Materi Metode Cramer PDF
Materi Metode Cramer PDF
Pada bab sebelumnya telah dibahas tentang penyelesaian system persamaan linear dengan
menggunakan metode grafik, metode eliminasi, dan metode substitusi. Pada bab ini, kita
ax + by = e
cx + dy = f
matriks berikut.
a b x e
c d y f
Persamaan matriks ini dapat kita selesaikan dengan menggunakan sifat berikut :
Contoh:
3x - 4y = 5
5x + 6y = 1
Penyelesaian:
Terlebih dahulu, ubah sistem persamaan linear tersebut menjadi persamaan matriks berikut.
3 4 x 5
5 6 y 1
A X B
3 4
A 18 20 38
5 6
Penyelesaian sistem persamaan linear tersebut dapat kita tentukan dengan cara berikut.
1 6 4
A 1
38 5 3
17
x 1 6 4 5 19
y 38 5 3
1 11
19
1
A A B
17 11
jadi , x dan y
19 19
Selain dengan cara di atas, sistem persamaan linear dapat juga diselesaikan dengan
A1 A2 Aj
Jika AX=B maka x1 , x2 , , x j
A A A
Aj adalah matriks yang didapat dengan mengganti elemen-elemen pada kolom-j dari matriks
Contoh:
3x - 4y = 5
5x + 6y = 1
Penyelesaian:
3 4
A 38
5 6
5 4
A1 34
1 6
3 5
A2 22
5 1
A1 34 17 A2 22 11
jadi x dan y
A 38 19 A 38 19
17 11
x dan y
19 19
a 11 a 12 a 13 b1 a 12 a 13 a 11 b1 a 13 a 11 a 12 b1
D a 21 a 22 a 23 Dx 1 b 2 a 22 a 23 Dx 2 a 21 b2 a 23 Dx 3 a 21 a 22 b3
a 31 a 32 a 33 b3 a 32 a 33 a 31 b3 a 33 a 31 a 32 b3
Dx 1 Dx 2 Dx 3
Maka x1 = x2 = x3 =
D D D
Contoh soal Penyelesaian Sistem Persamaan Linear dengan Aturan Cramer
Jawab :
1 1 2 1 1
D=
2 1 1 2 1
1 2 2 1 2
= (2+1+8) - (-2-2+4) = 11 – 0 = 11
6 1 2 6 1
D x1 =
3 1 1 3 1 = (12+1+12)-(-12+6-2)=25-(-8)=25+8=33
1 2 2 1 2
1 6 2 1 6
D x2=
2 3 1 2 3 = (6+6-4)-(1+24-6)=8-19=-11
1 1 2 1 1
1 1 6 1 1
D x3=
2 1 3 2 1 = (-1-3+24)-(6-2-6)=20+2=22
1 2 1 1 2
x1 = Dx1 / D = 33/11 = 3
x2 = D x2/ D = -11/11 = -1
x3 = D x3/ D = 22/11 = 2
2. Tentukan Selesaikan Aturan Metode Cramer
x - 2y + z = 3
2x - 3y + 4z = 13
-3x + 5y + 2z = 5
Jawab :
1 2 1
D=
2 3 4 = (-6+24+10) - (20-8+9) = 28-21 = 7
3 5 2
3 2 1
Dx =
13 3 4 =(-18-40+65) – (60-52-15) = 7- (-7) = 14
5 5 2
1 3 1
Dy =
2 13 4 =(26-36+10) – (20+12-39) = (0)- (-7) = 0+7=7
3 5 2
1 2 3
Dz =
2 3 13 =(-15+78+30) – (65-20+27) = 93 – (72) = 21
3 5 5
x = Dx/D = 14/7= 2
y = Dy/D = 7/7 = 1
z = Dz/D = 21/7 = 3
Jawab :
1 2 1
D=
2 3 2 = (6+4-4)-(-4-8-3)=6-(-15)=6+15=21
1 2 2
4 2 1
D x1=
1 3 2 = (24+24-2 )-(-16-4-18 )=46-(-38)=46+38=84
6 2 2
1 4 1
D x2=
2 1 2 = (-2+8+12)-(12-16+1)=18-(-3) =18+3=21
1 6 2
1 2 4
D x3=
2 3 1 = ( 18-2+16)-(2-24+12)=32-(-10)=32+10=42
1 2 6
x1 = D x1 /D = 84/21=4
x2 = D x2 /D = 21/21=1
x3 = D x3 /D = 42/21=2
Jawab :
1 1 2
D=
2 1 1 = (2+1+8)-(-2+4-2)=11-0=11
1 2 2
6 1 2
Dx1 =
3 1 1 = (12+1+12)-(-12+6-2)=25-(-8)=25+8=33
1 2 2
1 6 2
D x2=
2 3 1 = (6+6-4)-(1+24-6)=8-19=-11
1 1 2
1 1 6
D x3=
2 1 3 = (-1-3+24)-(6-2-6)=20+2=22
1 2 1
x1 = Dx1 / D = 33/11 = 3
x2 = D x2/ D = -11/11 = -1
x3 = D x3/ D = 22/11 = 2
1 2 1
D=
2 3 4 = (-6+24+10) - (20-8+9) = 28-21 = 7
3 5 2
3 2 1
Dx =
13 3 4 =(-18-40+65) – (60-52-15) = 7- (-7) = 14
5 5 2
1 3 1
Dy =
2 13 4 =(26-36+10) – (20+12-39) = (0)- (-7) = 0+7=7
3 5 2
1 2 3
Dz =
2 3 13 =(-15+78+30) – (65-20+27) = 93 – (72) = 21
3 5 5
x = Dx/D = 14/7= 2
y = Dy/D = 7/7 = 1
z = Dz/D = 21/7 = 3
2 4 3
A 1 1 5
2 0 1
jawab:
a) Minor
3 5 2 5 2 3
M11 = 3-0 =3 M12 = 2-20 =-18 M13 = 0-12 =-12
0 1 4 1 4 0
2 3 1 3 1 2
M21 = 2-0 =2 M22 = 1-12 =-11 M23 = 0-8 =-8
0 1 4 1 4 0
2 3 1 3 1 2
M31 = 10-9 =1 M32 = 5-6 =-1 M33 = 3-4=-1
3 5 2 5 2 3
a) Kofaktor
Matriks Kofaktor:
3 18 12
Cij 2 11 8
1 1 1
c. Adjoint A = [ Cij]T
3 2 1
Adj ( A) 18 11 1
12 8 1
d) Determinan A = |A| = a11 M11 - a12 M12 + a13 M13 =1(3) – 2(-18) + 3 (-12) = 3+36-36=3
e) Invers matriks A =