Anda di halaman 1dari 11

PEMERINTAH KABUPATEN PURBALINGGA

DINAS PENDIDIKAN DAN KEBUDAYAAN


SEKOLAH MENENGAH PERTAMA ( SMP )
KABUPATEN PURBALINGGA

PENILAIAN TENGAH SEMESTER II


TAHUN PELAJARAN 2018/2019

Mata Pelajaran : Bahasa Jawa


Kelas : VII (tujuh)
Hari / tanggal :
Waktu :

PETUNJUK UMUM
1. Berdoalah sebelum Anda mengerjakan soal!
2. Tulislah identitas Anda pada lembar jawab yang telah tersedia!
3. Bacalah setiap soal dengan teliti, sebelum Anda menjawabnya!
4. Kerjakan semua soal sengan teliti pada lembar jawaban yang telah tersedia!
5. Laporkan pada pengawasan apabila terdapat tulisan yang kmurang jelas, rusak atau jumlah
soal kurang!
6. Periksalah pekerjaan Anda sebelum diserahkan kepada pengawas!

I. WANGSULANA PITAKONA-PITAKONAN NGISOR KIYE KANTHI CARA NULIS


TANDHA PING ( X ) NENG AKSARA A, B, C, UTAWA D SING PALING BENER!

1. Paragraf sing babone panemu (gagasan pokok) dejelasna kanthi cara nggambarna kanthi
cetha barang/objek, papan, utawa prastawa sing lagi dadi pirembugan/ topik maring wing
sing maca. Saengga wong sing maca kaya-kaya ngrasakna langsung apa sing lagi
dejlentrehna neng njerone wacan kasebut diarani...
A. Wacan argumentasi
B. Wacan eksposisi
C. Wacan deskripsi
D. Wacan narasi
2. Sawijine paragraf deskripsi sing panggambarane objeke manut karo
pambijine/penilaianesing nulis dearani…
A. Identifikasi
B. Klasifikasi
C. Deskripsi bagian
D. Deskripsi subjektif
Wacanen kanthi permati kanggo mangsuli nomer 3 – 7
Melu Pawai Budaya,
Purbalingga Ngenalaken Bathik Khas Purbalingga
PURBALINGGA, Mangayubagya pengetan dina laire Provinsi Jawa Tengah
sing kaping 76, Purbalingga ngirimna maning tim kesenian karnaval budaya.
Pagelaran Karnaval sing dipapanaken neng Kabupaten Jepara adohe kurang lewih
rong kilometer. Karnaval sing padatane/biasane dileksanakaken esuk, neng taun kiye
dileksanakaken wengi, saengga penonton/pamirsa uga umpel-umpelan utawa dhesek-
dhesekan neng sedawane dalan sing diliwati pawai karnaval,Jemuwah(25/8)
Kepala Bidang Kebudayaan Dinas Pendidikan dan Kebudayaan
Kabupaten Purbalingga, Sri Kuncoro, ngendikakaken lamona tema sing diangkat
neng pawai budaya mujudaken nyawijine musik lokal, beksan/tarian lokal, lan
busana lokal. Kanthi tema sing kaya kuwe mulane piranti tim karnaval sekang
Purbalingga nggunakna musik nganggo seperangkat gamelan, busanane nganggo
klambi bathik motif guwa lawa, lan tariane tarian kontemporer sing nggambarna
pesona wisata guwa lawa.

3. Apa tujuane wacana deskripsi ana ing nduwur kuwe…


A. Supaya wong sing maca bisa ngerti musik , tarian lan busana sekang purbalingga
B. Supaya wong sing maca kaya ngrasakna langsung apa sing lagi dejlentrehna ana neng
wacana kasebut
C. Supaya wong sing maca kepingin weruh kahanan
D. Supaya wong sing maca melu mangayubagya pengetan dina laire Propinsi Jawa tengah

4. Wacana neng nduwur nggunakna ragam basa jawa….


A. Ngoko lugu C. krama lugu
B. Ngoko alus D. Krama Alus

5. Wacan teks diskriptif ndhuwur kuwe awujud jenise ….


A. Teks paragraf subjektif
B. Teks paragraf spatial
C. Teks paragraf objektif
D. Teks paragraf naratif
6. Papan kangge mengeti dinten wiyosipun Provinsi jawa Tengah ingkang kaping 76
dipunpunjeraken wonten…
A. Kabupaten Purbalingga
B. Kabupaten Jepara
C. Obyek wisata Gua lawa
D. Kantor Dinas Pendidikan Dan Kebudayaan Kabupaten Purbalingga
7. Tim karnaval sekang Purbalingga nggunakna musik nganggo seperangkat gamelan, busanane
nganggo klambi bathik motif guwa lawa, lan tariane tarian kontemporer sing nggambarna
pesona wisata guwa lawa.
Tembung tarian kontemporer tegese padha karo…
A. tarian tradisional
B. Tari tradisional klasik
C. Tarian kreasi anyar
D. Tarian tunggal
Wacanen kanthi permati kanggo mangsuli 8 – 11
Urutan Pagelaran Braen
Pagelaran Braen kuwe wujude tembangan solo/ijen sing ditembangna
dening ketua grupe utawa rubiah lan sebanjure ditirokna lan diterusna dening para
anggotane kanthi bebarengan/koor. Lagu sing ditembangna minangka
pambukane pagelaran Braen kuwe lagu "Tulung matulung". Tembang utawa lagu
kiye nduweni karep/maksud minangka panyuwunan maring Gusti Allah supaya
pagelaran Braen bisa lumaku kanthi rancag tanpa nemoni rubeda. Lagu sebanjure
yakuwe lagu "Robanai" banjur ngelingna maring kabeh wong babagan agama
Islam "Kawulatu", lan molahi nyritakna mula buka pangriptane alam dunya karo
lagu"Uwung-uwung".
Dilanjutna lagu "Adam Hawa" sing nyritakaken nalikane Gusti Allah
nyiptakna menungsa sing kapisan yakuwe nabi Adam as lan Siti Hawa, nganti
tekan diturunaken wahyu maring nabi Muhammad saw sing dicritakna neng lagu
"Meneng-meneng". Banjur nyritakna kaya ngapa nalikane wong molahi
seneng/kesengsem maring wong liya sing beda jinis nganggo tembang "Kawula
kinanthi", sing uga nyritakna lamona urip neng alam dunya kiye bakale disuwuni
pertnggungjawabane mbesuk neng alam akherat. Tembang seteruse yakuwe
"Malaekat" sing nyritakna malaikan-malaikat lan tugase kalebu nyabut nyawane
menungsa. Crita sebanjure yakuwe nalikane wong mbangun bale griya (nikah)
kanthi tembang "Taya-taya rabi" lan duwe anak "maena rijalulo". Tekan
pagelaran sing dianggep sakral utawa biasa sinebut srakal kanthi tembang "Ya
Walikul" lan "Hyang Padha Memuji" sing ditembangna sacara midley
(sinambung tanpa mandheg) lan biasane nalika tembang-tembang kiye
ditembangna ana anggota sing kesurupan. Nganti tekan titi mangsane menungsa
tinimbalan dening Gusti Allah supaya padha ngucapna syahadat mnangka
pocapan terakhire kanthi tembang "ayun-ayun Kalimut" lan "Ayun-ayun Ilahi",
ninggal lan disuceni, tembang "Sekar Arum". Sewise tembang "Sekar Arum",
pagelaran Braen rampung kanthi dipungkasi nganggo tembang "Dzikrullah" sing
tegese tansah ngeling-eling maring GustiAllah SWT.

8. Sapa sing mimpin tetembangan ing pagelaran braen kuwe….


A. Sesepuh C. ibu-ibu
B. rubiah D. panitia

9. Tembang wonten pagelaran braen ingkang ngelingaken dhateng tiyang sedaya babagan
agama islam niku tembang….
A. Robanai C. Uwung-uwung
B. Tulung matulung D. Kawulatu

10. Tembang tulung-matulung nduweni karep/maksud minangka panyuwunan maring Gusti


Allah supaya pagelaran Braen bisa lumaku kanthi rancag tanpa nemoni rubeda.
Tembung rubeda ing paragraf ing nduwur nduweni teges…
A. Ora beda C. Pambeda
B. Alangan D. Susah

11. Ing pagelaran kesenian braen dirampungi kanthi tembang….


A. Kawulatu C. ayun-ayun ilahi
B. Sekar arum D. Dzikrullah

12. Klambi bathik guwa lawa yen ditulis nganggo aksara jawa….

A.?kLmBibqiguwlw.
B. ?kLmbbqikGuwlw.
C.. ?klmBiqikGuwlw.
D. ?kLmBibqikGuwlw.
13. ?wtekÓuau/wte[kprst]iy. Yen diwaca unine…
A. watek luhur watek para priyayi
B. watek luhur watek para satriya
C. watek luhur wateke para satriya
D. watek luhur wateke para priyayi

Gangsal Seni Tradhisional Purbalingga meh Ical/Punah

PURBALINGGA, SATELITPOST-Pamarentah Kabupaten Purbalingga saweg


mbudidaya ngrevitalisasi kesenian tradhisional ingkang dianggep sampun meh
ical utawi punah.
Kepala Bidang Kebudayaan Dinas Pendidikan dan Kebudayaan Kabupaten
Purbalingga, Sri Kuncoro, ngendikakaken bilih semboten-botene wonten gangsal
kesenian tradhisional Purbalingga ingkang dianggep meh ical/punah, nggih niku
kesenian Manongan,Ujungan,Angguk, Dhames,lanBraen.
"Ngantos seniki sejatose kita teksih teras ngawontenaken pendataan,
pendokumentsian, sinambi ngrevitalisasi." Ngendikane Sri Kuncoro, kala wingi
(29/9)
Sedangune taun niki, sampun sekawan kesenian ingkang sampun wiwit
direvitalisasi, nggih niku seni Manongan, Ujungan,Angguk, lan Dhames. Kangge
nepangaken dhateng masyarakat, dinas sampun radi asring ngawontenaken
pagelaran panggung apresiasi seni teng pinten-pinten kecamatan, malah sampun
wonten ingkang pentas dhateng tingkat provinsi.

14. Adhedhasar wacan ndhuwur kuwe, kesenian tradhisional khas Purbalingga


sing meh ilang ana….
A. Telu C. lima
B. Papat D. enem

15. Pamarentah Kabupaten Purbalingga saweg mbudidaya ngrevitalisasi kesenian tradhisional


ingkang dianggep sampun meh ical utawi punah
Tembung mbudidaya ing ukara ing nduwur duwe teges….
A. Usaha C. ngowahi
B. Gawe budaya D. gawe lestari

16. Ing taun kalih ewu pitulas, kesenian tradhisional khas Purbalingga ingkang
Sampun wiwit direvitalisasi,nggih niku…
A. manongan C. ebeg
B. ringgit wacucal D. lengger

17. wacana ing nduwur nggunakaken ragam basa….


A. Ngoko lugu C. Krama alus
B. Ngoko alus d. Krama lugu

18. Tembung sing diringkes supaya lewih rikat pangucapané. Lumrahé tembung sing
nduwéni rong wanda diringkes dadi sewanda kuwe diarani…
A. Tembung andhahan C. Tembung aran
B. Tembung rangkep D. tembung plutan

19. Ngisor kiye tuladha tembung plutan sing bener yakuwe….


A. Mring, cerewet, klelep C. prang, maring, krelip
B. Srana, krikil, swarga D. suwiwi, kerikil, suwasana

20. Bocah nom kae (weruh) (suwasana) peteng ndedet mlayu ngitir. Tembung ngisor kiye endi
sing pas kanggo ringkes tembung sing neng njero kurungan….
A. Weruh-swasana C. wruh-swasana
B. wruh-suasana D. weruh-suasana

21. " K e s e n i a n n i k i sampun awis-awis ketingal lan kepireng. Wonten ingkang


kepeksa dimodifkasi supados langkung endah lan kewes, sarta langkung saged narik
kawigatosane generasi seniki. Jebule sesampune dipoles, justru saged tampil teng provinsi
lan diapresiasi langkung wiyar malih," ngendikane Sri Kuncoro.
Ngendikane Sri Kuncoro, wonten pinten-pinten perkawis ingkang damel kesenian
tradhisional Purbalingga sakniki sengsaya ditilar. "Regenerasine boten mlampah amargi
kawula muda seniki langkung remen kalih budaya lan kesenian saking manca.

Ukara neng ngisor kiye sing jumbuh karo isine paragraf nduwur yakuwe…
A. kawula muda luwih seneng karo budayane dhewek
B. Kesenian mancanegara lewih menarik tinimbang kesenian lokal
C. Generasi muda luwih seneng karo budaya lan kesenian mancanegara
D. Budaya mancanegara luwih unggul lan moden

22. " Kesenian niki sampun awis-awis ketingal lan kepireng. Wonten ingkang kepeksa
dimodifkasi supados langkung endah lan kewes.
Tembung modifikasi neng ukara kasebut nduweni teges….
A. ditambahi utawa diowahi C. digawe seneng
B. dikurangi D. dilestarikna
23. " Kesenian niki sampun awis-awis ketingal lan kepireng.
Tembung awis-awis basa ngokone …
A. Murah-murah C. larang- larang
B. Arang- arang D. uwis-uwis
24. Kesenian asli purbalingga melu pawai budaya. Tembung kesenian asli purbalinggaYen
tinulis ing aksara jawa, ….
a. ?kekeniynHsLi8u/bli=g.
b. ?keseniynasLi8u/bli=g.
c. ?keseniynHsLi8ubli=g.
d. ?keseniynHsLi8u/bli=g.
A.
25. " K e s e n i a n n i k i sampun awis-awis ketingal lan kepireng. Wonten ingkang
kepeksa dimodifkasi supados langkung endah lan kewes,
Trmbung kewes ana ing ukara ing nduwur nduweni teges….
A. Usaha C. lestari
B. Seneng D. kepenak ditonton

SINOM SINOM
Pangeran Kang sipat murah Panembahan senopatya,
njurungi kajating dasih, kang jumeneng ing Matawis
ingkang temen tinemenan iku kepareng lan mangsa,
pan iku ujare Dalil dhawuh nugrahaning Widdhi,
nyatane ana ugi, saturune lestari,
hanenggih Ki Ageng Tarub, saking berkahing leluhur,
wiwitira nenedha, mrih tulusing nugraha,
tan pedhot tumekeng siwi ingkang keri keri iki,
wayah buyut canggah warenge kang tampa wajib uga niruwa lelakonira.

26. Apa satemene isi piwulang tembang sinom ing nduwur ..


A. Bab Carane milih guru C, bab cara nyambung paseduluran
B. Bab tata krama D. bab dhasar-dhasaring tingkah laku

27. Tembang macapat sinom duwene watek….


A. Luwes , ngresepake C. sembrana, parikena
B. Sereng , galak, gagah D. canthas, trengginas, grapyak

28. Sing cocok kanggo nggambaraken tembang sinom….


A. Nggambaraken manungsa sing nduweni sipat sing esih enom
B. Nggambaraken rasa tresna lan seneng weweh
C. Nggambaraken titi mangsane manungsa manggihi jodhone
D. nggambaraken kahanane manungsa sing wis ngancik yuswa wicaksana

29. Guru wilangan lan guru lagune tembang macapat sinom gatra kaping loro yakuwe…
A. 8i C. 7i
B. 8a D. 7a

30. Sinom kuwe tegese kanoman, minangka kalodhangan sing paling penting kanggoné wong
enom supaya bisa ngangsu kawruh seakeh- akehe.
Tembung ngangsu kawruh ngemu teges….
A. nggolet banyu C. nggolet ilmu
B. nggolet usaha D. nggolet wangsit

31. Guru wilangan lan guru lagune tembang Sinom ndhuwur kuwe….
A. 8-a, 8-i, 8-a, 8-i, 7-i, 8-a,7-u, 8-i, 12-a_
B. 8-i, 8-a, 8-a, 8-i, 7-i, 8-u,7-a, 8-i, 12-a
C. 8-a, 8-i, 8-a, 8-i, 7-i, 8-u,7-a, 8-i, 12-a
D. 8-a, 8-i, 8-u, 8-i, 7-i, 8-u,7-a, 8-i, 12-a
32. Tembang sinom ing nduwur ana pirang pada….
A. 3 C. 1
B. 9 D. 2

33. Tembang macapat sinom neng nduwur guru gatrane ana…..gatra


A. 7 C. 9
B. 8 D. 10

34. Sapa paraga kang dadi conto ana ing pada sji tembang sinom nduwur kuwe….
A. Leluhur C. Ki Ageng tarub
B. Siwi D. wayah buyut

35. tan pedhot tumekeng siwi


tembung siwi ana ing gatra 8 tembang sinom ing nduwur nduweni teges….
A. Anak C. Hyang Sukma
B. Putu D. Ki Ageng tarub

36. Neng tembang sinom ndhuwur kuwe anak keturunane melu marisi prilakune paraga
amarga…
A. Uripe tansah gelem laku priyatin
B. Seneng aweh bebana marang wong liya
C. Uripe tansah seneng golek ilmu
D. Uripe seneng aweh pitutur marang wong liya

37. Menawa lelungan numpak motor nganggoa helm supaya aman.


Tembung rangkep sing neng tembung lelungan kuwe klebu tembung rangkep….
A. Dwilingga salin swara C. Dwilingga semu
B. Dwilingga wantah D. Dwi purwa
38. Yen kelingan kedadian neng sekolahan mau inyong malah kaya wong sinthing ( Cengir )
dewek.
Menawa tembung cengir didadekna tembung rangkep dwi lingga salin swara dadine….
A. Cengir-cengir C. cengar-cengir
B. Cengingir D. cecingir

39. Ukara ngisor kiye endi sing nganggo tembung rangkep dwipurwa…
A. Bocah-bocah lagi padha playon neng ngarep umah.
B. Tujuane plesir kuwe kanggo nggolet sesawangan sing apik tur asri.
C. Pesisir segara kidul ombake pancen gedhe tur medeni yen kanggo langen.
D. Wis bola-bali dikandhani koh ajeg bae lelakone ya

40. Tembung kang wanda /suku kata wiwitane dirangkep utawa sing dirangkep wanda sing
ngarep diarani….
A. Dwipurwa C. Dwi lingga salin swara
B. Dwi wasana D. dwi lingga wantah

41. Kula ngaturaken sugeng rawuh lan sugeng lelenggahan sinambi ngedahapi pasugatan
ingkang sampun sumadya.
tembung lelenggahan, linggane…
A. Lelenggah C. lenggah
B. Lelungguh D. lungguh

42. Wingi esuk Budi tuku soto sokaraja. Tembung sing kecethak kandel neng ukara kasebut yen
diganti dadi tembung rangkep dwi purwa owah dadi….
A. tetuko C. tutuku
B. tituku D. tetuku

43. Tembung leluhur yen detulis nganggo aksara jawa dadine…


A. leluau/ C. luluau/
B. [lluau/ D. luluau
44. Para pemudha lagi gotong royong negor pucang arep nggo lomba pitulasan.
Pucang kuwe arane wit…
A. Kencur C. jambe
B. Klapa D. randhu

45. perangane ukara sing nudhuhaken jinise pagawean, mulane wasesa tansah kedadean sekang
tembung kriya (kata kerja) utawa tembung-tembung sing ginawekriya diarani….
A. Jejer C. lesan
B. Wasesa D. katrangan

46. Wingi sore Anggraeni nandur kembang neng latar.


Ukara neng nduwur kelebu ukara…
A. Ukara tanduk C. ukara andharan
B. Ukara tanggap D. ukara pakon
47. Surat ditulis dening endah wingi sore. Neng ukara kasebut tembung sing nglungguhi
perangan jejer yakuwe…
A. ditulis C. surat
B. endah D. wingi sore

48. Pusparini lagi nyirami kembang. Neng ukara kasebut kang nglungguhi perangan wasesa
yakuwe…
A. Kembang C. lagi nyirami
B. Lagi D. pusparini

49. Pak Danur maringi Dik agung dhuwit iuran. Ukara kasebut yen diudhal manut lungguhing
tembunge…
A. jejer – wasesa – lesan – katrangan
B. jejer – Wasesa – lesan- geganep
C. lesan – wasesa – katrangan – geganep
D. jejer – Wasesa – Katrangan – Katrangan

50. Kembang maware ditandur pak Roni wingi sore. Neng ukara kasebut tembung sing
nglungguhi perangan jejer yakuwe…
A. Kembang maware C. Pak Roni
B. Ditandur D. Wingi Sore

II. WANGSULANA PITAKONAN – PITAKONAN ING NGISOR IKI KANTHI


PATITIS!
51.sebutna jenis-jenise teks deskripsi !

52.sebutna urut-urutane tembang sing degelar ana ing kesenian braen !

53.Tulisan aksara jawa ngisor kiye nek deganti aksara latin munine...

?becikKetitikHlketr.
54. Saben esuk mbok Wasti nyirami kembang nganggo gembor.
Udhalana ukara kuwe manut lungguhing tembunge!

sinom
Panembahan senopatya,
kang jumeneng ing Matawis
iku barang masa dhawuh,
inggih ingkang Hyang Widdhi,
saturune lestari,
saking berkahing leluhur,
mrih tulusing nugraha,
ingkang keri keri iki,
wajib uga niruwa lelakonira.

55. Tembang macapat sinom neng nduwur coba gancaraken nganggo basamu dhewe !

Kunci Jawaban
1. C. 11. D 21. C 31. C 41. C
2. B 12. D 22. A 32. D 42. D
3. B 13. C 23. B 33. C 43. C
4. A 14. C 24. D 34. C 44. C
5. C 15. A 25. D 35. A 45. C
6. B 16. A 26. D 36. A 46. A
7. C 17. C 27. D 37. D 47. C
8. B 18. D 28. A 38. C 48. C
9. D 19. B 29. A 39. A 49. B
10. B 20. C 30. C 40. A 50. A

KUNCI JAWABAN ESSAY

1. JENIS JENISE TEKS DESKRIPSI


a. Teks paragraf deskripsi subjektif : sawijine paragraf deskripsi sing
panggambarane objeke manut karo pambijine/penilaiane sing nulis.
b. Teks paragraf spatial: neng wacan kiye sing degambarna mung awujud
papan,barang,utawa liya-liyane.
c. Teks paragraf objektif: wacan kiye barang, papan, utawa prastawa
digambaraken apaanane tampa ditambahi apa dening panulis.

2. Tulung matulung, Robanai, Kawulatu, Uwung-uwung, Adam Hawa, meneng-


meneng, kawula kinanthi , malaekat, taya- taya rabi, maena rijalulo, ya walikul & hyang
memuji, ayun-ayun kalimut, ayun-ayun ilahi , sekar arum

3. Becik ketitik ala ketara

4. Saben esuk mbok Wasti nyirami kembang nganggo gembor


K. wektu jejer wasesa lesan K. piranti

5. Panembahan Senopati, sing dadi , iku ratu neng Mataram, kuwe tansah
nindakaken kabeh dhawuhe Hyang Widdhi ya Gusti Allah, tansah dadi
p a n g u w a s a n g a n t i t e k a n keturunane, tansah pikantuk kaberkahane
Gusti Allah, conto sing keri-keri kiye, wajib padha ditiru

Anda mungkin juga menyukai