4,0 m
8,0 m
4,0 m
5,0 m 6,0 m
Data Perencanaan :
Fc’ = 30 MPa
Fy = 300 MPa
1
4.0
8.0
4.0
8.0
5.0 6.0
11.0
GAMBAR SKET
SKALA = 1:100
2
GAMBAR DENAH
PELAT LANTAI
AA A A 4,04,0
8.0
AA A A 4.04,0
PERMODELAN PELAT
B B C C 4,0
B B C C 4,0
B B 4,0 C C 4,0
3
FLOW CHART HITUNGAN PELAT
Hitung beban-beban
Pilih tulangan
4
A. PERHITUNGAN PELAT
Ly 2,50
β = = = 0,63 m
Lx 4,00
I min = 250 cm
fc’ = 30 Mpa
1
300 Mpa = × I min
32
1
Tebal pelat = × I min
32
1
= ×250
32
= 7,8125 ~ 10 cm
5
Beban Mati (WD) (Standar PMI 1970 Pasal 2.1)
Iy 4,0
= =1 ,6 ( lihat tabel 4.3f Buku Gideon Jilid 4 hal 32 )
Ix 2,5
6
Mlx =0,001 . wu . Lx2 . koef b
= 0,001 . 5,30. 2,52 . 38
= 1,259 KN.m
Mtx2 = 0,001 . wu . Lx2 . koef c
= 0,001 . 5,30 . 2,52 . 38
= 1,259 KN.m
7
Mtx1= -2,219 m
Mu −2,219
2 = = -384,176 KN/m2
bd 1 x 0,0762
Dari tabel 5.1c ( buku Gideon hal 46 )
Mu
= 300 = 0,0016
b d2
Mu
= 400 = 0,0021
b d2
Mu
= 384,176 diinterpolasi
b d2
384,176−300
=0,0016+ (0,0021– 0,0016)
400−300
= 0,0020
Diketahui :
min = 0,0016 (Gideon jilid 1 hal 46 )
max = 0,0021 (Gideon jilid 1 hal 46)
Karena min≤≤max = 0,0016≤0,0020≤0,0021 maka digunakan
As = x b x d
= 0,0020 x 1000 x 76
= 152 mm2
Dipakai tulangan Ø6 – 150 ( 188 mm2 ) dari table 2.2a Gideon jilid 4 hal 15
Cek Mu <Ø Mn
As x Fy
a =
0,80 x Fc x b
188 x 300
=
0,80 x 30 x 1000
= 2,350 mm
a
Ø Mn = 0,80 x As x Fy x (d - )
2
2,350
= 0,80 x 188 x 300 x (76 – )
2
= 3376104 N.mm
8
= 3,376 KN.m
Mu (2,219KN.m) <Ø Mn ( 3,376 KN.m) AMAN
As = x b x d
= 0,0011 x 1000 x 76
= 83,6 mm2
Dipakai tulangan Ø6 – 250 ( 113mm2 ) dari table 2.2a Gideon jilid 4 hal 15
Cek Mu <Ø Mn
As x Fy
a =
0,80 x Fc x b
113 x 300
=
0,80 x 30 x 1000
= 1,412 mm
a
Ø Mn = 0,80 x As x Fy x (d - )
2
9
1,412
= 0,80 x 113 x 300 x (76 – )
2
= 2041973,28.mm
= 2,042 KN.m
Mu (1,259KN.m) <Ø Mn (2,042 KN.m) AMAN
As = x b x d
= 0,0011 x 1000 x 76
= 83,6 mm2
Dipakai tulangan Ø6 – 250 ( 113mm2 ) dari table 2.2a Gideon jilid 4 hal 15
Cek Mu <Ø Mn
As x Fy
a =
0,80 x Fc x b
10
113 x 300
=
0,80 x 30 x 1000
= 1,412 mm
a
Ø Mn = 0,80 x As x Fy x (d - )
2
1,412
= 0,80 x 113 x 300 x (76 – )
2
= 2041973,28.mm
= 2,042 KN.m
Mu (1,259KN.m) <Ø Mn (2,042 KN.m) AMAN
11
As =xbxd
= 0,0015 x 1000 x 68
= 102 mm2
Dipakai tulangan Ø4 – 225 ( 126 mm2 ) dari table 2.2a Gideon jilid 4 hal 15
Cek Mu <Ø Mn
As x Fy
a =
0,80 x Fc x b
126 x 300
=
0,80 x 30 x 1000
= 1,575 mm
a
Ø Mn = 0,80 x As x Fy x (d - )
2
1,575
= 0,80 x 126 x 300 x (68 – )
2
= 2032506 N.mm
= 2,032 KN.m
Mu (1,325KN.m) <Ø Mn (2,032 KN.m) AMAN
b. Momen Lapangan (MLy)
MLy= 1,457 KN.m
Mu 1,457
2 = = 315,095 KN/m2
bd 1 x 0,0682
Dari tabel 5.1c ( buku Gideon hal 46 )
Mu
= 300 = 0,0016
b d2
Mu
= 400 = 0,0021
b d2
Mu
= 315,095 diinterpolasi
b d2
315,095−300
= 0,0016 + (0,0021 – 0,0016)
400−300
= 0,0017
Diketahui :
min = 0,0016 (Gideon jilid 1 hal 46 Tabel 4)
12
max =0,0021 (Gideon jilid 1 hal 46 Tabel 5)
Karena min≤ ≤max = 0,0016≤0,0017≤0,0021 maka digunakan
As = x b x d
= 0,0017 x 1000 x 68
= 115,6 mm2
Dipakai tulangan Ø4 – 225 ( 126mm2 ) dari table 2.2a Gideon jilid 4 hal 15
Cek Mu <Ø Mn
As x Fy
a =
0,80 x Fc x b
126 x 300
=
0,80 x 30 x 1000
= 1,575 mm
a
Ø Mn = 0,80 x As x Fy x (d - )
2
1,575
= 0,80 x 126 x 300 x (68 – )
2
= 2032506 N.mm
= 2,032 KN.m
Mu (1,457 KN.m) <Ø Mn (2,032 KN.m) AMAN
13
= 0,0033
Diketahui :
min = 0,0032 (Gideon jilid 1 hal 46)
max = 0,0037 (Gideon jilid 1 hal 46 )
Karena min≤ ≤max = 0,0032≤0,0033≤0,0037 maka digunakan
As = x b x d
= 0,0033 x 1000 x 68
= 224,4 mm2
Dipakai tulangan Ø6 – 125 ( 226 mm2 ) dari table 2.2a Gideon jilid 4 hal 15
Cek Mu <Ø Mn
As x Fy
a =
0,80 x Fc x b
226 x 300
=
0,80 x 30 x 1000
= 2,825 mm
a
Ø Mn = 0,80 x As x Fy x (d - )
2
2,825
= 0,80 x 226 x 300 x (68 – )
2
= 3611706 N.mm
= 3,612 KN.m
Mu (2,915 KN.m) <Ø Mn (3,612 KN.m) AMAN
14
B. PENULANGAN PELAT B
Ly 2,50
β = = = 0,71 m
Lx 3,50
I min = 250 cm
fc’ = 30 Mpa
1
300 Mpa = × I min
32
1
Tebal pelat = × I min
32
1
= ×250
32
= 7,8125 ~ 10 cm
15
Beban Mati (WD) (Standar PMI 1970 Pasal 2.1)
B
A 3.5 7 5 6
b
2.5
Iy 3,5
= =1,4 ( lihat tabel 4.3f Buku Gideon Jilid 4 hal 32 )
Ix 2,5
16
= 1,259 KN.m
Mtx2 = 0,001 . wu . Lx2 . koef c
= 0,001 . 5,30 . 2,52 . 38
= 1,259 KN.m
17
Mu −2,219 2
2 = 2 = -384,176 KN/m
bd 1 x 0,076
Dari tabel 5.1c ( buku Gideon hal 46 )
Mu
= 300 = 0,0016
b d2
Mu
= 400 = 0,0021
b d2
Mu
= 384,176 diinterpolasi
b d2
384,176−300
=0,0016+ (0,0021– 0,0016)
400−300
= 0,0020
Diketahui :
min = 0,0016 (Gideon jilid 1 hal 46 )
max = 0,0021 (Gideon jilid 1 hal 46)
Karena min≤≤max = 0,0016≤0,0020≤0,0021 maka digunakan
As = x b x d
= 0,0020 x 1000 x 76
= 152 mm2
Dipakai tulangan Ø6 – 150 ( 188 mm2 ) dari table 2.2a Gideon jilid 4 hal 15
Cek Mu <Ø Mn
As x Fy
a =
0,80 x Fc x b
188 x 300
=
0,80 x 30 x 1000
= 2,350 mm
a
Ø Mn = 0,80 x As x Fy x (d - )
2
2,350
= 0,80 x 188 x 300 x (76 – )
2
= 3376104 N.mm
= 3,376 KN.m
Mu (2,219KN.m) <Ø Mn ( 3,376 KN.m) AMAN
18
e. Momen Lapangan (MLX)
MLX = 1,259 KN.m
Mu 1,259
2 = = 217,971 KN/m2
bd 1 x 0,0762
Dari tabel 5.1c ( buku Gideon hal 46 )
Mu
= 200 = 0,0010
b d2
Mu
= 300 = 0,0016
b d2
Mu
= 217,971 diinterpolasi
b d2
217,971−200
= 0,0010 + (0,0016 – 0,0010)
300−200
= 0,0011
Diketahui :
min = 0,0010 (Gideon jilid 1 hal 46 Tabel 2)
max =0,0016 (Gideon jilid 1 hal 46 Tabel 3)
Karena min≤ ≤max = 0,0010≤0,0011≤0,0016 maka digunakan
As = x b x d
= 0,0011 x 1000 x 76
= 83,6 mm2
Dipakai tulangan Ø6 – 250 ( 113mm2 ) dari table 2.2a Gideon jilid 4 hal 15
Cek Mu <Ø Mn
As x Fy
a =
0,80 x Fc x b
113 x 300
=
0,80 x 30 x 1000
= 1,412 mm
a
Ø Mn = 0,80 x As x Fy x (d - )
2
1,412
= 0,80 x 113 x 300 x (76 – )
2
19
= 2041973,28.mm
= 2,042 KN.m
Mu (1,259KN.m) <Ø Mn (2,042 KN.m) AMAN
As = x b x d
= 0,0011 x 1000 x 76
= 83,6 mm2
Dipakai tulangan Ø6 – 250 ( 113mm2 ) dari table 2.2a Gideon jilid 4 hal 15
Cek Mu <Ø Mn
As x Fy
a =
0,80 x Fc x b
113 x 300
=
0,80 x 30 x 1000
= 1,412 mm
20
a
Ø Mn = 0,80 x As x Fy x (d - )
2
1,412
= 0,80 x 113 x 300 x (76 – )
2
= 2041973,28.mm
= 2,042 KN.m
Mu (1,259KN.m) <Ø Mn (2,042 KN.m) AMAN
21
= 102 mm2
Dipakai tulangan Ø4 – 225 ( 126 mm2 ) dari table 2.2a Gideon jilid 4 hal 15
Cek Mu <Ø Mn
As x Fy
a =
0,80 x Fc x b
126 x 300
=
0,80 x 30 x 1000
= 1,575 mm
a
Ø Mn = 0,80 x As x Fy x (d - )
2
1,575
= 0,80 x 126 x 300 x (68 – )
2
= 2032506 N.mm
= 2,032 KN.m
Mu (1,325KN.m) <Ø Mn (2,032 KN.m) AMAN
22
Karena min≤ ≤max = 0,0016≤0,0017≤0,0021 maka digunakan
As = x b x d
= 0,0017 x 1000 x 68
= 115,6 mm2
Dipakai tulangan Ø4 – 225 ( 126mm2 ) dari table 2.2a Gideon jilid 4 hal 15
Cek Mu <Ø Mn
As x Fy
a =
0,80 x Fc x b
126 x 300
=
0,80 x 30 x 1000
= 1,575 mm
a
Ø Mn = 0,80 x As x Fy x (d - )
2
1,575
= 0,80 x 126 x 300 x (68 – )
2
= 2032506 N.mm
= 2,032 KN.m
Mu (1,457 KN.m) <Ø Mn (2,032 KN.m) AMAN
23
Diketahui :
min = 0,0032 (Gideon jilid 1 hal 46)
max = 0,0037 (Gideon jilid 1 hal 46 )
Karena min≤ ≤max = 0,0032≤0,0033≤0,0037 maka digunakan
As = x b x d
= 0,0033 x 1000 x 68
= 224,4 mm2
Dipakai tulangan Ø6 – 125 ( 226 mm2 ) dari table 2.2a Gideon jilid 4 hal 15
Cek Mu <Ø Mn
As x Fy
a =
0,80 x Fc x b
226 x 300
=
0,80 x 30 x 1000
= 2,825 mm
a
Ø Mn = 0,80 x As x Fy x (d - )
2
2,825
= 0,80 x 226 x 300 x (68 – )
2
= 3611706 N.mm
= 3,612 KN.m
Mu (2,915 KN.m) <Ø Mn (3,612 KN.m) AMAN
C. PENULANGAN PELAT B 1
24
Perhitungan Tebal Plat
Ly 3,00
β = = = 0,75 m
Lx 4,00
I min = 250 cm
fc’ = 25 Mpa
1
240 Mpa = × I min
32
25
1
Tebal pelat = × I min
32
1
= ×250
32
= 7,8125 ~ 10 cm
26
Iy 4
= =1,6 ( lihat tabel 4.3f Buku Gideon Jilid 4 hal 32 )
Ix 2,5
27
Tebal pelat (h) = 10 cm = 100 mm
F’c = 25 mpa (250 kg/cm2)
Fy = 240 mpa (2400 kg/cm2)
Tebal selimut beton (p) = 2 cm = 20 mm
(Tabel 3 Buku Gideon Jilid 1 hal. 44)
Perkiraan diameter tulangan arah x (Ø Dx) = 8 mm
Perkiraan diameter tulangan arah y (Ø Dy) = 8 mm
28
Mu
= 100 = 0,0005
b d2
Mu
= 200 = 0,0010
b d2
Mu
= 178,151 diinterpolasi
b d2
178,151−100
= 0,0005 + (0,0010– 0,0005)
200−100
= 0,0009
Diketahui :
min = 0,0005 (Gideon jilid 1 hal 46 Tabel 1)
max =0,0010 (Gideon jilid 1 hal 46 Tabel 2)
Karena min≤ = 0,0005 ≤0,0009 maka digunakan min
As = minx b x d
= 0,0009 x 1000 x 76
= 68,4 mm2
Dipakai tulangan Ø6 – 250 ( 113 mm2 ) dari table 2.2a Gideon jilid 4 hal 15
Cek Mu <Ø Mn
As x Fy
a =
0,80 x Fc x b
113 x 240
=
0,80 x 25 x 1000
= 1,356 mm
a
Ø Mn = 0,80 x As x Fy x (d - )
2
1,356
= 0,80 x 113 x 240 x (76 – )
2
= 1634186,112 N.mm
= 1,634 KN.m
Mu ( 1,029KN.m) <Ø Mn (1,634KN.m) AMAN
b. Momen Lapangan (MLX)
MLX = 1,286 KN.m
29
Mu 1,286 2
2 = 2 = 222,645 KN/m
bd 1 x 0,076
Dari tabel 5.1c ( buku Gideon seri 4 hal 46 )
Mu
= 200 = 0,0010
b d2
Mu
= 300 = 0,0016
b d2
Mu
= 222,645 diinterpolasi
b d2
222,645−200
= 0,0010 + (0,0016 – 0,0010)
300−200
= 0,0011
Diketahui :
min = 0,0010 (Gideon jilid 1 hal 50 Tabel 6)
max =0,0016 (Gideon jilid 1 hal 52 Tabel 8)
Karena min ≤= 0,0010≤ 0,0011 maka digunakan
As = x b x d
= 0,0011 x 1000 x 76
= 83,6 mm2
Dipakai tulangan Ø6 – 250 ( 113 mm2 ) dari table 2.2a Gideon jilid 4 hal 15
Cek Mu <Ø Mn
As x Fy
a =
0,80 x Fc x b
113 x 240
=
0,80 x 25 x 1000
= 1,356 mm
a
Ø Mn = 0,80 x As x Fy x (d - )
2
1,356
= 0,80 x 113 x 240 x (76 – )
2
= 1634186,112 N.mm
= 1,634 KN.m
Mu (1,286 KN.m) <Ø Mn (1,634KN.m) AMAN
30
c. Momen Tumpuan (Mtx2)
Mtx2= 1,993 KN.m
Mu 1,993 2
2 = 2 = 345,048KN/m
bd 1 x 0,076
Dari tabel 5.1c ( buku Gideon seri 4 hal 46 )
Mu
= 300 = 0,0016
b d2
Mu
= 400 = 0,0021
b d2
Mu
= 345,048 diinterpolasi
b d2
345,048−300
= 0,0016 + (0,0021 – 0,0016)
400−300
= 0,0018
Diketahui :
min = 0,0016 (Gideon jilid 1 hal 46 Tabel 3)
max =0,0021 (Gideon jilid 1 hal 46 Tabel 4)
Karena min ≤ = 0,0016 ≤ 0,0018 maka digunakan
As = x b x d
= 0,0018 x 1000 x 76
= 136,8 mm2
Dipakai tulangan Ø6 – 200 ( 141 mm2 ) dari table 2.2a Gideon jilid 4 hal 15
Cek Mu <Ø Mn
As x Fy
a =
0,80 x Fc x b
141 x 240
=
0,80 x 25 x 1000
= 1,692 mm
a
Ø Mn = 0,80 x As x Fy x (d - )
2
31
1,692
= 0,80 x 141 x 240 x (76 – )
2
= 2034569,088 N.mm
= 2,034 KN.m
Mu (1,993 KN.m) <Ø Mn ( 2,034 KN.m) AMAN
32
2. PERHITUNGAN TULANGAN ARAH Y
a. Momen Tumpuan (Mty1)
Mty1= -3,858KN.m
Mu −3,858
= = -834,342KN/m2
b d 2 1 x 0,0682
Dari tabel 5.1c ( buku Gideon hal 46 )
Mu
= 800 = 0,0043
b d2
Mu
= 900 = 0,0048
b d2
Mu
= 834,342 diinterpolasi
b d2
843,342−8 00
= 0,0043 + (0,0048 – 0,0043)
900−800
= 0,0045
Diketahui :
min = 0,0043 (Gideon jilid 1 hal 46 Tabel 8)
max =0,0048 (Gideon jilid 1 hal 46 Tabel 9)
Karena ≤ = 0,0043 ≤0,0045 maka digunakan
As =xbxd
= 0,0045 x 1000 x 68
= 306 mm2
Dipakai tulangan Ø8 – 150 ( 335mm2 ) dari table 2.2a Gideon jilid 4 hal 15
Cek Mu <Ø Mn
As x Fy
a =
0,80 x Fc x b
335 x 240
=
0,80 x 25 x 1000
= 4,02 mm
a
Ø Mn = 0,80 x As x Fy x (d - )
2
4,02
= 0,80 x 335 x 240 x (68 – )
2
33
= 4244476,8 N.mm
= 4,244 KN.m
Mu (3,858KN.m) <Ø Mn (4,244 KN.m) AMAN
As =xbxd
= 0,0023 x 1000 x 68
= 156,4 mm2
Dipakai tulangan Ø6 – 175 ( 162mm2 ) dari table 2.2a Gideon jilid 4 hal 15
Cek Mu <Ø Mn
As x Fy
a =
0,80 x Fc x b
162 x 240
=
0,80 x 25 x 1000
= 1,944 mm
34
a
Ø Mn = 0,80 x As x Fy x (d - )
2
1,944
= 0,80 x 162x 240 x (68 – )
2
= 2084838,912 N.mm
= 2,084 KN.m
Mu (1,993 KN.m) <Ø Mn (2,084 KN.m) AMAN
As =xbxd
= 0,0023 x 1000 x 68
= 156,4 mm2
Dipakai tulangan Ø6 – 175 ( 162mm2 ) dari table 2.2a Gideon jilid 4 hal 15
Cek Mu <Ø Mn
35
As x Fy
a =
0,80 x Fc x b
162 x 240
=
0,80 x 25 x 1000
= 1,944 mm
a
Ø Mn = 0,80 x As x Fy x (d - )
2
1,944
= 0,80 x 162x 240 x (68 – )
2
= 2084838,912 N.mm
= 2,084 KN.m
Mu (1,993 KN.m) <Ø Mn (2,084 KN.m) AMAN
D. PERHITUNGAN PELAT C
36
Perhitungan Tebal Plat
Ly 4,00
β = = = 1,6 m
Lx 2,50
I min = 250 cm
fc’ = 25 Mpa
1
240 Mpa = × I min
32
1
Tebal pelat = × I min
32
1
= ×250
32
= 7,8125 ~ 10 cm
37
Beban Spesi (21kg/m2setiap 1 cm)= 21kg/m2x 2 = 42kg/m2
Beban penutup lantai keramik = 24 kg/m2 x 1 = 24 kg/m2
(24 kg/m2 setiap 1 cm)
Berat plafon + penggantung = 11 kg/m2+ 7 kg/m2 = 18 kg/m2+
Total WD = 324 kg/m2
Iy 4
= =1,6 ( lihat tabel 4.3f Buku Gideon Jilid 4 hal 32 )
Ix 2,5
38
Mtx2 = 0,001 . wu . Lx2 . koef 7
= 0,001 . 10,288. 2,502 . (-43)
= -2,7649 KN.m
39
PENULANGAN PELAT C
40
1. PERHITUNGAN TULANGAN ARAH X
a. Momen Tumpuan (Mtx1)
Mtx1= -4,8225 KN.m
Mu −4,8225
= = -834,920KN/m2
b d 2 1 x 0,0762
Dari tabel 5.1d ( buku Gideon seri 4 hal 46 )
Mu
= 800 = 0,0043
b d2
Mu
= 900 = 0,0048
b d2
Mu
= 834,920 diinterpolasi
b d2
834,920−1000
= 0,0043 + (0,0048– 0,0043)
900−800
= 0,0045
Diketahui :
min = 0,0032 (Gideon jilid 1 hal 50 Tabel 6)
max =0,0404 (Gideon jilid 1 hal 52 Tabel 8)
Karena min≤ ≤max = 0,0032≤0,0045 ≤0,0404 maka digunakan
As = x b x d
= 0,0045 x 1000 x 76
= 342 mm2
Dipakai tulangan Ø8 – 125 ( 402 mm2 ) dari table 2.2a Gideon jilid 4 hal 15
Cek Mu <Ø Mn
As x Fy
a =
0,80 x Fc x b
402 x 240
=
0,80 x 25 x 1000
= 4,824 mm
a
Ø Mn = 0,80 x As x Fy x (d - )
2
4,824
= 0,80 x 402 x 240 x (76 – )
2
41
= 5679816,192 N.mm
= 5,679 KN.m
Mu (4,8225KN.m) <Ø Mn (5,679 KN.m) AMAN
b. Momen Lapangan (MLX)
MLX = 2,2505 KN.m
Mu 2,2505 2
2 = 2 = 389,626 KN/m
bd 1 x 0,076
Dari tabel 5.1d ( buku Gideon seri 4 hal 46 )
Mu
= 300 = 0,0016
b d2
Mu
= 400 = 0,0021
b d2
Mu
= 389,626 diinterpolasi
b d2
389,626−300
= 0,0016 + (0,0021 – 0,0016)
400−300
= 0,0020
Diketahui :
min = 0,0032 (Gideon jilid 1 hal 50 Tabel 6)
max =0,0404 (Gideon jilid 1 hal 52 Tabel 8)
Karena ≤min ≤max = 0,0020≤ 0,0032 ≤ 0,0404 maka digunakan min
As = min x b x d
= 0,0032 x 1000 x 76
= 243,2 mm2
Dipakai tulangan Ø8 – 200 ( 251 mm2 ) dari table 2.2a Gideon jilid 4 hal 15
Cek Mu <Ø Mn
As x Fy
a =
0,80 x Fc x b
251 x 240
=
0,80 x 25 x 1000
= 3,012 mm
a
Ø Mn = 0,80 x As x Fy x (d - )
2
42
3,012
= 0,80 x 251 x 240 x (76 – )
2
= 3590014,848 N.mm
= 3,590 KN.m
Mu (2,2505 KN.m) <Ø Mn (3,590 KN.m) AMAN
Cek Mu <Ø Mn
As x Fy
a =
0,80 x Fc x b
43
251 x 240
=
0,80 x 25 x 1000
= 3,012 mm
a
Ø Mn = 0,80 x As x Fy x (d - )
2
3,012
= 0,80 x 251 x 240 x (76 – )
2
= 3590014,848 N.mm
= 3,590 KN.m
Mu (2,7649 KN.m) <Ø Mn (3,590 KN.m) AMAN
44
2. PERHITUNGAN TULANGAN ARAH Y
a. Momen Tumpuan (Mty1)
Mty1= -3,0221 KN.m
Mu −3,0221
= = -653,568KN/m2
b d 2 1 x 0,0682
Dari tabel 5.1d ( buku Gideon seri 4 hal 46 )
Mu
= 600 = 0,0032
b d2
Mu
= 700 = 0,0037
b d2
Mu
= 653,568 diinterpolasi
b d2
653,568−6 00
= 0,0032 + (0,0037 – 0,0032)
700−600
= 0,0035
Diketahui :
min = 0,0032 (Gideon jilid 1 hal 50 Tabel 6)
max =0,0404 (Gideon jilid 1 hal 52 Tabel 8)
Karena min≤ ≤max = 0,0032≤0,0035 ≤ 0,0404 maka digunakan
As =xbxd
= 0,0035 x 1000 x 68
= 238 mm2
Dipakai tulangan Ø8 – 200 ( 251mm2 ) dari table 2.2a Gideon jilid 4 hal 15
Cek Mu <Ø Mn
As x Fy
a =
0,80 x Fc x b
251 x 240
=
0,80 x 25 x 1000
= 3,012 mm
a
Ø Mn = 0,80 x As x Fy x (d - )
2
3.012
= 0,80 x 251 x 240 x (68 – )
2
45
= 3204478,848 N.mm
= 3,2044 KN.m
Mu (3,0221 KN.m) <Ø Mn (3,2044 KN.m) AMAN
As = min x b x d
= 0,0032 x 1000 x 68
= 217,6 mm2
Dipakai tulangan Ø8 – 225 ( 223mm2 ) dari table 2.2a Gideon jilid 4 hal 15
Cek Mu <Ø Mn
As x Fy
a =
0,80 x Fc x b
223 x 240
=
0,80 x 25 x 1000
= 2,676 mm
46
a
Ø Mn = 0,80 x As x Fy x (d - )
2
2,676
= 0,80 x 223x 240 x (68 – )
2
= 2854200,192 N.mm
= 2,854 KN.m
Mu (1,1574 KN.m) <Ø Mn (2,854 KN.m) AMAN
As = min x b x d
= 0,0032 x 1000 x 68
= 217,6 mm2
Dipakai tulangan Ø8 – 225 ( 223mm2 ) dari table 2.2a Gideon jilid 4 hal 15
Cek Mu <Ø Mn
47
As x Fy
a =
0,80 x Fc x b
223 x 240
=
0,80 x 25 x 1000
= 2,676 mm
a
Ø Mn = 0,80 x As x Fy x (d - )
2
2,676
= 0,80 x 223x 240 x (68 – )
2
= 2854200,192 N.mm
= 2,854 KN.m
Mu (1,1574 KN.m) <Ø Mn (2,854 KN.m) AMAN
48
E. PERHITUNGAN PELAT C 1
Ly 4,00
β = = = 1,6 m
Lx 2,50
I min = 250 cm
fc’ = 25 Mpa
49
Fy yang digunakan sebesar 240 Mpa maka :
1
240 Mpa = × I min
32
1
Tebal pelat = × I min
32
1
= ×250
32
= 7,8125 ~ 10 cm
50
= 1028,8 Kg/m2
= 10,288 KN/m2
51
PERHITUNGAN MOMEN TUMPUAN DAN MOMEN LAPANGAN
Iy 4
= =1,6 ( lihat tabel 4.3f Buku Gideon Jilid 4 hal 32 )
Ix 2,5
52
PENULANGAN PELAT C 1
53
1. PERHITUNGAN TULANGAN ARAH X
a. Momen Tumpuan (Mtx1)
Mtx1= -6,3014 KN.m
Mu −6,3014
= = -1090,963KN/m2
b d 2 1 x 0,0762
Dari tabel 5.1d ( buku Gideon seri 4 hal 46 )
Mu
= 1000 = 0,0054
b d2
Mu
= 1100 = 0,0059
b d2
Mu
= 1090,963 diinterpolasi
b d2
1090,963−1000
= 0,0054 + (0,0059– 0,0054)
1100−1000
= 0,0059
Diketahui :
min = 0,0032 (Gideon jilid 1 hal 50 Tabel 6)
max =0,0404 (Gideon jilid 1 hal 52 Tabel 8)
Karena min≤ ≤max = 0,0032≤0,0059 ≤0,0404 maka digunakan
As = x b x d
= 0,0059 x 1000 x 76
= 448,4 mm2
Dipakai tulangan Ø8 – 100 ( 503 mm2 ) dari table 2.2a Gideon jilid 4 hal 15
Cek Mu <Ø Mn
As x Fy
a =
0,80 x Fc x b
503 x 240
=
0,80 x 25 x 1000
= 6,036 mm
a
Ø Mn = 0,80 x As x Fy x (d - )
2
6,036
= 0,80 x 503 x 240 x (76 – )
2
54
= 7193173,632 N.mm
= 7,1931 KN.m
Mu (6,3014KN.m) <Ø Mn (7,1931KN.m) AMAN
b. Momen Lapangan (MLX)
MLX = 3,125 KN.m
Mu 3,125 2
2 = 2 = 541,032 KN/m
bd 1 x 0,076
Dari tabel 5.1d ( buku Gideon seri 4 hal 46 )
Mu
= 500 = 0,0026
b d2
Mu
= 600 = 0,0032
b d2
Mu
= 541,032 diinterpolasi
b d2
541,032−500
= 0,0026 + (0,0026 – 0,0032)
600−500
= 0,0028
Diketahui :
min = 0,0032 (Gideon jilid 1 hal 50 Tabel 6)
max =0,0404 (Gideon jilid 1 hal 52 Tabel 8)
Karena ≤min ≤max = 0,0028≤ 0,0032 ≤ 0,0404 maka digunakan min
As = min x b x d
= 0,0032 x 1000 x 76
= 243,2 mm2
Dipakai tulangan Ø8 – 200 ( 251 mm2 ) dari table 2.2a Gideon jilid 4 hal 15
Cek Mu <Ø Mn
As x Fy
a =
0,80 x Fc x b
251 x 240
=
0,80 x 25 x 1000
= 3,012 mm
a
Ø Mn = 0,80 x As x Fy x (d - )
2
55
3,012
= 0,80 x 251 x 240 x (76 – )
2
= 3590014,848 N.mm
= 3,590 KN.m
Mu (3,125KN.m) <Ø Mn (3,590 KN.m) AMAN
Cek Mu <Ø Mn
As x Fy
a =
0,80 x Fc x b
56
251 x 240
=
0,80 x 25 x 1000
= 3,012 mm
a
Ø Mn = 0,80 x As x Fy x (d - )
2
3,012
= 0,80 x 251 x 240 x (76 – )
2
= 3590014,848 N.mm
= 3,590 KN.m
Mu (2,7649 KN.m) <Ø Mn (3,590 KN.m) AMAN
57
2. PERHITUNGAN TULANGAN ARAH Y
a. Momen Tumpuan (Mty1)
Mty1= -4,3081KN.m
Mu −4,3081
= = -931,683KN/m2
b d 2 1 x 0,0682
Dari tabel 5.1d ( buku Gideon seri 4 hal 46 )
Mu
= 900 = 0,0048
b d2
Mu
= 1000 = 0,0054
b d2
Mu
= 931,683 diinterpolasi
b d2
931,683−9 00
= 0,0048 + (0,0054 – 0,0048)
1000−900
= 0,0050
Diketahui :
min = 0,0032 (Gideon jilid 1 hal 50 Tabel 6)
max =0,0404 (Gideon jilid 1 hal 52 Tabel 8)
Karena min≤ ≤max = 0,0032≤0,0050 ≤ 0,0404 maka digunakan
As =xbxd
= 0,0050 x 1000 x 68
= 340 mm2
Dipakai tulangan Ø8 – 125 ( 402mm2 ) dari table 2.2a Gideon jilid 4 hal 15
Cek Mu <Ø Mn
As x Fy
a =
0,80 x Fc x b
402 x 240
=
0,80 x 25 x 1000
= 4,824 mm
a
Ø Mn = 0,80 x As x Fy x (d - )
2
4,824
= 0,80 x 402 x 240 x (68 – )
2
58
= 5062344,192 N.mm
= 5,0623 KN.m
Mu (4,3081 KN.m) <Ø Mn (5,0623 KN.m) AMAN
As = min x b x d
= 0,0032 x 1000 x 68
= 217,6 mm2
Dipakai tulangan Ø8 – 225 ( 223mm2 ) dari table 2.2a Gideon jilid 4 hal 15
Cek Mu <Ø Mn
As x Fy
a =
0,80 x Fc x b
223 x 240
=
0,80 x 25 x 1000
= 2,676 mm
59
a
Ø Mn = 0,80 x As x Fy x (d - )
2
2,676
= 0,80 x 223x 240 x (68 – )
2
= 2854200,192 N.mm
= 2,854 KN.m
Mu (2,5077 KN.m) <Ø Mn (2,854 KN.m) AMAN
Cek Mu <Ø Mn
As x Fy
a =
0,80 x Fc x b
60
223 x 240
=
0,80 x 25 x 1000
= 2,676 mm
a
Ø Mn = 0,80 x As x Fy x (d - )
2
2,676
= 0,80 x 223x 240 x (68 – )
2
= 2854200,192 N.mm
= 2,854 KN.m
Mu (2,5077 KN.m) <Ø Mn (2,854 KN.m) AMAN
61
PERHITUNGAN DIMENSI BALOK
62
PERHITUNGAN TULANGAN
1. BALOK ATAP
ρ min = 0,0032
ρ max = 0,0404
d = h - p + ØS + ½ ØD
= 400 - 40 - 10 - ½ 16
= 342 mm
= 0,342 m
d’ = P + ØS + ½ ØD
= 40 + 10 + ½ 16
= 58 mm
= 0,058 m
d ' 58
= = 0,170
d 342
63
64
PERHITUNGAN TULANGAN
TULANGAN TUMPUAN
Mu 26,3331 2
2 = 2 = 1125,693 kN/m
b.d 0,20 x 0,342
Tabel 5.1h buku Gideon jilid 4
Mu
= 1100 = 0,0047
b d2
Mu
= 1200 = 0,0051
b d2
Mu
= 542,323 diinterpolasi
b d2
1125,693−1100
= 0,0047 + ( 0,0051−0,0047 )
1200−1100
= 0,0048
Diketahui :
min = 0,0032 (Gideon jilid 1 hal 50 Tabel 6)
max =0,0404 (Gideon jilid 1 hal 52 Tabel 8)
Karena min≤≤max = 0,0032 ≤ 0,0048 ≤ 0,0404 maka digunakan
As =xbxd
= 0,0048 x 200 x 342
= 328,32 mm2
Jumlah tulangan :
Øtulangan = 16 mm
as 328,32
ntulangan = 2 = = 1,63 ~ 4 buah (minimal)
0,25 x 3,14 x d 0,25 x 3,14 x 16 2
maka , Dari tabel Gideon 2.2.a jilid 4 hal 15 dipakai tulangan :
4D16 (As = 804 mm2 ) >328,32 mm2(memenuhi syarat)
Cek Mu < Mr
As x Fy
a =
0,85 x Fc x b
65
804 x 240
=
0,85 x 25 x 200
= 45,402 mm
a
Mn = As x Fy x (d - )
2
45,402
= 804 x 240 x (342 – ) x 10-6
2
= 61,620 kNm
Mr = Ø x Mn
= 0,8 x 61,620
= 49,30 kNm
Mu (26.3331KNm) < Mr (49,30kNm) AMAN
TULANGAN LAPANGAN
Mmax = 36.1616KNm (dapat perhitungan dari SAP 2000 v 14)
Mu 36,1616 2
2 = 2 = 1545,843kN/m
b.d 0,20 x 0,342
Tabel 5.1h buku Gideon jilid 4
Mu
= 1500 = 0,0065
b d2
Mu
= 1600 = 0,0069
b d2
Mu
= 1545,843 diinterpolasi
b d2
1545,843−1500
= 0,0065 + ( 0,0069−0,0065 )
1600−1500
= 0,0067
Diketahui :
min = 0,0032 (Gideon jilid 1 hal 50 Tabel 6)
max =0,0404 (Gideon jilid 1 hal 52 Tabel 8)
Karena min ≤ ≤max = 0,0032 ≤ 0,0067 ≤ 0,0404 maka digunakan
As =xbxd
= 0,0067 x 200 x 342
66
= 458,28mm2
Jumlah tulangan :
Øtulangan = 16 mm
as 458,28
ntulangan = 2 = = 2,28 ~ 4 buah (minimal)
0,25 x 3,14 x d 0,25 x 3,14 x 16 2
maka , Dari tabel Gideon 2.2.a jilid 4 hal 15 dipakai tulangan :
4D16 (As = 804 mm2 ) >458,28mm2 (memenuhi syarat)
Cek Mu < Mr
As x Fy
a =
0,85 x Fc x b
804 x 240
=
0,85 x 25 x 200
= 45,402 mm
a
Mn = As x Fy x (d - )
2
45,402
= 804 x 240 x (342 – ) x 10-6
2
= 61,620 kNm
Mr = Ø x Mn
= 0,8 x 61,620
= 49,30 kNm
Mu (36,1616KNm) < Mr (49,30 kNm) AMAN
TULANGAN SENGKANG
67
½ x ØVc = ½ x 34,2 = 17,1 KN < Vu = 27.777<ØVc = 42,75
Ukuran penampang balok 20 / 40 dapat digunakan tetapi memerlukan tulangan
geser minimum :
75 √ Fc . b . d 75 √ 25 . 200.342
Av = = = 89,06 mm2
1200 fy 1200 x 240
Karena menentukan spasi maksimum yang dibutuhkan :
Smaks = ½ d = ½ 342 = 171 mm
Digunakan jarak s = 150 mm < Smaks = 171 mm OK
Kontrol kapasitas geser terhadap jarak maksimum yang digunakan :
Av x fy x d
Vs =
s
= 36,55 kN
TULANGAN TORSI
68
BALOK ANAK 15 x 30
ρ min = 0,0032
ρ max = 0,0404
d = h - p + ØS + ½ ØD
= 300 - 40 - 10 - ½ 16
= 242 mm
= 0,242 m
d’ = P + ØS + ½ ØD
= 40 + 10 + ½ 16
= 58 mm
= 0,058 m
d ' 58
= = 0,240
d 242
69
PERHITUNGAN TULANGAN
TULANGAN TUMPUAN
Mu 13,4131 2
2 = 2 = 1552,442kN/m
b.d 0,15 x 0,242
Tabel 5.1h buku Gideon jilid 4
Mu
= 1500 = 0,0065
b d2
Mu
= 1600 = 0,0069
b d2
Mu
= 1552,442 diinterpolasi
b d2
1552,442−1500
= 0,0065 + ( 0,0069−0,0065 )
1600−1500
= 0,0067
Diketahui :
min = 0,0032 (Gideon jilid 1 hal 50 Tabel 6)
max =0,0404 (Gideon jilid 1 hal 52 Tabel 8)
Karena min≤≤max = 0,0032 ≤ 0,0067 ≤ 0,0404 maka digunakan
As =xbxd
= 0,0067 x 150 x 242
= 243,21mm2
Jumlah tulangan :
Øtulangan = 16 mm
as 243,21
ntulangan = 2 = = 1,21 ~ 4 buah (minimal)
0,25 x 3,14 x d 0,25 x 3,14 x 16 2
maka , Dari tabel Gideon 2.2.a jilid 4 hal 15 dipakai tulangan :
4D16 (As = 804 mm2 ) >243,21mm2 (memenuhi syarat)
Cek Mu < Mr
As x Fy
a =
0,85 x Fc x b
70
804 x 240
=
0,85 x 25 x 150
= 60,536 mm
a
Mn = As x Fy x (d - )
2
60,536
= 804 x 240 x (242 – ) x 10-6
2
= 40,856 kNm
Mr = Ø x Mn
= 0,8 x 40,856
= 32,68 kNm
Mu (13,4131KNm) < Mr (32,68kNm) AMAN
TULANGAN LAPANGAN
Mmax = 20,5085 KNm (dapat perhitungan dari SAP 2000 v 14)
Mu 20,5085 2
2 = 2 = 2373,669 kN/m
b.d 0,15 x 0,242
Tabel 5.1h buku Gideon jilid 4
Mu
= 2200 = 0,0097
b d2
Mu
= 2400 = 0,0106
b d2
Mu
= 2373,669 diinterpolasi
b d2
2373,669−2200
= 0,0097 + ( 0,0106−0,0097 )
2400−2200
= 0,0105
Diketahui :
min = 0,0032 (Gideon jilid 1 hal 50 Tabel 6)
max =0,0404 (Gideon jilid 1 hal 52 Tabel 8)
Karena min≤≤max = 0,0032 ≤ 0,0105 ≤ 0,0404 maka digunakan
As =xbxd
= 0,0105 x 150 x 242
71
= 381,15 mm2
Jumlah tulangan :
Øtulangan = 16 mm
as 381,15
ntulangan = 2 = = 1,90 ~ 4 buah (minimal)
0,25 x 3,14 x d 0,25 x 3,14 x 16 2
maka , Dari tabel Gideon 2.2.a jilid 4 hal 15 dipakai tulangan :
4D16 (As = 804 mm2 ) >381,15mm2 (memenuhi syarat)
Cek Mu < Mr
As x Fy
a =
0,85 x Fc x b
804 x 240
=
0,85 x 25 x 150
= 60,536 mm
a
Mn = As x Fy x (d - )
2
60,536
= 804 x 240 x (242 – ) x 10-6
2
= 40,856 kNm
Mr = Ø x Mn
= 0,8 x 40,856
= 32,68 kNm
Mu (20,5085KNm) < Mr (32,86 kNm) AMAN
TULANGAN SENGKANG
72
Ukuran penampang balok 15 / 30 dapat digunakan tetapi memerlukan tulangan
geser minimum :
75 √ Fc . b . d 75 √ 25 . 150.242
Av = = = 47,27 mm2
1200 fy 1200 x 240
Karena menentukan spasi maksimum yang dibutuhkan :
Smaks = ½ d = ½ 242 = 121 mm
Digunakan jarak s = 100 mm < Smaks = 121 mm OK
Kontrol kapasitas geser terhadap jarak maksimum yang digunakan :
Av x fy x d
Vs =
s
= 27,45 kN
73
BALOK INDUK 35 x 70
ρ min = 0,0032
ρ max = 0,0404
d = h - p + ØS + ½ ØD
= 700 - 40 - 10 - ½ 16
= 642 mm
= 0,642 m
d’ = P + ØS + ½ ØD
= 40 + 10 + ½ 16
= 58 mm
= 0,058 m
d ' 58
= = 0,090
d 642
74
PERHITUNGAN TULANGAN
TULANGAN TUMPUAN
Mu 60,5580 2
2 = 2 = 419,791kN/m
b.d 0,35 x 0,642
Tabel 5.1h buku Gideon jilid 4
Mu
= 400 = 0,0017
b d2
Mu
= 500 = 0,0021
b d2
Mu
= 419,791 diinterpolasi
b d2
419,791−400
= 0,0017 + ( 0,0021−0,0017 )
500−400
= 0,0018
Diketahui :
min = 0,0032 (Gideon jilid 1 hal 50 Tabel 6)
max =0,0404 (Gideon jilid 1 hal 52 Tabel 8)
Karena ≤min ≤max = 0,0018≤ 0,0032 ≤ 0,0404 maka digunakan
As =xbxd
= 0,0032 x 350 x 642
= 719,04mm2
Jumlah tulangan :
Øtulangan = 16 mm
as 719,04
ntulangan = 2 = = 3,58 ~ 4 buah (minimal)
0,25 x 3,14 x d 0,25 x 3,14 x 16 2
maka , Dari tabel Gideon 2.2.a jilid 4 hal 15 dipakai tulangan :
4D16 (As = 804 mm2 ) >719,04mm2 (memenuhi syarat)
Cek Mu < Mr
As x Fy
a =
0,85 x Fc x b
75
804 x 240
=
0,85 x 25 x 350
= 25,94 mm
a
Mn = As x Fy x (d - )
2
25,94
= 804 x 240 x (642 – ) x 10-6
2
= 121,377 kNm
Mr = Ø x Mn
= 0,8 x 121,377
= 97,102 kNm
Mu (60,5580KNm) < Mr (97,102 kNm) AMAN
TULANGAN LAPANGAN
Mu
= 800 = 0,0034
b d2
Mu
= 900 = 0,0038
b d2
Mu
= 818,177 diinterpolasi
b d2
818,177−800
= 0,0034 + ( 0,0038−0,0034 )
900−800
= 0,0035
Diketahui :
min = 0,0032 (Gideon jilid 1 hal 50 Tabel 6)
max =0,0404 (Gideon jilid 1 hal 52 Tabel 8)
Karena min ≤≤max = 0,0032 ≤ 0,0035 ≤ 0,0404 maka digunakan
As =xbxd
= 0,0035 x 350 x 642
76
= 786,45mm2
Jumlah tulangan :
Øtulangan = 16 mm
as 786,45
ntulangan = 2 = = 3,91 ~ 4 buah (minimal)
0,25 x 3,14 x d 0,25 x 3,14 x 16 2
maka , Dari tabel Gideon 2.2.a jilid 4 hal 15 dipakai tulangan :
4D16 (As = 804 mm2 ) >786,45mm2 (memenuhi syarat)
Cek Mu < Mr
As x Fy
a =
0,85 x Fc x b
804 x 240
=
0,85 x 25 x 350
= 25,944 mm
a
Mn = As x Fy x (d - )
2
25,944
= 804 x 240 x (642 – ) x 10-6
2
= 121,377 kNm
Mr = Ø x Mn
= 0,8 x 121,377
= 119,096kNm
Mu (118,0281KNm) < Mr (119,096 kNm) AMAN
TULANGAN SENGKANG
77
Ukuran penampang balok 35 / 70 dapat digunakan tetapi memerlukan tulangan
geser minimum :
75 √ Fc . b . d 75 √ 25 . 350.642
Av = = = 292,58 mm2
1200 fy 1200 x 240
Karena menentukan spasi maksimum yang dibutuhkan :
Smaks = ½ d = ½ 642 = 321 mm
Digunakan jarak s = 250 mm < Smaks = 321 mm OK
Kontrol kapasitas geser terhadap jarak maksimum yang digunakan :
Av x fy x d
Vs =
s
= 180,322kN
TULANGAN TORSI
78
BALOK ANAK (B2) 25 x 50
ρ min = 0,0032
ρ max = 0,0404
d = h - p + ØS + ½ ØD
= 500 - 40 - 10 - ½ 16
= 442 mm
= 0,442 m
d’ = P + ØS + ½ ØD
= 40 + 10 + ½ 16
= 58 mm
= 0,058 m
d ' 58
= = 0,131
d 442
79
PERHITUNGAN TULANGAN
TULANGAN TUMPUAN
Mu 5,5067 2
2 = 2 = 113,853kN/m
b.d 0,25 x 0,442
Tabel 5.1h buku Gideon jilid 4
Mu
= 100 = 0,0004
b d2
Mu
= 200 = 0,0008
b d2
Mu
= 113,853 diinterpolasi
b d2
113,853−100
= 0,0004 + ( 0,0008−0,0004 )
200−100
= 0,0004
Diketahui :
min = 0,0032 (Gideon jilid 1 hal 50 Tabel 6)
max =0,0404 (Gideon jilid 1 hal 52 Tabel 8)
Karena ≤min ≤max = 0,0004≤ 0,0032 ≤ 0,0404 maka digunakan
As = min x b x d
= 0,0032 x 250 x 442
= 353,6mm2
Jumlah tulangan :
Øtulangan = 16 mm
as 353,6
ntulangan = 2 = = 1,76 ~ 4 buah (minimal)
0,25 x 3,14 x d 0,25 x 3,14 x 16 2
maka , Dari tabel Gideon 2.2.a jilid 4 hal 15 dipakai tulangan :
4D16 (As = 804 mm2 ) >353,6mm2 (memenuhi syarat)
Cek Mu < Mr
As x Fy
a =
0,85 x Fc x b
80
804 x 240
=
0,85 x 25 x 250
= 36,32 mm
a
Mn = As x Fy x (d - )
2
36,32
= 804 x 240 x (442 – ) x 10-6
2
= 81,75 kNm
Mr = Ø x Mn
= 0,8 x 81,75
= 65,40 kNm
Mu (5,5067 KNm) < Mr (65,40 kNm) AMAN
TULANGAN LAPANGAN
Mmax = 43.3365KNm (dapat perhitungan dari SAP 2000 v 14)
Mu 43,3365 2
2 = 2 = 887,297 kN/m
b.d 0,25 x 0,442
Tabel 5.1h buku Gideon jilid 4
Mu
= 800 = 0,0034
b d2
Mu
= 900 = 0,0038
b d2
Mu
= 818,177 diinterpolasi
b d2
887,297−800
= 0,0034 + ( 0,0038−0,0034 )
900−800
= 0,0037
Diketahui :
min = 0,0032 (Gideon jilid 1 hal 50 Tabel 6)
max =0,0404 (Gideon jilid 1 hal 52 Tabel 8)
Karena min ≤≤max = 0,0032 ≤ 0,0037 ≤ 0,0404 maka digunakan
As =xbxd
= 0,0037 x 250 x 442
81
= 408,85mm2
Jumlah tulangan :
Øtulangan = 16 mm
as 408,85
ntulangan = 2 = = 2,034 ~ 4 buah (minimal)
0,25 x 3,14 x d 0,25 x 3,14 x 16 2
maka , Dari tabel Gideon 2.2.a jilid 4 hal 15 dipakai tulangan :
4D16 (As = 804 mm2 ) >408,85mm2 (memenuhi syarat)
Cek Mu < Mr
As x Fy
a =
0,85 x Fc x b
804 x 240
=
0,85 x 25 x 250
= 36,321 mm
a
Mn = As x Fy x (d - )
2
36,321
= 804 x 240 x (442 – ) x 10-6
2
= 81,75 kNm
Mr = Ø x Mn
= 0,8 x 81,75
= 65,40 kNm
Mu (43,3365KNm) < Mr (65,40 kNm) AMAN
TULANGAN SENGKANG
82
Ukuran penampang balok 25 / 50 dapat digunakan tetapi memerlukan tulangan
geser minimum :
75 √ Fc . b . d 75 √ 25 . 250. 442
Av = = = 143,88 mm2
1200 fy 1200 x 240
Karena menentukan spasi maksimum yang dibutuhkan :
Smaks = ½ d = ½ 442 = 221 mm
Digunakan jarak s = 200 mm < Smaks = 221 mm OK
Kontrol kapasitas geser terhadap jarak maksimum yang digunakan :
Av x fy x d
Vs =
s
= 76,31kN
83
2. BALOK LANTAI
BALOK INDUK 20 x 40
ρ min = 0,0032
ρ max = 0,0404
d = h - p + ØS + ½ ØD
= 400 - 40 - 10 - ½ 16
= 342 mm
= 0,342 m
d’ = P + ØS + ½ ØD
= 40 + 10 + ½ 16
= 58 mm
= 0,058 m
d ' 58
= = 0,170
d 342
84
PERHITUNGAN TULANGAN
TULANGAN TUMPUAN
Mu 65,1160 2
2 = 2 = 2783,591kN/m
b.d 0,20 x 0,342
Tabel 5.1h buku Gideon jilid 4
Mu
= 2600 = 0,0116
b d2
Mu
= 2800 = 0,0126
b d2
Mu
= 2783,591 diinterpolasi
b d2
2783,591−2600
= 0,0116 + ( 0,0126−0,0116 )
2800−2600
= 0,0125
Diketahui :
min = 0,0032 (Gideon jilid 1 hal 50 Tabel 6)
max =0,0404 (Gideon jilid 1 hal 52 Tabel 8)
Karena min ≤≤max = 0,0032 ≤ 0,0125 ≤ 0,0404 maka digunakan
As =xbxd
= 0,0125 x 200 x 342
= 855 mm2
Jumlah tulangan :
Øtulangan = 16 mm
as 855
ntulangan = 2 = = 4,25 ~ 6 buah
0,25 x 3,14 x d 0,25 x 3,14 x 16 2
maka , Dari tabel Gideon 2.2.a jilid 4 hal 15 dipakai tulangan :
6D16 (As = 1206 mm2 ) >855mm2 (memenuhi syarat)
Cek Mu < Mr
As x Fy
a =
0,85 x Fc x b
85
804 x 240
=
0,85 x 25 x 200
= 45,402 mm
a
Mn = As x Fy x (d - )
2
45,402
= 804 x 240 x (342 – ) x 10-6
2
= 61,620 kNm
Mr = Ø x Mn
= 0,8 x 61,620
= 49,30 kNm
Mu (26.3331KNm) < Mr (49,30 kNm) AMAN
TULANGAN LAPANGAN
Mmax = 46.6102KNm (dapat perhitungan dari SAP 2000 v 14)
Mu 46,6102
2 = = 1992,502kN/m2
b.d 0,20 x 0,3422
Tabel 5.1h buku Gideon jilid 4
Mu
= 1900 = 0,0083
b d2
Mu
= 2000 = 0,0088
b d2
Mu
= 1992,502 diinterpolasi
b d2
1992,502−1900
= 0,0083 + ( 0,0088−0,0083 )
2000−1900
= 0,0093
Diketahui :
min = 0,0032 (Gideon jilid 1 hal 50 Tabel 6)
max =0,0404 (Gideon jilid 1 hal 52 Tabel 8)
Karena min ≤≤max = 0,0032 ≤ 0,0093 ≤ 0,0404 maka digunakan
As =xbxd
= 0,0093 x 200 x 342
= 636,12mm2
86
Jumlah tulangan :
Øtulangan = 16 mm
as 636,12
ntulangan = 2 = = 3,17 ~ 4 buah (minimal)
0,25 x 3,14 x d 0,25 x 3,14 x 16 2
maka , Dari tabel Gideon 2.2.a jilid 4 hal 15 dipakai tulangan :
4D16 (As = 804 mm2 ) >636,12mm2 (memenuhi syarat)
Cek Mu < Mr
As x Fy
a =
0,85 x Fc x b
804 x 240
=
0,85 x 25 x 200
= 45,402 mm
a
Mn = As x Fy x (d - )
2
45,402
= 804 x 240 x (342 – ) x 10-6
2
= 61,620 kNm
Mr = Ø x Mn
= 0,8 x 61,620
= 49,30 kNm
Mu (26.3331KNm) < Mr (49,30 kNm) AMAN
TULANGAN SENGKANG
87
Ukuran penampang balok 20 / 40 dapat digunakan tetapi memerlukan tulangan
geser minimum :
75 √ Fc . b . d 75 √ 25 . 200.342
Av = = = 89,06 mm2
1200 fy 1200 x 240
Karena menentukan spasi maksimum yang dibutuhkan :
Smaks = ½ d = ½ 342 = 171 mm
Digunakan jarak s = 150 mm < Smaks = 171 mm OK
Kontrol kapasitas geser terhadap jarak maksimum yang digunakan :
Av x fy x d
Vs =
s
= 36,55 kN
TULANGAN TORSI
88
BALOK ANAK 15 x 30
ρ min = 0,0032
ρ max = 0,0404
d = h - p + ØS + ½ ØD
= 300 - 40 - 10 - ½ 16
= 242 mm
= 0,242 m
d’ = P + ØS + ½ ØD
= 40 + 10 + ½ 16
= 58 mm
= 0,058 m
d ' 58
= = 0,240
d 242
89
PERHITUNGAN TULANGAN
TULANGAN TUMPUAN
Mu 16,4761 2
2 = 2 = 1875,566kN/m
b.d 0,15 x 0,242
Tabel 5.1h buku Gideon jilid 4
Mu
= 1800 = 0,0078
b d2
Mu
= 1900 = 0,0083
b d2
Mu
= 1875,566 diinterpolasi
b d2
1875,566−1800
= 0,0078 + ( 0,0083−0,0078 )
1900−1800
= 0,0082
Diketahui :
min = 0,0032 (Gideon jilid 1 hal 50 Tabel 6)
max =0,0404 (Gideon jilid 1 hal 52 Tabel 8)
Karena min ≤≤max = 0,0032 ≤ 0,0082≤ 0,0404 maka digunakan
As =xbxd
= 0,0082 x 150 x 242
= 297,66mm2
Jumlah tulangan :
Øtulangan = 16 mm
as 297,66
ntulangan = 2 = = 1,48 ~ 4 buah (minimal)
0,25 x 3,14 x d 0,25 x 3,14 x 16 2
maka , Dari tabel Gideon 2.2.a jilid 4 hal 15 dipakai tulangan :
4D16 (As = 804 mm2 ) >636,12mm2 (memenuhi syarat)
Cek Mu < Mr
As x Fy
a =
0,85 x Fc x b
90
804 x 240
=
0,85 x 25 x 150
= 60,536 mm
a
Mn = As x Fy x (d - )
2
60,536
= 804 x 240 x (242 – ) x 10-6
2
= 40,86 kNm
Mr = Ø x Mn
= 0,8 x 40,86 kNm
= 32,68 kNm
Mu (16,4761KNm) < Mr (32,68 kNm) AMAN
TULANGAN LAPANGAN
Mmax = 18.0840KNm (dapat perhitungan dari SAP 2000 v 14)
Mu 18,0840
2 = = 2058,60 kN/m2
b.d 0,15 x 0,2422
Tabel 5.1h buku Gideon jilid 4
Mu
= 2000 = 0,0088
b d2
Mu
= 2200 = 0,0097
b d2
Mu
= 2058,60 diinterpolasi
b d2
2058,60−2000
= 0,0088 + ( 0,0097−0,0088 )
2200−2000
= 0,0091
Diketahui :
min = 0,0032 (Gideon jilid 1 hal 50 Tabel 6)
max =0,0404 (Gideon jilid 1 hal 52 Tabel 8)
Karena min ≤≤max = 0,0032 ≤ 0,0091≤ 0,0404 maka digunakan
As =xbxd
= 0,0091 x 150 x 242
= 330,33 mm2
91
Jumlah tulangan :
Øtulangan = 16 mm
as 330,33
ntulangan = 2 = = 1,64 ~ 4 buah (minimal)
0,25 x 3,14 x d 0,25 x 3,14 x 16 2
maka , Dari tabel Gideon 2.2.a jilid 4 hal 15 dipakai tulangan :
4D16 (As = 804 mm2 ) >330,33mm2 (memenuhi syarat)
Cek Mu < Mr
As x Fy
a =
0,85 x Fc x b
804 x 240
=
0,85 x 25 x 150
= 60,536 mm
a
Mn = As x Fy x (d - )
2
60,536
= 804 x 240 x (242 – ) x 10-6
2
= 40,86 kNm
Mr = Ø x Mn
= 0,8 x 40,86 kNm
= 32,68 kNm
Mu (16,4761KNm) < Mr (32,68 kNm) AMAN
TULANGAN SENGKANG
92
Ukuran penampang balok 15 / 30 dapat digunakan tetapi memerlukan tulangan
geser minimum :
75 √ Fc . b . d 75 √ 25 . 150.242
Av = = = 47,27 mm2
1200 fy 1200 x 240
Karena menentukan spasi maksimum yang dibutuhkan :
Smaks = ½ d = ½ 242 = 121 mm
Digunakan jarak s = 100 mm < Smaks = 121 mm OK
Kontrol kapasitas geser terhadap jarak maksimum yang digunakan :
Av x fy x d
Vs =
s
= 27,45 kN
93
BALOK INDUK 35 x 70
ρ min = 0,0032
ρ max = 0,0404
d = h - p + ØS + ½ ØD
= 700 - 40 - 10 - ½ 16
= 642 mm
= 0,642 m
d’ = P + ØS + ½ ØD
= 40 + 10 + ½ 16
= 58 mm
= 0,058 m
d ' 58
= = 0,090
d 642
94
PERHITUNGAN TULANGAN
TULANGAN TUMPUAN
Mu 147,8121 2
2 = 2 = 1024,641kN/m
b.d 0,35 x 0,642
Tabel 5.1h buku Gideon jilid 4
Mu
= 1000 = 0,0043
b d2
Mu
= 1100 = 0,0047
b d2
Mu
= 1024,641 diinterpolasi
b d2
1024,641−1000
= 0,0043 + ( 0,0047−0,0043 )
1100−1000
= 0,0044
Diketahui :
min = 0,0032 (Gideon jilid 1 hal 50 Tabel 6)
max =0,0404 (Gideon jilid 1 hal 52 Tabel 8)
Karena min≤≤max = 0,0032≤ 0,0044≤ 0,0404 maka digunakan
As =xbxd
= 0,0044x 350 x 642
= 988,68mm2
Jumlah tulangan :
Øtulangan = 16 mm
as 988,68
ntulangan = 2 = = 4,9 ~ 6 buah (minimal)
0,25 x 3,14 x d 0,25 x 3,14 x 16 2
maka , Dari tabel Gideon 2.2.a jilid 4 hal 15 dipakai tulangan :
6D16 (As = 1206 mm2 ) >988,68mm2 (memenuhi syarat)
Cek Mu < Mr
As x Fy
a =
0,85 x Fc x b
95
1206 x 240
=
0,85 x 25 x 350
= 38,92mm
a
Mn = As x Fy x (d - )
2
38,92
= 1206 x 240 x (642 – ) x 10-6
2
= 180,19 kNm
Mr = Ø x Mn
= 0,8 x 180,19
= 148,152 kNm
Mu (147,8121KNm) < Mr (148,152 kNm) AMAN
TULANGAN LAPANGAN
Mmax = 257.9690KNm (dapat perhitungan dari SAP 2000 v 14)
Mu 257,9690 2
2 = 2 = 1788,255kN/m
b.d 0,35 x 0,642
Tabel 5.1h buku Gideon jilid 4
Mu
= 1700 = 0,0074
b d2
Mu
= 1800 = 0,0078
b d2
Mu
= 1788,255 diinterpolasi
b d2
1788,255−1700
= 0,0074 + ( 0,0078−0,0074 )
1800−1700
= 0,0078
Diketahui :
min = 0,0032 (Gideon jilid 1 hal 50 Tabel 6)
max =0,0404 (Gideon jilid 1 hal 52 Tabel 8)
Karena min≤≤max = 0,0032≤0,0078≤ 0,0404 maka digunakan
As =xbxd
= 0,0078x 350 x 642
96
= 1752,66mm2
Jumlah tulangan :
Øtulangan = 16 mm
as 1752,66
ntulangan = 2 = = 8,72 ~ 9 buah
0,25 x 3,14 x d 0,25 x 3,14 x 16 2
maka , Dari tabel Gideon 2.2.a jilid 4 hal 15 dipakai tulangan :
9D16 (As = 1810 mm2 ) >1752,66mm2 (memenuhi syarat)
Cek Mu < Mr
As x Fy
a =
0,85 x Fc x b
1810 x 240
=
0,85 x 25 x 350
= 58,41 mm
a
Mn = As x Fy x (d - )
2
58,41
=1810 x 240 x (642 – ) x 10-6
2
= 266,198 kNm
Mr = Ø x Mn
= 0,8 x 266,198
= 260,1854 kNm
Mu (257,9690KNm) < Mr (260,1854kNm) AMAN
TULANGAN SENGKANG
Vu = 143.528KN (didapat dari perhitungan SAP 2000 v 14)
1
Vc = x √25 x 350 x 642x 10 -3
6
= 187,25
ØVc = 0,75 x Vc
= 0,75 x 187,25
= 140,4375 kN
½ x ØVc = ½ x 140,4375= 70,22 KN < Vu = 143.528>ØVc = 140,4375 kN
97
Ukuran penampang balok 35/70 dapat digunakan tulangan sengkangØ10 –
250mm
TULANGAN TORSI
Dari SAP diperoleh :
Tu = 11.9619KNm
Torsi Murni (Vu = 0 )
98
BALOK ANAK 25 x 50
ρ min = 0,0032
ρ max = 0,0404
d = h - p + ØS + ½ ØD
= 500 - 40 - 10 - ½ 16
= 442 mm
= 0,442 m
d’ = P + ØS + ½ ØD
= 40 + 10 + ½ 16
= 58 mm
= 0,058 m
d ' 58
= = 0,131
d 442
99
PERHITUNGAN TULANGAN
TULANGAN TUMPUAN
Mu 3,7661 2
2 = 2 = 102,11kN/m
b.d 0,25 x 0,442
Tabel 5.1h buku Gideon jilid 4
Mu
= 100 = 0,0004
b d2
Mu
= 200 = 0,0008
b d2
Mu
= 102,11 diinterpolasi
b d2
102,11−100
= 0,0004 + ( 0,0008−0,0004 )
200−100
= 0,0004
Diketahui :
min = 0,0032 (Gideon jilid 1 hal 50 Tabel 6)
max =0,0404 (Gideon jilid 1 hal 52 Tabel 8)
Karena ≤min ≤max = 0,0004≤ 0,0032 ≤ 0,0404 maka digunakan
As = min x b x d
= 0,0032 x 250 x 442
= 353,6mm2
Jumlah tulangan :
Øtulangan = 16 mm
as 353,6
ntulangan = 2 = = 1,76 ~ 4 buah (minimal)
0,25 x 3,14 x d 0,25 x 3,14 x 16 2
maka , Dari tabel Gideon 2.2.a jilid 4 hal 15 dipakai tulangan :
4D16 (As = 804 mm2 ) >353,6mm2 (memenuhi syarat)
Cek Mu < Mr
As x Fy
a =
0,85 x Fc x b
100
804 x 240
=
0,85 x 25 x 250
= 36,32 mm
a
Mn = As x Fy x (d - )
2
36,32
= 804 x 240 x (442 – ) x 10-6
2
= 81,75 kNm
Mr = Ø x Mn
= 0,8 x 81,75
= 65,4 kNm
Mu (3,7661KNm) < Mr (65,4 kNm) AMAN
TULANGAN LAPANGAN
Mmax = 50.6769KNm (dapat perhitungan dari SAP 2000 v 14)
Mu 50,6769 2
2 = 2 = 1037,59kN/m
b.d 0,25 x 0,442
Tabel 5.1h buku Gideon jilid 4
Mu
= 1000 = 0,0043
b d2
Mu
= 1100 = 0,0047
b d2
Mu
= 1037,59 diinterpolasi
b d2
1037,59−1000
= 0,0043 + ( 0,0047−0,0043 )
1100−1000
= 0,0045
Diketahui :
min = 0,0032 (Gideon jilid 1 hal 50 Tabel 6)
max =0,0404 (Gideon jilid 1 hal 52 Tabel 8)
Karena min≤≤max = 0,0032≤0,0045≤ 0,0404 maka digunakan
As =xbxd
= 0,0045x 250 x 442
101
= 497,25mm2
Jumlah tulangan :
Øtulangan = 16 mm
as 497,25
ntulangan = 2 = = 2,47 ~ 4 buah (minimal)
0,25 x 3,14 x d 0,25 x 3,14 x 16 2
maka , Dari tabel Gideon 2.2.a jilid 4 hal 15 dipakai tulangan :
4D16 (As = 804 mm2 ) >497,25mm2 (memenuhi syarat)
Cek Mu < Mr
As x Fy
a =
0,85 x Fc x b
804 x 240
=
0,85 x 25 x 250
= 36,32 mm
a
Mn = As x Fy x (d - )
2
36,32
= 804 x 240 x (442 – ) x 10-6
2
= 81,75 kNm
Mr = Ø x Mn
= 0,8 x 81,75
= 65,4 kNm
Mu (50,6769KNm) < Mr (65,4 kNm) AMAN
TULANGAN SENGKANG
102
Ukuran penampang balok 25 / 50 dapat digunakan tetapi memerlukan tulangan
geser minimum :
75 √ Fc . b . d 75 √ 25 . 250. 442
Av = = = 143,88 mm2
1200 fy 1200 x 240
Karena menentukan spasi maksimum yang dibutuhkan :
Smaks = ½ d = ½ 442 = 221 mm
Digunakan jarak s = 200 mm < Smaks = 221 mm OK
Kontrol kapasitas geser terhadap jarak maksimum yang digunakan :
Av x fy x d
Vs =
s
= 76,31 kN
103
3. PERHITUNGAN KOLOM
KOLOM 40 x 40
ρ min = 0,0032
ρ max = 0,0404
d = h - p + ØS + ½ ØD
= 500 - 40 - 10 - ½ 22
= 339 mm
= 0,339 m
d’ = P + ØS + ½ ØD
= 40 + 10 + ½ 22
= 61mm
= 0,061 m
Pu = -433.774KN = 433774 N
Mu1 = -69.4861KNm = 6,948 tonm
Mu2 = 38.8504KNm = 3,8854tonm
Ag = 400x400 = 160000 mm2
104
PENULANGAN KOLOM
Persyaratan eksentrisitas minimal dari kolom
e min = (15 + 0,03h) = (15 + 0,03x400) = 24 mm
Mu 69.4861
eksentrisitas beban et = = = 0,16 m = 160 mm ≥ e min
Pu 433.774
TULANGAN SENGKANG
Berdasarkan analisis SAP 2000 didapat gaya geser maksimal
Vu = -18.404KN
Fy = 240 MPa
105
Pu 1
Vc = 1+ (( 14 x Ag 6 )
x √ Fc x b x d
)
433.774 1
= (( 1+ )
14 x 160000 6 )
x √ 25 x 400 x 339 x10-3
= 113,021KN
ØVc = 0,75 x 113,021 = 84,771 KN > Vu = 18.404KN
Kuat geser nominal beton mampu menahan kuat geser yang bekerja pada struktur
tersebut.
106