Anda di halaman 1dari 8

WACAN EKSPOSISI

Wacan eksposisi yaiku salah sawijining wacana sing bisa mbudidaya


ngandharake pokok pikiran sing tujuane njembarake wawasan utawa
pangerten sing maca.
Ciri-ciri wacan eksposisi :
Arupa wacan informasi
Ana gambar, grafik, karo tabel sing magepokan karo isiwacan
Wasananing wacan ana penjelasan
Wacan eksposisi adate digunakake kanggo mbabar kawruh utawa ilmu,
definisi, pangerten, cak-cakan sawijining kagiyatan, metode, cara, lan proses
dumadi sawijining kadadeyan utawa bab.
Jenis Wacan eksposisi :
1. Wacan sing nuduhake proses
2. Wacan sing nuduhake tuladha
3. Wacan sing nuduhake sebab akibat
Carane nulis wacaneksposisi:
1. Nemtokake underaning perkara(tema)
2. Nemtokaketujuan
3. Ngumpulake data saka maneka sumber
4. Nyusun cengkrongan (kerangka) sing cocog karo underan sing dipilih
5. Ngrembakakake (mengembangkan) cengkrongan dadi paragraph eksposisi

STRUKTUR TEKS EKSPOSISI


A. Tesis Atau Pernyataan Pendapat
Tesis adalah suatu bagian yang mempunyai isi berupa sudut pandang dari
penulis terhadap setiap masalah yang akan dibahas topiknya. Sebuah tesis pasti
berdasarkan dari suatu bentuk pernyataan yang nantinya akan diperkuat dengan
sebuah argumen.Bagian ini sangatlah penting untuk menyusun contoh teks
eksposisi dan biasanya muncul di awal teks eksposisi walaupun ada kemungkinan
kita bisa menjumpainya di bagian akhir.

B. Argumentasi
Argumentasi adalah suatu bentuk alasan atau bukti yang digunakan dalam
mengokohkan atau memperkuat pendapat dalam sebuah tesis, walaupun pada
prakteknya argumentasi dapat digunakan untuk menyanggah bahkan menolak
sebuah pernyataan. Argumentasi dapat berupa pernyataan umum atau berupa data
dari hasil penelitian para ahli yang sumbernya dapat dipercaya.

C. Penegasan Ulang Pendapat


Bagian ini merupakan sebuah kesimpulan yang menegaskan kembali dari
tesis yang dibicarakan di awal teks eksposisi dan penguat argumentasi yang
ditunjang oleh fakta.

KAWRUH KAGUNAN BASA


Purwakanthi
1. PangertenePurwakanthi

Purwa tegese wiwitan, lan kanthi tegese gandeng.


Purwakanthi yaiku runtute swara ing ukara, wanda uga tembung
kang kapisan nggandheng wanda utawa tembung ingsaburine.
2. JinisengPurwakanthi

Purwakanthi guru swara : Purwakanthi kang swarane runtut.


Tuladha : Gliyak-gliyak tumindak, alon-alon asalkelakon.
Purwakanthi guru sastra : Purwakanthi kang rutut sastrane utawa
tulisane. Tuladha : Dasare wong jejodhoan yaiku bobot, bibit, lanbebet.
Purwakanthi guru basa/lumaksita : Purwakanthi kang tembunge ing
ukara sadurunge dibaleni maneh ing ukara candhake.
Tuladha : Witing klapa, klapa mudha saupama. Salugune mung mardi reh
raharja.
Parikan
1. PengerteneParikan
Parikan(pantun) yaiku tetembungan utawa unen-unen kang nduweni
pathokan utawa paugeranajeg.
2. Ciri-ciri/AncasingParikan
Cacahe wanda ukara sepisan, kudu pada kalian ukara kapindho.
Tibaning swara ukara sepisan, kudu padha kalian ukara kapindho.
Ukara ngarep pambuka, ukara sapiturute isi(wose).
Bisa kedadean saka rong gatra utawa patang gatra.
Bisa kedadean saka patang wanda saben gatra uga wolung wanda saben
sagatra.
3. Tuldha Parikan
Kedadean saka rong gatra
Ngaji quran, saben dino.
Digoda setan, orapapa.

Mangan kupat, jangane santen.


Menawi lepat, nywun pangapunten

Kedadean saka patanggatra


Saiki wes wulan pasa,
Weteng lesu krucuk-krucuk,
Saiki pancen urip rekasa,
Tapi mengko aja njaluk.

Wangsalan
1. Pangertene

Wangsulan yaiku unen-unen kang saempar kaliyan cangkriman, nanging


batangane (wangsulane) wis dikandhakake nanging ora kanthi cetha.
2. Tuladhane

Jenang gula, kowe ajalali.


Tegese: Jenang gula arane glali, mula bisa dadi tembung lali.
Njanur gunung, kadingaren kok wisrawuh.
Jangan gori, nganti judheg anggonkungrasakake.

Basa Rinengga
Basa rinengga inggih menika basa kang kalebu susatra rinacik mawa basa
kang endah. Endahing karangan di damel sarana isi kang narik kawigaten lan
nyenengake serta basa kang edi peni.

JENIS-JENIS SENI PERTUNJUKAN JAWA TENGAH


Kethoprak
Wayang kulit
Wayang Wong
Sendra Tari
Tari
Lsp
HAL-HAL YANG PERLU DIPERHATIKAN DALAM MENYUNTING YAITU:
1. Ejaan. Editor atau penyunting akan melihat teks tersebut menggunakan aturan
ejaan yang disempurnakan atau tidak, jika tidak maka harus disesuaikan. Contoh:
mentiup merupaka kata yang imbuhan yang salah. Dalam aturan imbuhan me-,
jikan bertemu dengan huruf “t”, maka “t” menjadi hilang. Sehingga kata
“mentiup” disunting menjadimeniup.
2. Tanda baca. Penggunaan tanda baca seperti tanda titik (.), tanda koma (,), tanda
petik (“....”) harus memiliki ketepatan, sehingga perlu diperhatikan juga jika
sedang menyunting teks. Contoh: penulisan Mei Rukmana SPd. Memiliki
kesalahan dalam penggunaan tanda baca. Penulisan yang sesuai dengan kaidah
EYD yaitu setelah nama menggunakan tanda koma, dan penulisan gelar
dipisahkan dengab tanda titik, seperti berikut Mei Rukmana,S.Pd.
3. Diksi. Pemilihan kata atau diksi juga harus diperhatikan, mengingat jenis tulisan
yang sifatnya formal atu tidak penyuntin akan menggunakan diksi yang
maknanya lebih halus atau menggunakan makna dentasi atau konotasi untuk
menyampaikan maksud yang ingindiutarakan.
4. Kalimat. Keefektifan kalimat seperti susunan S-P-O-K ataulainnya.
5. Sistematika penulisan. Penulisan paragraf atau teks, mulai dari enumerisasi
ataulainnya.
6. Kebenaran konsep. Dalam teks biasanya ditemukan konsep-konsep ilmiah,
penynting aka melihat hal tersebut yang dicantumkan benar atautidak
A. Tuladha Teks eksposisi (Permodelan)
Jathilan
Pagelaran jathilan minangka tontonan uga ana nilai-nilai kang bisa aweh
pawulangan. Nganti saiki jathilan isih disenengi wong akeh. Pagelaran jathilan
asring dianakake ana ing acara hajatan, pengetan-pengetan hari nasional lan uga
keagamaan. Jathilan sawijining kabudayan kang nyawijikaken antarane tari lan
mistis. Kabudayan iki diparagakake kanthi piranti arupa jaranan saka pring.
Pagelaran jathilan kawiwitan kanthi tari-tarian dening para paragane
kanthi alon-alon, namung gerakane saya suwe saya banter, ngenut suarane
gamelan. Gamelane arupa kendhang, kenong, gong, lan slompret. Uga diiringi kanthi
tembang-tembang kang isine supaya manungsa tumindak becik.
Sawise sawetara nari, paraga jathilan biasane mulai kerasukan bangsa
alus, sinambi terus nari ngiringi suarane gamelan. Narine akeh kang tumindak kaya
lakune kewan, kaya dene kethek, macan, ula, lan liya-liyane. Ana ing pagelaran
jathilan biasane uga ana pawang bangsa alus kanggo ngendhalikake bangsa alus
mau, uga kanggo ngetokake bangsa alus saka paraga jathilan. Biasane nalika
kerasukan, para paraga jejaluk sesajen arupa maneka warna kaya ta, gedhang,
cengkir klapa ijo, maneka kembang, menyan, lansapanunggalane.
Kang ndadekake narik kawigaten masyarakat maneh tumrap kabudayan
jathilan yaiku anane atraksi kang nggegirisi kaya ta mangan beling, silet, lan
ngonceki klapa nganggo untu. Sakliyane kuwi, bab kang narik kawigaten yaiku
panganggone para paraga jathilan kang arupa gelang sikil, gelang tangan, lan
topeng. Pagelaran jathilan kebak ngemot unsur-unsur hiburan uga babagan
agama, sebab sakdurunge pagelaran kawiwitan si pawang tansah nyuwun
keslametan.

Anda mungkin juga menyukai