RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN

Satuan Pendidikan : SMA Negeri 1 Bangkalan

Mata Pelajaran : Bahasa Madura
Kelas/Semester : X/ I
Materi Pokok : Teks nonsastra (artikel)
Alokasi Waktu : 4 JP (2 Pertemuan)

Kompetensi Dasar Indikator Pencapaian Kompetensi

3.1 Menganalisis teks nonsastra 3.1.1 Memahami teks artikel.
(berita, artikel, laporan, dan 3.1.2 Menjelaskan struktur artikel
lainnya) secara lisan dan tulis. 3.1.3 Memerinci jenis artikel.
3.1.4 Menganalisis isi artikel.

4.1 Menginterpretasi isi teks nonsastra
secara lisan dan tulis.
4.1.1 Menentukan tekhnik membaca ekspresif
teks artikel
4.1.2 Menerangkan tekhnik meringkas artikel
4.1.3 Mendemonstrasikan tekhnik menulis
artikel

A. Tujuan Pembelajaran
Melalui langkah pembelajaran Inquiry Learning dengan sintak: mengamati teks artikel , mengajukan
pertanyaan, mengajukan jawaban sementara, memerinci jenis artikel, menganalisa isi artikel , menentukan
tekhnik membaca teks artikel dan menyusun simpulan peserta didik dapat mencapai kompetensi pengetahuan
(memahami, menerapkan, menganalisis), keterampilan (mengamati, mencoba, menyaji), dan sikap (jujur, santun,
dan tanggungjawab).

B. Langkah Kegiatan Pembelajaran

Pertemuan 1 (2 JP)
a. Kegiatan pendahuluan :
1) Guru mengupload pembelajaran yang berupa materi dan penugasan di google classroom
2) Menginformasikan kepada siswa melalui grup whatsapp kelas untuk melihat tugas pembelajaran di
classroom
3) Memotivasi siswa untuk mengikuti pembelajaran
4) Siswa diminta mengisi absen secara online melalui google form
5) Menyampaikan kegiatan hari ini tentang langkah-langkah pembelajaran melalui grup whatsapp
b. Kegiatan inti :
Mengamati stimulus
1) Guru memantau absensi kehadiran siswa yang diisi melalui google form
Menyusun pertanyaan
2) Guru mengupload beberapa pertanyaan pada forum classroom untuk nantinya dijawab oleh siswa,
kemudia siswa mulai memahami materi apa yang akan disampaikan oleh guru
Mencari informasi
1) Masing-masing siswa membaca dan mencari jawaban atas pertanyaan yang diberikan oleh guru
melalui google classroom
2) Setiap siswa mengidentifikasi pengertian artikel/ ghancaran melalui informasi yang diperoleh dari
buku
Mengolah informasi
1) Siswa dapat mengetahui pengertian artikel/ ghancaran
Verifikasi
2) Setiap siswa diminta mengumpulkan hasil pengerjaannya melalui classroom
3) Guru mengecek/ meneliti hasil pekerjaan siswa dan memberikan ulasan dan evaluasi
c. Kegiatan penutup :
1) Siswa mengumpulkan tugas pada forum classroom
2) Siswa merefleksi kegiatan pembelajaran yang telah dilakukan
3) Guru menyampaikan kegiatan pada bertemuan berikutnya.
 Pertemuan 2 (2 JP)
a. Kegiatan pendahuluan :
1) Guru mengupload pembelajaran yang berupa materi dan penugasan di google classroom
2) Menginformasikan kepada siswa melalui grup whatsapp kelas untuk melihat tugas pembelajaran di
classroom
3) Memotivasi siswa untuk mengikuti pembelajaran
4) Siswa diminta mengisi absen secara online melalui google form
5) Menyampaikan kegiatan hari ini tentang langkah-langkah pembelajaran melalui grup whatsapp
b. Kegiatan inti :
Mengamati stimulus
1) Guru memantau absensi kehadiran siswa yang diisi melalui google form
Menyusun pertanyaan
2) Guru mengupload beberapa pertanyaan pada forum classroom untuk nantinya dijawab oleh siswa,
kemudia siswa mulai memahami materi apa yang akan disampaikan oleh guru
Mencari informasi
3) Masing-masing siswa membaca dan mencari jawaban atas pertanyaan yang diberikan oleh guru
melalui google classroom
4) Setiap siswa mengidentifikasi struktur artikel/ ghancaran melalui informasi yang diperoleh dari buku
Mengolah informasi
5) Siswa dapat mengetahui struktur artikel/ ghancaran
Verifikasi
6) Setiap siswa diminta mengumpulkan hasil pengerjaannya melalui classroom
7) Guru mengecek/ meneliti hasil pekerjaan siswa dan memberikan ulasan dan evaluasi
c. Kegiatan penutup :
1) Siswa mengumpulkan tugas pada forum classroom
2) Siswa merefleksi kegiatan pembelajaran yang telah dilakukan
3) Guru menyampaikan kegiatan pada bertemuan berikutnya

C. Penilaian
1. Penilaian sikap : Observasi dalam proses pembelajaran
2. Penilaian pengetahuan : tes lisan dan tulis
3. Penilaian keterampilan : praktek

Mengetahui, Bangkalan, 12 Juli 2021

Kepala SMAN 1 Bangkalan Guru mata pelajaran

Dra.SITI MARIA ULFAH, MM. RISKA NOVI MAULINA, S.Pd

NIP.19620503 199203 2 002
 LAMPIRAN MATERI

A. Mengidentifikasi Jenis Artikel Teknologi

1. Lalampa’an
Mènangka sè kabidhân, sabellunna sampèyan ajhâr bhâb panèka. Ngèrèng areng sareng maos du’a’
ḍhimèn kalabân èseppowè ghuru. Tatèngka beccè’ kodhu èstowaghi, èyantarana:
o Parlona teknologi mongghu ngangoḍâdhân kaangguy matombu kapènterran èlmo sè modèrn
o Lamon bâ’na nèngghuwâ televisi beccè’na jhâ’ nèngghu sè ta’ kappra ètèngghu bâ’na.
o Ta’ sakabbhinna hasèl tèknologi arèya bhâghus mongghu ḍâ’ bâ’na, kodhu akor bân
kaparlowanna.
o Kalabân bâḍâna kamajhuwânna tèknologi, bâ’na kodhu pènter nyarè manfaat, sopajâ ta’ sala
angghuyân.

Saterrossèpon, sabellunna sampèyan alampa’aghi pakon. Sampèyan kodhu ngaghâli bhâb ghâncaran. È
bâbâ panèka ampon èsaḍiyâ’âghi jhâjhârbâ’ânna ghâncaran.
Ghâncaran aghânḍhu’ bânnya’ artè sabâb bânnya’ bângaseppo sè aparèng
pamangghi bhâb artèna ghâncaran. Ka’angghuy abhâḍhi ghâncaran ka’ ḍinto ghâmpang, tanto bisaos hasèl
ḍâri bâng-sèbângnga tolèsan ta’ paḍâ.
È jhâman samangkèn manabi abhâḍhiyâ ghâncaran bisa lèbât online, sè
saka’ḍinto sabâb akor sareng kamajhuwân jhâman.
Cem-macemma ghâncaran:
 Narasi èngghi panèka paragraf sè acarèta bhâb kadhâddhiyân.
Cèrè-cèrèna
1. Aghânḍhu’ berta tor kadâddhiyân
2. Bâktona rontot
3. Mapaḍḍhâng ḍâ’ pasèra sè alako ḍâlem kadhâddhiyân
4. Jhejjherrâ carèta èjhârbâ’aghi kalabân jhârbâ
 Ḍeskripsi èngghi panèka paragraf sè aghâmbhârrâghi sèttong parkara kantos sè maos acora’ bisa
ngoladhi, mèrengngaghi, otabâ apangrasa katèbhânan ka bhâdhânna dhibi’. Parkara sè
bhâḍhidideskripsikan bisa aropa orèng, bhârâng, otabâ kennengngan.
Cèrè-cèrèna:
1. Ghâmbhârân sèttong bhârâng, kennengngan tor kabâḍâ’ânnèpon.
2. Ghâmbhârân sè è lakonè rarengghânna bhâdhân.
3. Ghâḍhuwân tojjhuwân ka’angghuy sè maos tor sè mèreng acora’
ngalampa’aghi dhibi’.
4. Aparèng sèttong jhâjhârbâ’ân bhâb pokeddhâ berta sè aropa bârna, okoran, tor salaènna
 Eksposisi èngghi panèka paragraf sè aparèng berta sèttong cara otabâ pètodhu kantos orèng sè maos
atambâ pangaonèngannèpon.
Cèrè-cèrèna :
1. Tolèsan sè aparèng tambâna pangaonèngan.
2. Ajâwâb pètanya: ponapa, kadhi ponapa, bilâèpon tor aponapa.
3. Èpaḍâpa’ kalabân jârbâ tor jhejjer
4. Asèpat netral (ta’ maksa sè maos ka’angghuy noro’ ponapa kasokanna sè nyerrat).
5. Bâḍâ berta.
 Argumantasi èngghi panèka paragrap sè aghânḍhu’ sèttong pamangghi jhughân kamoskèlan.
Cèrè-cèrèna :
1. Bâḍâ pangaterro sè nyerrat ka’angghuy maparcajâ sè maos bhâb èssèna paraggraf.
2. Bâḍâ bhuktè sè aropa: data, fakta, grafik, tabel tor ghâmbhâr.
3. Sè nyerrat ghâḍhuwân pangaterro ka’angghuy ngobâ bâtek sè maos.
4. Sè nyerrat ta’ kèngèng aghuna’aghi emosi.
5. Bâḍâ pamangghi tor kamoskèlannèpon.
 Persuasi èngghi panèka paragraf sè ngajhâk para maos sopajâ ngalakonè sèttong kalakowan.
Cèrè-cèrèna :
 1. Bâḍâ ajhâghân.
2. Bâḍâ èhtèyar ngajhâk para maos.

Contona Paragraf :
1. Rama monḍhut mèjâ kaanghuy Budi mènangka persèn ulang tahun. Mèjâ kasebbhut ḍâri kaju jhâtè,
tèngghina korang langkong 75 cm, lèbârrâ korang langkong 50 cm lanjhângnga 1,5 meter, bârnana coklat
ngoḍâ, akor kalabân kamar kennengnganna Budi bilâ ajhâr.
Paragrap è attas èsebbhut paragraf diskripsisabâb nyarèta’aghi bhâb persèn
ulang tahunna Budi, jhârbâ sareng okoran, bujud tor bârnaèpon
2. Ir. Soekarno aropa’aghi Presiden sè ḍâ’-aḍâ’ neng Indonesia, sè nyeppowè ngabidhi taon 1945. Soekarno
èyokom tor èbuwâng polana salèrana tatak alabân Bâlândhâ, kantos salèrana bângal ajhârbâ’aghi bhâb
Indonesia mardhika sè ajhâjhuluk Pancasila tor abhâḍhi BPUPKI. Soekarno asareng Mohammad Hatta
mènangka bâkkèlla rakyat Indonesia è tangghâl 17
Agustus1945 ngomommaghi bhâb Kamardhika’an. Sè kaḍuwâ ètangkep Bâlândhâ è taon 1948 tor è buwâng
ḍâ’ Bengkulu. Soekarno èpabâli ḍâ’ Jokya è taon 1949 tor è pangastanè Prèsiden polè. È taon 1955 salèrana
asareng naghârâ non blok neng è konfrensi Asia Afrika, apidato bhâb lalabânan ka Bâlândhâ. Sadhâjâ
kaoḍi’ânna èbhâktèyaghi ka’angghuy naghârâ.
Paragraf è attas nyarèta’aghi paragraf narasi polana ajhârbâ’aghi bhâb Ir. Soekarno abhillâi naghârâ.
3. Flu burung aropa’aghi sèttong panyakèt sè bisa ngallè ḍâ’ orèng laèn, paḍâ
sareng virus influenza, lantarannèpon ḍâri kèbân mano’, mèlaèpon pas ènyamaè flu burung. Nyama
laèn dâri panyakèt ka’ ḍinto afian influenza. Mènangka kasussèpon èngghi panèka:
a. Kasus suspect
0
Èngghi panèka orèng sè ècapo’panyakèt ISPA. Ḍhâ-tanḍhâna, panassa bhâdhân 38 C, abâto’an
torsongkan gherrungan tor amèro’an kapprana abiddhâ samènggu, sabellunna orèng ka’ ḍinto kapprana
toman along-polong sareng mano’.

b. Kasus pro bable

Èngghi panèka panyakèt sè kodhu è talèktèghi neng laboratorium, ponapa orèng kasebbhut ètangko
panyakèt influenza A (H5NI). Ompamana tes HI sè aghuna’aghi H5NI ḍâlem bâkto sè sakejjhâ’ kapprana
bisa adhingghâl omor.
Paraggraf è attas èsebbhut paragraf eksposisi polana ajhârbâ’aghi bhâb flu burung kalabân cè’ jhârbâna.
4. Manabi sampèyan èngghâl mangkat ḍâ’ sèttong kennengngan ka’angghuy jâr- kalènjâr, kapprana sampèyan
kodhu ajâgâ kasèhadhân bâdhân, beccè’na aḍhâ’âr vitamin sopajâ bhâdhân sèhat, è antarana:vitamin A, B
komplek, tor vitamin C, tor multivitamin (vitamin D) sè aghuna mongghu tolang, tor jhughân vitamin E sè
aghuna ḍâ’ kasèhadhânna kolè’.
Paraggraf è attas èsebbhut paragraf persuasi sabâb ghâḍhuwân tujjhuwân ka’angghuy ngajhâk para maos
sopajâ kasokan aghuna’aghi sèttong produk obhât.
1. Peluncuan sè biyasa èparèngngaghi ḍâ’ rèd – morèd otabâ mahasiswa anyar ampon abit andhâddhiyâghi
potegghâ pèkkèrannèpon para orèng seppo. Sabâbbhâ, è ḍâlem peluncuan bânnya’ kadhâddiyân para
senior aparèng okoman sè nyabâbbâghi bhârâ’âla ḍâ’ na’-kana’ sè noro’ plonco. Mèla ka’ḍinto bânnya’
orèng sè apamangghi jhâ’ peluncuan ka’ḍinto kodhu èyambuwâghi. Kalabân ngobâ bujut ḍari ploncoan
ḍâ’ ospek tantowèpon maghârsarè langkong bânnya’ saroju’ sabâb oca’ ospek ka’ḍinto tasambhung
kalabân okoman – okoman ka’angghuy ngoji mental, bâdhân, otabâ ngagem rarengghân sè loco.
Nangèng ḍa’ bângaseppo cokop bhunga manabi pottrana
narèma okoman sè kadhi ka’ḍinto èngghalè dhibi’na èparèpot ka’angghuy nyaḍiyâ’âghi bârâghât sè
cokop rajâ. Saè bârâghât kuliah tor bârâghât ka’angghuy ponḍhughân. Orèng seppo talebât kocèbhâ manabi
pottrana dhâddhi korban kancana otabâ kaka’ kellassa (senior).
Paragraf è attas èsambhât paragraf argumentasi polana paragraf kasebhut maparcajâ sè maos sopajâ
saroju’ kalabân baḍâna obâ’ân lalampa’anospek sè bânnya’ makalowar bârâghât orèng towa langkong
saroju’ manabi lalampa’an
ospek èghântè’è sareng ngennallaghi kampus.

Pakon 1.1
 a. Èyatorè talèktèghi èssèna ghâncaran è bâbâ panèka. Salastarèna tantowaghi ponapa
ghâncaran ka’ḍinto tamaso’ paragraf deskripsi, narasi, eksposisi, persuasi, otabâ
argumentasi. Lajhu jhârbâ’aghi aponapa ma’ bisa tamaso’ ka paragraf ka’ ḍinto!

Polo Komodo bâḍâ èseddhi’na polo Flores Nusa Tenggara Timur, dhâddhi kaoladhân orèng sadhunnya
polana kennengngan ka’ḍinto bâḍâ kèban ane sè nyamana komodo. Polo ka’ḍinto bisa èjhâlânè korang
langkong sèttong otabâ ḍuwa’ ejjâm ḍâri palabbhuwân sè semma’. Komodo è kennengngan ka’ḍinto korang
langkong bâḍâ 1300 mègghi’ (è taon 2009) bhâb ka’ḍinto ampon cokop masenneng atè wisatawan lokal bân
manca nagârâ. Polo sè jhembhârrèpon 390
KM ka’ḍinto ampon èkonjhârraghi mènangka sala sèttong ḍâri petto’ kaanèyan è
ḍhunya.

Pakon 1.2

b. Èyatorè talèktèghi èssèna ghâncaran è bâbâ panèka. Salastarèna tantowaghi ponapa

ghâncaran ka’ḍinto tamaso’ paragraf deskripsi, narasi, eksposisi, persuasi, otabâ
argumentasi. Lajhu jhârbâ’aghi aponapa ma’ bisa tamaso’ ka paragraf ka’ ḍinto!

“Sistem pendidikan” è Indonesia samangkèn ghi’ ta’ bisa nyambhâdhânè ḍâ’ maghârsarè. Bhâb ka’ḍinto
bisa kaoladhân ḍâri morèd kellas 6 SD è Indonesia. Prestasièpon na’- kana’ ka’ḍinto bâḍâ è kennengngan
palèng mabâ è Asia tèmor saamponna Filipina, Thailand, Singapura, tor Hongkong. Salaèn ka’ḍinto
aḍhâsarraghi panalèktèghân rata – rata prestasi morèd SD kellas 6 è pangajhârân

Bhâsa Indonesia, matematika, tor IPA sajân taon sajân toron. Na’ – kana’ Indonesia namong bisa ngobasanè 30 %
materi bâca’an. Bhâb ka’ḍinto bânnè ka’angghuy nyarè kasala’anna pamarènta otabâ kabâḍâ’an sè samangken
ampon ḍâpa’, namong ka’angghuy ngèmottaghi jhâ’ sistem pendidikan Indonesia bâkto mangkèn krisis.
Kawâjibhân ḍâ’ bhâdhân kaulâ sadhâjâ ka’angghuy ngangka’ dhârâjhâddhâ ḍâd- ngoḍâdhân, èngghi ka’ḍinto
ana’ kaulâ sareng potrana panjhennengngan sadâjâ. Bhâb ka’ḍinto sala sèttongnga tarèka ka’angghuy
mabecce’ sistempendidikan
nasional.

A. Menganalisis Struktur Artikel

2. Lalampa’an

Sabellunna sampèyan ajhâr bhâb menganalisis struktur artikel, sampèyan kodhuna ngaghâli cem-
macemma artikel è bâbâ panèka. Cem – macemma artikel ampon èjhârbâ’aghi neng è lalampa’an sèttong. È
lalampa’an sèttong jhughân ampon èjhârbâ’aghi bhâb artè, cèrè, tor cem – macemma artikel. Ka’angghuy
langkong jhârbâ bhâb cem – macemma artikel neng lalampa’an kapèng ḍuwa’ ka’ḍinto areng-sareng ngèrèng
ajhâr bhâb struktur tor cem–macemma artikel:
Struktur Teks Deskripsi
 Bâḍâ bhârâng sè è jhârbâ’âghi kalabân nyata.
 Bâgiyân – bâgiyânna kasebbut langkong jhârbâ.
Struktur Teks Eksposisi
 Aparèng pamangghi.
 Argumentasi.
 Mamasthè pamangghi.
Struktur Teks Argumentasi
 Masalahka’angghuy makowat sèttong pamangghi.
 Struktur Teks Persuasi
 Masalah sè bisa ngobâ artèna pangghâliyânna sè maos.
Struktur Teks Narasi
 Kodhu bâḍâ ongrodhânna bâkto.

Contona teks
1. Bâkto laodhân, Roy nolès neng è buku agenda sambi neḍḍhâ sangona sè èbhâkta ḍâri compo’na. Jhâ’ –
sakejjhâ’, sèrana aḍânga ka ghâbhâgghâ perpustakaan, makerso’ alès, tor mèsem sambi nolès acora’ neng
è perpustakaan ka’ḍinto namong bâḍâ Roy kadhibi’ân.

Paragraf è attas tamaso’ teks narasi polana teks kasebbhut bâḍâ kadhâddhiyân sè è jhâlânè sareng Roy.

2. Orèng sè dhujân aroko’ cè’ ghâmpangnga aghânḍhu’ panyakèt. Nangèng bâdhân kaulâ angghâḍhuwi
pamangghi jhâ’ kokossa roko’ sè èsergu’ orèng sè ta’ aroko’ langkong bhâbhâjâ, sabâb kokos
ghâpanèka maghâmpang ḍâtengnga panyakèt kangker.
Sè ḍâ’-aḍâ’, sanaosa orèng sè ta’ aroko’ ka’ḍinto namong nyergu’ kokos sakonè’ ètèmbhâng orèng sè aroko’,
nangèng ca’èpon orèng sè ngalampa’aghi panalèktèghân, kokos sè èsergu’ orèng sè ta’ aroko’ ka’ḍinto
aghânḍhu’ zat kimia sè bâḍâ raconna sè sanget rajâ bhâbhâjâna. Kokos sè aghânḍhu’ racon ghellâ’
bânnya’na tèkel tello kalèna kokos sè aèssè benzo-apyrene, enem kalè langkong bânnya’ kokos sè aèssè
loluene, sareng langkong bânnya’ 50 kalè tèkellan dimenthyl nitrosamine sè èsergu’ orèng sè aroko’. È
bingkèng arè, kokos sè èsergu’ orèng sè ta’ aroko’ghellâ’ ambhâbhâjânè ḍâ’ bhâdhânna orèng ghellâ’.
Sè nomer ḍuwa’, hasèl panalèktèghân sè bhuruwân bisaos ampon aḍhâbuwâghi jhâ’ orèng sè
ta’aroko’ langkong ghâmpang ècapo’ kangker katèmbhâng orèng sè aroko’. Panalèktèghân ghellâ’ jhughân
aḍhâbuwaghi jhâ’ orèng sè ta’ aroko’ ghâmpang ècapo’ panyakèt kangker ḍârâ, otabâ leukimia,
6-8 kalè langkong bânnya’ ḍâri orèng sè aroko’, sareng bhâbhâjâ kangker serviks sè bânnya’na 3-4 kalè
langkong segghut katèmbhâng orèng sè aroko’. Kapèng tello’na, hasèl panalèktèghân sè kèng-bingkèng
ampon mangghi’i jhâ’ kokossa roko’ sè aghânḍhu’ coinine sareng thiocynate èpangghi’i è ḍâlem ḍârâna,
kemmèna, sareng jhâillâ orèng dhibâsa sè ta’ aroko’, jhughân na’- kana’ sareng bhaji’ sè bâḍâ è ḍâlem
kanḍungan.
Totor lekkas, saèstona pangghibâddhâ kokossa roko’ ka’ḍinto langkong rajâ mongghu ḍâ’ orèng sè ta’
aroko’. Mèlaèpon, orèng sè ta’aroko’ nangèng segghut aghâlimpo’ sareng orèng sè aroko’ langkong
ghâmpang ècapo’ panyakèt kangker katèmbhâng orèng sè ta’ aroko’ sè ta’ onèng aghâlimpo’ sareng orèng sè
aroko’. “Èmadhurâ’aghi ḍâ’ bhâsa Madhurâ sareng H. Sastro, Prof. Abdus Syukur Ghazali, jhughân Moch.
Mi’rod W.”

Paragraf è attas tamaso’ Eksposisi polana ḍâlem teks bâḍâ jhâjhârbâ’ân sè jhâk-ngajhâk orèng laèn
sopajâ nyaroju’i ḍâ’ pamangghina orèng sè nyerrat. Salaènna ka’ḍinto orèng sè nyerrat aparèng pamangghi
mètorot abâ’na dhibi’. Pamangghina ghellâ’ ta’ mabi nyo’on saroju’na orèng sè maos.

Pakon 2.1

a. Èyatorè talèktèghi èssèna ghâncaran è bâbâ panèka. Salastarèna ka’ḍinto pas tantowaghi
ponapa ghâncaran ka’ḍinto tamaso’ paragraf deskripsi, narasi, eksposisi, persuasi, otabâ
argumentasi.
Lajhu, parèngè pamangghi ponapa ḍhâsarrèpon ma’ èsebbhut paragraf sakadhi
ka’ḍinto!
HP ampon bânnya’ èghâḍhuwi sareng maghârsarè. HP aropa’aghi sèttong pakakas komunikasi sè
ghâmpang èbhâkta ḍâ’ ma’-ka’ḍimma’a bisaos tor arghâna ta’ patè larang ghumantong ḍâri mèrekkèpon.
Akadhiyâ, samangkèn sadhâjâna orèng angghâḍhuwi HP. Mèla ka’ḍinto manabi bâḍâ orèng abu-ḍhâbu ḍâ’
orèng laèn ta’ kèngèng èkoca’ ta’ parjhughâ. Rassaèpon, HP ka’ḍinto ampon
èyangghep bhârâng sè lumbra.

Pakon 2.2
 b. Èyatorè talèktèghi èssèna ghâncaran è bâbâ panèka. Salastarèna ka’ḍinto pas tantowaghi
ponapa ghâncaran ka’ḍinto tamaso’ paragraf deskripsi, narasi, eksposisi, persuasi, otabâ
argumentasi. Lajhu, parèngè pamangghi ponapa ḍhâsarrèpon ma’ èsebbhut paragraf
sakadhi ka’ḍinto!
Songay sè aghili è nga’- tengnga’anna ḍhisa ampon kerrèng, jhugân somor
bânnya’ sè ta’ metto aèng. Sadhâjâna sabâ aregghâ polana kèngèng panassâ arè. Men-tamennan bânnya’ sè
ampon èlop kantos matè.

Lajhu, parèngè pamangghi ponapa ḍhâsarrèpon ma’ èsebbhut paragraf sakadhi

ka’ḍinto!
Bâḍâ sèttong orèng binè’ kaèlangan kalong tasbi. Kalabân ta’ḍim, orèng binè’ ghellâ’ atanya ka
rakana ponapa ngèrrep kalongnga. Kalabân talèbat pegghel, orèng binè’ ghellâ’ abâsto malèng sè ngèco’
tasbina sopajâ nemmowa calaka’ bhâlâi. Nèng-onèng, saamponna bâbinè’ ghellâ’ makalowar bhastowan,
lajhu rakana ngako jhâ’ ḍibi’na sè ngala’ tasbi kasebhut. Mandhâ’â kasta bâbinè’
ghellâ’ abhâsto rakana dhibi’.

B. Mengungkapkan Isi Artikel

3. Lalampa’an

Sabellunna sampèyan ajhâr bhâb memahami èssèna artikel. Sampèyan kodhuna ngaghâli
pètodhu è bâbâ panèka. Ka’angghuy ngaonèngè tèks otabâ artikel, langkong ḍhimèn ngaonèngè :
1. Oca’ sè malarat
2. Pokeddhâ paragraf
3. Bisa arèngkes artikel kalabân aghuna’aghi bhâsana dhibi’

Sopajâ langkong jhârbâ ngèrèng bhâḍhi è birjhi’ ghân tong-sèttong

1. Ca’–oca’ sè malarat
Ca’–oca’ malarat artèna mènorot kamus bhâsa Indonesia èngghi panèka ca’- oca’ sè malarat
artèna mamalarat ḍâ’ sè maos. Ca’-oca’ sè malarat ta’ bânya’ èpanghi’i neng tèks artikel. Namong
langkong saè manabi tèks artikel kasebhut bâḍhi tambâna pangaonèngan bhâb ca’-oca’ sè malarat
Saamponna ca’-oca’ sè malarat èpangghi ḍâlem tèks kasebhut ngèrèng èyatorè sarè ḍâlem kamus. È bâbâ
panèka carana nyarè artèna ca’ - oca’ sè malarat:
1. Sarè ḍâlem kamus bhâsa Madhurâ oladhi okarana sareng macemma oca’na akorraghi,
lajhu sarè artèna.
2. Pèlè oca’ ghâpanèka sè palèng akor sareng okara sè bâḍâ è ghâncaran ghâpanèka, pas
èmodhi
3. Parlo è kaonèngngè carana aghuna’aghi kamus Bhâsa Madhurâ,
rèngkessanna horop kodhu sarè Patètè.
4. Manabi ta’ èpangghi, ta’ mabi cegghâ’ pangarep.
5. Manabi ghi’ta’akor artèèpon kalabân pamangghina sampèyan èngghâl sarè ḍhimèn oca’
papaḍânna.
6. Ka’angghuy nyarè oca’ papaḍânna langkong saè arembhâk sakanca’an.
7. Carana nyarè oca’ ḍalem kamus aongrot noro’ abjad
8. Cara sè pongkasân ngèrèng areng-sareng atanya ḍâ’ orèng laèn sè langkong onèng.

2. Bâdhân kaulâ sadhâjâ kodhu ngaonèngè pokeddhâ paragraf tor okara panegghes.
Lastarèna maos kapprana aparèng sèttong sangghemman bhâb
pokeddha tèks kasebhut. Tojjhuwân otamana èngghi panèka sè maos bisa ngaonèngè
pokeddha èssèna bâca’an, otamana pokeddha paragraf, pokeddha paragraf è sambhât jhughân
poko’ pèkkèran.
Bâdhân kaulâ sadhâjâ kodhu ngaonèngè pokedda pamangghi
manabi ghi’ korang paham èyatorè maos okara panegghes sampè’ ngaghâli ḍâ’ bhâb sè
palèng èkabhuto, manabi sampèyan ampon ngaghâli ḍâ’ maksod sè bâḍâ neng è awwal
paragraf sampèyan bisa jhujhuk ḍâ’ paragraf terrosanna. Manabi ghi’ ta’ bisa ngaonèngè
okara – okara panegghes ngèrèng èyatorè maos sakalèyan agghi’.
Okara topik èngghi panèka okara sè aèssè pokeddha oca’ (pokok
pembicaraan) è ḍâlem paragraf sè bhâḍhi èyatorraghiyâ ḍâ’ para maos. Okara topik
biyâsana aropa frase sè èsabâ’ neng okara sè ḍâ’-aḍâ’ otabâ neng è kèng-bingkèng
kadhibi’. Manabi okara topigghâ bâḍâ neng okara sè ḍâ’-aḍâ’ è ḍâlem paragraf,
pragrabbhâ ènyamaè paragraf deduktif, sè biyasana aèssè jhâjhârbâ’ân sè umum. Manabi
okara topigghâ bâḍâ neng è bingkèng kadhibi’, pragrabbhâ ènyamaè paragraf induktif, sè
biyasana aèssè birjhi’ân ḍâri pokeddhâ topik sè èkarembhâk. Nangèng, bisa jhughân okara
topik panèka bâḍâ neng è ḍuwâ’ kennengngan, èngghi panèka neng è aḍâ’ sareng neng è
buḍi.
È ḍâlem paragraf, salaènna okara topik, bâḍâ jhughân okara pangghes, èngghi panèka
okara sè èssèna majhârbâ otabâ abirjhi’ ponapa sè èsebbhuttaghi è ḍâlem okara topik.

Carana abhidhâ’aghi okara topik sareng okara panegghes:

Okara Topik Okara Panegghes
 1. Aghânḍhu’ topik sè biyasana 1. Aropa’agi okara sè bâḍâ ḍhibi’.
èjhârbâ’aghi neng okara 2. Artèna okarana bisa jhârbâ sa amponna
panegghes. èsambhung kalabân okara laèn.
2. Neng tolèsân ilmiah akadhi makalah, 3. Bujuddâ parlo oca sambhung otabâ frasa
laporan panalèktèghân, otabâ artikel, ka’angghuy asambhung/ okara transisi.
biyasana èsabâ’ neng 4. Èssèna aropa rèncèyan,
ḍâ’-aḍâ’ kadhibi’. katerrangan, conto, Tor data sè aghânḍhu’ sèpat
3. Biyasana aghânḍhu’ ḍuwa’ pokedda okara topik.
bagiyân, èngghi panèka bhâb sè
èkarèntek sareng sè nyerrat,
dhinèng bâgiyân sè laèn èngghi
panèka pèkkèran sè bâḍhi
èyosollaghiyâ sareng orèng sè
nyerrat.

3. Ngaonèngè carana arèngkes artikel kalabân ngangghuy bhâsana dhibi’ Arèngkes bâca’an
kodhu èlampa’aghi bâng-sèbângnga paragraf sopajâ hasèllèpon akor sareng èssèna bâca’an,
carana arèngkes bâca’an:

1. Bâca ghâncaran sareng talètè!

2. Cathet bhâb sè èyangghep parlo!
3. Arèngkes kalabân catheddhân sè bâḍâ!

Transportasi èngghi panèka sèttong lalampa’an sè aghuna mongghu ḍâ’

manossa , otamana è jhâman samangkèn. Transportasi ampon dhâddhi sèttong kabhutowan sè
otama. Kalabân bâḍâna transportasi sè ampon moḍern, lalampa’an sè jhâu bisa dhâddhi
semma’. Ghi’ jhâman ḍhimèn manabi orèng ngalampa’aghi rokon Islam sè lèma’ abhutowaghi
bâkto korang langkong 3-7 bulân, nangèng jhâman samangkèn kalabân bâḍâna transportasi sè
moḍern cokop èlampa’aghi 40 arè otabâ satengnga bulân mèyos sareng ghubharrâ.
Acem-macem tatompa’an sè bâḍâ è jhâman samangkèn: bâḍâ sè lèbât dhârât, lèbât tasè’
tor lèbât bâng-abâng, ghun karè mèlè kasokan ngèrènga sè ka’ ḍimma. Tatompa’an jhâman
samangkèn aghuna’aghi bahan bakar bensinsarengsolar. Bhidhâ sareng tatompa’an jhâman
dhimèn, sè èpajhâlân sareng sapè, jhârân.
Kalabân bâḍâna parbhidhâ’ân kasebbhut nanḍhâ’aghi jhâ’ manossa so’è abit so’è
pènter, manossa ampon bisa ngobâsanè alam dhunnya, manossa ampon bisa dhâddhi halifah
neng è bhumè ampon akor sareng ḍhâbuna Ghustè Allah: “ Sèngko’ nyèpta’aghi manossa
sopajâ dhâddhiyâ halifah è bhumè”.
Pramèla ḍâri ka’ḍinto, ngèrèng pabânnya’ asokkor ḍâ’ Ghustè Allah sè Amorbhâ
Jhâghât, sè ampon nyèpta manossa kalabân kasamporna’an pèkkèran tor akal sè jhângkep, ta’
rang - korang Allah aparèng kabellâsân tor pètolong ḍâ’ bâdhân kaulâsareng panjhennennggan
sadhâjâ.

Conto carana nyarè oca’ malarat ḍâlem kamus:

Jhâman....... langkong ḍhimèn sarè bâng-sèbângnga abjad. Jhâman artèna bâkto

Conto ḍâlem okara

- Acem macem tatompa’an sè bâḍâ è jhâman samangkèn.

- Tatompa’an sè bâḍâ è jhâman samangkèn bâḍâ sè lèbât dhârât, lèbât tasè’, tor lèbât bâng-abâng.
- Tatompa’an jhâman samangkèn aghuna’aghi solar tor bensin
Conto carana nyarè okara otama ban okara panegghes Okara otama è
paragraf sè kapèng ḍuwa’ èngghi panèka: Acem-macem tatompa’an sè bâḍâ è
jhâman samangkèn
Okara panegghes è paragraf sè kapèng ḍuwa’ èngghi panèka: Tatompa’an sè bâḍâ è jhâman
 samangkèn bâḍâ sè lèbât dhârât, lèbât tasè’ tor lèbât bâng-abâng.

Tatompa’an jhâman samangkèn aghuna’aghi bahan bakar bensin, solar , bân salaènna.

Contona arèngkes paragraf.

Rèngkessân paragraf sè kapèng sèttong èngghi panèka!!
Transportasi èngghi panèka sèttong lalampa’an sè aghuna mongghu ḍâ’ manossa , otamana è
jhâman samangkèn. Transportasi ampon dhâddhi sèttong kabhutowan sè otama. Kalabân
bâḍâna transportasi sè ampon
moḍern, lalampa’an sè jhâu bisa dhâddhi semma’.

Pakon 3.1

a. Èyatorè sampèyan jhârbâ’aghi ca’-oca’ sè malarat è bâbâ panèka sarè artèna

è ḍâlem kamus Bhâsa Madhurâ!
1. Langkong =
2. Halifah =
3. Jhângkep =
4. So’è =
5. Èlampa’aghi =
6. Nyèpta =
7. Parbhidhâ’ân =
8. Tatompa’an =
9. Bhumè =
10. Ghubharrâ =