SULIT

Muhammad Luqman Hakim bin Suhaimi

Soalan 1

1 Vena Kava
2 Atrium Kanan
3 trikuspid
4 Ventrikel Kanan.
5 semi lunar
6 arteri pulmonari
7 atrium kiri
8 ventrikal kiri
9 bikuspid
10 aorta

@ 2020 Hak Cipta Jabatan.Pendidikan Jasmani - drzul

SULIT

2. Kenal pasti lakaran sistem respiratori di bawah dan labelkan bahagian

organ yang terlibat.

Rongga
) nasal
Hidung
jknk

Farinks
Larinks

Trakea
Paru paru

Bronkus

Bronkiol

Diafragma Alveolus

@ 2020 Hak Cipta Jabatan.Pendidikan Jasmani - drzul

SULIT

BAHAGIAN B

1. Jantung adalah organ yang terpenting dalam badan manusia. Jantung akan berfungsi
pada sepanjang tempoh hayat demi memastikan seseorang manusia dapat hidup
sihat dan sejahtera.

Jelaskan struktur dan fungsi bahagian-bahagian jantung manusia.

Jantung terbina daripada otot jantung atau miorkardium yang diliputi

epikardium di permukaan luarnya dan endokardium di bahagian dalam. Dua ruang
atas iaitu atrium mempunyai dinding otot yang nipis dan keduadua ruang ini
dipisahkan antara satu sama lain oleh septum interatrial. Dinding otot yang
membentuk dua ruang bawah iaitu ventrikel adalah lebih tebal. Septum interventrikel
terdapat di antara kedua-dua ventrikel. Atrium berperanan sebagai ruang penerima
darah. Atrium kanan menerima darah yang kurang beroksigen daripada tisu-tisu
tubuh sementara atrium kiri pula menerima darah yang kaya dengan oksigen dari
paru-paru. Ventrikel pula bertindak sebagai pam yang mengepam keluar darah yang
diterima dari atrium. Ventrikel kanan mengepam darah ke paru-paru sementara
ventrikel kiri mengepam darah ke seluruh bahagian tubuh. Injap-injap yang terletak
antara atrium dan ventrikel dan pada arteri-arteri yang terbit daripada jantung,
membenarkan pengaliran darah pada satu arah sahaja. Injap atrioventrikular (injap
mistral dan trikuspid) hanya membenarkan aliran darah daripada atrium ke ventrikel
sahaja. Injap semilunar pulmonari dan injap semilunar aortik pula menghalang aliran
darah ke belakang yang keluar dari jantung menerusi arteri pulmonari dan aorta.
Dinding otot jantung terdiri daripada lapisan epikardium, miokardium dan
endokardium. Pada jantung terdapat injap atrioventrikular (AV) dan injap semilunar.
Injap atrioventrikular membenarkan darah mengalir ke satu arah sahaja iaitu dari
atrium ke ventrikel dan seterusnya ke arteri. Terdapat dua injap (AV) iaitu injap
trikuspid pada sebelah kanan jantung dan injap bikuspid pada bahagian kiri jantung.
Injap semilunar menghalang pengaliran balik darah dari arteri pulmonary dan aorta.
Setiap injap semilunar mempunyai tiga bucu.

Fungsi organ ini adalah untuk mengepam darah ke seluruh badan. Bagi
menjalankan fungsi ini, ia dilengkapi dengan otot (miokardium) yang kuat dan tahan

@ 2020 Hak Cipta Jabatan.Pendidikan Jasmani - drzul

SULIT

lama kerana jantung bekerja 24 jam sehari tanpa henti. Darah yang dipam
mengandungi oksigen dan nutrisi yang diperlukan oleh sel-sel di seluruh badan.
Tanpa bahan ini, sel-sel tidak akan dapat hidup dan menjalankan fungsinya. Selain
daripada memberi, darah juga berfungsi membawa karbon dioksida dan bahan-
bahan toksik daripada sel-sel terbabit dan dibawa ke organ lain untuk tujuan
detoksifikasi. Secara mudahnya, darah yang dipam oleh jantung melalui dua
peredaran atau litar: peredaran pulmonari dan sistemik.

Peredaran pulmonari. Darah yang mengandungi tinggi karbon dioksida daripada sel-
sel badan masuk ke bahagian kanan jantung (atrium kanan) melalui superior vena
cava (IVC) dan inferior vena cava (IVC). Darah kemudian dipam oleh ventrikel kanan
keluar daripada jantung ke paru-paru melalui arteri pulmonari. Di dalam paru-paru,
karbon dioksida dibuang melalui pernafasan dan oksigen diambil oleh darah.
Kemudian, darah masuk ke bahagian kiri jantung (atrium kiri) melalui vena pulmonari.

Peredaran sistemik. Selepas dipenuhi dengan oksigen, darah akan dipam oleh
ventrikel kiri ke seluruh badan melalui aorta dan pecahannya untuk membekalkan
oksigen. Sampai di sel-sel badan, oksigen akan diambil oleh sel dan karbon dioksida
pula akan dikeluarkan ke dalam darah untuk dibawa semula ke paru-paru.

[20 markah]

2. Peranan utama sistem respiratori manusia adalah untuk membekalkan badan

dengan oksigen dan mengeluarkan gas karbon dioksida. Untuk melakukan tugas ini,
sekurang-kurang terdapat empat acara yang berkaitan dengan repiratori manusia
mesti berlaku secara bersama. Nyatakan empat (4) acara tersebut.

VENTILASI PULMONARI
Respirasi adalah dapat diertikan sebagai proses pertukaran gas dalam badan,
iaitu oksigen (O²) yang diperlukan tubuh untuk metabolisme sel dengan karbon
dioksida (CO²) yang dihasilkan dari metabolisme tersebut dikeluarkan dari tubuh
melalui paru-paru. Respirasi boleh berlaku dalam tiga langkah asas iaitu Ventilasi
Pulmonari, Respirasi Eksternal dan Respirasi Internal. Ventilasi Pulmonari adalah di
mana udara akan disedut masuk dan dihembus keluar dari paru-paru supaya udara
yang berada dalam paru-paru akan sentiasa mengalir. Proses ini juga dikenali
sebagai pernafasan.
Terdapat dua fasa penting dalam Ventilasi Pulmonari iaitu sedutan nafas
(inhalation), proses pergerakan udara masuk ke paru-paru dan yang kedua adalah

@ 2020 Hak Cipta Jabatan.Pendidikan Jasmani - drzul

SULIT

hembusan nafas (exhalation), proses pergerakan udara keluar dari paru-paru.

Perbezaan tekanan yang disebabkan oleh perubahan isipadu paru-paru akan
memaksa udara masuk semasa fasa sedutan nafas dan keluar ketika fasa hembusan
nafas.
Alveoli merupakan salah satu struktur dalam sistem respiratori. Alveoli turut
dikenali sebagai beg udara. Ia diselaputi oleh beribu-ribu kapilari darah yang
membawa CO² untuk proses penyerapan ke dalam alveoli dan membawa O² ke
sistem peredaran darah. Ciri-ciri yang terdapat pada alveoli adalah kecil, lembap,
berdinding nipis, dan setiap kapilari mempunyai banyak beg udara. Fasa sedutan
nafas adalah merupakan proses di mana udara masuk ke dalam paru-paru. Justeru
itu, untuk membolehkan udara masuk ke dalam paru-paru, tekanan di alveoli mestilah
rendah daripada tekanan di atmosfera.
Keadaan ini boleh dicapai dengan meningkatkan isipadu paru-paru. Paru-paru
pula mestilah mengembang untuk meningkatkan isipadu paru-paru dan merendahkan
tekanan udara di dalam paru-paru. Salah satu otot yang terlibat adalah diafragma di
mana pengecutan otot diafragma akan menyebabkan ia mendatar dan meningkatkan
dimensi toraks rongga. Dalam pernafasan normal, diafragma akan menurun
sebanyak 1 cm, dan menghasilkan tekanan udara sebanyak 1 hingga 3 mmHg. 75%
udara yang masuk ketika sedutan nafas adalah terhasil daripada pengecutan otot
diafragma.

PERNAFASAN DALAMAN
Pertukaran gas antara darah dan tisu metabolizing disebut sebagai pernafasan
dalaman. Tisu seperti otot rangka memerlukan oksigen untuk menjalankan
pernafasan sel dimana sel menghasilkan tenaga dalam bentuk ATP dengan
membakar makanan, terutama glukosa. ATP digunakan untuk memacu fungsi
selular. Pernafasan selular berlaku di mitokondria. Karbon dioksida dihasilkan
sebagai sisa semasa respirasi selular. Jadi, metabolizing sel-sel dalam tisu
mempunyai permintaan tinggi untuk oksigen manakala karbon dioksida akan
dikeluarkan dari sel-sel. Iaitu, tekanan separa oksigen adalah rendah dan karbon
dioksida tinggi dalam tisu. Tetapi dalam darah, tekanan separa oksigen adalah tinggi
dan karbon dioksida rendah. Oleh itu, oksigen membubarkan darah ke dalam tisu
sementara karbon dioksida meresap dari tisu ke dalam darah. Tekanan separa
oksigen (PO2) adalah 100 mmHg dan ia adalah 40 mmHg dalam sel-sel tisu.
Pertukaran oksigen terus sehingga keseimbangan terjadi di kedua-dua belah
membran pernafasan dalam tisu. Oleh itu, PO terakhir2 dalam darah menjadi 40

@ 2020 Hak Cipta Jabatan.Pendidikan Jasmani - drzul

SULIT

mmHg. Pertukaran gas berlaku di kapilari darah tisu. Darah yang berkhasiat oksigen
ini dibawa ke paru-paru melalui jantung oleh urat.

PERNAFASAN LUARAN
Pertukaran gas di paru-paru dirujuk sebagai pernafasan luaran. Satu sisi membran
pernafasan, udara alveolar terletak di luar badan. Darah yang berkurang oksigen,
yang diangkut dari metabolizing tisu, mengalir melalui kapilari pulmonari di mana
oksigen membelah dari udara alveolar ke dalam darah. Karbon dioksida melepaskan
darah ke udara alveolar. Tekanan separa oksigen (PO2) dalam darah meningkat
sehingga 100 mmHg. Tekanan separa karbon dioksida (PCO2) dalam darah adalah
45 mmHg manakala udara alveolar adalah 40 mmHg. Oleh itu, pertukaran karbon
dioksida berlaku dari darah ke udara alveolar. Kedua-dua pertukaran oksigen dan
karbon dioksida berlaku sehingga keseimbangan setiap gas dibentuk. PO terakhir2
adalah 100 mmHg dan PCO2 adalah 40 mmHg dalam darah yang meninggalkan
paru-paru. Oleh itu, darah yang meninggalkan paru-paru dipanggil darah kaya
oksigen. Ini darah kaya oksigen mengalir ke tisu metabolizing, menanggapi
permintaan tinggi oksigen mereka. Kedua-dua oksigen dan karbon dioksida diangkut
melalui darah dengan mengikat hemoglobin, yang terdapat dalam sel darah merah.
Sebahagian daripada karbon dioksida diangkut dengan melarutkan plasma juga.

@ 2020 Hak Cipta Jabatan.Pendidikan Jasmani - drzul

SULIT

Proses pengangkutan gas oleh darah

Darah beroksigen diangkut ke sel-sel tisu badan. Sel-sel ini akan menggunakan
oksigen. Sel-sel tisu badan akan membebaskan karbon dioksida ke dalam darah dan
diangkut ke paru-paru. Oksigen diangkut melalui dua cara iaitu Oksigen larut di
dalam plasma dan Melalui perlarutan dengan hemoglobin untuk membentuk
oksihemoglobin Pengangkutan karbon dioksida. Karbon dioksida diangkut melalui
tiga cara iaitu Pelarutan dalam plasma, Bikarbonat, Gabungan dengan hemoglobin
untuk membentuk karbominohemoglobin.

[20 markah]

@ 2020 Hak Cipta Jabatan.Pendidikan Jasmani - drzul