,34 kg/hari
Massa lumpur total = massa BP I + massa BP II
Massa lumpur total = 5132,16 kg/hari + 7278,34 kg/hari
Massa lumpur total = 12410,50 kg/hari
Q lumpur BP I = massa BP I/0,08/1030
Q lumpur BP I = 5132,16/0,08/1030
Q lumpur BP I = 62,28 m3/hari
Q lumpur BP II = massa BP II/0,008/1005
Q lumpur BP II = 7278,34/0,008/1005
Q lumpur BP II = 905,27 m3/hari
Q lumpur total = Q lumpur BP I + Q lumpur BP II
Q lumpur total = 62,28 m3/hari + 905,27 m3/hari
Q lumpur total = 967,55 m3/hari
Temperatur = 25°C
HRT (8c) = 500/temperatur
HRT (8c) = 500/25
HRT (8c) = 20 hari
V digester = Q lumpur total x HRT
V digester = 967,55 m3/hari x 20 hari
V digester = 19351 m3
Kedalaman (H) = 10 m
A – surface = V digester/H
A – surface = 19351 m3/10 m
A – surface = 1935,1 m2
A – surface bak = πd2/4
1935,1 = 3,14d2/4
d2 = 2465,1
d = 46,6 m
Luas = A – surface x jumlah SD
Luas = 1935,1 m2 x 2 bak
Luas = 3870,2 m2
Sludge Drying Bed
Q lumpur = (0,5 x Q BP I) + (0,1 x Q BP II)
Q lumpur = (0,5 x 62,28) + (0,1 x 905,27)
Q lumpur = 121,67 m3/hari
Kadar air pada sludge cake (awal) = 96%
Kadar air pada sludge cake (akhir) = 75%
V cake kering (V ck) = Q lumpur x (1 – 96%)/(1 – 75%)
V cake kering (V ck) = 121,67 x (1 – 96%)/(1 – 75%)
V cake kering (V ck) = 19,47 m3/hari
Rencana jumlah bed = 20 bed
Rencana waktu pengeringan (tk) = 10 hari
Rencana tebal cake (tbl) = 0,3 m
Luas permukaan bed = Q lumpur x tk/jumlah bed/tbl
Luas permukaan bed = 121,67 m3/hari x 10 hari/20/0,3 m
Luas permukaan bed = 202,78 m2
Lebar bed = 10 m
Panjang bed = luas permukaan/lebar bed
Panjang bed = 202,78 m2/10 m
Panjang bed = 20,3 m
Luas = P x L x jumlah bed
Luas = 20,3 m x 10 m x 20
Luas = 4060 m2
Sehingga luas lahan total yang diperlukan:
Sumur Pengumpul = 46,08 m2
Bar Screen (Manual) = 2,1 m2
Grit Chamber = 31,5 m2
Primary Sedimentation (BP I) = 259,92 m2
Aeration Tank (Activated Sludge) = 1658,88 m2
Secondary Clarifier (BP II) = 798,96 m2
Sludge Digester = 3870,2 m2
Sludge Drying Bed = 4060 m2 +
Luas Lahan Total = 10727,64 m 2
= 1,07 Ha
8. Buat tata letak unit2 BPAL pada lahan yang saudara sediakan.
Preliminary Design
7) Menetapkan Tata Letak BPAL
9. Hitung posisi ketinggian setiap unit apabila diketahui level muka tanah adalah +6,5 m, dan
level muka air pada badan air penerima adalah -4,5 m
Preliminary Design
8) Menetapkan Profil Hidrolis Unit-unit Operasi/Proses