Anda di halaman 1dari 4

Pelajaran 6 ‫الدرس السادس‬

SOLAT QASAR
‫صالة القصر‬
Definisi Solat Qasar
(‫ )القصر‬dari sudut bahasa : menjadikan sesuatu lebih sedikit daripada ‫تعريف صالة القصر‬
asalnya. .‫ جعل الشيء أقل مما كان عليو‬: ‫القصر لغة‬
Dari sudut istilah syarak : Menunaikan solat 4 rakaat (solat Zohor, Asar dan .‫ أداء الصالة الرابعية (الظهر والعصر والعشاء) ركعتني‬: ‫شرعا‬
Isyak) secara 2 rakaat.

Dalil disyariatkan Solat Qasar


‫دليل مشروعية صالة القصر‬
Firman Allah swt: : ‫قولو تعاىل‬
“Dan apabila kamu musafir di muka bumi, maka kamu tidaklah berdosa
mengqasarkan (memendekkan) sembahyang jika kamu takut diserang oleh ‫الص َال ِة إِ ْن ِخ ْفتُ ْم أَ ْن يَ ْفتِنَ ُك ُم‬
َّ ‫ص ُروا ِم َن‬
ُ ‫اح أَ ْن تَ ْق‬ٌ َ‫س َعلَْي ُك ْم ُجن‬ ِ ِ َ ‫َوإِ َذا‬
َ ‫ضَربْتُ ْم ِف ْاْل َْرض فَلَْي‬
orang-orang kafir. Sesungguhnya orang-orang kafir itu adalah musuh yang
‫ين َكانُوا لَ ُك ْم َع ُد ًّوا ُمبِينًا‬ ِ ِ ِ َّ
amat nyata bagi kamu”. (surah an Nisa’ : 101) ]ٔٓٔ :‫[سورة النساء‬ َ ‫ين َك َف ُروا إ َّن الْ َكاف ِر‬
َ ‫الذ‬
Hadis:
Daripada Ya’la bin Umaiyah berkata: Aku bertanya pada Umar bin Al-Khattob
:‫احلديث‬
tentang ayat: ﴾maka kamu tidaklah berdosa mengqasarkan (memendekkan) ‫ص ُروا ِم َن‬
ُ ‫اح أَ ْن تَ ْق‬
ٌ َ‫س َعلَْي ُك ْم ُجن‬
َ ‫ فَلَْي‬:‫ قلت لعمر بن اخلطاب‬:‫عن يعلى بن أمية قال‬
sembahyang jika kamu takut diserang oleh orang-orang kafir﴿. Padahal kini
‫عجبت منو‬ ‫عجبت مما‬ :‫ين َك َف ُروا فقد أمن الناس فقال‬ ِ َّ ِ ِ ِ ِ َّ
َ ُ َ ‫الص َالة إ ْن خ ْفتُ ْم أَ ْن يَ ْفتنَ ُك ُم الذ‬
orang ramai telah benar-benar aman?” Umar manjawab : “Aku juga rasa
hairan tentang apa yang menjadi kehairanan kamu itu, kemudian aku
menanyakannya kepada Rasulullah saw. Lalu baginda menjawab : "Qasar itu .‫ فاقبلوا صدقتو‬،‫ صدقة تصدق هللاُ هبا عليكم‬:‫ فقال‬،‫رسول هللا ملسو هيلع هللا ىلص عن ذلك‬ ُ ‫فسألت‬ ُ
merupakan sedekah yang diberikan Allah kepada kamu semua, maka
terimalah sedekah-Nya” ]‫[رواه مسلم‬
(hadis riwayat Muslim)

Hukum Solat Qasar ‫حكم صالة القصر‬


 Qasar solat 4 rakaat (Memendekkannya menjadi 2 rakaat) dengan
syarat-syaratnya adalah harus dan tidak wajib. Solat secara tamam (4 ‫ إال إذا كان‬،‫ فاالمتام أفضل‬.‫قصر الصالة الرابعية بشروطو جائز وليس واجبا‬ 
rakaat) adalah lebih baik, kecuali apabila perjalanan itu lebih dari tiga
marhalah, maka yang lebih baik adalah solat Qasar kerana mengikut .‫ فاْلفضل القصر لالتباع‬،‫السفر أكثر من ثالث مراحل‬
sunah nabi saw.
 orang yang sentiasa bermusafir secara umum seperti pemandu bas .‫ فاإلمتام أفضل لو‬،‫وأما من يدمي السفر مطلقا كسائق اْلتوبيس لسفر طويل‬ 
untuk perjalanan yang jauh, maka solat secara tamam (4 rakaat)
adalah lebih baik baginya.
‫ كيلو مرتا‬ٜٓ – ٛٓ ‫والسفر الطويل ىو مرحلتان فأكثر وتساوي اليوم حوايل‬ 

 Perjalanan yang jauh ialah dua marhalah atau lebih. Ukuran sekarang .‫فصاعدا‬
ianya menyamai sekitar 80-90 kilometer atau lebih.
Orang yangbermusafir ‫املسافر‬
Perjalanan yang singkat Wajib solat secara tamam (4 rakaat)
‫وجوب اإلمتام‬ ‫السفر القصري‬
80 - 120 km harus solat secara qasar (2 rakaat)
atau tamam (4 rakaat) ‫جواز القصر واإلمتام‬ ‫ – ٕٓٔ كيلو مرتا‬ٛٓ
120 km atau lebih Solat secara qasar itu lebih baik
‫القصر أفضل‬ ‫ٕٓٔ كيلو مرتا فصاعدا‬
** info penting

Solat Qasar mula disyariatkan pada tahun 4 hijrah, seperti yang dikatakan
‫** معلومات هتمك‬
oleh Ibnu al-Athir r.a. Ada pendapat mengatakan ianya disyariatkan pada ‫ وقيل ِف السنة الثانية ِف‬.‫شرع القصر ِف السنة الرابعة من اذلجرة كما قال ابن اْلثري هنع هللا يضر‬
tahun kedua di bulan Rabi’ul awwal.
.‫ربيع اْلخر منها‬
Solat Jamak mula disyariatkan pada tahun 9 hijrah semasa peperangan Tabuk.
.‫وشرع اجلمع ِف السنة التاسعة من اذلجرة ِف غزوة تبوك‬

KUANTAN 90 KM KUANTAN 90 KM
PEKAN 150 KM PEKAN 150 KM

Soalan : Manakah solat yang lebih baik dalam perjalanan seperti di atas: solat
qasar atau solat tamam?
‫ القصر أو اإلمتام؟‬:‫ أيهما أفضل ِف السفر‬-‫س‬
‫ وإذا كانت ثالث‬.‫ فاْلفضل اإلمتام‬،‫ إذا كانت مسافة السفر مرحلتني ومل يبلغ ثالاث‬-‫ج‬
Jawapan : Jika jarak perjalanan adalah dua marhalah dan tidak sampai tiga
marhalah, maka solat yang lebih baik adalah solat secara tamam. Sekiranya .‫ فالقصر أفضل‬،‫مراحل فأكثر‬
perjalanan itu tiga marhalah atau lebih, maka solat qasar adalah lebih baik.

Syarat sah solat Qasar


‫شروط صحة صالة القصر‬
1. Perjalanan itu adalah perjalanan yang jauh, iaitu dua marhalah yang
menyamai 80-90 kilometer atau lebih.
.‫ كيلو مرتا فصاعدا‬ٜٓ – ٛٓ ‫ وىو مرحلتان ويساوي‬.‫أن يكون السفر طويال‬ .ٔ
2. Perjalanan itu menuju ke tempat tertentu, maka tidak boleh solat .‫قصر على اذلائم الذي ال يعرف مقصده‬ َ ‫ فال‬،‫أن يقصد موضعا معينا‬ .ٕ
qasar bagi orang kebingungan yang tidak tahu tempat tujunya.
3. Perjalanan itu adalah perjalanan yang diharuskan, maka tidak boleh .‫سافر ْلجل معصية‬
َ ‫قصر على من‬ َ ‫ فال‬،‫أن يكون السفر مباحا‬ .ٖ
solat qasar bagi orang musafir kerana tujuan maksiat
4. Seseorang itu keluar melepasi tempat kediamannya .‫أن جياوز موضع اإلقامة‬ .ٗ
5. Berterusan perjalanan sehingga selesai solat tersebut. Sekiranya
seseorang itu menjadi orang yang bermukim dipertengahan solatnya, .‫ أمتها أربعا‬، ‫ فلو صار مقيما أثناء الصالة‬.‫دوام السفر إىل متام الصالة‬ .٘
maka dia hendaklah solat secara tamam 4 rakaat
6. Niat qsar ketika takbiratul ihram.
7. Tidak mengikut imam yang bermukim pada mana-mana bahagian
.‫ نية القصر عند تكبرية اإلحرام‬.ٙ
solatnya. .‫ أن ال يقتدي مبقيم ِف جزء من الصالة‬.ٚ
8. Menjaga/memelihara daripada perkara yang menafikan niat qasar
sepanjang solat seperti niat solat secara tamam, niat bermukim ‫ كنية اإلمتام أو نية اإلقامة أثناء‬،‫ التحرز عما يناِف نية القصر ِف دوام الصالة‬.ٛ
dipertengahan solatnya atau syak pada niat qasarnya.
.‫الصالة أو شك ِف نية القصر‬
Lafaz Niat solat Qasar

 Sahaja aku solat fardu zohor 2 rakaat qasar (imam / makmum) tunai
‫لفظ نية صالة القصر‬
kerana Allah Taala. .‫ مأموما) أداء هلل تعاىل‬/ ‫ أصلي فرض الظهر ركعتني قصرا (إماما‬
 Sahaja aku solat fardu Asar 2 rakaat qasar (imam / makmum) tunai
kerana Allah Taala. .‫ مأموما) أداء هلل تعاىل‬/ ‫أصلي فرض العصر ركعتني قصرا (إماما‬ 
 Sahaja aku solat fardu Isyak 2 rakaat qasar (imam / makmum) tunai
kerana Allah Taala. .‫ مأموما) أداء هلل تعاىل‬/ ‫أصلي فرض العشاء ركعتني قصرا (إماما‬ 

Cara solat Qasar


‫كيفية صالة القصر‬
Solat Qasar adalah seperti solat tamam dari sudut syarat dan rukun solatnya,
kecuali di sana terdapat perbezaan antara keduanya seperti perkara berikut:
‫ إال أن ىناك فروقا بينهما‬،‫صالة القصر مثل صالة التمام من حيث شروط الصالة وأركاهنا‬
:‫كاآلتية‬
Solat Qasar Solat Tamam
Ditunaikan semasa Ditunaikan ketika waktu ‫صالة التمام‬ ‫صالة القصر‬
perjalanan jauh yang harus Waktunya biasa dan semasa
(dibenarkan syarak) bermukim ‫تؤدى ِف أوقات عادية وِف اإلقامة‬ ‫الوقت‬ ‫تؤدي ِف السفر الطويل ادلباح‬
Rukhsah (kelonggaran Azimat (kewajipan
syarak)
Hukumnya
syarak)
‫عزمية‬ ‫احلكم‬ ‫رخصة‬
2 rakaat Bilangan rakaatnya 4 rakaat ‫أربع ركعات‬ ‫عدد ركعات‬ ‫ركعتان‬
Tidak mengikut orang yang Boleh mengikut orang
solat tamam Mengikut (imam) yang solat tamam atau ‫مبتم أو قاصر‬
ّ ‫جيوز أن يقتدي‬ ‫االقتداء‬ ‫مبتم‬
ّ ‫ال يقتدي‬
solat qasar
Sahaja aku solat fardu zohor Sahaja aku solat fardu
‫أصلي فرض الظهر أربع ركعات أداء‬ ‫لفظ النية‬ ‫أصلي فرض الظهر ركعتني قصرا‬
2 rakaat qasar tunai kerana zohor 4 rakaat tunai .‫هلل تعاىل‬ .‫أداء هلل تعاىل‬
Allah Taala kerana Allah Taala
‫أصلي فرض العصر أربع ركعات أداء‬ ‫أصلي فرض العصر ركعتني قصرا‬
Sahaja aku solat fardu Asar 2 Sahaja aku solat fardu
rakaat qasar tunai kerana Lafaz niatnya Asar 4 rakaat tunai .‫هلل تعاىل‬ .‫أداء هلل تعاىل‬
Allah Taala. kerana Allah Taala
‫أصلي فرض العشاء أربع ركعات أداء‬ ‫أصلي فرض العشاء ركعتني قصرا‬
Sahaja aku solat fardu Isyak Sahaja aku solat fardu
.‫هلل تعاىل‬ .‫أداء هلل تعاىل‬
2 rakaat qasar tunai kerana Isyak 4 rakaat tunai
Allah Taala. kerana Allah Taala
Pelaksanaan amali solat jamak
‫تطبيق عملية صالة القصر‬
Solat Qasar secara bersendirian ‫ صالة القصر منفردا‬
1. Lafaz niat: Sahaja aku solat fardu zohor 2 rakaat qasar tunai kerana
Allah Taala. .‫ أصلي فرض الظهر ركعتني قصرا أداء هلل تعاىل‬:‫ لفظ النية‬.ٔ
2. Menyempurnakan solat dengan membaca surah al Fatihah, rukuk,
sujud dan sebagainya sehingga memberi salam. .‫ يتم الصالة ابلقراءة والركوع والسجود وغري ذلك حىت يسلم‬.ٕ
Solat Qasar secara berjemaah ‫ صالة القصر مجاعة‬
1. Lafaz niat: Sahaja aku solat fardu zohor 2 rakaat qasar (imam /
makmum) tunai kerana Allah Taala.
.‫ مأموما) أداء هلل تعاىل‬/ ‫ أصلي فرض الظهر ركعتني قصرا (إماما‬:‫ لفظ النية‬.ٔ
2. Mereka menyempurnakan solat dengan membaca surah al Fatihah, .‫يتمون الصالة ابلقراءة والركوع والسجود وغري ذلك حىت يسلّموا‬
ّ .ٕ
rukuk, sujud dan sebagainya sehingga memberi salam.

Masalah yang berkaitan ‫املسائل املتعلقة‬


* Orang yang solat qasar mengikut imam yang solat tamam ‫اقتداء القاصر ابملتم‬
Apabila orang yang bermusafir mengikut orang yang bermukim walaupun
sebentar sahaja, tidak boleh baginya qasar solat. Bahkan dia wajib
.‫يتم الصالة أربعا‬
ّ ‫ بل عليو أن‬.‫ ال جيوز لو القصر‬،‫إذا اقتدى مسافر مبقيم ولو حلظة‬
menyempurnakan solat 4 rakaat. ‫القاصر ينوي اإلقامة أثناء قصره‬
* Orang yang solat qasar niat bermukim semasa solat qasar dilakukan ‫ وىكذا إذا‬.‫ وجب عليو أن يتمها أربعا‬،‫إذا نوي ادلسافر اإلقامة أثناء الصالة ادلقصورة‬
Apabila orang yang bermusafir niat bermukim semasa solat diqasarkan, maka
dia wajib menyempurnakan solat 4 rakaat. Begitu juga apabila dia syak .‫شك ِف قصره‬
tentang solat qasarnya.
‫السفر للنزهة‬
* Musafir dengan tujuan bersiar-siar
‫ فمنهم من قال بعدم جواز القصر إذا كان‬.‫اختلف الفقهاء ِف السفر ْلجل النزىة‬
ulamak fekah berbeza pendapat tentang musafir dengan tujuan bersiar-siar ‫ وأما إن كان السفر للنزىة وإراحة القلب وانبساط الصدر وزايرة‬.‫السفر للنزىة فقط‬
(berseronok). Ada di antara mereka yang mengatakan tidak boleh solat qasar
apabila musafir itu dengan tujuan bersiar-siar sahaja. Namun sekiranya ‫ ولذلك ينبغي للمسافر أن يصحبو نية صاحلة‬.‫ فيجوز لو القصر‬،‫اْلقارب واْلصدقاء‬
musafir dengan tujuan bersiar-siar, menenangkan jiwa, melapangkan dada,
melawat saudara-mara dan rakan-rakannya, maka harus baginya solat qasar. .‫ومشروعة إذا أراد أن يسافر‬
Oleh itu, orang musafir perlu menyertakan niat yang sesuai dan dibenarkan
syarak apabila ingin melakukan perjalanan.
‫* القيمة‬
* Nilai Mulia .‫ الشكر على نعمة الرخصة‬.ٔ
1. Bersyukur atas nikmat rukhsah .‫ وجوب احملافظة على الصلوات اخلمس ِف كل أحوال‬.ٕ
2. Wajib memelihara solat lima waktu dalam semua keadaan.
3. Bermusafir dan sakit tidak akan menggugurkan (kewajipan) solat. .‫السفر وادلرض ال يسقطان الصالة‬

Anda mungkin juga menyukai