BAB 4 : PENTADBIRAN NEGERI-NEGERI MELAYU TIDAK BERSEKUTU

4.1 Pemerintahan Kesultanan Melayu di Perlis, Kedah, Kelantan, Terengganu dan Johor

 Sistem pemerintahan kesultanan merupakan sistem kerajaan terpenting yang membawa

kemakmuran dalam kerajaan negeri-negeri Melayu iaitu Perlis, Kedah, Kelantan, Terengganu dan
Johor.
 Ini kerana sistem pemerintahan ini diketuai oleh Sultan sebagai puncak kuasa dan kedaulatan
yang dibantu oleh para pembesar

Kerajaan Perlis

Latar Belakang Pentadbiran

 Wilayah terpisah dari Kedah pada tahun
1842
 Syed Hussin Jamalullail diiktiraf sebagai
Raja
 Perlis dengan gelaran Phya Songkhram
Rama Wichit Willis Asmara Phya Pelit
 Pengisytiharan diadakan di istana Arau
Hubungan Luar
 Hubungan dengan Siam
 Untuk tidak diganggu kuasa lain
 Raja dibantu pembesar tempatan
 Tuan Syed Abdullah, Raja Muda
 Dato’ Arau, Perdana Menteri
 Dibahagikan kepada 22 Mukim
Perundangan
 Berasaskan Undang-Undang Kesultanan
Kedah
 Pelaksanaanya menitikberatkan kebajikan
rakyat

Kesultanan Kedah

Latar Belakang Pentadbiran

 Diasaskan abad ke-7  Diketuai oleh Sultan
 Pemerintah pertama ialah Sultan Mudzaffar  Dibantu oleh pembesar
Shah  Wujud pembahagian wilayah ,daerah dan
 Pertapakan Islam pada abad ke-12 dengan mukim
pusat pemerintahan di Kota Bukit Meriam  Wilayah diletakkan di bawah pengawasan
pembesar daerah
 Mukim dikendalikan oleh penghulu
Hubungan Luar Perundangan
 Hubungan dengan Siam bagi elak ancaman  Kanun Undang-Undang Kedah 1650
Burma memberi hak kepada Raja
 Hubungan dalam bentuk hubungan  Terdapat 5 bab undang-undang Kedah,
diplomatik, pentadbiran dan kewangan antaranya Adat Kebesaran, Adat Meminang
Kesultanan Kelantan
Latar Belakang
 Long Yunus menyatukan Kelantan dengan
gelaran Yang DiPertuan
 Bagi mengelak ancaman Terengganu,
Sultan Muhammad I membuat persetiaan
dengan Siam
 Maharaja Siam menguriakan gelaran Phya
Pipit Pakdi kepada Sultan Muhammad I
 Siam meluaskan pengaruhnya di Kelantan
Hubungan Luar
 Hubungan dengan Siam dijalinkan semasa
pemerintahan Sultan Muhammad I
 Hubungan dengan Terengganu, Kedah,
Pattani dan negeri-negeri Melayu lain
Kesultanan Terengganu
Latar Belakang
 Diasaskan oleh Sultan Zainal Abidin I
 Negeri paling akhir menerima Penasihat
British
Hubungan Luar
 Hubungan dengan Siam, Kelantan dan
Pattani
 Negeri berdaulat diakui negeri lain
Pentadbiran
 Sultan dibantu oleh pembesar
 Sistem ini dikenali Sistem Jemaah Menteri
yang dibentuk oleh Sultan Muhammad II
 Dibahagi kepada tiga jajahan iaitu Selatan
Batu Mekebang, Pasir Puteh dan Pasir Mas
 Tok Kweng mentadbir jajahan. Berperanan
sebagai orang tengah antara penduduk
dengan pembesar dan istana
Perundangan
 Ikut undang-undang syarak semasa
pemerintahan Sultan Muhammad II
 Membolehkan Kelantan aman dan makmur
sebagai pusat perdagangan
Pentadbiran
 Sultan dibantu oleh pembesar sebagai
penasihat
 Sistem penghulu diperkemas semasa
pemerintahan Sultan Omar
 Terdapat pembesar bergelar Dato’ Mata-
Mata yang bertugas menyambut pelawat
dan orang kenamaan
 Sistem Jemaah Mesyuarat Kerajaan
dibentuk bagi memutuskan hukuman datau
pengisytiharan negeri. Anggotanya dikenali
sebagai Ahli Mesyuarat
Perundangan
 Prinsip keadilan Islam
 Tubuh Jabatan Mahkamah dengan Tengku
Musa sebagai Ketua
 1911, Undang-undang Bagi Diri Terengganu
digubal
 Hakim dipilih dari individu berkelayakan dan
luas pegentahuan agama
Kesultanan Johor

Latar Belakang Pentadbiran

 Kesultanan Johor diperintah oleh keturunan
Bendahara selepas berakhirnya jurai
keturunan Sultan Melaka
 Konflik politik yang berlaku menyebabkan
keturunan Temenggung Daeng Ibrahim
menjadi pemerintah di Johor
 Kemudian diganti oleh anakanda baginda
iaitu Daeng Abu Bakar yang menjadi Sultan
Johor pada 1855.
 Johor mengalami zaman pemodenan
semasa pemerintahan Maharaja Abu Bakar
 Baginda mengasaskan sistem pentadbiran
moden yang cekap dan berkesan
 Mewujudkan Majlis Jemaah Diraja Johor,
Jemaah Menteri dan jabatan-jabatan
kerajaan
 Pembesar kerajaan seperti Dato’ Seri Amar
DIraja dan Dato’ Bentara Dalam
bertanggungjawab membantu pemerintahan
sultan
 Jawatan Menteri Besar dan Setiausaha
Kerajaan diwujudkan bagi melicinkan
pentadbiran

Hubungan Luar Perundangan

 Menjalinkan hubungan dengan Terengganu,  Mengamalkan Undang-Undang Tubuh
Perak, Pahang dan Selangor Kerajaan sebagai aturan dalam
 Turut menjalin hubungan dengan Eropah pemerintahan
dan Jepun
 Kuasa-kuasa ini mengiktiraf kedudukan
Johor

Latihan : Bahagian A
Latihan : Bahagian B

1. Mengapakah Negeri-Negeri Melayu menjalinkan hubungan dengan Siam [4 Markah]

2. Dalam sistem pemerintahan Kesultanan Melayu di Perlis, Kedah, Kelantan, Terengganu

dan Johor terdapat sistem perundangan tersendiri. Apakah kepentingan undang-undang
dalam kehidupan masyarakat [4 Markah]

3. Berikan cadangan anda bagi mewujudkan pentadbiran yang berkesan dalam memajukan Negara
[4 Markah]