Anda di halaman 1dari 7

Tugas Basa Jawa Pupuh Kinanthi

Immanuel Anugerah H.L.T


XII IPA 2/20
Pada 1
  Mangka kanthining tumuwuh, Padahal bekal/modal orang hidup,
      Salami mung awas eling, selamanya waspada dan ingat,
      Eling lukitaning alam, Ingat kepada petunjuk/contoh di alam ini.
      Dadi wiryaning dumadi, Jadi kekuatan hidup,
      Supadi nir ing sangsaya, supaya lepas dari kesengsaraan,
      Yeku pangreksaning urip. yaitu cara pemeliharaan hidup.

Kedhah eling lan waspada

Salami = selawase Pangreksaning = panjaga Tumuwuh = tukul

Pada 2
Marma den taberi kulup,  Oleh karena itu rajinlah anakku,
      Angulah lantiping ati, belajar menajamkan perasaan.
      Rina wengi den aneda, Siang malam berusaha,
      Pandak-panduking pambudi, berusahalah selalu,
      Bengkas kahadaning driya, menghancurkan nafsu pribadi,
      Supaya dadya utami. agar menjadi utama.
.
Melatih diri supaya menjadi orang yang berguna
Taberi = Sregep Angulah = sinau Bengkas = disirnakke

Pada 3
Pangasahe sepi samun, Cara memperdalam/mempertajam
      Aywa esah ing salami, didalam sepi (semedi),
      Samangsa wis kawistara, jangan berhenti selamanya,
      Landhepe mingis mingis, apabila sudah lihat,
      Pasah wukir reksamuka, tajamnya luar biasa,
      Kekes srabedaning budi. dapat untuk mengiris gunung penghalang,
Lenyap semua penghalangnya budi.
.
Ojo berhenti ngasah kemampuane dewe
Aywa = aja Esah = mandeg Reksa muka = sing ngalangi

Pada 4
Dene awas tegesipu, Dene waspada kui,
      Weruh warananing urip, Ngerti kang dadi pepalangani urip,
      Miwah wisesaning tunggal, Sarta kang kuwasa gusti,
      Kang atunggil rina wengi, Sing nduweni rina wengi,
      Kang mukitan ing sarkara, Sing bisa dikabulna
      Gumelar ngalam sakalir. Kasebar ing sekabihane ndonya
Dewe kudu tetep waspada lan manut tuture gusti
Miwah = uga Mukitan = bisa Wisesa = kuasa

Pada 5
Ayawa sembrana ing kalbu, Jangan lengah di dalam hati,
      Wawasen wuwus sireki, perhatikan kata-katamu,
      Ing kono yekti karasa, disitu tentu terasa,
      Dudu ucape pribadi, bukan katamu sendiri,
      Marma den sembadeng sedya, oleh karenanya bertanggungjawablah
      Wewesen praptaning uwis. dan perhatikan semuanya sampai tuntas.

Dewe kudu nggatekake pituture dewe lan kudu tanggung jawab

Praptaning uwis = nganti rampung Sireki = awakmu Wuwus = omongan

Pada 6
Sirnakna semanging kalbu, Hilangkan keragu-raguan hati.
      Den waspada ing pangeksi, Waspadalah terhadap pandanganmu,
      Yeku dalaning dalaning kasidan, Itulah jalan yang baik,
      Sinuda saka sathithik, Kurangilah dari sedikit,
      Pamotahing nafsu hawa, Permintaan hawa nafsu,
      Linantih mamrih titih. latihlah agar sempurna.

dewe kudu waspada lan ngurangi hawa nafsu


Titih = unggul Sinuda = ngurangi Kasidan = becik

Pada 7
Aywa  mematuh nalutuh, Jangan membiasakan diri berbuat aib,
      Tanpa tuwas tanpa kasil, tidak ada gunanya tidak ada hasilnya.
       Kasalibuk ing srabeda, Terjerat oleh rintangan/gangguan.
       Marma dipun ngati ati, Oleh karena itu berhati-hatilah,
       Urip keh rencananira, Hidup banyak rintangannya,
       Sambekala den kaliling. Godaan harus diperhatikan.

Dewe kudu nglakokake tumindak kang becik amargi Tindakan ala ora ana gunane
Sambekala = godaan Kaliling = digatekake Tuwas = manfaat

Pada 8
Upamane wong lumaku, Seumpama orang berjalan,
      Marga gawat den liwati, Jalan yang berbahaya dilalui.
      Lamun kurang ing pangarah, Apabila kurang perhitungan,
      Sayekti karendhet ing ri, tentulah tertusuk duri,
      Apese kasandhung padhas, paling tidak terantuk batu,
      Babak bundhas anemahi. akhirnya terluka.

Dewe kudu ati-ati nalika nglakokake sesuatu


Bundhas = tatu Karendhet = kecucuk Padhas = watu

Pada 9
  Lumrah bae yen kadyaku, Yang demikian itu biasa,
      Atetamba yen wus becik, berobat setelah terluka,
      Duwey kawruh sabodhag, walaupun punya pengetahuan banyak,
      Yen tan nartani ing kapti, apabila tidak ada gunanya,
      Dadi kawruhe kinarya, sehingga pengetahuannya hanya dipakai,
      Ngupaya kasil lan melik. mencari nafkah dan pamrih.

Ilmu iku digunake kanggo salaminipun urip utawa kangge cekelan urip

Sabodhag = akeh banget Atetamba = obat Kadyeku = kaya kui

Pada 10
Meloke yen arsa muluk, Terlihat bila berkomentar,
      Muluk ujare lir wali, bicaranya muluk-muluk biar dianggap
      Wola wali nora nyata, wali,
      Anggepe pandhita luwih, berkali-kali tidak terbukti.
      Kaluwihane tan ana, Menganggap dirinya pandita hebat,
      Kabeh tandha-tandha sepi, kehebatannya tidak ada,
. bukti-bukti tidak nampak.

Kita sedaya ampun ngantos matur babagan bab ingkang mboten wonten bukti pastinipun
Wola wali= bola bali Tan = ora Muluk = dhuwur banget

Pada 11
Kawruhe mung ana wuwus, Pengetahuannya hanya ada didalam
      Wuwuse gumaib-gaib, mulut.
      Kasliring thithik tan kena, Kata-katanya digaib-gaibkan,
      Mancereng alise gathik, Dibantah sedikit saja tidak mau.
      Apa pandita antiga, Mata membelalak alisnya menjadi satu
      Kang mangkono iku kaki. (marah),
apa itu pandita palsu,
yang seperti itu anakku.
.
kita sedaya kedah saged nampi pamanah tiyang benten babagan pamanahanipun kita, amargi
menawi mboten
Kasliring = sliring = beda Antiga = apus apus Wuwus = dicritakake/diucapake
Pada 12
Mangka ta kang aran laku, Padahal yang disebut laku (sarat)
      Lakune ngelmu sejati, saratnya menjalankan ilmu sejati,
      Tan dahwen pati openan, Tidak iri dan dengki,
      Tan panasten nora jail, tidak mudah marah dan jail,
      Tan njurungi ing kahardan, tidak melampiaskan hawa nafsu.
      Amung eneng mamrih ening. Hanyalah diam agar dapat tenang.

Dewe ora entuk gampang nesu lan iri karo dengki


Mamrih=pamrih Dahwen = melu melu Njurungi = jerumusake

Pada 13
Kaunanging budi luhung, Biasanya budi yang baik itu,
      Bangkit ajer ajur kaki, pandai bergaul dengan siapapun anakku,
      Yen mangkono bakal cikal, bila demikian akan tumbuh,
      Thukul wijining utami, tumbuh benih utama.
      Nadyan bener kawruhira, Walaupun pengetahuannya benar,
      Yen ana kang nyulayani, bila ada yang berbeda pendapat

Dewe kudu duwe akal budi kang becik

Nadyan = sanajan Nyulayani = ora pada Kaunanging = terkenal

Pada 14
Tur kang nyulayani iku, Lebih-lebih yang berbeda pendapat itu,
       Wus wruh yen kawruhe nempil, kita ketahui bukan pengetahuannya
       Nanging laire angalah, sendiri,
       Katingala angemori tetapi diluar mengalah,
       Mung ngenaki tyasing lisan, agar terlihat sesuai.
       Aywa esak aywa serik. Hanya menyenangkan hati orang lain,
Jangan sakit hati dan dendam.

Dewe aja dadi wong kang nduweni kalih wajah sing duwe dendam marang wong liya
Nempil = katon Esak = serik Tyas = ati

Pada 15
Yeku ilapating wahyu, Demikianlah saratnnya wahyu,
       Yen yuwan ing salami, bila demikian selamanya,
       Marga wimbuh ing nugraha, itu jalan menambah pahala,
       Saking heb Kang Maha Suci, dari Sabda Tuhan,
       Cinancang pucuking cipta, diikat diujung cipta,
       Nora ucul-ucul kaki. tidak akan lepas anakku,
wong sing nyekel prinsip bakal narima pahala saking gusti

Yuwana =slamet Heb = sabda Ilapat = mesti

Pada 16
Mangkono ingkang tinamtu, Begitulah biasanya,
      Tanpa nugrahing widhi, mendapat anugrah Tuhan.
       Mamrih ta kulup den bisa, Oleh karena itu agar anakku agar kau bisa,
       Mbusuki ujaring janmi, pura-pura menjadi orang bodoh terhada
       Pakoleh lair batinnya. orang lain,
       Lir leluhur nguni uni, hasilnya lahir batin,
iyalah budi yang baik.

Wong sing nduweni budi kang apik iku wong sing ora gumedhe marang ilmune
Iyeku = yaiku Janmi = maungsa Widhi = Gusti

Pada 17
Pantes tinulad tinurut Pantas jadi tauladan dan diikuti,
       Laladane mrih utami, cara-cara mencapai kebaikan,
       Utama kembanging mulya, Itu permulaan dari kemuliaan.
       Kamulyaning jiwa dhiri, Kemulyaan jiwa jiwa raga,
       Ora ta yen ngeplekana, walaupun tidak persis,
       Lir leluhur nguni uni. seperti nenek moyang dahulu.

Tuladha kang patut ditiru kui saged dadi kamulyan jiwa

Ngplekana = madani Uni= suara Lir = kaya dene

Pada 18
Ananging ta kudu-kudu, Tetapi harus iktiar,
        Sakadarira pribadi, sekedarnya saja,
        Aywa tinggal tutuladhan, jangan melupakan tauladan/contoh,
        Lamun tan mangkono kaki, Apabila tidak demikian anakku,
        Yekti tuna ing tumitah, itu berarti rugi hidup ini.
         Poma kaestokna kaki. Oleh karena itu jalankanlah anakku.

Dewe aja nganti kesupan marang tuladha gesang supados ora rugi ning urip
Poma = mulane Sakadarira = sekedar Tumitah = dumadi

Anda mungkin juga menyukai