Ismadi Ishak - Faktor-Faktor Yang Mempengaruhi Prestasi Usahawan Mikro Lepasan Program Inkubator Giatmara

FAKTOR-FAKTOR YANG MEMPENGARUHI
PRESTASI USAHAWAN MIKRO LEPASAN

PROGRAM INKUBATOR GIATMARA
ISMADI BIN ISHAK
UNIVERSITI SAINS MALAYSIA
2019
FAKTOR-FAKTOR YANG MEMPENGARUHI
PRESTASI USAHAWAN MIKRO LEPASAN
PROGRAM INKUBATOR GIATMARA
oleh
ISMADI BIN ISHAK
Tesis yang diserahkan untuk

memenuhi keperluan bagi
Doktor Falsafah
Mei 2019
PENGHARGAAN
Terlebih dahulu saya ingin memanjatkan rasa kesyukuran ke hadrat Ilahi
kerana dengan kurniaan dan rahmatNya akhirnya saya berjaya menyiapkan tesis ini.
Dengan hati yang tulus ikhlas saya ingin merakamkan ucapan jutaan terima kasih
kepada pensyarah penyelia Dr. Ku Azam bin Tuan Lonik atas segala bimbingan dan
tunjuk ajar yang diberikan sepanjang tempoh perlaksanaan tesis ini.
Ribuan terima kasih saya ucapkan kepada pihak pengurusan GIATMARA,
pihak pengurusan MARA, anggota kerja MARA dan GIATMARA serta pihak
usahawan lepasan GIATMARA yang terlibat membantu proses pengumpulan data
kajian ini.
Penghargaan juga ditujukan kepada kedua ibu bapa, isteri tercinta serta anak-
anak, sahabat handai atas kerjasama serta sokongan padu yang diberikan. Akhir kata,
sekalung terima kasih buat semua yang terlibat sama ada secara langsung mahupun
tidak langsung dalam membantu menjayakan tesis saya ini.
Sekian, Wassalam
ISMADI BIN ISHAK

Pusat Pengajian Pendidikan Jarak Jauh (PPPJJ)
Universiti Sains Malaysia
ismadi@giatmara.edu.my
Madi_3394@yahoo.com
ii
ISI KANDUNGAN
PENGHARGAAN ...................................................................................................... ii
ISI KANDUNGAN ..................................................................................................... ii
SENARAI JADUAL .................................................................................................. x
SENARAI RAJAH .................................................................................................. xiv
SENARAI SINGKATAN ........................................................................................ xv
ABSTRAK .............................................................................................................. xvii
ABSTRACT ............................................................................................................. xix
BAB 1 PENGENALAN
1.1 Pendahuluan ................................................................................................... 1
1.2 Cabaran Utama Perusahaan Kecil dan Sederhana (PKS) .............................. 4
1.3 Definisi Perusahaan Kecil dan Sederhana ..................................................... 5
1.4 Program Inkubator MARA/ GIATMARA..................................................... 9
1.5 Penyataan Masalah....................................................................................... 11
1.6 Persoalan Kajian .......................................................................................... 15
1.7 Objektif Kajian............................................................................................. 15
1.8 Matlamat Kajian........................................................................................... 16
1.9 Skop dan Batasan Kajian ............................................................................. 17
1.10 Kepentingan Kajian ..................................................................................... 18
1.11 Definisi dan Istilah ....................................................................................... 19
1.12 Organisasi Tesis ........................................................................................... 24
1.13 Kesimpulan .................................................................................................. 26
iii
BAB 2 PERUSAHAAN KECIL DAN SEDERHANA (PKS) DAN
PROGRAM INKUBATOR DI NEGARA-NEGARA TERPILIH
2.1 Pengenalan ................................................................................................... 28
2.2 Perusahaan Kecil dan Sederhana (PKS) di Malaysia .................................. 29
2.3 Program Inkubator ....................................................................................... 42
2.3.1 Sejarah Penubuhan Inkubator ............................................................. 45
2.3.2 Program Inkubator di Negara-Negara Terpilih .................................. 48
2.3.3 Program Inkubator di Malaysia .......................................................... 59
2.4 Kesimpulan .................................................................................................. 64
BAB 3 KAJIAN LITERATUR
3.1 Pengenalan ................................................................................................... 65
3.2 Teori dan Konsep Pemberdayaan Keusahawanan ....................................... 66
3.3 Pengukuran Kejayaan dan Kegagalan PKS ................................................. 71
3.3.1 Pengukuran Kejayaan PKS................................................................. 71
3.3.1(a) Aspek pengukuran kejayaan ................................................ 72
3.3.2 Pengukuran Kegagalan PKS............................................................... 75
3.3.2(a) Aspek Pengukuran Kegagalan ............................................. 76
3.4 Faktor Kejayaan dan Kegagalan Usahawan PKS ........................................ 77
3.4.1 Faktor-Faktor Kejayaan PKS ............................................................. 77
3.4.2 Faktor-faktor Kegagalan Usahawan PKS ........................................... 78
3.4.3 Faktor-Faktor Utama Kejayaan Usahawan Mikro ............................. 80
3.4.3(a) Akses Kepada Pembiayaan .................................................. 80
3.4.3(b) Sokongan Kerajaan .............................................................. 83
3.4.3(c) Faktor Pemasaran ................................................................. 89
iv
3.4.3(d) Tahap Pendidikan dan Latihan ............................................ 97
3.4.3(e) Jaringan Perniagaan ........................................................... 100
3.4.4 Kajian-Kajian Lepas ......................................................................... 104
3.5 Lompang Kajian (Research Gap) .............................................................. 108
3.6 Kesimpulan ................................................................................................ 111
BAB 4 METODOLOGI KAJIAN
4.1 Pengenalan ................................................................................................. 113
4.2 Rekabentuk Kajian ..................................................................................... 114
4.2.1 Rangka Kerja Penyelidikan .............................................................. 114
4.2.2 Rangka Kerja Konseptual ................................................................. 119
4.3 Kerangka Teori .......................................................................................... 122
4.4 Pengukuran kepada Faktor Kejayaan Utama Usahawan Mikro ................ 124
4.4.1 Faktor Pemasaran ............................................................................. 124
4.4.2 Akses Kepada Pembiayaan............................................................... 125
4.4.3 Tahap Pendidikan dan Latihan ......................................................... 126
4.4.4 Jaringan Perniagaan .......................................................................... 127
4.4.5 Sokongan Kerajaan ........................................................................... 128
4.5 Responden .................................................................................................. 128
4.6 Kaedah Pengumpulan Data ........................................................................ 132
4.7 Instrumen Pengukuran ............................................................................... 133
4.8 Kajian Rintis .............................................................................................. 140
4.9 Analisa Data ............................................................................................... 142
4.10 Kesimpulan ................................................................................................ 146
v
BAB 5 ANALISIS DESKRIPTIF USAHAWAN MIKRO INKUBATOR
GIATMARA
5.1 Pendahuluan ............................................................................................... 147
5.2 Profil Responden ........................................................................................ 147
5.2.1 Jantina ............................................................................................... 148
5.2.2 Umur ................................................................................................. 149
5.2.3 Status Perkahwinan .......................................................................... 150
5.2.4 Kelulusan Akademik ........................................................................ 151
5.2.5 Bidang Kursus di GIATMARA........................................................ 153
5.3 Profil Perniagaan ........................................................................................ 154
5.3.1 Jenis Perniagaan ............................................................................... 154
5.3.2 Tahun menjalankan perniagaan ........................................................ 155
5.3.3 Bentuk Premis Perniagaan ................................................................ 156
5.3.4 Status Milikan Premis....................................................................... 157
5.3.5 Lokasi/ Kawasan Perniagaan ............................................................ 158
5.3.6 Responden yang mempunyai Pekerja ............................................... 159
5.3.7 Taburan Usahawan Berdasarkan Sumber Modal ............................. 159
5.3.8 Taburan Responden Berdasarkan Jualan Tahunan ........................... 160
5.3.9 Taburan Responden berdasarkan Sektor dan Aktiviti Perniagaan ... 161
5.4 Analisis Bersilang ...................................................................................... 162
5.4.1 Status Milikan Premis Perniagaan dan Usahawan yang

Memiliki Pekerja Tetap..................................................................... 163
5.4.2 Status Milikan Premis Perniagaan dan Usahawan yang

Memiliki Pekerja Sambilan............................................................... 164
vi
5.4.3 Status Milikan Premis Perniagaan dengan Jualan Tahunan
antara RM 50,001 hingga melebihi RM 200,001 ............................ 166
5.4.4 Usahawan yang memiliki Pekerja Tetap dengan Jualan Tahunan

antara RM 50,001 hingga melebihi RM 200,001 ............................. 168
5.4.5 Usahawan yang memiliki Pekerja Sambilan dengan Jualan

Tahunan antara RM 50,001 hingga melebihi RM 200,001 .............. 169
5.4.6 Perbezaan Jantina dengan Jualan Tahunan antara RM 50,001

hingga melebihi RM 200,001 ........................................................... 171
5.4.7 Kelulusan Akademik dengan Jualan Tahunan antara RM 50,001

5.4.8 Modal memulakan Perniagaan dengan Jualan Tahunan

antara RM 50,001 hingga melebihi RM 200,001 ............................. 175
5.4.9 Sektor Perniagaan dengan Jualan Tahunan antara RM 50,001

5.4.10 Sumber Modal Perniagaan dengan Jualan Tahunan antara

RM 50,001 hingga melebihi RM 200,001 ....................................... 180
5.5 Kesimpulan ................................................................................................ 183
BAB 6 ANALISIS FAKTOR KEJAYAAN USAHAWAN
6.1 Pengenalan ................................................................................................. 187
6.2 Analisis Faktor Kejayaan Usahawan Mikro Inkubator GIATMARA ....... 187
6.2.1 Analisis Kebolehpercayaan .............................................................. 187
6.2.2 Analisis Korelasi Antara Faktor-Faktor Kejayaan Usahawan.......... 190
6.2.3 Analisis Regresi terhadap Faktor Kejayaan Usahawan .................... 195
6.3 Kesimpulan ................................................................................................ 211
BAB 7 PERSEPSI USAHAWAN BERDASARKAN FAKTOR KEJAYAAN

USAHAWAN MIKRO INKUBATOR GIATMARA
7.1 Pendahuluan ............................................................................................... 214
7.2 Analisis Persepsi ........................................................................................ 214
7.2.1 Analisis Persepsi Responden berdasarkan Faktor Pemasaran .......... 214
vii
7.2.2 Persepsi Responden terhadap Faktor Pemasaran
berdasarkan Keputusan Analisis Nilai Min dan Sisihan Piawai ...... 220
7.3 Persepsi Responden berdasarkan Faktor Akses kepada Pembiayaan ........ 225
7.3.1 Persepsi Responden terhadap Faktor Akses kepada

Pembiayaan berdasarkan Keputusan Analisis Nilai Min dan
Sisihan Piawai .................................................................................. 231
7.4 Persepsi Responden berdasarkan Faktor Tahap Pendidikan dan Latihan .. 235
7.4.1 Persepsi Responden terhadap Faktor Tahap Pendidikan dan

Latihan berdasarkan Keputusan Analisis Nilai Min dan Sisihan
Piawai ............................................................................................... 240
7.5 Persepsi Responden berdasarkan Faktor Jaringan Perniagaan .................. 243
7.5.1 Persepsi Responden terhadap Faktor Jaringan Perniagaan

7.6 Persepsi Responden berdasarkan Faktor Sokongan Perniagaan ................ 254
7.6.1 Persepsi Responden terhadap Faktor Sokongan Kerajaan

7.7 Kesimpulan ................................................................................................ 263
BAB 8 KESIMPULAN DAN CADANGAN
8.1 Pengenalan ................................................................................................. 265
8.2 Ringkasan Hasil Penemuan Kajian ............................................................ 265
8.2.1 Mengenalpasti dan Menganalisis Karakteristik Usahawan

Mikro GIATMARA.......................................................................... 266
8.2.2 Mengkaji Faktor Kejayaan yang Menyumbang Kepada

Peningkatan Prestasi Usahawan Mikro Inkubator GIATMARA. .... 272
8.2.3 Menilai Persepsi Usahawan Mikro GIATMARA Terhadap

Faktor Kejayaan Utama yang Menyumbang Kepada
Prestasi Perniagaan yang Dijalankan................................................ 278
8.3 Sumbangan Kajian ..................................................................................... 282
8.4 Limitasi Kajian........................................................................................... 285
8.5 Cadangan Penambahbaikan Program Inkubator GIATMARA ................. 287
viii
8.6 Implikasi Dasar Kajian .............................................................................. 292
8.6.1 Meletakkan Nisbah Usahawan mengikut Jantina ............................. 292
8.6.2 Memperkasakan Program Pemantauan Keusahawanan ................... 293
8.6.3 Meningkatkan Kemudahan Akses kepada Maklumat ...................... 294
8.6.4 Memperhebatkan Program Kesedaran Keusahawanan Teknologi ... 294
8.7 Cadangan Kajian Pada Masa Hadapan ...................................................... 295
8.8 Penutup ...................................................................................................... 297
BIBLIOGRAFI ....................................................................................................... 299
LAMPIRAN
ix
SENARAI JADUAL
Halaman
Jadual 1.1 Definisi PKS di Malaysia 8
Jadual 1.2 Definisi PKS di Asia 9
Jadual 2.1 Bilangan Pertubuhan dan Peratus Pecahan daripada

Jumlah Pertubuhan PKS dan Syarikat Besar 33
Jadual 2.2 Bilangan Pertubuhan mengikut Sektor dan Peratusan
Pecahan daripada Jumlah PKS dan Pertubuhan 33
Jadual 2.3 Bilangan Pertubuhan dan Peratus Pecahan PKS mengikut
Saiz 39
Jadual 2.4 Peratus Pecahan PKS mengikut Taraf Sah 40
Jadual 2.5 Peratus Pecahan PKS mengikut Negeri pada Tahun 2003
berbanding 2010 41
Jadual 3.1 Program Pembangunan Perusahaan Mikro dan PKS di
Malaysia 84
Jadual 3.2 Senarai Kementerian dan Agensi yang terlibat dalam
membantu PKS di Malaysia. 87
Jadual 4.1 Ringkasan Pengukuran Faktor Pemasaran dari Sumber-
sumber terdahulu 125
Jadual 4.2 Ringkasan Pengukuran Faktor Akses kepada Pembiayaan
dari Sumber-sumber terdahulu 126
Jadual 4.3 Ringkasan Pengukuran Faktor Tahap Pendidikan dan
Latihan dari Sumber-sumber terdahulu 126
Jadual 4.4 Ringkasan Pengukuran Faktor Jaringan Perniagaan dari
Sumber-sumber terdahulu 127
Jadual 4.5 Ringkasan Pengukuran Faktor Sokongan Kerajaan dari
Sumber-sumber terdahulu 128
Jadual 4.6 Pecahan Taburan Peserta Program mengikut Tahun 129
Jadual 4.7 Pecahan Usahawan yang menjalankan Perniagaan

mengikut Negeri 129
Jadual 4.8 Pecahan Saiz Sampel mengikut Negeri 131
x
Jadual 4.9 Pecahan Maklumat Borang Soal Selidik 134
Jadual 4.10 Keputusan Ujian Kebolehpercayaan bagi Kajian Rintis

yang dijalankan (n = 31) 141
Jadual 4.11 Pekali Saiz Cronbach's Alpha (Peraturan Umum) 144
Jadual 5.1 Taburan Responden berdasarkan Jantina 148
Jadual 5.2 Taburan Responden berdasarkan Umur 149
Jadual 5.3 Taburan Responden berdasarkan Status Perkahwinan 150
Jadual 5.4 Taburan Responden berdasarkan Kelulusan Akademik 152
Jadual 5.5 Taburan Responden berdasarkan Bidang Kursus diikuti di

GIATMARA 153
Jadual 5.6 Taburan Responden berdasarkan Jenis Perniagaan 154
Jadual 5.7 Taburan Responden berdasarkan Tahun menjalankan

Perniagaan 157
Jadual 5.8 Taburan Responden berdasarkan Bentuk Premis 158
Jadual 5.9 Taburan Responden berdasarkan Status Milikan Premis 157
Jadual 5.10 Taburan Responden berdasarkan Lokasi/ Kawasan 158
Jadual 5.11 Taburan Responden yang mempunyai Pekerja 159
Jadual 5.12 Taburan Responden berdasarkan Sumber Modal

Perniagaan 160
Jadual 5.13 Taburan Responden berdasarkan Jualan Tahunan 161
Jadual 5.14 Taburan Responden berdasarkan Sektor dan Aktiviti

Perniagaan 162
Jadual 5.15 Status Milikan Premis Peniagaan dan Usahawan yang
memiliki Pekerja Tetap 164
Jadual 5.16 Status Milikan Premis Perniagaan dan Usahawan yang
memiliki Pekerja Sambilan 165
Jadual 5.17 Status Milikan Premis Perniagaan dengan Jualan Tahunan
antara RM 50,001 hingga melebihi RM 200,001 166
Jadual 5.18 Status Milikan Pekerja Tetap dan Jualan Tahunan
Usahawan 168
xi
Jadual 5.19 Status Milikan Pekerja Sambilan dan Jualan Tahunan
Usahawan 170
Jadual 5.20 Jantina dan Jualan Tahunan Usahawan 172
Jadual 5.21 Kelulusan Akademik dan Jualan Tahunan Usahawan 173
Jadual 5.22 Modal memulakan Perniagaan dan Jualan Tahunan

Usahawan 176
Jadual 5.23 Sektor Perniagaan dan Jualan Tahunan Usahawan 179
Jadual 5.24 Sumber Modal Perniagaan dan Jualan Tahunan

Usahawan 181
Jadual 6.1 Pekali Saiz Cronbach's Alpha (Peraturan Umum) 188
Jadual 6.2 Analisis Kebolehpercayaan Faktor Kejayaan Usahawan 189
Jadual 6.3 Aras Kekuatan Nilai Pekali Korelasi 191
Jadual 6.4 Analisis Korelasi Faktor-Faktor Kejayaan 192
Jadual 6.5 Analisis Regresi Pembolehubah Prestasi terhadap Faktor

Kejayaan 204
Jadual 6.6 Ringkasan Analisis Regresi Pembolehubah Faktor
Kejayaan 207
Kejayaan dengan mengeluarkan Faktor Pendidikan dan
Latihan 208
Latihan 209
Latihan serta Faktor Sokongan Kerajaan 210
Kejayaan 210
Jadual 7.1 Maklum balas Responden berdasarkan Faktor Pemasaran 215
Jadual 7.2 Persepsi Responden berdasarkan Faktor Pemasaran

(n = 730) 222
Jadual 7.3 Maklum balas Responden berdasarkan Faktor Akses
kepada Pembiayaan 225
xii
Jadual 7.4 Persepsi Responden berdasarkan Faktor Akses kepada
Pembiayaan (n = 730) 231
Jadual 7.5 Persepsi Responden berdasarkan Faktor Tahap
Pendidikan dan Latihan 236
Jadual 7.6 Persepsi Responden berdasarkan Faktor Tahap
Pendidikan dan Latihan (n = 730) 241
Jadual 7.7 Persepsi Responden berdasarkan Faktor Jaringan
Perniagaan 243
Jadual 7.8 Persepsi Responden berdasarkan Faktor Jaringan
Perniagaan (n = 730) 250
Jadual 7.9 Persepsi Responden berdasarkan Faktor Sokongan
Perniagaan 254
Jadual 7.10 Persepsi Responden berdasarkan Faktor Sokongan
Kerajaan (n = 730) 260
xiii
SENARAI RAJAH
Halaman
Rajah 2.1 Perbandingan antara Banci PKS Pada Tahun 2005 dan 2011 32
Rajah 2.2 Perbandingan Peratus PKS daripada jumlah PKS bagi tahun
2003 dan 2011 35
Rajah 2.3 Peratus Pecahan PKS dalam Sektor Perkhidmatan mengikut
Subsektor 36
Rajah 2.4 Peratus Pecahan PKS dalam Sektor Pembuatan mengikut
Subsektor 37
Rajah 2.5 Peratus Pecahan PKS dalam Sektor Pembinaan mengikut
Subsektor 38
Rajah 2.6 PKS dalam Sektor Pertanian mengikut Subsektor 38
Rajah 2.7 PKS dalam Sektor Perlombongan dan Pengkuarian mengikut

Subsektor 39
Rajah 2.8 Peratus Pecahan PKS mengikut Sektor dan Saiz 40
Rajah 3.1 Aktiviti Pemasaran mengikut Kumpulan 90
Rajah 4.1 Rangka Kerja Penyelidikan 116
Rajah 4.2 Kerangka Konseptual Kajian 121
Rajah 4.3 Kerangka Teori Kajian 123
xiv
SENARAI SINGKATAN
AIM Amanah Ikhtiar Malaysia
ANPROTEC National Association of Entities Promoting and Innovative

Enterprises
BNM Bank Negara Malaysia
CED Committee for Economic Development
CGC Credit Guarantee Corporation
CSF Critical Success Factor
EDC Entrepreneurship Development Cell
GFA Government Financial Assistance
GEM Global Entrepreneurial Monitor
GEI Global Education Initiative
IKS Industri Kecil dan Sederhana
JANBO Japan Association of New Business Incubation

Organization
KPWKM Kementerian Pembangunan Wanita, Keluarga dan
Masyarakat
KDNK Keluaran Dalam Negara Kasar
KKR Koperasi Kredit Rakyat
KKLW Kementerian Kemajuan Luar Bandar dan Wilayah
KOSGEB Medium Enterprisees Development and Promotion

Administration
MARA Majlis Amanah Rakyat
MOSTI Ministry of Science, Technology and Innovation
MPPK Majlis Pembangunan PKS Kebangsaan
xv
MTDC Perbadanan Pembangunan Teknologi Malaysia
NINA National Incubator Network Association
OECD Organization for Economic Co-Operation Development
PKS Perusahaan Kecil dan Sederhana
PBB Persatuan Bangsa-Bangsa Bersatu
PNI Program Sokongan Inkubasi Nasional
RND Research and Development
SMIDEC Small Medium Industries Development Coporation
SSM Suruhanjaya Syarikat Malaysia
STEP Science and Technology Entrepreneurs Park
SIRIM Scientific and Industrial Research Institute of Malaysia
TEKUN Tabung Ekonomi Kumpulan Usaha Niaga
TPM Technology Park Malaysia
TOUCH Touch High Technology Industry Development Center
TERMERs Technology Development Centers
UNIDO United Nation Industrial Development Organization
YUM Yayasan Usaha Maju
YaPEIM Yayasan Pembangunan Ekonomi Islam
YTN Yayasan Tekun Nasional
xvi
FAKTOR-FAKTOR YANG MEMPENGARUHI PRESTASI USAHAWAN
MIKRO LEPASAN PROGRAM INKUBATOR GIATMARA
ABSTRAK
Perniagaan mikro merupakan bentuk perusahaan terbesar yang menyumbang
kepada ekonomi Malaysia. Dalam memastikan kelangsungan perniagaan melalui
keusahawanan mikro ini, pihak kerajaan mengetengahkan beberapa program
pembangunan PKS dan antaranya adalah program pembangunan inkubator
perniagaan. Kajian ini dijalankan untuk melihat faktor-faktor kejayaan utama
usahawan mikro lepasan GIATMARA melalui program Pembangunan Khas Inkubator
yang dilaksanakan oleh GIATMARA di seluruh Malaysia termasuk negeri Sabah dan
Sarawak. Di samping itu, kajian ini ingin juga melihat faktor kelangsungan perniagaan
mikro lepasan GIATMARA dalam jangka panjang dengan membuat penilaian
terhadap prestasi usahawan, iaitu dengan mengenalpasti masalah yang dihadapi dan
menilai persepsi usahawan ini terhadap faktor-faktor kejayaan yang dibentuk. Kajian
ini mendapatkan maklumbalas daripada 730 orang usahawan lepasan GIATMARA di
seluruh Malaysia. Dalam mencapai objektif yang telah ditetapkan, beberapa kaedah
analisis kuantitatif telah dijalankan merangkumi analisis kebolehpercayaan, kolerasi
dan regresi. Hasil kajian menunjukkan bahawa terdapat tiga faktor kejayaan yang
menyumbang dan signifikan kepada perniagaan usahawan ini iaitu faktor akses kepada
pembiayaan, faktor pemasaran dan jaringan perniagaan yang dilihat penting dalam
kelangsungan perniagaan yang dijalankan. Hasil kajian juga mendapati bahawa
terdapat kekangan yang menjadi faktor penolak kepada kejayaan usahawan ini seperti
usahawan kurang pendedahan berkaitan maklumat pembiayaan, kurang penekanan
kepada kaedah promosi jualan, kurang penekanan kepada lokasi perniagaan yang
xvii
strategik dan usahawan tidak menjadikan laluan pendidikan sebagai saluran dalam
peningkatan kemahiran. Berdasarkan dapatan hasil kajian ini, empat implikasi dasar
dicadangkan bagi memantapkan program pembangunan usahawan inkubator yang
merangkumi (i) meletakkan nisbah usahawan mengikut jantina; (ii) memperkasakan
program pemantauan keusahawanan; (iii) meningkatkan kemudahan akses kepada
maklumat dan (iv) memperhebatkan program kesedaran keusahawanan teknologi.
Secara keseluruhannya, dapatan kajian ini jelas menunjukkan bahawa Program
Inkubator perniagaan merupakan antara program kerajaan yang berjaya dalam
membangunkan usahawan teknikal lepasan GIATMARA dan seterusnya
menyumbang kepada ekonomi negara. Sewajarnya program sebegini diteruskan dan
dapatan kajian ini boleh dijadikan sebagai sumber maklumat utama oleh pihak MARA
dan GIATMARA serta agensi kerajaan yang lain dalam menjalankan program
penambahbaikan pembangunan keusahawanan Bumiputera pada masa akan datang.
xviii
FACTORS INFLUENCING THE PERFORMANCE OF MICRO
ENTREPRENEURS FROM GIATMARA INCUBATOR PROGRAM
ABSTRACT
Micro enterprises represent the largest business entities that contribute to the
Malaysian economy. In order to ensure the continuity of these micro businessses the
government has proposed some programs to further develop the SME ventures which
include business incubator development programs. This study was conducted to
analyze the factors that contributes towards the success of GIATMARA's micro-
entrepreneurship program through a special Incubator Development Program under
the umbrella of GIATMARA that was conducted throughout Malaysia including
Sabah and Sarawak. In addition, this study attempt to assess the survival of this
GIATMARA's micro-entrepreneur program in the long-term by evaluating the
performances of entrepreneurs, specifically by identifying the problems faced these
entrepreneurs and by assessing the perception of these entrepreneurs based on the
identifiable success factors. This study obtains feedback from 730 GIATMARA-born
entrepreneurs in micro categories throughout Malaysia. A qualitative analysis was
performed on the response received from the respondents. In achieving the
predetermined objectives, several key analytical methods have been carried out,
including Reliability Test, Correlation, and Regression analysis. The findings shows
that there are three success factors that significantly contributes to the success of these
micro-entrepreneurs. These are access to finance, marketing and business networking;
all of which are important for the survival of the businesses. The findings also indicates
that there were constraints that hinders the success of these entrepreneurs. These
xix
includes the lack of exposure to financing facilities, lack of emphasis on sales
promotion methods, lack of emphasis on strategic business locations and entrepreneurs
does not takes advantage of education as a channel to upgrade their skills and
potentials. Based on the findings of the study, there are four proposed policy
implications to strengthen the incubator entrepreneur development program which
includes (i) putting the ratio of entrepreneurs by gender; (ii) empower entrepreneurship
monitoring programs; (iii) improving ease of access to information and (iv)
intensifying technology entrepreneurship awareness programs. Overall, the findings
clearly show that the GIATMARA’s business incubator programs are among the
successful programs introduced by the government in developing technical
entrepreneurs that can contribute to the country's economy. It is appropriate that such
programs are given continual support and the findings can also be used as informative
reference by MARA, GIATMARA and other government agencies in implementing
Bumiputera entrepreneurial development programs in the future.
xx
BAB 1
PENGENALAN
1.1 Pendahuluan
Sektor Perusahaan Kecil dan Sederhana (PKS) merupakan tulang belakang
kepada ekonomi di negara-negara maju dan membangun. Hampir 95% daripada
perusahaannya adalah PKS dan menyumbang 60% daripada tenaga kerja negara
(Laporan tahunan PKS, 2013/ 14). Para penyelidik berkaitan PKS di serata dunia
bersetuju bahawa PKS merupakan penyumbang dalam mewujudkan peluang
pekerjaan dan pertumbuhan kepada ekonomi sesebuah negara berpendapatan tinggi
mahupun negara berpendapatan rendah.
Di Malaysia, pihak kerajaan di pelbagai agensi memainkan peranan dalam
menarik minat masyarakat terutamanya masyarakat Bumiputera untuk menceburi
bidang PKS (Suhaila, Suhaily, Muhammad Firdaus & Muhammad Sabri, 2013). Ini
kerana PKS membentuk asas yang kukuh dalam ekonomi sesebuah negara
terutamanya bagi negara-negara maju dan membangun seperti Malaysia. Kerajaan
telah membelanjakan jumlah wang yang besar untuk mewujudkan lebih ramai
usahawan PKS melalui pelbagai program (Dana, 2001). Antara program yang
dibangunkan oleh pihak kerajaan adalah melalui Program Inkubator. Program ini
merupakan salah satu alat yang digunakan oleh pihak kerajaan dalam membangunkan
PKS di Malaysia. Menurut laporan Perusahaan Kecil dan Sederhana (PKS) tahun 2005
yang dikeluarkan oleh Bank Negara Malaysia, program inkubasi perniagaan
1
merupakan salah satu alat untuk meningkatkan kapasiti dan keupayaan PKS di
Malaysia.
PKS juga beroperasi dalam persekitaran pasaran yang berbeza seperti di
bandar, luar bandar, atas talian, fizikal, tempatan, serantau dan antarabangsa. PKS
mungkin formal atau berada dalam sektor yang tidak formal serta memiliki tahap
kemahiran yang berbeza bergantung kepada aktiviti masing-masing dan elemen ini
membentuk ciri-ciri PKS di Malaysia (Pelan Induk PKS 2012-2020).
Dari sudut kepentingan PKS dalam ekonomi (Pelan Induk PKS 2012-2020), ia
menyumbang sebanyak 32% daripada Keluaran Dalam Negeri Kasar (KDNK), 59%
daripada guna tenaga dan 19% daripada eksport. Berdasarkan kepada statistik Banci
Pertubuhan dan Enterprise 2005, PKS merangkumi 99.2% daripada jumlah pertubuhan
perniagaan di Malaysia atau bersamaan dengan 548,267 perusahaan. Sebahagian besar
daripada PKS tersebut iaitu 87% terlibat dalam sektor perkhidmatan, manakala 7%
dan 6% lagi masing-masing menceburi sektor pembuatan dan pertanian. Kira-kira 60%
daripada jumlah PKS terlibat dalam subsektor perdagangan pengedaran.
Menurut Pelan Induk PKS 2012-2020, sebanyak 45% daripada PKS dalam
ekonomi merupakan pertubuhan baharu yang memulakan operasi kurang daripada 5
tahun. Sementara itu, hanya 12% daripada PKS ini telah beroperasi selama lebih 20
tahun. Daripada keseluruhan PKS ini, 78% daripadanya merupakan pemilikan tunggal
dan perkongsian, 21.3% adalah syarikat sendirian berhad dan hanya 0.7% adalah
syarikat yang tersenarai sebagai syarikat awam.
2
Sementara itu menurut laporan tahunan PKS 2011/2012, majoriti PKS di
Malaysia merupakan perusahaan mikro yang membentuk 77% daripada jumlah
syarikat PKS di Malaysia pada tahun 2010 (2003: 79.3%). Sebahagian besarnya adalah
dalam sektor pembuatan dan pertanian mencakupi 57.1% dan 56.3% daripada jumlah
PKS dalam sektor masing-masing. Dalam sektor pembinaan pula, taburan saiz PKS
adalah agak sekata merentasi perusahaan sederhana, kecil dan mikro. Perusahaan
mikro ini banyak tertumpu dalam sektor perkhidmatan dan merangkumi hampir 80%
daripada PKS dalam sektor tersebut yang dikendalikan oleh pemilik dengan pekerja
sepenuh masa kurang daripada lima orang.
Dalam usaha menggiatkan lagi perkembangan PKS sebagai penyumbang
kepada perkembangan ekonomi negara, MARA telah memperkenalkan Program
Inkubator pada tahun 1966. Kajian ini akan cuba mengetengahkan impak Perniagaan
mikro PKS yang dijalankan oleh lepasan pelatih GIATMARA melalui program khas
yang dikenali sebagai Program Inkubator. Fokus kajian ini juga akan lebih tertumpu
kepada sektor perkhidmatan yang berteraskan kepada keusahawanan teknologi yang
dijalankan oleh lepasan pelatih GIATMARA di seluruh Malaysia. Kajian ini akan
mengupas secara terperinci berkaitan faktor kejayaan usahawan inkubator ini melalui
lima faktor yang telah dibentuk merangkumi faktor pemasaran, akses kepada
pembiayaan, tahap pendidikan dan latihan, jaringan perniagaan dan sokongan
kerajaan.
Selain melihat kepada faktor kejayaan yang paling signifikan menyumbang
kepada kejayaan usahawan mikro inkubator GIATMARA, kajian ini juga akan
merumuskan ciri-ciri atau karakteristik usahawan berdasarkan kepada profil usahawan
dan profil perniagaan yang dijalankan. Bab ini secara khususnya akan menjelaskan
3
hala tuju penyelidikan merangkumi pengenalan kepada PKS di Malaysia, definisi
PKS, cabaran utama PKS di Malaysia, penyataan masalah, matlamat kajian, objektif
kajian, skop dan batasan kajian serta kepentingan kajian, definisi dan istilah operasi
dan organisasi kajian.
1.2 Cabaran Utama Perusahaan Kecil dan Sederhana (PKS)
PKS di seluruh dunia masih belum pulih sepenuhnya daripada krisis kewangan
antarabangsa pada tahun 2008/09 terutamanya bagi negara-negara yang menganggotai
Pertubuhan Kerjasama Ekonomi dan Pembangunan (Organisation for Economic Co-
operation dan Development, OECD). Kebanyakan PKS bagi negara-negara ini terus
menghadapi cabaran terutamanya dalam mendapatkan akses kepada pembiayaan yang
merupakan elemen utama bagi pembangunan perniagaan mereka. Merujuk kepada
laporan tahunan PKS 2015/16 yang dikeluarkan oleh SME. Corp Malaysia,
kebanyakan kerajaan di negara tersebut aktif membantu PKS mendapatkan
pembiayaan melalui penyediaan jaminan kredit dan juga memberi perhatian terhadap
firma yang inovatif dengan memperkenalkan program baru dan menggalakkan modal
teroka.
Menurut Laporan Tahunan PKS, 2015/16, pihak kerajaan di negara sedang
membangun merasakan kepentingan peranan PKS sebagai ejen ekonomi semakin
meningkat dengan meletakkan pembangunan PKS sebagai agenda utama dalam
perancangan jangka panjang negara. Di Asia, jurang pembiayaan adalah besar dan
ianya lebih ketara jika mengambilkira perusahan mikro dan tidak formal. Beberapa
negara sedang melancarkan rangka kerja dan pelan PKS yang sesuai bagi
pembangunan pada masa hadapan, manakala yang lain secara aktifnya memberi
4
tumpuan terhadap penubuhan syarikat baharu dan perniagaan kecil sebagai satu cara
mewujudkan peluang pekerjaan, mengurangkan kemiskinan dan perpaduan sosial
secara keseluruhan.
Menurut Naoyuki & Farhad (2016), PKS menghadapi cabaran daripada
persaingan yang semakin meningkat, keupayaan untuk menyesuaikan diri dengan
perubahan permintaan pasaran, perubahan teknologi dan kekangan kapasiti yang
berkaitan dengan pengetahuan, inovasi dan kreativiti yang semakin meningkat.
Naoyuki dan Farhad juga menggariskan beberapa faktor yang sering mengganggu
PKS yang berskala kecil untuk berkembang. Antara faktor ini adalah (i) Kekurangan
sumber (kewangan, teknologi, tenaga kerja mahir, akses pasaran dan maklumat
pasaran), (ii) Kekurangan ekonomi bidangan dan skop, (iii) Kos urus niaga yang lebih
tinggi berbanding syarikat besar, (iv) Kekurangan rangkaian yang boleh menyumbang
kepada kekurangan maklumat, pengetahuan, dan pengalaman pasaran domestik dan
antarabangsa, (v) Persaingan pasaran meningkat daripada perusahaan multinasional
besar disebabkan oleh globalisasi dan intergrasi ekonomi, (vi) Ketidakupayaan
bersaing dengan syarikat yang besar dari segi perbelanjaan R&D dan inovasi (produk,
proses dan organisasi), (vii) Tertakluk kepada melahirkan dan ketidakstabilan dan
(viii) Kekurangan semangat keusahawanan, keupayaan dan pengetahuan.
1.3 Definisi Perusahaan Kecil dan Sederhana
Pada dasarnya PKS mempunyai pelbagai pengertian dan tafsiran. Menurut
Bank Dunia (1978), PKS ditafsirkan sebagai perusahaan yang mempunyai pekerja
tetap dari 5 hingga 199 orang, manakala melalui laporan yang dibuat oleh Mulhern
(1995) & Smallbone (1995) oleh Suruhanjaya Eropah mentakrifkan bahawa PKS
5
merupakan perusahaan yang mempunyai pekerja kurang daripada 500 orang.
Khairuddin (2002), merumuskan bahawa PKS boleh dikategorikan kepada tiga
pecahan iaitu:
 Micro-Enterprise: Perniagaan yang mempunyai pekerja kurang dari 10 orang.
 Small-Enterprise: Perniagaan yang mempunyai pekerja antara 10 hingga 99
orang.
 Medium-Enterprise: Perniagaan yang mempunyai pekerja antara 100 hingga
499 orang.
Committee for Economic Development (CED), melihat PKS dalam perspektif
yang berbeza dengan memberi keutamaan kepada kriteria kualitatif berbanding
kuantitatif. Menurut CED, PKS mesti mempunyai sekurang-kurangnya dua ciri
kualitatif (Gaedeke & Tootelian, 1991) iaitu:
i. Pengurusan kepada peniagaan itu hendaklah bebas iaitu selalunya
pengurus merupakan pemilik syarikat atau perniagaan itu.
ii. Modal disediakan dan perusahaan dimiliki oleh seseorang atau beberapa
individu.
iii. Kawasan operasi adalah setempat walaupun pasaran tidak semestinya
setempat.
iv. Perniagaan adalah kecil berbanding pesaing besar dalam industri.
Kenyataan ini turut juga disokong oleh Bolton Committee United Kingdom
(1971) yang menghuraikan PKS semestinya memenuhi tiga ciri utama kualitatif iaitu:
i. Bahagian yang agak kecil dalam pasarannya.
6
ii. Diuruskan oleh pemilik atau sebahagian pemilik secara peribadi dan bukan
dengan struktur pengurusan yang formal.
iii. Perniagaan diuruskan secara bebas dalam erti kata lain ia tidak membentuk
sebahagian daripada organisasi besar dan bebas daripada kawalan luar
dalam membuat keputusan.
Di Malaysia, PKS ditakrifkan berdasarkan dua kriteria, iaitu nilai jualan
tahunan dan bilangan pekerja sepenuh masa sesebuah perniagaan. Perniagaan PKS
boleh distruktur mengikut undang-undang sebagai sebuah entiti yang didaftarkan di
bawah Akta Pendaftaran Perniagaan 1956 (Akta 197), atau Akta Syarikat 1965 (Akta
125).
Perbadanan Perusahaan Kecil dan Sederhana Malaysia, SME Corporation
Malaysia (2005), yang merupakan agensi yang bertanggungjawab sebagai penyelaras
semua operasi PKS di Malaysia mentafsirkan PKS kepada dua kriteria iaitu:
i. Jumlah jualan perolehan/ hasil oleh perniagaan dalam setahun.
ii. Bilangan pekerja sepenuh masa oleh perniagaan.
Secara umumnya PKS di Malaysia dapat ditakrifkan seperti berikut:
i. Sektor perkilangan: jualan perolehan kurang daripada RM 25 juta atau
pekerja sepenuh masa kurang daripada 150 orang.
ii. Perkhidmatan dan sektor-sektor lain: jualan perolehan kurang daripada
RM5 juta atau pekerja sepenuh masa kurang daripada 50 orang.
7
Berkuatkuasa pada 1 Januari 2014, Majlis Pembangunan PKS Kebangsaan
(MPPK) telah meluluskan cadangan untuk menaikkan had kelayakan pada paras
ambang bagi jualan tahunan dan bilangan pekerja PKS bagi semua sektor ekonomi
semasa mesyuarat ke-14 MPKK. Berikut adalah definisi baharu PKS di Malaysia :
Jadual 1.1: Definisi PKS di Malaysia
Kategori Pembuatan Perkhidmatan dan Sektor Lain
Jualan tahunan kurang daripada Jualan tahunan kurang daripada

Mikro RM 300,000 atau kurang daripada 5 RM 300,000 atau kurang daripada
pekerja. 5 pekerja.
Jualan tahunan dari RM 300,000 Jualan tahunan dari RM 300,000

hingga kurang daripada RM 15 juta hingga kurang daripada RM 3 juta
Kecil
atau dari 5 hingga kurang daripada atau dari 5 hingga kurang daripada
75 pekerja. 30 pekerja.
Jualan tahunan dari RM 15 juta Jualan tahunan dari RM 3 juta

hingga tidak melebihi 50 juta atau hingga tidak melebihi 20 juta atau
Sederhana
dari 75 hingga tidak melebihi 200 dari 30 hingga tidak melebihi 75
pekerja. pekerja.
Sumber: SME Corp. Malaysia, 2014
Dengan adanya definisi baru ini, dijangka lebih banyak syarikat khasnya dari
sektor perkhidmatan akan diklasifikasikan sebagai PKS bagi membantu transfomasi
negara menjadi negara berpendapatan tinggi melalui inisiatif-inisiatif di bawah Pelan
Induk PKS. Hasil daripada perubahan dalam definisi, peratusan bilangan PKS
daripada jumlah keseluruhan perniagaan di negara ini dijangka akan meningkat dari
97.3% pada masa ini ke 98.5% (SME Corp. Malaysia, 2014).
PKS mempunyai takrifan berbeza di negara-negara lain. Negara-negara di Asia
contohnya, meletakkan pelbagai alat pengukuran yang berbeza. Hor (2001)
mengklasifikasikan perbezaan PKS di Asia seperti berikut :
8
Jadual 1.2: Definisi PKS di Asia
Negara Definisi PKS Pengukuran
Indonesia Kurang 100 pekerja. Pekerja
Jepun Kurang 300 pekerja atau kurang ¥10 juta aset. Pekerja dan aset
Pembuatan - kurang 300 pekerja.

Korea Pekerja
Perkhidmatan - kurang 20 pekerja.
Pulangan - kurang RM 25 juta dan 150 pekerja Pemegang saham,

Malaysia
berbeza, perusahaan Bumiputera. dana dan pekerja
Filipina Kurang 200 pekerja atau kurang P 40 juta aset. Pekerja dan aset
Pembuatan - kurang S12 juta aset tetap.

Singapura Pekerja dan aset
Perhidmatan - kurang 100 pekerja.
Kurang 200 pekerja untuk intensif buruh.

Thailand Pekerja dan modal
Kurang 100 Baht untuk intensif modal.
Sumber: Hor, 2001
1.4 Program Inkubator MARA/ GIATMARA
Dalam merancakkan Program Inkubator di Malaysia, MARA juga memainkan
peranan yang penting dalam melahirkan usahawan melalui Program Inkubator.
Usahawan-usahawan yang lahir melalui program ini akan diberi bimbingan dan
disediakan kemudahan oleh pihak MARA seperti kemudahan pembiayaan,
kemudahan sewaan premis dan khidmat nasihat berkaitan pengembangan perniagaan.
MARA mengklasifikasikan Program Inkubator ini kepada dua kategori iaitu besar dan
kecil. Inkubator besar melibatkan usahawan-usahawan yang menjalankan perniagaan
berskala besar merangkumi perniagaan pembuatan dan pengilangan. Kategori
inkubator berskala kecil seperti syarikat yang lahir melalui Program Inkubator
daripada anak syarikat seperti Institut Kemahiran MARA dan GIATMARA yang lebih
menfokuskan kepada syarikat milikan tunggal dan sendirian berhad tetapi masih
9
menjalankan perniagaan berteraskan teknologi. Menurut Mohd Saffar (2009), takrif
sebuah inkubator boleh dikaitkan dengan peruntukan kepada panduan pengurusan,
bantuan teknikal dan perundingan yang disesuaikan ke arah syarikat yang baru
berkembang. Inkubator biasanya menyediakan pelanggan untuk akses kepada ruang
sewa yang sesuai dan fleksibel dengan cara pajakan, berkongsi perniagaan
perkhidmatan asas dan peralatan, perkhidmatan sokongan teknologi dan bantuan
dalam mendapatkan pembiayaan yang diperlukan untuk pertumbuhan syarikat yang
dijalankan.
Merujuk kepada takrifan inkubator di atas, Program Inkubator GIATMARA
juga pada permulaannya lebih menyasarkan kepada usahawan yang menjalankan
operasi perniagaan menggunakan bengkel GIATMARA sedia ada. Usahawan-
usahawan ini diberi kemudahan menggunakan peralatan dan ruang kerja sedia ada di
dalam pusat GIATMARA itu sendiri. Sehingga tahun 2010, program ini masih
berjalan dan kebanyakan usahawan yang lahir dan kekal sehingga hari ini di pasaran
adalah melalui Program Inkubator GIATMARA. Program ini sebenarnya
mendedahkan lepasan pelajar GIATMARA kepada dunia perniagaan dengan
dibimbing oleh pengurusan GIATMARA sehingga satu tempoh yang membolehkan
mereka menjalankan perniagaan sendiri.
Pada tahun 2011 sehingga ke hari ini, Program Inkubator GIATMARA diberi
suntikan baru dan lebih teratur dari segi pengurusannya. Program ini masih
menggunakan nama yang sama tetapi ia lebih dikenali sebagai program “conversion”
yang membawa maksud tranformasi dari mempelajari latihan kemahiran di
GIATMARA kepada menjadi usahawan teknikal selepas menamatkan pengajian.
Peserta yang melalui program ini akan diberi insentif berbentuk geran sebanyak
10
RM 6,500 seorang yang merangkumi peruntukan sebanyak RM 40 juta bagi
melahirkan usahawan teknikal di kalangan pelajar GIATMARA seramai 6,821 orang.
Operasi perniagaan syarikat-syarikat inkubator milik pelajar ini diperluaskan dengan
diberi pilihan sama ada menjalankan perniagaan di rumah, beroperasi di premis
perniagaan sendiri atau menggunakan bengkel GIATMARA.
Fokus kepada program ini juga adalah sama seperti Program Inkubator dari
agensi kerajaan yang lain iaitu bagi melahirkan seramai mungkin usahawan teknikal
dari kalangan masyarakat Bumiputera. Perkara ini dilihat akan mempercepatkan lagi
kelahiran syarikat-syarikat PKS di Malaysia khususnya PKS Bumiputera dan secara
tidak langsung menyumbang kepada ekonomi negara. Dalam memastikan
kelangsungan operasi perniagaan syarikat-syarikat inkubator ini, pihak MARA turut
memantau dan membantu dari segi pemberian kemudahan kepada perniagaan
inkubator GIATMARA. Ianya termasuk kemudahan pembiayaan, sewaan premis
perniagaan dan kemudahan bimbingan dan khidmat nasihat keusahawanan.
1.5 Penyataan Masalah
Mengikut pelan induk PKS 2012-2020 yang dikeluarkan oleh pihak kerajaan
melalui SME Corporation, ada beberapa cabaran yang perlu ditangani oleh PKS di
Malaysia dalam memastikan firma PKS ini mempunyai daya saing dan berkembang
pada masa hadapan.
Cabaran pertama yang menjadi antara faktor penghalang kepada
perkembangan PKS di Malaysia adalah pembangunan modal insan. Negara pada masa
kini mengalami masalah kekurangan tenaga kerja mahir dan berpelajaran yang
11
dibimbangi akan menjadi satu kekangan yang besar bagi pertumbuhan dan produktiviti
(Pelan Induk PKS 2012-2020: MS 53). Menurut kajian yang dijalankan oleh Bank
Dunia (World Bank, 2005/ 06), kekurangan tenaga kerja yang berpelajaran
dikenalpasti sebagai halangan utama kepada operasi dan pertumbuhan perniagaan
kepada PKS di Malaysia. Masalah ini dianggap jauh lebih ketara berbanding negara
berpendapatan sederhana dan tinggi yang lain. Pada dasarnya, PKS di Malaysia
menghadapi kesukaran untuk mendapat dan mengekalkan pekerja mahir yang
berkemahiran dalam bidang pengurusan, penyeliaan dan teknikal.
PKS juga kurang menghantar pekerja mereka menjalani latihan kerana khuatir
akan kehilangan pekerja akibat penawaran kerja oleh firma lain (Pelan Induk PKS
2012-2020: MS 54). PKS juga menganggap menghantar kakitangan untuk latihan
merupakan kos yang terpaksa ditanggung dan tidak melihat penambahan latihan
kepada kakitangan sebagai manfaat jangkamasa panjang yang boleh meningkatkan
produktiviti syarikat. Cabaran kepada pembangunan modal insan ini juga boleh
dikaitkan dengan tahap pendidikan dan latihan yang menjadi faktor pendorong kepada
kejayaan perniagaan mikro yang sebahagian besarnya menyumbang kepada PKS di
Malaysia. Cabaran ini sekiranya tidak ditangani oleh pihak kerajaan sehingga ke tahun
2020 mungkin akan menjadi masalah jangka panjang yang perlu ditanggung oleh PKS.
Merujuk kepada Pelan Induk 2012-2020, akses kepada pembiayaan juga
merupakan antara cabaran yang perlu ditangani oleh pihak kerajaan dalam memastikan
perkembangan PKS berjalan seperti yang dirancang sehingga tahun 2020. Skop
pembiayaan daripada sumber bukan perbankan perlu diperluaskan terutamanya dalam
industri modal teroka, pelaburan perseorangan dan pembiayaan daripada pasaran
modal untuk menyokong pelbagai peringkat kitaran hayat perniagaan. Pihak bank
12
selalunya tidak menyediakan pembiayaan sebegini walaupun amat diperlukan oleh
PKS (Pelan Induk PKS 2012-2020: MS 53).
Bagi perniagaan mikro, kepercayaan kredit oleh pihak bank dan agensi
kerajaan yang menawarkan pembiayaan dilihat menjadi satu cabaran dalam
mendapatkan pembiayaan. Ini ditambah dengan rekod pembiayaan yang kurang baik
dan perniagaan yang tidak berdaya maju. Pihak bank selalunya akan melihat dari
pelbagai sudut dan kemungkinan dalam pemberian kredit kepada perniagaan PKS
terutama sekali perniagaan mikro yang berkemungkinan bermasalah dalam proses
kutipan balik pinjaman. Sekiranya perniagaan PKS terlibat dalam sektor yang belum
diterokai dan bersifat inovasi dalam perniagaan, maka pihak bank menghadapi
kesukaran untuk memberikan kredit disebabkan perniagaan ini mempunyai risiko yang
sangat tinggi.
Pelan induk PKS 2012-2020 ini juga mengenalpasti bahawa PKS kurang
memberi tumpuan kepada aktivti pemasaran dan penjenamaan, lantas produk dan
perkhidmatan mereka sukar dipasarkan kepada pengguna. Penjenamaan dan
pemasaran merupakan alat yang kurang diberi fokus oleh kebanyakan PKS di
Malaysia kerana mereka kurang menyedari bahawa kedua-kedua faktor ini amat
penting dalam perniagaan dan persaingan (Pelan Induk PKS 2012-2020: MS 56).
Dalam meneroka pasaran antarabangsa pula, kebanyakan PKS kurang
pengetahuan dan sumber yang berkaitan disebabkan kos bagi mendapatkan maklumat
dan memenuhi keperluan piawai sehingga ke pasaran antarabangsa memerlukan
pelaburan yang amat tinggi. Pihak kerajaan dan swasta banyak menyediakan keperluan
dari segi sumber maklumat dan rundingan kepada PKS dalam membantu syarikat ini
13
berada di pasaran antarabangsa. Walau bagaiamanapun, keperluan setiap syarikat
adalah berbeza. Ini menyukarkan usaha kerajaan dan pihak swasta menyediakan
keperluan dari segi sumber maklumat dan rundingan. Ini menyebabkan PKS kurang
fokus kepada pasaran luas berbanding pasaran dalaman (Pelan Induk PKS 2012-2020:
MS 56).
Kuasa rundingan juga dilihat sebagai cabaran di bawah akses kepada pasaran
yang mana kebanyakan syarikat PKS di Malaysia mempunyai kuasa rundingan yang
rendah dalam mengakses pasaran luar atau antarabangsa. Jumlah kapasiti PKS yang
rendah membataskan kuasa rundingan mereka dalam rantaian bekalan di mana mereka
seringkali menghadapi masalah mencapai ekonomi bidangan dalam pembelian bahan
mentah. Hal ini menyebabkan syarikat-syarikat PKS tidak dapat merebut peluang
pasaran yang memerlukan kuantiti pengeluaran yang besar. Ini berkait rapat dengan
jaringan perniagaan dengan pihak luar dalam memastikan syarikat PKS mempunyai
kuasa rundingan yang baik dengan syarikat luar dan secara tidak langsung mendapat
akses kepada pasaran luar dengan lebih mudah (Pelan Induk PKS 2012-2020: MS 57).
Kerajaan melalui GIATMARA memperkenalkan Program Inkubator pada
tahun 2011 untuk meningkatkan bilangan usahawan teknikal luar bandar,
meningkatkan pendapatan peserta dan pewujudan peluang pekerjaan. Antara tahun
2011-2014, seramai 5,437 orang usahawan telah dilatih melalui program ini.
Mengambilkira masalah yang dikenalpasti oleh Pelan Induk PKS, kajian ini ingin
melihat sejauh mana kejayaan usahawan inkubator ini berkait dengan masalah-
masalah yang telah disenaraikan tersebut seperti masalah latihan, pemasaran dan
pembiayaan.
14
1.6 Persoalan Kajian
Berdasarkan isu dan masalah yang telah dibincangkan di awal bab, beberapa
persoalan kajian telah diutarakan menjadi asas kepada kajian. Antara persoalan kajian
ini adalah seperti berikut:
a) Apakah ciri-ciri atau karekteristik usahawan mikro inkubator GIATMARA
yang menjalankan perniagaan dalam kategori teknikal.
b) Apakah faktor yang menyumbang kepada peningkatan prestasi usahawan
mikro inkubator GIATMARA.
c) Bagaimanakah persepsi usahawan mikro GIATMARA terhadap faktor
kejayaan utama yang menyumbang kepada prestasi perniagaan yang
dijalankan.
1.7 Objektif Kajian
Persoalan kajian telah menggariskan objektif khusus yang perlu dibincang serta
dihuraikan secara mendalam dalam kajian ini. Objektif am kajian adalah untuk melihat
faktor-faktor kejayaan usahawan mikro inkubator GIATMARA yang menjalankan
perniagaan bersaiz mikro dengan memperolehi pendapatan berdasarkan jualan
tahunan sebanyak RM 300,000 dan mempunyai bilangan pekerja kurang daripada 5
orang. Penetapan kadar nilai pendapatan jualan tahunan serta bilangan pekerja ini akan
menghadkan kategori usahawan yang menjadi responden kajian kepada usahawan
yang berada dalam kategori mikro. Objektif umum kajian telah dipecahkan kepada
tiga objektif yang lebih spesifik dan berfokus iaitu:
15
i. Untuk mengenalpasti dan menganalisis karekteristik usahawan mikro
GIATMARA.
ii. Untuk mengkaji faktor kejayaan yang menyumbang kepada peningkatan
prestasi usahawan mikro inkubator GIATMARA.
iii. Untuk menilai persepsi usahawan mikro GIATMARA terhadap faktor
kejayaan utama yang menyumbang kepada prestasi perniagaan yang
dijalankan.
1.8 Matlamat Kajian
Ramai para pengkaji menjalankan kajian ke atas usahawan PKS di Malaysia
tetapi kebanyakannya terdiri daripada syarikat-syarikat PKS yang bersaiz kecil dan
sederhana. Kajian ini berfokuskan kepada syarikat-syarikat perniagaan PKS yang
bersaiz mikro iaitu usahawan-usahawan lepasan GIATMARA yang telah menjalankan
perniagaan di seluruh Malaysia termasuk negeri Sabah dan Sarawak. Matlamat utama
kajian adalah untuk mengetahui faktor-faktor kejayaan perniagaan mikro yang
dikategorikan sebagai sebahagian daripada perniagaan PKS di Malaysia. Semoga hasil
kajian ini akan dapat dimanfaatkan oleh usahawan-usahawan lain dalam kategori yang
sama dalam memperkembangkan perniagaan masing-masing di masa hadapan.
Di samping itu, maklumat-maklumat yang tertera di dalam kajian ini juga boleh
digunapakai oleh semua agensi yang menjalankan program pembangunan usahawan
terutama sekali program yang pemberatnya kepada usahawan dalam kategori mikro.
Sehubungan dengan ini, kalau dilihat kepada syarikat-syarikat milik PKS di Malaysia
hampir 70% (Laporan Tahunan PKS, 2008) usahawan adalah dalam kategori mikro
yang secara langsung menyumbang kepada ekonomi negara. Maklumat daripada hasil
16
kajian ini boleh dijadikan sebagai salah satu sumber maklumat utama dalam membuat
perancangan strategik program pembangunan syarikat PKS di Malaysia.
1.9 Skop dan Batasan Kajian
Skop kajian akan menumpukan kepada usahawan mikro yang telah melalui
Program Inkubator khas GIATMARA dan menjalankan perniagaan di seluruh
Malaysia termasuk negeri Sabah dan Sarawak dari tahun 2011 hingga tahun 2014.
Mengikut takrifan SME. Corp, Malaysia (2014), usahawan yang berada di dalam
kategori mikro terbahagi kepada dua sektor iaitu pembuatan dan sektor perkhidmatan
dan sektor-sektor yang lain. Pengukuran kepada kategori ini adalah berdasarkan
kepada jualan tahunan dan jumlah bilangan pekerja. Takrifan bagi sektor pembuatan
ialah dengan jualan tahunan kurang daripada RM 300,000 atau jumlah pekerja kurang
daripada 5 orang. Begitu juga dengan sektor perkhidmatan dan sektor-sektor lain iaitu
jumlah jualan tahunan kurang daripada RM 300,000 atau jumlah pekerja kurang
daripada 5 orang.
Kajian ini akan memberi fokus kepada golongan usahawan yang telah
menjalankan perniagaan di dalam bidang teknikal atau diistilahkan sebagai tekno-
usahawan. Jenis perniagaan yang dijalankan oleh usahawan ini merangkumi
perniagaan perkhidmatan teknikal sama ada mempunyai produk sendiri ataupun
menyediakan perkhidmatan teknikal kepada pelanggan seperti penyelenggaraan
automotif, kimpalan, senggaraan bangunan, penyamanan udara dan perkhidmatan-
perhidmatan lain yang berkaitan. Bidang perniagaan yang dijalankan adalah
berdasarkan kepada 12 kluster kursus kemahiran yang ditawarkan kepada peserta
semasa mengikuti latihan di GIATMARA. Dua belas kluster kemahiran yang menjadi
17
asas kepada bidang perniagaan yang dijalankan iaitu Komputer dan Teknologi
Rangkaian, Media Kreatif dan Percetakan, Elektrikal, Elektronik dan Mekatronik,
Fabrik, Senireka Gaya Rambut dan Kosmetologi, Hospitaliti, Kulinari, Mekanikal,
Pembuatan, Pengangkutan dan Arkitek.
Program Inkubator GIATMARA ini merupakan antara inisiatif pihak kerajaan
dalam membangunkan usahawan teknikal di kalangan pelatih GIATMARA. Program
ini masih menggunakan nama yang sama tetapi ia lebih dikenali sebagai program
“conversion” yang membawa maksud tranformasi dari mempelajari latihan
kemahiran di GIATMARA kepada menjadi usahawan teknikal selepas menamatkan
pengajian. Peserta yang melalui program ini akan diberi insentif yang berbentuk geran
sebanyak RM 6,500 seorang yang merangkumi peruntukan sebanyak 40 juta bagi
melahirkan usahawan teknikal di kalangan pelatih GIATMARA seramai 6821 orang.
Program ini dilihat akan mempercepatkan kelahiran syarikat-syarikat PKS di Malaysia
yang bersaiz mikro enterprise. Merujuk kepada laporan PKS tahun 2005 yang
dikeluarkan oleh Bank Negara Malaysia, Program Inkubasi Perniagaan dijadikan
antara alat untuk meningkatkan kapasiti dan keupayaan PKS di Malaysia. Program
pembangunan ini dikenali sebagai Program Inkubasi Perniagaan berfokuskan kepada
usahawan yang menjalankan perniagaan teknikal yang secara ringkasnya merupakan
program pembangunan usahawan teknologi.
1.10 Kepentingan Kajian
Kajian ini cuba mencungkil faktor-faktor pendorong kejayaan usahawan mikro
khususnya di kalangan Bumiputera. Dapatan daripada kajian ini dapat digunakan oleh
18
pembuat dasar dalam merangka langkah-langkah yang wajar bagi menjamin kejayaan
program meningkatkan penglibatan Bumiputera dalam bidang keusahawanan.
Kajian ini juga penting kepada pihak MARA dan GIATMARA yang terlibat
secara langsung dalam usaha meningkatkan penglibatan Bumiputera dalam bidang
keusahawanan.
Selain itu hasil kajian ini juga boleh dijadikan bahan ilmiah dan rujukan
tambahan kepada pihak yang ingin membuat kajian seterusnya. Pihak pengurusan
GIATMARA khasnya bukan hanya membuat perancangan berlandaskan pengalaman
semata-mata tetapi berdasarkan kepada rujukan yang diakui oleh para usahawan
tentang faktor-faktor kejayaan utama terhadap perniagaan mikro yang mereka
jalankan.
1.11 Definisi dan Istilah
Dalam menjalankan kajian ini, terdapat beberapa istilah penting yang sering
digunakan dan dijelaskan bagi mengelakkan sebarang kekeliruan dalam melaksanakan
kajian ini. Antara istilah dan definisi penting yang sering diguna pakai dalam kajian
ini adalah kejayaan usahawan, prestasi usahawan, usahawan mikro, inkubator,
usahawan, perusahaan kecil dan sederhana, takrifan mudah jaya, tekno usahawan,
usahawan teknologi dan definisi inkubator.
a) Kejayaan Usahawan
Menurut Simpson, Tuck & Bellamy (2004), definisi kejayaan yang paling
mudah adalah merujuk kepada operasi perniagaan yang berterusan sebaliknya
19
kegagalan bermakna akan keluar dari perniagaan. Brockhaus (1980) mendefinisikan
bahawa kriteria yang perlu ada bagi kejayaan keusahawanan ialah perniagaan itu
berterusan, bertahan selama tiga tahun setelah pemilik atau pengurusnya menjalankan
perniagaan atau mengambil alih perniagaan. Jennings, Cox & Cooper (1994) pula
mentakrifkan bahawa kejayaan usahawan adalah perniagaan itu cemerlang, mencapai
tahap yang paling tinggi dalam bidang yang diusahakan serta akhirnya mengaut
keuntungan yang mencapai jutaan. Menurut Lussier (1995), pengukuran umum bagi
kejayaan seorang usahawan dalam perniagaan adalah melalui tahap keuntungan yang
diperolehi. Bagi kajian ini, ukuran kejayaan adalah menggunapakai ukuran kewangan
merangkumi kadar pendapatan berdasarkan jualan tahunan dengan mengambilkira
perniagaan yang dijalankan itu berterusan dan bertahan selama 3 tahun.
b) Prestasi Usahawan
Kajian ini menetapkan prestasi usahawan adalah berdasarkan kepada
pengukuran kewangan iaitu pendapatan tahunan kepada perniagaan yang dijalankan
oleh usahawan mikro Inkubator GIATMARA. Di Malaysia, takrifan usahawan mikro
juga menggunakan pengukuran yang sama iaitu pendapatan tahunan kurang daripada
RM 300,000 dengan bilangan pekerja kurang daripada 5 orang.
c) Perusahaan Kecil dan Sederhana (PKS)
Di Malaysia, PKS ditakrifkan berdasarkan kepada dua kriteria iaitu nilai jualan
tahunan dan bilangan pekerja sesebuah perniagaan. Merujuk kepada SME Corp.
Malaysia (2014), PKS terbahagi kepada dua sektor iaitu pembuatan dan perkhidmatan
serta sektor lain. Setiap sektor mempunyai definisi yang berbeza dari aspek jualan
20
tahunan dan bilangan pekerja sepenuh masa. Bagi sektor pembuatan, definisi PKS
adalah jualan tahunan tidak melebihi RM 50 juta dan bilangan pekerja sepenuh masa
tidak melebihi 200 orang. Definisi PKS bagi sektor perkhidmatan serta sektor lain
adalah jualan tahunan tidak melebihi 20 juta dan dengan bilangan pekerja sepenuh
masa tidak melebihi 75 orang.
d) Usahawan Mikro
Usahawan dalam kategori mikro dirujuk kepada definisi SME Corp. Malaysia
(2014) yang dibahagikan kepada dua sektor iaitu pembuatan dan perkhidmatan serta
sektor lain. Definisi usahawan mikro pembuatan ialah jualan tahunan kurang daripada
RM 300,000 atau bilangan pekerja kurang daripada 5 orang pekerja. Manakala definisi
usahawan mikro sektor perkhidmatan dan sektor lain ialah dengan jualan tahunan
kurang daripada RM 300,000 atau bilangan pekerja kurang daripada 5 orang.
e) Takrifan Inkubator
Menurut Mohd Saffar (2009), takrif sebuah inkubator boleh dikaitkan dengan
peruntukan kepada panduan pengurusan, bantuan teknikal dan perundingan yang
disesuaikan ke arah syarikat yang baru berkembang. Inkubator biasanya menyediakan
pelanggan untuk akses kepada ruang sewa yang sesuai dan fleksibel dengan cara
pajakan, berkongsi perniagaan perkhidmatan asas dan peralatan, perkhidmatan
sokongan teknologi dan bantuan dalam mendapatkan pembiayaan yang diperlukan
untuk pertumbuhan syarikat yang dijalankan.
21
f) Program Inkubator
Program Inkubator merupakan antara alat yang digunakan oleh pihak kerajaan
dalam membangunkan PKS di Malaysia. Menurut laporan Perusahaan Kecil dan
Sederhana (PKS) tahun 2005 yang dikeluarkan oleh Bank Negara Malaysia, program
inkubasi perniagaan dijadikan antara alat untuk meningkatkan kapasiti dan keupayaan
PKS di Malaysia. Program pembangunan ini dikenali sebagai program inkubasi
perniagaan berfokuskan kepada usahawan yang menjalankan perniagaan teknikal yang
secara ringkasnya merupakan program pembangunan usahawan teknologi.
g) Usahawan
Menurut Manimala (1999), usahawan adalah satu proses apabila manusia,
wang, pasaran, kelengkapan pengeluaran dan pengetahuan digabungkan bersama
untuk mencipta perusahan yang tidak pernah wujud sebelum ini. Definisi lain oleh
Corman & Lussier (2001), usahawan adalah sebagai seorang yang mempunyai satu
keperluan atau keupayaan untuk membina dan mencipta sesuatu yang baru.
h) Tekno-usahawan (Technopreneur)
Menurut Datuk Ir. Ahmad Zaidee Laiden, Pengerusi SIRIM Berhad, tekno-
usahawan ialah usahawan-usahawan yang mempunyai kemahiran dan kemampuan
menguasai teknologi tinggi dan canggih dalam melaksanakan dan mengembangkan
perniagaan mereka. Golongan ini adalah mereka yang cuba menggunakan teknologi
terbaru dan disesuaikan dengan keupayaan untuk menukar perniagaan dan industri
yang diceburi (Teague, 2000). Melalui definisi di atas boleh disimpulkan bahawa
22
tekno-usahawan ialah usahawan-usahawan atau sekumpulan individu yang bersedia
untuk mengambil risiko yang melibatkan aspek teknikal dan kejuruteraan untuk
menghasilkan pendapatan.
i) Takrifan Mudah Jaya
Perkataan mudah jaya sering digunapakai oleh pihak Majlis Amanah Rakyat
(MARA) dalam menggambarkan kategori usahawan yang dibentuk dan dibimbing
dapat memberikan hasil dalam jangkamasa yang cepat. Kelompok usahawan ini
dikatakan akan mudah berjaya berbanding usahawan-usahawan lain yang memerlukan
bimbingan yang intensif dalam mencapai kejayaan. Sebagai contoh pembangunan bagi
usahawan dalam kategori jahitan akan lebih cepat berjaya berbanding usahawan di
dalam kategori pembinaan kerana dari segi modal dan premis usahawan jahitan akan
lebih cepat dalam memulakan perniagaan mereka.
j) Faktor dalaman dan luaran penentu kepada kejayaan usahawan PKS
Faktor dalaman usahawan PKS terletak kepada usahawan itu sendiri antaranya
seperti sikap, kemahiran, minat dan pengetahuan pengusaha atau pemilik syarikat
perniagaan, tahap pendidikan dan latihan dan hubungan jaringan perniagaan manakala
faktor luaran boleh dikaitkan seperti peranan pihak kerajaan dan agensi, sokongan
pembiayaan, bantuan dan sokongan promosi dalam menentukan kejayaan usahawan
PKS.
23
1.12 Organisasi Tesis
Kajian ini mempunyai lapan bab secara keseluruhannya. Bab satu merupakan
pendahuluan kajian yang membincangkan perkara-perkara berkaitan dengan hala tuju
penyelidikan merangkumi pengenalan kepada PKS di Malaysia, definisi PKS, cabaran
utama PKS di Malaysia, penyataan masalah, matlamat kajian, objektif kajian, skop dan
batasan kajian serta kepentingan kajian, definisi dan istilah operasi dan organisasi
kajian.
Bab kedua menghuraikan berkaitan sorotan kajian yang telah dijalankan
merangkumi cabaran utama PKS di Malaysia, pengukuran kejayaan dan kegagalan
PKS, faktor kejayaan dan kegagalan PKS serta fokus utama kepada usahawan mikro
di Malaysia. Oleh kerana responden kajian ini merupakan peserta atau usahawan mikro
Program Inkubator GIATMARA, maka bab tiga menghuraikan secara terperinci
berkaitan dengan PKS di Malaysia dan juga memfokuskan kepada Program Inkubator
di seluruh dunia dan Malaysia. Sebagai panduan dan untuk memahami dengan lebih
dekat kepada Program Inkubator serta bagaimana sesebuah negara menggunakan
program ini untuk membangunkan PKS. Bab ini juga menghuraikan beberapa negara
terpilih untuk dijadikan sebagai contoh pembangunan PKS melalui Program
Inkubator.
Bab empat akan membincangkan mengenai metodologi kajian. Perbincangan
dalam bab ini merangkumi rekabentuk kajian, kerangka teori yang digunakan di dalam
kajian serta lima faktor kejayaan usahawan mikro yang telah dibentuk melalui kajian.
Secara keseluruhannya, bab ini juga akan menyentuh berkaitan kaedah dalam
melaksanakan kajian seperti proses persampelan, kaedah pengumpulan data,
24
instrumen pengukuran dan analisa data serta teknik-teknik kutipan data yang
bersesuaian dengan objektif kajian yang telah ditetapkan.
Bab lima pula akan membincangkan berkaitan hasil analisa data yang telah
diperolehi daripada data kajian. Bab ini akan memperincikan objektif kajian yang
pertama iaitu menganalisis karakteristik usahawan mikro GIATMARA yang
merupakan responden kepada kajian ini. Analisa data yang dijalankan ini terbahagi
kepada tiga bahagian iaitu profil responden, profil perniagaan responden dan analisis
tabulasi bersilang yang mana kesemua analisa ini menjawab kepada persoalan objektif
kajian yang pertama.
Bab enam pula akan membincangkan hasil analisis bagi menjawab kepada
objektif kajian yang terakhir iaitu mengkaji faktor kejayaan yang menyumbang kepada
prestasi usahawan mikro inkubator GIATMARA. Dalam bab ini analisis kajian utama
yang dijalankan adalah melalui analisis kebolehpercayaan, analisis korelasi dan
analisis regresi antara faktor-faktor kejayaan utama usahawan yang telah diletakkan
dalam kajian. Penemuan kepada analisis akhir ini dijadikan sebagai kemuncak kepada
persoalan kajian yang ketiga selaras dengan tajuk kajian iaitu menilai faktor-faktor
kejayaan usahawan mikro GIATMARA yang menyumbang kepada peningkatan
prestasi perniagaan inkubator sebagai program utama dalam pembangunan tekno-
usahawan GIATMARA.
Bab tujuh akan membincangkan dengan lebih mendalam berkaitan dengan
persepsi usahawan mikro GIATMARA terhadap faktor kejayaan utama yang telah
ditetapkan di dalam kajian. Perbincangan kepada faktor kejayaan ini adalah bagi
menjawab objektif kajian yang kedua. Kaedah analisis yang digunakan adalah melalui
25
pendekatan analisis nilai purata min dan sisihan piawai yang terendah dan tertinggi.
Nilai purata min yang tertinggi diukur bagi melihat persepsi responden atau usahawan
terhadap faktor-faktor kejayaan yang telah ditetapkan manakala nilai purata min yang
terendah juga diambilkira dan dijadikan sebagai ukuran kepada persepsi usahawan
terhadap penyataan kepada faktor kejayaan ini. Kesemua maklumat melalui analisis
persepsi ini amat berguna untuk dijadikan sebagai maklum balas dalam proses
penambahbaikan kepada program pembangunan keusahawanan pihak MARA dan
GIATMARA khususnya dan agensi kerajaan yang berkaitan amnya pada masa akan
datang.
Manakala bab akhir iaitu bab lapan akan membincangkan secara ringkas hasil
dapatan kajian selaras dengan objektif yang telah dianalisis melalui bab lima, enam
dan tujuh. Bab ini akan menghuraikan ringkasan hasil penemuan kajian, sumbangan
kajian, limitasi kajian, implikasi dasar kajian dan cadangan-cadangan kajian yang akan
dijalankan pada masa akan datang.
1.13 Kesimpulan
Secara keseluruhannya boleh disimpulkan bahawa bab ini telah
membincangkan secara terperinci tentang kajian yang akan dijalankan yang
merangkumi status perusahaan kecil dan sederhana (PKS) di Malaysia, Program
Inkubator GIATMARA dan matlamat kajian yang akan dijalankan. Sehubungan
dengan ini, bab ini juga menyentuh kepada cabaran utama PKS di Malaysia, penyataan
masalah, persoalan kajian, objektif dan matlamat kajian, skop dan batasan kajian
termasuklah kepada kepentingan kajian yang akan dijalankan. Seterusnya di dalam bab
dua akan menghuraikan berkaitan dengan Perusahaan Kecil dan Sederhana (PKS) dan
26
Program Inkubator di negara-negara terpilih untuk memberi gambaran yang jelas
berkaitan kajian yang bakal dijalankan.
27
BAB 2
PERUSAHAAN KECIL DAN SEDERHANA (PKS) DAN PROGRAM
INKUBATOR DI NEGARA-NEGARA TERPILIH
2.1 Pengenalan
Bab ini menghuraikan latar belakang PKS di Malaysia dan pengenalan kepada
konsep dan sejarah Program Inkubator. Fokus huraian juga menyentuh tentang
sumbangan PKS di Malaysia dalam konteks perbandingan bancian ekonomi tahun
2005 dengan tahun 2011. Bancian ini menghuraikan juga tentang sumbangan PKS
mengikut sektor dan sub-sektor termasuklah peratusan pecahan daripada jumlah PKS
dan pertubuhan.
Sehubungan dengan ini juga, penekanan huraian berkisar tentang takrifan
Program Inkubator serta sejarah program ini di seluruh dunia. Pendedahan program-
Program Inkubator di negara-negara terpilih seperti Brazil, China, India, Turki, Jepun
dan Amerika Syarikat dihuraikan sebagai pengalaman kepada Program Inkubator di
Malaysia. Pendedahan ini memberikan input yang baru kepada Program Inkubator di
Malaysia tentang bagaimana negera-negara ini menggunakan Program Inkubator
sebagai salah satu program di dalam pembangunan PKS. Bab ini adalah sebagai
tambahan pemahaman kepada bab satu dan dua berkaitan kajian yang dijalankan iaitu
pembangunan PKS melalui Program Inkubator yang dilaksanakan oleh pihak
GIATMARA sebagai agensi perlaksana.
28
2.2 Perusahaan Kecil dan Sederhana (PKS) di Malaysia
Perusahaan kecil dan sederhana (PKS) di Malaysia termasuk perusahaan mikro
merupakan perusahaan yang bersifat intrinsik kepada proses transformasi ekonomi
Malaysia. Di Malaysia khususnya, PKS memainkan peranan penting dalam
mendorong pertumbuhan, guna tenaga dan pendapatan. Prestasi PKS Malaysia kekal
menggalakkan meskipun negara berdepan dengan persekitaran perniagaan yang
semakin mencabar. Pada tahun 2013, pertumbuhan KDNK PKS mewakili
pertumbuhan KDNK keseluruhan negara sebanyak 4.7%. Pertumbuhan ini
dicerminkan dalam sektor ekonomi utama, disokong terutamanya oleh permintaan
dalam negeri yang kukuh dan dipacu oleh aktiviti penggunaan dan pelaburan (Laporan
Tahunan PKS 2013/ 2014).
Merujuk kepada laporan banci pertubuhan dan enterprise tahun 2005 yang
dikeluarkan oleh Jabatan Perangkaan Malaysia, majoriti PKS mengikut saiz di
Malaysia adalah perusahaan mikro iaitu 79% yang memiliki pekerja kurang daripada
5 orang. Perusahaan ini adalah dominan terutamanya dalam subsektor perkhidmatan
perdagangan. Perusahaan kecil menyumbang sebanyak 18% dan masing-masing
daripada perusahaan sederhana dan besar iaitu sebanyak 2% dan 1%.
Dalam Laporan Pelan Induk PKS 2012-2020 yang dikeluarkan oleh SME
Corporation Malaysia pada tahun 2012, terdapat lima faktor yang menyokong betapa
kritikalnya PKS dalam hala tuju pembangunan Malaysia.
i. Pertama, ekoran persekitaran luar yang kurang diharapkan (tidak menentu),
PKS bakal menjadi daya pemacu untuk menjana sumber pertumbuhan
29
endogen. PKS yang kukuh dan bersemangat mampu meraih manfaat daripada
pertumbuhan permintaan domestik dan turut menyumbang kepada
pertumbuhan tersebut. Permintaan bagi produk dan perkhidmatan PKS turut
disokong oleh peningkatan keseluruhan kemewahan pengguna di peringkat
serantau;
ii. Kedua, memandangkan PKS mencakupi 99% daripada semua perniagaan di
negara ini, ia merupakan asas kepada dinamisma sektor swasta berikutan
tumpuan kini beralih kepada pertumbuhan yang diterajui sektor swasta;
iii. Ketiga, PKS turut merupakan sumber inovasi yang penting untuk menembusi
sempadan teknologi serta pertumbuhan industri dan perkhidmatan baru;
iv. Keempat, adalah penting untuk membangunkan PKS yang mantap dan berdaya
saing yang mempunyai daya tahan yang teguh dalam menghadapi cabaran yang
muncul daripada liberalisasi pasaran. Paling ketara liberalisasi sektor
perkhidmatan yang banyak diceburi oleh PKS akan memerlukan pembinaan
kapasiti domestik bagi mengelakkan kegagalan syarikat sedia ada ekoran
tekanan daripada persaingan dan memudahkan peralihan ke arah ekonomi
berasaskan perkhidmatan;
v. Akhir sekali, semasa kejutan ekonomi PKS berfungsi sebagai penstabil
pertumbuhan. Semasa berlakunya krisis ekonomi dan kewangan global pada
tahun 2008/ 2009 baru-baru ini, PKS Malaysia terbukti lebih berdaya tahan
berbanding firma lebih besar.
Pelan Induk ini juga menggariskan beberapa cabaran utama dihadapi oleh PKS
di Malaysia yang secara tidak langsung mempengaruhi perkembangan industri ini.
30
Antara cabaran tersebut ialah (a) Penerapan inovasi dan teknologi, (b) Pembangunan
modal insan, (c) Akses kepada pembiayaan, (d) Akses kepada pasaran, (e) Persekitaran
perundangan dan kawal selia, (f) Infrastruktur.
Trend pertumbuhan PKS telah melalui perubahan yang amat ketara sejak dari
tahun 2004 sehingga sekarang. Sebelum tahun 2004, pertumbuhan KDNK bagi PKS
adalah sejajar dengan pertumbuhan ekonomi keseluruhannya namun perbezaan ini
hanya dapat dilihat selepas tahun 2004. Menurut Pelan Induk PKS 2012-2020,
pertumbuhan KDNK bagi PKS secara konsisten berlaku pada tahun 2004 hingga 2010
yang mengatasi pertumbuhan ekonomi keseluruhan iaitu pada kadar 6.8%
pertumbuhan tahunan berbanding 4.9% bagi pertumbuhan ekonomi keseluruhan.
Pertumbuhan ini disokong oleh peningkatan produktiviti dan pertumbuhan guna
tenaga kerana kedua-dua parameter ini turut mencatat prestasi lebih baik berbanding
ekonomi keseluruhan.
31
Banci Ekonomi/ PKS 2011 Banci Pertubuhan & Enterprise 2005
 Tahun Rujukan: 2010  Tahun Rujukan: 2003
 Liputan: 5 sektor iaitu Pembuatan,

Perkhidmatan, Pertanian,  3 sektor: Pembuatan, Perkhidmatan
Pembinaan dan Perlombongan & dan Pertanian.
Pengkuarian.
 Jumlah rangka: 1.3 juta  Jumlah rangka: 1.7 juta

pertubuhan/perusahaan. pertubuhan/perusahaan.
 Jumlah responden: 662,939 (51%)  Jumlah responden: 552, 804 (33%)
 Pendekatan Pertubuhan/
 Termasuk: pekebun kecil, petani,
Perusahaan. Tidak termasuk
isi rumah & individu (sektor tidak
perkebun kecil, petani, isi rumah &
rasmi).
individu.
 Data baru dikumpul semak:  Tiada data tentang usahawan

Milikan wanita wanita.
Sumber: Banci Pertubuhan dan Enterprise 2005 dan Banci Ekonomi 2011, Jabatan
Perangkaan Malaysia
Rajah 2.1: Perbandingan antara Banci PKS pada Tahun 2005 dan 2011
Rajah 2.1 menunjukkan perbandingan antara banci PKS pada tahun 2005 dan
2011 yang merangkumi semua sektor PKS di Malaysia. Mengikut banci ekonomi 2011
yang dilaporkan melalui Laporan Tahunan PKS pada tahun 2012/ 2013 oleh SME
Corporation Malaysia, terdapat beberapa perbezaan ketara sebagai perbandingan
dengan banci yang dibuat pada tahun 2005. Banci 2011 dibuat secara menyeluruh
kepada semua sektor ekonomi merangkumi sektor pembuatan, perkhidmatan,
pertanian, pembinaan dan perlombongan dan pengkuarian manakala banci 2005 hanya
tertumpu kepada tiga sektor ekonomi iaitu pembuatan, perkhidmatan dan pertanian.
32
Jumlah responden juga menjangkau kepada 662,939 iaitu 51% mewakili 1.3
juta pertubuhan atau perusahaan pada tahun 2011manakala responden pada banci 2005
hanya 552, 804 iaitu 33% mewakili 1.7 juta pertubuhan atau perusahaan. Banci 2011
juga turut mempunyai liputan tambahan ke atas perniagaan milikan wanita, fokus ini
adalah selari dengan hasrat pihak kerajaan yang banyak menumpukan kepada
penglibatan peniaga wanita dalam ekonomi. Maklumat tambahan lain bagi PKS yang
turut diliputi adalah penerapan ICT dan tahap inovasi, akses kepada pembiayaan serta
pemasaran dan promosi.
Petani dan pekebun kecil yang tidak berdaftar dengan SSM tidak diambilkira
dalam banci pada tahun 2011. Industri kotej dan perniagaan lain di luar bandar yang
tidak berdaftar dengan SSM juga dianggap sebagai sebahagian daripada industri yang
tidak formal. Pendaftaran SSM atau entiti perniagaan secara rasminya akan
diklasifikasikan sebagai perusahaan mikro, kecil dan sederhana. Mereka juga akan
meraih manfaat daripada kemudahan yang disediakan oleh pihak kerajaan dan swasta
jika mereka secara rasminya menjadi sebahagian daripada sektor formal dalam
ekonomi.
Merujuk kepada Jadual 2.1, bilangan PKS meningkat dalam tempoh 7 tahun
iaitu dari tahun 2003 sehingga tahun 2010, daripada 548,267 pertubuhan pada tahun
2003 kepada 645,136 pertubuhan pada tahun 2010. Pertumbuhan bilangan syarikat
besar juga menjangkau melebihi tiga kali ganda iaitu daripada 4,537 pada tahun 2003
kepada 17,803 pada tahun 2010. Ini mungkin menandakan bahawa sebilangan besar
PKS telah berkembang menjadi syarikat besar dalam tempoh tujuh tahun tersebut.
33
Jadual 2.1: Bilangan Pertubuhan dan Peratus Pecahan daripada Jumlah Pertubuhan
PKS dan Syarikat Besar
Banci Pertubuhan dan Enterprise Banci Ekonomi 2011

2005 (Tahun Rujukan 2003) (Tahun Rujukan 2010)
Syarikat Syarikat
PKS Jumlah PKS Jumlah
Besar Besar
Bilangan
548,267 4,537 552,804 645,136 17,803 662,939
pertubuhan
Peratus pecahan
daripada jumlah 99.2 0.8 100 97.3 2.7 100
pertubuhan %
Perangkaan Malaysia.
Jadual 2.2: Bilangan Pertubuhan mengikut Sektor dan Peratusan Pecahan daripada
Jumlah PKS dan Pertubuhan
Banci Pertubuhan dan Enterprise
Banci Ekonomi 2011
2005
(Tahun Rujukan 2011)
Peratus Peratus
PKS Peratus PKS Peratus
drpd PKS drpd PKS
jumlah drpd jumlah drpd
Bilangan keselur jumlah keselur jumlah
Pertubuhan Jumlah PKS uhan PKS Jumlah PKS uhan PKS
Perkhidmatan 477,525 474,706 99.4 86.6 591,883 580,985 98.2 90.0
Pembuatan 40,793 39,373 96.5 7.2 39,669 37,861 95.4 5.9
Pertanian 34,486 34,188 99.1 6.2 8,829 6,708 76.0 1.0
Pembinaan - - - - 22,140 19,283 87.1 3.0

Perlombongan
- - - - 418 299 71.5 0.1
& Pengkuarian
Jumlah
552,804 548,267 99.2 100 662,939 645,136 97.3 100
Pertubuhan
Merujuk Jadual 2.2, pada tahun 2010, PKS mencakupi 97.3% daripada
sejumlah 662,939 pertubuhan berbanding dengan 99.2% pada tahun 2003. Bilangan
PKS dalam sektor perkhidmatan meningkat daripada 87% sebelum ini kepada 90%
atau 580,985 pertubuhan. Sementara itu, 6% daripada jumlah PKS (37,861) adalah
34
dalam sektor pembuatan, diikuti dengan 3% dalam sektor pembinaan (19,283) dan
baki 1% (6,708) adalah dalam sektor pertanian dan 0.1% dalam sektor perlombongan
dan pengkuarian. Perubahan ketara ini adalah kerana peratusan bahagian PKS yang
dicatatkan oleh sektor pertanian telah berkurangan secara mendadak daripada 6.2%
sebelum ini kepada 1%, ekoran daripada pengecualian petani dan pekebun kecil yang
mewakili sebahagian besar sektor pertanian (Pelan Induk PKS 2012-2020).
100 90
86.6
90
80
70
60
50
40
30
20
7.2 5.9 6.2
10 1 0 3 0 0.1
0
Perkhidmatan Pembuatan Pertanian Pembinaan Perlombongan
& Pengkuarian
2003 Peratus PKS daripada jumlah PKS
2011 Peratus PKS daripada jumlah PKS
Rajah 2.2: Perbandingan Peratus PKS daripada Jumlah PKS bagi Tahun 2003 dan
2011
Merujuk kepada Rajah 2.2, satu perbandingan telah dibuat kepada peratus PKS
mengikut tahun rujukan iaitu perbandingan antara tahun 2003 dan 2011. Dalam sektor
perkhidmatan terdapat peningkatan yang ketara antara peratus PKS dari tahun 2003
dan 2011 iaitu pada tahun 2003 PKS dalam sektor ini menyumbang sebanyak 86.6
peratus berbanding tahun 2011 iaitu sebanyak 90 peratus. Sektor pembuatan
mengalami penurunan peratusan PKS daripada 7.2 kepada 5.9 peratus diikuti sektor
pertanian daripada 6.2 kepada 1.0 peratus pada tahun 2011. Peningkatan peratusan
berlaku kepada sektor pembinaan daripada tiada pada tahun 2003 kepada 3.0 peratus
35
pada tahun 2011, begitu juga kepada sektor perlombongan dan pengkuarian daripada
tiada pada tahun 2003 kepada 0.3 peratus tahun 2011. Perbandingan kepada peratusan
PKS mengikut bancian ini adalah kesinambungan kepada Jadual 2.2 sebagai maklumat
tambahan kepada peningkatan dan penurunan dari segi peratusan bilangan PKS
mengikut tahun bancian iaitu 2003 dan 2011.
Sumber: Banci Ekonomi 2011, Jabatan Perangkaan Malaysia
Rajah 2.3: Peratus Pecahan PKS dalam Sektor Perkhidmatan mengikut Subsektor
Subsektor yang paling besar menyumbang kepada sektor perkhidmatan adalah
perdagangan pengedaran (perkhidmatan perdagangan borong & runcit), termasuk
pembaikan kenderaan bermotor dan motosikal yang mewakili sebanyak 49.9%.
subsektor makanan dan minuman menyumbang sebanyak 24.6% dengan diikuti oleh
subsektor seperti pengangkutan dan penyimpanan (6.9%), perkhidmatan persendirian
(6.3%), profesional (3.3%) dan lain-lain perkhidmatan (9.1%) (Rujuk Rajah 2.3).
36
Dalam sektor pembuatan, sebahagian besar PKS terlibat dalam bidang
pembuatan pakaian, produk makanan, logam rekaan, percetakan dan penerbitan
semula media rakaman (Rujuk Rajah 2.4).
Rajah 2.4: Peratus Pecahan PKS dalam Sektor Pembuatan mengikut Subsektor
Dalam sektor pembinaan, subsektor pertukangan khas menjadi penyumbang
yang paling besar iaitu sebanyak 40.2%. Ini kerana subsektor ini merujuk kepada
pembinaan sebahagian daripada bangunan dan kerja kejuruteraan awam tanpa
melibatkan tangungungjawab ke atas keseluruhan projek (Rujuk 2.5).
37
Rajah 2.5: Peratus Pecahan PKS dalam Sektor Pembinaan mengikut Subsektor
Dalam sektor pertanian, memandangkan petani dan pekebun kecil dikecualikan
dalam Banci 2011, sebahagian besar PKS adalah tertumpu dalam subsektor tanaman
(rujuk Rajah 2.6).
Rajah 2.6: PKS dalam Sektor Pertanian mengikut Subsektor
38
Dalam sektor perlombongan dan pengkuarian, sebahagian besar PKS terlibat
dalam perniagaan pengkuarian batu (84%) manakala selebihnya adalah terdiri
daripada subsektor perlombongan mineral iaitu sebanyak 16.4% (rujuk Rajah 2.7).
Rajah 2.7: PKS dalam Sektor Perlombongan dan Pengkuarian mengikut Subsektor
Perusahaan mikro mempunyai kadar peratusan yang paling tinggi iaitu
sebanyak 77% daripada jumlah PKS di Malaysia pada tahun 2010. 20% daripadanya
adalah dari perusahaan kecil manakala PKS bersaiz sederhana mencakupi baki
sebanyak 3% (rujuk Jadual 2.3).
Majoriti PKS adalah dalam sektor perkhidmatan dengan nilai peratusan yang
tinggi iatu sebanyak 79.3%. Sektor pembuatan dan pertanian juga melihatkan bahawa
PKS berada pada peratusan yang tinggi dengan 57.1% dan 56.3% dengan diikuti oleh
sektor pembinaan iaitu sebanyak 44.5% daripada jumlah PKS dalam sektor masing-
masing. Manakala dalam sektor perlombongan dan pengkuarian perusahaan yang
39
bersaiz kecil mempunyai peratusan yang agak tinggi berbanding perusahaan mikro itu
42.1% (rujuk Rajah 2.8).
Jadual 2.3: Bilangan Pertubuhan dan Peratus Pecahan PKS mengikut Saiz
Banci Pertubuhan dan Enterprise 2005 Banci Ekonomi 2011
(Tahun Rujukan 2003) (Tahun Rujukan 2010)
Mikro Kecil Sederhana Jumlah Mikro Kecil Sederhana Jumlah
Bilangan
434,939 100,608 12,720 548,267 496,458 128,787 19,891 645,136
pertubuhan
Peratus
pecahan
79.3 18.4 2.3 100 77.0 20.0 3.0 100
daripada
jumlah PKS, %
Peratus
pecahan
daripada 78.7 18.2 2.3 99.2 74.9 19.4 3.0 97.3
jumlah
pertubuhan, %
Sumber: Banci Pertubuhan dan Enterprise 2005 dan Banci Ekonomi 2011, Jabatan Perangkaan
Malaysia
Malaysia
Rajah 2.8: Peratus Pecahan PKS mengikut Sektor dan Saiz
Secara relatifnya syarikat sendirian berhad berkurangan daripada 21.3% pada
tahun 2003 kepada 18.4% pada tahun 2010. Paling ketara adalah peratusan bahagian
40
PKS bagi hak milik perseorangan telah meningkat kepada 71%. Dari segi kadar
pertumbuhan pertubuhan, hak milik perseorangan (usahawan individu) mencatat
pertumbuhan dua angka iaitu 22.1% antara tempoh dua banci tersebut (2003-2010).
Kira-kira 88.3% daripada hak milik perseorangan adalah perusahaan mikro, 11.3%
adalah syarikat bersaiz kecil dan baki 0.4% adalah syarikat bersaiz sederhana.
Sementara itu, syarikat perkongsian dan syarikat liabiliti berhad mencatat peningkatan
yang lebih kecil, masing-masing pada 3.2% dan 1.7%. Pertumbuhan bagi pertubuhan
taraf sah yang lain pula melonjak pada 316.2%, daripada 3,184 pertubuhan pada tahun
2003 kepada 13,251 pertubuhan pada tahun 2010. Pertubuhan ini adalah syarikat
awam berhad, koperasi, perbadanan awam dan pertubuhan persendirian yang tidak
mencari keuntungan.
Jadual 2.4: Peratus Pecahan PKS mengikut Taraf Sah

Banci Pertubuhan dan Enterprise
Banci Ekonomi 2011
2005
Taraf Sah Hak Hak
milik Perkong Syarikat Lain- milik Perkong Syarikat Lain-
perseron sian Berhad lain perseron sian Berhad lain
gan gan
Bilangan
375,192 53,241 116,650 3,184 458,269 54,938 118,678 13,251
pertubuhan
Peratus
pecahan
daripada
68.4 9.7 21.3 0.6 71.0 8.5 18.4 2.1
jumlah
pertubuhan,
%
Malaysia
Berdasarkan Banci 2011, peratusan bahagian PKS telah bertambah di negeri
Sabah, Selangor, Pulau Pinang, Perak, Sarawak, Negeri Sembilan dan Johor
berbanding dengan peratusan bahagian yang dicatatkan pada Banci PKS pada tahun
41
2005 (rujuk Jadual 2.5). Empat negeri yang mencatat peningkatan paling tinggi dari
segi peratusan bahagian PKS kepada keseluruhan pertubuhan adalah negeri Sabah
(+1.8 peratusan), Selangor (+1.5 peratusan), Pulau Pinang (+1.4 peratusan) dan Perak
(+1.3 peratusan). Lembah Kelang (Selangor dan Kuala Lumpur) mencakupi hampir
satu pertiga daripada jumlah PKS, diikuti oleh Johor dengan 10.7% dan Perak dengan
9.3%. 53% daripada PKS beroperasi di Selangor, Kuala Lumpur, Johor dan Perak pada
tahun 2010 berbanding dengan 54% pada tahun 2003.
Jadual 2.5: Peratus Pecahan PKS mengikut Negeri pada Tahun 2003 berbanding
2010
Banci Pertubuhan dan Banci Ekonomi 2011 Peningkatan /
Negeri Enterprise 2005 (Tahun Rujukan Penurunan Mata
(Tahun Rujukan 2003) 2010) Peratusan
Selangor 18.0 19.5 + 1.5
Kuala Lumpur 17.7 13.1 - 4.6
Johor 10.3 10.7 + 0.4
Perak 8.0 9.3 + 1.3
Sarawak 6.0 6.8 + 0.8
Sabah 4.5 6.3 + 1.8
Pulau Pinang 4.9 6.3 + 1.4
Kelantan 6.5 5.9 - 0.6
Kedah 6.8 5.7 - 1.0
Pahang 5.1 4.6 - 0.5
Negeri Sembilan 3.2 3.8 + 0.6
Terengganu 4.3 3.5 - 0.8
Melaka 3.6 3.4 - 0.2
Perlis 1.1 0.8 - 0.3
Labuan - 0.3 + 0.3
Putrajaya - 0.1 + 0.1
JUMLAH 100.0 100.0
2.3 Program Inkubator
Program Inkubator merupakan antara alat yang digunakan oleh pihak kerajaan
dalam membangunkan PKS di Malaysia. Menurut laporan Perusahaan Kecil dan
42
Sederhana (PKS) tahun 2005 yang dikeluarkan oleh Bank Negara Malaysia, program
inkubasi perniagaan dijadikan antara alat untuk meningkatkan kapasiti dan keupayaan
PKS di Malaysia. Program ini dikenali sebagai program inkubasi perniagaan
berfokuskan kepada usahawan yang menjalankan perniagaan teknikal yang secara
ringkaskannya merupakan program pembangunan usahawan tekno.
Antara agensi kerajaan yang terlibat menguruskan beberapa program
pembangunan usahawan inkubator adalah Kementerian Sains, Teknologi dan Inovasi
(MOSTI) iaitu program pembangunan inkubasi nasional. Program ini dibentuk untuk
menyediakan kemudahan bagi menyokong pembentukan dan pembangunan usahawan
inkubator berasaskan ICT. Ia bertujuan untuk menggalakkan, mengurus dan
membangunkan nilai inkubasi perniagaan ke arah pembentukan industri inkubasi yang
dinamik bagi mempercepatkan pertumbuhan usahawan tekno dan PKS ICT
(Fararishah, David & Afreen, 2012).
Program inkubasi perniagaan pula diuruskan oleh Taman Teknologi Malaysia
(TPM) bertujuan membangunkan perusahaan perniagaan kecil dan menggalakkan
pembangunan usahawan inkubator dalam tiga fasa iaitu, fasa inovasi, fasa inkubasi
dan fasa perusahaan. Mereka yang mendapat manfaat daripada program ini
kebanyakannya ialah firma-firma kecil yang baru dan memerlukan bantuan semasa
tempoh permulaan perniagaan. Syarikat-syarikat ini akan diberikan bantuan
kemudahan premis dengan sewa yang fleksibel, kelengkapan makmal, akses kepada
maklumat dan pembiayaan modal usaha niaga (Mohd Yunos, 2001).
Sehubungan dengan ini, Program inkubasi teknologi pula merupakan antara
program pembangunan inkubator yang dibangunkan oleh pihak SIRIM bertujuan
43
menggalakkan pembangunan usahawan yang menjalankan perniagaan berasaskan
pembuatan dan teknologi. Di bawah program ini, usahawan-usahawan diberikan akses
kepada bantuan teknikal mengenai teknologi, khidmat nasihat pembangunan
perniagaan dan juga geran perniagaan (Mohd Saffar, 2009).
Kementerian Pembangunan Wanita, Keluarga dan Masyarakat (KPWKM) juga
turut membangunkan Program Inkubator yang dikenali sebagai Program Inkubator
Keusahawanan Wanita (i-keuNITA) yang menyediakan 280 bantuan latihan
kemahiran dan keusahawanan intensif kepada wanita berpendapatan rendah untuk
membolehkan mereka menambah pendapatan dan memulakan perniagaan (Laporan
Tahunan PKS 2011/ 2012 ms: 64).
Menurut National Incubation Network Association (2004), perniagaan
inkubator ditakrifkan sebagai “satu proses sokongan perniagaan yang
mempercepatkan kejayaan pembangunan syarikat baru dan masih mentah dengan
menyediakan usahawan kepada pelbagai sumber dan perkhidmatan yang disasarkan".
Perkhidmatan ini lazimnya diwujudkan oleh pengurusan inkubator dan ditawarkan
dalam inkubator perniagaan melalui rangkaian kenalan. Manakala mengikut takrifan
Kementerian Sains, Teknologi dan Inovasi Malaysia, ia melihat Perniagaan Inkubator
adalah sebuah organisasi yang membantu usahawan untuk membangunkan idea-idea
mereka dalam rangka kerja yang telah ditetapkan. Pengambilan dibuat secara
sistematik sejak dari awal lagi dengan harapan ia dapat membantu firma yang baru
untuk hidup dan membesar di permulaannya (Jusoh, 2006).
Manakala, menurut Mohd Saffar (2009), takrif sebuah inkubator juga dikaitkan
dengan peruntukan panduan pengurusan, bantuan teknikal dan perundingan yang
44
disesuaikan ke arah syarikat yang baru berkembang. Inkubator biasanya juga
menyediakan pelanggan untuk akses kepada ruang sewa yang sesuai dan fleksibel
dengan cara pajakan, berkongsi perniagaan perkhidmatan asas dan peralatan,
perkhidmatan sokongan teknologi dan bantuan dalam mendapatkan pembiayaan yang
diperlukan untuk pertumbuhan syarikat.
Menurut National Business Incubation Association (1998) matlamat utama
inkubator perniagaan adalah untuk mengeluarkan firma yang berjaya dan berdaya
maju. Graduan inkubator ini mempunyai potensi untuk mewujudkan peluang
pekerjaan, menggiatkan pengkomersilkan teknologi baru, dan mengukuhkan ekonomi
tempatan dan kebangsaan. Program ini juga biasanya disediakan dengan akses kepada
sewa ruang yang sesuai dan pajakan yang fleksibel, perkhidmatan perkongsian
perniagaan asas dan peralatan, perkhidmatan sokongan teknologi dan bantuan dalam
mendapatkan pembiayaan yang diperlukan untuk pertumbuhan syarikat.
2.3.1 Sejarah Penubuhan Inkubator
Idea kepada perniagaan inkubator berasal dari Batavia Industrial Centrel yang
terletak di Batavia, New York (Brown et al., 2000). Pada tahun 1959, Joseph Mancuso
merupakan pengasas kepada pusat ini yang pada dasarnya dijadikan sebagai milik
persendirian yang berorientasikan keuntungan (Burger, 1999). Pada masa itu penyewa
dibenarkan untuk menyewa ruang niaga berdasarkan keperluan perniagaan mereka.
Mereka juga dibenarkan untuk berkongsi perbelanjaan perkhidmatan pejabat. Dengan
menggunakan strategi perbelanjaan perkongsian berdasarkan keperluan, Mancuso
berharap pusat ini akan dapat menjana keuntungan bagi pelaburan beliau dengan
mencapai kadar maksimum pengisian penyewa. Idea tersebut diterima ramai apabila
45
menyedari bahawa strategi perniagaan ini amat berpotensi dalam mewujudkan peluang
pekerjaaan.
Secara rasminya Program Inkubator bagaimanapun tidak dibangunkan hampir
dua dekad. Pada tahun 1980 Politeknik Renssealer mewujudkan Program Inkubator
untuk pelajar, fakulti dan masyarakat yang ingin memulakan perniagaan mereka
sendiri (Burger, 1999). Hari ini terdapat lebih 1,000 daripada perniagaan inkubator di
Amerika Utara berbanding dengan hanya 12 organisasi pada tahun 1980 (NBIA,
2002). Menurut Clark & Minor (2000), program ini mula muncul semasa kemelesetan
yang berlaku pada awal tahun 1980-an di mana beberapa syarikat besar telah ditutup,
meninggalkan lot-lot kilang yang kosong dan penduduk yang menganggur. Perniagaan
inkubator mula memainkan peranan apabila masyarakat melihat ia merupakan satu
cara untuk mengurangkan kesempitan ekonomi melalui pengubahsuaian dan
penggunaan bangunan kilang terbiar untuk menjana pendapatan dan mewujudkan
peluang pekerjaan baru.
Di Eropah, strategi pembentukan perniagaan inkubator adalah sama popular.
Kerajaan-kerajaan di Eropah telah menubuhkan beberapa program membangun dan
mempromosikan inkubator am dan inkubator berasaskan teknologi (UNIDO, 1999).
Jenis inkubator baru juga telah dibiayai seperti e-inkubator (Bussiness Eastern Europe,
2000). Pada masa ini, German mempunyai 33% daripada jumlah inkubator di Negara
Anggota Kesatuan Eropah (EU). Inkubator German ini kebanyakannya dikaitkan
kepada universiti dan institusi R&D. Perancis mempunyai 21% daripada jumlah
inkubator dalam EU manakala United Kingdom mempunyai kira-kira 144 program
pernigaan inkubator. Salah satu inkubator yang baru muncul di Eropah adalah
inkubator korporat. Inkubator ini adalah satu unit khusus korporat yang mengeluarkan
46
perniagaan baru dengan menyediakan sumber ketara dan tidak ketara dan program
sokongan (Hansen et al., 2000; Colombo & Delmastro, 2002). Bentuk baru dan
berkuasa dalam pengurusan inkubator amat popular dalam syarikat-syarikat teknologi
seperti Nokia dan Ericsson dan telah membawa kepada kejayaan transformasi
penyelidikan menjadi produk komersial.
Di Asia terdapat peningkatan usaha untuk menyokong keusahawanan melalui
perniagaan inkubator. Di Malaysia sebagai contohnya melalui wawasan 2020 kerajaan
mengiktiraf kepentingan mempunyai perusahaaan kecil yang kompetitif. Perusahaan
kecil akan disokong dengan infrastruktur teknikal yang kuat dan modal insan yang
inovatif. Bermula pada awal 1990-an, kerajaan telah menubuhkan Taman Teknologi
Malaysia berorientasi ICT. Berikutan itu, beberapa inkubator lain seperti Perbadanan
Pembangunan Teknologi Malaysia, Skim Inkubator Industri SIRIM, Kulim High-Tech
Park dan Perbadanan Multimedia dibentuk untuk memberi bantuan dan bimbingan
kepada usahawan tempatan (Jusoh, 2006). Di Jepun, JANBO (Japan Association of
New Bussiness Incubation Organization), sebuah organisasi yang ditaja oleh kerajaan
menyediakan perkhidmatan kepada inkubator melalui seminar, maklumat, kursus
latihan dan pertukaran antaranbangsa. Pada tahun 2001 Jepun mempunyai kira-kira
203 inkubator perniagaan yang berbeza (Lalkaka, 2001).
Menurut Hanadi dan Siew (2011), di negara-negara anggota Majlis Kerjasama
Teluk (GCC), Bahrain sebagai contohnya, adalah negara pertama di rantau itu yang
menubuhkan sebuah pusat inkubator perniagaan pada tahun 2003. Pusat ini merupakan
usahasama antara Bank Pembangunan Bahrain dan United Nation Industrial
Development Organization (UNIDO). Objektif utama pusat ini adalah untuk
mengkomersialkan penyelidikan, mewujudkan syarikat dan pekerjaan,
47
membangunkan perusahaan yang menguntungkan dan meningkatkan kesedaran di
kalangan bakal usahawan. Di Arab Saudi, BADIR-ICT adalah teknologi komunikasi
maklumat pertama dan inkubator yang akan ditubuhkan sebagai sebahagian daripada
National Badir Technology Inkubator, inisiatif daripada Saudi Arabia National
Research Institut di King Abdul Aziz City untuk sains dan teknologi (Jusoh, 2006).
2.3.2 Program Inkubator di Negara-Negara Terpilih
Huraian kepada Program Inkubator di beberapa buah negara ini adalah sebagai
kesinambungan kepada Program Inkubator yang dijalankan oleh pihak kerajaan dalam
mempercepatkan perkembangan PKS di Malaysia. Pemilihan beberapa negara ini
adalah bertujuan untuk memberikan pengalaman tentang bagaimana negara-negara
membangun menggunakan Program Inkubator perniagaan sebagai pemangkin dalam
pembangunan PKS. Huraian ini akan menyentuh kepada negara-negara yang terdahulu
membangunkan Program Inkubator dan dilihat sebagai berjaya iaitu negara Brazil,
China, India, Turki, Jepun dan Amerika Syarikat.
Menurut Semih (2009), melalui kajiannya tentang inkubator sebagai kaedah
promosi keusahawanan kepada negara sedang membangun, yang mengklasifikasikan
bahawa negara China dan Brazil sebagai negara yang mempunyai lebih seribu
inkubator dan menjadi tempat ketiga dan keempat dari segi bilangan inkubator
perniagaan selepas Jerman dan Amerika Syarikat. Brazil dan Turki mempunyai
ekonomi yang sangat pesat membangun dengan memaparkan persamaan seperti
landskap institusi ke arah demokrasi dan berfungsi sepenuhnya dengan ekonomi
pasaran. Negara-negara ini menyasarkan; i) keperluan mempromosikan pembudayaan
48
keusahawanan; ii) mundur dari segi pasaran modal teroka; dan mempunyai kesukaran
dalam menguruskan Program Inkubator.
a) Brazil
Brazil mempunyai lebih daripada 30 tahun pengalaman dalam perniagaan
inkubator. Pergerakkan inkubator di Brazil bermula pada tahun 1980-an dan inkubator
yang pertama telah ditubuhkan pada tahun 1986. Menurut penilaian awal oleh Lalkaka
dan Bishop (1996), kebanyakan inkubator terletak di universiti atau institut
penyelidikan dan lebih 80% daripada penyewanya adalah peniaga sampingan daripada
kalangan ahli akademik dan lain-lain syarikat. Universiti memainkan peranan penting
dalam penubuhan inkubator dengan bertindak mempromosikan idea perniagaan
inkubator sehingga program ini telah diterima sebagai alat untuk menggalakkan
keusahawanan.
Menurut Almeida (2004), dalam tahun 2003 terdapat lebih daripada 1000 firma
penyewa dengan lebih 15,000 pekerja syarikat yang menjalankan Program Inkubator
di sekitar Brazil. Jumlah terbaru daripada National Association of Entities Promoting
Innovative Enterprisees (ANPROTEC) Brazil, menunjukkan bahawa kadar penutupan
firma inkubator adalah pada 7% berbanding 50% firma baru yang tidak melalui
Program Inkubator (Oliveira and Menck, 2008).
Inkubator di Brazil umumnya dikaitkan dengan universiti dan dibiayai oleh
pelbagai sumber kerajaan dan bukan kerajaan seperti Program Sokongan Inkubasi
Nasional (PNI) yang menyokong penubuhan firma inkubator baru dan membantu yang
sedia ada untuk berkembang, syarikat swasta dan persekutuan industri. Sebagai
49
contohnya persekutuan industri di Sao Paulo secara aktif terlibat dalam operasi kira-
kira 10 inkubator (Chandra, 2007). Program Inkubator di Brazil mempunyai kelainan
iaitu penglibatan dari pelbagai pihak sama ada dari agensi swasta, kerajaan dan pihak
universiti. Ciri-ciri inilah yang membezakan inkubator Brazil kerana Program
Inkubator dalam kebanyakan negara-negara membangun disokong oleh pihak
kerajaan.
Secara ringkas inkubator di Brazil adalah refleksi sinergi di kalangan
Universiti, industri dan kerajaan (Etzkowitz et al., 2005). Sinergi ini walaupun
mempunyai kesan tidak langsung terhadap inovasi secara umumnya menggalakkan
pemindahan teknologi dan mengkomersialkan penyelidikan. Satu lagi ciri yang
menarik tentang inkubator di Brazil adalah pendekatan inovatif untuk model
inkubator. Kebanyakan inkubator ditubuhkan sebagai alat untuk mengurangkan
pengangguran melalui pewujudan peluang pekerjaan terutamanya dalam sektor
tradisional seperti pertanian, perabot dan tekstil, malah terdapat inkubator yang khusus
untuk memupuk keusahawanan dalam aktiviti kebudayaan seperti muzik, seni dan
industri pawagam (Scaramuzzi, 2002).
b) China
China adalah pendatang yang agak baru kepada perniagaan berteraskan
inkubator. Inkubator yang pertama telah ditubuhkan di akhir 1980-an dan
pertumbuhannya amat memberangsangkan. Dalam sepuluh tahun pertama 100
inkubator telah ditubuhkan merangsang kira-kira 1400 firma. Pada tahun 2007 terdapat
lebih daripada 500 inkubator di China yang merangkumi 600,000 pekerja (Chandra,
2007).
50
China telah menunjukkan kejayaan yang amat cemerlang dalam Program
Inkubatornya. Dalam kebanyakan kes, pihak pemerintah memainkan peranan yang
amat besar dalam program ini. Program Inkubator di China banyak dibantu oleh
kerajaan dengan menawarkan ruangan pejabat yang berkos rendah, perkhidmatan
sokongan perniagaan dan peluang jaringan perniagaan. Usahawan-usahawan di China
seperti mana negara membangun yang lain, tidak mempunyai sumber kewangan dan
kemahiran pengurusan. Walau bagaimanapun, dalam kes China terdapat dua halangan
tambahan kepada program keusahawanan iaitu (i) sistem kewangan dan institusi
pembiayaan yang semata-mata dikuasai oleh kerajaan, (ii) nilai budaya yang suka
mengambil risiko. Budaya mengambil risiko tidak hanya menghalang pembentukan
usahawan baru tetapi memberi kesan kepada keputusan pemberian dana sektor
perbankan dan kewangan.
Program Inkubator di China merupakan antara pendekatan dalam misi untuk
mengubah nilai-nilai masyarakat ke arah pembudayaan keusahawanan. Kerajaan
China menggunakan Program Inkubator ini sebagai instrumen dasar untuk
mewujudkan pasaran terutama sekali dalam produk yang berteknologi tinggi. Program
ini mempunyai sokongan kewangan dari kerajaan melalui Touch High Technology
Industry Development Center (TORCH) di bawah Ministry of Science, Technology &
Innovation (MOSTI). TOUCH bukan sahaja terlibat dalam membina inkubator dengan
infrastruktur dan peralatan moden malah juga terlibat dalam operasi inkubator.
Kerajaan China juga menyediakan dana modal bagi memulakan inkubator dan juga
dana dalam menjalankan penyelidikan dan inovasi kepada firma-firma teknologi yang
kecil dan baru.
51
Apa yang menjadikan Program Inkubator ini menarik ialah pihak kerajaan
memberi penekanan kepada inovasi dan teknologi. Industri inkubator direka secara
strategik untuk memainkan peranan dalam peralihan kepada teknologi tinggi (Harwit,
2002). Sebagai contoh, dasar inkubator merupakan ramuan utama dalam rancangan
lima tahun pihak MOST. Peruntukan sebanyak 6 juta US telah disediakan hanya untuk
membina inkubator (Chandra, 2007). Pada tahun 2002 kira-kira 40% daripada firma
berteknologi tinggi di kawasan pembangunan ditempatkan dalam inkubator (Harwit,
2002).
Kelemahan utama Program Inkubator China ialah terlalu bergantung kepada
kerajaan bilamana inkubator dibiayai dan diuruskan sehingga ke tahap yang lebih
tinggi oleh kerajaan. Pergantungan ini menghalang sara diri firma di China dan kurang
mencapai sasaran yang diletakkan oleh kerajaan dalam masa tiga tahun. Selain itu,
inkubator yang bergantung kepada kerajaan didapati kurang aktif dalam menyediakan
pelbagai perkhidmatan kewangan dalaman dan luaran (Chandra et al., 2007). Satu lagi
kelemahan program ini ialah terlalu berfokuskan kepada aspek “hardware”. Pihak
kerajaan telah membuat pelaburan sebanyak 1.6 bilion US dalam pembangunan
inkubator. Walaubagaimanapun perkhidmatan tidak ketara yang disediakan oleh
inkubator terlalu rendah dalam kualiti dan pengurusannya. Saiz inkubator juga
merupakan satu lagi faktor yang mengurangkan kualiti perkhidmatan. Harwit (2002)
melaporkan kes-kes di mana ini menimbulkan masalah yang serius kerana ia tidak
mudah untuk memberikan perhatian yang sama untuk semua penyewa jika inkubator
mempunyai kira-kira 100 penyewa pada satu-satu tempat.
52
c) India
Gerakan inkubator di India bermula lewat 1980-an sebagai pelengkap dasar
yang bertujuan untuk menggalakkan keusahawanan dan merangsang penciptaan
peluang kepada penerokaan baru. Inkubator yang pertama dibiayai oleh Pertubuhan
Bangsa-Bangsa Bersatu (PBB) tetapi kurang mendapat sokongan daripada pihak
kerajaan. Trend ini berterusan dan tidak menampakkan peningkatan. Institusi
pengajian tinggi teragak-agak untuk menyokong inkubator dan tidak mudah untuk
meningkatkan kesedaran awam mengenai peranan yang boleh dimainkan oleh
Program Inkubator ini.
Terdapat inisiatif daripada Department of Science and Technology bersama-
sama dengan Entrepreneurship Development Cell (EDC) dan Science and Technology
Entrepreneurs Park (STEP) dalam menjalin kerjasama bagi mewujudkan lebih banyak
inkubator (Saravanan, 2007). Terdapat juga beberapa inisiatif baru yang dicadangkan
oleh pihak kerajaan iaitu (i) menyediakan dana khas kepada usahawan inkubator, (ii)
pengecualian cukai bagi perkhidmatan yang disediakan oleh inkubator teknologi dan
perniagaan, (iii) memberi keutamaan kepada perusahaan inkubator di dalam pasaran
kewangan, (iv) menyokong penubuhan inkubator dalam bidang kimia dan
bioteknologi (Lalkaka, 2002). Pihak kerajaan juga mengadakan beberapa kempen
dalam menggalakkan Program Inkubator ini. Satu forum global inkubator perniagaan
diadakan di Hyderabad pada tahun 2006 yang dihoskan pengamal inkubator dari 60
buah negara dalam rangka meningkatkan kesedaran kepada Program Inkubator.
Selain daripada pihak kerajaan India dan Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu
(PBB), Bank Dunia juga aktif dalam membantu industri inkubator ini. Perkongsian
53
agensi pembangunan antarabangsa ini telah menyokong kewangan kepada 5 firma
inkubator di seluruh India iaitu (i) IndiaCo (Mumbai); (ii) TREC-STEP
(Tiruchirappalli); (iii) SRISTI (Ahmadabad); (iv) TeNet (Chennai); dan (v) VIT-TBI
(Tellore). Jumlah geran yang diberikan mencecah kepada 1.1 juta US.
Pelbagai program dan mekanisma dianjurkan oleh NSTED yang telah
dimanfaatkan oleh lebih 100 ribu orang, penyelidik dan pelajar menerima latihan
keusahawanan sejak awal 1990-an (Saravanan, 2007). Daripada penilaian kajian yang
dibuat menunjukkan bahawa firma yang berada dalam Program Inkubator tumbuh
lebih cepat daripada rakan-rakannya yang bukan daripada Program Inkubator. Kadar
kelangsungan hidup kira-kira 80% berbanding hanya 40% firma baru yang tidak
melalui Program Inkubator.
d) Turki
Pergerakan Program Inkubator di Turki bermula pada tahun 1990-an. Konsep
inkubator digunakan kerana risiko mewujudkan dan mengekalkan perniagaan
berteknologi tinggi dalam persekitaran ekonomi makro Turki yang tidak stabil.
Inkubator di Turki ditubuhkan oleh Small and Medium Enterprisees Development and
Promotion Administration (KOSGEB) iaitu satu badan yang bukan berorientasikan
keuntungan dan semi-autonomi di bawah Kementerian Industri dan Perdagangan
dengan objektif untuk menambah bilangan syarikat-syarikat PKS serta peningkatan
daya saing mereka. Di bawah KOSGEB terdapat tiga skim berbeza yang boleh
dikategorikan sebagai inkubator iaitu Entreprise Development Centers (EDC) yang
berfungsi sebagai inkubator tradisional, “inkubator without wall” dan Technology
Development Centers (TEKMERs) yang berfungsi sebagai inkubator universiti.
54
TEKMERs menyasarkan untuk (i) membantu pelatih-pelatih dalam bidang sains dan
teknologi untuk menjadi usahawan, (ii) memupuk dan mewujudkan perusahaan
berasaskan teknologi baru, (iii) menggalakkan pengkomersialan R&D, (iv)
mengukuhkan kerjasama universiti dan industri, (v) membantu dasar inisiatif yang
memberi tumpuan kepada kepelbagaian aktiviti ekonomi serantau (Lalkaka, 2002).
TEKMERs memilih usahawan/ firma selepas penilaian projek-projek yang
berorientasikan teknologi dan inovasi. Oleh itu, majoriti penyewa inkubator adalah
syarikat liabiliti berhad yang pakar dalam komputer, perisian, elektronik, perkakasan
dan automotif. Pada tahun 2008, sebanyak 650 firma telah mendapat manfaat daripada
inkubator perkhidmatan yang sebahagian besarnya adalah syarikat-syarikat
berorientasikan teknologi baru. Di bawah program ini terdapat pelbagai inisiatif
bantuan kewangan termasuklah (i) sokongan dalam bentuk pinjaman sehingga kira-
kira 120,000 € untuk bekalan, peralatan dan pembangunan prototaip, dan (ii) inisiatif
yang meliputi sokongan perundingan profesional, pinjaman tanpa bayaran balik
sehingga jumlah kira-kira 30,000 €. Selain daripada skim sokongan ini, firma juga
boleh mengambil kesempatan daripada kemudahan yang disediakan oleh pihak
universiti. Walaubagaimanapun kelebihan yang paling menonjol bagi firma di bawah
program ini ialah pengurangan cukai (Leblebici & Shah, 2004).
Pada tahun 2003, satu kajian prestasi inkubator telah dijalankan terhadap enam
firma inkubator di Ankara dan Istanbul (Akcomak & Taymaz, 2007). Kaedah kajian
adalah dengan menggunakan teknik sampel yang dipadankan dengan membandingkan
firma inkubator dengan firma-firma yang terletak di tempat lain dari segi pertumbuhan
pekerjaan, pertumbuhan hasil jualan dan inovatif. Hasil kajian mendapati firma-firma
inkubator menunjukkan prestasi lebih baik dari segi pertumbuhan guna tenaga dan
55
hasil jualan berbanding dengan firma-firma yang bukan dari Program Inkubator.
Sehubungan dengan itu, tiada perbezaan statistik yang signifikan antara firma-firma
bukan inkubator dengan firma-firma dalam Program Inkubator.
Oliveira & Menck (2008) mengariskan beberapa kekangan utama yang
dikenalpasti dalam perniagaan inkubator iaitu ketiadaan inisiatif modal teroka, tahap
jaringan perniagaan yang rendah, kekurangan inisiatif pemasaran dan mekanisma
sokongan perniagaan yang tidak mencukupi. Sumber utama pembiayaan dalam
peringkat permulaan modal dengan menggunakan modal yang dikumpulkan oleh
usahawan itu sendiri. Rangkaian perniagaan antara inkubator ini adalah berada pada
tahap yang rendah. Ini kerana firma-firma tidak menganggap strategi meningkatkan
rangkaian perniagaan adalah peluang bagi mereka malah menjadikan sebagai masalah
disebabkan faktor rahsia syarikat, perlindungan maklumat sensitif dan masalah
kakitangan yang kritikal. Akhir sekali salah satu daripada kekurangan utama usahawan
dalam inkubator adalah kekurangan pengalaman dalam pengurusan. Kebanyakan
firma dalam inkubator tidak mempunyai pelan perniagaan yang berdaya maju dan
sokongan pengurusan dari inkubator dianggap tidak mencukupi.
e) Jepun
Selama beberapa dekad struktur ekonomi Jepun dilihat terbahagi kepada dua
iaitu syarikat besar moden dan membelakangkan perniagaan-perniagaan yang berskala
kecil. Pada tahun 1971 istilah “venture business” mula muncul iaitu keusahawanan
firma yang berasaskan penyelidikan. Pada tahun 1999, undang-undang untuk
memudahkan penciptaan perniagaan baru telah digubal oleh pihak kerajaan Jepun
dengan tertubuhnya Japan Association of New Business Incubation Organization
56
(JANBO) (Lalkaka, 2002). Organisasi ini ditaja oleh pihak kerajaan Jepun yang
mempunyai mandat untuk menghubungkan sokongan teras institusi dan lain-lain
melalui seminar, penyaluran maklumat, kursus dan latihan dan program pertukaran
antarabangsa inkubator. Pada awalnya, 203 syarikat inkubator pelbagai bidang
perniagaan dilaporkan dalam operasi dengan kira-kira satu pertiga menyediakan
perkhidmatan inkubator. Pada masa itu Jepun meletakkan sasaran pada tahun 2010
kerajaan dapat melahirkan 300 syarikat inkubator, 500 pengurus profesional dan dapat
melahirkan 150,000 peluang pekerjaan baru. Sehubungan dengan ini, pada peringkat
pembangunan Program Inkubator pihak kerajaan Jepun berdepan dengan masalah
kekurangan kakitangan inkubator yang berpengalaman dalam mengendalikan program
ini (Wolfe, Chuck, Adkins, Dinah & Sharman, 2000).
f) Amerika Syarikat
Program Inkubator perniagaan telah lama dijalankan di Amerika apabila
bermulanya satu Program Inkubator yang diwujudkan oleh Joseph Mancuso dalam
tahun 1958. Beliau mengasaskan Batavia iaitu pusat perindustrian di New York
menggunakan sebuah kilang yang terbiar untuk dijadikan inkubator (NBIA, 2009).
Sebelum tahun 1980, terdapat kurang daripada 100 inkubator perniagaan di Amerika
Syarikat (Lalkaka, 2002). Menurut kaji selidik yang dijalankan oleh NBIA pada tahun
1998, perniagaan generasi kedua inkubator secara amnya berjaya dan inkubator
teknologi menjadi popular pada 1980-an.
Pada awal tahun 1980, kadar pengangguran mencecah paras tertinggi iaitu
sebanyak 10.8 peratus. Dengan kadar pengangguran yang semakin meningkat,
pembuat dasar membuat keputusan untuk mula menggunakan perniagaan inkubator
57
sebagai alat pembangunan (Lewis, 2001). Hasilnya, lonjakan besar telah berlaku
kepada syarikat inkubator dari 12 hingga mencecah kepada 400 syarikat (Allen &
McCluskey, 1990).
Inkubator teknologi bukan sahaja membantu firma pelanggan dalam
penyelidikan dan pembangunan dan pemindahan teknologi melalui pelbagai cara,
tetapi juga membantu mengurangkan risiko dan meningkatkan kejayaan firma-firma
ini. Mereka memupuk pertumbuhan bagi pelbagai syarikat yang terlibat dalam
teknologi baharu seperti perisian, perubatan dan bio-teknologi, robotik dan
instrumentasi (Lee et al., 2000). Sehingga Oktober 2006, terdapat lebih 1400 inkubator
di Amerika Syarikat, 20 peratus daripadanya ditaja oleh institusi akademik manakala
mengikut rekod NBIA pada tahu 2010, bilangan inkubator telah bertambah melebihi
1800 firma. Ini menjadikan Amerika sebagai negara perintis dalam melahirkan
inkubator perniagaan terbesar di dunia.
Taman penyelidikan adalah inisiatif yang agak baharu dalam program
pembangunan inkubator. Pada akhir tahun 1980-an, 80 peratus daripada taman
penyelidikan berumur kurang daripada sepuluh tahun (Geiger, 2004). Kini kita berada
dalam ketiga generasi inkubator perniagaan yang menyediakan rangkaian yang lebih
luas, sokongan perniagaan perkhidmatan termasuk akses kepada modal teroka,
rangkaian dan perundingan. Menjelang tahun 2006, lebih daripada 90 peratus daripada
inkubator perniagaan yang bukan berentitikan keuntungan menerima pelanggan dari
pelbagai industri. Dalam hal ini, pelanggan dari industri teknologi merupakan
kumpulan terbesar di mana lebih daripada 37 peratus daripada inkubator perniagaan
ditubuhkan untuk menangani keperluan industri ini.
58
Menurut NBIA, jenis inkubator di Amerika Syarikat adalah inkubator yang
bercampur dalam pelbagai industri yang mewakili 54 peratus manakala 39 peratus dari
inkubator dalam industri teknologi. Terdapat dua jenis sokongan di Amerika Syarikat
iaitu sokonan rasmi dan tidak rasmi. Sokongan rasmi termasuk dana modal daripada
badan perundangan bagi infrastruktur inkubator dalam bentuk geran kompetitif dari
negeri untuk memilih inkubator, geran padanan untuk khidmat sokongan dan dana
baru yang disalurkan melalui Agensi Pembangunan Ekonomi. Sumber-sumber
sokongan termasuk insentif cukai dalam bentuk kredit cukai untuk perniagaan melabur
dalam inkubator, pinjaman faedah yang rendah untuk tempatan agensi-agensi kerajaan
untuk menyokong pelaburan dalam inkubator, dan pembiayaan swasta mana inkubator
mengumpul wang daripada perniagaan berkaitan yang lain atau dari bank-bank untuk
dana operasi. (Chandra & Fealey, 2009).
2.3.3 Program Inkubator di Malaysia
Program Inkubator di Malaysia secara rasmi bermula pada tahun 1988 melalui
penubuhan unit perlaksanaan dipanggil Teknologi Malaysia di bawah Kementerian
Sains, Teknologi dan Alam Sekitar. Sejak itu lahir beberapa inkubator di bawah agensi
dan Jabatan-Jabatan Kerajaan di seluruh negara seperti Kulim High Tech Park, SIRIM,
MDEC, MARDI, MARA dan lain-lain di bawah pelbagai agensi kerajaan. Pada
September 2008, terdapat lebih 88 inkubator di Malaysia dengan pecahan mengikut
kumpulan yang berikut:-
i. Ahli National Inkubator Network Assiociation (NINA) - 20 firma
ii. Majlis Amanah Rakyat (MARA) - 16 firma
iii. MARDI/ Kementerian Pertanian - 4 firma
59
iv. PKEN Negeri - 16 firma
Pergerakan inkubator di Malaysia adalah diselaraskan di bawah satu persatuan
iaitu National Incubator Network Assiociation (NINA), sebuah persatuan yang telah
ditubuhkan melalui Program Pembangunan Inkubator Nasional pada tahun 2003.
Daripada 88 inkubator, 79 firma ini dibiayai sama ada secara langsung atau tidak
langsung melalui persekutuan atau kerajaan negeri manakala 9 firma ini merupakan
milik persendirian. Adalah dianggarkan bahawa jumlah bilangan syarikat berstatus
inkubator dalam semua inkubator melebihi 1600 syarikat. Dalam merealisasikan
kejayaan program ini, pihak kerajaan menyediakan infrastruktur yang diperlukan bagi
apa-apa jenis inkubator melalui Taman Teknologi untuk mendapatkan akses kepada
modal dengan mencipta pelbagai inisiatif dana modal dan pelbagai skim geran.
Inkubator mempunyai beberapa ciri-ciri khas termasuklah ruang kerja
disediakan dengan perkongsian pelbagai kemudahan yang diperlukan, khidmat
nasihat, latihan dan perkhidmatan kewangan serta persekitaran yang menggalakkan
untuk syarikat-syarikat penyewa. Secara puratanya 20 hingga 25 firma inkubator yang
dipilih akan keluar selepas 3 tahun (Scaramuzzi, 2002). Model inkubator mungkin
berbeza-beza mengikut mandat (untuk tujuan keuntungan atau bukan keuntungan),
jenis penajaan (pembiayaan awam, pembiayaan persendirian atau campuran kedua-
duanya). Dalam kes Malaysia, inkubator terdiri daripada inkubator yang berkaitan
dengan teknologi, multimedia dan bio-teknologi. Kebanyakannya inkubator ini telah
dimiliki oleh pihak kerajaan atau organisasi kerajaan yang berkaitan yang
kebanyakannya terletak dalam taman-taman teknologi atau dalam kampus universiti.
60
Menurut Sufian Jusoh (2006) Malaysia meletakkan dasar dan perancangan
yang amat baik dalam membangunkan usahawan melalui Program Inkubator. Namun,
terdapat beberapa masalah yang perlu ditangani oleh kerajaan dalam memastikan
program ini berjaya iaitu:-
i. Inkubator yang dibangunkan tidak diuruskan dengan baik yang
menyebabkan ada firma inkubator ini telah keluar daripada perniagaan.
Antara masalahnya adalah disebabkan oleh kekurangan pengalaman dari
pihak pengurus dan kurangan sokongan ke arah usahawan teknologi.
ii. Usahawan teknologi mengalami kekurangan peluang untuk mendapatkan
dana. Walaupun kerajaan telah menubuhkan pelbagai kemudahan dana
modal dan geran, sebahagian daripada dana modal teroka ini diuruskan
melalui bank sama ada bank kerajaan atau bank swasta. Bank-bank ini
seperti tidak faham atau tidak peduli tentang ciri-ciri unik perniagaan
berkaitan teknologi yang akibatnya kerja pembangunan firma-firma ini
tidak diberi pembiayaan. Bank pembangunan yang telah ditetapkan secara
kursus dalam membantu firma-firma ini tidak membawa usahawan ini ke
tahap yang diharapkan.
iii. Dana yang dikeluarkan oleh pihak kerajaan bagi program ini tidak
diagihkan kepada usahawan yang betul-betul berkelayakan. Ini
menjadikan usahawan yang menerima geran dan dana ini tidak
menunjukkan peningkatan dalam perniagaan mereka.
iv. Pembangunan usahawan-tekno di Malaysia adalah dilaksanakan oleh
pelbagai kementerian dan agensi-agensi yang boleh mengakibatkan
kekurangan koordinasi atau pembaziran sumber. Kebanyakan agensi
61
melaksanakan program yang sama kepada usahawan yang sama tetapi
menggunakan peruntukan daripada agensi yang berlainan.
Sehubungan dengan ini, dalam merancakkan Program Inkubator di Malaysia,
MARA memainkan peranan yang penting dalam melahirkan usahawan melalui
Program Inkubator. Usahawan-usahawan yang lahir melalui program ini akan diberi
bimbingan serta kemudahan yang terdapat pada pihak MARA seperti kemudahan
pembiayaan, kemudahan sewaan premis dan khidmat nasihat berkaitan pengembangan
perniagaan. MARA juga mengklasifikasikan Program Inkubator ini kepada dua
kategori iaitu usahawan yang lahir melalui inkubator industri yang mana usahawan-
usahawan ini menjalankan perniagaan berskala besar merangkumi perniagaan
pembuatan dan pengilangan. Kategori inkubator yang berskala kecil seperti syarikat
yang lahir daripada Program Inkubator daripada anak syarikat seperti Institut
Kemahiran MARA dan GIATMARA yang lebih menfokuskan kepada syarikat
milikan tunggal dan sendirian berhad tetapi masih menjalankan perniagaan
berteraskan teknologi.
Program Inkubator GIATMARA bermula seawal operasinya pada tahun 1986
yang pada masa itu lebih menyasarkan kepada usahawan inkubator yang menjalankan
operasi perniagaan menggunakan bengkel GIATMARA sedia ada. Usahawan-
usahawan ini diberi kemudahan menggunakan peralatan dan ruang kerja sedia ada di
dalam pusat GIATMARA itu sendiri. Sehingga tahun 2010, program ini masih
berjalan dan kebanyakan usahawan yang lahir dan kekal sehingga hari ini di pasaran
adalah melalui Program Inkubator GIATMARA. Program khas ini sebenarnya
mendedahkan lepasan pelajar GIATMARA kepada dunia perniagaan dengan
62
dibimbing oleh pengurusan GIATMARA sehingga pada satu tempoh yang
membolehkan pelajar ini keluar menjalankan perniagaan mereka sendiri.
Pada tahun 2011 sehingga ke hari ini, Program Inkubator GIATMARA masih
berjalan dengan diberi suntikan baru dan lebih teratur dari segi pengurusannya.
Program ini masih menggunakan nama yang sama tetapi ia lebih dikenali sebagai
program “conversion” yang membawa maksud tranformasi dari mempelajari latihan
kemahiran di GIATMARA kepada menjadi usahawan teknikal selepas menamatkan
pengajian. Peserta yang melalui program ini akan diberi insentif yang berbentuk geran
sebanyak RM 6,500 seorang yang merangkumi peruntukan sebanyak 40 juta bagi
melahirkan usahawan teknikal di kalangan pelajar GIATMARA seramai 6,821 orang.
Operasi perniagaan syarikat-syarikat inkubator milik pelajar ini diperluaskan dengan
diberi opsyen sama ada menjalankan perniagaan dirumah, beroperasi di premis
perniagaan sendiri atau boleh menggunakan bengkel GIATMARA sebagai bengkel.
Fokus kepada program ini juga adalah sama seperti Program Inkubator dari
agensi kerajaan yang lain iaitu bagi melahirkan seramai mungkin usahawan teknikal
di kalangan pelajar Bumiputera. Perkara ini dilihat akan mempercepatkan lagi
kelahiran syarikat-syarikat PKS di Malaysia dan secara tidak langsung menyumbang
kepada ekonomi negara. Dalam memastikan kelangsungan operasi perniagaan
syarikat-syarikat inkubator ini, pihak MARA akan secara bersama memantau dalam
membantu dari segi pemberian kemudahan kepada perniagaan inkubator GIATMARA
ini dari sudut kemudahan pembiayaan, sewaan premis perniagaan dan kemudahan
bimbingan dan khidmat nasihat keusahawanan.
63
2.4 Kesimpulan
Sebagai rumusan kepada bab ini kita boleh simpulkan bahawa Program
Inkubator merupakan salah satu program pembangunan ekonomi yang ditubuhkan
untuk meningkatkan kejayaan dan perkembangan perniagaan. Untuk merealisasikan
matlamat tersebut, perniagaan yang baru dimulakan akan dilengkapi dengan
kemudahan, sumber, kelengkapan, dana dan bantuan perkhidmatan untuk membantu
mereka menempatkan diri dalam pembangunan perniagaan.
Matlamat pembangunan Program Inkubator diletakkan oleh sesebuah negara
adalah dengan harapan perniagaan inkubator yang dijalankan mampu bergerak sendiri
dan mempunyai kewangan yang stabil. Perniagaan yang telah tamat melalui program
ini disasarkan boleh mewujudkan peluang pekerjaan, meningkatkan ekonomi
tempatan dan mengkomersialkan teknologi terbaru.
Perniagaan inkubator pula adalah satu cara untuk membangunkan syarikat-
syarikat usahawan di samping membantu mereka untuk bertahan dan meningkat dari
semasa ke semasa terutama yang memerlukan bimbingan dan bantuan. Sehubungan
dengan ini juga kebanyakan negara menggunakan program ini untuk mempercepatkan
kelahiran syarikat-syarikat baru yang dapat menambah bilangan PKS di sesebuah
negara dengan lebih cepat dan secara tidak langsung menyumbang kepada ekonomi
sesebuah negara.
64
BAB 3
KAJIAN LITERATUR
3.1 Pengenalan
Bab satu kajian ini telah memberi gambaran secara jelas berkaitan fokus dan
matlamat yang merangkumi objektif dan kepentingan kajian yang akan dijalankan.
Bab satu juga turut menjelaskan konsep dan istilah yang akan digunakan di dalam
huraian dalam tesis ini. Matlamat kajian ini adalah untuk mengkaji dan mengetahui
faktor-faktor kejayaan yang mempengaruhi usahawan inkubator melalui program khas
yang dijalankan oleh GIATMARA. Oleh itu, bab ini akan membincangkan pendekatan
teori dan sorotan kajian lepas yang diperolehi daripada kajian terdahulu yang berkaitan
dengan kajian yang sedang dijalankan.
Bab ini akan menyentuh beberapa pendekatan teori keusahawanan dan teori
pemberdayaan, menerangkan perkaitan dan sumbangan teori-teori ini kepada kajian
yang sedang dijalankan. Huraian berkaitan dengan pengukuran kejayaan dan
kegagalan PKS telah dimasukkan bersama faktor-faktor kejayaan dan kegagalan PKS
sebagai gambaran kepada faktor-faktor utama kejayaan yang dikaji. Penekanan kepada
huraian adalah tertumpu kepada lima faktor faktor kejayaan utama yang telah
dikenalpasti pada kajian ini merangkumi (i) akses kepada pembiayaan, (ii) sokongan
kerajaan, (iii) faktor pemasaran, (iv) tahap pendidikan dan latihan dan (v) jaringan
perniagaan.
65
3.2 Teori dan Konsep Pemberdayaan Keusahawanan
Merujuk kepada teori-teori awal keusahawanan, boleh dikatakan secara
umumnya ada menyentuh berkaitan fungsi dan peranan usahawan dan keusahawanan
dalam pembangunan ekonomi dan sosial. Sebahagian konsep keusahawanan ini telah
diperkenalkan oleh ahli-ahli ekonomi seperti Richard Cantillon, Adam Smith, Joseph
Schumpeter dan lain-lain yang banyak menyentuh berkaitan keusahawanan serta
sumbangannya kepada ekonomi dan sosial masyarakat. Joseph Schumpeter (1934)
melihat keusahawanan sebagai kuasa kemusnahan yang kreatif. Beliau melihat dan
mengaitkan inovasi sebagai teras kepada kegiatan keusahawanan. Schumpeter
berpandangan, inovasi akan menjadi teras kepada kegiatan ekonomi apabila ia
dilaksanakan oleh individu yang bergelar usahawan. Schumpeter juga melihat
kegiatan keusahawanan merangkumi semua kegiatan atau usaha yang membawa
kepada satu bentuk pembaharuan termasuklah kepada proses penciptaan teknologi
baru dan produk baru. Daya kreativiti dan inovasi usahawan inilah yang membawa
kepada perubahan dalam pembangunan ekonomi sesebuah negara.
Dari perspektif sosiologi, beberapa teori cuba menerangkan keadaan sosial
yang mempengaruhi kemunculan seorang usahawan dan faktor sosial yang
mempengaruhi seseorang itu berkecimpung dalam bidang keusahawanan. Menurut
ahli sosiologi awal iaitu Max Weber (1958), keusahawanan boleh dikaitkan dengan
elemen keagamaan yang menjadi landasan untuk mencapai kejayaan dalam aktiviti
ekonomi. Weber cuba mengaitkan nilai-nilai keagamaan yang universal seperti
kejujuran yang menjadi faktor yang penting dalam mengerakkan aktiviti
keusahawanan serta menjadi pendorong kepada mereka untuk mencapai kejayaan
dalam bidang ekonomi.
66
Melihat kepada teori-teori keusahawanan berlandaskan kepada perspektif
ekonomi dan sosial ini, ia secara tidak langsung boleh dikaitkan dengan program-
program pembangunan usahawan yang dilaksanakan oleh pihak kerajaan. Matlamat
akhir dan impak kepada keseluruhan program pembangunan keusahawanan ini adalah
menjurus kepada pembasmian kemiskinan, peningkatan pendapatan dan menyediakan
peluang pekerjaan serta menyemarakkan pembangunan ekonomi sesebuah kawasan
dan daerah. Perkaitan antara program-program keusahawanan yang dijalankan oleh
pihak kerajaan ini boleh dikaitkan melalui satu teori yang seringkali diguna pakai
dalam pembangunan sosio-ekonomi masyarakat atau komuniti iaitu teori
pemberdayaan.
Teori pemberdayaan berasal dari Brazil sejak tahun 1973 dan digunakan oleh
Paulo Freire dalam konteks memberdayakan pendidikan (Hur, 2006). Mengikut Paulo,
melalui pemberdayaan pendidikan akan dapat meningkatkan kemampuan individu
untuk mengenalpasti keupayaan serta kemampuan yang mereka miliki dari aspek
pengetahuan dan kemahiran. Namum begitu, teori ini tidak hanya tertumpu kepada
pendidikan, ia juga digunapakai dalam pelbagai bidang seperti psikologi, pengurusan,
teori politik, kerja sosial, kajian wanita, ekonomi dan sosiologi (Gershick, Israel &
Checkoway, 1990; Rappaport, 1985; Swift & Levin, 1987; Lincoln et al., 2002). Hasil
pemberdayaan adalah untuk melihat kesan daripada perlaksanaan proses
pemberdayaan pada ketiga-tiga peringkat tersebut iaitu individu, komuniti dan
organisasi.
Menurut Scheyvens (1999) terdapat empat dimensi utama dalam
pemberdayaan iaitu pemberdayaan ekonomi, pemberdayaan sosial, pemberdayaan
psikologi dan pemberdayaan politik. Namun begitu, antara empat dimensi yang
67
menyumbang kepada teori ini, hanya teori pemberdayaan ekonomi yang sangat
dominan dan mempunyai perkaitan dengan kajian yang sedang dijalankan.
Pemberdayaan ekonomi bertujuan untuk mengurangkan kadar kemiskinan,
meningkatkan kualiti hidup serta mencapai beberapa matlamat makro-ekonomi seperti
fungsi kestabilan, pengagihan pendapatan, mengurangkan pengangguran,
mengurangkan kadar inflasi berorientasikan penjanaan pekerjaan khususnya di
kawasan luar bandar (Bambale, 2011; Adogambhe, 2007). Menurut Gersis (1999)
secara amnya, terdapat enam strategi utama dalam pemberdayaan ekonomi yang perlu
diambilkira iaitu:
i. Intervensi kewangan untuk membantu aktiviti perniagaan di kalangan anggota
masyarakat tempatan seperti meningkatkan akses kepada kredit.
ii. Pembangunan enterprise untuk masyarakat melalui peningkatan akses kepada
kemahiran perniagaan dan pengurusan latihan serta teknologi pengeluaran
yang baik.
iii. Strategi pemasaran bagi barangan dan perkhidmatan keluaran tempatan dengan
meningkat akses kepada pasaran.
iv. Strategi perundingan (bargaining strategies) untuk komuniti pekerja untuk
mendapatkan gaji yang lebih tinggi, keadaan kerja yang lebih baik, dan
sebagainya.
v. Mewujudkan peluang pekerjaan dengan menggalakkan projek yang
berintensifkan buruh.
vi. Latihan dan pendidikan yang responsif kepada keperluan kemahiran dalam
ekonomi.
68
Berdasarkan perbincangan di atas mengenai kaitan antara teori keusahawanan
yang brfokuskan kepada teori pemberdayaan, dapat dirumuskan bahawa terdapat
hubungan yang signifikan antara kerangka kajian yang dibentuk dengan teori
pemberdayaan. Kedua-dua matlamat kajian dan matlamat teori adalah sama iaitu bagi
membangunkan ekonomi masyarakat dan bertujuan untuk mengurangkan kadar
kemiskinan serta meningkatkan kualiti hidup. Faktor-faktor kejayaan yang telah
dibentuk melalui kajian adalah selari dengan enam strategi utama yang telah
digariskan oleh Gersis (1999) dalam teori pemberdayaan ekonomi. Ia juga selaras
dengan matlamat pihak kerajaan melalui program khas inkubator GIATMARA dengan
harapan memberi impak yang progresif kepada golongan usahawan supaya berlaku
peningkatan pendapatan, penyediaan peluang pekerjaan dan secara tidak langsung
mengurangkan kadar kemiskinan.
Kesinambungan daripada perbincangan di atas, dalam membangunkan
program-program PKS di Malaysia termasuklah Program Inkubator GIATMARA ini,
pihak kerajaan telah meletakkan beberapa inisiatif utama pembangunan PKS di bawah
Rancangan Malaysia ke Sebelas (Laporan Tahunan PKS 2015/ 2016). Merujuk kepada
laporan tahunan PKS 2015/2016, melalui inisiatif ini, penekanan diberikan terhadap
empat bidang utama iaitu, produktiviti, inovasi, keusahawanan dan keterangkuman
dijajarkan ke arah mempromosi pertumbuhan, daya tahan dan kemampanan PKS
dalam menangani perubahan ekonomi. Antara inisiatif utama yang diberikan
penekanan ialah:
i. Pembangunan modal insan
ii. Pembinaan kapasiti
iii. Inovasi
69
iv. Akses kepada pasaran
v. Pembiayaan
vi. Pembangunan teknologi maklumat dan komunikasi
Selain daripada membangunkan PKS melalui inisiatif utama yang telah
digariskan, SME Corp. Malaysia ditugaskan untuk menyelaras inisiatif keusahawanan
bagi isi rumah bahagian 40% terendah (B40) melalui kerjasama dengan beberapa
agensi pelbagai kementerian bagi mencapai objektif:
i. Meningkatkan saiz masyarakat kelas pertengahan;
ii. Meningkatkan penggunaan ICT;
iii. Menambah baik bantuan kepada keusahawanan secara bersepadu; dan
iv. Meningkatkan produktiviti dengan mempromosikan penggunaan teknologi
moden.
Daripada inisiatif yang diletakkan oleh pihak kerajaan ini, jelas menunjukkan
bahawa kerajaan memandang serius kepada program-program pembangunan PKS
dalam memastikan semua matlamat yang diletakkan ini tercapai menjelang tahun
2020. Huraian seterusnya akan membincangkan mengenai cabaran-cabaran yang bakal
dan telah dilalui oleh PKS yang dilihat memainkan peranan penting sebagai pemacu
pertumbuhan utama negara.
70
3.3 Pengukuran Kejayaan dan Kegagalan PKS
3.3.1 Pengukuran Kejayaan PKS
Menilai kejayaan usahawan merupakan satu perkara yang agak rumit kerana ia
dilihat dari pelbagai aspek dan sudut. Menurut Raduan Rose, Naresh Kumar & Yen
(2006) faktor-faktor asas kejayaan usahawan di Malaysia ialah inisiatif individu,
modal insan, tumpuan kepada kecekapan dan program sokongan kerajaan. Mereka
mendapati bahawa tahap pendidikan usahawan, pengalaman kerja dan menjalankan
perniagaan keluarga mempunyai hubungan yang positif dengan kejayaan mereka.
Usahawan yang berjaya juga dilihat sebagai pengambil risiko “extroverted” yang
kreatif, fleksibel dan bebas (Ibrahim & Goodwin, 1986).
Murphy, Trailer & Hill (1996) telah menggariskan lapan pengukuran kejayaan
dari pelbagai dimensi yang berkaitan dengan prestasi ekonomi iaitu kecekapan,
pertumbuhan, keuntungan, saiz, kecairan, kejayaan atau kegagalan dan pasaran saham
dan manfaatnya. Menurut Cooper et al., (1998), kejayaan secara umumnya juga dilihat
jika pengasas perniagaan itu mempunyai pendidikan dan pengalaman yang relevan dan
mempunyai modal awal yang besar.
Sehubungan dengan ini, banyak kajian berkaitan kejayaan usahawan
mendedahkan bahawa semua usahawan mempunyai persepsi mereka sendiri tentang
kejayaan yang bermakna kepada mereka. Mereka menganggap diri mereka sebagai
berjaya, walaupun jika dilihat dari luar dan diukur dengan ukuran kewangan,
pencapaian firma mereka adalah berbeza (Simpson et al., 2004).
71
Oleh yang demikian, ciri-ciri peribadi, fokus kepada gabungan pengalaman dan
kesedaran persekitaran adalah perantara kepada kejayaan. Menurut Walker & Brown
(2004), ciri-ciri perniagaan dan pemilik boleh mempengaruhi persepsi mereka
terhadap kejayaan dan kepentingan relatif mereka. Ciri-ciri usahawan seperti jantina,
pendidikan, umur, kemahiran pengurusan, pengalaman serta sokongan fizikal dan
emosi daripada ahli keluarga adalah faktor penting yang menpengaruhi kejayaan
perniagaan (Kallerberg & Leicht, 1991; Rowe et al., 1993; Masuo et al., 2001).
Namun kejayaan keusahawanan tidak boleh dihadkan kepada prestasi ekonomi
(Cooper & Artz, 1995). Menurut Simpson, Tuck & Bellamy (2004), definisi kejayaan
yang paling mudah adalah merujuk kepada operasi perniagaan yang berterusan
sebaliknya kegagalan bermakna akan keluar dari perniagaan. Brockhaus (1980)
mendefinisikan bahawa kriteria yang perlu ada bagi kejayaan keusahawanan ialah
perniagaan itu berterusan bertahan selama tiga tahun setelah pemilik atau pengurusnya
menjalankan perniagaan atau mengambil alih perniagaan. Jennings, Cox & Cooper
(1994) mentakrifkan bahawa kejayaan usahawan adalah perniagaan itu cemerlang,
mencapai tahap yang paling tinggi dalam bidang yang diusahakan serta akhirnya
mengaut keuntungan yang mencapai jutaan.
3.3.1(a) Aspek pengukuran kejayaan
Khairuddin (2002) menyarankan PKS agar pandai menguruskan faktor-faktor
strategik utama yang memberi impak keberkesanan perniagaan mereka. Oleh yang
demikian untuk memastikan perniagaan itu berjaya sepanjang masa, perniagaan kecil
seharusnya berada dalam situasi yang sama dengan persekitaran. Ini menjadikan
perniagaan kecil tahu apa yang persekitaran mahukan dengan apa yang perniagaan
72
kecil mampu tawarkan serta apa keperluan perniagaan kecil dan apa yang persekitaran
boleh berikan.
Khairuddin (2002) menyarankan PKS agar pandai menguruskan faktor-faktor
strategik utama yang memberi impak keberkesanan perniagaan mereka. Oleh yang
demikian, untuk memastikan perniagaan itu berjaya sepanjang masa, perniagaan kecil
seharusnya berada dalam situasi yang sama dengan persekitaran. Ini menjadikan
perniagaan kecil tahu apa yang persekitaran mahukan dengan apa yang perniagaan
kecil mampu tawarkan serta apa keperluan perniagaan kecil dan apa yang persekitaran
boleh berikan.
Menurut Lussier (1995) & Azmi et al., (2012), pengukuran umum bagi
kejayaan seorang usahawan dalam perniagaan adalah melalui tahap keuntungan yang
diperolehi sama ada lebih rendah dari purata industri, sama dengan purata industri atau
lebih tinggi dari purata industri. Lussier (1995), juga meletakkan faktor penentu
kejayaan bagi seseorang usahawan boleh ditentukan dengan menggunakan 15
pembolehubah bebas iaitu permodalan, perancangan, penyimpanan rekod dan
pengawalan kewangan, penasihat profesional, pengalaman pengurusan, pengalaman
industri, tahap pendidikan, pengambilan tenaga kerja, keadaan ekonomi, keadaan
semasa pengeluaran produk dan perkhidmatan, kemahiran pemasaran, latar belakang
ibu bapa yang berniaga, status perniagaan, jenis pemilikan saham dan umur usahawan
semasa memulakan peniagaan.
Chivukula, Raman & Ramachandra (2009) mencadangkan bahawa kejayaan
usahawan boleh diukur menggunakan pengukuran kewangan dan bukan kewangan.
Pengukuran kewangan digunakan secara meluas dalam mengukur kejayaan usahawan.
73
Dalam kajian yang dijalankan oleh Chivukula (2009) iaitu pengaruh faktor sosio-
demografi kepada sifat-sifat keusahawanan, beliau menggunakan pertumbuhan dalam
keseluruhan jualan dan pertumbuhan dalam pekerjaan sebagai pengukuran kewangan.
Manakala pengukuran kepada bukan kewangan sebagai alat untuk membantu
usahawan iaitu pengalaman kerja dan penglibatan usahawan itu dalam menjalankan
perniagaannya.
Walker & Brown (2004) mencadangkan bahawa bukan semua pemilik
perniagaan mahu mengembangkan perniagaan mereka. Menurut mereka pengambilan
pekerja dan pewujudan peluang kerja oleh usahawan PKS kepada orang luar adalah
bertentangan dengan matlamat awal mereka dan keluarga apabila memulakan
perniagaan kecil. Pengukuran bukan kewangan sebagai ukuran kejayaan usahawan
mempunyai hubungan dengan kepuasan kerja, sifat berdikari, mewujudkan peluang
perniagaan, menggalakkan cabaran baru dan mengikut minat sendiri adalah lebih sukar
untuk diukur (Walker & Brown, 2004).
Menurut Nash (1983), kadar keuntungan merupakan penunjuk utama untuk
mengukur kejayaan perniagaan kecil dan sebagai cadangan bagi peniaga menjalankan
operasi dengan baik. Bracker & Pearson (1986) pula meletakkan pertumbuhan dalam
hasil perniagaan sebagai mekanisma pengukur kepada kejayaan perniagaan seperti
pertumbuhan kepada pendapatan bersih, pertumbuhan nilai sekarang dan pertumbuhan
kadar kecairan.
Delmar & Wiklund (2008) pula menyatakan bahawa persekitaran perniagaan
mempunyai kesan yang amat ketara kepada pertumbuhan perniagaan kecil yang baru.
Persekitaran perniagaan ini boleh didefinisikan kepada pembolehubah persekitaran
74
dalaman dan luaran organisasi yang mempengaruhi secara berterusan kejayaan di
dalam sesuatu organisasi perniagaan (Smit et al., 2007).
Persekitaran perniagaan ini boleh dibahagikan kepada dalaman dan luaran.
Persekitaran dalaman mengandungi faktor yang boleh dikawal oleh perniagaan seperti
kewangan, kompetensi pengurusan, lokasi, pelaburan dalam teknologi, kos
pengeluaran dan rangkaian (Cassar, 2004). Manakala persekitaran luaran pula adalah
seperti faktor rangka kerja kontrak dan maklumat, persekitaran makro ekonomi dan
mikro ekonomi, faktor sosial, persekitaran teknologi dan kawal selia (Olawale et al.,
2010).
3.3.2 Pengukuran Kegagalan PKS
PKS memainkan peranan yang amat penting dalam pembangunan sosial
ekonomi sesebuah negara. Walaubagaimanapun, kadar kegagalan PKS sangat tinggi
berbanding dengan firma-firma yang berskala besar. Sebagai contohnya, di Australia
dari tahun 1973 hingga 1990, 74% perniagaan kecil gagal dalam tempoh lima tahun
pertama perniagaannya (Reynolds et al., 1994). Menurut Shane (2008), di Amerika
Syarikat dalam 10 tahun iaitu dari tahun 1992 hingga 2002, 71% daripada perniagaan
kecil tidak dapat bertahan atau meneruskan perniagaannya. Kesan kepada kegagalan
peniagaan akan memberi impak yang amat ketara kepada semua pihak yang
berkepentingan dalam perniagaan. Usahawan atau pengusaha akan kehilangan
pelaburan modal mereka, pekerja akan kehilangan kerja, masyarakat akan kehilangan
satu cara daripada pengeluaran dan pengedaran barangan dan perkhidmatan, manakala
kerajaaan pula akan kehilangan pendapatan yang diperolehi dari cukai.
75
3.3.2(a) Aspek Pengukuran Kegagalan
Beberapa pengkaji melihat kegagalan perniagaan sebagai satu penamatan
perniagaan tanpa sebarang alasan sama ada hendak meneruskan perniagaan ataupun
tidak (Fredland & Morris, 1976). Dun & Bradstreet (1969) pula mengukur kegagalan
sebagai perniagaan yang operasinya dihentikan atau kebankrapan, berhenti dengan
kehilangan kepada pemiutang selepas tindakan seperti perlaksanaan, perampasan atau
penahanan secara sukarela, menarik diri, terlibat dengan tindakan mahkamah sebagai
penerimaan, penyusunan semula atau perkiraan atau secara sukarela berkompromi
dengan pemiutang. Pandangan lain berkaitan kegagalan termasuklah perniagaan
dilupuskan untuk mengelak kerugian selanjutnya dan gagal meneruskan perjalanan
perniagaan (Watson & Everet 1996).
Menurut Silas (2004), ukuran kegagalan juga boleh dilihat apabila sesebuah
firma atau entiti perniagaan itu gagal memenuhi kepentingan tanggungjawab kepada
pemegang kepentingan organisasi termasuk pekerja, pembekal, pelanggan dan
pemilik. Kegagalan perniagaan ini secara umumnya dianggap sebagai ketidakupayaan
firma atau perniagaan untuk bertahan dan wujud akibat kehilangan modal atau
pulangan ke atas pelaburan yang tidak mencukupi (Silas, 2004). Pandangan lain
mengatakan bahawa kegagalan perniagaan disebabkan oleh pengurusan yang lemah
dan ketidakupayaan pengurusan dalam mengendalikan sesuatu perniagaan (Wichman,
1983).
76
3.4 Faktor Kejayaan dan Kegagalan Usahawan PKS
3.4.1 Faktor-Faktor Kejayaan PKS
Terdapat beberapa cara dalam mentakrifkan kejayaan PKS. Lussier & Pfeifer
(2001) mencadangkan bahawa kejayaan perniagaan kecil boleh ditakrifkan sebagai
kemampuan untuk bertahan dan kekal di dalam perniagaan.
Mengikut Wilfred (2005), terdapat beberapa faktor yang mempengaruhi
kejayaan PKS, antaranya ialah (i) perlebaran kepada kemahiran pengurusan, (ii) sistem
penyimpanan rekod yang baik, (iii) pengurusan aliran tunai yang baik, (iv) sentiasa
peka kepada kehendak pasaran, (v) efisien dan efektif dalam strategi pemasaran dan
(vi) meletakkan perancangan yang sistematik dalam pengurusan.
Audretsch (2005), menunjukkan hubungan antara pemilikan, membuat
keputusan, penempatan pekerja dan prestasi firma sebagai faktor kejayaan kepada
PKS. Penemuan mereka menunjukkan bahawa faktor pemilikan merupakan kejayaan
utama dalam kejayaan PKS. Javed et al., (2011), dalam kajiannya iaitu mengenalpasti
faktor kejayaan PKS di Pakistan dan meletakkan tujuh pembolehubah kejayaan PKS
iaitu (i) sumber kewangan, (ii) strategi pemasaran, (iii) sumber teknologi, (iv)
sokongan kerajaan, (v) akses kepada maklumat, (vi) perancangan perniagaan dan (vii)
kemahiran dalam keusahawanan. Dapatan kajian ini mendapati bahawa faktor
kejayaan utama dan signifikan kepada PKS di Pakistan adalah sumber kewangan.
Mathew (2010), juga meletakkan enam faktor utama kejayaan PKS dalam
kajiannya iaitu mengenalpasti faktor kejayaan PKS di Bangladesh. Antara faktor
tersebut adalah (i) ciri-ciri PKS itu sendiri, (ii) pengetahuan pengurusan, (iii) produk
77
dan perkhidmatan, (iv) tatacara dan kerjasama dalam menjalankan perniagaan, (v)
sumber dan kewangan dan (vi) persekitaran luaran perniagaan itu sendiri. Dapatan
kajian ini menunjukkan bahawa terdapat empat faktor utama yang menyebabkan
kejayaan PKS di Bangladesh iaitu produk dan perkhidmatan, tatacara dan kerjasama
dalam menjalankan perniagaan, pengetahuan pengurusan dan persekitaran luaran
perniagaan PKS itu sendiri.
Kajian tentang faktor kejayaan PKS juga telah dijalankan kepada PKS di
Jordan oleh Maher (2010). Dalam kajian ini pengkaji meletakkan lima faktor kejayaan
PKS sebagai pembolehubah iaitu (i) prosedur teknikal dan teknologi, (ii) struktur
kewangan syarikat (iii) struktur firma (iv) struktur kepada sumber manusia dan (v)
pemasaran dan produktiviti. Dapatan kajian merumuskan bahawa kesemua lima faktor
kejayaan ini adalah amat penting dalam pembangunan PKS di Jordan tetapi mengikut
keutamaan kepentingan iaitu (1) prosedur teknikal dan teknologi (2) struktur firma (3)
struktur kewangan syarikat (4) pemasaran dan produktiviti dan (5) struktur kepada
sumber manusia.
3.4.2 Faktor-faktor Kegagalan Usahawan PKS
Gibbs & Davies (1990) mengenalpasti faktor-faktor yang mempengaruhi
prestasi firma kecil yang boleh diklasifikasikan kepada empat faktor utama iaitu (1)
ciri-ciri usahawan atau pengurus, (2) pembangunan organisasi, (3) kemahiran
pengurusan dan (4) persekitaran ekonomi makro dan mikro. Daripada empat faktor
utama ini faktor kemahiran pengurusan merupakan faktor utama kegagalan PKS.
78
Menurut Peacock (1985), di Amerika Syarikat kekurangan kemahiran
pengurusan dan perlaksanaan teknik pengurusan yang kurang baik mengakibatkan 92
peratus perniagaan kecil gagal. Di Kanada, 96 peratus kegagalan perniagaan kecil
adalah disebabkan oleh pengurusan dan begitu juga di Australia iaitu 76 peratus
kegagalan perniagaan kecil adalah disebabkan kekurangan kemahiran pengurusan
(Berryman, 1983).
Menurut kajian yang telah dijalankan oleh Muhammad Reheel at al., (2011),
yang mengkaji kegagalan PKS di Pakistan mendapati bahawa faktor kegagalan utama
PKS di Pakistan adalah disebabkan oleh empat faktor iaitu (1) kelemahan pengurusan
kewangan dan akaun, (2) kelemahan pengurusan pemasaran, (3) pengeluaran dan
kelemahan pengurusan operasi dan (4) kelemahan pengurusan sumber manusia.
Menurut statistik dari Bun & Bradstreet (2004), 88.7% daripada semua
kegagalan perniagaan adalah disebabkan oleh kesilapan pengurusan. Beberapa
kesilapan pengurusan yang membawa kepada kegagalan perniagaan adalah, (1)
menjalankan perniagaan dengan fokus yang kurang jelas, (2) usahawan memandang
ringan tentang keperluan masa, (3) tekanan keluarga dari segi masa dan wang, (4)
kebanggaan, (5) kurang kesedaran pasaran, (6) usahawan terlalu fokus kepada sesuatu
produk atau perkhidmatan sahaja, (7) kurang tanggungjawab dan kesedaran dari segi
kewangan dan (8) usahawan kurang fokus kepada perniagaan yang dijalankan.
Sehubungan dengan ini, terdapat 12 faktor utama yang membawa kepada
kegagalan perniagaan seperti yang diringkaskan oleh Silas Titus (2004), yang
mengkaji antara perkaitan sebab mengapa perniagaan kecil mengalami kegagalan.
Titus (2004) mengenalpasti faktor kegagalan adalah (a) Kekurangan pengalaman, (b)
79
Pembiayaan yang tidak mencukupi, (c) Aliran tunai yang tidak mencukupi, (d)
Kelemahan dalam perancangan perniagaan, (e) Ketidakcekapan dalam pengurusan, (f)
Mengabaikan persaingan, (g) Matlamat tidak boleh dilaksanakan, (h) Pelanggan asas
(customer base) menjadi semakin kurang, (i) Pertumbuhan yang tidak terkawal, (j)
Lokasi tidak sesuai, (k) Sistem kawalan yang lemah, (l) Kekurangan kemahiran
keusahawanan.
3.4.3 Faktor-Faktor Utama Kejayaan Usahawan Mikro
Beberapa faktor kejayaan usahawan PKS telah dibincangkan secara
menyeluruh di awal bab ini dan huraian kini akan tertumpu kepada faktor-faktor
kejayaan utama kepada perniagaan mikro. Faktor-faktor ini adalah merupakan perkara
asas kepada kejayaan perniagaan mikro yang telah dipecahkan kepada lima faktor
utama berdasarkan kepada rujukan pengkaji-pengkaji terdahulu yang juga
memfokuskan kepada kejayaan perniagaan mikro di beberapa negara.
3.4.3(a) Akses Kepada Pembiayaan
Secara umumnya keperluan kepada sumber kewangan adalah menjadi faktor
penggalak yang amat penting kepada usahawan. Mereka perlu dan memerlukan
sokongan kewangan untuk perniagaan mereka. Menurut Gnyawali & Fogel (1994),
dalam kebanyakan negara membangun dan negara-negara yang ekonominya pesat
membangun, akses kepada pembiayaan bagi perniagaan yang berstatus mikro amatlah
terhad. Mereka tidak mempunyai akses kepada institusi kewangan dan tidak boleh
mendapat bantuan kewangan jika mereka kekurangan pengalaman perniagaan terlebih
dahulu. Kekangan ini ditambah lagi dengan terdapat hanya beberapa syarikat modal
teroka dan bank perdagangan dan sumber pembiayaan alternatif hampir tidak wujud.
80
Menurut Aidis & Adachi (2005), adalah mungkin untuk memulakan
perniagaan dengan modal yang sangat kecil dan bergantung semata-mata kepada
simpanan peribadi. Davis (2003), mendapati 90% daripada syarikat-syarikat baru tidak
disokong oleh modal teroka dan lebih 95% daripada pembiayaan firma kecil berasal
dari sumber-sumber lain daripada modal teroka terutamanya bank komersial.
Di Amerika Syarikat sebagai contohnya, ketersediaan sumber kewangan
merupakan penyumbang penting dalam kadar kelahiran organisasi baru (Pennings,
1982). Beberapa kajian menyatakan bahawa bank merupakan sumber utama kewangan
kepada usahawan (Van Auken et al., 1989, Berger & Udell 1998, Suruhanjaya Eropah
2005). Berger & Udell (1998), dalam kajian mereka ke atas beberapa perniagaan kecil
di Amerika Syarikat membuat kesimpulan bahawa perniagaan kecil bergantung
kepada bank-bank perdagangan dan syarikat kewangan untuk menyediakan modal. Ini
berlaku kerana sumber pembiayaan yang agak terhad kepada perniagaan kecil di
pasaran.
Perniagaan yang lebih besar boleh mengambil jalan keluar keperluan
pembiayaan melalui ekuiti awam di samping lebih mudah mengakses kredit daripada
pihak bank. Oleh yang demikian, perniagaan kecil hanya mempunyai pilihan melalui
sumber pembiayaan dalaman (simpanan peribadi atau keluarga) dengan kos bayaran
balik yang tinggi dan jangkamasa bayaran balik yang pendek.
Pergantungan perniagaan kecil kepada pembiayaan merupakan perkara biasa
dan senario yang sama ini juga berlaku kepada perniagaan kecil di Eropah dan
kebanyakan negara di dunia. Satu kajian oleh Suruhanjaya Eropah pada tahun 2005
menunjukkan bahawa 79 peratus daripada perniagaan kecil Eropah mendapatkan
81
pembiayaan daripada bank. Ini membuktikan kepentingan bank sebagai pembekal
kewangan dan pada masa yang sama memberi isyarat bahawa pergantungan
perniagaan kecil kepada bank kewangan (Suruhanjaya Eropah, 2005).
Walaupun bank-bank memainkan peranan yang penting dalam menyediakan
pembiayaan kepada perniagaan kecil, penemuan empirikal sebelumnya menunjukkan
bahawa kredit tidak mudah dicapai dan masalah itu adalah perkara biasa di seluruh
dunia. Satu kajian oleh Boocock & Wahab (2001) mengenai perbandingan perniagaan
kecil di UK dan Malaysia menunjukkan bahawa perniagaan kecil menghadapi masalah
yang sama dalam mendapatkan dana dari bank walaupun terdapat perbezaan dalam
infrastruktur kewangan di kedua-dua buah negara. Mulhern (1995) & Sentilhes &
Nilforoushan (2003) menunjukkan bahawa sebab utama terhadnya akses kepada kredit
adalah ketidakupayaan perniagaan untuk menyediakan cagaran yang diperlukan.
Kajian yang sama di Afrika mendapati bahawa asas kewangan yang lemah daripada
perniagaan kecil, ketidakmampuan mereka untuk menyediakan cagaran yang
dikehendaki oleh bank-bank dan kadar faedah yang tinggi adalah sebab-sebab utama
perniagaan lain tidak mendapat akses kepada pembiayaan perniagaan yang besar
(Beyene, 2002).
Menurut Jarris (2000), pinjaman bank memerlukan pemantauan yang teliti.
Perjanjian pinjaman digunakan untuk menyekat peminjam dari segi tingkah laku dan
sebagai alat kawalan tambahan sekiranya firma tersebut bertanggungjawab prestasi
yang kurang baik dalam perniagaannya. Secara umum, sumber kewangan berasal dari
empat sumber utama. Pertama, simpanan peribadi (termasuk sumbangan dari keluarga
dan rakan-rakan); kedua, pembiayaan hutang (termasuk sewa beli dan pajakan)
82
biasanya daripada bank perdagangan; ketiga pinjaman mudah disokong oleh kerajaan
dan akhir sekali, pembiayaan ekuiti melalui modal teroka dan pelaburan tidak rasmi.
Menurut kajian yang dibuat oleh Indarti & Langenberg (2004), yang
menjalankan kajian ke atas 100 PKS di Indonesia mendedahkan bahawa antara faktor
kejayaan kritikal PKS di Indonesia adalah pemasaran, teknologi dan akses kepada
modal. Menurut mereka, daripada tiga faktor ini, yang menjadi keutamaan dalam
menentukan kejayaan perniagaan kecil di Indonesia adalah akses kepada modal.
Banyak kajian sebelum ini berkaitan faktor-faktor kejayaan yang kritikal untuk
perniagaan kecil telah menyatakan bahawa akses kepada kewangan adalah antara
faktor yang perlu untuk berjaya dan pembangunan perniagaan kecil (James 1986,
Gaskill, Van Auken & Manning 1993, Muda & Welsh 1993, Yusuf 1995, Van Auken
et al. 1996, Sarder, Ghosh & Rosa 1997, Monk 2000, Fogel 2001, Mambula 2002,
Basel II 2003).
3.4.3(b) Sokongan Kerajaan
Sokongan kerajaan untuk keusahawanan adalah sangat penting bagi
menggalakkan pembangunan keusahawanan dan menjamin kejayaan perniagaan PKS
pada masa depan. Ia mampu menyumbang kepada keupayaan yang lebih besar dalam
kejayaan keusahawanan. Tumpuan program-program sokongan bagi PKS telah
banyak berubah sejak tahun 1960-an. Ini kerana PKS membentuk asas yang kukuh
dalam ekonomi sesebuah negara terutamanya bagi negara-negara maju.
Sokongan kerajaan telah terbukti penting untuk kejayaan usahawan
terutamanya firma kecil (Yusuf, 1995). Dalam kajian melibatkan 220 usahawan
83
perniagaan kecil di rantau Pasifik Selatan, beliau telah menyenaraikan sembilan faktor
yang menyumbang kepada kejayaan perniagaan kecil, tetapi faktor paling kritikal
adalah pengurusan yang baik, akses kepada pembiayaan, kualiti peribadi dan sokongan
kerajaan. Kajian tersebut bagaimanapun mendapati bahawa bantuan kerajaan adalah
paling kritikal bagi kejayaan usahawan kecil Bumiputera berbanding bukan
Bumiputera.
Sarder et al., (1997) telah menjalankan kajian ke atas 161 perusahaan kecil di
Bangladesh dan mendapati bahawa firma-firma yang menerima perkhidmatan
sokongan seperti pemasaran, pengurusan, pendidikan dan latihan, teknikal, lanjutan
dan perundingan, kemudahan maklumat dari agensi-agensi awam atau swasta
mengalami peningkatan yang ketara dalam jualan, pekerjaan dan produktiviti.
Pemberian bantuan dan penggalakan penubuhan, pembangunan dan
pertumbuhan PKS telah menjadi kebimbangan utama bagi kerajaan Malaysia
(Khairuddin, 2007). Pihak kerajaan telah membelanjakan jumlah wang yang besar
untuk mewujudkan lebih ramai usahawan (Dana, 2001). Kerajaan meletakkan
beberapa strategi dalam membangunkan PKS yang merangkumi bantuan kewangan
dan kredit, bantuan latihan dan teknikal, khidmat nasihat dan lanjutan, pemasaran dan
penyelidikan pasaran dan sokongan infrastruktur (Abdullah, 1999). Rancangan
Malaysia Ke Tujuh (1996-2000) mengenalpasti SMIDEC (Small Medium Industries
Development Coporation) sebagai agensi khusus kerajaan sebagai pusat sehenti bagi
bantuan kerajaan dalam program pembangunan PKS di Malaysia.
Menyedari kepentingan yang ketara perusahaan mikro dalam menyokong PKS
di Malaysia, kerajaan telah memperkenalkan pelbagai skim untuk menyokong dan
84
mengembangkan sektor ini yang telah dilaksanakan oleh kementerian dan jabatan
separa kerajaan (Shanmugam, 1988). Pada tahun 2008, kerajaan telah
memperuntukkan RM 15.6 billion bersamaan dengan 2 peratus daripada Keluaran
Dalam Negara Kasar (KDNK) untuk menyokong Program GFA (Government
Financial Assistance) dan GBDS (Government Business Development Services)
(Laporan Tahunan PKS, 2008). Pada tahun 2009, sejumlah 162 program utama telah
dilaksanakan dengan komitmen kewangan sebanyak RM 3.05 billion yang memberi
manfaat kepada 603,173 PKS dalam semua sektor, manakala pada tahun 2010,
sebanyak 267 program telah dilaksanakan dengan komitmen kewangan sebanyak
RM 6.9 billion (Laporan Tahunan PKS, 2009). Dalam program pembangunan
perusahaan mikro dan PKS, kerajaan memperuntukkan program yang komprehensif
melalui 12 kementerian dan 38 agensi iaitu dengan memberikan beberapa
perkhidmatan seperti di bawah :-
Jadual 3.1: Program Pembangunan Perusahaan Mikro dan PKS di Malaysia
Akses kepada infrastruktur Akses kepada kewangan Akses khidmat nasihat

 Inkubator  Tinjauan Sumber  Pelan Perniagaan
 Taman Halal Pembiayaan /  Pelan Pemasaran
 Taman Teknologi  Pembiayaan  Pusat Rujukan
Perniagaan  Perusahaan Mikro
 Alat Kewangan  Usahawan Wanita
 Pameran Pembiayaan
Akses kepada pasaran Akses kepada teknologi Akses kepada modal insan
 Pelan pemasaran  Inovasi dan kreativiti  Peningkatan kemahiran
 Penjenamaan dan  Teknologi hijau  Keselamatan dan
pembungkusan halal  Bioteknologi kesihatan pekerjaan
 Rangkaian  Teknologi pertanian  Antarabangsa
 Promosi eksport  Pensijilan  Keusahawanan
 Promosi pelaburan  Hak harta intelek
 Pertunjukan dan
pameran
 Aktiviti pemasaran dan
promosi
85
Bantuan kerajaan dari sudut bantuan kewangan merupakan faktor yang amat
penting kepada PKS terutama sekali kepada usahawan yang menjalankan perusahaan
mikro. Terdapat bukti yang ketara sama ada di negara yang membangun atau negara
maju bahawa perusahaan mikro kurang terdedah kepada sumber rasmi kewangan
luaran yang menjadi kekangan dalam operasi dan pertumbuhan mereka (Berger &
Udell, 1998; Beck & Demirguc-Kunt, 2006). Bank-bank telah menjadi sangat selektif
dalam memberikan pemberian kredit kepada perusahaan kecil kerana dianggap
berisiko tinggi atas alasan perniagaan yang dijalankan masih kabur (Beck &
Demirguc-Kunt, 2006). Kekaburan ini bermakna adalah sukar untuk menentukan sama
ada firma mempunyai keupayaan untuk membayar kerana perniagaan berdaya maju
dan kesanggupan untuk membayar (Torre et al., 2010).
Dalam aspek bantuan kewangan kerajaan dalam usaha untuk membantu
perusahaan mikro dan kecil di Malaysia, pihak kerajaan menyediakan bantuan secara
langsung mahupun tidak langsung melalui beberapa kementerian, institusi dan agensi-
agensi untuk memudahkan dan membantu PKS. Terdapat beberapa peringkat
pembiayaan yang diperlukan yang meliputi kitaran hayat usahawan itu sendiri iaitu
permulaan, perkembangan dan pemulihan (Abdullah & Manan, 2009).
Sebelum Program Kredit Mikro dilaksanakan, penyediaan pembiayaan kecil
ditetapkan kebanyakannya untuk membiayai perusahaan mikro, sektor pertanian
dalam usaha untuk mengurangkan kemiskinan dan untuk meningkatkan pendapatan
Bumiputera. Majlis Amanah Rakyat (MARA), sebuah majlis amanah kepada
Bumiputera dan Credit Guanrantee Corporation (CGC) adalah beberapa perintis dalam
memperkenalkan kredit mikro kepada perusahaan mikro. Terdapat juga sebilangan
organisasi bukan kerajaan (NGO) yang terlibat dalam penyediaan kredit mikro (Kasim
86
dan Jayasooria, 1993). Ini termasuk Amanah Ikhtiar Malaysia (AIM), Yayasan Usaha
Maju (YUM) dan Perbadanan Pinjaman Sabah (SCC) di Sabah, Koperasi Kredit
Rakyat (KKR) di Selangor. Tabung Ekonomi Kumpulan Usaha Niaga (TEKUN)
adalah sebuah agensi kerajaan pembekal kredit mikro kepada usahawan. Yayasan
Pembangunan Ekonomi Islam (YaPEIM) merupakan sebuah institusi koperasi yang
menyediakan program mikro kredit Islam berdasarkan konsep Al-Rahnu di Malaysia.
Kementerian dan agensi yang terlibat dalam membantu PKS di Malaysia adalah seperti
di bawah:
Jadual 3.2: Senarai Kementerian dan Agensi yang terlibat dalam membantu PKS di
Malaysia
Kementerian
 Kementerian Perdagangan Dalam Negeri dan Hal Ehwal Pengguna (KPDN &
HEP).
Agensi
 Bank Negara Malaysia (BNM).
 Bank Perusahaan Kecil dan Sederhana Berhad (SME Bank).
 Credit Guarantee Corporation Malaysia Berhad (CGC).
 ERF Sdn Bhd
 Lembaga Pemasaran Pertanian Persekutuan
(FAMA)
 Maktab Kerjasama Malaysia (MKM)
 Penyelidikan dan Kemajuan Pertanian Malaysia (MARDI)
 Majlis Amanah Rakyat (MARA)
 Malaysia Debt Ventures Berhad (MDV)
 Lembaga Koko Malaysia (LKM)
 Pembangunan Perdagangan Luar Malaysia Corporation (MATRADE)
 Lembaga Minyak Sawit Malaysia (MPOB)
 Lembaga Lada Malaysia (MPB)
 Lembaga Getah Malaysia (LGM)
 Lembaga Perindustrian Kayu Malaysia (MTIB)
 Teroka Malaysia Capital Berhad (MAVCAP)
 Perbadanan Pembangunan Multimedia (MDeC)
 Perbadanan Produktiviti Negara (NPC)
 Pembangunan Sumber Manusia Berhad (PSMB)
87
Kerajaan terus memainkan peranan aktif dalam membangunkan PKS menerusi
pelbagai program dan aktiviti. Dalam usaha ke arah mewujudkan dan membangunkan
usahawan yang dinamik dan berpengetahuan, kerajaan telah menganjurkan kursus dan
latihan kepada PKS terutamanya untuk usahawan yang berpotensi dan sedia ada.
Kursus dan latihan yang diberikan bertujuan untuk mempertingkatkan lagi tahap
pengetahuan pekerja untuk memastikan PKS memiliki kumpulan tenaga kerja yang
mahir dan berpengetahuan terutamanya dari segi pengurusan. Agensi yang terlibat
dalam kursus dan latihan ini kebiasaanya dibuat oleh pihak TEKUN dan MARA
(Abdullah, 1999).
Menurut Jasman & Agnes (2012), kebanyakan agensi kerajaan di Malaysia
memain peranan dalam latihan dan kursus yang dibuat untuk usahawan PKS, seperti
kursus dan latihan pembungkusan, kewangan, kepimpinan, pengurusan, dan
sebagainya. Walaupun mempunyai dana yang mencukupi, perusahaan PKS tidak
mungkin berjaya sekiranya tidak mempunyai kemampuan dan kemahiran dalam
menguruskan perusahaan. Dengan memiliki pengetahuan dan kemahiran yang tinggi,
pekerja dapat membantu dalam meningkatkan produktiviti organisasi. Kursus dan
latihan yang disediakan penting bagi membolehkan sesebuah organisasi berkembang
menjadi syarikat yang berjaya di peringkat domestik serta dapat melangkau ke
peringkat serantau dan global.
Untuk mengembangkan lagi perniagaan PKS, kerajaan turut menyediakan
infrastruktur atau kemudahan bagi menyokong pertumbuhan PKS terutamanya kepada
PKS di kawasan luar bandar. Antara kemudahan yang disediakan ialah kilang dan
bengkel, penyediaan subsidi tanah, subsidi mesin, subsidi pengangkutan dan
sebagainya. Kemudahan ini disediakan dengan tujuan untuk memberi keselesaan dan
88
memudahkan lagi proses perniagaan PKS yang dijalankan. Malah kemudahan tersebut
juga memberi perangsang kepada PKS dalam usaha untuk meningkatkan produktiviti
dan memajukan organisasi. Sebagai contoh, melalui penyediaan tanah oleh kerajaan,
pengusaha PKS boleh memanfaatkan kemudahan tersebut untuk dijadikan sebagai
tapak perniagaan atau sebagai tempat untuk menghasilkan bahan mentah sendiri.
Dengan itu, pengusaha dapat mengurangkan kos di mana sekiranya PKS sudah
mempunyai tapak atau bahan mentah sendiri maka pengusaha tidak perlu lagi
mengeluarkan dana untuk membayar sewa dan kos untuk bahan mentah. Dari segi
penggunaan mesin pula, ia boleh meningkatkan hasil keluaran dan menjamin kualiti
yang baik, di mana ia mempengaruhi bidang pemasaran untuk pembekalan yang
berterusan. Dari segi pengangkutan pula ia memudahkan untuk ke satu kawasan ke
kawasan yang lain, di mana ia amat membantu dalam penghantaran bekalan dan
memperolehi bekalan dengan cara yang lebih berkesan (Pelan Induk PKS 2012/2020).
Bantuan kerajaan juga berguna dalam membangunkan infrastruktur dan
perniagaan premis fizikal PKS. Dari segi meningkatkan infrastruktur sokongan bagi
PKS, kerajaan menyediakan premis perniagaan, kilang, gerai perniagaan dan pusat
inkubasi. Dua projek infrastruktur utama ialah pewujudan Taman Halal dan pusat
pembungkusan, pengedaran dan pemasaran produk pertanian (PUSPRO). Projek-
projek ini mewujudkan peluang kepada PKS untuk memasarkan produk mereka
dengan lebih baik dan untuk mengurangkan kos pengeluaran mereka (Fariza, 2012).
3.4.3(c) Faktor Pemasaran
Pemasaran memainkan peranan penting dalam dunia perniagaan hari ini dan ia
juga menjadi faktor yang amat penting kepada kejayaan mana-mana perniagaan.
89
Takrifan pemasaran secara ringkasnya boleh dihuraikan sebagai proses pengurusan
yang bertanggungjawab mengenalpasti, menjangkakan dan memenuhi keperluan
pengguna secara memuaskan dan menguntungkan (Chartered Institutes of Marketing,
2009). Pemasaran juga merupakan faktor penentu kejayaan dalam perniagaan dan
untuk memenuhi keperluan utama pemasaran yang berjaya serta terkandung dalam
pelbagai definisi.
Pemasaran bagi perniagaan yang berskala kecil dan mikro hanya dilihat kepada
aktiviti jualan, promosi dan pengiklanan tetapi secara realitinya ia meliputi satu aktiviti
besar dan luas yang secara tidak langsung dijalankan oleh perniagaan ini tetapi mereka
tidak menganggapnya sebagai aktiviti pemasaran (Chartered Institutes of Marketing,
2009). Mc Carthy (1964), mempermudahkan dengan membahagikan aktiviti
pemasaran ini kepada empat kumpulan dengan merujuk kepada kemampuan sesebuah
organisasi untuk menguruskan produk, harga, tempat dan promosi sesuatu produk dan
perkhidmatan yang ditawarkan. Pecahan kumpulan aktiviti ini adalah seperti berikut:
Campuran Pemasaran
Sasaran Pasaran
Produk Harga Promosi Tempat

 Kepelbagaian  Senarai harga  Promosi Jualan  Saluran
 Kualiti  Potongan  Pengiklanan  Lokasi
 Berjenama  Elaun  Tenaga Jualan  Inventori
 Pembungkusan  Jangkamasa  Perhubungan  pengangkutan
 Perkhidmatan Pembayaran Awam
 Rekabentuk  Terma Kredit  Pemasaran
Langsung
Sumber: (Mc Carthy,1964)
Rajah 3.1: Aktiviti Pemasaran mengikut Kumpulan
90
Chartered Institutes of Marketing (2009), memperkembangkan campuran
pemasaran ini menjadi tujuh kumpulan iaitu produk, harga, promosi, tempat, orang
atau pelanggan, proses dan bukti fizikal.
Disebabkan faktor pemasaran merupakan satu bidang yang amat luas dalam
perniagaan, maka tumpuan huraian akan terarah kepada beberapa aspek iaitu kepuasan
pelanggan, lokasi perniagaan, saiz dan permintaan pasaran, kemahiran promosi jualan
yang ada pada sesebuah syarikat atau perniagaan. Sehubungan dengan ini, faktor-
faktor ini dilihat merupakan faktor penentu kepada kejayaan sesebuah perniagaan
sekiranya ia dilaksanakan dan dijalankan secara berterusan.
Falsafah sains pengurusan moden menganggap kepuasan pelanggan sebagai
satu standard bagi mengukur prestasi dan standard kecemerlangan mana-mana
organisasi perniagaan (Gerson, 1993). Untuk mengukuhkan orientasi pelanggan setiap
hari, semakin banyak syarikat memilih kepuasan pelanggan sebagai petunjuk prestasi
utama mereka iaitu pelanggan yang tinggi kepuasannya menjadi petunjuk kepada
keuntungan masa depan syarikat (Mihelis et al., 2001).
Persekitaran pengurusan pemasaran yang amat kompetitif hari ini lebih
dipengaruhi oleh jangkaan pelanggan dan memenuhi permintaan bagi kepuasan
pelanggan adalah sangat penting bagi sesebuah perniagaan (Emrah, 2010). Setiap
organisasi perniagaan mesti mengenalpasti kepuasan pelanggan kepada setiap
pasarannya. Oleh itu, kepuasan pelanggan tidak hanya ditakrifkan kepada satu
standard atau kualiti kepada sesuatu produk dan perkhidmatan. Ianya berkaitan dengan
hubungan antara pelanggan dan produk atau perkhidmatan (Emrah, 2010).
91
Kepuasan pelanggan juga dilihat berdasarkan sejauh mana pelanggan
merasakan bahawa seorang individu, firma atau organisasi perniagaan itu telah
menyediakan produk dan perkhidmatan yang berkesan serta memenuhi keperluan
pelanggan. Kepuasan tidak wujud dalam individu atau produk tetapi merupakan
tindakbalas secara sosial iaitu hubungan antara pelanggan, produk dan pembekal
produk (Reed et al., 1997). Mengukur kepuasan pelanggan adalah mengenai
keuntungan dan kelebihan berdaya saing. Oleh yang demikian, untuk mencapai
kejayaan jangka panjang dalam pasaran sesebuah perniagaan itu, perlu memantau
isyarat kepuasan pelanggan mengenai produk atau perkhidmatan yang ditawarnya
(Emrah, 2010).
Sehubungan dengan ini, lokasi perniagaan juga dilihat menjadi faktor
pemasaran yang penting kepada kejayaan sesuatu perniagaan. Merujuk kepada
campuran pemasaran oleh Mc Carthy (1964), faktor lokasi perniagaan berada di bawah
kumpulan tempat atau “place”. Pemilihan lokasi merupakan satu keputusan
perniagaan yang perlu dibuat dengan begitu teliti kerana beberapa kajian terdahulu
menunjukkan bahawa lokasi perniagaan mempunyai hubungan dengan kejayaan
perniagaan (Alli et al., 1991). Pengukuran kejayaan perniagaan boleh berbeza-beza
tetapi faktor lokasi ini boleh mempengaruhi prestasi sesebuah perniagaan seperti
pertumbuhan jualan, syer pasaran dan juga keuntungan (Dawes, 1999).
Mengikut Chartered Institutes of Marketing (2009), selain daripada saluran
pengagihan, inventori dan pengangkutan atau logistik di bawah campuran pemasaran
iaitu tempat, lokasi perniagaan merupakan antara elemen penting kerana perniagaan
akan lebih berjaya sekiranya ia cepat menyediakan produk dan perkhidmatan kepada
pelanggan. Kepadatan penduduk yang tinggi merupakan perkara yang perlu
92
diambilkira dalam pemilihan lokasi perniagaan dengan ditambah lagi kepada aliran
trafik, kepadatan populasi penduduk dan kualiti kehidupan penduduk sesuatu tempat
(Hanink, 1997).
Nelson (1958) mencadangkan bahawa nilai sesuatu lokasi perniagaan
bergantung kepada empat faktor iaitu:
i. Mudah akses kepada komuniti penduduk.
ii. Mudah kepada pelanggan bergerak ke tempat perniagaan dan membuat
pembelian.
iii. Secara fizikal lokasi hendaklah mempunyai pelbagai kemudahan dan saiz
kejiranan yang besar.
iv. Mempunyai reputasi perniagaan yang baik.
Mercurio (1984), menekankan bahawa perkara utama yang perlu dilihat dalam
strategi pemilihan lokasi perniagaan ialah:
i. Faktor dalaman (Perniagaan): Jenis perniagaan, jenis pasaran, jangkaan
jualan, keperluan kepada liputan pasaran, polisi operasi, pendekatan
barangan, harga dan pengiklanan.
ii. Faktor luaran (Pasaran): Persekitaran fizikal, asas ekonomi, asas populasi,
ciri-ciri demografik, potensi perbelanjaan pelanggan, persekitaran runcit
dan kemudahan-kemudahan yang telah disediakan.
Dalam kajian yang dijalankan oleh Nurul (2004) berkaitan lokasi perniagaan
dan faktor kejayaan perniagaan internet di sekitar Indonesia mendapati bahawa
93
pemilihan lokasi dan kejayaan perniagaan mempunyai hubungan yang amat positif.
Hasil dapatan kajian ini boleh dirumuskan bahawa pemilihan lokasi sesuatu
perniagaan mempunyai hubungan yang signifikan dengan kejayaan sesuatu
perniagaan terutama sekali perniagaan yang berasaskan perkhidmatan.
Salah satu tugas yang paling penting dalam menilai daya maju ekonomi dan
syarikat perniagaan bagi pasaran khusus ialah menentukan saiz pasaran. Jika pasaran
adalah terlalu kecil, tidak akan ada jualan yang cukup untuk menampung kos
permulaan, modal, dan operasi. Sebaliknya, jika potensi pasaran kelihatan agak besar
dan ia pula bukan pasaran khusus dan langsung, maka persaingan daripada syarikat-
syarikat lain yang menjalankan perniagaan yang sama akan muncul, melainkan daya
saing yang mana syarikat lain tidak boleh meniru produk dan perkhidmatan yang
dikeluarkan atau diberikan oleh syarikat ini. Untuk menentukan saiz pasaran sesuatu
produk dan perkhidmatan, maklumat mengenai corak penggunaan dan demografi
pengguna terbukti sangat berguna (Russell, 2008).
Menurut Gerald (1997), bagi menentukan perniagaan yang dijalankan berada
pada pasaran yang baik dan menguntungkan, kaedah yang digunakan adalah melalui
penyelidikan pemasaran dan salah satu sebab utama untuk menggunakan kaedah ini
adalah untuk mengenal pasti peluang pasaran. Apabila kajian ini selesai, pemasar perlu
mengukur dan meramalkan saiz, pertumbuhan, dan potensi keuntungan setiap peluang
pasaran. Ramalan jualan, yang berasaskan anggaran permintaan, yang digunakan oleh
kewangan untuk merancang wang tunai yang diperlukan untuk pelaburan dan operasi;
dengan pembuatan untuk mewujudkan kapasiti dan output; dengan membeli bekalan
untuk jumlah yang betul; dan dengan sumber manusia untuk mengambil bilangan
pekerja yang diperlukan.
94
Di sudut lain, Robbert (1997) berhujah bahawa menjadi perkara utama
sesebuah perniagaan memahami dan dapat mendefinisikan sesuatu pasaran mengikut
acuan produk dan perkhidmatan yang ditawarkan kerana ia adalah alat yang berguna
untuk perancangan pasaran. Jika syarikat tidak berpuas hati dengan jualan semasa, ia
boleh (1) cuba untuk menarik lebih banyak pembeli dari pasaran sasarannya; (2)
menurunkan kelayakan pembeli yang berpotensi; (3) mengembangkan pasaran sedia
ada dengan menambah pengedaran atau menurunkan harga; atau (4) cuba untuk
mengembangkan pasaran berpotensi dengan iklan kepada prospek sebelum ini tidak
disasarkan. Setelah peniaga atau pemasar telah mentakrifkan pasaran, langkah
seterusnya adalah membuat anggaran permintaan pasaran. Permintaan pasaran
merupakan jumlah keseluruhan yang akan dibeli oleh kumpulan sasaran di kawasan
geografi yang telah dikenalpasti dalam tempoh masa yang ditentukan.
Akhir sekali dalam huraian berkaitan dengan faktor pemasaran adalah promosi
jualan yang boleh dikategorikan kepada tiga aspek asas utama iaitu produk, harga dan
tempat. Promosi jualan telah berkembang dengan ketara dalam tahun-tahun
kebelakangan ini digunakan oleh sesebuah perniagaan bagi meletakkan sasaran dalam
mempengaruhi pelanggan untuk membeli produk atau perkhidmatan serta
meningkatkan jualan (Kenneth, E.Clow & Donal, 2010).
Terdapat beberapa sebab bagi pertumbuhan dramatik ini dalam promosi jualan.
Pertama, pengguna telah menerima promosi jualan sebagai sebahagian daripada
kriteria keputusan membeli mereka. Ia menyediakan pemberat dengan membuat
keputusan dan insentif untuk membuat pilihan dengan meningkatkan nilai yang
ditawarkan oleh jenama tertentu. Kedua, kecenderungan perniagaan yang semakin
meningkat dengan memberi tumpuan kepada keputusan jangka pendek telah
95
membantu pertumbuhan dalam promosi jualan dan boleh memberikan rangsangan
segera dalam jualan (Adrian, 2004). Usahawan juga melihat promosi jualan sebagai
satu cara untuk membezakan jenama mereka daripada pesaing dalam jangka masa
pendek (George, 1998 & Beri, 2006). Ketiga, kemunculan teknologi komputer telah
membolehkan pengeluar untuk mendapatkan maklum balas yang cepat kepada
keputusan promosi. Jualan penebusan kupon atau angka pada jumlah jualan boleh
diperolehi dalam masa beberapa hari. Akhir sekali, peningkatan dalam saiz dan kuasa
peruncit juga telah meningkatkan penggunaan promosi jualan.
Menurut Faitira, Edison & Kudakwashe (2012) menggariskan beberapa aspek
promosi jualan yang boleh memberi kesan kepada prestasi organisasi perniagaan
iaitu:- (a) Menggalakkan pembelian dalam unit saiz yang besar, (b) Menjana
percubaan belian di kalangan bukan pengguna, (c) Memujuk peruncit membawa
barang-barang baru, (d) Menggalakkan pembelian luar musim, (e) Membangunkan
kesetiaan jenama.
Promosi jualan telah dilihat memberi tumpuan kepada pengurusan
perhubungan pelanggan, hadiah percuma, sampel percuma, diskaun harga dan lain-
lain organisasi melaksanakan dengan berkesan teknik promosi jualan. Ia bukan sahaja
akan menggalakkan pembelian yang besar tetapi ia juga akan meningkatkan prestasi
jualan organisasi, biasanya membawa kepada pencapaian objektif yang dinyatakan
(Faitira, Edison & Kudakwashe, 2012).
96
3.4.3(d) Tahap Pendidikan dan Latihan
Satu kajian berkaitan hubungan antara tahap pendidikan dengan kejayaan
usahawan yang dijalankan oleh Meng & Liang (1996) melibatkan usahawan di
Singapura mendapati bahawa usahawan yang berjaya mempunyai tahap pendidikan
yang lebih tinggi berbanding dengan usahawan yang tidak berjaya. Dapatan kajian ini
merumuskan bahawa 70% daripada usahawan yang berjaya adalah datangnya dari
pelajar universiti manakala selebihnya bukan pelajar universiti. Kesimpulan kajian ini
mengatakan bahawa, mereka yang mempunyai pendidikan yang lebih tinggi adalah
lebih berjaya kerana pendidikan universiti menyediakan mereka dengan pengetahuan
dan kemahiran pengurusan moden, menjadikan mereka lebih peka dengan realiti dunia
perniagaan dan menggunakan keupayaan pembelajaran mereka untuk menguruskan
perniagaan.
Keupayaan untuk bersaing tertanam dalam tahap pendidikan individu itu yang
berkaitan dengan pengetahuan, kemahiran menyelesaikan masalah, keyakinan diri dan
tingkah laku yang membolehkan seseorang usahawan itu mengenal pasti peluang
pasaran dan sumber yang diperlukan untuk mengumpul untuk menubuhkan perniagaan
baru (Rogerson, 2001; Martinez, Mora & Vila, 2007, & Kunene, 2008).
Menurut Global Entrepreneurial Monitor Report (GEM) yang dikeluarkan
pada tahun 2005, di bawah sub-laporan berkaitan kapasiti keusahawanan menyatakan
bahawa kebanyakan pengkaji keusahawanan dalam pelbagai disiplin bersetuju bahawa
umur, jantina, status pekerjaan, pendidikan, pendapatan dan akses kepada pembiayaan
merupakan faktor-faktor sosial ekonomi yang signifikan dalam keputusan seseorang
untuk memulakan perniagaan.
97
Latar belakang pendidikan individu mempengaruhi kedua-kedua peluang
dalam pasaran buruh dan potensi mereka untuk memulakan perniagaan. Hubungan
pendidikan dan aktiviti keusahawanan adalah kompleks dan berbeza antara negara-
negara. Laporan ini juga menjelaskan pencapaian dan aktiviti keusahawanan di
kalangan individu dalam kedua-dua kelompok negara. Individu dengan pendidikan
tinggi atau sebagai siswazah lebih terlibat di peringkat awal aktiviti keusahawanan. Ini
berlaku di negara-negara yang berpendapatan sederhana. Manakala bagi negara-
negara berpendapatan tinggi, kategori pencapaian pendidikan dengan keusahawanan
dikaitkan dengan individu yang berpendidikan sederhana (Global Entrepreneurial
Monitor Report, 2005).
Latihan keusahawanan juga merupakan faktor penting dalam kejayaan
sesebuah perniagaan yang dijalankan. Ia meliputi pelbagai kaedah dalam beberapa
tahap pendidikan yang merangkumi pendidikan daripada asas hingga ke peringkat
universiti. Kepentingan pendidikan keusahawanan dan latihan ditekankan dalam
laporan Global Education Initiative (GEI) semasa forum ekonomi dunia pada tahun
2009 (p.7-8). Antara petikannya adalah seperti berikut:-
“…manakala pendidikan adalah salah satu asas yang paling penting untuk
pembangunan ekonomi, keusahawanan adalah pemacu utama inovasi dan
pertumbuhan ekonomi. Pendidikan keusahawanan memainkan peranan penting dalam
membentuk sikap, kemahiran dan budaya dari peringkat rendah sehingga ... Kami
percaya kemahiran keusahawanan, sikap dan tingkah laku yang boleh dipelajari, dan
pendedahan kepada pendidikan keusahawanan di seluruh laluan pembelajaran
sepanjang hayat seseorang individu, bermula dari pemuda dan berterusan melalui
98
alam dewasa yang lebih tinggi dalam pendidikan serta menjangkau kepada mereka
dari segi ekonomi atau sosial.”
Sebagai rumusan kepada petikan ini latihan keusahawanan merupakan perkara
penting dalam membentuk sikap, kemahiran dan budaya dari peringkat sekolah rendah
sehingga ke peringkat yang paling tinggi. Merujuk kepada laporan Global Perspective
on Entrepreneurship Education and Training (2010) yang mengaitkan pendidikan
latihan keusahawanan dengan pembangunan ekonomi sesebuah negara antaranya
ialah:-
“Sebagai sebuah negara yang ekonominya sedang membangun, dan tenaga
buruh yang murah serta keadaan sumber yang semakin kurang berdaya maju,
kerajaan akan mula memberi perhatian lebih kepada keusahawanan. Bagi negara-
negara yang paling maju, tidak lagi dapat bergantung kepada kos buruh yang rendah,
sebaliknya perlu bersaing dengan cara yang lebih kreatif. Bagi sebuah kerajaan di
negara-negara itu, faktor-faktor asas yang berkualiti tinggi dan peningkatan
kecekapan biasanya hadir pada tahap yang mencukupi. Kualiti dan kuantiti
keusahawanan dan inovasi kemudian menjadi sumber kepada kelebihan daya saing
negara. Salah satu syarat utama rangka kerja keusahawanan yang diiktiraf oleh
(Global Entrepreneurship Monitor) GEM adalah sifat dan tahap pendidikan
keusahawanan dan latihan. Menurut model GEM ini, relatif pendidikan dan latihan
keusahawanan bertambah penting apabila ekonominya berkembang” (Global
Perspective on Entrepreneurship Education and Training, 2010 ;P-12).
99
3.4.3(e) Jaringan Perniagaan
Jaringan perniagaan (Larson, 1992; Baker, 1994; Holmlund & Tornroos, 1997)
atau dikenali juga sebagai jaringan formal (Dollinger, 1995) atau 'extended network'
(Aldrich et al., 1989) merupakan hubungan yang pada amnya berasaskan aktiviti yang
berkaitan dengan perniagaan. Ia lebih merupakan hubungan usahawan dengan pihak-
pihak di luar organisasi perniagaan. Pihak yang terlibat dengan usahawan dalam
jaringan ini ialah pelanggan, pembekal, bank, akauntan, kerajaan, persatuan
perniagaan, badan-badan profesional dan seumpamanya.
Holmlund & Tornroos (1997) mentakrifkan hubungan perniagaan (dalam
konteks jaringan perniagaan usahawan) sebagai suatu proses saling bergantungan yang
mana interaksi dan pertukaran yang berterusan berlaku antara sekurang-kurangnya dua
orang individu. Sebahagian besar kajian jaringan perniagaan dijalankan di antara dua
individu (dyadics relationship) (Larson, 1992). Sebenarnya hubungan dalam jaringan
perniagaan boleh terjalin lebih daripada dua individu (triads relationship). Hubungan-
hubungan ini akan mewujudkan rantaian jaringan hubungan antara usahawan dengan
pihak luaran (Larson, 1992).
Jaringan perniagaan juga memainkan peranan yang penting dalam membuat
keputusan perniagaan contohnya dalam pelaburan dan menjalinkan usaha sama antara
dua entiti perniagaan yang melibatkan modal. Hubungan perniagaan ini mungkin
diilhamkan oleh sesebuah organisasi sebagai kelayakan. Ada sesetengah organisasi
perniagaan menjadikan hubungan ini sebagai satu laluan utama kepada sumber.
Jalinan hubungan ini juga adalah sebagai perancangan jangka panjang organisasi
dalam mengekalkan kejayaan dan adalah amat penting bagi sesebuah firma perniagaan
100
memahami peranan jaringan perniagaan dalam mempengaruhi prestasi usahawan
terutama dalam perniagaan kecil dan sederhana.
Hubungan jaringan dalam perniagaan yang merupakan ciri penting bagi
membolehkan seseorang usahawan itu mampu bersaing dan bertahan lama dalam
bidang perniagaan yang diceburi. Ini bermakna usahawan tersebut mampunyai
hubungan yang baik dengan pesaing, pembekal dan pelanggan. Ianya bertujuan
memberi kelebihan kepada usahawan untuk mengenalpasti peluang dan ancaman
terhadap perniagaannya (Rosdi, 2002).
Menurut Datuk Wira SM Faisal, Pengerusi Eksekutif Kumpulan NAZA dalam
artikel khas Utusan Malaysia 23 Mac 2014, jaringan perniagaan adalah antara ciri
terpenting dalam menjalankan perniagaan. Jalinan perhubungan baik dengan kerajaan
atau agensi kerajaan memudahkan urusan, rundingan dan boleh membantu dalam
proses kelulusan yang diperlukan. Hubungan jaringan di kalangan usahawan pula
dapat membantu meluaskan perniagaan dengan membuka peluang baru dan
membolehkan pertukaran idea, tunjuk ajar serta mentoring.
Rangkaian perniagaan sosial melibatkan, membentuk dan mengekalkan
hubungan dengan perniagaan lain (Farinda et al., 2009). Dengan perhatian kursus pada
persekitaran perniagaan di Malaysia, Farinda menyatakan bahawa hanya sedikit
penyelidikan yang telah memberikan tumpuan kepada bagaimana rangkaian
perniagaan bernilai dalam meningkatkan prestasi perniagaan PKS di Malaysia. Abdul
Ghani et al., (2009) menyatakan bahawa rangkaian perniagaan adalah menambah nilai
kepada persekitaran perniagaan. Pernyataan ini disokong oleh Saleh Ndubisi (2006),
yang mencadangkan bahawa PKS di Malaysia perlu membangunkan perniagaan
101
rangkaian dan pakatan strategik sebagai peluang kepada PKS untuk mendapatkan
kelebihan daya saing dalam pembangunan perniagaan yang berjaya.
Mengikut Oliver (1990), dalam membina rangkaian perniagaan terdapat enam
penentu am atau motif yang merangkumi (a) keperluan (Necessity), (b) asimetri
(Asymmetry), (c) kesalingan (Reciprocity), (d) kecekapan (Efficiency), (e) kestabilan
(Stability) dan (e) kesahtarafan (Legitimacy).
a. Necessity (Keperluan)
Organisasi perniagaan yang diperintah atau terikat melalui undang-undang atau
peraturan oleh pihak berkuasa akan mewujudkan hubungan dengan menjadi ahli
sesuatu badan atau persatuan yang mengamal profesion ini. Keahlian kepada
badan ini secara tidak langsung akan memudahkan aliran secara lebih terbuka
dengan berkongsi maklumat sulit antara rakan-rakan keahlian serta dapat
mengurangkan konflik.
b. Asymmetry (Asimetri)
Berada dalam rangkaian, kadang-kadang firma tidak bebas untuk bertindak
mengikut kehendak mereka sendiri. Mereka perlu berunding dan bergantung
kepada firma lain yang berada dalam rangkaian yang sama seperti mendapat
kelulusan untuk lesen, permit perniagaan atau pinjaman dan keperluan lain yang
berkaitan. Motif asimetri bermakna membangunkan rangkaian perniagaan atas
dasar bahawa terdapat kebarangkalian satu pihak menjalankan kuasa atau
kawalan di atas pihak yang lain dengan menggunakan sumbernya.
102
c. Reciprocity (Kesalingan)
Kelebihan daya saing firma terletak pada kolaboratif rangkaian perniagaan.
Perniagaan boleh mencapai matlamat atau kepentingan bersama dan memberi
manfaat bersama melalui kerjasama, kolaborasi dan penyelarasan dengan
perniagaan lain. Sehubungan dengan ini, usaha sama perniagaan dalam
lingkungan kuasa yang sama, berkongsi pengetahuan teknologi dalam industri
akan menyebabkan peningkatan dalam pengeluaran. Membina rangkaian
perniagaan untuk motif ini boleh meningkatkan pertumbuhan sumber sedia ada
dan mudah mendapatkan sumber luar.
d. Efficiency (Kecekapan)
Motif ini adalah berorientasikan dalaman. Rangkaian perniagaan terbentuk
kerana keperluan perniagaan untuk meningkatkan input dan output dalaman.
Melalui rangkaian perniagaan, firma boleh mencapai kecekapan dengan
menjangkakan peningkatan dalam pulangan atas aset atau pengurangan kos unit
dan mengurangkan pembaziran hasil dalam skala ekonomi. Seterusnya
membentuk rangkaian perniagaan juga boleh mengurangkan pengambilan risiko
perniagaan, mengurangkan kos pengeluaran, meningkatkan fleksibiliti dan
meningkatkan pengetahuan firma.
e. Stability (Kestabilan)
Membentuk rangkaian perniagaan memastikan bahawa firma-firma boleh
mencegah, meramal atau menyerap ketidakpastian yang memberi kesan kepada
aktiviti-aktiviti mereka. Strategi untuk mengakses pasaran baru boleh sama-
sama dicapai dengan terbentuknya jaringan perniagaan. Dalam mencapai
kestabilan dalam perniagaan, firma-firma ini boleh bekerjasama untuk aktiviti-

103
aktiviti seperti penyelidikan, penajaan, penjenamaan dan pengeluaran. Melalui
rangkaian yang dibentuk ini firma boleh mendapatkan kelebihan daya saing
melalui akses kepada sumber dan keupayaan yang dikehendaki. Oleh itu, firma
dalam cara yang berbeza boleh meningkatkan kestabilan mereka melalui
berkongsi risiko secara bersama dalam mendapatkan kuasa pasaran.
f. Legitimacy (Kesahtarafan).
Motif akhir dalam membina rangkaian perniagaan adalah melalui kesahtarafan
yang boleh dicapai dengan meningkatkan reputasi perniagaan, imej firma dan
prestij. Sebagai contohnya, jika firma mampu untuk menjalinkan perkongsian
dengan perniagaan lain yang merupakan ahli pertubuhan berprestij, ini akan
meningkatkan imej dan reputasi perniagaan. Hubungan dipupuk dengan firma-
firma yang unik, terkenal dan berprestij menyebabkan kelebihan pada rakan
kongsi yang lebih kecil untuk mendapatkan kelebihan daya saing dalam
perniagaan.
3.4.4 Kajian-Kajian Lepas
Hasnah, Norhafizah & Sanep (2010) telah mengkaji faktor-faktor yang
mempengaruhi kejayaan usahawan peruncitan melayu yang sering dikatakan
ketinggalan dari segi pencapaian ekonomi. Kajian ini dijalankan bagi mengenalpasti
masalah-masalah yang dihadapi oleh usahawan melayu dan faktor-faktor yang
mempengaruhi kejayaan mereka. Kajian ini hanya tertumpu kepada 55 orang peniaga
kecil runcit dan pasar mini yang berbangsa melayu di sekitar daerah Hulu Langat,
Selangor. Antara masalah yang dikaji adalah masalah peniaga berkaitan dengan
104
kenaikan harga barang runcit, masalah kewangan, pembekal, pesaing, pembeli dan
juga masalah dari segi lokasi perniagaan.
Sehubungan dengan ini, model logistik digunakan untuk mengkaji faktor-
faktor yang mempengaruhi kejayaan usahawan. Hasil kajian mendapati faktor
kejayaan usahawan iaitu keyakinan kepada diri sendiri merupakan faktor yang
signifikan dalam mempengaruhi kejayaan mereka. Sementara faktor-faktor lain seperti
sanggup berhadapan risiko, sanggup berdikari, membuat pengkhususan kerja, minat
dalam perniagaan, tidak takut menghadapi kekuatan pesaing, kemahiran yang tinggi
dalam perniagaan dan kemahiran dalam bidang pengurusan dan penggunaan masa
tidak mempunyai hubungan yang signifikan dalam mempengaruhi kejayaan ini.
Sri Wahyuningsih (2007) telah mengkaji faktor-faktor yang mempengaruhi
kejayaan usahawan Industri Kecil dan Sederhana (PKS). Data diperolehi dengan
mengedarkan borang soal selidik kepada responden yang terdiri daripada usahawan
PKS di sekitar Melaka. Penulis juga turut mengadakan temubual dengan beberapa
orang responden. Untuk tujuan analisis faktor-faktor yang mempengaruhi kejayaan
usahawan PKS, penulis telah menggunakan Model Logistik. Tujuan penggunaan
model ini adalah untuk menguji pengaruh faktor-faktor yang telah dipilih dalam
menentukan kejayaan usahawan. Dalam kajiannya penulis telah melibatkan seramai
88 orang responden.
Hasil kajian penulis mendapati terdapat lapan faktor yang mempengaruhi
kejayaan usahawan tersebut. Faktor-faktor tersebut adalah seperti sifat-sifat usahawan,
pengaruh hubungan dengan pihak luar, pengaruh lokasi, pengaruh produk, pengaruh
pengalaman, pengaruh modal dan pengaruh globalisasi. Hasil analisis, penulis
105
mendapati antara kelapan-lapan faktor yang dikemukakan, didapati hanya faktor
modal yang memberikan pengaruhi positif yang signifikasi. Dengan itu penulis
berpendapat faktor modal menjadi faktor yang terpenting bagi seseorang usahawan itu
untuk mencapai kejayaan. Namun begitu, saiz modal tidak seharusnya dijadikan
ukuran dalam menentukan kejayaan usahawan. Ini kerana terdapat faktor lain yang
perlu dititikberatkan lagi. Terdapat juga usahawan yang bermula dengan modal yang
rendah mampu bertahan lebih lama berbanding usahawan yang bermula dengan modal
yang lebih tinggi. Pengurusan dalam perniagaan seharusnya berjalan secara konsisten
dan berterusan.
Mohd Hassan (2007) menjalankan kajian mengenai faktor-faktor yang
mempengaruhi kejayaan usahawan kredit mikro di Negeri Johor. Dalam kajiannya,
penulis menggunakan faktor kejayaan kritikal (Critical Success Factor-CSF) sebagai
elemen terpenting bagi mencapai kelebihan bersaing bagi firma-firma di dalam
industri sedia ada. CSF menunjukkan prestasi sama ada suatu perusahaan telah berjaya
dan tidak berjaya mencapai sasaran misi dan visi yang telah dibentuk sebelum
organisasi tersebut ditubuhkan. Menurut penulis, organisasi yang berjaya
mengenalpasti dan menggunakan CSF akan membentuk keunikan bagi membolehkan
mereka mencapai kelebihan bersaing. Penulis memberi tumpuan terhadap faktor-
faktor kejayaan kritikal perusahaan kecil yang mana mereka ini mendapat skim
pinjaman kredit mikro di Negeri Johor.
Untuk tujuan itu seramai 233 usahawan kecil di bawah skim kredit mikro
TEKUN telah dipilih sebagai responden. Kajian ini bertujuan mengenalpasti dua
elemen iaitu faktor kejayaan kritikal (CSF) dan faktor kejayaan utama (KSF) yang ada
pada seseorang usahawan kecil dalam perusahaan mereka. Faktor utama yang
106
membawa kepada kejayaan usahawan kecil juga dikenalpasti dan cadangan untuk
mempertingkatkannya juga dikemukakan oleh penulis. Kaedah pengumpulan data
yang dijalankan oleh penulis ialah melalui temubual dengan pegawai Yayasan Tekun
Nasional (YTN) yang terlibat serta kaedah penghantaran borang soal selidik kepada
responden yang telah berjaya memperolehi pinjaman kredit mikro TEKUN bagi
pinjaman kali kedua. Responden dipilih di sekitar Mersing, Kota Tinggi, Pontian,
Tebrau, Johor Bahru dan juga Gelang Patah. Hasil kajian penulis mendapati tiga faktor
kejayaan kritikal yang utama bagi usahawan TEKUN ialah kemahiran dalam
pengurusan, pengkhususan di dalam membuat kerja dan juga sikap tidak mudah
berputus asa dalam menghadapi cabaran perniagaan.
Syed Shah Alam, Mohd Fauzi & Nor Asiah (2010) telah mengkaji faktor
kejayaan usahawan wanita di wilayah Selatan (Melaka dan Johor) di Malaysia. Dalam
kajian ini, penyelidikan memberi tumpuan kepada usahawan wanita yang menjalankan
perniagaan berskala kecil di mana 199 orang responden telah menjawab daripada 500
borang soal selidik yang telah dihantar. Kajian penyelidikan telah mengenalpasti
beberapa faktor kejayaan yang dijadikan hipotesis kepada faktor kejayaan ini iaitu
sokongan dari keluarga, hubungan sosial yang kukuh, motivasi dalaman yang
mendorong dalam perniagaan dan teknologi maklumat dan komunikasi.
Hasil kajian mendapati sokongan dari keluarga, hubungan sosial yang kukuh,
motivasi dalaman yang mendorong dalam perniagaan mempunyai hubungan yang
signifikan kepada faktor kejayaan usahawan wanita ini manakala faktor teknologi
maklumat dan komunikasi tidak banyak mempengaruhi dalam kejayaan usahawan
wanita ini. Hasil kajian ini juga memberi maklumat bahawa pada masa lalu, wanita
jarang menceburi bidang perniagaan bukan kerana kekurangan minat tetapi kerana
107
kekurangan peluang. Hasil pengumpulan data mendapati, sebilangan besar responden
memilih untuk bekerja sendiri kerana mereka merasakan bahawa mereka tidak diberi
peluang yang cukup di tempat kerja mereka.
3.5 Lompang Kajian (Research Gap)
Secara umumnya, terdapat beberapa kajian terdahulu yang telah dijalankan
bagi mengenalpasti faktor kejayaan mahupun faktor kegagalan usahawan PKS di
Malaysia. Namun begitu, kajian-kajian tersebut lebih memfokuskan perniagaan mikro
dan kecil yang bukan berasaskan konsep inkubator. Hasnah, Norhafizah & Sanep
(2010) umpamanya, mengkaji faktor-faktor yang mempengaruhi kejayaan perniagaan
peruncitan Melayu di sekitar Hulu Langat, Selangor. Hasil kajian ini mendapati
bahawa faktor keyakinan diri adalah sangat signifikan dan mempengaruhi kejayaan
usahawan peruncitan tersebut. Kajian yang dijalankan oleh Sri Wahyuningsih (2007),
pula mendapati bahawa faktor utama yang mempengaruhi kejayaan usahawan PKS di
sekitar Melaka ialah faktor modal. Manakala faktor-faktor lain seperti sifat usahawan,
pengaruh hubungan dengan pihak luar, pengaruh lokasi, pengaruh produk, pengaruh
pengalaman dan pengaruh globalisasi tidak langsung mempengaruhi kejayaan
usahawan PKS di negeri tersebut. Begitu juga kajian yang dibuat oleh Mohd Hassan
(2007) yang memberi tumpuan kepada faktor yang mempengaruhi kejayaan usahawan
mikro di Johor, mendapati bahawa faktor-faktor seperti kemahiran dalam pengurusan,
pengkhususan dalam membuat kerja dan sikap yang tidak mudah putus asa merupakan
faktor yang signifikan dalam menentukan kejayaan usahawan di negeri tersebut.
Secara ringkasnya dapat dirumuskan bahawa kajian-kajian tersebut lebih
memfokuskan kepada faktor dalaman usahawan PKS itu sendiri seperti sikap,
108
kemahiran, minat dan pengetahuan pengusaha atau pemilik syarikat perniagaan.
Kajian yang berkaitan faktor luaran seperti peranan pihak kerajaan dan agensi,
sokongan pembiayaan, bantuan dan sokongan promosi dalam menentukan kejayaan
usahawan PKS dalam konteks Malaysia masih belum dilakukan.
Juga, tidak terdapat kajian yang menggabungkan faktor dalaman dan luaran
secara serentak dalam menentukan kejayaan perniagaan PKS. Walaupun terdapat
beberapa kajian tentang usahawan inkubator khususnya di Malaysia, tetapi skop
mereka terbatas kepada:
(1) Sofian (2006), menjalankan kajian tentang pengalaman Program Inkubator
sebagai pemangkin kepada pembangunan inkubator berteknologi tinggi di
Malaysia.
(2) Stephen & Sahar (2011) yang menilai pengaruh Program Inkubator pada
persekitaran keusahawanan yang berteraskan inovasi di Malaysia.
(3) Fararishah, David & Afreen (2012) yang menjalankan kajian untuk
mengenalpasti komponan asas dalam proses perniagaan inkubator ICT di
Malaysia.
Berdasarkan kepada tiga contoh kajian di atas, secara ringkasnya kajian-kajian
yang memfokuskan berkenaan Program Inkubator di Malaysia dijalankan secara
umum. Sebagai contohnya, fokus kajian adalah kepada inkubator sebagai pemangkin
kepada pembangunan inkubator yang berteknologi tinggi, pengaruh inkubator kepada
persekitaran keusahawanan dan mengenalpasti komponen asas dalam perniagaan
inkubator ICT. Justeru itu, dapat disimpulkan bahawa, sehingga kajian ini dijalankan,
masih belum terdapat satu kajian yang dijalankan untuk mengenalpasti faktor-faktor
109
kejayaan usahawan di bawah Program Inkubator dengan menggunakan peruntukan
kerajaan.
Merujuk kepada perbincangan di atas, terdapat beberapa lompang kajian yang
telah dikenalpasti. Pertama, kajian terdahulu berkenaan faktor kejayaan usahawan
PKS hanya menumpukan kepada faktor dalaman usahawan itu sendiri seperti faktor
motivasi, sikap, kemahiran dan pengetahuan pengusaha tanpa melihat kepada faktor
luaran seperti bantuan kerajaan dan agensi, sokongan pembiayaan dan promosi.
Kedua, kajian terdahulu berkenaan usahawan inkubator di Malaysia lebih
menumpukan kepada penggunaan teknologi, pengaruh persekitaran usahawan dan
peranan inkubator ICT. Namun, tidak terdapat kajian yang dijalankan untuk
mengenalpasti faktor-faktor kejayaan usahawan di bawah Program Inkubator dengan
menggunakan peruntukan kerajaan. Maka, kajian ini akan menggabungkan kedua-
kedua elemen ini dengan melihat peranan kerajaan dalam membangunkan usahawan
inkubator.
Kajian ini memfokuskan usahawan inkubator dengan mengambilkira pengaruh
faktor dalaman iaitu hubungan jaringan perniagaan dan tahap kemahiran dan latihan
usahawan itu sendiri serta faktor luaran iaitu pemasaran, akses kepada sumber
pembiayaan dan sokongan kerajaan dalam mempengaruhi kejayaan usahawan PKS
khususnya usahawan inkubator.
110
3.6 Kesimpulan
Ulasan di atas menunjukkan PKS telah berkembang dengan hebatnya di
kebanyakan negara maju dan membangun termasuklah Malaysia. Kalau dilihat dalam
konteks Malaysia sahaja, PKS menyumbang sebanyak 32% daripada Keluaran Dalam
Negeri Kasar (KDNK), 59% daripada guna tenaga dan 19% daripada eksport.
Berdasarkan kepada statistik terkini yang dikeluarkan oleh SME Corp Malaysia, PKS
merangkumi 99.2% daripada jumlah pertubuhan perniagaan di Malaysia atau
bersamaan dengan 548,267 perusahaan (Pelan Induk PKS 2012-2020).
Namun dalam melihat kepada perkembangan PKS yang semakin pesat di
Malaysia, ada beberapa cabaran yang perlu diambilkira untuk memastikan
perjalanannya berada pada landasan yang sepatutnya sehingga menjelang tahun 2020.
Penekanan untuk mengatasi cabaran haruslah diberi keutamaan supaya syarikat-
syarikat PKS di Malaysia ini boleh bersaing dengan syarikat-syarikat PKS di negara
membangun yang lain. Antara cabarannya ialah cabaran inovasi dan teknologi yang
kurang diberi fokus oleh PKS di Malaysia yang menganggap bahawa cabaran ini
adalah kurang penting dan boleh menyumbang kepada peningkatan kos operasi kepada
syarikat. Negara maju amat menekankan kepada aspek inovasi dan teknologi. Aspek
ini adalah merupakan fokus dan agenda utama kepada penghasilan produk termasuklah
kerja-kerja penyelidikan dan pembangunan.
Cabaran-cabaran kepada PKS seperti pembangunan modal insan, akses kepada
pembiayaan dan pasaran, persekitaran perundangan dan kawal selia, dan infrastruktur
haruslah dilihat kembali dalam memastikan PKS di Malaysia bergerak dengan lebih
cepat dan keluar ke pasaran antarabangsa untuk bersaing dengan syarikat PKS di
111
negara-negara membangun yang lain. Selain melihat aspek cabaran PKS di Malaysia,
pihak kerajaan juga perlu melihat kepada faktor dalaman PKS yang menyumbang
kepada perjalanan PKS itu sendiri dalam memastikan setiap syarikat PKS yang
ditubuhkan boleh berada lama atau kekal di pasaran. Faktor kejayaan dan kegagalan
PKS ini juga sebenarnya menjadi agenda utama yang perlu diberikan penekanan oleh
pihak kerajaan. Selain cabaran bersifat luaran, faktor dalaman seperti kejayaan dan
kegagalan syarikat PKS ini seharusnya menjadi cabaran kepada pihak kerajaan. Kalau
dilihat sepintas lalu kejayaan dan kegagalan syarikat PKS ini akan mengakibatkan
penurunan dan peningkatan peratusan kepada bilangan syarikat PKS di Malaysia dan
memberi impak yang besar kepada ekonomi.
Bab ini juga melihat kepada faktor kejayaan utama PKS di Malaysia yang
memfokuskan kepada kejayaan utama perniagaan mikro yang secara langsung
menyumbang kepada peratusan syarikat PKS di Malaysia. Tujuan utama penelitian
kepada faktor kejayaan utama ini adalah untuk melihat sama ada faktor-faktor ini
mempengaruhi kejayaan utama syarikat PKS di Malaysia. Hasil kajian ini akan
menjadi satu formula kepada pihak kerajaan dalam memastikan bahawa semua
syarikat PKS ini boleh kekal bertahan dalam pasaran dan seterusnya kekal
menyumbang kepada ekonomi Malaysia.
Bab seterusnya akan membincangkan secara terperinci berkaitan dengan latar
belakang PKS di Malaysia dan sejauh mana program pembangunan inkubator
perniagaan dijadikan sebagai alat untuk pembangunan PKS. Bab tiga juga akan
membawa contoh beberapa negara yang menjadikan Program Inkubator perniagaan
sebagai alat pembangunan PKS dan seterusnya menyumbang kepada ekonomi negara.
112
BAB 4
METODOLOGI KAJIAN
4.1 Pengenalan
Bab ini akan membincangkan metodologi kajian yang digunakan bagi
mencapai semua objektif kajian yang telah ditetapkan merangkumi rekabentuk kajian,
kerangka kajian serta kaedah penganalisaan data. Aspek yang dibincangkan termasuk
juga proses persampelan, kaedah kutipan data dan instrumen pengukuran.
Kaedah kajian yang dijalankan ini adalah menggunakan pendekatan kajian
secara kuantitatif yang merupakan satu kajian secara umumnya menggunakan analisis
statistik yang lebih bersifat objektif dan berorientasikan kepada hasil. Menurut John
W. Cresswell (2008), kajian kuantitatif adalah jenis penyelidikan pendidikan di mana
pengkaji memutuskan tentang apa yang hendak dikaji, bertanya soalan yang khusus,
mengecilkan skop soalan, mengumpul data yang boleh dikuantitatifkan daripada
responden, menganalisa data tersebut menggunakan statistik dan menjalankan inkuiri
dalam bentuk yang objektif dan tidak bias.
Dalam merekabentuk kaedah kajian ini, pengkaji menggunakan pendekatan
kajian non-intervensi untuk meramalkan perkaitan atau hubungan antara
pembolehubah. Kajian ini menggunakan instrumen soalselidik yang berfungsi sebagai
alat pengukur dan juga menjadi alat pengantaraan antara penyelidik dan peserta kajian.
Sebanyak 2,768 set borang soal selidik telah diedar kepada peserta atau responden
113
kajian dan kadar pemulangan borang ini kepada penyelidik adalah sebanyak 730 set
untuk dianalisis secara statistik.
4.2 Rekabentuk Kajian
Dalam kajian ini satu kerangka kajian telah dibangunkan bagi membantu
pengkaji menjalankan kajian dengan lebih teratur serta menunjukkan secara
keseluruhan tentang pembolehubah-pembolehubah yang telah dibentuk. Sebelum
kajian ini dijalankan pembentukan latar belakang kajian, skop dan objektif dan
pesrsoalan kajian telah dikenalpasti. Data-data yang berkaitan dengan kajian telah
dikumpulkan bagi memudahkan proses permulaan kepada kajian.
4.2.1 Rangka Kerja Penyelidikan
Rajah 4.1 di bawah menunjukkan rangka kerja penyelidikan kajian yang
dijalankan. Rekabentuk kajian ini dipecahkan kepada empat peringkat utama seperti
yang ditunjukkan dalam rajah 4.1. Peringkat pertama merupakan kajian awalan yang
digunakan untuk menyampaikan keseluruhan kajian yang merangkumi latar belakang
kajian, skop kajian dan objektif, definisi istilah, skop kajian dan organisasi kajian serta
persoalan kajian. Berdasarkan ini, penetapan objektif, skop, matlamat kajian,
penyataan masalah dan rekabentuk hipotesis merupakan proses yang kedua di dalam
kajian ini.
Proses membangunkan objektif kajian berdasarkan kepada hasil maklumat
daripada kajian literatur yang telah dijalankan. Dalam proses membangunkan objektif,
skop dan matlamat kajian, pengkaji juga membuat beberapa pengumpulan maklumat
awal berkaitan fokus kajian yang akan dijalankan seperti menjalankan temubual
114
bersama usahawan lepasan GIATMARA serta pihak Bahagian Pembangunan
Usahawan MARA. Sehubungan dengan ini, maklumat yang dikumpulkan juga
menjadi sumber utama atau gambaran awal di bahagian penyataan masalah kajian.
Peringkat kedua merupakan kajian literatur atau sorotan kajian berkaitan
dengan tajuk kajian yang diselidik. Menurut Amani Dahaman (2011), kajian literatur
atau kajian sorotan merupakan ulasan maklumat yang diperolehi daripada jurnal, buku,
prosiding dan penyelidikan-penyelidikan lepas atau tesis sebagai rujukan bagi
merangka sesuatu penyelidikan terbaru. Kajian literatur juga bertujuan untuk
mengenalpasti dan membangunkan pembolehubah-pembolehubah yang penting dalam
sesuatu persoalan kajian.
Menurut Wiersma (1991), kajian literatur menjadi sangat penting dan berguna
kepada penyelidik kerana beberapa sebab iaitu:
a. Memaklumkan kepada penyelidik tentang penyelidikan yang telah
dilaksanakan dalam bidang yang sedang dikaji.
b. Mendapatkan rekabentuk penyelidikan serta prosedur-prosedur metodologikal
yang boleh digunakan untuk kajian.
c. Mendapatkan pandangan tentang modifikasi yang boleh dibuat bagi
mengelakkan masalah yang tidak dijangkakan.
d. Mendapatkan latarbelakang bagi membuat interpretasi ke atas hasil kepada
kajian.
115
Peringkat 1: Latarbelakang Kajian
Kajian Awalan
Skop Kajian
Objektif Kajian dan Persoalan Kajian
Peringkat 2:
Kajian Literatur Kajian Literatur
Faktor Kejayaan
Faktor Akses Faktor Faktor Faktor Tahap

Faktor
Kepada Jaringan Sokongan Pendidikan &
Pemasaran
Pembiayaan Perniagaan Kerajaan Latihan
Peringkat 3:
Pembentukan Pembentukan Borang Soal Selidik
Borang Soal
Selidik
Kajian Rintis
Pengumpulan Data
Peringkat 4:
Penemuan Hasil Analisis Data
Kajian dan
Rumusan
Keputusan Analisis
Pembincangan
Kesimpulan dan Cadangan
Rajah 4.1: Rangka Kerja Penyelidikan
116
Berdasarkan kajian literatur yang dilakukan, terdapat lima faktor kejayaan
yang dijadikan sebagai pembolehubah utama dan untuk menguatkan lagi perletakan
pembolehubah-pembolehubah ini, penyelidik menjadikan kajian sorotan sebagai
rujukan utama dalam menyokong kepada kesemua pembolehubah yang telah dibentuk.
Peringkat ketiga merupakan pembinaan borang soal soal selidik iaitu setelah
melalui dua peringkat pembentukan kajian. Kaedah soal selidik ini boleh dikatakan
salah satu kaedah pengumpulan data paling popular dalam kajian tinjauan.
Pembentukan soalan soal selidik ini menggunakan ukuran dalam bentuk skala Likert
(1 hingga 5) bermula dengan 1 mewakili sangat tidak setuju; 2 mewakili tidak setuju;
3 mewakili kurang setuju; 4 mewakili setuju dan 5 mewakili sangat setuju.
Pembentukan soalan soal selidik ini dibahagikan kepada empat bahagian iaitu bermula
dengan bahagian A: latarbelakang responden; bahagian B: maklumat perniagaan;
bahagian C: faktor kejayaan usahawan dan bahagian D: pandangan dan cadangan.
Proses seterusnya dalam aliran kajian ini adalah perlaksanaan kajian atau
tinjauan rintis yang merupakan jenis penyelidikan yang berskala kecil sebelum kajian
sebenar dijalankan. Menurut Mohamad Najib (1999), kajian rintis yang dijalankan
bertujuan untuk menentukan ciri-ciri soalan yang perlu diubahsuai atau dikekalkan.
Kajian rintis ini juga dijalankan dengan tujuan untuk menguji kefahaman responden
terhadap struktur ayat dalam item soalan serta meninjau masalah yang akan timbul
sebenar kajian sebenar dijalankan. Bagi penyelidikan ini, kajian rintis dijalankan
kepada 31 usahawan mikro yang menjalankan perniagaan di sekitar negeri Kedah
dengan mengedarkan sebanyak 50 borang soal selidik. Sebanyak 31 borang soal
selidik telah dikembalikan kepada penyelidik melalui kajian rintis yang dijalankan.
117
Setelah meneliti borang soal selidik secara menyeluruh, terdapat beberapa
perubahan struktur ayat yang telah diubahsuai bagi menepati kehendak dan kefahaman
responden. Kajian sebenar telah dijalankan dengan mengedarkan borang soal selidik
kepada 2,768 orang usahawan di seluruh Malaysia. Semua responden ini merupakan
usahawan lepasan GIATMARA yang menjalankan perniagaan di dalam kategori
mikro dan telah melalui program khas inkubator anjuran GIATMARA. Kadar
pulangan borang soal selidik yang telah dihantar adalah sebanyak 26 peratus atau
mewakili 730 responden dari seluruh Malaysia.
Borang soal selidik yang diterima ini dijadikan sebagai data primer kajian
sebelum melalui proses analisis. Ini kerana pengkaji hanya menggunakan satu kaedah
kutipan data sahaja dalam menjalankan penyelidikan ini iaitu melalui pengedaran
borang soal selidik. Proses pengumpulan data ini mengambil masa hampir empat bulan
disebabkan oleh fokus kajian ini adalah meliputi seluruh Malaysia dan tidak tertumpu
kepada sesuatu kawasan atau negeri. Ini disebabkan pengkaji ingin mendapatkan data
yang menyeluruh dari usahawan untuk dikumpul dan dianalisa secara komprehensif.
Peringkat keempat adalah penemuan hasil kajian dan rumusan kajian yang
telah dijalankan. Pada peringkat ini, penemuan kajian dijelaskan dengan lebih
terperinci bagi menjawab setiap objektif kajian yang telah ditetapkan. Data yang
diperolehi pada peringkat ini dikumpulkan dan dianalisa dengan menggunakan
perisian “Statistical Package for Social Sciences” (SPSS) versi 20.0. Analisa data
secara deskriptif dibuat bagi tujuan pengumpulan, penyusunan dan persembahan data
dengan melihat kepada taburan frekuansi bertujuan mengukur kecenderungan tengah
iaitu bagi mendapatkan niai min. Analisa bagi mengukur serakan juga telah dilakukan
bagi mendapatkan sisihan piawai. Jadual kekerapan dan peratusan juga digunakan bagi
118
melihat maklumat berkaitan dengan profil peribadi dan maklumat perniagaan
usahawan atau responden. Bagi mengukur hubungan antara pembolehubah, pengkaji
telah membuat analisa statistik inferensi.
Setelah melalui proses analisa secara keseluruhan, huraian penyelidikan ini
tertumpu kepada bab 8 iaitu peringkat kesimpulan dan cadangan. Hasil daripada
dapatan analisis kajian ini akan dirumuskan dan disimpulkan kepada satu keputusan
akhir kajian. Pengkaji juga akan memberi pandangan dan cadangan pada bab akhir
penulisan setelah semua hasil kajian memenuhi objektif yang telah ditetapkan.
Cadangan kajian pada masa akan datang termasuklah sumbangan kajian dan limitasi
kajian akan dibincangkan pada bab akhir penulisan laporan kajian.
4.2.2 Rangka Kerja Konseptual
Rangka kerja konseptual telah dibentuk untuk menunjukkan dengan lebih jelas
hubungan antara pembolehubah dalam kajian. Merujuk kepada Rajah 4.2,
menunjukkan gambaran keseluruhan hubungan antara pembolehubah yang telah
dibentuk. Bermula daripada pecahan dimensi pemberdayaan yang merangkumi sosial,
ekonomi, politik dan psikologi dan berakhir kepada lima faktor kejayaan yang telah
dibentuk dalam kajian. Menurut Scheyvens (1999), dimensi ekonomi merujuk kepada
sejauh mana masyarakat atau komuniti tempatan diberi kuasa ekonomi untuk
mempertimbangkan manfaat fiskal jangka panjang dari segi kelebihan ekonomi secara
langsung dan tidak langsung. Pemberdayaan ekonomi bertujuan untuk mengurangkan
kadar kemiskinan, meningkatkan kualiti hidup serta mencapai beberapa matlamat
makro-ekonomi seperti fungsi kestabilan, pengagihan pendapatan, mengurangkan
119
pengangguran, mengurangkan kadar inflasi berorientasikan penjanaan pekerjaan
khususnya di kawasan luar bandar (Bambale, 2011; Adogambhe, 2007).
Dimensi pemberdayaan sosial pula merujuk kepada keadaan di mana
perpaduan sosial, intergriti diiktiraf dan diperkukuhkan. Ia melibatkan kewujudan
kumpulan-kumpulan masyarakat yang bersatu padu dan dengan erti kata lain,
pengukuhan dan pemeliharaan tradisi budaya dan pemuliharaan sumber asli boleh
meningkatkan pemberdayaan sosial komuniti tempatan. Secara umumnya,
pemberdayaan sosial dapat dicapai apabila komuniti dapat mengekalkan atau
memperbaiki keseimbangan dalam kalangan komuniti (Scheyvens, 1999).
Pemberdayaan psikologi akan muncul apabila ahli dalam kalangan komuniti
mempunyai keyakinan diri terhadap tradisi budaya mereka dan nilai-nilai yang
terdapat pada alam semula jadi serta optimis mengenai masa depan mereka
(Scheyvens, 1999). Manakala pemberdayaan yang terakhir dalam kerangka ini adalah
pemberdayaan politik. Ia merujuk kepada keadaan apabila kuasa politik memberi
peluang kepada masyarakat tempatan atau orang ramai untuk menyuarakan pendapat
mereka dalam proses membuat keputusan ke atas pembangunan dan perlaksanaan
(Scheyvens, 1999: Timothy, 2007).
Merujuk kepada rajah 4.2, kerangka konseptual kajian, fokus utama di dalam
kajian ini adalah berdasarkan kepada teori pemberdayaan ekonomi. Proses seterusnya
teori ini akan dikembangkan kepada program keusahawanan, Perusahaan Kecil dan
Sederhana (PKS) atau Program Inkubator sebelum melalui lima faktor kejayaan yang
telah dibentuk iaitu merangkumi faktor akses kepada pembiayan, faktor pemasaran,
jaringan perniagan, sokongan kerajaan dan faktor tahap pendidikan dan latihan.
120
Teori Pemberdayaan
Pemberdayaan
Sosial Ekonomi Psikologi Politik
Keusahawanan
PKS/Inkubator
Faktor Kejayaan
Akses Faktor Jaringan Sokongan Tahap

Kepada Pendidikan
Pemasaran Perniagaan Kerajaan
Pembiayaan & Latihan
Rajah 4.2: Kerangka Konseptual Kajian
121
4.3 Kerangka Teori
Rajah 4.3 menunjukkan kerangka teori kajian ini berdasarkan dua
pembolehubah utama yang dibentuk iaitu merangkumi pembolehubah bersandar yang
mengambilkira elemen utama dalam mengukur prestasi usahawan iaitu pendapatan
tahunan manakala pembolehubah tidak bersandar ialah kelima-lima faktor kejayaan
yang telah ditetapkan iaitu faktor pemasaran, akses kepada pembiayaan, tahap
pendidikan dan latihan, jaringan perniagaan dan sokongan kerajaan. Secara
rasionalnya, perletakan elemen utama dalam mengukur prestasi usahawan iaitu
pendapatan tahunan adalah berdasarkan kepada pengertian dan tafsiran PKS itu
sendiri.
Dari sudut pengukuran prestasi usahawan berdasarkan kepada pendapatan
tahunan, beberapa kajian telah dijalankan termasuklah kajian oleh Brown, Shona,
Eisenhardt & Kathleen (1995) yang mengukur prestasi perniagaan berdasarkan kepada
jualan, keuntungan dan syer market. Begitu juga Stranger (1998) menggunakan
pendapatan tahunan sebagai ukuran prestasi yang senang difahami oleh responden.
Knowles & White, (1995) mendapati hasil dan keuntungan adalah dua faktor yang
mengembangkan perniagaan kecil di mana hasil yang dimaksudkan adalah jumlah
tunai yang diterima dari pendapatan tahunan. Kesimpulannya, pengukuran prestasi
usahawan berdasarkan kepada pendapatan tahunan bukanlah suatu perkara baru dalam
penyelidikan yang berlandaskan kepada penentuan prestasi sesebuah perniagaan
mikro dan kecil. Di Malaysia sebagai contohnya, pihak kerajaan juga menggunakan
alat pengukuran yang sama iaitu kadar pendapatan berdasarkan jualan tahunan dalam
pembahagian kategori syarikat PKS seperti mikro, kecil, sederhana dan besar.
Walaupun ukuran ini dijadikan sebagai alat pengukuran kepada takrifan kepada PKS
122
di sesebuah negara, namun ia juga boleh dijadikan sebagai ukuran untuk melihat
prestasi usahawan PKS.
Setiap pembolehubah tidak bersandar dibentuk berdasarkan pengumpulan
maklumat menggunakan data sekunder iaitu melalui pembacaan jurnal-jurnal daripada
kajian-kajian lepas yang telah menjalankan kajian berdasarkan faktor-faktor kejayaan
usahawan PKS di seluruh dunia. Faktor-faktor ini juga dibentuk dengan
mengambilkira kesesuaian soalan kepada bakal responden yang akan menjawab
kepada setiap soalan ini. Perbincangan secara ringkas kepada lima faktor yang
mempengaruhi kejayaan perniagaan ini akan dihuraikan pada perenggan seterusnya.
FAKTOR
KEJAYAAN
FAKTOR PEMASARAN
AKSES KEPADA
PRESTASI
PEMBIAYAAN
USAHAWAN
PENDAPATAN JARINGAN PERNIAGAAN

TAHUNAN
TAHAP PENDIDIKAN DAN

LATIHAN
SOKONGAN KERAJAAN
Rajah 4.3: Kerangka Teori Kajian
123
4.4 Pengukuran kepada Faktor Kejayaan Utama Usahawan Mikro
Pelbagai item digunakan bagi tujuan mengukur beberapa pembolehubah dan
pemilihan pelbagai item sebagai pengukuran adalah berdasarkan kepada sorotan
literatur. Menurut Nunnaly (1978) pelbagai item untuk setiap pembolehubah utama
dipilih bagi tujuan penilaian yang menyeluruh dan supaya tidak menggunkan item
tunggal sebagai pengukuran.
Berdasarkan sorotan kajian, pengkaji membahagikan lima faktor utama
berkaitan dengan kejayaan sesebuah perniagaan mikro yang merangkumi faktor
pemasaran, akses kepada pembiayaan, tahap pendidikan dan latihan, jaringan
perniagaan dan sokongan kerajaan. Setiap huraian kepada faktor-faktor dinyatakan
beberapa item pengukuran yang digunakan dengan merujuk kepada sumber-sumber
terdahulu.
4.4.1 Faktor Pemasaran
Faktor ini memainkan peranan yang penting dalam dunia perniagaan kita hari
ini dan ia juga menjadi antara faktor utama kepada kejayaan sesebuah perniagaan.
Ringkasan pengukuran kepada pembolehubah di bawah adalah berdasarkan kepada
sumber-sumber terdahulu kepada faktor ini (Jadual 4.1).
124
Jadual 4.1: Ringkasan Pengukuran Faktor Pemasaran dari Sumber-sumber terdahulu
Pembolehubah Item Sumber
Faktor Aktiviti jualan, promosi Chartered Institutes of Marketing (2009), Mc
Pemasaran jualan dan pengiklanan Carthy (1964), Gerson (1993), Mihelis et. Al.,
Kepuasan pelanggan 2001, Emrah (2010), Alli et al., (1991), Dawes
Lokasi perniagaan (1999), Hanink (1997), Nelson (1958), Nurul
Saiz pasaran (2004), Russell (2008), Gerald (1997),
Robbert (1997), Kenneth, E. Clow & Donal
(2010), Adrian (2004), George (1998), Beri
(2006), Faitira, Edison & Kudakwashe
(2012).
4.4.2 Akses Kepada Pembiayaan
Faktor ini secara umumnya merupakan faktor penggalak kepada
perkembangan sesebuah perniagaan. Menurut Gnyawali & Fogel (1994), dalam
kebanyakan negara membangun dan negara-negara yang ekonominya pesat
membangun, akses kepada pembiayaan bagi perniagaan yang berstatus mikro amatlah
terhad. Mereka tidak mempunyai akses kepada institusi kewangan dan tidak boleh
mendapat bantuan kewangan jika mereka kekurangan pengalaman perniagaan terlebih
dahulu. Ringkasan pengukuran kepada pembolehubah di bawah adalah berdasarkan
kepada sumber-sumber terdahulu kepada faktor ini (Jadual 4.2).
125
Jadual 4.2: Ringkasan Pengukuran faktor Akses kepada Pembiayaan dari Sumber-
sumber terdahulu
Akses kepada Modal Aidis & Adachi (2005), Van Auken et. Al,
Pembiayaan Sumber pembiayaan (1989), Berger & Udell (1998) Suruhanjaya
Akses kepada modal Eropah, (2005), Boocock & Wahab (2001),
Modal perniagaan Mulhem (1995), Sentilhes & Nilforoushan
Jualan tahunan (2003), Beyene (2002), Jarris (2000), Indarti
Syarat pembiayaan & Langenberg (2004), Monk (2000), Fogel
(2001), Mambula (2002) & Base (2003).
4.4.3 Tahap Pendidikan dan Latihan
Tahap pendidikan dan latihan juga memainkan peranan penting dalam
menentukan kejayaan sesebuah perniagaan yang berskala kecil dan mikro. Jadual di
bawah merupakan ringkasan pengukuran kepada pembolehubah berdasarkan kepada
sumber-sumber terdahulu kepada faktor ini (Jadual 4.3).
Jadual 4.3: Ringkasan Pengukuran Faktor Tahap Pendidikan dan Latihan dari
Sumber-sumber terdahulu

Tahap Tahap pendidikan Meng & Liang (1996), Rogerson (2001),
Pendidikan Tahap latihan Martinez, Mora & Vila (2007), Kunene
dan Latihan Pengetahuan & (2008), Global Entrepreneurial Monitor
kemahiran pengurusan Report (2005), Global Education Initiative
Latarbelakang (2009),
pendidikan
Latihan keusahawanan
126
4.4.4 Jaringan Perniagaan
Jaringan perniagaan juga memainkan peranan yang penting dalam membuat
keputusan perniagaan contohnya dalam pelaburan dan menjalinkan usaha sama antara
dua entiti perniagaan yang melibatkan modal. Jalinan hubungan ini juga adalah sebagai
perancangan jangka panjang organisasi dalam mengekalkan kejayaan dan adalah amat
penting bagi sesebuah firma perniagaan memahami peranan jaringan perniagaan
dalam mempengaruhi prestasi perniagaan terutama dalam perniagaan kecil dan
sederhana. Jadual di bawah merupakan ringkasan pengukuran kepada pembolehubah
berdasarkan kepada sumber-sumber terdahulu kepada faktor ini (Jadual 4.4).
Jadual 4.4: Ringkasan Pengukuran Faktor Jaringan Perniagaan dari Sumber-sumber

terdahulu
Jaringan Hubungan dengan Larson (1992), Baker (1994), Holmlund &
Perniagaan pelanggan Tornroos (1997), Dollinger (1995), Aldrich et.
Hubungan dengan Al., (1989), Rosdi (2002), SM Faisal (2014),
pembekal Farinda et. Al., (2009), Abdul Ghani et. Al.,
hubungan dengan bank (2009), Saleh Ndubisi (2006), Oliver (2010).
Hubungan dengan
kerajaan
Hubungan dengan
persatuan perniagaan
Hubungan dengan badan
profesional
Hubungan dengan
pesaing/usahawan lain
127
4.4.5 Sokongan Kerajaan
Sokongan kerajaan kepada usahawan adalah sangat penting bagi
menggalakkan pembangunan keusahawanan dan menjamin kejayaan perniagaan PKS
pada masa depan. Ia mampu menyumbang kepada keupayaan yang lebih besar
terhadap kejayaan keusahawanan. Jadual di bawah merupakan ringkasan pengukuran
kepada pembolehubah berdasarkan kepada sumber-sumber terdahulu kepada faktor ini
(Jadual 4.5).
Jadual 4.5: Ringkasan Pengukuran Faktor Sokongan Kerajaan dari Sumber-sumber

terdahulu
Sokongan Bantuan kewangan Yusuf (1995), Sarder et.al., (1997),
Kerajaan Bimbingan dan latihan Khairuddin (2007), Dana (2001), Abdullah
Khidmat nasihat (1999), Laporan PKS (2009), Berger & Udell
Pemasaran dan (1998), Beck & Demirguc-Kunt (2006), Torre
penyelidikan pasaran et. Al (2010), Abdullah & Manan (2009),
Sokongan infrastruktur Jasman & Agnes (2012), Pelan PKS
(2012/2020), Fariza (2012)
4.5 Responden
Jadual 4.6 menunjukkan taburan peserta Program Inkubator GIATMARA
mengikut tahun ia dijalankan bermula dari tahun 2011 sehingga tahun 2014 manakala
Jadual 4. pula menunjukkan pecahan bilangan peserta program mengikut negeri yang
menjadikan jumlah keseluruhan peserta kepada 5,437 orang.
128
Jadual 4.6: Pecahan Taburan Peserta Program mengikut Tahun
Tahun Program Bilangan Peratus

Bil
Dijalankan Usahawan (%)
1 2011 968 17.8
2 2012 1,727 31.8
3 2013 1,538 28.3
4 2014 1,204 22.1
Jumlah 5,437 100.0
Pada tahun 2012, bilangan peserta program ini adalah paling tinggi dengan
jumlah peserta atau usahawan seramai 1,727 orang atau mewakili 31.8 peratus dengan
diikuti oleh bilangan peserta pada tahun 2013 iaitu seramai 1,538 orang atau mewakili
28.3 peratus. Pada tahun 2014 bilangan peserta menurun kepada 1,204 orang atau
mewakili 22.1 peratus dan 968 orang peserta atau mewakili 17.8 peratus pada tahun
2011. Penambahan dan pengurangan bilangan peserta mengikut tahun ini adalah
berdasarkan kepada jumlah peruntukan tahunan program yang diberikan oleh pihak
kerajaan dalam menjayakan program ini.
Jadual 4.7: Pecahan Usahawan yang menjalankan Perniagaan mengikut Negeri
Lokasi Menjalankan Perniagaan Mengikut

Bil Bilangan Usahawan
Negeri
1 Johor 537
2 Kedah 416
3 Kelantan 379
4 Melaka 252
5 Negeri Sembilan 248
6 Pahang 382
7 Perak 471
8 Perlis 116
9 Pulau Pinang 336
10 Sabah 581
11 Sarawak 549
12 Selangor 538
13 Terengganu 333
14 W.P. Kuala Lumpur 318
Jumlah 5,437
129
Jumlah usahawan yang melalui Program Inkubator GIATMARA ini secara
keseluruhannya berjumlah 5,437 orang dengan jangkamasa program yang berjalan
selama 4 tahun iaitu dari tahun 2011 hingga ke tahun 2014. Bagi negeri-negeri seperti
Terengganu dan Sarawak, aktiviti perniagaan yang dijalankan lebih tertumpu kepada
“hard skill” seperti bidang kimpalan manakala negeri-negeri seperti Kuala Lumpur
dan Selangor lebih tertumpu kepada bidang perniagaan secara “soft skill” seperti
kecantikan dan SPA.
Semakan kepada data usahawan Program Inkubator bersama Pegawai
Pembangunan Usahawan di peringkat negeri pada peringkat awal menunjukkan
bahawa hanya terdapat 2,768 maklumat lengkap profil usahawan. Maklumat-
maklumat yang berkaitan dengan alamat dan jenis perniagaan yang dijalankan oleh
bekas peserta Program Inkubator GIATMARA tersebut amat diperlukan bagi
memudahkan urusan pengedaran borang soal selidik. Setelah pengemaskinian
maklumat daripada Pegawai Pembangunan Usahawan ini dipastikan lengkap, pengkaji
menghantar borang soalselidik kepada kesemua 2,768 peserta tersebut dengan
menganggap populasi berjumlah 2,768 sahaja. Berdasarkan kepada Jadual 4.8,
daripada jumlah keseluruhan borang soal selidik yang dihantar, hanya 730 borang yang
telah dikembalikan. Jadual di bawah menunjukkan peratusan bilangan soal selidik
yang diterima mengikut negeri juga dimasukkan berdasarkan kepada bilangan
populasi mengikut pecahan negeri.
130
Jadual 4.8: Pecahan Saiz Populasi Mengikut Negeri
Peratus
Populasi Bilangan Respon
Populasi Peserta
Bil Negeri Mengikut yang Diterima
Ikut Negeri
Negeri Mengikut Negeri
(%)
1 Johor 280 10.1 91
2 Kedah 220 7.9 90
3 Kelantan 170 6.1 58
4 Melaka 140 5.1 49
5 Negeri Sembilan 138 5.0 40
6 Pahang 217 7.8 22
7 Perak 236 8.5 81
8 Perlis 62 2.2 51
9 Pulau Pinang 172 6.2 63
10 Sabah 231 8.3 34
11 Sarawak 248 9.0 67
12 Selangor 277 10.0 40
13 Terengganu 189 6.8 27
14 W.P. Kuala Lumpur 188 6.8 17
Jumlah 2,768 100.0 730
Berdasarkan jadual di atas, jumlah keseluruhan saiz populasi mengikut negeri
adalah seramai 2,768 orang usahawan yang menjalankan perniagaan dalam kategori
mikro. Pecahan usahawan ini adalah mengikut negeri iaitu Johor seramai 280, Kedah
(220), Kelantan (170), Melaka (140), Negeri Sembilan (138), Pahang (217), Perak
(236), Perlis (62), Pulau Pinang (172), Sabah (231), Sarawak (248), Selangor (277),
Terengganu (189) dan Wilayah Persekutuan adalah seramai 188.
Jumlah borang soal selidik lengkap yang diterima sebanyak 730 tersebut
mencukupi keperluan persempelan yang diperlukan. Krejcie & Morgan (1970)
menetapkan apabila saiz populasi adalah 2,800, jumlah sampel yang diperlukan
hanyalah 338. Merujuk kepada sampel kajian yang diterima iaitu sebanyak 730 adalah
melebihi jumlah sampel yang disarankan.

131
Berdasarkan Jadual 4.8 di atas, sampel tersebut merangkumi negeri Johor
seramai 91 responden, Kedah seramai 90 responden; Kelantan seramai 58 responden;
Melaka 49 responden; Negeri Sembilan seramai 40 responden; Pahang seramai 22
responden; Perak seramai 81 responden; Perlis seramai 51 responden; Pulau Pinang
seramai 63 responden; Sabah seramai 34 responden; Sarawak seramai 67 responden;
Selangor seramai 40 responden; Terengganu seramai 27 responden manakala Wilayah
Persekutuan seramai 17 responden.
Kadar pulangan borang soal selidik yang telah dihantar kepada responden
adalah sebanyak 730 unit daripada keseluruhan populasi seramai 2,768 menunjukkan
bahawa kadar pulangan borang soal selidik ini adalah sebanyak 26% daripada
pengedaran keseluruhan borang. Mengikut Maznah & Mohd Noor (2010) kadar
pulangan borang soal selidik di Malaysia adalah sekitar 15 - 30% berdasarkan kajian-
kajian lepas. Ini memadai selaras dengan pandangan Krejcie dan Morgan (1970) yang
menyarankan saiz sampel seramai 338 sahaja untuk populasi seramai 2,800.
4.6 Kaedah Pengumpulan Data
Kaedah pengumpulan data bagi kajian ini adalah melalui data primer berbentuk
soalan. Menurut Gillham (2000), terdapat beberapa sebab mengapa borang soal selidik
menjadi pilihan kebanyakan pengkaji, antaranya adalah:-
i. kos membina borang soal selidik yang murah dan masa yang
diperuntukkan singkat.
ii. pengkaji boleh menperolehi data atau maklumat dari jumlah responden
yang lebih ramai dan cepat.
132
iii. responden boleh memilih tempat dan masa yang mereka mahukan bagi
melengkapkan borang soal selidik yang diberikan.
iv. soalan tertutup lebih mudah kerana keseragaman jawapan responden dan
ia lebih mudah untuk dianalisa.
v. kemungkinan wujud responden tiada nama, pengkaji boleh mengenal pasti
responden yang tiada nama itu dengan mengenal pasti kepada siapa
pengkaji menghantar borang soal selidiknya.
Bagi kajian ini, borang soal selidik diedarkan kepada responden melalui
Pegawai Pembangunan Usahawan di setiap negeri dan semua pegawai ini akan
mengedarkan borang ini kepada setiap Pengurus Pusat GIATMARA di setiap
Parlimen mengikut senarai nama yang ada dan memastikan ia sampai kepada
responden. Kaedah ini akan menjadi lebih mudah kerana Pusat GIATMARA berada
di setiap Parlimen seluruh Malaysia.
4.7 Instrumen Pengukuran
Borang soal selidik yang diedarkan ini terbahagi kepada empat bahagian iaitu
maklumat latarbelakang responden yang terletak di bahagian A, bahagian B adalah
maklumat perniagaan, bahagian C adalah faktor kejayaan dan bahagian D adalah
cadangan dan pandangan. Pecahan maklumat soalan adalah seperti berikut:
133
Jadual 4.9: Pecahan Maklumat Borang Soal Selidik
Bahagian Kandungan Bil. Soalan
A Latarbelakang Responden 8
B Maklumat Perniagaan 10
C Faktor Kejayaan Usahawan 44
D Pandangan dan Cadangan 1

Sumber: Borang Soal Selidik Kajian
Bahagian A: Latar Belakang Responden
Bahagian A memuatkan soalan berkaitan dengan latar belakang responden.
Bahagian ini mengandungi 8 soalan berkaitan dengan demografi dan soalan asas
berkaitan responden iaitu jantina, umur, status perkahwinan, kelulusan akademik,
tahun memulakan perniagaan, negeri tempat menjalankan perniagaan, pengalaman
dalam latihan keusahawanan dan kursus kemahiran sewaktu berada di GIATMARA.
Bagi soalan nombor 1 hingga 4 responden dikehendaki menjawab soalan
berkaitan dengan demografi kerana maklumat ini adalah penting bagi pengkaji untuk
mengetahui umur semasa dan kelulusan akademik responden. Sehubungan dengan ini
juga pengkaji memfokuskan kepada soalan asas berkaitan dengan perniagaan
responden seperti tahun memulakan perniagaan dan negeri tempat berniaga.
Hubung kait antara perniagaan yang dijalankan oleh respoden dengan kursus
kemahiran serta kursus asas keusahawanan juga ditanya pada soalan nombor 5 hingga
8. Soalan ini adalah perlu bagi pengkaji kerana dalam merangka kajian ini, diandaikan
perniagaan yang telah dijalankan oleh responden berkait dengan kursus kemahiran
yang diceburi sewaktu di GIATMARA. Ini kerana ada segelintir usahawan ini
134
menceburi bidang perniagaan yang bukan dalam kategori yang sama sewaktu
mengambil kursus kemahiran di GIATMARA.
Bahagian B: Maklumat Perniagaan Responden
Bahagian B mengandungi 11 soalan yang memerlukan responden menjawab
berkaitan dengan maklumat perniagaan yang dijalankan. Soalan-soalan ini
merangkumi jenis perniagaan, bentuk premis perniagaan, status milikan premis
perniagaan, lokasi atau kawasan perniagaan, jumlah tahun menjalankan perniagaan,
umur responden semasa menjalankan perniagaan, jumlah pekerja tetap dan sambilan,
modal ketika memulakan perniagaan, sumber modal perniagaan, jualan tahunan,
sektor dan aktiviti perniagaan yang dijalankan.
Soalan 1 hingga 4 memerlukan responden atau usahawan menjawab berkaitan
dengan jenis perniagaan hinggalah kepada lokasi tempat responden menjalankan
perniagaan. Maklumat bagi soalan ini adalah penting dalam mengklasifikasikan jenis
milikan perniagaan kerana bagi kategori perniagaan mikro kebanyakan milikan jenis
perniagaan adalah bertaraf syarikat enterprise. Seterusnya, maklumat tentang bentuk
premis perniagaan yang dijalankan, status milikan premis dan lokasi perniagaan juga
adalah diperlukan sebagai maklumat tambahan dalam menyokong kepada soalan
nombor 1 berkaitan dengan jenis milikan perniagaan. Ini kerana melalui direktori yang
disimpan oleh Pegawai Pembangunan Usahawan GIATMARA pada setiap negeri
menunjukkan bahawa kebanyakan responden yang menjalankan perniagaan rata-rata
berada di sekitar kawasan kampung atau pekan-pekan kecil selari dengan lokasi Pusat
latihan GIATMARA yang berada di kawasan luar bandar.
135
Responden juga dikehendaki menjawab jumlah tahun menjalankan perniagaan
dengan meletakkan empat kotak yang menkehendaki responden menjawab mengikut
minimum satu tahun dan kebawah dan maksimum sehingga empat tahun. ini kerana
peserta atau usahawan yang dilahirkan di dalam program ini bermula dari tahun 2011
hingga 2015. Sehubungan dengan ini juga dalam mendapatkan maklumat berkaitan
tahun menjalankan perniagaan, umur responden juga diambilkira pada bahagian B
iaitu umur semasa menjalankan perniagaan. Skala pengukuran bagi soalan ini adalah
pada umur minimum 20 tahun ke bawah dan maksimum pada 51 tahun ke atas.
Soalan nombor 7 pula meminta responden memberi maklum balas bilangan
pekerja yang dibahagikan kepada dua soalan iaitu pekerja tetap dan sambilan.
Sekiranya responden memberi jawapan ya, maka mereka dikehendaki meletakkan
jumlah pekerja yang dimiliki sama ada secara sambilan atau tetap. Soalan nombor 8
hingga 10 lebih berfokuskan kepada mendapatkan maklumat berkaitan dengan modal
perniagaan iaitu jumlah yang dibelanjakan sewaktu menjalankan perniagaan, sumber
modal diperolehi dan jumlah jualan tahunan yang diperolehi setahun dalam
menjalankan perniagaan.
Semua maklumat ini adalah penting dalam membuat rumusan nanti kerana
dalam menjalankan program pembangunan usahawan bagi GIATMARA, sumber
modal dan modal mula sewaktu menjalankan perniagaan adalah diperlukan ketika
memohon bajet pembiayaan setiap tahun dengan disertakan dengan data keputusan
(outcome) sebagai pengukuran kejayaan. Sektor dan aktiviti perniagaan juga
diletakkan pada soalan terakhir bahagian ini dan dikategorikan kepada empat
sektor iaitu peruncit/perdagangan, pemborong, pembuatan dan perkhidmatan. Setiap
136
sektor ini disertakan dengan aktiviti perniagaan teras yang memerlukan responden
menandakan sektor yang diceburi dan bidang aktiviti utama perniagaan mereka.
Bahagian C: Faktor Kejayaan Usahawan
Bahagian ini adalah untuk mengetahui faktor kejayaan responden yang
menjalankan perniagaan berstatus mikro. Soalan pada bahagian ini dipecahkan kepada
lima faktor utama kejayaan iaitu faktor pemasaran yang mempunyai 7 soalan, akses
kepada pembiayaan yang mempunyai 9 soalan, tahap pendidikan dan latihan yang
mempunyai 7 soalan, jaringan perniagaan yang mempunyai 12 soalan dan sokongan
kerajaan yang mempunyai 9 soalan. Jumlah keseluruhan soalan bagi lima faktor ini
adalah sebanyak 44 soalan.
Soalan pada bahagian ini menggunakan kaedah pengukuran Skala Likert dari
1 hingga 5. Angka 1 adalah sangat tidak setuju, 2: tidak setuju, 3: kurang setuju, 4:
setuju dan 5: sangat setuju. Secara keseluruhannya soalan pada setiap faktor
mengkehendaki responden yang merupakan usahawan lepasan GIATMARA yang
terlibat secara langsung dalam program khas inkubator untuk memberi maklum balas
tentang faktor kejayaan utama yang mereka lalui. Soalan menggambarkan faktor
kejayaan utama usahawan.
Merujuk kepada soalan pada faktor pemasaran, ia dipecahkan kepada beberapa
bahagian iaitu 2 soalan yang mengkehendaki responden menjawab berkaitan dengan
kesetian pelanggan. Ia bertujuan untuk mengetahui adakah responden mempunyai
pelanggan tetap dalam menjual produk dan perkhidmatannya. Lokasi juga diambilkira
dalam faktor pemasaran dan responden perlu menjawab soalan nombor 3 dan 4 untuk
mendapatkan pandangan responden berkaitan dengan kepentingan faktor lokasi di
137
dalam menjalankan perniagaan serta soalan untuk mengukur lokasi sama ada strategik
atau tidak.
Soalan nombor 5 dan 6 adalah tertumpu pada kaedah promosi yang dijalankan
oleh responden. Ini bertujuan untuk mengetahui sejauh mana responden mengetahui
bahawa promosi jualan merupakan salah satu faktor yang penting dalam menjalankan
perniagaan. Promosi juga merupakan elemen di dalam pemasaran yang seringkali
digunakan sebagai strategi untuk meningkatkan jualan. Pandangan responden juga di
soal untuk mengetahui secara keseluruhan tentang pentingnya faktor ini dalam
kejayaan sesebuah perniagaan dan ia diletakkan pada soalan yang terakhir di dalam
bahagian ini.
Akses kepada pembiayaan merupakan faktor yang kedua pada bahagian C dan
terdapat sembilan soalan. Soalan nombor 1 memerlukan responden menilai sama ada
penggunaan pembiayaan sendiri adalah lebih baik berbanding dari institusi yang
memberikan pembiayaan, baik pihak swasta atau agensi kerajaan. Soalan berkaitan
dengan sejauh mana responden mempunyai maklumat pembiayaan, pilihan pakej
pembiayaan yang ditawarkan oleh pihak penyedia pembiayaan dan sejauh mana syarat
pembiayaan boleh membebankan responden disoal pada soalan nombor 2 hingga 4.
Soalan nombor 5 hingga 7 adalah untuk mendapatkan maklumat penerimaan
responden berhubung kadar faedah dan tempoh bayaran balik pembiayaan, bantuan
khidmat nasihat dan bimbingan berkaitan pengurusan kewangan perniagaan.
Pandangan responden juga cuba diperoleh berkaitan kepentingan permbiayaan dalam
melebarkan perniagaan yang dijalankan. Soalan nombor 8 dan 9 adalah bagi
mendapatkan pandangan responden berkaitan kemudahan akses pembiayaan sebagai
138
faktor mempercepatkan pertumbuhan perniagaan dan pengembangan sesebuah
perniagaan. Ia juga merupakan faktor penting kepada kejayaan sesebuah perniagaan
terutama sekali perniagaan yang berskala kecil dalam kategori mikro.
Faktor yang ketiga pada bahagian C berkait dengan tahap pendidikan dan
latihan. Pada soalan nombor 1 dan 2 penyelidik membuat kenyataan bahawa terdapat
satu hubungan yang selari antara tahap pendidikan dan latihan dengan kejayaan
seseorang usahawan itu dalam merancang dan mengembangkan perniagaan. Oleh itu,
soalan nombor 3 hingga 6 adalah berkisar dengan latihan asas kemahiran dan latihan
keusahawanan yang dihadiri oleh responden semasa memasuki Program Inkubator
GIATMARA. Keperluan kepada soalan-soalan ini adalah untuk mendapatkan maklum
balas responden berhubung bidang perniagaan yang diceburi dengan latihan
kemahiran yang diikuti semasa mengikuti latihan di GIATMARA.
Jaringan perniagaan menjadi faktor keempat di bahagian C. Pada soalan
nombor 1 hingga 5 responden dikehendaki menjawab berkaitan hubungan jaringan
perniagaan antara rakan usahawan, pelanggan, pembekal dan pesaing. Pada aras soalan
ini penyelidik ingin mendapatkan maklumat daripada responden dan membuat
rumusan bahawa adakah terdapat hubungan yang baik antara responden sebagai
pemilik perniagaan dengan rakan usahawan, pelanggan, pembekal mahupun antara
pesaing.
Jaringan perniagaan yang baik antara beberapa pihak ini sebolehnya digunakan
oleh responden dalam mendapatkan maklumat perniagaan dan ia ditekankan pada
soalan nombor 6 hingga 9. Pada soalan nombor 10 dan 11 penyelidik menekankan
berkaitan antara hubungan yang baik antara semua pihak ini boleh dijadikan sebagai
139
rujukan dalam membuat keputusan pelaburan dan perancangan perniagaan dengan
lebih baik dan tepat.
Faktor terakhir pada bahagian ini adalah merupakan faktor sokongan kerajaan
di mana responden diminta menjawab 9 soalan yang memfokuskan kepada beberapa
aspek bantuan kerajaan dalam membantu usahawan bumiputera. Soalan 1 hingga 4
adalah berkaitan dengan pakej bantuan dan khidmat nasihat yang disediakan oleh
pihak kerajaan dalam membantu usahawan bumiputera dalam mengembangkan
perniagaan. Soalan nombor 5 dan 6 adalah berkaitan dengan sokongan infrastruktur
yang disediakan oleh pihak kerajaan seperti premis perniagaan kepada usahawan.
Soalan nombor 7 hingga 9 adalah mengenai sokongan kerajaan dari aspek latihan
kemahiran dan keusahawanan.
Bahagian D: Cadangan dan Pandangan
Bahagian ini memerlukan responden memberi pandangan dan cadangan
berkaitan dengan faktor kejayaan yang telah disenaraikan di dalam soalan pada
bahagian D. Pandangan dan cadangan ini akan diambilkira sebagai input tambahan
kepada penyelidik dalam membuat rumusan kajian.
4.8 Kajian Rintis
Kajian rintis adalah merupakan jenis penyelidikan berskala kecil sebelum
kajian sebenar dilakukan. Tujuan kajian ini dibuat adalah untuk mengetahui sejauh
mana kesesuaian keseluruhan penggunaan intsrumen kepada responden kajian. Kajian
rintis ini juga dijalankan adalah bagi menentukan sama ada instrumen kajian dapat
memberikan dapatan data sebagaimana objektif kajian. Di samping itu, melalui kajian
140
rintis sebarang masalah pada instrumen kajian dapat dikesan dan diperbetulkan
sebelum kajian sebenar dilakukan (Mohd Hassan, 2007). Menurut Parasuraman
(1991), tinjauan atau kajian rintis merupakan satu bentu pra-kajian yang dilakukan
terhadap sebilangan responden atau individu yang berupaya menunjukkan sama ada
terdapat sebarang bentuk kekurangan atau tidak pada instrumen kajian yang dibina.
Bagi penyelidikan ini, satu kajian rintis telah dijalankan kepada 31 usahawan
mikro atau peserta porgram khas inkubator ini yang menjalankan perniagaan di sekitar
negeri Kedah. Dalam kajian ini, sebanyak 31 borang soal selidik telah diedarkan
kepada responden atau usahawan untuk melihat kefahaman mereka kepada soalan
yang dibentuk. Setelah penyelidik mendapat kembali semua borang soal selidik yang
diedarkan, data dianalisa dengan menggunakan Statistical Package for Sosial Science
(SPSS). Hasil analisa dapatan kajian rintis ini boleh dirujuk melalui Jadual 4.10 seperti
di bawah:-
Jadual 4.10: Keputusan Ujian Kebolehpercayaan bagi Kajian Rintis yang dijalankan
(n = 31)
Cronbach’s Alpha
Cronbach’s Alpha Jumlah
Angkubah Based on Standardized
(n = 31) Butiran
Item
Faktor Pemasaran 0.810 0.819 7
Akses Kepada Pembiayaan 0.673 0.715 9
Tahap Pendidikan dan Latihan 0.909 0.916 7
Jaringan Perniagaan 0.907 0.917 12
Sokongan Kerajaan 0.862 0.864 9
Merujuk kepada Jadual 4.10 di atas hasil daripada kajian rintis yang dijalankan,
didapati nilai pekali Cronbach Apha bagi semua pembolehubah adalah melebihi 0.6
(>0.60). Ini menunjukkan bahawa semua item bagi semua soalan bagi lima
pembolehubah yang dibentuk mempunyai tahap kebolehpercayaan yang tinggi dan
141
sesuai digunakan dalam kajian yang ingin dijalankan. Menurut Sekaran (2000),
semakin hampir nilai pekali kepada 1, maka semakin baik instrument kajian yang
digunakan. Mohd Majid Konting (1994) turut berpendapat bahawa kajian yang
mencapai nilai alfa lebih daripada 0.6 adalah mempunyai kesahan dan
kebolehpercayaan item yang tinggi.
4.9 Analisa Data
Data yang dikumpulkan dianalisa secara kuantitatif mudah iaitu dengan
menggunakan perisian “Statistical Package for Social Sciences” (SPSS) versi 20.0.
Semua data yang dikumpulkan melalui pengedaran borang soal selidik ini dianalisa
secara manual dengan menggunakan analisa secara kiraaan mudah berdasarkan
bilangan responden yang menjawab. Analisa data secara deskriptif dibuat bagi
pengumpulan, penyusunan dan persembahan data dengan melihat kepada taburan
frekuensi dan juga menggunakan analisa untuk mengukur kecenderungan tengah iaitu
min. Analisa bagi mengukur serakan juga telah dilakukan dengan menggunakan
kaedah pengukuran bagi mendapatkan sisihan piawai. Menurut Sekaran (2003), antara
pengukuran untuk mengukur serakan adalah dengan menggunakan analisa varians,
julat dan sisihan piawai.
Kaedah analisis populasi digunakan di dalam kajian ini disebabkan oleh
merujuk kepada semakan yang dibuat kepada Pegawai Pembangunan Usahawan
GIATMARA di setiap negeri didapati bahawa hanya terdapat 2,768 maklumat lengkap
berhubung alamat dan jenis perniagaan yang dijalankan oleh bekas peserta program
incubator GIATMARA tersebut. Kaedah analisis data ini dibuat kerana setelah
pengkaji mendapati hanya sebanyak 2,768 maklumat responden sahaja yang lengkap
142
maka borang soalselidik telah dihantar kepada kesemua peserta tersebut dengan
mengangap populasi berjumlah 2,768 sahaja.
Bagi mencapai objektif dalam kajian ini, beberapa pengujian statistik telah
digunakan untuk menganalisa data. Bagi menganalisa data kuantitatif kajian ini, empat
jenis analisa statistik digunakan dalam kajian ini iaitu analisis kebolehpercayaan,
analisis diskriptif, analisis korelasi dan analisis regresi.
a) Analisis Kebolehpercayaan.
Analisis kebolehpercayaan yang merupakan kaedah pengukuran asas untuk
mengukur aras kebolehpercayaan sesuatu instrumen penyelidikan dalam memastikan
data yang digunakan adalah berada pada tahap konsisten. Kebolehpercayaan yang
tinggi menunjukkan ralat yang kecil manakala kebolehpercayaan yang rendah
menunjukkan ralat yang besar. Nilai Cronbach’s Alpha yang melebihi 0.60 seringkali
diguna pakai sebagai indek kebolehpercayaan sesuatu instrumen (Mohd Majid, 1990;
pallant, 2005; Siti Rahayah, 2003).
Bagi Sekaran (1992) pula, nilai kebolehpercayaan yang kurang daripada 0.60
adalah diangap rendah dan tidak boleh diterima, nilai Alpha yang melebihi 0.80 adalah
dianggap baik. Manakala menurut Chua (2014) nilai pekali Cronbach’s Alpha yang
boleh diterima ialah melebihi nilai 0.65. disebabkan terdapat pelbagai peraturan dalam
menentukan pengukuran nilai Cronbach’s Alpha, oleh itu kajian ini mengambil
pendekatan pekali saiz Cronbach’s Alpha yang dicadangkan oleh Chua (2014). Jadual
4.11 menunjukkan pekali saiz Cronbach’s Alpha yang diguna pakai dalam kajian ini.
143
Jadual 4.11: Pekali Saiz Cronbach’s Alpha (Peraturan Umum)
Alpha Coefficient Range Kekuatan Hubungan
Bawah 0.6 Lemah
0.6 hingga 0.7 Sederhana
0.7 hingga 0.8 Baik
0.8 hingga 0.9 Sangat Baik
0.9 ke atas Terbaik
Sumber: Chua, 2014: 133
b) Analisis Deskriptif
Analisis Deskriptif melibatkan aplikasi beberapa kaedah analisis statistik asas
yang digunakan di dalam kajian ini seperti analisis frekuensi, tabulasi silang yang
digunakan di dalam bab 5. Analisis peratusan, purata dan sisihan piawai juga
digunakan di dalam bab 7 kajian. Analisis-analisis ini bertujuan untuk menerangkan
dan menggambarkan ciri-ciri populasi kajian dan fenomena yang berkaitan dengan
persoalan kajian.
c) Analisis Korelasi
Analisis korelasi digunakan untuk melihat arah hubungan antara dua
pembolehubah. Melalui analisis korelasi, dapat diketahui kekuatan hubungan antara
pembolehubah bebas dengan pembolehubah bersandar dengan melihat kepada pekali
korelasi (nilai r). Analisis korelasi digunakan dalam kajian ini untuk menjawab kepada
objektif kajian yang kedua iaitu untuk mengkaji faktor kejayaan yang menyumbang
kepada peningkatan prestasi usahawan mikro inkubator GIATMARA. Kekuatan
hubungan antara pembolehubah adalah berdasarkan kepada jadual taksiran Connoly
& Sluckin (1962) iaitu r antara 0.90 – 1.00 menunjukkan hubungan yang positif dan
sangat kuat, 0.70 – 0.90 menunjukkan hubungan yang kuat, 0.40 – 0.70 menunjukkan
144
hubungan yang sederhana, 0.20 – 0.40 menunjukkan hubungan yang lemah dan nilai
r yang kurang daripada 0.20 menunjukkan hubungan yang sangat lemah.
d) Analisis Regresi
Analisis regresi merupakan satu kaedah statistik yang digunakan bagi
menganalisis hubungan antara satu pembolehubah bersandar dengan satu set
pembolehubah bebas (Chua, 2014: 253). Ia merupakan satu teknik statistik untuk
menentukan hubungan linear antara dua atau lebih pembolehubah bebas (Y) dan
pembolehubah bersandar (X) dan digunakan terutamanya untuk membuat ramalan dan
kesimpulan sebab dan akibat (Dan & Sherlock, 2008).
Oleh kerana penyelidik menggunakan lebih daripada satu pembolehubah bebas
dalam kajian ini, maka analisis yang sesuai digunakan adalah menggunakan analisis
pelbagai (Multiple Regression analysis). Ini kerana regresi pelbagai digunakan untuk
mengenal pasti perubahan dalam dua atau lebih faktor (pembolehubah bebas) yang
menyumbang kepada perubahan dalam satu pembolehubah bersandar (Chua, 2014:
250).
145
Dalam kajian ini, Persamaan Regresi Pelbagai yang digunakan adalah seperti
berikut:
Y = ɑ + β1X1 + β2X2 + β3X3 + β4X4 + β5X5…………+ β1X1 + ε

Di mana:
Y = Pembolehubah bersandar (Pendapatan Tahunan)
ɑ = Pemalar (Pemalar) (nilai Y apabila X1, X2 ….. Xk = 0)
X1 = Faktor 1: Faktor Pemasaran
X2 = Faktor 2: Akses kepada Pembiayaan
X3 = Faktor 3: Tahap Pendidikan dan Latihan
X4 = Faktor 4: Jaringan Perniagaan
X5 = Faktor 5: Sokongan Kerajaan
β1, β2, β3, β4& β5 = Pekali regresi (Regression Coefficient)
ε = Ralat Piawai (Error Term)
4.10 Kesimpulan
Bab ini membincangkan dengan terperinci mengenai proses metodologi kajian
yang merangkumi rekabentuk kajian, kerangka teori kajian, proses persampelan,
kaedah pengumpulan data, instrumen pengukuran dan proses menganalisis data kajian.
Semua proses ini merupakan aspek penting dalam menjalankan kajian termasuk juga
kajian rintis yang digunakan sebagai proses pengukuran awal penerimaan responden
kepada soalan-soalan soal selidik sebelum kajian dijalankan. Bab yang berikutnya
akan membincangkan analisis data bagi menjawab kepada objektif kajian yang telah
ditetapkan.
146
BAB 5
ANALISIS DESKRIPTIF
5.1 Pendahuluan
Huraian dalam bab ini akan tertumpu kepada analisis data yang diperolehi
daripada 730 responden yang menjalankan perniagaan mikro GIATMARA. Dapatan
daripada analisis deskriptif ini akan menjawab persoalan berkaitan ciri-ciri usahawan
mikro GIATMARA dan secara tidak langsung menghuraikan berkaitan usahawan
mikro GIATMARA. Dapatan ini juga akan dirumuskan sebagai dapatan kepada
objektif yang pertama iaitu ciri-ciri atau karakteristik usahawan mikro GIATMARA.
Perkaitan dapatan ini dengan pembolehubah lain akan dihuraikan dalam bab
berikutnya untuk melihat secara keseluruhan hubungan antara kesemua faktor
kejayaan yang telah wujud.
5.2 Profil Responden
Ringkasan latarbelakang responden seramai 730 yang terdiri daripada
usahawan ini akan dihuraikan melalui analisis profil responden. Kriteria utama yang
dihuraikan adalah melibatkan jantina, umur, status perkahwinan, kelulusan akademik
dan bidang kursus sewaktu mengikuti latihan kemahiran di GIATMARA.
147
5.2.1 Jantina
Mengikut pembahagian jantina, data yang diperolehi menunjukkan bahawa
sejumlah 320 orang usahawan atau 43.8 peratus adalah terdiri daripada lelaki manakala
410 orang usahawan atau 56.2 peratus adalah perempuan (Jadual 5.1). Majoriti jumlah
usahawan perempuan di dalam perniagaan mikro ini adalah kerana bidang perniagaan
yang dijalankan melalui program ini lebih menumpukan kepada perniagaan yang
dikategorikan “mudah jaya” seperti perniagaan jahitan pakaian, kecantikan dan SPA
yang majoritinya dipelopori oleh kaum wanita.
Jadual 5.1: Taburan Responden berdasarkan Jantina
Jantina Frekuensi Peratus

Lelaki 320 43.8
Perempuan 410 56.2
Jumlah 730 100.0
Dapatan kajian ini bercanggah dengan kajian oleh Papadaki dan Chami
(2002:3), Morrison et al., (2003), Avcikurt (2003), & McGehee et al., (2007) yang
mendapati bahawa majoriti usahawan kecil adalah dimiliki oleh lelaki.
Walaubagaimanapun, dapatan kajian ini adalah sama dengan kajian yang dijalankan
oleh Jurdana & Dadic (2015) di Crotia yang mendapati usahawan wanita lebih ramai
berbanding usahawan lelaki. Dapatan kajian ini juga disokong oleh kajian yang telah
dijalankan oleh Azahari, Munauwar & Mohd Azril (2009) terhadap usahawan mikro
di daerah Kubang Pasu yang mendapati bahawa usahawan mikro wanita adalah lebih
ramai berbanding usahawan mikro lelaki.
148
5.2.2 Umur
Merujuk kepada data umur usahawan (Jadual 5.2), terdapat kepelbagaian
kumpulan umur. Kumpulan umur yang paling tinggi peratusnya adalah antara 21
hingga 25 tahun iaitu sebanyak 279 orang atau 38.2 peratus, diikuti oleh umur 26
hingga 30 tahun sebanyak 145 orang atau 19.9 peratus. Umur 15 hingga 20 tahun
sebanyak 97 orang atau 13.3 peratus, umur melebihi 40 tahun sebanyak 91 orang atau
12.5 peratus, umur 31 hingga 35 tahun sebanyak 73 orang atau 10 peratus dan 45 orang
yang berumur 36 hingga 40 tahun atau mewakili 6.2 peratus.
Jadual 5.2: Taburan Responden berdasarkan Umur
Umur Frekuensi Peratus

15 hingga 20 tahun 97 13.2
Melebihi 40 tahun 91 12.5
Jumlah 730 100.0
Peratus umur yang tinggi pada 21 hingga 25 tahun disebabkan oleh majoriti
pengambilan pelatih GIATMARA adalah berumur antara 21 hingga 25 tahun
manakala selebihnya merupakan golongan belia yang telah lama meninggalkan alam
persekolahan. Mereka telah melalui pembelajaran di GIATMARA selama 6 bulan
hingga 3 tahun sebelum memasuki program keusahawanan GIATMARA selama 1
hingga 3 tahun.
Dapatan kajian ini bercanggah dengan kajian oleh Muhamad Rafiz et al.,
(2016) yang mendapati umur usahawan mikro adalah di antara 26 hingga 30 tahun.
149
Manakala kajian oleh Mohd Hassan (2007) pula mendapati umur usahawan mikro
majoritinya adalah antara 40 hingga 49 tahun. Walaubagaimanapun merujuk kepada
kajian ini, justifikasi umur antara 21 hingga 25 tahun merupakan majorti disebabkan
oleh hampir keseluruhan responden atau usahawan adalah lepasan sekolah menengah
atau berkelulusan Sijil Pelajaran Malaysia (SPM). Responden ini melalui pengajian
kemahiran di GIATMARA selama 6 bulan hingga 3 tahun dengan bekerja dalam
bidang kemahiran di syarikat luar sebelum memasuki Program Inkubator
GIATMARA.
5.2.3 Status Perkahwinan
Jadual 5.3 menunjukkan taburan responden atau usahawan berdasarkan status
perkahwinan. Majoriti daripada usahawan yang melalui program ini adalah berstatus
bujang yang mewakili 418 orang atau 57.3 peratus. Sebaliknya, responden yang
berstatus berkahwin adalah sebanyak 295 orang atau 40.4 peratus, ibu atau bapa
tunggal sebanyak 16 orang atau 2.2 peratus dan seorang atau 1 peratus adalah kategori
lain-lain.
Jadual 5.3: Taburan Responden berdasarkan Status Perkahwinan
Status Frekuensi Peratus

Bujang 418 57.3
Berkahwin 295 40.4
Ibu/Bapa Tunggal 16 2.2
Lain-Lain 1 1
Total 730 100.0
150
Responden yang berstatus bujang menunjukkan peratusan yang tinggi kerana
Program Inkubator ini perlu melalui proses pembelajaraan selama 6 bulan hingga ke 3
tahun di GIATMARA dengan majoriti responden yang mengikuti pembelajaran
kemahiran ini telah menamatkan pelajaran di peringkat SPM.
Dapatan kajian ini bercanggah dengan dapatan kajian oleh Oluwole (2014)
yang mendapati bahawa majoriti usahawan SME di Ota, Nigeria telah berkahwin
dengan majoriti sebanyak 71.2 peratus dan dapatan kajian yang dibuat oleh Muhamad
Asri & Zaimah (2012) juga mendapati majoriti usahawan SME di Johor Baharu juga
bertaraf berkahwin.
Merujuk kepada dapatan kajian ini, walaupun kebanyakan kajian SME di serata
dunia mendapati majoriti pemilik syarikat adalah berstatus berkahwin namun dapatan
ini disebabkan oleh responden merupakan usahawan mikro yang telah melalui
Program Inkubator dengan peringkat umur antara 21 hingga 25 tahun. Pada peringkat
umur sebegini ramai di kalangan anak muda masih belum berkahwin.
5.2.4 Kelulusan Akademik
Majoriti responden mempunyai tahap pendidikan pada peringkat sekolah
menengah iaitu sebanyak 594 orang atau 81.4 peratus (Jadual 5.4). Kebanyakan
usahawan ini adalah daripada pelatih lepasan SPM sewaktu mengikuti pengajian
kemahiran di GIATMARA. 87 orang usahawan atau 11.9 peratus adalah berkelulusan
Diploma/ Ijazah, 33 orang atau 4.5 peratus adalah berkelulusan lain-lain manakala 16
orang atau 2.2 peratus adalah berkelulusan setakat sekolah rendah.
151
Jadual 5.4: Taburan Responden berdasarkan Kelulusan Akademik
Tahap Pendidikan Tertinggi Frekuensi Peratus

Sekolah Rendah 16 2.2
Sekolah Menengah 594 81.4
Diploma / Ijazah 87 11.9
Lain-Lain 33 4.5
Jumlah 730 100.0
Dapatan kajian ini disokong oleh Muhamad Rafiz et al., (2016) yang mendapati
majorti atau 45 peratus usahawan mikro kredit TEKUN di Sabak Bernam, Selangor
adalah terdiri daripada lepasan sekolah menengah. Dapatan kajian oleh Elizabeth
(2013), Pazim & Mohd Rosli (2011) & Moha Asri (1999) bahawa kebanyakan
usahawan yang bersaiz mikro dan kecil di kawasan luar bandar juga mempunyai
pendidikan di peringkat sekolah rendah dan menengah. Kajian oleh Muhamad Asri &
Zaimah (2012) juga mendapati bahawa sebanyak 294 daripada 499 atau 58.8 peratus
usahawan Melayu PKS di Johor Baharu mempunyai tahap pendidikan sekolah
menengah.
Taraf pendidikan merupakan antara isu yang banyak diperbahaskan dalam
kajian berkaitan SME kerana ia dilihat mempunyai hubungan dengan prestasi
usahawan. Menurut Nazri (2000), faktor pendidikan menjadi penting dalam
menentukan seseorang pengusaha atau usahawan itu mampu bertahan dalam
perniagaan yang dijalankan. Penyataan ini disokong juga oleh Getz & Carlsen (2000),
yang melihat bahawa usahawan yang berpendidikan tinggi berpandangan luas,
mempunyai daya inisiatif yang tinggi, berpemikiran pantas serta sentiasa
memperkenalkan corak pengurusan yang baru.
152
5.2.5 Bidang Kursus di GIATMARA
Secara keseluruhannya terdapat 12 kluster pengajian kemahiran yang
ditawarkan oleh GIATMARA. Analisa ini turut dipecahkan kepada 12 kluster bagi
memudahkan penyelidik mengenalpasti bidang kursus mengikut kluster yang diikuti
oleh usahawan sewaktu mengikuti kursus di GIATMARA. Kluster yang paling tinggi
diikuti oleh usahawan ialah kluster fabrik iaitu sebanyak 329 orang atau 49.1 peratus
(Jadual 5.5). Ini disebabkan oleh perniagaan yang berasaskan fabrik dikategorikan
sebagai perniagaan “mudah jaya” di dalam Program Inkubator khas GIATMARA.
Kebanyakannya merupakan usahawan dari kalangan wanita.
Jadual 5.5: Taburan Responden berdasarkan Bidang Kursus diikuti di GIATMARA
Bidang Kursus Frekuensi Peratus

Komputer dan Teknologi Rangkaian 41 5.6
Media Kreatif dan Percetakan 16 2.2
Elektrikal 58 7.9
Elektronik dan Mekatronik 5 0.7
Fabrik 329 45.1
Senireka Gaya Rambut dan Kosmetologi 36 4.9
Hospitaliti 15 2.1
Kulinari 50 6.8
Mekanikal 60 8.2
Pembuatan 3 0.4
Pengangkutan 104 14.2
Arkitek 13 1.8
Jumlah 730 100.0
Dapatan ini menunjukkan bahawa 104 orang usahawan atau 14.2 peratus
adalah daripada kluster Pengangkutan, 60 orang usahawan atau 8.2 peratus dari kluster
Mekanikal, 58 orang usahawan atau 7.9 peratus dari kluster Elektrikal, 50 orang
usahawan atau 6.8 peratus dari kluster Kulinari, 41 orang usahawan atau 5.6 peratus
dari kluster Komputer dan Teknologi Rangkaian, 36 orang usahawan atau 4.9 peratus
153
dari kluster Senireka Gaya Rambut dan Kosmetologi, 16 orang usahawan atau 2.2
peratus dari kluster Media kreatif dan Percetakan, 15 orang usahawan atau 2.1 peratus
dari kluster Hospitaliti, 13 orang usahawan atau 1.8 peratus dari kluster Arkitek, 5
orang usahawan atau 0.7 peratus dari kluster Elektronik dan Mekatronik Manakala 3
orang usahawan atau 0.4 peratus adalah dari kluster Pembuatan.
5.3 Profil Perniagaan
Bahagian ini akan menerangkan profil perniagaan yang dijalankan oleh
responden. Ia merangkumi jenis perniagaan, bentuk premis, status milikan, lokasi atau
kawasan perniagaan, jumlah pekerja tetap dan sambilan, modal memulakan
perniagaan, sumber modal perniagaan, jualan tahunan dan sektor dan aktiviti
perniagaan yang dijalankan.
5.3.1 Jenis Perniagaan
Status jenis perniagaan yang diperolehi menunjukkan bahawa daripada 730
orang responden 729 orang menjalankan perniagaan secara milikan tunggal manakala
hanya seorang responden di dalam kategori lain-lain. Ini menunjukkan golongan
usahawan ini masih dalam kategori menjalankan perniagaan secara kecil atau mikro.
Jadual 5.6: Taburan Responden berdasarkan Jenis Perniagaan
Jenis Perniagaan Frekuensi Peratus

Milikan Tunggal (Syarikat Enterprise) 729 99.9
Syarikat Perkongsian 0 0
Syarikat Berhad 0 0
Lain-Lain 1 1
Jumlah 730 100.0
154
Dapatan kajian oleh Mastura, Munira & Norzaini (2015) juga mendapati
bahawa daripada 106 syarikat perniagaan mikro dan kecil yang didaftarkan
menunjukkan 80 syarikat atau 75.5 peratus adalah berstatus perniagaan milikan
tunggal. Kajian ini juga disokong oleh kajian Muhamad Asri & Zaimah (2012) yang
mendapati bahawa daripada 500 responden yang terdiri daripada peniagaan kecil PKS
di Johor Baharu, sebanyak 451 syarikat atau 90.2 peratus adalah syarikat milikan
tunggal atau enterprise. Ini menunjukkan bahawa majoriti perniagaan mikro PKS
adalah di kalangan peniaga atau usahawan yang membuka perniagaan berstatus
perniagaan milikan tunggal atau syarikat berstatus enterprise.
5.3.2 Tahun menjalankan perniagaan
Responden kajian ini merupakan usahawan yang menjalankan perniagaan
bermula dari tahun 2011 hingga 2014. Merujuk kepada Jadual 5.7 di bawah, usahawan
yang menjalankan perniagaan bermula pada tahun 2011 adalah seramai 257 pemilik
dengan mewakili 35.2 peratus. Usahawan yang menjalankan perniagaan pada tahun
2012 adalah seramai 181 orang atau mewakili 24.8 peratus, tahun 2013 adalah seramai
150 orang atau mewakili 20.5 peratus. Seterusnya usahawan yang menjalankan
perniagaan bermula pada tahun 2014 adalah seramai 142 orang atau mewakili 19.5
peratus, yang merupakan bilangan yang terendah dengan jangka masa yang singkat
sewaktu kajian ini dijalankan iaitu pada tahun 2016.
155
Jadual 5.7: Taburan Responden berdasarkan Tahun menjalankan Perniagaan
Tahun Perniagaan Frekuensi Peratus

2011 257 35.2
2012 181 24.8
2013 150 20.5
2014 142 19.5
Jumlah 730 100.0
Menurut Gray & Gray, (1994), sekirannya sesebuah perniagaan itu dapat
meneruskan operasi melepasi tempoh permulaan perniagaan dan berkembang dalam
tempoh lima tahun, dapatlah dikatakan bahawa perniagaan itu telah berjaya. Orser &
James (1992) mendapati makin lama perniagaan itu beroperasi, semakin ramai pekerja
yang bekerja dan seterusnya pendapatan tahunan juga akan bertambah.
5.3.3 Bentuk Premis Perniagaan
Bentuk premis perniagaan dalam kajian ini meliputi kedai tetap, perniagaan
bergerak, bengkel dan menjalankan perniagaan di rumah. Merujuk kepada Garis
Panduan Bahagian Pembangunan Usahawan GIATMARA berkaitan antara kedai tetap
dan bengkel, kedai tetap merupakan bangunan premis perniagaan yang dijalankan oleh
usahawan dalam kategori “soft trade” seperti Jahitan, Kecantikan, SPA dan lain-lain.
Manakala bengkel pula adalah premis perniagaan yang dijalankan oleh usahawan
dalam kategori “hard trade” seperti Kimpalan, Automotif, Motosikal dan lain-lain.
Jadual 5.8: Taburan Responden berdasarkan Bentuk Premis
Bentuk Premis Perniagaan Frekuensi Peratus

Kedai Tetap 232 31.8
Perniagaan Bergerak 54 7.4
Bengkel 128 17.5
Di Rumah 316 43.3
Jumlah 730 100.0
156
Jadual 5.8 menunjukkan sebahagian besar perniagaan yang dijalankan oleh
usahawan ini adalah di rumah iaitu seramai 316 orang usahawan atau 43.3 peratus. Ini
disebabkan usahawan-usahawan ini baru membuka perniagaan mereka dan kurang
mampu untuk menyewa premis di luar. Sehubungan dengan ini, data yang diperolehi
juga menunjukkan kebanyakan dari usahawan yang menjalankan perniagaan pada
tahun 2014 dengan bilangan usahawan yang menjalankan perniagaan di rumah
sebelum keluar membuka kedai di luar adalah seramai 257 orang atau 35.2 peratus.
Kebanyakan perniagaan yang dijalankan oleh usahawan ini adalah jahitan
pakaian dan kecantikan. Kategori milikan kedai tetap merangkumi 232 orang
usahawan atau 31.8 peratus, usahawan yang menjalankan perniagaan di bengkel
adalah seramai 128 orang atau 17.5 peratus manakala usahawan yang menjalankan
perniagaan secara bergerak adalah seramai 54 orang atau 7.4 peratus.
5.3.4 Status Milikan Premis
Jadual 5.9 menunjukkan bahawa status milikan premis perniagaan yang
meliputi sewa dari pihak swasta, sewa dari agensi kerajaan, milikan sendiri dan lain-
lain. Status milikan premis lebih banyak tertumpu kepada milikan sendiri iaitu
sebanyak 457 orang usahawan atau 62.6 peratus.
Jadual 5.9: Taburan Responden Berdasarkan Status Milikan Premis
Status Milikan Premis Frekuensi Peratus

Sewa Dari Swasta 142 19.5
Sewa Dari Agensi Kerajaan 97 13.3
Milikan Sendiri 457 62.6
Lain-Lain 34 4.7
Jumlah 730 100.0
157
Status milikan sewaan daripada pihak swasta adalah sebanyak 142 orang
usahawan atau 19.5 peratus, diikuti oleh sewaaan dari agensi kerajaan sebanyak 97
orang usahawan atau 13.3 peratus dan 34 orang usahawan yang dalam kategori lain-
lain.
5.3.5 Lokasi/ Kawasan Perniagaan
Lokasi atau kawasan perniagaan merujuk kepada kawasan operasi perniagaan
yang dijalankan oleh usahawan-usahawan mikro ini. Merujuk kepada Kementerian
Kesejahteraan Bandar, Perumahan dan Kerajaan Tempatan, terdapat perbezaan antara
bandar dengan bandaraya iaitu bandar ditadbir oleh Majlis Perbandaran Negeri
manakala bandaraya pula ditadbir oleh Dewan Bandaraya atau Majlis Bandaraya.
Jadual 5.10: Taburan Responden Berdasarkan Lokasi/ Kawasan
Lokasi/ Kawasan Perniagaan Frekuensi Peratus

Kampung 282 38.6
Pekan 238 32.6
Bandar 193 26.4
Bandaraya 17 2.3
Jumlah 730 100.0
Merujuk kepada data daripada Jadual 5.10, majoriti perniagaan adalah di
kawasan kampung iaitu seramai 282 orang usahawan atau mewakili 38.6 peratus. Hal
ini bersesuaian dengan matlamat awal Kementerian Kemajuan Luar Bandar yang
menfokuskan kepada memajukan perniagaaan luar bandar. Usahawan yang
menjalankan perniagaan di pekan adalah seramai 238 orang atau 32.6 peratus,
manakala yang beroperasi di bandar adalah seramai 193 orang atau 26.4 peratus.
Terdapat hanya 17 orang usahawan atau 2.3 peratus menjalankan perniagaan di
bandaraya.
158
5.3.6 Responden yang mempunyai Pekerja
Berdasarkan Jadual 5.11, taburan perniagaan responden atau usahawan
berdasarkan pekerja terbahagi kepada dua bahagian iaitu usahawan yang mempunyai
pekerja dan usahawan yang tidak mempunyai pekerja. Usahawan yang mempunyai
pekerja ialah seramai 333 orang atau 45.6 peratus manakala usahawan yang tidak
mempunyai pekerja adalah seramai 397 orang atau 54.4 peratus.
Jadual 5.11: Taburan Responden yang mempunyai Pekerja
Pekerja Frekuensi Peratus

Mempunyai Pekerja 333 45.6
Tidak Mempunyai Pekerja 397 54.4
Jumlah 730 100.0
Daripada data ini juga jelas menunjukkan bahawa usahawan yang tidak
mempunyai pekerja lebih ramai daripada usahawan yang mempunyai pekerja. Ini
disebabkan oleh kebanyakan usahawan di dalam kategori mikro GIATMARA kurang
yakin dengan pendapatan mereka untuk menggaji pekerja kerana kemungkinan besar
disebabkan oleh pengurusan kewangan yang agak lemah.
5.3.7 Taburan Usahawan Berdasarkan Sumber Modal
Jadual 5.12 menunjukkan taburan usahawan berdasarkan sumber modal
perniagaan. Usahawan yang menggunakan sumber modal simpanan sendiri
menunjukkan frekuansi yang paling tinggi iaitu seramai 366 orang atau 50.1 peratus.
Ini diikuti oleh pinjaman dari agensi kerajaan seperti MARA, TEKUN, AIM dan lain-
lain agensi kerajaan yang memberi pinjaman iaitu seramai 193 atau 26.4 peratus.
Pinjaman dari keluarga mewakili 143 orang atau 19.6 peratus; pinjaman dari institusi
kewangan seramai 22 orang atau 3.0 peratus; pinjaman dari kawan seramai 4 orang
159
atau 5 peratus manakala memperolehi sumber kewangan melalui harta warisan atau
pusaka seramai 2 orang atau mewakili 3.0 peratus.
Jadual 5.12: Taburan Responden berdasarkan Sumber Modal Perniagaan
Sumber Modal Perniagaan Frekuensi Peratus

Simpanan Sendiri 366 50.1
Pinjaman dari Keluarga 143 19.6
Pinjaman dari Institusi Kewangan 22 3.0
Pinjaman dari Kawan 4 5
Harta Warisan/Pusaka 2 3
Pinjaman dari Agensi Kerajaaan (MARA,TEKUN dll) 193 26.4
Jumlah 730 100.0
Peratusan responden yang menggunakan sumber modal melalui simpanan
sendiri adalah ramai kerana perniagaan yang dijalankan berskala kecil. Tambahan pula
mereka di sokong oleh pemberiaan insentif berupa geran peralatan. Oleh yang
demikian, hasrat untuk mendapatkan pinjaman melalui agensi kerajaan atau institusi
kewangan mungkin tidak berlaku lagi.
Dapatan kajian ini bertentangan dengan kajian oleh Md Mohar, et al. (2000)
yang mendapati majoriti sumber modal usahawan Bumiputera lebih bergantung
kepada agensi kerajaan berbanding dengan usahawan Cina yang kebanyakan sumber
modal daripada simpanan sendiri.
5.3.8 Taburan Responden Berdasarkan Jualan Tahunan
Jadual 5.13 menunjukkan bahawa taburan responden atau usahawan
berdasarkan jualan tahunan. Usahawan yang jualan tahunannya kurang dari
RM 50,000 adalah yang paling tinggi iaitu seramai 557 atau 76.3 peratus; jualan
tahunan RM 50,001 hingga RM 100,000 adalah seramai 151 atau 20.7 peratus; jualan
160
tahunan RM 100,001 hingga RM 150,000 adalah seramai 13 orang atau mewakili 1.8
peratus; jualan tahunan RM 150,000 hingga RM 200,000 adalah seramai 5 orang atau
7 peratus manakala jualan tahunan melebihi RM 200,001 adalah seramai 4 orang atau
5 peratus.
Jadual 5.13: Taburan Responden berdasarkan Jualan Tahunan
Jualan Tahunan Frekuensi Peratus

Kurang dari 50,000 557 76.3
50,001 hingga 100,000 151 20.7
100,001 hingga 150,000 13 1.8
150,001 hingga 200,000 5 7
Melebihi 200,001 4 5
Jumlah 730 100.0
Jualan tahunan kurang daripada RM 50,000 adalah yang paling ramai kerana
usahawan mikro ini kebanyakannya baru memulakan perniagaan. Usahawan-
usahawan ini masih mencari pasaran untuk memasarkan produk dan perkhidmatan
mereka.
5.3.9 Taburan Responden berdasarkan Sektor dan Aktiviti Perniagaan
Taburan responden berdasarkan sektor dan aktiviti perniagaan yang dijalankan
oleh responden merangkumi empat sektor utama iaitu peruncit atau perdagang,
pemborong, pembuatan dan perkhidmatan.
161
Jadual 5.14: Taburan Responden berdasarkan Sektor dan Aktiviti Perniagaan
Sektor Frekuensi Peratus

Peruncit/Perdagang 32 4.4
Pemborong 23 3.2
Pembuatan 58 7.9
Perkhidmatan 617 84.5
Jumlah 23 100.0
Sektor yang banyak diceburi oleh usahawan ini adalah dalam sektor
perkhidmatan iaitu seramai 617 atau 84.5 peratus daripada keseluruhan 730 usahawan.
Manakala dalam sektor pembuatan 58 orang atau 7.9 peratus; sektor
peruncit/perdagangan 32 orang atau 4.4 peratus dan sektor pemborong 23 orang atau
3.2 peratus. Sektor perkhidmatan adalah berkait rapat dengan pembelajaran usahawan
ini di GIATMARA yang memfokuskan kepada perkhidmatan iaitu latihan kemahiran.
5.4 Analisis Tabulasi Bersilang
Analisis Tabulasi Silang merupakan salah satu analisis korelasi yang
digunakan untuk melihat hubungan antara satu pembolehubah dengan satu atau lebih
pembolehubah lain. Analisis ini juga bertujuan untuk melihat karakteristik usahawan
yang berjaya dan kejayaan usahawan ini dilihat daripada jualan tahunan perniagaan
yang dijalankan. Merujuk kepada penyelidikan ini, pengkaji menggunakan kaedah
analisis ini untuk melihat hubungan antara beberapa pembolehubah utama seperti
jualan tahunan, status milikan perniagaan dan jumlah pekerja dengan pembolehubah
yang lain seperti jantina, kelulusan akademik, modal memulakan perniagaan, sektor
perniagaan dan sumber modal yang diperolehi.
162
Sehubungan dengan ini, pengukuran utama yang digunakan dalam analisis
iaitu jualan tahunan. Orser & James (1992) mendapati semakin lama perniagaan itu
beroperasi, semakin ramai pekerja yang bekerja dan seterusnya pendapatan tahunan
juga bertambah. Penglibatan pemilik perniagaan dan pekerja dalam meningkatkan
pengeluaran dan perkhidmatan memainkan peranan penting dalam menentukan
kecemerlangan sesebuah perniagaan. Thibault, (2001) mendapati semakin ramai
pekerja yang bekerja sepenuh masa akan menjana jualan yang semakin tinggi kerana
setiap ahli dalam organisasi mempunyai peranan dan kepakaran dalam pekerjaan
mereka yang menyumbang kepada prestasi perniagaan.
Dapatan daripada analisis ini akan dijadikan sebagai rujukan utama serta
cadangan penambahbaikan dalam bab akhir penyelidikan ini. Beberapa analisis
tabulasi silang antara pembolehbah yang dinyatakan adalah seperti di bawah:-
5.4.1 Status Milikan Premis Perniagaan dan Usahawan yang Memiliki Pekerja
Tetap
Usahawan yang memiliki premis perniagaan milikan sendiri adalah lebih besar
bilangan pekerja tetapnya iaitu jumlah pekerja 1 hingga 2 orang adalah seramai 102
orang, 3 hingga 4 orang seramai 28 orang manakala 5 hingga 6 orang adalah seramai
2 orang. Perkara ini disebabkan oleh kos penyewaan kedai atau bangunan dapat
digunakan untuk membayar gaji pekerja. Usahawan yang memiliki premis perniagaan
melalui sewaan dari pihak swasta adalah kedua tertinggi iaitu pekerja 1 hingga 2 orang
seramai 55 orang, 3 hingga 4 orang seramai 14 orang manakala tiada pekerja dalam
kategori 5 hingga 6 orang. Sewaan dari pihak kerajaan dengan pekerja tetap 1 hingga
163
2 orang adalah seramai 39 orang, 3 hingga 4 orang dengan pekerja seramai 11 orang
manakala pekerja 5 hingga 6 orang juga tiada.
Jadual 5.15: Status Milikan Premis Peniagaan dan Usahawan yang memiliki Pekerja
Tetap
Pekerja Tetap
Status Milikan Premis 1 hingga 2 3 hingga 4 5 hingga 6 Jumlah
orang orang orang
55 14 0 69
Sewa dari Swasta
(21.4) (5.4) (0.0)
39 11 0 50
Sewa dari Agensi Kerajaan
(15.2) (4.3) (0.0)
102 28 2 132
Milikan Sendiri
(39.7) (10.9) (0.8)
5 1 0 6
Lain-lain
(1.9) (0.4) (0.0)
Jumlah 201 54 2 257
Daripada Jadual 5.15 ini juga jelas menunjukkan bahawa status milikan premis
perniagaan dengan pekerja 1 hingga 2 orang adalah begitu ramai dengan jumlah
pekerja seramai 201 orang daripada 257 orang pekerja keseluruhannya. Usahawan
yang menjadi responden adalah dalam ketegori usahawan yang baru memulakan
perniagaan atau boleh diklasifikasikan usahawan yang menjalankan perniagaan bawah
5 tahun.
5.4.2 Status Milikan Premis Perniagaan dan Usahawan yang memiliki Pekerja
Sambilan
Majoriti usahawan yang memiliki premis perniagaan sendiri mempunyai
pekerja sambilan yang ramai dengan kategori pekerja 1 hingga 2 orang adalah seramai
71 orang, 3 hingga 4 orang adalah seramai 14 orang manakala 5 hingga orang seramai
2 orang. Perkara begini mungkin mempunyai sebab yang hampir sama hubungan
164
antara status milikan premis dengan pekerja tetap yang berstatus premis milikan
sendiri daripada Jadual 5.16.
Ini diikuti oleh status premis milikan dari pihak swasta dengan bilangan pekerja
1 hingga 2 orang seramai 33 orang, 3 hingga 4 orang seramai 7 orang dan tiada pekerja
sambilan untuk bilangan pekerja 5 hingga 6 orang.
Jadual 5.16: Status Milikan Premis Perniagaan dan Usahawan yang memiliki Pekerja
Sambilan
Pekerja Sambilan
Status Milikan Premis 1 hingga 2 3 hingga 4 5 hingga 6 Jumlah
orang orang orang
33 7 0 40
Sewa dari Swasta
(20.2) (4.3) (0.0)
18 9 1 28
Sewa dari Agensi Kerajaan
(11.0) (5.5) (0.6)
71 14 2 87
Milikan Sendiri
(43.6) (8.6) (1.2)
8 0 0 8
Lain-lain
(4.9) (0.0) (0.0)
Jumlah 130 30 3 163
Status milikan premis daripada pihak kerajaan dengan bilangan pekerja
sambilan 1 hingga 2 orang adalah seramai 18 orang, 3 hingga 4 orang dengan pekerja
seramai 9 orang dan hanya seorang pekerja dalam kategori 5 hingga 6 orang. Bilangan
pekerja 1 hingga 2 orang masih juga menunjukkan peningkatan 71 orang pekerja
daripada 130 orang pekerja secara keseluruhannya.
165
5.4.3 Status Milikan Premis Perniagaan dengan Jualan Tahunan antara
RM 50,001 hingga melebihi RM 200,001
Daripada Jadual 5.17 jelas menunjukkan bahawa usahawan yang memiliki
premis perniagaan sendiri dengan nilai jualan tahunan kurang daripada RM 50,000
adalah majoriti iaitu seramai 378 orang atau mewakili 51.8 peratus. Kelompok
usahawan yang kedua tertinggi juga daripada kategori yang memiliki nilai jualanan
tahunan kurang daripada RM 50,000 dengan status permilikan premis perniagaan
daripada pihak swasta iaitu sebanyak 90 orang atau mewakili 12.3 peratus. 70 orang
atau 9.6 peratus daripada usahawan ini adalah merupakan kelompok daripada
usahawan yang nilai jualan tahunannya di antara RM 50,001 hingga RM 100,000
dengan status milikan premis adalah milikan sendiri.
Jadual 5.17: Status Milikan Premis Perniagaan Dengan Jualan Tahunan antara
Jualan Tahunan
Status milikan Kurang 50,001 100,001 150,001 Melebihi Jumlah
Premis dari hingga hingga hingga 200,001
50,000 100,000 150,000 200,000
90 48 2 0 2 142
Sewa dari Swasta
(12.3) (6.6) (0.3) (0.0) (0.3)
Sewa dari Agensi 56 32 5 3 1 97
Kerajaan (7.7) (4.4) (0.7) (0.4) (0.1)
378 70 6 2 1 457
Milikan Sendiri
(51.8) (9.6) (0.8) (0.3) (0.1)
33 1 0 0 0 34
Lain-Lain
(4.5) (0.1) (0.0) (0.0) (0.0)
Jumlah 557 151 13 5 4 730
Manakala 56 orang atau 7.7 peratus daripada usahawan yang memiliki jualan
tahunan kurang daripada RM 50,000 dengan status milikan premis perniagaan dengan
agensi kerajaan. Ini diikuiti oleh usahawan daripada kategori jualan tahunan antara
RM 50,001 hingga RM 100,000 dengan status milikan premis perniagaan sewaan

166
daripada pihak swasta yang mewakili 48 orang atau 6.6 peratus. Usahawan yang jualan
tahunannya kurang daripada RM 50,000 ribu dan mempunyai status milikan premis
perniagaan dalam kategori lain-lain adalah seramai 33 orang atau 4.5 peratus,
manakala usahawan yang mempunyai premis perniagaan milik agensi kerajaaan
dengan jualan tahunan antara RM 50,001 hingga RM 100,000 mewakili 32 orang atau
4.4 peratus. Selebihnya hanya seorang usahawan yang mempunyai jualan tahunan
antara RM 50,001 hingga RM RM 100,000 pada kategori lain-lain status milikan
premis perniagaan.
Hanya 6 orang usahawan yang mempunyai jualan tahunan antara RM 100,001
hingga RM 150,000 ribu dan mempunyai premis perniagaan milikan sendiri, 5 orang
usahawan yang berstatus premis perniagaan milikan agensi kerajaan manakala 2 orang
usahawan yang berstatus sewa dari pihak swasta. Sehubungan dengan ini, usahawan
yang jualan tahunannya antara RM 150,001 hingga RM 200,000 ribu dengan status
milikan premis sewa dari pihak kerajaan berjumlah 3 orang manakala usahawan yang
status milikan sendiri hanya 2 orang. Usahawan yang jualan tahunannya melebihi
RM 200,001 dengan berstatus milikan premis dari pihak swasta 2 orang, seorang yang
berstatus sewa dari agensi kerajaan dan juga seorang yang berstatus premis milikan
sendiri.
Majoriti responden atau usahawan yang berstatus premis perniagaan milikan
sendiri dengan jualan tahunannya kurang daripada RM 50,000 adalah kerana
kebanyakan usahawan mikro ini menjalankan perniagaan mereka di rumah. Kelompok
usahawan ini belum lagi bersedia dan berani untuk keluar mendapatkan premis luar
dalam menjalankan perniagaan mereka.
167
5.4.4 Usahawan yang memiliki Pekerja Tetap dengan Jualan Tahunan antara
Responden atau usahawan yang mempunyai jualan tahunan kurang dari
RM 50,000 dengan bilangan pekerja tetap 1 hingga 2 orang mewakili 107 orang atau
41.6 peratus. Diikuti dengan usahawan yang mempunyai jualan tahunan antara
RM 50,001 hingga RM 100,000 dengan bilangan pekerja tetap antara 1 hingga 2 orang
iaitu sebanyak 91 orang atau 35.4 peratus manakala 26 orang usahawan ini di dalam
kategori jualan tahunan antara RM 50,001 hingga RM 100,000 dengan bilangan
pekerja tetap antara 3 hingga 4 orang. Usahawan yang mempunyai jualan tahunannya
kurang dari RM 50,000 dengan bilangan pekerja tetap 3 hingga 4 orang hanya
mewakili 13 orang dan usahawan yang jualan tahunannya RM 50,001 hingga
RM 100,000 dengan bilangan pekerja tetap 5 hingga 6 orang hanya mewakili 2 orang.
Jadual 5.18: Status Milikan Pekerja Tetap dan Jualan Tahunan Usahawan
Jualan Tahunan
Pekerja Tetap Kurang 50,001 100,001 150,001 Jumlah
Melebihi
dari hingga hingga hingga
200,001
50,000 100,000 150,000 200,000
107 91 2 0 1 201
1 hingga 2 orang
(41.6) (35.4) (0.8) (0.0) (0.4)
13 26 9 3 3 54
3 hingga 4 orang
(5.1) (10.1) (3.5) (1.2) (1.2)
0 2 0 0 0 2
5 hingga 6 orang
(0.0) (0.8) (0.0) (0.0) (0.0)
Jumlah 120 119 11 3 4 257
Sehubungan dengan itu juga, usahawan yang jualan tahunan antara 100,001
hingga 150,000 dengan bilangan pekerja tetap 1 hingga 2 orang mewakili 2 orang,
bilangan pekerja antara 3 hingga 4 orang mewakili 9 orang dan sifar bagi usahawan
yang mempunyai bilangan pekerja 5 hingga 6 orang. Usahawan yang mempunyai
168
jualan tahunan 150,001 hingga 200,000 dengan bilangan pekerja tetap 3 hingga 4
orang hanya mewakili 3 orang dan tiada usahawan bagi bilangan pekerja tetap untuk
kategori 1 hingga 2 serta 5 hingga 6 orang.
Manakala bagi usahawan yang mempunyai jualan tahunan melebihi 200,001
dengan bilangan pekerja tetap 1 hingga 2 orang hanya mewakili seorang, bilangan
pekerja 3 hingga 4 orang mewakili 3 orang dan tiada usahawan bagi kategori usahawan
yang mempunyai bilangan pekerja tetap 5 hingga 6 orang. Jumlah usahawan
keseluruhan bagi kategori ini adalah seramai 257 orang daripada keseluruhan
usahawan yang menjawab.
Peningkatan majoriti kepada usahawan yang mempunyai jualan tahunan
kurang dari RM 50,000 dengan bilangan pekerja tetap antara 1 hingga 2 orang adalah
kerana kelompok usahawan ini kurang mampu untuk mendapatkan pekerja tetap
berdasarkan pendapatan tahunan mereka yang kecil. Golongan usahawan ini lebih
menumpukan kepada kos-kos operasi yang lain daripada menyediakan peruntukan
kepada menggaji pekerja secara tetap dalam menjalankan perniagaan mereka.
5.4.5 Usahawan yang memiliki Pekerja Sambilan dengan Jualan Tahunan
antara RM 50,001 hingga melebihi RM 200,001
Merujuk kepada Jadual 5.19 di bawah, responden atau usahawan yang
mempunyai pekerja sambilan yang paling ramai iaitu antara 1 hingga 2 orang
mempunyai jualan tahunan kurang dari RM50,000 merupakan majoriti iaitu seramai
72 orang atau mewakili 44.2 peratus. Diikuti juga usahawan dalam kategori yang sama
iaitu mempunyai pekerja sambilan 1 hingga 2 orang tetapi mempunyai jualan tahunan
169
antara RM 50,001 hingga RM 100,000 iaitu seramai 48 orang atau mewakili 29.4
peratus. Sehubungan dengan ini, hanya 13 orang atau 8.0 peratus usahawan yang
mempunyai pekerja sambilan 3 hingga 4 orang dengan jualan tahunan antara
RM 50,001 hingga RM 100,000 dan 12 orang atau 7.4 peratus usahawan yang
mempunyai pekerja sambilan antara 3 hingga 4 orang dengan jualan tahunan kurang
daripada RM 50,000.
Jadual 5.19: Status Milikan Pekerja Sambilan dan Jualan Tahunan Usahawan
Jualan Tahunan (RM)

Pekerja Sambilan Kurang 50,001 100,001 150,001 Melebihi Jumlah
dari 50,000 hingga hingga hingga 200,001
100,000 150,000 200,000
72 48 5 3 2 130
1 hingga 2 orang
(44.2) (29.4) (3.1) (1.8) (1.2)
12 13 2 2 1 30
3 hingga 4 orang
(7.4) (8.0) (1.2) (1.2) (0.6)
0 2 1 0 0 3
5 hingga 6 orang
(0.0) (1.2) (0.6) (0.0) (0.0)
Jumlah 84 63 8 5 3 163
Bagi usahawan yang mempunyai pekerja sambilan antara 5 hingga 6 orang
dengan jualan tahunan kurang daripada RM 50,000, bilangan adalah sifar manakala
bagi jualan tahunan antara RM 50,001 hingga RM 100,000 hanya terdapat 2 orang
responden yang menjawab. Bilangan responden yang menjawab di bahagian pekerja
sambilan 1 hingga 2 orang dengan jualan tahunan RM 100,001 hingga RM 150,000
adalah 5 orang, jualan tahunan RM 150,001 hingga RM 200,000 adalah 3 orang dan
jualan tahunan melebihi RM 200,001 adalah 2 orang. Pekerja sambilan 3 hingga 4
orang dengan jualan tahunan RM 100,001 hingga RM 150,000 adalah 2 orang, jualan
tahunan RM 150,001 hingga RM 200,000 adalah 2 orang dan jualan tahunan melebihi
RM 200,001 adalah seorang. Manakala hanya seorang responden sahaja yang
menjawab bagi kategori pekerja sambilan antara 5 hingga 6 orang dengan jualan antara
170
RM 100,001 hingga RM 150,000 dan tiada responden yang menjawab bagi kategori
jualan tahunan RM 150,001 hingga RM 200,000 dan jualan tahunan melebihi
RM 200,001.
Peningkatan kepada jumlah pekerja sambilan dalam kategori 1 hingga 2 orang
dengan jualan tahunan kurang daripada RM 50,000 juga disebabkan oleh faktor
pendapatan usahawan itu sendiri kerana golongan usahawan yang menjawab kepada
kajian ini adalah kebanyakannya terdiri daripada usahawan yang baru menceburkan
diri di dalam perniagaan dan masih baru di dalam program ini iaitu antara 1 hingga 3
tahun.
5.4.6 Perbezaan Jantina dengan Jualan Tahunan antara RM 50,001 hingga
melebihi RM 200,001
Merujuk kepada Jadual 5.20 di bawah, bagi jualan tahunan kurang dari
RM 50,000 usahawan wanita melebihi usahawan lelaki dengan jumlah seramai 340
orang berbanding usahawan lelaki iaitu hanya seramai 217 orang dengan jumlah
keseluruhan gabungan jantina seramai 557 atau mewakili 76.3 peratus dari
keseluruhan responden. Perkara ini disebabkan peserta atau responden yang mengikuti
tahun 2014 iaitu seramai 257 atau mewakili 35.2 peratus. Sehubungan dengan ini, pada
tahun itu jumlah usahawan wanita melebihi lelaki disebabkan oleh pihak pengurusan
GIATMARA memutuskan untuk membuat lebihan pengambilan usahawan wanita
kerana terdapat penambahan kursus-kursus yang diceburi oleh kaum ini di dalam
GIATMARA seperti kursus jahitan dan kecantikan.
171
Jadual 5.20: Jantina dan Jualan Tahunan Usahawan
Jualan Tahunan (RM)

Jantina Kurang 50,001 100,001 150,001 Melebihi Jumlah
dari hingga hingga hingga 200,001
50,000 100,000 150,000 200,000
217 91 7 3 2 320
Lelaki
(29.7) (12.5) (1.0) (0.4) (0.3)
340 60 6 2 2 410
Perempuan
(46.6) (8.2) (0.8) (0.3) (0.3)
Jumlah 557 151 13 5 4 730
Pada jualan tahunan antara RM 50,001 hingga RM 100,000, ia berada dalam
kategori yang kedua tertinggi mewakili jumlah responden atau usahawan yang teramai
iaitu sebanyak 151 orang dengan jumlah usahawan lelaki melebihi usahawan wanita
iaitu 91 orang manakala wanita seramai 60 orang. Jumlah keseluruhan kedua-dua
golongan ini adalah seramai 151 orang atau mewakili 20.6 peratus daripada jumlah
keseluruhan responden. Pada kategori jualan tahunan antara RM 100,001 hingga
RM 150,000, jumlah keseluruhan usahawan adalah seramai 13 orang dengan golongan
usahawan lelaki seramai 7 orang manakala wanita mewakili 6 orang. Pada jualan
tahunan ini, usahawan yang berada dalam kategori ini boleh dikatakan sebagai
usahawan yang berjaya dengan kadar pendapatan melebihi RM 10,000 sebulan.
Pada kategori jualan tahunan antara RM 150,000 hingga RM 200,000, hanya
terdapat 5 orang usahawan yang mewakili jumlah keseluruhan dengan usahawan lelaki
3 orang dan wanita seramai 2 orang. Ini disusuli pula dengan 4 orang usahawan yang
berada dalam kategori jualan tahunan melebihi RM 200,001 yang mana terdapat
keseimbangan pada kedua-dua golongan dengan masing-masing mewakili 2 orang
usahawan. Secara keseluruhannya, bilangan usahawan wanita melebihi lelaki dengan
jumlah keseluruhannya adalah seramai 410 orang manakala lelaki hanya mewakili 320
orang.
172
5.4.7 Kelulusan Akademik dengan Jualan Tahunan antara RM 50,001 hingga
melebihi RM 200,001
Merujuk kepada Jadual 5.21 di bawah, bagi jualan tahunan kurang dari
RM 50,000 dengan kelulusan akademik iaitu sekolah menengah menunjukkan jumlah
responden yang majoritinya adalah seramai 448 orang atau mewakili 61.4 peratus
daripada 557 orang. Perkara ini mempunyai hubung kait dengan kadar kemasukan
awal kepada kursus kemahiran ke GIATMARA dengan majoritinya berkelulusan
sekolah menengah atau lepasan SPM. Namun pada kelulusan akademik yang
respondennya memiliki Diploma atau ijazah berada pada tempat kedua iaitu seramai
64 orang atau mewakili 8.8 peratus. Perkara ini berlaku disebabkan oleh ramai graduan
yang memasuki pusat latihan kemahiran seperti GIATMARA adalah untuk
mendapatkan latihan kemahiran dan berhasrat ingin menjalankan perniagaan.
Jadual 5.21: Kelulusan Akademik dan Jualan Tahunan Usahawan
Jualan Tahunan (RM)

Kelulusan Kurang 50,001 100,001 150,001 Melebihi Jumlah
Akademik dari 50,000 hingga hingga hingga 200,001
100,000 150,000 200,000
14 2 0 0 0 16
Sekolah Rendah
(1.9) (0.3) (0.0) (0.0) (0.0)
448 130 12 3 1 594
Sekolah Menengah
(61.4) (17.8) (1.6) (0.4) (0.1)
64 17 1 2 3 87
Diploma /Ijazah
(8.8) (2.3) (0.1) (0.3) (0.4)
31 2 0 0 0
Lain-Lain 33
(4.2) (0.3) (0.0) (0.0) (0.0)
Jumlah 557 151 13 5 4 730
Usahawan yang mempunyai kelulusan dari kategori lain-lain daripada dengan
jualan tahunan kurang dari RM 50,000 adalah seramai 31 orang atau mewakili 4.2
peratus. Manakala hanya terdapat seramai 14 orang atau mewakilik 2.5 peratus
173
usahawan yang mempunyai kelulusan sekolah rendah dengan nilai jualan tahunan
dalam ketegori yang sama. Bagi kategori jualan tahunan antara RM 50,001 hingga
RM 100,000, usahawan yang berkelulusan sekolah menengah menjadi majoriti iaitu
seramai 130 atau mewakili 17.8 peratus. Ia diikuti oleh usahawan yang mempunyai
kelulusan diploma atau ijazah iaitu seramai 17 orang atau mewakili 2.3 peratus.
Manakala hanya terdapat 2 orang usahawan yang berada di dalam dua kategori
kelulusan lain-lain dan sekolah rendah daripada 151 orang usahawan yang menjawab
dalam kategori ini.
Terdapat 13 orang yang berada di dalam kategori ini dengan 12 orang
berkelulusan sekolah menengah, seorang berkelulusan diploma atau ijazah dan tiada
usahawan yang menjawab untuk kelulusan sekolah rendah dan lain-lain kelulusan.
Secara keseluruhannya, terdapat lima orang usahawan yang berada di dalam kategori
jualan tahunan antara RM 150,001 hingga RM 200,000 dengan masing-masing 3
orang berkelulusan sekolah menengah dan 2 orang berkelulusan diploma atau ijazah
dan tiada yang menjawab bagi kedua-kedua kelulusan iaitu lain-lain dan sekolah
rendah.
Bagi jualan tahunan melebihi RM 200,001, hanya terdapat 4 orang di dalam
empat ketegori kelulusan yang disenaraikan iaitu seorang bekelulusan sekolah
menengah, 3 orang berkelulusan diploma atau ijazah manakala tiada yang menjawab
bagi yang berkelulusan lain-lain mahupun sekolah rendah. Secara kesimpulannya
boleh dirumuskan bahawa jualan tahunan dalam lima kategori kurang dari RM 50,000
hingga melebihi RM 200,001. Daripada 730 orang responden yang menjawab, secara
majoritinya adalah usahawan yang berkelulusan sekolah menengah iaitu seramai 594
orang atau mewakili 81.3 peratus dan diikuti oleh usahawan yang berkelulusan
174
diploma atau ijazah iaitu seramai 87 orang atau mewakili 11.9 peratus. Usahawan yang
mempunyai lain-lain kelulusan hanya 33 orang atau mewakili 4.5 peratus dan 16 orang
yang mempunyai kelulusan sekolah rendah atau mewakili 2.1 peratus.
Walaupun majoriti dari awal kemasukan GIATMARA adalah berkelulusan
sekolah menengah dan juga menjadi usahawan, kita tidak dapat menafikan bahawa
faktor jualan tahunan dan kelulusan akademik tertinggi juga mempengaruhi
peningkatan dalam program pewujudan keusahawanan di kalangan usahawan lepasan
GIATMARA. Menurut Meng & Liang (1996) yang menjalankan kajian kepada
usahawan di Singapura mendapati bahawa usahawan yang berjaya mempunyai tahap
pendidikan yang lebih tinggi berbanding dengan usahawan yang tidak berjaya.
Dapatan kajian ini juga merumuskan bahawa 70% daripada usahawan yang berjaya
adalah datangnya dari pelajar universiti manakala selebihnya bukan pelajar universiti.
5.4.8 Modal memulakan Perniagaan dengan Jualan Tahunan antara
Jadual 5.22 di bawah menunjukkan jadual tabulasi bersilang antara usahawan
dalam kategori mempunyai modal memulakan perniagaan dengan jualan tahunan
antara RM 50,001 hingga melebihi RM 200,001. Bagi kategori jualan tahunan kurang
RM 50,000 dengan modal memulakan perniagaan antara RM 1,000 dan ke bawah,
terdapat 219 orang usahawan atau mewakili 30.0 peratus yang berada di dalam
kategori ini yang menjadikan ia kelompok majoriti. Usahawan yang mempunyai
modal antara RM 1,001 hingga RM 5,000 adalah seramai 217 orang atau 29.7 peratus
dan terdapat seramai 102 orang usahawan yang mempunyai modal antara RM 5,001
hingga RM 10,000 yang mewakili 14.0 peratus. terdapat 16 orang atau mewakili 2.2
175
peratus yang mempunyai modal antara RM 10,001 hingga RM 50,000 dan 3 atau
mewakili 0.4 peratus orang yang bermodalkan RM 50,001 dan ke atas.
Usahawan yang mempunyai jualan tahunan kurang daripada RM 50,000
merupakan kelompok majoriti iaitu mewakili 557 orang atau mewakili 76.3 peratus
daripada 730 orang responden. Perkara ini disebabkan peserta yang terlibat di dalam
program ini secara keseluruhannya adalah terdiri daripada usahawan baru yang
memulakan perniagaan dengan diberi insentif berupa sumbangan alatan dan bahan
dalam menjalankan perniagaan. Golongan ini kalau dilihat menjurus kepada
menjawab dalam kategori modal memulakan perniagaan antara RM 1,000 hingga
RM 5,000 dan perihal ini disusuli dengan usahawan yang baru berada dalam pasaran
usahawan mikro dengan tahun memulakan perniagaan pada 2014.
Jadual 5.22: Modal memulakan Perniagaan dan Jualan Tahunan Usahawan
Jualan Tahunan
Modal Memulakan Kurang 50,001 100,001 150,001 Melebihi Jumlah
Perniagaan dari 50,000 hingga hingga hingga 200,001
100,000 150,000 200,000
RM 1,000 dan ke 219 15 0 0 0 234
Bawah (30.0) (2.1) (0.0) (0.0) (0.0)
RM 1,001 hingga 217 31 6 0 0 254
RM 5,000 (29.7) (4.2) (0.8) (0.0) (0.0)
RM 5,001 hingga 102 83 3 1 1 190
RM 10,000 (14.0) (11.4) (0.4) (0.1) (0.1)
RM 10,001 hingga 16 19 3 2 1 41
RM 50,000 (2.2) (2.6) (0.4) (0.3) (0.1)
RM 50,001 dan ke 3 3 1 2 2 11
Atas (0.4) (0.4) (0.1) (0.3) (0.3)
Jumlah 557 151 13 5 4 730
176
Merujuk kepada kategori jualan tahunan antara RM 50,001 hingga
RM 100,000, majoriti usahawan adalah pada yang modal memulakan perniagaan
antara RM 5,001 hingga RM 10,000 iaitu seramai 83 orang atau mewakili 11.4 peratus
di dalam kategori ini iaitu seramai 151 orang. Ia diikuti oleh usahawan yang
memulakan perniagaan dengan modal sebanyak RM1,001 hingga RM 5,000 iaitu
seramai 31 orang atau mewakili 4.2 peratus. Seramai 19 atau mewakili 2.6 peratus
orang usahawan yang memulakan perniagaan dengan modal antara RM 10,001 hingga
RM 50,000, 15 orang atau 2.1 peratus usahawan yang memulakan perniagaan dengan
bermodalkan RM 1,000 dan ke bawah dan hanya 3 orang atau mewakili 0.4 peratus
sahaja usahawan yang bermodalkan RM 50,001 dan ke atas.
Bagi kategori jualan tahunan antara RM 100,001 hingga RM 150,000, hanya
terdapat seramai 13 orang usahawan dengan majoriti memulakan perniagaan
bermodalkan antara RM 1,001 hingga RM 5,000 iaitu seramai 6 orang, manakala 3
orang usahawan bagi setiap kategori yang bermodalkan perniagaan antara RM 5,001
hingga RM 50,000, seorang dalam kategori memulakan perniagaan dengan
bermodalkan RM 50,001 dan ke atas dan tiada dalam kategori bermodalkan RM 1,000
dan ke bawah.
Sehubungan dengan ini juga, semakin mengecil jumlah usahawan yang di
dalam kategori jualan tahunan antara RM 150,001 hingga RM 200,000 iaitu hanya
seramai 5 orang. Usahawan dalam kategori modal memulakan perniagaan RM 5,001
hingga RM 10,000 hanyalah seorang, modal antara RM 10,001 hingga RM 50,000
mewakili 2 orang, modal antara RM 50,001 dan ke atas mewakili 2 orang manakala
tiada usahawan di dalam kategori modal antara RM 1,000 hingga RM 5,000. Perkara
ini juga hampir sama dengan kategori jualan tahunan melebihi RM 200,001 yang
177
hanya terdapat 4 orang usahawan iaitu masing-mamsing mempunyai seorang
usahawan yang bermodalkan antara RM 5,001 hingga RM 10,000 dan RM 10,001
hingga RM 50,000 dan 2 orang usahawan bermodalkan RM 50,001 dan ke atas.
Daripada keseluruhan jadual tabulasi bersilang ini (Jadual 5.22) dapat dibuat rumusan
bahawa majoriti usahawan hanya tertumpu kepada jualan tahunan dari RM 50,000
sehingga RM 100,000 dengan bermodalkan perniagaan sekitar RM 1,000 hingga
10,000 dengan jumlah keseluruhan usahawan seramai 687 orang atau mewakili 92.8
peratus. Perkara ini disebabkan oleh golongan usahawan ini masih berada di dalam
kategori usahawan baru dan masih belum boleh melonjak pendapatan perniagaan
dalam skala yang besar.
5.4.9 Sektor Perniagaan dengan Jualan Tahunan antara RM 50,001 hingga
melebihi RM 200,001
Merujuk kepada Jadual 5.23, di antara sektor pernigaan yang diceburi oleh
usahawan dan jualan tahunan antara RM 50,001 hingga melebihi RM 200,001 yang
secara gambaran kasarnya menunjukkan bahawa sektor utama yang diceburi oleh
usahawan adalah perkhidmatan. Bagi jualan tahunan kurang dari RM 50,000, sektor
perniagaan tertinggi yang diceburi oleh usahawan adalah di dalam sektor
perkhidmatan iaitu seramai 486 orang atau mewakili 87.2 peratus daripada
keseluruhan usahawan di dalam kategori ini iaitu seramai 557 orang. Ini diikuti oleh
sektor pembuatan iaitu seramai 35 orang atau mewakili 6.2 peratus, sektor peruncit
atau perdagangan seramai 20 orang atau mewakili 3.5 peratus dan akhir sekali sektor
pemborong yang hanya seramai 16 orang atau mewakili 2.8 peratus.
178
Jadual 5.23: Sektor Perniagaan dan Jualan Tahunan Usahawan
Jualan Tahunan
Sektor Perniagaam Kurang 50,001 100,001 150,001 Melebihi Jumlah
dari hingga hingga hingga 200,001
50,000 100,000 150,000 200,000
20 8 2 1 1 32
Peruncit/Perdagangan
(2.7) (1.1) (0.3) (0.1) (0.1)
16 6 0 0 1 23
Pemborong
(2.2) (0.8) (0.0) (0.0) (0.1)
35 20 3 1 0 59
Pembuatan
(4.8) (2.7) (0.4) (0.1) (0.0)
486 117 8 3 2 616
Perkhidmatan
(66.6) (16.0) (1.1) (0.4) (0.3)
Jumlah 557 151 13 5 4 730
Peningkatan di dalam sektor perkhidmatan adalah selari dengan bidang kursus
yang ditawarkan oleh pihak GIATMARA iaitu kemahiran yang secara tak
langsungnya akan lahir usahawan di dalam bidang teknikal seperti automotif, elektrik,
SPA, jahitan dan bidang-bidang yang berkaitan. Bidang-bidang kemahiran ini akan
melahirkan usahawan teknikal yang menawarkan perkhidmatan yang berbentuk servis
kepada pelanggannya.
Peningkatan kepada jualan tahunan antara RM 50,001 hingga RM 100,000
pula jelas menunjukkan bahawa majoriti sektor perniagaan daripada sektor
perkhidmatan iaitu seramai 117 atau mewakili 77.4 peratus daripada jumlah
keseluruhan usahawan di dalam kategori ini iaitu seramai 151 orang. Seterusnya sektor
pembuatan iaitu seramai 20 orang atau mewakili 13.2 peratus, sektor peruncit atau
perdagangan seramai 8 orang atau mewakili 5.2 peratus dan sektor pemborong seramai
6 orang atau mewakili 3.9 peratus. Secara keseluruhannya, hanya 13 orang usahawan
yang menunjukkan jualan tahunan mereka antara RM 100,001 hingga RM 150,000
dalam pelbagai sektor perniagaan iaitu perkhidmatan seramai 8 orang, pembuatan
179
seramai 3 orang dan peruncit atau perdagangan seramai 2 orang manakala tiada
usahawan di dalam sektor pemborong.
Bagi nilai jualan tahunan antara RM 150,001 hingga RM 200,000 hanya
terdapat 5 orang usahawan sahaja yang menjawab iaitu 3 orang dari sektor
perkhidmatan, seorang masing-masing di dalam sektor pembuatan dan peruncit atau
perdagangan. Penurunan kepada 4 orang usahawan bagi jualan tahunan melebihi
RM 200,001 dengan 2 orang usahawan di dalam sektor perkhidmatan, seorang
usahawan yang masing-masing di dalam sektor peruncit atau perdagangan serta
pemborong. Boleh dirumuskan bahawa sektor perniagaan yang tertinggi dengan nilai
jualan tahunan yang kurang daripada RM 50,000 hingga RM 100,000 adalah
perkhidmatan dan usahawan teknikal ini masih dianggap usahawan baru menjalankan
perniagaan di dalam bidang kemahiran yang ditawarkan oleh pihak GIATMARA.
5.4.10 Sumber Modal Perniagaan dengan Jualan Tahunan antara RM 50,001
hingga melebihi RM 200,001
Modal perniagaan usahawan dengan jualan tahunan usahawan antara
RM 50,001 hingga melebihi RM 200,001. Sumber modal perniagaan dipecahkan
kepada 6 penyataan iaitu simpanan sendiri, pinjaman dari keluarga, pinjaman dari
institusi kewangan, pinjaman dari kawan, sumber dari harta pusaka/warisan dan
pinjaman dari agensi kerajaan. Bagi kategori simpanan sendiri, jelas menunjukkan
bahawa usahawan yang mempunyai jualan tahunan kurang dari RM 50,000 adalah
tertinggi iaitu seramai 314 atau mewakili 85.7 peratus daripada jumlah keseluruhan
iaitu seramai 366 orang. Jualan antara RM 50,001 hingga RM 100,000 seramai 43
orang atau mewakili 11.7 peratus; jualan antara RM 100,001 hingga RM 150,001
180
adalah seramai 5 orang atau 1.3 peratus; jualan antara RM 150,001 hingga
RM 200,000 adalah seramai seorang atau mewakili 0.2 peratus dan dengan jualan
melebihi RM 200,001 adalah seramai 3 orang atau mewakili 0.8 peratus.
Jadual 5.24: Sumber Modal Perniagaan dan Jualan Tahunan Usahawan
Jualan Tahunan
Sumber Modal Kurang 50,001 100,001 150,001 Melebihi Jumlah
Perniagaan dari hingga hingga hingga 200,001
50,000 100,000 150,000 200,000
314 43 5 1 3 366
Simpanan Sendiri
(43.0) (5.9) (0.7) (0.1) (0.4)
Pinjaman dari 107 32 3 1 0 143
Keluarga (14.7) (4.4) (0.4) (0.1) (0.0)
Institusi Kewangan (1.8) (1.0) (0.1) (0.0) (0.1)
Kawan (0.3) (0.3) (0.0) (0.0) (0.0)
Harta 1 1 0 0 0 2
Warisan/Pusaka (0.1) (0.1) (0.0) (0.0) (0.0)
Agensi Kerajaaan
(MARA,Tekun dll) (16.4) (9.0) (0.5) (0.4) (0.0)
Jumlah 557 151 13 5 4 730
Jumlah usahawan yang membuat pinjaman dari keluarga dengan jualan
tahunan kurang dari RM 50,000 juga adalah yang tertinggi iaitu seramai 107 orang
atau mewakili 74.8 peratus daripada 143 orang. Seramai 32 orang atau mewakili 22.3
peratus usahawan yang jualan tahunannya antara RM 50,001 hingga RM 100,000; 3
orang usahawan atau mewakili 2 peratus yang jualan tahunan antara RM 100,001
hingga RM 150,000; seorang usahawan atau 0.6 peratus yang jualan tahunannya antara
RM 150,001 hingga RM 200,000.
Pinjaman dari institusi kewangan juga menunjukkan jumlah usahawan yang
begitu rendah iaitu seramai 22 orang dengan 13 orang untuk jualan kurang dari
181
RM 50,000 setahun; 7 orang bagi jualan antara RM 50,001 hingga RM 100,000;
seorang yang jualan tahunannya RM 100,001 hingga RM 150,000 dan jualan melebihi
RM 200,001. Ini jelas menunjukkan bahawa usahawan-usahawan belum cukup
bersedia untuk membuat pembiayaan daripada institusi kewangan kerana golongan ini
masih dalam kategori baru dan memerlukan rekod yang baik dalam perniagaan
sekiranya mereka bersedia untuk membuat pinjaman.
Daripada Jadual 5.24 ini jelas menunjukkan bahawa selain menjadikan sumber
modal perniagaan dari simpanan sendiri, usahawan ini masih gemar menumpukan
kepada pembiayaan dari agensi kerajaan seperti pihak MARA yang secara langsung
menjadi alternatif kepada usahawan dalam membuat pembiayaan. Seramai 193 orang
usahawan yang berada di dalam kategori ini dengan 120 orang atau mewakili 62.1
peratus dengan jualan tahunan kurang RM 50,000, 66 orang atau mewakili 34.1
peratus dengan jualan tahunan antara RM 50,001 hingga RM 100,000; 4 orang atau
mewakili 2 peratus dengan jualan antara RM 100,001 hingga RM 150,000 dan 3 orang
atau mewakili 1.5 peratus usahawan dengan jualan tahunan antara RM 150,001 hingga
RM 200,000.
Melalui sumber modal pinjaman dari kawan dan mewarisi harta pusaka atau
warisan hanya masing-masing dengan jumlah 6 orang usahawan yang berada dalam
kategori ini dengan 4 orang usahawan yang membuat pinjaman dari kawan dan 2 orang
usahawan yang mendapatkan sumber modal melalui harta warisan dan pusaka. Untuk
jualan tahunan kurang dari RM 50,000, 2 orang usahawan yang membuat pinjaman
dari kawan manakala seorang melalui harta warisan atau pusaka. Data yang sama
kepada usahawan yang jualan tahunan antara RM 50,001hingga RM 100,000 dengan
182
2 orang membuat pinjaman dari kawan dan seorang bersumber modal dari harta
warisan atau pusaka.
5.5 Kesimpulan
Berdasarkan analisis deskriptif usahawan mikro inkubator GIATMARA,
terdapat beberapa ciri-ciri atau karakteristik yang boleh dirumuskan melalui dapatan
kajian ini. Pertama, taburan responden atau usahawan berdasarkan umur yang paling
ramai yang mengikuti program ini adalah yang berumur antara 21 hingga 30 tahun.
Golongan usahawan ini akan melalui latihan kemahiran di GIATMARA yang secara
puratanya sehingga tempoh 6 hingga 24 bulan sebelum mengikuti Program Inkubator
GIATMARA. Terdapat juga usahawan yang keluar bekerja bagi mendapatkan
pengalaman sementara menunggu ditawarkan dengan Program Inkubator ini. Merujuk
kepada Jadual 5.3, taburan responden berdasarkan status perkahwinan, majoriti
usahawan yang melalui program ini adalah berstatus bujang atau belum berkahwin. Ini
disebabkan oleh golongan ini perlu melalui proses pembelajaraan selama 6 bulan
hingga ke 3 tahun di GIATMARA. Majoriti responden yang mengikuti pembelajaran
kemahiran ini telah menamatkan pelajaran di peringkat Sijil Pelajaran Malaysia
(SPM).
Berdasarkan kelulusan akademik, peratus kelulusan akademik yang tertinggi
iaitu hampir melebihi 80 peratus daripada bilangan responden adalah berada pada
peringkat sekolah menengah dan peratus selebihnya melalui aliran pengajian di
peringkat diploma, ijazah dan sebagainya. Golongan ini kebanyakan akan mengikuti
pengajian kemahiran di GIATMARA setelah tamat tingkatan lima di sekolah
menengah bantuan kerajaan.
183
Berdasarkan taburan responden yang mengikuti bidang kursus kemahiran
mengikut kluster, bidang-bidang yang menjadi tumpuan dalam program ini adalah
kluster perniagaan berlandaskan Fabrik dengan peratusan sebanyak 45 peratus, diikuti
kluster Pengangkutan yang menyumbang 14 peratus dan kluster Mekanikal melebihi
8 peratus. Peningkatan kepada kluster Fabrik disebabkan oleh hampir keseluruhan
kursus ini dimonopoli oleh kaum wanita dan mendapat permintaan yang sangat tinggi
pada setiap semester pengambilan. Bidang-bidang kluster ini boleh dikategorikan
sebagai bidang kemahiran yang boleh dibentuk untuk menjadi usahawan
”mudahjaya”.
Berdasarkan jenis perniagaan yang dimiliki oleh usahawan ini boleh dikatakan
secara keseluruhannya adalah jenis perniagaan milikan tunggal dengan peratusan
sebanyak 99.9 peratus manakala hanya sebuah syarikat dimiliki oleh usahawan ini
dalam kategori syarikat sendirian berhad. Ini disebabkan oleh syarikat milikan tunggal
hanya memerlukan modal yang rendah dan kurang berisiko untuk dijalankan serta rata-
rata usahawan GIATMARA ini juga kurang pengalaman dalam mengendalikan
perniagaan. Bentuk perniagaan yang paling tinggi adalah perniagaan yang dijalankan
di rumah dengan peratusan sebanyak 43.3 peratus, diikuti oleh perniagaan yang
dijalankan dalam kedai tetap. Perkara ini juga berkaitan dengan modal awal dalam
menjalankan perniagaan yang menjadikan golongan ini memulakan perniagaan pada
peringkat awalnya di rumah.
Taburan perniagaan usahawan ini berdasarkan status milikan premis pula
menunjukkan bahawa usahawan ini berstatus milikan sendiri yang pada dasarnya
mempunyai hubung kait dengan perniagaan yang dijalankan di rumah. Sebanyak 457
daripada 730 responden ini menjalankan perniagaan berstatus milikan sendiri atau
184
mewakili 62.6 peratus. Merujuk kepada hasil kajian kepada lokasi atau kawasan
perniagaan pula, kebanyakan usahawan mikro GIATMARA ini masih menjalankan
perniagaan mereka di kawasan kampung dengan majoritinya sebanyak 282 syarikat
atau mewakili 38.6 peratus. Ini kerana usahawan yang dilahirkan merupakan usahawan
yang pada peringkat awalnya adalah pelajar yang mengikuti latihan kemahiran di
GIATMARA yang berada di sekitar Parlimen di mana pusat GIATMARA beroperasi.
Daripada 730 usahawan yang menjadi responden dalam kajian ini, seramai 397
orang atau mewakili 54.4 peratus mampu menggaji pekerja sama ada pekerja tetap
atau sambilan dalam menjalankan operasi perniagaan. Manakala berdasarkan hasil
kajian terhadap sumber modal perniagaan pula, kebanyakan usahawan ini menyatakan
modal yang diperolehi mereka datang daripada simpanan sendiri dengan majoritinya
sebanyak 366 orang atau mewakili 50.1 peratus. Sehubungan dengan ini, melalui
program khas inkubator GIATMARA, peserta telah dibekalkan dengan peralatan asas
dalam menjalankan operasi perniagaan mereka dan usahawan hanya memerlukan
sumber modal yang minimum dalam membuat pembelian bahan asas perniagaan serta
modal permulaan.
Merujuk kepada dapatan kajian yang berkaitan dengan jualan tahunan, majoriti
usahawan ini mempunyai jualan tahunan kurang daripada RM 50,000 dengan jumlah
responden seramai 557 orang atau mewakili 76.3 peratus. Berdasarkan taburan
perniagaan responden atau usahawan ini mengikut sektor dan aktiviti perniagaan,
sebanyak 617 syarikat usahawan ini menjalankan perniagaan mereka.
Merujuk kepada dapatan analisis tabulasi bersilang, beberapa karakteristik
usahawan mikro GIATMARA ini boleh dijadikan sebagai informasi tambahan dalam
185
kajian. Sebagai contohnya usahawan yang memiliki premis perniagaan sendiri dengan
mempunyai pekerja tetap antara seorang hingga 6 orang pekerja adalah seramai 132
orang atau mewakili 51 peratus daripada keseluruhan usahawan. Manakala usahawan
yang memiliki premis perniagaan sendiri dengan nilai jualan tahunan kurang daripada
RM 50,000 juga adalah majoriti iaitu seramai 378 orang atau mewakili 51.7 peratus.
Sehubungan dengan ini, usahawan mengikut jantina dengan jualan tahunan
kurang dari RM 50,000, usahawan wanita melebihi usahawan lelaki dengan jumlah
seramai 340 orang berbanding usahawan lelaki iaitu hanya seramai 217 orang dengan
jumlah keseluruhan seramai 557 atau mewakili 76.3 peratus dari keseluruhan
responden. Bagi jualan tahunan kurang dari RM 50,000 dengan kelulusan akademik
sekolah menengah menunjukkan jumlah responden seramai 448 orang atau mewakili
80.4 peratus daripada 557 orang.
Bagi kategori jualan tahunan kurang RM 50,000 dengan modal memulakan
perniagaan antara RM 1,000 dan ke bawah, terdapat 219 orang usahawan atau
mewakili 39.3 peratus yang berada dalam kategori ini yang menjadikan ia kelompok
majoriti. Bagi jualan tahunan kurang dari RM 50,000, sektor perniagaan tertinggi yang
diceburi oleh usahawan adalah dalam sektor perkhidmatan iaitu seramai 486 orang
atau mewakili 87.2 peratus daripada keseluruhan usahawan dalam kategori ini iaitu
seramai 557 orang. Bagi kategori modal perniagaan usahawan dengan jualan tahunan
usahawan antara RM 50,001 hingga melebihi RM 200,001 jelas menunjukkan bahawa
kategori simpanan sendiri dengan jualan tahunan kurang dari RM 50,000 adalah
tertinggi iaitu seramai 314 atau mewakili 85.7 peratus daripada jumlah keseluruhan
iaitu seramai 366 orang.
186
BAB 6
ANALISIS FAKTOR KEJAYAAN USAHAWAN
6.1 Pengenalan
Dapatan hasil analisis daripada Bab 5 telah menjawab kepada persoalan
objektif kajian yang pertama. Bab ini akan merumuskan secara terperinci berkaitan
persoalan pada objektif kajian yang kedua iaitu untuk mengkaji faktor kejayaan yang
paling signifikan menyumbang kepada peningkatan prestasi usahawan mikro
inkubator GIATMARA. Dalam membincangkan secara terperinci berkaitan dapatan
yang diperolehi, beberapa analisis telah dihuraikan dalam bab ini iaitu merangkumi
analisis kebolehpercayaan, analisis korelasi dan analisis regreasi terhadap faktor-
faktor kejayaan yang telah ditetapkan.
6.2 Analisis Faktor Kejayaan Usahawan Mikro Inkubator GIATMARA
6.2.1 Analisis Kebolehpercayaan
Ujian kebolehpercayaan dilakukan semula ke atas semua faktor kejayaan yang
telah dibentuk. Ujian ini bertujuan untuk menguji kembali kestabilan serta konsistensi
dalaman sesuatu alat pengukuran dan dapat menunjukkan kesahan bagi sesuatu
pengukuran. Merujuk kepada Chua (2014), kebolehpercayaan dalam sesuatu
penyelidikan merujuk kepada keupayaan suatu kajian untuk memperoleh nilai yang
serupa apabila pengukuran yang sama diulangi. Ini membawa maksud bahawa jika
pengukuran pada kali yang kedua (ketiga dan seterusnya) memberi nilai yang serupa,
maka kajian dikatakan mempunyai kebolehpercayaan yang tinggi.
187
Dalam analisis ini, nilai pekali kebolehpercayaan Cronbach’s alpha digunakan
sebagai alat pengukur. Nilai Cronbach’s Alpha yang melebihi 0.60 seringkali diguna
pakai sebagai indeks kebolehpercayaan sesuatu instrumen (Mohd Majib, 1990). Bagi
Sekaran (1992), nilai kebolehpercayaan yang kurang daripada 0.60 adalah dianggap
rendah dan tidak boleh diterima, nilai alpha antara 0.60 hingga 0.80 adalah diterima
manakala alpha yang melebihi 0.80 adalah dianggap baik. Disebabkan terdapat
pelbagai peraturan dalam menentukan pengukuran nilai Cronbach’s Alpha, kajian ini
mengambil pendekatan pekali saiz Cronbach’s Alpha yang dicadangkan oleh Chua
(2014). Jadual 6.1 menunjukkan pekali saiz Cronbach’s Alpha yang diguna pakai
dalam kajian ini.
Jadual 6.1: Pekali Saiz Cronbach’s Alpha (Peraturan Umum)
Alpha Coefficient Range Kekuatan Hubungan
Bawah 0.6 Lemah

0.6 hingga 0.7 Sederhana
0.7 hingga 0.8 Baik
0.8 hingga 0.9 Sangat Baik
0.9 ke atas Terbaik
Jadual 6.1 merupakan analisis kebolehpercayaan berdasarkan faktor kejayaan
usahawan daripada kajian yang sebenar. Berdasarkan hasil ujian tersebut, boleh
disimpulkan bahawa nilai keseluruhan pekali Cronbach’s Alpha bagi kesemua faktor
adalah berada pada nilai purata 0.761. Ini menunjukkan bahawa nilai
kebolehpercayaan dalam kajian ini berada pada skala memuaskan iaitu di antara nilai
0.65 hingga 0.79 sepertimana yang dinyatakan oleh Chua (2014:133).
188
Jadual 6.2: Analisis Kebolehpercayaan Faktor Kejayaan Usahawan
Cronbach’s
Bil. Faktor Bil. Item
Alpha
1 Faktor Pemasaran 7 0.738
2 Akses Kepada Pembiayaan 9 0.666
3 Tahap Pendidikan dan Latihan 7 0.764
4 Jaringan Perniagaan 12 0.808
5 Sokongan Kerajaan 9 0.829
Jumlah Keseluruhan Nilai Cronbach’s alpha 44 0.761
Berdasarkan Jadual 6.2 di atas, nilai pekali Cronbach’s Alpha bagi faktor
pemasaran ialah 0.738. Merujuk kepada Jadual 6.1, pekali saiz Cronbach’s Alpha yang
dikeluarkan oleh Chua (2014), nilai Cronbach’s Alpha faktor ini berada pada nilai
Alpha Coefficient Range antara 0.7 hingga 0.8 yang memberi maksud kekuatan
hubungan berada pada tahap yang baik. Pada nilai ini tahap kebolehpercayaan dan
konsistensi kepada pembolehubah faktor pemasaran boleh diguna pakai bagi kegunaan
analisis yang seterusnya. Nilai ini juga memberi maksud instrumen yang digunakan
berada dalam keadaan yang baik dan efektif dengan item-item pada setiap penyataan
mudah dan senang difahami oleh responden.
Manakala bagi faktor akses kepada pembiayaan mempunyai nilai Cronbach’s
Alpha 0.666. Nilai Cronbach’s Alpha faktor ini berada pada nilai Alpha Coefficient
Range antara 0.6 hingga 0.7 yang mengikut Jadual 6.1 berada pada tahap sederhana.
Keputusan kepada ujian ini walaupun berada pada nilai dan tahap sederhana tetapi
masih dalam kategori tahap kebolehpercayaan dan konsistensi, dengan instrumen pada
setiap item-item pada penyataan faktor ini juga senang difahami oleh responden.
Sehubungan dengan itu, faktor tahap pendidikan dan latihan menunjukkan nilai
Cronbach’s Alpha berada pada nilai 0.764. Merujuk kepada Jadual Pekali Saiz
Cronbach’s Alpha oleh Chua (2014), nilai ini berada pada Alpha Coefficient Range
189
antara 0.7 hingga 0.8 iaitu berada pada kekuatan hubungan yang baik. Merujuk kepada
dapatan analisis kebolehpercayaan faktor ini, ia jelas menunjukkan bahawa item-item
dan instrumen yang digunakan pada faktor tahap pendidikan dan latihan boleh diguna
pakai dan konsisten.
Keputusan analisis kepada kedua-dua faktor lainnya iaitu faktor jaringan
perniagaan dan faktor sokongan kerajaan masing-masing mempunyai nilai
Cronbach’s Alpha 0.808 dan 0.829. Nilai Cronbach’s Alpha bagi kedua-dua faktor ini
berada pada Alpha Coefficient Range antara 0.8 hingga 0.9 yang menunjukkan
kekuatan hubungan yang sangat baik. Kedua-dua data ini berada pada tahap
kebolehpercayaan dan konsistensi yang baik.
Secara keseluruhannya, nilai Cronbach’s Alpha bagi kesemua faktor
mempunyai kekuatan hubungan yang baik dengan menunjukkan nilai Alpha
Coefficient Range antara 0.6 hingga 0.8. Merujuk Sekaran (1992), dapatan kajian bagi
ujian kebolehpercayaan dengan nilai Cronbach’s Alpha antara 0.60 hingga 0.80 adalah
diterima dan boleh digunakan untuk analisis seterusnya.
6.2.2 Analisis Korelasi Antara Faktor-Faktor Kejayaan Usahawan
Analisis korelasi dijalankan untuk mengukur darjah atau kekuatan hubungan
secara linear antara dua pembolehubah dengan melihat kepada pekali korelasi (nilai r)
(Chua, 2014: 238). Interprestasi kepada korelasi ini juga boleh ditafsirkan kepada tiga
tujuan iaitu, pertama bagi melihat kekuatan hubungan antara dua pembolehubah;
kedua, melihat signifikasi hubungan antara pembolehubah dan ketiga, melihat arah
hubungan. Nilai pekali korelasi r mempunyai sela antara +1.00 dan -1.00. Jika nilai r
190
menghampiri +1, ia menunjukkan hubungan positif yang kuat, manakala jika nilai r
menghampiri -1, ia menunjukkan wujud hubungan yang negatif yang kuat antara
pembolehubah. Nilai r bersamaan dengan sifar pula menunjukkan tidak wujud
hubungan linear antara pembolehubah (Chua, 2014:241). Nilai  pula akan
melaporkan hubungan signifikan antara pembolehubah. Apabila nilai  kurang
daripada asas signifikan  <  (aras signifikan 0.05, 0.01, 0.005, 0.001) maka hasil
kajian adalah signifikan. Jadual 6.3 di bawah menunjukkan aras kekuatan nilai r
berdasarkan jadual yang dibentuk oleh Chua (2014) yang bertujuan melihat hubungan
antara pembolehubah bersandar dan pembolehubah bebas yang telah dibentuk.
Jadual 6.3: Aras Kekuatan Nilai Pekali Korelasi
Saiz Pekali Korelasi (r) Kekuatan Korelasi

0.91 hingga 1.00 atau -0.90 hingga -1.00 Sangat Kuat
0.71 hingga 0.90 atau -0.71 hingga -0.90 Kuat
0.51 hingga 0.70 atau -0.51 hingga -0.70 Sederhana
0.31 hingga 0.50 atau -0.31 hingga -0.50 Lemah
0.01 hingga 0.30 atau -0.01 hingga -0.30 Sangat Lemah
0.00 Tiada Korelasi
Berdasarkan kepada Jadual 6.4 di bawah yang menunjukkan korelasi antara
faktor-faktor kejayaan usahawan mikro inkubator GIATMARA. Dalam kajian ini,
analisis korelasi dilakukan untuk menilai kekuatan hubungan antara setiap
pembolehubah faktor kejayaan iaitu “Faktor Pemasaran”, “Akses kepada
Pembiayaan”, “Tahap Pendidikan dan Latihan”, “Jaringan Perniagaan” dan
“Sokongan Kerajaan”. Aras kekuatan hubungan dalam kajian ini adalah berdasarkan
kepada nilai pekali korelasi r seperti yang dinyatakan dalam Jadual 6.3 iaitu Aras
Kekuatan Pekali Korelasi oleh Chua (2014:241). Hasil analisis mendapati wujud
kekuatan kolerasi positif yang sederhana antara “faktor akses kepada pembiayaan”
191
dengan “faktor pemasaran” dengan nilai pekali (r = 0.511) dan nilai signifikan (sig.
 < 0.01). Berdasarkan kepada dapatan analisis ini secara realitinya, dalam
menjalankan perniagaan walaupun bersaiz mikro, akses kepada pembiayaan dan faktor
pemasaran dilihat memainkan peranan yang amat penting dalam memastikan
kelangsungan perniagaan yang dijalankan.
Jadual 6.4: Analisis Korelasi Faktor-Faktor Kejayaan
Faktor PN AP PL JP SK
Pearson Correlation 1
PN
Sig. (1-hujung) .000
Pearson Correlation .511** 1
AP
Sig. (1- hujung) .000 .000
Pearson Correlation .362** .399** 1
PL
Sig. (1- hujung) .000 .000 .000
Pearson Correlation .546** .468** .462** 1
JP
Sig. (1- hujung) .000 .000 .000 .000
Pearson Correlation .433** .513** .464** .525** 1
SK
Sig. (1- hujung) .000 .000 .000 .000 .000
Nota: **Signifikan pada  = 0.01 (1- hujung).
PN - Faktor Pemasaran
AP - Faktor Akses Kepada Pembiayaan
PL - Faktor Pendidikan dan Latihan
JP - Faktor Jaringan Perniagaan
SK - Faktor Sokongan Kerajaan
Manakala Korelasi antara “pendidikan dan latihan” dengan “faktor pemasaran”
menunjukkan wujud kekuatan korelasi positif yang lemah dengan nilai pekali
(r = 0.362) dan nilai signifikan (sig.  < 0.01). Dapatan kajian ini menunjukkan
bahawa faktor pendidikan dan latihan kurang mempengaruhi faktor pemasaran
walaupun wujud hubungan yang positif tetapi berada pada aras kekuatan dalam
kategori lemah. Korelasi antara “jaringan perniagaan” dengan faktor pemasaran”
menunjukkan wujud kekuatan korelasi positif yang sederhana dengan nilai pekali
(r = 0.546) dan nilai signifikan (sig.  < 0.01). Hubungan antara faktor jaringan
192
perniagaan dengan faktor pemasaran secara realitinya dilihat saling memerlukan
dalam memperkembangkan sesuatu perniagaan. Manakala korelasi antara “sokongan
kerajaan” dengan “faktor pemasaran” menunjukkan wujud kekuatan korelasi positif
yang lemah dengan nilai pekali (r = 0.433) dan nilai signifikan (sig.  < 0.01).
Hubungan antara kedua-dua faktor ini juga menunjukkan aras kekuatan nilai pekali
korelasi pada tahap lemah dan berkemungkinan responden masih kurang berpuashati
dengan tahap pencapaian berkaitan sokongan kerajaan dan instrumen pemasaran
dalam membantu usahawan kategori mikro ini.
Korelasi antara “pendidikan dan latihan” dengan “akses kepada pembiayaan”
pula menunjukkan kekuatan korelasi positif yang lemah dengan nilai pekali (r = 0.399)
dan nilai signifikan (sig.  < 0.01) manakala korelasi antara “jaringan perniagaan”
dengan “akses kepada pembiayaan” juga menunjukkan wujud kekuatan korelasi
positif yang lemah dengan nilai pekali (r = 0.468) dan nilai signifikan (sig.  < 0.01).
Hasil dapatan analisis hubungan antara akses pembiayaan dengan tahap pendidikan
dan jaringan perniagaan berada pada aras kekuatan hubungan yang lemah. Secara
keseluruhannya, boleh diandaikan bahawa sekiranya berlaku peningkatan dalam faktor
akses kepada pembiayaan maka terdapat hubungan yang lemah dalam mempengaruhi
faktor akses pembiayaan dengan tahap pendidikan dan jaringan perniagaan. Manakala
Korelasi antara “sokongan kerajaan” dengan “akses kepada pembiayaan”
menunjukkan wujud kekuatan korelasi positif yang sederhana dengan nilai pekali
(r = 0.513) dan nilai signifikan (sig.  < 0.01). Pada kedua-dua faktor ini dilihat
berlaku peningkatan pada aras hubungan korelasi yang berlaku iaitu pada tahap
sederhana.
193
Hubungan korelasi antara “jaringan perniagaan” dengan “pendidikan dan
latihan” menunjukkan wujud kekuatan korelasi positif yang lemah dengan nilai pekali
(r = 0.462) dan nilai signifikan (sig.  < 0.01), manakala korelasi antara “sokongan
kerajaan” dengan “pendidikan dan latihan” juga menunjukkan wujud kekuatan
korelasi positif yang lemah dengan nilai pekali (r = 0.464) dan nilai signifikan (sig.
 < 0.01). Korelasi antara tahap pendidikan dan latihan dengan jaringan perniagaan
dan sokongan kerajaan juga adalah berada pada tahap hubungan yang lemah. Analisis
korelasi antara “sokongan kerajaan” dengan “jaringan perniagaan” pula menunjukkan
wujud kekuatan korelasi positif yang sederhana dengan nilai pekali (r = 0.525) dan
nilai signifikan (sig.  < 0.01).
Secara keseluruhannya, boleh disimpulkan bahawa dapatan analisis korelasi ini
mendapati majoriti daripada lima faktor kejayaan usahawan yang dibentuk iaitu
“faktor pemasaran”, “akses kepada pembiayaan”, “tahap pendidikan dan latihan”,
“jaringan perniagaan” dan “sokongan kerajaan” mempunyai hubungan korelasi yang
signifikan pada aras 0.01 ( = 0.00, sig.  < 0.01, 1 hujung). Semua faktor yang telah
dianalisis ini juga mempunyai kekuatan hubungan yang positif dengan menunjukkan
peningkatan ke atas “faktor pemasaran”, akses kepada pembiayaan”, tahap pendidikan
dan latihan”, “jaringan perniagaan” dan “sokongan kerajaan” menyumbang kepada
kejayaan usahawan mikro inkubator GIATMARA. Menurut Chua (2014), korelasi
positif adalah hubungan yang sifatnya satu arah dan ia terjadi apabila dalam dua
pembolehubah atau lebih berjalan paralel atau selari yang bererti jika pembolehubah
X mengalami kenaikan maka pembolehubah Y juga akan mengalami kenaikan.
194
6.2.3 Analisis Regresi terhadap Faktor Kejayaan Usahawan
Analisis regresi merupakan satu kaedah statistik yang digunakan bagi
menganalisis hubungan antara satu pembolehubah bersandar dengan satu set
pembolehubah bebas (Chua, 2014: 253). Ia merupakan satu teknik statistik untuk
menentukan hubungan linear antara dua atau lebih pembolehubah bebas (Y) dan
pembolehubah bersandar (X) dan digunakan terutamanya untuk membuat ramalan dan
kesimpulan sebab dan akibat (Dan & Sherlock, 2008). Huraian sebelumnya adalah
berkisar tentang melihat hubungan serta arah hubungan antara setiap pembolehubah
melalui analisis korelasi yang dijalankan. Lanjutan daripada analisis korelasi ini, maka
dijalankan analisis regresi yang merupakan analisis lanjutan untuk menguji sejauh
mana pengaruh pembolehubah atau pembolehubah bebas terhadap pembolehubah
bersandar setelah diketahui adanya hubungan antara pembolehubah-pembolehubah
tersebut.
Oleh kerana penyelidik menggunakan lebih daripada satu pembolehubah bebas
dalam kajian ini, maka analisis yang sesuai digunakan adalah menggunakan analisis
berbilang (Multiple Regression analysis). Ini kerana Regresi Berbilang digunakan
untuk mengenal pasti perubahan dalam dua atau lebih faktor (pembolehubah bebas)
yang menyumbang kepada perubahan dalam satu pembolehubah bersandar (Chua,
2014: 250). Merujuk kepada Chua (2014: 316), Regresi Berbilang digunakan untuk
menyatakan perhubungan antara satu Pembolehubah Kriterion dan lebih daripada satu
pembolehubah peramal (preditor).
Oleh itu, Pekali Regresi Piawai Beta dan nilai kebarangkalian yang berkaitan
dengannya, iaitu nilai p perlu dilaporkan. Nilai beta membenarkan pengkaji
195
membandingkan kekuatan hubungan antara setiap pembolehubah peramal. Nilai
Pekali Korelasi Berbilang yang mewakili varians dalam pembolehubah nilai ujian-F
bersama darjah kebebasan dan aras signifikan juga perlu dilaporkan. Dalam kajian ini,
Persamaan Regresi Berbilang yang digunakan adalah seperti berikut:
Rumus 6.1: Persamaan Regresi Berbilang

Y = ɑ + β1X1 + β2X2 + β3X3 + β4X4 + β5X5…………+ β1X1 + ε
Di mana:
Y = Pembolehubah bersandar (Pendapatan Tahunan)
ɑ = Pemalar (Pemalar) (nilai Y apabila X1, X2 ….. Xk = 0)
X1 = Faktor 1: Faktor Pemasaran
X2 = Faktor 2: Akses kepada Pembiayaan
X3 = Faktor 3: Tahap Pendidikan dan Latihan
X4 = Faktor 4: Jaringan Perniagaan
X5 = Faktor 5: Sokongan Kerajaan
β1, β2, β3, β4& β5 = Pekali regresi (Regression Coefficient)
ε = Ralat Piawai (Error Term)
Bagi menentukan sama ada setiap pembolehubah bebas adalah signifikan
terhadap pembolehubah bersandar, ujian statistik yang akan digunakan ialah
menggunakan ujian - t. Nilai signifikan ditentukan berdasarkan nilai t - kiraan > t -
kritikal (; df = n - k - 1), di mana  = 0.05, t-kritikal (730 - 5 - 1= 724) = 1960 dan
 = 0.000. Hasil ujian-t mendapati bahawa hanya tiga pembolehubah bebas iaitu faktor
“akses kepada pembiayaan” (8.418 > 1.960, sig. p < 0.05), faktor “jaringan
perniagaan” (8.292 > 1.960, sig. p < 0.05) dan faktor “pemasaran” (7.642 > 1.960,
sig. p < 0.05) mempunyai nilai t-kiraan menyumbang dan signifikan kepada faktor
kejayaan. Nilai t-kiraan bagi dua faktor yang lain iaitu faktor “pendidikan dan latihan
196
(- 1.800 < 1.960, sig. p < 0.05) dan faktor sokongan kerajaan (1.192 < 1.960,
sig. p < 0.05) tidak menyumbang dan signifikan kepada faktor kejayaan yang telah
dibentuk.
Merujuk kepada hasil dapatan kajian yang diperoleh iaitu faktor kejayaan
usahawan mikro adalah signifikan dengan faktor akses kepada pembiayaan. Dapatan
kajian ini adalah sama dengan dapatan kajian yang dijalankan oleh Yusuf (1995) yang
juga menjalankan kajian terhadap faktor kejayaan usahawan mikro dan kecil di
kawasan Pasifik Selatan. Antara faktor utama yang mempengaruhi dan signifikan
dengan kejayaan usahawan ini adalah faktor akses kepada pembiayaan. Merujuk
kepada Yoshino, Taghizadeh-Hesary (2016) dalam laporannya yang bertajuk “Major
Challenges Facing Small and Medium Sized Enterprises in Asia and Solution for
Mitigating Them”, mendapati bahawa faktor akses kepada pembiayaan merupakan
penghalang kepada kelembapan PKS di Asia disebabkan oleh pihak pemberi
pembiayaan lebih memfokuskan sumber kewangan mereka kepada syarikat atau firma
yang besar berbanding syarikat mikro dan sederhana.
Kajian yang dijalankan oleh Bradley (2000), mendapati bahawa perniagaan
kecil yang jatuh bankrap adalah disebabkan oleh sumber kewangan yang tidak
mencukupi untuk meneruskan perniagaan yang dijalankan. Para usahawan biasanya
akan mendapat sumber pembiayaan kewangan daripada pihak bank ataupun agensi
kerajaan yang berkaitan untuk memulakan dan memperkembangkan perniagaan
mereka, menurut Thompson Lighthouse & Co., (1996). Institusi-institusi kewangan
pada masa ini dapat memberikan jawapan sama ada permohonan diterima atau ditolak
dalam masa yang singkat iaitu dalam beberapa minggu sahaja selepas borang kredit
dihantar (Howard, 2000). Penyataan ini jelas membawa maksud bahawa sejauh mana
197
pihak usahawan mendapat akses kepada pihak institusi kewangan dalam proses
mendapatkan pembiayaan adalah amat penting. Perkara kedua yang juga penting
kepada pihak usahawan adalah jangkamasa yang diambil untuk sesuatu permohonan
pembiayaan itu mendapatkan kelulusan daripada pihak institusi kewangan.
Menurut kajian yang dibuat oleh Indarti & Langenberg (2004) yang
menjalankan kajian ke atas 100 PKS di Indonesia mendedahkan bahawa antara faktor
kejayaan kritikal PKS di Indonesia adalah pemasaran, teknologi dan akses kepada
modal. Menurut mereka, daripada tiga faktor ini, yang menjadi keutamaan dalam
menentukan kejayaan perniagaan kecil di Indonesia adalah akses kepada modal.
Merujuk kepada dapatan kajian oleh Sri Wahyuningsih (2007) berkaitan
faktor-faktor yang mempengaruhi kejayaan usahawan PKS, analisis dijalankan kepada
lapan faktor yang dibentuk iaitu sifat-sifat usahawan, pengaruh hubungan dengan
pihak luar, pengaruh lokasi, pengaruh produk, pengaruh pengalaman, pengaruh modal
dan pengaruh globalisasi. Hasil analisis mendapati hanya pengaruh modal sahaja yang
mempunyai hubungan yang signifikan dan mempengaruhi kejayaan usahawan PKS.
Faktor pengaruh hubungan dengan pihak luar dan pengaruh lokasi yang hampir sama
dengan faktor jaringan perniagaan telah diwujudkan melalui kajian ini.
faktor yang perlu untuk berjaya bagi pembangunan perniagaan kecil (James 1986,
Basel II 2003).
198
Faktor kejayaan kedua yang signifikan kepada faktor kejayaan usahawan mikro
ini adalah faktor pemasaran. Hasil dapatan faktor ini juga adalah sama dengan dapatan
kajian yang dijalankan oleh Hess (1987) & Herbert (1989). Mereka mendapati bahawa
antara kejayaan utama usahawan mikro di Jamaica, Singapura dan Amerika Syarikat
adalah melalui faktor pemasaran yang merangkumi pecahan faktor ini seperti
perkhidmatan yang baik selepas jualan, kepuasan pelanggan, kenalpasti pasaran yang
baik dan spesifik, saluran pengiklanan dan kaedah promosi jualan. Suhaila, Suhaily &
Mohammad Firdaus (2015) mendapati antara faktor kejayaan usahawan mikro di
Malaysia adalah merangkumi faktor luaran iaitu faktor pemasaran dan juga faktor
jaringan sosial perniagaan.
Dapatan kajian ini meletakkan faktor jaringan perniagaan sebagai faktor yang
ketiga signifikan kepada kejayaan usahawan mikro GIATMARA. Dapatan kajian ini
adalah hampir sama dengan hasil dapatan kajian yang dijalankan oleh Noorasiah et. al
(2007), yang mendapati bahawa jaringan sosial perniagaan mempunyai pengaruh yang
penting terhadap daya saing dan kejayaan sesebuah firma perniagaan. Dapatan kajian
ini disokong kajian oleh Syed Shah Alam, Mohd Fauzi & Norasiah (2011) yang
menunjukkan bahawa faktor jaringan sosial perniagaan memberi kesan yang positif
terhadap kejayaan usahawan wanita. Hasil kajian ini juga disokong oleh Suhaila,
Suhaily & Mohammad Firdaus (2015), yang mendapati bahawa selain faktor
pemasaran, faktor kejayaan usahawan mikro di Malaysia juga dipengaruhi oleh faktor
Ezilda & David (2005) yang mengkaji tentang faktor yang mempengaruhi
kejayaan usahawan mikro di Amerika Latin mendapati antara kejayaan usahawan ini
adalah faktor persekitaran mikro yang merangkumi jaringan perniagaan. Klofsten &
199
Scheele (2003), Ritche & Brindley (2005), Ireland & Webb (2007) juga menyatakan
bahawa dalam perusahaan mikro, mencipta rangkaian atau jaringan perniagaan adalah
penting untuk kelangsungan dan pertumbuhan perniagaan yang dijalankan. Penyataan
ini disokong oleh Bergh et al., (2010), Boyd et al., (2010), Lee & Koh (2012) yang
menekankan bahawa jaringan perniagaan seperti hubungan antara usahawan dan
pelanggan, pembekal dan pelabur seharusnya baik untuk menjamin kejayaan sesebuah
perniagaan.
Dapatan hasil kajian mendapati dua faktor kejayaan yang telah diletakkan tidak
menyumbang dan signifikan kepada prestasi usahawan mikro Program Inkubator
GIATMARA iaitu faktor sokongan kerajaan dan faktor tahap pendidikan dan latihan.
Bagi faktor sokongan kerajaan, dapatan kajian ini bercanggah dengan dapatan kajian
yang dijalankan oleh Yusuf et al (1995), yang mengenalpasti antara faktor-faktor
kritikal kepada kejayaan perniagaan kecil dan mikro di kawasan Pasifik Selatan, faktor
sokongan kerajaan dilihat sebagai penyumbang dan signifikan. Kemungkinan pada
masa itu keperluan kepada bantuan kerajaan dilihat amat penting dalam memulakan
sesuatu perniagaan yang dijalankan.
Dapatan kajian ini juga bercanggah dengan hasil kajian oleh Sarder, et al,
(1997) yang telah menjalankan kajian ke atas 161 perusahaan kecil di Bangladesh.
Hasil kajian mendapati bahawa firma-firma yang menerima perkhidmatan sokongan
seperti pemasaran, pengurusan, pendidikan dan latihan, teknikal, lanjutan dan
perundingan, kemudahan maklumat dari agensi-agensi awam atau swasta mengalami
peningkatan yang ketara dalam jualan, pekerjaan dan produktiviti. Oleh yang
demikian, dapatan kajian ini mendapati bahawa sokongan kerajaan adalah penting
dalam menyokong peningkatan dalam perniagaan.
200
Faktor tahap pendidikan dan latihan merupakan faktor kedua yang didapati
tidak menyumbang dan signifikan kepada prestasi usahawan mikro GIATMARA.
Dapatan kajian ini bercanggah dengan kajian yang dijalankan oleh Meng & Liang
(1996) melibatkan usahawan di Singapura. Mereka mendapati bahawa usahawan yang
berjaya mempunyai tahap pendidikan yang lebih tinggi berbanding dengan usahawan
yang tidak berjaya. Dapatan kajian ini merumuskan bahawa 70% daripada usahawan
yang berjaya adalah datangnya dari pelajar universiti manakala selebihnya bukan
pelajar universiti. Kesimpulan kajian ini mengatakan bahawa, mereka yang
mempunyai pendidikan yang lebih tinggi adalah lebih berjaya kerana pendidikan
universiti menyediakan mereka dengan pengetahuan dan kemahiran pengurusan
moden, menjadikan mereka lebih peka dengan realiti dunia perniagaan dan
menggunakan keupayaan pembelajaran mereka untuk menguruskan perniagaan.
Dapatan kajian ini juga bercanggah dengan kajian yang dijalankan oleh
Wasilczuk (2000) yang merumuskan bahawa peniaga yang berpendidikan tinggi dapat
menguruskan syarikat ke arah perkembangan yang lebih cemerlang berbanding
mereka yang berpendidikan rendah.
201
Hasil analisis menghasilkan model dan persamaan regresi seperti Rumus 6.2 di
bawah:
Rumus 6.2: Persamaan Regresi Berbilang Mengikut Faktor Kejayaan
Prestasi Usahawan = 0.892 + 0.262PN + 0.288AP - 0.058 PL + 0.297JP + 0.041SK
Se = 0.114 0.024 0.028 0.023 0.031 0.026
R2 = 0.480
n = 730 df = 724
Di mana:
Y = Prestasi Usahawan (Pendapatan Tahunan)
PN (Faktor 1) = Faktor Pemasaran
AP (Faktor 2) = Akses Pembiayaan
PL (Faktor 3) = Pendidikan dan Latihan
JP (Faktor 4) = Jaringan Perniagaan
SK (Faktor 5) = Sokongan Kerajaan
Rumus 6.2 di atas merupakan Analisis Regresi pembolehubah kepada faktor
kejayaan usahawan inkubator mikro GIATMARA. Nilai koefisyen piawai (Beta = β)
menunjukkan bahawa faktor “jaringan perniagaan” (β = 0.297, p < 0.05), “akses
kepada pembiayaan” (β = 0.288, p < 0.05), “sokongan kerajaan” (β = 0.041,
p < 0.05), “pemasaran” (β = 0.262, p < 0.05) merupakan petunjuk utama dan
menyumbang kepada faktor kejayaan usahawan mikro inkubator GIATMARA. Nilai
koefisyen piawai bagi keempat-empat faktor ini menunjukkan nilai yang positif yang
membawa maksud bahawa faktor-faktor ini mempengaruhi prestasi usahawan mikro
202
inkubator GIATMARA. Peningkatan nilai bagi setiap faktor yang terlibat akan juga
mempengaruhi peningkatan dalam prestasi usahawan ini.
Faktor “pendidikan dan latihan” (β = - 0.058, p < 0.05) mempunyai nilai beta
yang negatif dan dapat disimpulkan bahawa faktor ini tidak menyumbang dan bukan
menjadi petunjuk utama kepada faktor kejayaan usahawan mikro inkubator
GIATMARA. Nilai koefisyen piawai yang negatif secara tidak langsung tidak akan
akan mempengaruhi prestasi usahawan mikro inkubator GIATMARA ini. Secara
teorinya peningkatan nilai koefisyen piawai bagi faktor tahap pendidikan dan latihan
ini tidak akan mempengaruhi prestasi usahawan dan ia akan berkadaran secara
songsang.
Dapatan analisis ini merupakan kesinambungan kepada hasil ujian-t yang
mendapati bahawa hanya tiga pembolehubah kepada faktor kejayaan ini yang
menyumbang dan signifikan kepada prestasi usahawan iaitu faktor pemasaran,
jaringan perniagaan dan faktor akses kepada pembiayaan. Dapatan kajian
menggunakan ujian-t ini menunjukkan bahawa dua faktor yang terlibat iaitu faktor
sokongan kerajaan dan faktor tahap pendidikan dan latihan tidak menyumbang kepada
prestasi usahawa mikro inkubator GIATMARA. Walaupun hasil ujian-t kepada faktor
sokongan kerajaan menunjukkan nilai yang positif iaitu (1.192 < 1.960, sig. p < 0.05),
manakala nilai koefisyen piawai (β = 0.041, p < 0.05). Boleh disimpulkan bahawa
nilainya semakin hampir kepada negatif dan rendah berbanding dengan dapatan ujian-
t dan ujian koefisyen kepada ketiga-tiga faktor kejayaan yang lain.
203
Jadual 6.5: Analisis Regresi Pembolehubah Prestasi terhadap Faktor Kejayaan
Analisis Regresi
Pembolehubah B Se Beta t Sig. Tolerance VIF
Konstan .892 .114 7.852 .000
FPN .185 .024 .262 7.642 .000 .611 1.638
FAP .233 .028 .288 8.418 .000 .612 1.633
FPL -.042 .023 -.058 -1.800 .072 .702 1.425
FJP .256 .031 .297 8.292 .000 .561 1.784
FSK .031 .026 .041 1.192 .234 .595 1.681
Nota : Signifikan pada 5% (α = 0.05)
Pembolehubah bebas: Prestasi Usahawan
Faktor 1(FPN) - Pemasaran
Faktor 2(FAP) - Akses Kepada Pembiayaan
Faktor 3(FPL) - Pendidikan dan Latihan
Faktor 4(FJP) - Jaringan Perniagaan
Faktor 5(FSK) - Sokongan Kerajaan
Maklumat dalam Jadual 6.5 menunjukkan pembolehubah dalam kajian adalah
bebas daripada masalah multikolinearan. Ini ditunjukkan oleh nilai toleransi
(tolerance) bagi pembolehubah bebas yang melebihi nilai 0.1 dan nilai Variance
Inflation Factor (VIF) yang kurang daripada 10. Menurut Hair et al. (2010) nilai
toleransi yang kurang daripada 0.1 dan nilai VIF melebihi 10 menunjukkan wujud
masalah multikolinearan pada pembolehubah yang digunakan. Dapatan bagi kajian ini
menunjukkan bahawa nilai toleransi dan VIF bagi setiap pembolehubah bebas iaitu
faktor “pemasaran” (tolerensi = 0.611, VIF = 1.638), “akses kepada pemasaran”
(tolerensi = 0.612, VIF = 1.633), “pendidikan dan latihan” (tolerensi = 0.702,
VIF = 1.425), “jaringan perniagaan” (tolerensi = 0.561, VIF = 1.784) dan “sokongan
kerajaan” (tolerensi = 0.595, VIF = 1.681). Nilai tolerensi bagi kelima-lima faktor ini
adalah melebihi daripada 0.1 manakala nilai VIF berada kurang daripada 10 dan ini
jelas menunjukkan bahawa kesemua pembolehubah ini bebas daripada masalah
multikolinearan dan data bagi ujian ini memenuhi kriteria taburan normal.
204
Pekali penentuan berganda (coefficient of multiple determinantion) atau R2
merupakan analisis statistik yang menerangkan jumlah varians yang menyumbang
dalam hubungan antara dua atau lebih pembohehubah. Analisis ini digunakan bagi
menentukan bahagian jumlah variasi dalam Y yang dapat diterangkan oleh kesemua
pembolehubah bebas X. Nilai pekali R2 terletak di antara julat 0 dan 1 (0 ≤ R2 ≤ 1) di
mana apabila R2 = 0 bermakna viariasi dalam Y tidak diterangkan oleh pembolehubah
X. Sebaliknya, jika nilai R2 = 1 bermakna variasi dalam Y dapat diterangkan oleh
pembolehubah X. Semakin besar nilai pekali R2 menjadikan jumlah variasi yang tidak
dapat diterangkan (ESS)2 menjadi semakin kecil. Sebaliknya semakin kecil nilai R2,
maka semakin kurang kemampuan pembolehubah menerangkan pembolehubah
bersandar.
Dalam kajian ini, analisis pekali penentuan berganda telah digunakan untuk
mengenalpasti pembolehubah yang paling penting atau signifikan menyumbang
kepada faktor kejayaan usahawan mikro inkubator GIATMARA. Hasil analisis ini
menunjukkan pekali korelasi pelbagai (multiple correlation coefficient - R) antara
pembolehubah faktor kejayaan dan kombinasi linear antara pembolehubah bebas ialah
0.693 yang menunjukkan hubungan linear yang kuat. Nilai R2 adalah 0.480
menunjukkan bahawa 48% variasi dalam faktor kejayaan dapat diterangkan oleh lima
kombinasi pembolehubah bebas iaitu “faktor pemasaran”, “akses kepada
pembiayaan”, “pendidikan dan latihan”, “jaringan perniagaan” dan “sokongan
kerajaan”. Dapatan kajian jelas menunjukkan bahawa sebanyak 52% perubahan dalam
pembolehubah faktor kejayaan tidak dapat diterangkan. Ini bermakna terdapat
pembolehubah-pembolehubah lain (faktor-faktor yang lain) yang mempengaruhi
kejayaan seseorang usahawan.
205
Boleh diandaikan terdapat beberapa faktor yang mempengaruhi prestasi
usahawan mikro GIATMARA yang secara realitinya menyumbang kepada prestasi
golongan ini. Berdasarkan hasil kajian, nilai R2 menyumbang sebanyak 0.480 yang
menunjukkan bahawa 48% variasi dalam faktor kejayaan dapat diterangkan oleh
kelima-lima faktor kejayaan yang telah dibentuk dalam kajian ini dan selebihnya
sebanyak 52% merupakan faktor-faktor lain yang tidak dibentuk atau dimasukkan
dalam kajian ini. Antara faktor-faktor, besar kemungkinan boleh menyumbang dalam
meningkatkan nilai R2 pada kajian yang akan datang adalah menjurus kepada faktor-
faktor yang digunakan dalam strategi menganalisis sesuatu perniagaan sama ada
berada di luar atau di dalam lingkungan perniagaan. Faktor-faktor yang terkandung di
dalamnya merangkumi bidang politik, ekonomi, sosial, teknologi, persekitaran dan
undang-undang.
Sewajarnya perkara yang terkandung di dalam keenam-enam faktor ini seperti
(i) politik (keadaan politik semasa, perubahan pemerintahan, perubahan kepada dasar
politik sesebuah negara); (ii) ekonomi (keadaan ekonomi semasa, perubahan kepada
polisi dan dasar ekonomi, nilai tukaran wang, kuasa beli pengguna); (iii) sosial (tahap
pendidikan masyarakat, peningkatan pertumbuhan penduduk, hubungan sosial pekerja
dan budaya kerja organisasi); (iv) teknologi (penemuan dan perubahan dalam
teknologi, perubahan dasar dan polisi dalam teknologi); (v) persekitaran (faktor lokasi
perniagaan) dan (vi) undang-undang (perubahan dalam peraturan pekerjaan,
perubahan dalam dasar dan polisi eksport dan import, had gaji minimum) dihuraikan
lebih mendalam.
Antara faktor-faktor lain yang boleh diambilkira menyumbang kepada prestasi
usahawan mikro ini adalah berdasarkan kepada teori dimensi pemberdayaan yang
206
merangkumi psikologi, politik, sosial dan ekonomi. Faktor-faktor ini boleh berada di
dalam keempat-empat dimensi pemberdayaan selain daripada faktor lain yang datang
daripada strategi PESTEL (Political, Economic, Social, Technology, Environment dan
Legal).
Jadual 6.6: Ringkasan Analisis Regresi Pembolehubah Faktor Kejayaan
Model Summary
Multiple R R Square Adjusted R Square Std. Error
.693a .480 .476 .227
Peramal: (Pemalar), Pemasaran, Akses Pembiayaan, Tahap Pendidikan & Latihan, Jaringan
Perniagaan, Sokongan Kerajaan
Adjusted R2 pula menerangkan sejauh mana model yang terbentuk dapat
digeneralisasikan terhadap populasi dan secara idealnya semakin hampir nilai adjusted
R2 kepada R2 adalah baik. Ini kerana R2 akan sentiasa meningkat sekiranya bilangan
pembolehubah tidak bersandar ditambah dalam model regresi walaupun
pembolehubah tidak bersandar tersebut tidak penting. Manakala nilai adjusted R2 akan
berkurangan disebabkan kemasukan pembolehubah tidak penting tersebut (Norziha,
2010). Merujuk kepada jadual di atas, nilai adjusted R2 bagi model kajian ialah
sebanyak 0.480 (48%). Ini bermaksud hanya 48% sahaja dapat dijelaskan oleh
pembolehubah tidak bersandar mengenai model yang dibentuk dan perbezaan antara
nilai R2 dan adjusted R2 adalah 0.004 atau 0.4%. Nilai Std. Error of the Estimate adalah
pada 0.227 yang memberi maksud bahawa semakin kecil nilainya maka semakin baik
kerana model akan lebih tepat dalam menjangkakan pembolehubah bersandar (Chua,
2014).
207
Merujuk kepada Jadual 6.6, analisis regresi pembolehubah kepada semua
faktor kejayaan yang telah diletakkan menunjukkan bahawa nilai R2 bagi analisis ini
adalah bersamaan dengan 0.480 atau mewakili 48% daripada kesemua faktor kejayaan
yang telah ditetapkan. Sehubungan dengan ini, untuk meningkatkan nilai R2, beberapa
kaedah analisis yang sama digunakan tetapi dengan mengeluarkan beberapa faktor
kejayaan yang dikenalpasti tidak signifikan kepada faktor kejayaan yang telah
ditetapkan. Kaedah analisis regresi di bawah adalah dengan mengeluarkan faktor
kejayaan iaitu faktor pendidikan dan latihan. Setelah menguji data empat faktor
kejayaan iaitu faktor pemasaran, faktor akses kepada pembiayaan, faktor jaringan
perniagaan dan faktor sokongan kerajaan, hasil dapatan kajian menunjukkan bahawa
hanya tiga daripada empat faktor kejayaan yang telah ditetapkan signifikan iaitu faktor
pemasaran, faktor akses kepada pembiayaan dan faktor jaringan perniagaan kepada
kejayaan usahawan mikro GIATMARA dengan nilai P < 0.05 manakala faktor
sokongan kerajaan masih tidak signifikan kepada kejayaan usahawan mikro
GIATMARA dengan nilai P melebihi 0.05 (P > 0.05).

dengan mengeluarkan Faktor Pendidikan dan Latihan
Analisis Regresi
Pembolehubah B Se Beta T Sig. Tolerance VIF
Konstan .837 .110 7.638 .000
FPN .183 .024 .259 7.545 .000 .612 1.633
FAP .227 .027 .281 8.247 .000 .622 1.608
FJP .244 .030 .283 8.082 .000 .588 1.702
FSK .020 .025 .027 .803 .422 .627 1.594
Nota: Signifikan pada 5% (α = 0.05)
Faktor 2(FAP) - Akses Pembiayaan
Faktor 5(FSK) - Sokongan Kerajaan
208
Jadual 6.8 di bawah merupakan hasil dapatan kajian yang menunjukkan
bahawa nilai R2 adalah pada 0.478 atau bersamaan dengan 47.8%. Hasil dapatan
analisis ini tidak mengambilkira atau mengeluarkan data daripada faktor tahap
pendidikan dan latihan. Perbezaan nilai antara R2 dengan meletakkan kesemua lima
faktor kejayaan (R2 = 0.480 atau mewakili 48%) adalah menurun pada 0.002 atau 0.2
peratus dengan nilai R2 yang baru tanpa mengambilkira faktor tahap pendidikan dan
latihan (R2 = 0.478 atau mewakili 47.8%). Secara kesimpulannya, setelah
mengeluarkan faktor tahap pendidikan dan latihan dalam analisis ini, nilai R2 kepada
dapatan kajian ini menunjukkan penurunan kepada 0.002 atau mewakili 0.2 peratus
daripada nilai R2 dengan mengambilkira pengujian yang melibatkan perletakan kepada
kesemua faktor yang telah ditetapkan iaitu pada nilaian 0.480 atau mewakili 48%.
Jadual 6.8: Ringkasan Analisis Regresi Pembolehubah Faktor Kejayaan dengan

mengeluarkan Faktor Pendidikan dan Latihan
Model Summary
.691a .478 .475 .227
Peramal: (Pemalar), Pemasaran, Akses Pembiayaan, Jaringan Perniagaan, Sokongan Kerajaan
Analisis seterusnya adalah dengan mengeluarkan dua faktor kejayaan iaitu
faktor tahap pendidikan dan latihan serta faktor sokongan kerajaan. Kedua-dua faktor
ini menunjukkan dapatan yang tidak signifikan dengan kejayaan usahawan mikro
GIATMARA hasil analisis kepada keseluruhan faktor kejayaan yang telah ditetapkan.
Jadual 6.8 menunjukkan dapatan kepada analisis regresi kejayaan usahawan mikro
GIATMARA dengan mengeluarkan faktor pendidikan dan latihan serta faktor
sokongan kerajaan.
209
Merujuk kepada dapatan ujian t mendapati bahawa ketiga-tiga pembolehubah
bebas iaitu faktor “akses kepada pembiayaan” (8.937 > 1.960, sig. p < 0.05), faktor
“jaringan perniagaan” (8.791 > 1.960, sig. p < 0.05) dan faktor “pemasaran”
(7.657 > 1.960, sig. p < 0.05) mempunyai nilai t-kiraan menyumbang dan signifikan
kepada faktor kejayaan.

dengan mengeluarkan Faktor Pendidikan dan Latihan serta Faktor
Sokongan Kerajaan
Analisis Regresi
Pembolehubah B Se Beta T Sig. Tolerance VIF
Konstan .854 .108 7.935 .000
FPN .184 .024 .261 7.657 .000 .618 1.619
FAP .234 .026 .289 8.937 .000 .688 1.454
FJP .251 .029 .292 8.791 .000 .653 1.531
Nota: Signifikan pada 5% (α = 0.05) Pembolehubah bebas: Prestasi Usahawan
Faktor 2(FAP) - Akses Pembiayaan
Hasil dapatan analisis pada 6.9 juga menunjukkan bahawa nilai R2 menurun
jika dibandingkan dengan analisis regresi yang melibatkan semua faktor kejayaan
(rujuk Jadual 6.10). Nilai R2 pada jadual ini adalah 0.477 atau mewakili 47.7%
berbanding dengan nilai R2 yang melibatkan kesemua faktor kejayaan iaitu pada nilai
0,480 atau mewakili 48%. Boleh dirumuskan bahawa setelah menggunakan beberapa
kaedah analisis regresi dengan mengeluarkan dua faktor kejayaan, hasil dapatan
analisis masih tidak berubah dan tidak menyumbang kepada peningkatan nilai R2.
Jadual 6.10: Ringkasan Analisis Regresi Pembolehubah Faktor Kejayaan
Model Summary
.691a .477 .475 .227
Peramal: (Pemalar), Pemasaran, Akses Pembiayaan, Jaringan Perniagaan
210
6.3 Kesimpulan
Sehubungan dengan ini, boleh dirumuskan bahawa daripada analisis kesemua
pembolehubah bebas dengan saiz sampel = 730, menunjukkan faktor “pemasaran”,
“akses kepada pembiayaan”, “tahap pendidikan dan latihan”, “jaringan perniagaan”
dan “sokongan kerajaan” merupakan faktor penentu yang signifikan terhadap faktor
kejayaan dengan nilai [F (5, 724) = 133.581, sig. p < 0.05)]
Hasil analisis ini juga menunjukkan pekali korelasi pelbagai (multiple
correlation coefficient - R) antara pembolehubah faktor kejayaan dan kombinasi linear
antara pembolehubah bebas ialah 0.693 yang menunjukkan hubungan linear yang kuat.
Nilai R2 adalah 0.480 menunjukkan bahawa 48% variasi dalam faktor kejayaan dapat
diterangkan oleh lima kombinasi pembolehubah bebas iaitu “faktor pemasaran”,
“akses kepada pembiayaan”, “pendidikan dan latihan”, “jaringan perniagaan” dan
“sokongan kerajaan”. Daripada dapatan kajian jelas menunjukkan bahawa selebihnya
sebanyak 52% perubahan dalam pembolehubah faktor kejayaan tidak dapat
diterangkan, berkemungkinan dipengaruhi oleh pembolehubah-pembolehubah lain
(faktor-faktor yang lain) yang tidak dikaji dalam kajian ini.
Hasil ujian t- mendapati bahawa hanya tiga pembolehubah bebas iaitu faktor
kejayaan. Nilai t-kiraan bagi dua faktor yang lain iaitu faktor “pendidikan dan latihan
(- 1.800 < 1.960, sig. p < 0.05) dan faktor sokongan kerajaan (1.192 < 1.960,
211
dibentuk.
Merujuk kepada hasil dapatan kajian yang diperolehi iaitu faktor kejayaan
kajian ini adalah sama dengan dapatan kajian yang dijalankan oleh yusuf (1995) yang
dengan kejayaan usahawan ini adalah faktor akses kepada pembiayaan. Ini kerana
merujuk kepada Yoshino, Taghizadeh-Hesary (2016) dalam laporannya yang bertajuk
“Major Challenges Facing Small and Medium Sized Enterprises in Asia and Solution
for Mitigating Them” mendapati bahawa faktor akses kepada pembiayaan merupakan
penghalang kepada kelembapan PKS di Asia disebabkan oleh pihak pemberi
pembiayaan lebih fokus sumber kewangan mereka kepada syarikat atau firma yang
besar berbanding syarikat mikro dan sederhana.
Manakala faktor kejayaan yang kedua signifikan kepada faktor kejayaan
usahawan mikro ini adalah faktor pemasaran, hasil dapatan faktor ini juga adalah sama
dengan dapatan kajian yang dijalankan oleh Hess (1987) dan Herbert (1989). Mereka
juga mendapati bahawa antara kejayaan utama usahawan mikro di Jamaica, Singapura
dan Amerika Syarikat adalah melalui faktor pemasaran yang merangkumi pecahan
faktor ini seperti perkhidmatan yang baik selepas jualan, kepuasan pelanggan,
kenalpasti pasaran yang baik dan spesifik, saluran pengiklanan dan kaedah promosi
jualan. Suhaila, Suhaily dan Mohammad Firdaus (2015) yang mendapati antara faktor
kejayaan usahawan mikro di Malaysia adalah merangkumi faktor luaran iaitu faktor
pemasaran dan juga faktor jaringan sosial perniagaan
212
ketiga signifikan kepada kejayaan usahawan mikro GIATMARA. Dapatan kajian ini
juga adalah hampir sama dengan hasil dapatan kajian yang dijalankan oleh Noorasiah
et al., (2007) yang mendapati bahawa jaringan sosial perniagaan mempunyai pengaruh
yang penting terhadap tingkat daya saing dan kejayaan sesebuah firma perniagaan.
Dapatan kajian ini juga disokong kajian oleh Syed Shah Alam, Mohd Fauzi &
Norasiah (2011) yang menunjukkan bahawa faktor jaringan sosial perniagaan
memberi kesan yang positif terhadap kejayaan usahawan wanita. Hasil kajian ini juga
disokong oleh Suhaila, Suhaily & Mohammad Firdaus (2015) yang mendapati bahawa
selain faktor pemsasaran, faktor kejayaan usahawan mikro di Malaysia juga
dipengaruhi oleh faktor jaringan sosial perniagaan.
Ezilda & David (2005) yang mengkaji tentang faktor yang mempengaruhi
kejayaan usahawan mikro di Amerika Latin mendapati antara kejayaan usahawan ini
adalah faktor persekitaran mikro yang merangkumi jaringan perniagaan. Klofsten &
Scheele (2003), Ritche & Brindley (2005), Ireland & Webb (2007) juga menyatakan
bahawa dalam perusahaan mikro, mencipta rangkaian atau jaringan perniagaan adalah
penting untuk kelangsungan dan pertumbuhan perniagaan yang dijalankan. Penyataan
ini disokong oleh Bergh et al., (2010), Boyd et al., (2010), Lee & Koh (2012) yang
menekankan bahawa jaringan perniagaan seperti hubungan antara usahawan dan
pelanggan, pembekal dan pelabur seharusnya baik untuk menjamin kejayaan sesebuah
perniagaan.
213
BAB 7
PERSEPSI USAHAWAN BERDASARKAN FAKTOR KEJAYAAN
7.1 Pendahuluan
Bab ini akan memfokuskan kepada persoalan yang diletakkan pada objektif
yang ketiga iaitu untuk menilai persepsi usahawan mikro GIATMARA terhadap faktor
kejayaan utama yang menyumbang kepada kejayaan perniagaan yang dijalankan. Bab
5 telah memberi jawapan kepada objektif kajian yang pertama iaitu ciri-ciri atau
karakteristik usahawan mikro GIATMARA. Kajian ini telah mengenalpasti lima
faktor kejayaan utama usahawan mikro GIATMARA. Semua responden kajian ini
adalah usahawan yang menjalankan perniagaan mikro di seluruh Malaysia termasuk
negeri Sabah dan Sarawak. Bab ini akan lebih memfokuskan kepada analisis nilai
purata min dan sisihan piawai pada setiap penyataan faktor yang telah dikeluarkan bagi
menilai persepsi responden.
7.2 Analisis Persepsi
7.2.1 Analisis Persepsi Responden berdasarkan Faktor Pemasaran
Berdasarkan kepada Jadual 7.1, terdapat tujuh penyataan yang dirujuk sebagai
mewakili persepsi usahawan kepada faktor pemasaran. Setiap penyataan kepada
persepsi ini telah dicatatkan bagi mewakili setiap responden yang menjawab dengan
merujuk kepada skala likert (1hingga 5) yang telah dibangunkan.
214
Jadual 7.1: Maklum balas Responden berdasarkan Faktor Pemasaran
Kurang Setuju
Sangat Setuju
Sangat Tidak
Tidak Setuju
Jumlah
Setuju
Setuju
Bil Penyataan
1 Sebahagian besar daripada pelanggan

sedia ada setiap bulan merupakan 6 7 69 477 171 730
pelanggan tetap dan pernah berurusan (0.8) (1.0) (9.5) (65.3) (23.4) (100)
dengan syarikat.
2 Kebanyakan maklumbalas berkaitan
produk/ perkhidmatan yang 5 7 73 469 176 730
ditawarkan/berikan datangnya dari (0.7) (1.0) (10.0) (64.2) (24.1) (100)
pelanggan setia.
3 Lokasi premis perniagaan yang dijalankan
5 32 142 375 176 730
sekarang adalah amat strategik dan senang
(0.7) (4.4) (19.5) (51.4) (24.1) (100)
dicari oleh pelanggan.
4 Lokasi perniagaan yang strategik
merupakan antara faktor penting yang 6 7 69 477 171 730
menyumbang kepada kejayaan sesebuah (0.8) (1.0) (9.5) (65.3) (23.4) (100)
perniagaan.
5 Membuat beberapa kaedah promosi
jualan secara berkala pada setiap bulan
7 24 107 440 152 730
seperti pemberian diskaun kepada
(1.0) (3.3) (14.7) (60.3) (20.8) (100)
pelanggan bagi membantu meningkatkan
jualan syarikat.
6 Menggunakan pelbagai kaedah promosi
dalam menarik pelanggan seperti 11 32 85 387 215 730
menggantung banner, banting dan (1.5) (4.4) (11.6) (53.0) (29.5) (100)
mengedarkan risalah.
7 Pendapat bahawa semua faktor pemasaran
yang berkaitan dengan soalan di atas 2 4 22 364 338 730
adalah penting dan menyumbang kepada (0.3) (0.5) (3.0) (49.9) (46.3) (100)
kejayaan sesebuah perniagaan.
Jadual 7.1 merupakan maklum balas responden bagi penyataan berkaitan faktor
pemasaran. Bagi penyataan bahawa lokasi perniagaan yang strategik merupakan
antara faktor penting yang menyumbang kepada kejayaan sesebuah perniagaan,
bilangan responden yang bersetuju dengan penyataan ini adalah seramai 477 orang
(65.3%), manakala seramai 171 orang (23.4%) menyatakan sangat setuju. Sekiranya
digabungkan, menjadikan 88.7 peratus responden atau usahawan bersetuju dengan
penyataan ini. Peningkatan dalam peratusan kepada penyataan ini menunjukkan
215
bahawa majoriti usahawan amat bersetuju bahawa penentuan kepada faktor lokasi
premis perniagaan merupakan antara penyumbang kepada kejayaan sesebuah
Merujuk kepada keputusan analisis kepada taburan bentuk premis yang
dijalankan, sebanyak 92.6 peratus usahawan ini mempunyai premis sendiri sama ada
berbentuk kedai, bengkel atau menjalankan perniagaan di rumah. Nilai skor min juga
adalah tinggi iaitu sebanyak 4.5, yang menunjukkan bahawa responden sangat setuju
dengan penyataan ini. Menurut Alli et al., (1991), pemilihan lokasi merupakan satu
keputusan perniagaan yang perlu dibuat dengan begitu teliti kerana beberapa kajian
terdahulu menunjukkan bahawa lokasi perniagaan mempunyai hubungan dengan
kejayaan perniagaan. Kesimpulannya, penentuan lokasi merupakan antara faktor yang
dilihat penting dalam peningkatan jualan kepada perniagaan yang dijalankan.
Manakala bagi kategori responden yang kurang setuju adalah seramai 69 orang
(9.5%), tidak setuju seramai 7 orang (1%) dan hanya 6 orang (0.8%) yang sangat tidak
setuju dengan penyataan ini. Gabungan kepada peratusan bagi ketiga-tiga kategori ini
hanya memberi nilai sebanyak 11.3 peratus responden yang menyatakan kurang setuju
dengan penyataan ini. Kemungkinan besar responden yang menyatakan tidak setuju
dengan penyataan ini menjalankan perniagaan secara bergerak dan penentuan lokasi
yang strategik kurang diambil kira dalam menjalankan perniagaan mereka. Ini kerana
golongan usahawan ini boleh bergerak melangkaui kawasan yang agak luas dalam
menguruskan perniagaan yang dijalankan dan tidak bergantung kepada premis tetap.
Bilangan responden yang bersetuju bahawa maklumbalas berkaitan produk
atau perkhidmatan yang ditawarkan oleh usahawan ini datangnya dari pelanggan setia
216
adalah seramai 469 orang (64.2%). Responden yang menyatakan sangat setuju dengan
penyataan ini adalah seramai 176 orang (24.1%). Sekiranya kedua-dua skala ini
digabungkan, seramai 645 orang (88.3%) responden yang memberi respon yang amat
positif dengan penyataan ini. Penyataan ini membawa maksud bahawa kebanyakan
pelanggan yang mendapatkan perkhidmatan daripada usahawan ini merupakan
pelanggan tetap atau pernah berurusan dengan mereka.
Min pada penyataan ini juga berada pada skala setuju iaitu sebanyak 4.10. Ini
jelas menunjukkan responden secara tidak langsung memberikan gambaran bahawa
mereka secara majoritinya berurusan dengan pelanggan tetap dan setia dalam urusan
perniagaan. Menurut Gerson (1993), falsafah sains pengurusan moden menganggap
kepuasan pelanggan sebagai satu standard bagi mengukur prestasi kecemerlangan
mana-mana organisasi perniagaan. Penyataan ini disokong oleh Mihelis et al., (2001)
yang memilih kepuasan pelanggan sebagai petunjuk prestasi utama iaitu pelanggan
yang tinggi kepuasannya menjadi petunjuk kepada keuntungan masa depan syarikat.
Bagi maklum balas kurang setuju adalah seramai 73 orang (10%), tidak setuju
seramai 7 orang (1%) dan 5 orang (0.7%) untuk sangat tidak setuju. Hanya 11.7 peratus
responden menyatakan kurang dan tidak setuju dengan penyataan ini. Ia membawa
maksud bahawa minoritinya adalah di kalangan usahawan ini masih kurang
mempunyai pelanggan yang setia dengan perkhidmatan yang ditawarkan oleh mereka.
Sehubungan dengan ini juga, faktor baru dalam pasaran juga dilihat menyumbang
kepada kesetiaan pelanggan kerana pelanggan masih kurang yakin dengan
perkhidmatan yang diberikan atau ditawarkan.
217
Berdasarkan penyataan bahawa lokasi premis perniagaan yang dijalankan
sekarang adalah amat strategik dan senang dicari oleh pelanggan jelas menunjukkan
terdapat perbezaan respon di kalangan responden iaitu terdapat peningkatan pada skala
kurang setuju seramai 142 orang (19.5%). Ini membawa maksud bahawa terdapat
sebilangan usahawan yang menjalankan perniagaan mereka di lokasi yang kurang
strategik. Melalui dapatan analisis taburan responden bedasarkan bentuk premis,
terdapat 316 responden (43.3%) menjalankan perniagaan di rumah. Hal ini
berkemungkinan disebabkan golongan usahawan ini kurang mampu untuk menyewa
di premis yang strategik, disebabkan oleh faktor usia perniagaan yang dijalankan.
Walaubagaimanapun, majoriti responden yang bersetuju masih ramai iaitu 375
orang (51.4%), manakala sangat setuju adalah seramai 176 orang (24.1%). Responden
yang tidak setuju adalah seramai 32 orang (4.4%) dan sangat tidak setuju adalah
seramai 5 orang (0.7%). Kesimpulan daripada penyataan ini jelas menunjukkan
bahawa sesetengah usahawan mengakui bahawa mereka menjalankan perniagaan pada
lokasi yang kurang strategik atau mereka menunjukkan respon yang positif kepada
penyataan ini walaupun perniagaan mereka berada pada lokasi yang kurang strategik.
Penyataan ini merupakan kesinambungan kepada penyataan sebelumnya yang
berkaitan dengan lokasi strategik sesebuah perniagaan. Hubungkait antara lokasi yang
strategik dengan kejayaan sesebuah perniagaan dapat ditunjukkan dan responden yang
memberi respon sangat setuju adalah paling tinggi dengan jumlah responden seramai
405 orang (55.5%). Penyataan ini disokong dengan responden yang setuju iaitu
seramai 290 orang (39.7%) manakala responden yang kurang setuju adalah seramai 32
orang (4.4%), tidak setuju adalah seramai 2 orang (0.3%) dan sangat tidak setuju hanya
seorang dengan mewakili 0.1 peratus.
218
Bagi penyataan berkaitan kaedah promosi jualan yang dijalankan secara
berkala oleh usahawan dalam operasi perniagaan mereka, 440 orang (60.3%) bersetuju
bahawa mereka membuat beberapa aktiviti atau kaedah promosi jualan. Manakala
seramai 152 orang (20.8%) sangat bersetuju dengan penyataan ini. Terdapat seramai
107 orang (14.7%) responden yang kurang setuju, 24 orang (3.3%) tidak setuju
manakala 7 orang (1%) menyatakan sangat tidak setuju antara hubungan aktiviti
promosi jualan dapat meningkatkan jualan produk atau perkhidmatan perniagaan
mereka. Berkaitan dengan penyataan ini, peratusan responden yang kurang bersetuju
jika digabungkan menjadi sebanyak 25.1 peratus daripada keseluruhan responden. Ini
jelas menunjukkan bahawa golongan usahawan ini menjalankan kaedah promosi
jualan tetapi tidak secara berkala dalam aktiviti perniagaan mereka. Kemungkinan
besar juga mereka tidak tahu atau kurang didedahkan berkaitan kaedah-kaedah
promosi jualan yang sepatutnya dijalankan secara berkala dalam menarik pelanggan.
Manakala maklum balas responden berkaitan menggunakan pelbagai kaedah
promosi jualan untuk menarik pelanggan dalam operasi perniagaan mereka, seramai
387 orang (53%) setuju dengan penyataan ini. Seramai 215 orang (29.5%)
menunjukkan sangat setuju dengan penyataan ini. Namun begitu terdapat responden
yang menyatakan kurang setuju dengan penyataan ini iaitu seramai 85 orang (11.6%),
32 orang (4.4%) menyatakan tidak setuju manakala hanya 11 orang (1.5%) sangat
tidak setuju dengan penyataan ini. Rumusannya, majoriti usahawan menjalankan
beberapa kaedah promosi jualan dalam menarik pelanggan dalam aktiviti perniagaan
mereka iaitu sebanyak 82.5 peratus. Responden yang kurang dan tidak bersetuju iaitu
sebanyak 17.5 peratus, berkemungkinan menjalankan promosi jualan tetapi terhad
kepada satu kaedah seperti menggunakan banner untuk menarik pelanggan ke premis
perniagaan.
219
Berdasarkan Jadual 7.1 di atas, jelas menunjukkan bahawa responden
memberikan maklum balas yang amat positif kepada penyataan berkaitan dengan
kepentingan promosi jualan dalam kejayaan sesebuah perniagaan. Seramai 364 orang
(49.9%) bersetuju manakala 338 orang (46.3%) menyatakan sangat setuju dengan
penyataan yang diberikan. Terdapat hanya 22 orang (3%) yang menyatakan kurang
setuju, 4 orang (0.5%) tidak setuju, manakala hanya 2 orang (0.3%) menjawab pada
ruangan sangat tidak setuju. Golongan usahawan yang menyatakan kurang dan tidak
setuju dengan penyataan ini sekiranya digabungkan menjadi hanya 3.8 peratus.
Walaupun bilangan responden menyatakan kurang dan tidak setuju sangat rendah,
golongan ini seharusnya diberi penekanan oleh pihak GIATMARA. Pihak
GIATMARA seharusnya menekankan kepentingan promosi jualan aktiviti perniagaan
mereka walaupun hanya melaksanakan kaedah asas seperti pemberian potongan harga,
pengedaran flyer dan sebagainya.
7.2.2 Persepsi Responden terhadap Faktor Pemasaran berdasarkan Keputusan
Analisis Nilai Min dan Sisihan Piawai
Jadual 7.2 menunjukkan persepsi usahawan terhadap faktor pemasaran
berdasarkan kepada nilai min tertinggi hingga kepada yang terendah. Berdasarkan
persepsi terhadap penyataan yang diberikan, hasil kajian mendapati usahawan “sangat
bersetuju” dengan nilai purata min berada di antara skala 4.5 - 5.0 pada penyataan
“Lokasi perniagaan yang strategik merupakan antara faktor penting yang
menyumbang kepada kejayaan sesebuah perniagaan” (m = 4.5). Penyataan ini
merupakan nilai purata min yang tertinggi dalam faktor pemasaran dan boleh
disimpulkan bahawa usahawan amat bersetuju dengan penyataan bahawa lokasi yang
220
strategik merupakan salah satu faktor yang penting dalam kejayaan sesebuah
perniagaan.
Menurut Alli et al., (1991), pemilihan lokasi merupakan satu keputusan
perniagaan yang perlu dibuat dengan begitu teliti kerana beberapa kajian terdahulu
menunjukkan bahawa lokasi perniagaan mempunyai hubungan dengan kejayaan
perniagaan. Dawes (1999) berpendapat bahawa faktor lokasi boleh mempengaruhi
prestasi sesebuah perniagaan seperti pertumbuhan jualan, syer pasaran dan juga
keuntungan. Mengikut Chartered Institutes of Marketing (2009), di bawah campuran
pemasaran iaitu tempat, lokasi perniagaan merupakan antara elemen penting kerana
perniagaan akan lebih berjaya sekiranya ia cepat menyediakan produk dan
perkhidmatan kepada pelanggan.
Kesimpulannya, penyataan ini meletakkan nilai min yang tertinggi kepada
faktor pemasaran dan ia membawa maksud bahawa faktor lokasi merupakan elemen
penting dalam campuran pemasaran. Ini jelas menunjukkan bahawa lokasi yang
strategik akan menyumbang kepada pertumbuhan dalam jualan. Dapatan kepada
analisis ini secara tersirat membawa maksud bahawa responden juga percaya lokasi
yang strategik akan mempunyai hubungan yang signifikan kepada prestasi perniagaan
yang dijalankan walaupun mereka hanya berada pada kategori perniagaan mikro.
221
Jadual 7.2: Persepsi Responden berdasarkan Faktor Pemasaran (n = 730)
Sisihan
Bil Penyataan / Persepsi Min
Piawai
1 Lokasi perniagaan yang strategik merupakan antara faktor
penting yang menyumbang kepada kejayaan sesebuah 4.50 0.609
perniagaan.
2 Pendapat bahawa semua faktor pemasaran yang berkaitan
dengan soalan di atas adalah penting dan menyumbang 4.41 0.608
kepada kejayaan sesebuah perniagaan.
3 Sebahagian besar daripada pelanggan sedia ada setiap
bulan merupakan pelanggan tetap dan pernah berurusan 4.10 0.658
dengan syarikat.
4 Kebanyakan maklumbalas berkaitan produk/
perkhidmatan yang ditawarkan/berikan datangnya dari 4.10 0.657
pelanggan setia.
5 Menggunakan pelbagai kaedah promosi dalam menarik
pelanggan seperti menggantung banner, banting dan 4.05 0.849
mengedarkan risalah.
6 Membuat beberapa kaedah promosi jualan secara berkala
pada setiap bulan seperti pemberian diskaun kepada 3.97 0.757
pelanggan bagi membantu meningkatkan jualan syarikat.
7 Lokasi premis perniagaan yang dijalankan sekarang adalah
3.94 0.818
amat strategik dan senang dicari oleh pelanggan.
Skala: Kurang daripada 1.49 = sangat tidak setuju, 1.5 - 2.49 = tidak setuju, 2.5 - 3.49 = kurang
setuju, 3.5 - 4.49 = setuju, 4.5 - 5.0 = sangat setuju
Bagi penyataan “Pendapat bahawa semua faktor pemasaran yang berkaitan
dengan soalan di atas adalah penting dan menyumbang kepada kejayaan sesebuah
perniagaan” menunjukkan purata min berada pada skala 3.5 - 4.49 , dengan nilai purata
minnya adalah (m = 4.41). Penyataan ini menunjukkan bahawa usahawan “bersetuju”
dan ia menjadi penyataan yang kedua tertinggi bagi faktor ini. Ini kerana pemasaran
bagi perniagaan yang berskala kecil dan mikro hanya melihat kepada aktiviti jualan,
promosi dan pengiklanan tetapi secara realitinya ia meliputi satu aktiviti yang besar
dan luas (Mc Carthy (1964).
Seterusnya, usahawan juga “bersetuju” dengan penyataan berikutnya pada
faktor ini iaitu “Sebahagian besar daripada pelanggan sedia ada setiap bulan
222
merupakan pelanggan tetap dan pernah berurusan dengan syarikat” (m = 4.10), dan
“Kebanyakan maklumbalas berkaitan produk/ perkhidmatan yang ditawarkan/berikan
datangnya dari pelanggan setia” (m = 4.10). Kedua-kedua penyataan ini dilihat penting
atas dasar kesetian dan kepuasan pelanggan sedia ada. Kepuasan tidak akan wujud
dalam individu atau produk tetapi merupakan tindakbalas secara sosial iaitu hubungan
antara pelanggan, produk dan pembekal produk (Reed et al., 1997). Ia juga membawa
maksud bahawa kebanyakan pelanggan yang berurusan dengan usahawan-usahawan
ini merupakan pelanggan tetap yang berpuas hati dengan perkhidmatan yang
diberikan. Menurut Emrah (2010), kepuasan pelanggan tidak hanya ditakrifkan kepada
satu standard atau kualiti kepada sesuatu produk dan perkhidmatan, ia berkaitan
dengan hubungan antara pelanggan dan produk atau perkhidmatan.
Pada penyataan “Menggunakan pelbagai kaedah promosi dalam menarik
pelanggan seperti menggantung banner, banting dan mengedarkan risalah”
(m = 4.05), nilai min bagi penyataan ini berada pada tahap ketiga terendah. Penyataan
kedua terendah pada purata min (m = 3.97) adalah “Membuat beberapa kaedah
promosi jualan secara berkala pada setiap bulan seperti pemberian diskaun kepada
pelanggan bagi membantu meningkatkan jualan syarikat”. Dalam analisis kepada
purata min pada kedua-kedua penyataan ini jelas membawa maksud bahawa responden
atau usahawan kurang memberikan penekanan terhadap promosi jualan dalam aktiviti
perniagaan yang mereka jalankan. Golongan ini mungkin kurang mengetahui bahawa
promosi jualan digunakan oleh sesebuah perniagaan bagi meletakkan sasaran dalam
mempengaruhi pelanggan untuk membeli produk atau perkhidmatan serta
meningkatkan jualan (Kenneth, & Danol, 2010). Faitira, Edison & Kudakwashe
(2012), menggariskan beberapa aspek promosi jualan yang boleh memberi kesan
kepada prestasi perniagaan iaitu: (a) menggalakkan pembelian dalam unit saiz yang
223
besar, (b) menjana percubaan belian di kalangan bukan pengguna, (c) memujuk
peruncit membawa barang-barang baru, (d) menggalakkan pembelian luar musim dan
(e) membangunkan kesetiaan jenama. Ia mungkin tidak dilihat sebagai faktor penting
bagi membantu peningkatan jualan ataupun golongan ini kurang didedahkan oleh
pihak GIATMARA dalam membantu meningkatkan jualan dan keuntungan.
Pernyataan “Lokasi premis perniagaan yang dijalankan sekarang adalah amat
strategik dan senang dicari oleh pelanggan” merupakan penyataan yang terendah
dengan nilai purata min (m = 3.94). Perkara ini jelas membawa maksud bahawa
kebanyakan usahawan ini menjalankan perniagaan mereka di lokasi yang kurang
strategik. Pihak GIATMARA sedia maklum bahawa golongan ini merupakan
golongan usahawan yang baru menceburkan diri dalam bidang perniagaan.
Kebanyakan usahawan ini mempunyai masalah modal untuk menyewa premis yang
strategik.
Boleh disimpulkan bahawa majoriti usahawan GIATMARA kurang
menekankan kepada dua aspek dalam penyataan ini iaitu mengadakan beberapa
kaedah promosi jualan dan mendapatkan lokasi premis yang strategik dalam
menjalankan perniagaan. Penyataan ini juga menggambarkan keadaan sebenar
perniagaan yang dijalankan oleh usahawan GIATMARA sekarang dan mereka masih
memerlukan input-input berupa pendedahan ilmu berkaitan faktor pemasaran dalam
memajukan perniagaan. Perkara ini disebabkan oleh majoriti usahawan GIATMARA
lahir daripada kursus kemahiran jangka pendek selama 6 bulan hingga setahun dan
pendedahan kepada pengetahuan formal seperti kaedah promosi jualan dan pemasaran
tidak berlaku seperti yang diajar di peringkat universiti.
224
7.3 Persepsi Responden berdasarkan Faktor Akses kepada Pembiayaan
Bagi menilai respon responden kepada faktor ini, penyelidik menganalisis
sembilan penyataan yang berkaitan dengan akses kepada pembiayaan. Setiap
penyataan ini dianalisa dengan mengeluarkan data kekerapan dan peratusan responden
yang menjawab pada setiap skala yang diwujudkan. Data bagi min dan sisihan piawai
juga dikeluarkan bagi melihat nilai min yang tertinggi dan terendah pada setiap
penyataan yang diwujudkan.
Jadual 7.3: Maklum balas Responden berdasarkan Faktor Akses kepada Pembiayaan
Kurang Setuju
Sangat Setuju
Sangat Tidak
Tidak Setuju
Jumlah
Setuju
Setuju
Bil Penyataan
1 Penggunaan pembiayaan sendiri dalam

memulakan perniagaan adalah lebih baik
8 23 168 348 183 730
daripada membuat pinjaman dari institusi
(1.1) (3.2) (23.0) (47.7) (25.1) (100)
kewangan / agensi kerajaan yang
memberi pinjaman.
2 Saya sukar mendapatkan maklumat
pembiayaan daripada pihak Institusi 16 68 232 325 89 730
kewangan / agensi kerajaan yang (2.2) (9.3) (31.8) (44.5) (12.2) (100)
memberikan pembiayaan.
3 Saya mempunyai pelbagai pilihan pakej
pembiayaan yang ditawarkan oleh pihak 20 54 171 410 75 730
Institusi kewangan / agensi kerajaan yang (2.7) (7.4) (23.4) (56.2) (10.3) (100)
4 Syarat pembiayaan yang dikenakan oleh
pihak Institusi kewangan / agensi kerajaan 12 30 158 432 98 730
yang memberikan pembiayaan ini tidak (1.6) (4.1) (21.6) (59.2) (13.4) (100)
terlalu membebankan saya.
5 Kadar faedah dan tempoh bayaran balik
pembiayaan yang diberikan adalah sangat 10 13 100 485 122 730
rasional bagi usahawan saya melalui (1.4) (1.8) (13.7) (66.4) (16.7) (100)
tempoh untuk bernafas.
6 Pegawai dari pihak Institusi kewangan /
agensi kerajaan yang memberikan
9 15 115 459 132 730
pembiayaan banyak membantu memberi
(1.2) (2.1) (15.8) (62.9) (18.1) (100)
khidmat nasihat dan bimbingan berkaitan
pengurusan kewangan perniagaan saya.
225
Kurang Setuju
Sangat Setuju
Sangat Tidak
Tidak Setuju
Jumlah
Setuju
Setuju
Bil Penyataan
7 Saya merasakan bahawa kemudahan

pembiayaan yang disediakan oleh pihak
3 2 47 418 260 730
institusi kewangan / agensi kerajaan yang
(0.4) (0.3) (6.4) (57.3) (35.6) (100)
memberi pinjaman ini amat penting dalam
melebarkan perniagaan.
8 Saya berpendapat bahawa sekiranya
seseorang usahawan itu mempunyai akses
1 5 33 466 225 730
yang mudah kepada pembiayaan akan
(0.1) (0.7) (4.5) (63.8) (30.8) (100)
mempercepatkan pertumbuhan dan
pengembangan perniagaan.
9 Akses kepada pembiayaan merupakan
faktor yang paling penting dalam
1 8 43 460 218 730
memastikan kesinambungan kepada
(0.1) (1.1) (5.9) (63.0) (29.9) (100)
kejayaan seseorang usahawan yang
berskala kecil (Usahawan mikro).
Jadual 7.3 menunjukkan persepsi responden terhadap penyataan berdasarkan
faktor pembiayaan. Pada penyataan yang pertama, iaitu penggunaan pembiayaan
sendiri dalam memulakan perniagaan adalah lebih baik daripada membuat pinjaman
dari institusi kewangan atau agensi kerajaan yang memberi pinjaman, majoriti
responden bersetuju dengan penyataan ini iaitu seramai 348 orang (47.7%) dan sangat
setuju seramai 183 orang (25.1%). Ini menjadikan 72.8 peratus bersetuju dengan
penyataan ini. Namum terdapat 23 peratus atau seramai 168 responden masih kurang
setuju bahawa penggunaan pembiayaan sendiri adalah lebih baik daripada membuat
pinjaman. Terdapat 23 orang (3.2%) tidak setuju dengan penyataan ini manakala hanya
8 orang (1.1%) yang menyatakan sangat tidak setuju. Kadar peratusan sebanyak 27.3
peratus kurang dan tidak bersetuju dengan penyataan ini mempunyai hubungan dengan
analisis responden berdasarkan sumber modal perniagaan iaitu sebanyak 50.1 peratus
dari responden mendapatkan sumber modal daripada simpanan sendiri. 19.6 peratus
responden memulakan perniagaan melalui pinjaman dari keluarga manakala 5
226
responden membuat pinjaman dari kawan dan 3 peratus responden menggunakan
modal melalui harta warisan. Golongan usahawan ini merupakan usahawan yang baru
di dalam perniagaan dan kemampuan membuat pinjaman adalah terhad. Ini ditambah
lagi dengan kemampuan membayar balik serta sukar mendapatkan kepercayaan
pembiayaan daripada agensi pemberi pinjaman atas faktor usia perniagaan yang
dijalankan.
Bilangan responden yang bersetuju bahawa sukar mendapatkan maklumat
pembiayaan daripada pihak institusi kewangan atau agensi kerajaan yang memberikan
pembiayaan adalah seramai 325 orang (44.5%) dan sangat setuju adalah seramai 89
orang (12.2%) menjadikan sebanyak 56.7 peratus bersetuju dengan penyataaan ini.
Seramai 232 orang (31.8%) responden yang menyatakan kurang setuju dengan
penyataan ini manakala tidak setuju adalah seramai 68 orang (9.3%) dan sangat tidak
setuju adalah seramai 16 orang (2.2%). Sekiranya responden yang kurang dan tidak
setuju dengan penyataan digabungkan, ia berjumlah 43.3 peratus usahawan. Perkara
ini disebabkan usahawan baru ini kurang didedahkan dengan maklumat pembiayaan
daripada institusi kewangan menjadikan mereka sukar untuk mendapatkan maklumat
pembiayaan. Golongan ini pada permulaannya lebih fokus kepada perjalanan
perniagaan dalam memastikan kelangsungan operasi dan bukan pada tahap membuat
perancangan pembiayaan dari agensi pemberi pinjaman.
Pada penyataan bahawa responden sebagai usahawan mempunyai pelbagai
pakej pembiayaan yang ditawarkan oleh pihak pemberi pembiayaan swasta dan
kerajaan, seramai 410 orang (56.2%) bersetuju manakala 75 orang (10.3%)
menyatakan sangat setuju. Ini menjadikan 66.5 peratus bersetuju dengan penyataan
ini. Daripada 730 usahawan ini seramai 171 orang (23.4%) menyatakan masih kurang
227
setuju, 54 orang (7.4%) tidak setuju dan 20 orang (2.7%) sangat tidak setuju. Golongan
usahawan yang menyatakan kurang dan tidak setuju dengan penyataan ini adalah
seramai 33.5 peratus. Daripada peratusan yang kurang dan tidak setuju ini membawa
maksud bahawa golongan ini kurang didedahkan dengan maklumat pembiayaan dan
sudah pasti mereka tiada pilihan dari segi pembiayaan.
Pada penyataan berdasarkan syarat pembiayaan yang dikenakan oleh pihak
institusi kewangan atau agensi kerajaan yang memberikan pembiayaan ini tidak terlalu
membebankan, seramai 432 orang (59.2%) setuju dengan penyataan ini dan 98 orang
(13.4%) menyatakan sangat setuju menjadikan sebanyak 72.6 bersetuju. Namum
begitu, masih ramai responden yang memberikan respon kurang setuju iaitu mewakili
158 orang (21.6%), tidak setuju seramai 30 orang (4.1%) manakala sangat tidak setuju
adalah seramai 12 orang (1.6%). Sebanyak 27.4 peratus responden menyatakan kurang
dan tidak bersetuju dengan penyataan ini. Terdapat dua perkara yang menyebabkan
usahawan ini berpendirian sedemikian iaitu kefahaman mereka terhadap syarat yang
dikenakan ini adalah tidak membebankan dengan merujuk kepada pembiayaan oleh
pihak MARA. Perkara kedua adalah golongan usahawan yang tidak bersetuju telah
menjalankan perniagaan bermula dari tahun 2011 dan 2012, selain membuat pinjaman
daripada pihak MARA, mereka mempelbagaikan pembiayaan melalui agensi lain
dengan syarat yang diletakkan agak membebankan.
Seramai 485 orang (66.4%) responden menyatakan setuju dengan penyataan
bahawa kadar faedah dan tempoh bayaran balik pembiayaan sangat rasional. Terdapat
seramai 122 orang (16.7%) menyatakan sangat setuju dengan penyataan menjadikan
sebanyak 83.1 peratus bersetuju. Manakala seramai 100 orang (13.7%) kurang setuju,
13 orang (1.8%) tidak setuju dan 10 orang (1.4%) sangat tidak setuju. Sebanyak 16.9
228
peratus responden menyatakan kurang dan tidak setuju dengan penyataan yang
diberikan ini.
Pada penyataan bahawa pihak institusi kewangan atau agensi pemberi
pembiayaan banyak membantu dari sudut khidmat nasihat dan bimbingan kewangan,
bilangan responden yang memberi respon setuju adalah yang paling ramai iaitu
mewakili 459 orang (62.9%) daripada keseluruhan responden terhadap penyataan ini.
Bilangan responden yang menjawab sangat setuju juga adalah tinggi iaitu seramai 132
orang (18.1%) menjadikan sebanyak 81 peratus bersetuju. Responden yang
menyatakan kurang setuju adalah seramai 115 orang (15.8%) manakala tidak setuju
adalah seramai 15 orang (2.1%) dan sangat tidak setuju seramai 9 orang (1.2%).
Sebanyak 19 peratus menyatakan kurang dan tidak setuju dengan pembiayaan ini.
Berdasarkan syarat pembiayaan, kadar faedah adalah rasional dan bantuan khidmat
nasihat dan bimbingan jelas mempunyai hubungan dengan perbincangan sebelumnya
bahawa mereka hanya didedahkan maklumat pembiayaan dari pihak MARA.
Penyataan bahawa kemudahan pembiayaan yang disediakan oleh pihak
institusi kewangan atau agensi kerajaan ini amat penting dalam melebarkan perniagaan
mendapat respon yang baik daripada responden. Seramai 418 orang (57.3%)
menyatakan setuju manakala 260 orang (35.6%) menyatakan sangat setuju menjadikan
sebanyak 92.9 peratus bersetuju dengan penyataan ini. Seramai 47 orang (6.4%)
responden menyatakan kurang setuju, 2 orang (0.3%) tidak setuju manakala 3 orang
(0.4%) sangat tidak setuju. Daripada 7.1 peratus usahawan yang menyatakan kurang
dan tidak setuju, jelas menunjukkan bahawa golongan ini masih kurang berani
mengambil risiko untuk menggunakan pembiayaan sebagai faktor penolak dalam
melebarkan perniagaan mereka. Namum, pada dasarnya majoriti responden
229
menunjukkan respon yang amat positif dan penyataan ini juga mempunyai nilai min
yang paling tinggi. Oleh yang demikian, pengkaji membuat andaian bahawa golongan
usahawan mikro ini amat memerlukan pembiayaan untuk melebarkan perniagaan
mereka.
Pada penyataan yang kelapan, Jadual 7.3 menunjukkan bahawa responden
memberi respon kepada penyataan yang mana sekiranya usahawan itu mempunyai
akses yang mudah kepada pembiayaan akan mempercepatkan pertumbuhan dan
pengembangan perniagaan. Usahawan atau responden menunjukkan setuju adalah
paling ramai dengan 466 orang (63.8%) manakala sangat setuju adalah seramai 225
orang (30.8%) menjadikan sebanyak 94.6 peratus bersetuju. Ini diikuti kepada
responden yang kurang setuju iaitu seramai 33 orang (4.5%), tidak setuju seramai 5
orang (0.7%) dan sangat tidak setuju seramai 1 orang (0.1%). Walaupun sebanyak 5.4
peratus menyatakan kurang dan tidak setuju dengan penyataan ini.
Penyataan bahawa akses kepada pembiayaan merupakan faktor penting yang
memberi kesinambungan kepada kejayaan usahawan mikro mendapat penerimaan
yang positif daripada responden. Jumlah responden yang menyatakan setuju adalah
seramai 460 orang (63%) manakala sangat setuju adalah seramai 218 orang (29.9%)
menjadikan sebanyak 92.9 peratus. Namun begitu, ada segelintir usahawan ini
menyatakan kurang setuju dengan jumlah seramai 43 orang (5.9%), tidak setuju
seramai 8 orang (1.1%) dan sangat tidak setuju seramai seorang atau mewakili 0.1
peratus. Sebanyak 7.1 peratus juga menyatakan kurang dan tidak setuju dengan
penyataan ini. Ketiga-tiga penyataan ini menggambarkan alasan yang sama dengan
penyataan sebelumnya iaitu golongan ini masih kurang berani mengambil risiko untuk
230
menggunakan pembiayaan sebagai faktor penolak dalam melebarkan perniagaan
mereka.
7.3.1 Persepsi Responden terhadap Faktor Akses kepada Pembiayaan
berdasarkan Keputusan Analisis Nilai Min dan Sisihan Piawai
Jadual 7.4 menunjukkan persepsi responden berdasarkan faktor akses kepada
pembiayaan dengan nilai purata min dan sisihan piawai yang tertinggi dan terendah.
Berdasarkan kepada persepsi kepada penyataan “Merasakan bahawa kemudahan
memberi pinjaman ini amat penting dalam melebarkan perniagaan”, hasil kajian
mendapati usahawan “bersetuju” dengan nilai purata min berada di antara skala 3.5 -
4.49 iaitu (m = 4.27).
Jadual 7.4: Persepsi Responden berdasarkan Faktor Akses kepada Pembiayaan

(n = 730)
Sisihan
Piawai
1 Penggunaan pembiayaan sendiri dalam memulakan
perniagaan adalah lebih baik daripada membuat pinjaman
3.92 0.837
dari institusi kewangan / agensi kerajaan yang memberi
pinjaman.
2 Saya sukar mendapatkan maklumat pembiayaan daripada
pihak Institusi kewangan / agensi kerajaan yang 3.55 0.900
3 Saya mempunyai pelbagai pilihan pakej pembiayaan yang
ditawarkan oleh pihak Institusi kewangan / agensi kerajaan 3.64 0.866
yang memberikan pembiayaan.
4 Syarat pembiayaan yang dikenakan oleh pihak Institusi
kewangan / agensi kerajaan yang memberikan pembiayaan 3.79 0.786
ini tidak terlalu membebankan saya.
5 Kadar faedah dan tempoh bayaran balik pembiayaan yang
diberikan adalah sangat rasional bagi usahawan saya 3.95 0.705
melalui tempoh untuk bernafas.
6 Pegawai dari pihak Institusi kewangan / agensi kerajaan
yang memberikan pembiayaan banyak membantu
3.95 0.727
memberi khidmat nasihat dan bimbingan berkaitan
231
Sisihan
Piawai
7 Saya merasakan bahawa kemudahan pembiayaan yang
disediakan oleh pihak institusi kewangan / agensi kerajaan
4.27 0.628
yang memberi pinjaman ini amat penting dalam
8 Saya berpendapat bahawa sekiranya seseorang usahawan
itu mempunyai akses yang mudah kepada pembiayaan
akan mempercepatkan pertumbuhan dan pengembangan 4.25 0.577
perniagaan.
9 Akses kepada pembiayaan merupakan faktor yang paling
penting dalam memastikan kesinambungan kepada
4.21 0.607
kejayaan seseorang usahawan yang berskala kecil
(Usahawan mikro).
Golongan usahawan mikro GIATMARA ini banyak bergantung kepada pihak
agensi kerajaan dalam membantu mereka memperkembangkan perniagaan. Dalam
menjalankan perniagaan dalam bidang teknikal, sesebuah syarikat memerlukan
suntikan modal tambahan dalam bentuk pembiayaan bagi urusan pembelian alatan
mesin dan bahan yang begitu mahal. Dalam konteks melebarkan perniagaan yang
dijalankan, pembiayaan juga diperlukan sebagai modal pusingan dalam operasi
perniagaan seperti penggunaan modal kerja dan sebagai modal pertumbuhan yang
digunakan untuk meningkatkan pengeluaran, menambah bilangan pekerja dan
membuat pembelian kelengkapan tambahan. Menurut Abdullah & Manan (2009),
terdapat beberapa peringkat pembiayaan yang diperlukan dalam memperkembangkan
perniagaan meliputi kitaran hayat usahawan itu sendiri iaitu peringkat permulaan,
perkembangan dan pemulihan.
Penyataan kedua tertinggi adalah “Berpendapat bahawa sekiranya seseorang
usahawan itu mempunyai akses yang mudah kepada pembiayaan akan
mempercepatkan pertumbuhan dan pengembangan perniagaan”. Hasil kajian
mendapati usahawan “bersetuju” dengan nilai purata min pada skala 3.5 - 4.49 iaitu
232
(m = 4.25). Penyataan ini berkait rapat dengan mempunyai akses yang mudah kepada
agensi yang memberi pembiayaan dalam mempercepatkan pertumbuhan dan
pengembangan perniagaan. Menurut Beck & Demirguc-Kunt, (2006), bank-bank telah
menjadi sangat selektif dalam memberikan pemberian kredit kepada perusahaan kecil
kerana dianggap berisiko tinggi atas alasan perniagaan yang dijalankan masih kabur.
Kekaburan ini bermakna adalah sukar untuk menentukan sama ada firma mempunyai
keupayaan untuk membayar kerana perniagaan berdaya maju dan kesanggupan untuk
membayar (Torre et al, 2010). Perkara sebegini tidak akan berlaku sekirannya
usahawan ini lebih mudah akses kepeda pihak pemberi pembiayaan dalam
melancarkan pertumbuhan dan mempercepatkan pengembangan operasi perniagaan
yang dijalankan.
Hasil kajian seterusnya mendapati usahawan “bersetuju” dengan penyataan
“Akses kepada pembiayaan merupakan faktor yang paling penting dalam memastikan
kesinambungan kepada kejayaan seseorang usahawan yang berskala kecil (Usahawan
mikro)” dengan nilai purata min (m = 4.21). “Kadar faedah dan tempoh bayaran balik
pembiayaan yang diberikan adalah sangat rasional bagi usahawan dengan melalui
tempoh untuk bernafas” dengan nilai purata min (m = 3.95), “Pegawai dari pihak
institusi kewangan / agensi kerajaan yang memberikan pembiayaan banyak membantu
memberi khidmat nasihat dan bimbingan berkaitan pengurusan kewangan perniagaan”
dengan nilai purata min (m = 3.95). Penyataan bahawa akses kepada pembiayaan
menjadi penting kepada sebagai kesinambungan kepada kejayaan perniagaan
sekiranya pihak pemberi pembiayaan memberi kelonggaran dan pertimbangan
berkaitan kadar faedah dan tempoh bayaran balik pembiayaan. Usahawan yang
menjalankan perniagaan kecil dan mikro kurang terdedah kepada sumber rasmi
kewangan luaran yang menjadi kekangan dalam operasi dan pertumbuhan mereka
233
(Berger & Udell, 1998; Beck & Demirguc-Kunt, 2006). Dalam memberikan bantuan
khidmat nasihat dan bimbingan berkaitan kewangan terdapat beberapa agensi utama
kerajaan yang diamanahkan oleh pihak Kerajaan dalam membantu usahawan-
usahawan ini seperti MARA, Tekun, YaPEIM, AIM dan Credit Guanrantee
Cooporation (CGC) (Abdullah, 1999).
Penyataan seterusnya “Penggunaan pembiayaan sendiri dalam memulakan
perniagaan adalah lebih baik daripada membuat pinjaman dari institusi kewangan /
agensi kerajaan yang memberi pinjaman” dengan nilai purata min (m = 3.92), “Syarat
pembiayaan yang dikenakan oleh pihak institusi kewangan / agensi kerajaan yang
memberikan pembiayaan ini tidak terlalu membebankan” dengan nilai purata min
(m = 3.79) dengan skala 3.5 - 4.49 yang meletakkan persepsi bahawa usahawan masih
“bersetuju”.
Daripada sembilan analisis penyataan berdasarkan faktor akses kepada
pembiayaan, hasil kajian mendapati bahawa terdapat dua penyataan dalam kategori
terendah iaitu “Mempunyai pelbagai pilihan pakej pembiayaan yang ditawarkan oleh
pihak institusi kewangan / agensi kerajaan yang memberikan pembiayaan” dengan
nilai purata min (m = 3.64) dan “Sukar mendapatkan maklumat pembiayaan daripada
pihak institusi kewangan / agensi kerajaan yang memberikan pembiayaan” dengan
nilai purata min (m = 3.55). Nilai purata min pada kedua-dua penyataan ini masih
dalam skala 3.5 - 4.49 yang meletakkan persepsi bahawa usahawan masih “bersetuju”
dengan penyataan yang diletakkan.
Kedua-dua penyataan di atas secara tidak langsung mempunyai hubungkait
kerana sekiranya usahawan kurang mendapat maklumat pembiayaan, maka mereka
234
tidak mempunyai pilihan berkaitan pakej-pakej pembiayaan yang ditawarkan oleh
bank atau agensi kerajaan yang memberikan pembiayaan. Merujuk kepada dapatan
analisis karekteristik usahawan ini, taburan responden berdasarkan lokasi perniagaan,
71.2 peratus ushawan ini menjalankan perniagaan mereka di kawasan kampung dan
pekan. Secara teorinya, bukan semua maklumat pembiayaan akan sampai sepenuhnya
kepada usahawan ini kecuali adanya agensi seperti TEKUN dan pihak MARA sendiri
yang menggunakan pendekatan turun padang mencari usahawan ini berbanding pihak
bank atau agensi lain yang menawarkan pembiayaan. Oleh yang demikian, sesetengah
usahawan kurang terdedah dengan maklumat pembiayaan oleh agensi yang memberi
pinjaman sama ada di peringkat institusi pemberi pinjaman swasta mahupun kerajaan.
Ini menyukarkan mereka mendapatkan pilihan berkaitan pakej pakej pembiayaan yang
ditawarkan.
7.4 Persepsi Responden berdasarkan Faktor Tahap Pendidikan dan Latihan
Terdapat tujuh penyataan telah dibangunkan di dalam borang soalan soalselidik
bagi persepsi responden berdasarkan faktor tahap pendidikan dan latihan. Kesemua
penyataan ini adalah berkisar kepada faktor tahap pendidikan dan latihan yang menjadi
antara faktor penting menyumbang kepada faktor kejayaan yang dikaji. Merujuk
kepada Jadual 7.5, penyelidik telah mengeluarkan hasil dapatan yang merupakan
respon responden kepada setiap penyataan yang telah diletakkan.
235
Jadual 7.5: Persepsi Responden berdasarkan Faktor Tahap Pendidikan dan Latihan
Kurang Setuju
Sangat Setuju
Sangat Tidak
Tidak Setuju
Jumlah
Setuju
Setuju
Bil Penyataan
1 Percaya tahap pendidikan yang tinggi

akan lebih memudahkan seseorang 15 39 139 304 233 730
usahawan itu merancang dan (2.1) (5.3) (19.0) (41.6) (31.9) (100)
mengembangkan perniagaan.
2 Percaya ada hubungan yang selari antara
tahap pendidikan usahawan itu dengan 6 14 81 447 182 730
faktor kejayaan perniagaan yang (0.8) (1.9) (11.1) (61.2) (24.9) (100)
dijalankan.
3 Latihan asas kemahiran di GIATMARA
merupakan faktor pendorong untuk 1 2 6 292 429 730
menjadi usahawan dalam bidang (0.1) (0.3) (0.8) (40.0) (58.8) (100)
kemahiran dipelajari.
4 Latihan dan kursus keusahawanan yang
diikuti sewaktu berada di GIATMARA 2 - 21 279 428 730
merupakan pendedahan yang baik ke arah (0.3) (2.9) (38.2) (58.6) (100)
menjadi usahawan.
5 Setelah menjadi usahawan melalui
Program Inkubator ini, pihak
GIATMARA/MARA ada membuka 1 4 36 323 366 730
peluang untuk mendalami latihan (0.1) (0.5) (4.9) (44.2) (50.1) (100)
kemahiran lanjutan jangka pendek dalam
bidang perniagaan yang diceburi.
6 Diberi peluang mendalami ilmu
keusahawanan melalui kursus-kursus - 3 31 303 393 730
peningkatan usahawan yang dijalankan (0.4) (4.2) (41.5) (53.8) (100)
oleh pihak GIATMARA/MARA.
7 Pendapat bahawa faktor tahap pendidikan
dan latihan ini merupakan antara - 9 34 411 276 730
penyumbang kepada kejayaan kepada (1.2) (4.7) (56.3) (37.8) (100)
sesebuah perniagaan
Nota: Angka dalaam kurungan merujuk kepada peratusan
Jadual 7.5 menunjukkan persepsi responden berdasarkan penyataan kepada
faktor tahap pendidikan dan latihan. Sebanyak tujuh penyataan telah dibangunkan dan
dapatan hasil kajian iaitu respon responden kepada semua penyataan ini berdasarkan
kepada Jadual 7.5. Penyataan yang pertama iaitu percaya tahap pendidikan yang tinggi
akan lebih memudahkan usahawan merancang dan mengembangkan perniagaan.
Seramai 304 orang (41.6%) responden menyatakan setuju dengan penyataan ini
236
manakala 233 orang (31.9%) menyatakan sangat setuju dan jika digabungkan
menjadikan sebanyak 73.5 peratus. Sebilangan besar usahawan mikro lepasan
GIATMARA mempunyai tahap pendidikan yang sederhana dan rendah. Golongan ini
mungkin merasakan bahawa mereka perlu meningkatkan tahap pendidikan dan
peningkatan ilmu perniagaan dalam memastikan perniagaan mereka lebih cepat
berkembang.
Terdapat responden menyatakan kurang setuju iaitu seramai 139 orang (19%),
tidak setuju iaitu seramai 39 orang (5.3%) manakala sangat tidak setuju iaitu seramai
15 orang (2.1%). Gabungan kepada responden yang menyatakan kurang dan tidak
bersetuju dengan penyataan ini adalah sebanyak 26.5 peratus. Golongan usahawan ini
menyatakan kurang percaya bahawa tahap pendidikan yang tinggi oleh pengusaha atau
pemilik perniagaan akan memudahkan mereka untuk merancang dan mempercepatkan
pengembangan syarikat. Alasan utama adalah disebabkan kerana bidang teknikal
bergantung kepada kepakaran pemilik dalam mengendalikan syarikat serta sebagai
ukuran kepada prestasi perniagaan berbanding perniagaan yang bukan dalam kategori
teknikal.
Pada penyataan kedua bahawa responden percaya terdapat hubungan yang
selari antara tahap pendidikan usahawan dengan faktor kejayaan perniagan yang
dijalankan. Kadar peratusan bagi responden yang menyatakan setuju adalah paling
tinggi iaitu seramai 447 orang (61.2%) manakala sangat setuju seramai 182 orang
(24.9%) dan jika digabungkan akan menjadi sebanyak 86.1 peratus. Ini menunjukkan
bahawa majoriti menyokong penyataan tentang hubungan yang selari antara tahap
pendidikan dengan faktor kejayaan perniagaan. Namun begitu seramai 81 orang
(11.1%) kurang setuju, 14 orang (1.9%) tidak setuju dan 6 orang (0.8%) sangat tidak
237
setuju dengan penyataan ini. Sebanyak 13.9 peratus menyatakan kurang dan tidak
setuju dengan penyataan ini. Perkara ini juga bersangkutan dengan perbincangan
kepada penyataan yang pertama berdasarkan alasan yang dikemukakan.
Dapatan kepada penyataan bahawa latihan asas kemahiran di GIATMARA
mendorong mereka menjadi usahawan dalam bidang kemahiran dipelajari
menunjukkan respon responden yang menyatakan sangat setuju adalah seramai 429
orang (58.8%) dan setuju seramai 292 orang (40%). Manakala kurang setuju hanya
seramai 6 orang (0.8%), tidak setuju seramai 2 orang (0.3%) dan sangat tidak setuju
seramai seorang atau 0.1 peratus.
Penyataan bahawa latihan dan kursus keusahawanan yang diikuti di
GIATMARA merupakan pendedahan baik ke arah menjadi usahawan menerima
respon yang baik daripada responden. Seramai 428 orang (58.6%) sangat setuju
dengan penyataan ini manakala 279 orang (38.2%) responden menyatakan setuju dan
jika digabungkan menyumbang sebanyak 96.8 peratus. Jadual 7.5 menunjukkan
bahawa terdapat juga responden yang menyatakan kurang setuju dengan jumlah
seramai 21 orang (2.9%) dan 2 orang sangat tidak setuju seramai 2 orang (0.3 %).
Daripada dapatan ini, boleh disimpulkan bahawa majoriti responden telah melalui
latihan dan kursus keusahawanan yang telah dijalankan oleh GIATMARA sewaktu
mereka masih dalam latihan. Sehubungan dengan ini, hanya 3.2 peratus menyatakan
kurang dan tidak setuju dengan penyataan ini. Kemungkinan golongan ini merupakan
golongan yang kurang berpuas hati dengan kemudahan latihan atau kursus
keusahawanan yang diberikan sewaktu mereka dalam latihan di GIATMARA.
238
Respon daripada responden terhadap penyataan bahawa pihak GIATMARA /
MARA membuka peluang mengadakan latihan kemahiran lanjutan dalam bidang
perniagaan yang mereka ceburi. Seramai 366 orang (50.1%) menyatakan sangat setuju,
manakala 323 orang (44.2%) menyatakan setuju, menjadikan sebanyak 94.3 peratus
bersetuju. Selebihnya menyatakan kurang setuju iaitu seramai 36 orang (4.9%), 4
orang (0.5%) tidak setuju dan seorang atau 0.1 peratus menyatakan sangat tidak setuju
manakala sebanyak 5.7 peratus kurang dan tidak bersetuju dengan penyataan ini.
Kemungkinan golongan usahawan tersebut merupakan usahawan yang tidak diberikan
maklumat yang sepatutnya daripada pihak GIATMARA mahupun MARA berkaitan
dengan peluang latihan kemahiran lanjutan dalam bidang perniagaan seperti Program
Usahawan Teknikal (PUTEK) kelolaan pihak MARA.
Seramai 393 orang (53.8%) menyatakan sangat setuju dengan penyataan
bahawa mereka diberi peluang mendalami ilmu keusahawanan melalui kursus-kursus
peningkatan usahawan yang dijalankan oleh pihak GIATMARA atau MARA.
Manakala 303 orang (41.5%) menjawab setuju. Berdasarkan penyataan ini, jumlah
responden yang menyatakan sangat setuju dan setuju hampir menjangkau 95.3 peratus
daripada keseluruhan jumlah responden. Selebihnya hanya 34 orang responden yang
masing-masing menyatakan tidak setuju dan kurang setuju.
Dapatan daripada penyataan tahap pendidikan dan latihan menyumbang
kepada kejayaan sesebuah perniagaan menerima respon yang positif pada skala setuju
iaitu seramai 411 orang (56.3%), manakala sangat setuju seramai 276 orang (37.8%)
menjadikan sebanyak 94.1 peratus bersetuju. Seramai 34 orang (4.7%) menyatakan
kurang setuju dan 9 orang atau 1.2 peratus menyatakan tidak setuju. Jika diteliti
sebanyak 5.9 peratus menyatakan kurang dan tidak setuju dengan penyataan ini. Boleh
239
diandaikan bahawa responden atau usahawan ini memerlukan peningkatan dalam
kemahiran sama ada tahap kemahiran mahupun latihan peningkatan dalam bidang
perniagaan yang ceburi.
7.4.1 Persepsi Responden terhadap Faktor Tahap Pendidikan dan Latihan
berdasarkan Keputusan Analisis Nilai Min dan Sisihan Piawai
Jadual 7.6 menunjukkan dapatan kajian berdasarkan nilai purata min bagi
penyataan berkaitan persepsi responden berdasarkan faktor tahap pendidikan dan
latihan. Merujuk kepada jadual ini, didapati bahawa dua bilangan nombor 1 dan 2
mewakili nilai purata min yang tertinggi pada skala 4.5 - 5.0 dalam kategori “sangat
setuju”. Penyataan “Latihan asas kemahiran di GIATMARA merupakan faktor
pendorong untuk menjadi usahawan dalam bidang kemahiran dipelajari” dengan nilai
purata min (m = 4.57) manakala bagi penyataan “Latihan dan kursus keusahawanan
yang diikuti sewaktu berada di GIATMARA merupakan pendedahan yang baik ke
arah menjadi usahawan” dengan purata min (m = 4.55).
240
Jadual 7.6: Persepsi Responden berdasarkan Faktor Tahap Pendidikan dan Latihan
(n = 730)
Sisihan
Piawai
1 Latihan asas kemahiran di GIATMARA merupakan faktor pendorong
4.57 0.543
untuk menjadi usahawan dalam bidang kemahiran dipelajari.
2 Latihan dan kursus keusahawanan yang diikuti sewaktu berada di
GIATMARA merupakan pendedahan yang baik ke arah menjadi 4.55 0.582
usahawan.
3 Diberi peluang mendalami ilmu keusahawanan melalui kursus-kursus
peningkatan usahawan yang dijalankan oleh pihak 4.49 0.600
GIATMARA/MARA.
4 Setelah menjadi usahawan melalui Program Inkubator ini, pihak
GIATMARA/MARA ada membuka peluang untuk mendalami latihan
4.44 0.628
kemahiran lanjutan jangka pendek dalam bidang perniagaan yang
diceburi.
5 Pendapat bahawa faktor tahap pendidikan dan latihan ini merupakan
4.31 0.617
antara penyumbang kepada kejayaan kepada sesebuah perniagaan.
6 Percaya ada hubungan yang selari antara tahap pendidikan usahawan
4.08 0.711
itu dengan faktor kejayaan perniagaan yang dijalankan.
7 Percaya tahap pendidikan yang tinggi akan lebih memudahkan
3.96 0.953
seseorang usahawan itu merancang dan mengembangkan perniagaan.
Kedua-dua penyataan ini merupakan faktor penolak kepada program
keusahawanan yang mana penyelidik secara tidak langsung ingin mendapatkan
maklum balas daripada responden berkaitan impak kepada program latihan dan
keusahawan yang diterapkan oleh GIATMARA. Secara keseluruhannya, dapatan
kajian memberikan maklum balas yang amat positif dengan pembuktian pada nilai
purata min antara 4.5 hingaa 5.0 atau sangat setuju. Daripada pemerhatian penyelidik
secara tidak langsung juga dapat dirumuskan bahawa majoriti usahawan lepasan
GIATMARA menjadi usahawan dalam bidang kemahiran yang dipelajari semasa
berada di GIATMARA.
241
Bagi penyataan seterusnya skala bagi dapatan kajian masih berada pada 3.5 -
4.49 iaitu responden masih “bersetuju” dengan penyataan yang dibuat dengan nilai
purata min (m = 4.49) bagi penyataan “Diberi peluang mendalami ilmu keusahawanan
melalui kursus-kursus peningkatan usahawan yang dijalankan oleh pihak
GIATMARA/MARA”, min (m = 4.44) bagi penyataan “Setelah menjadi usahawan
melalui Program Inkubator ini, pihak GIATMARA/MARA ada membuka peluang
untuk mendalami latihan kemahiran lanjutan jangka pendek dalam bidang perniagaan
yang diceburi”, min (m = 4.31) bagi penyataan “Pendapat bahawa faktor tahap
pendidikan dan latihan ini merupakan antara penyumbang kepada kejayaan kepada
sesebuah perniagaan”. Heck, Rowe & Owen (1995) menyatakan bahawa pemilik
perniagaan yang berpelajaran tinggi dapat meneruskan operasi perniagaan dan
mendapat pendapatan yang baik. Begitu juga kajian oleh Wasilczuk (2000),
menyokong dapatan kajian di atas dengan merumuskan, mereka yang berpendidikan
tinggi dapat menguruskan syarikat ke aras perkembangan yang lebih cemerlang
berbanding dengan mereka yang berpendidikan rendah.
Daripada tujuh penyataan dalam faktor ini, terdapat dua penyataan yang
mempunyai nilai purata min yang terendah iaitu “Percaya ada hubungan yang selari
antara tahap pendidikan usahawan itu dengan faktor kejayaan perniagaan yang
dijalankan” dengan nilai purata min (m = 4.08) dan “Percaya tahap pendidikan yang
tinggi akan lebih memudahkan seseorang usahawan itu merancang dan
mengembangkan perniagaan” dengan nilai purata min (m = 3.96). Merujuk kepada
dapatan kajian, nilai purata min menjadi rendah pada dua penyataan ini adalah kerana
soalan ini menyentuh berkaitan tahap pendidikan keusahawanan dan tahap pendidikan
akademik yang tinggi. Secara zahirnya kebanyakan usahawan merupakan golongan
remaja yang “drop out” daripada sistem persekolahan dengan keputusan akademik
242
yang rendah. Responden mungkin kurang menyokong penyataan yang dibuat oleh
penyelidik berkaitan dengan tahap pendidikan akademik yang tinggi dapat membantu
mereka mengembangkan perniaagaan kerana mereka bukan dari golongan ini.
7.5 Persepsi Responden berdasarkan Faktor Jaringan Perniagaan
Jadual 7.7 menunjukkan hasil dapatan kajian tentang persepsi responden
berdasarkan faktor jaringan perniagaan. Terdapat 12 penyataan telah dibangunkan
bagi mendapatkan respon responden kepada faktor jaringan perniagaan dan hasil
dapatan ini telah dianalisa dengan mengklasifikasikan setiap penyataan yang
diberikan. Merujuk kepada penyataan yang pertama dalam jadual, majoriti responden
bersetuju bahawa responden atau usahawan mempunyai jaringan yang baik antara
rakan usahawan iaitu seramai 509 orang (69.7%) menyatakan setuju. Seramai 169
orang (23.2%) responden menyatakan sangat setuju menjadikan sebanyak 92.9 peratus
bersetuju. Manakala seramai 46 orang (6.3%) kurang bersetuju dengan penyataan ini
dan selebihnya seramai 3 orang (0.4%) menyatakan tidak setuju dan sangat tidak setuju
dengan penyataan ini. Sebanyak 7.1 peratus responden menyatakan kurang dan tidak
setuju disebabkan kemungkinan pembentukan jaringan perniagaan itu tidak berlaku di
kalangan usahawan ini atas beberapa faktor seperti persekitaran perniagaan dan
limitasi geografi serta lokaliti premis perniagaan itu sendiri.
243
Jadual 7.7: Persepsi Responden berdasarkan Faktor Jaringan Perniagaan
Tidak Setuju
Tidak Setuju
Kurang
Jumlah
Sangat
Sangat
Setuju
Setuju
Setuju
Bil Penyataan
1 Mempunyai jaringan hubungan 3 3 46 509 169 730

perniagaan yang baik dengan rakan
usahawan yang lain. (0.4) (0.4) (6.3) (69.7) (23.2) (100)
2 Mempunyai jaringan perniagaan yang

baik dengan pihak pelanggan sama ada - 3 30 469 228 730
pelanggan yang baru ataupun pelanggan (0.4) (4.1) (64.2) (31.2) (100)
setia.
3 Mempunyai jaringan perniagaan yang 2 13 67 475 173 730
baik dengan semua pembekal yang pernah
berurusan dengan syarikat. (0.3) (1.8) (9.2) (65.1) (23.7) (100)
4 Mempunyai jaringan perniagaan yang 1 15 92 488 134 730

baik dengan pesaing. (0.1) (2.1) (12.6) (66.8) (18.4) (100)
5 Tidak menganggap pesaing sebagai 6 8 40 417 259 730
musuh utama dalam perniagaan. (0.8) (1.1) (5.5) (57.1) (35.5) (100)
6 Maklumat perniagaan yang diperolehi 1 4 61 463 201 730
kebanyakannya datang dari pihak rakan
usahawan. (0.1) (0.5) (8.4) (63.4) (27.5) (100)

kebanyakannya datang dari pihak
pelanggan (0.3) (1.4) (15.2) (62.7) (20.4) (100)

pembekal. (0.7) (2.6) (22.5) (58.5) (15.8) (100)

pesaing. (2.2) (4.8) (28.5) (50.4) (14.1) (100)
10 Amat menitikberatkan hubungan dengan 1 1 42 441 245 730

semua pihak terutama sekali pihak di luar
organisasi perniagaan. (0.1) (0.1) (5.8) (60.4) (33.6) (100)
11 Percaya bahawa jaringan hubungan

perniagaan yang baik dengan semua pihak 1 2 27 414 286 730
membantu dalam membuat keputusan
pelaburan dan perancangan perniagaan (0.1) (0.3) (3.7) (56.7) (39.2) (100)
dengan lebih tepat.
12 Pada pendapat saya faktor jaringan
perniagaan ini merupakan antara 2 3 22 423 280 730
penyumbang utama kepada kejayaan (0.3) (0.4) (3.0) (57.9) (38.4) (100)
sesebuah perniagaan yang dijalankan.
Nota: Angka dalam kurungan merujuk kepada peratusan
244
Bagi penyataan bahawa mereka mempunyai jaringan perniagaan yang baik
dengan pihak pelanggan sama ada pelanggan baru atau pelanggan yang setia, seramai
469 orang (64.2%) menyatakan setuju manakala sangat setuju seramai 228 orang
(31.2%) menjadikan sebanyak 95.4 peratus bersetuju. Hanya 30 orang responden atau
4.1 peratus sahaja yang menyatakan kurang setuju dan 3 orang atau 0.4 peratus
mewakili responden yang tidak setuju. Faktor baru dalam perniagaan juga dilihat
sebagai penyebab yang menyumbang kepada perkara ini kerana jaringan hubungan
memerlukan masa yang panjang untuk dilaksanakan.
Respon kepada penyataan iaitu mempunyai jaringan perniagaan yang baik
dengan semua pembekal yang pernah berurusan dengan syarikat mereka mendapat
penerimaan yang baik daripada responden dengan majoriti adalah setuju dan sangat
setuju iaitu seramai 475 orang (65.1%) bersetuju manakala 173 orang (23.7%)
responden sangat setuju menjadikan sebanyak 88.8 peratus. Seramai 67 orang (9.2%)
menyatakan kurang setuju, 13 orang (1.8%) menyatakan tidak setuju dan 2 orang
(0.3%) sangat tidak setuju. Selebihnya, sebanyak 11.2 peratus menyatakan kurang dan
tidak setuju dengan penyataan ini dan pengkaji percaya bahawa faktor baru dalam
pasaran dan perniagaan merupakan sebab utama yang menyumbang kepada peratusan
kurang dan tidak setuju ini.
Respon kepada penyataan tentang mempunyai jaringan perniagaan yang baik
dengan pesaing menunjukkan bahawa responden yang bersetuju dengan penyataan ini
adalah seramai 488 orang (66.8%). Manakala sangat setuju seramai 134 orang (18.4%)
menjadikan sebanyak 85.2 peratus. Hanya 92 orang (12.6%) yang menyatakan kurang
setuju. Terdapat kurang daripada 2 peratus yang menyatakan tidak setuju dengan
bilangan responden seramai 15 orang (2.1%) dan sangat tidak setuju iaitu seramai
245
seorang atau hanya mewakili 0.2 peratus. Penyumbang sebanyak 14.8 peratus kepada
respon kurang dan tidak setuju adalah kemungkinan disebabkan oleh faktor
kepercayaan yang wujud dalam diri usahawan ini kerana penglibatan mereka dalam
pasaran agak baru dan golongan ini masih dalam proses mengukuhkan kedudukan
perniagaan mereka dalam pasaran.
Penyataan bahawa tidak menganggap pesaing sebagai musuh utama dalam
perniagaan diterima oleh responden dengan peningkatan yang menyatakan setuju
seramai 417 orang (57.1%) dan sangat setuju seramai 259 orang (35.5%) menjadikan
sebanyak 92.6 peratus. Hanya 40 orang (5.5%) yang kurang setuju, 8 orang (1.1%)
tidak setuju dan 6 orang (0.8%) sangat tidak setuju dan sekiranya digabungkan menjadi
sebanyak 7.4 peratus. Kemungkinan ada kelompok usahawan menyatakan kurang atau
tidak setuju disebabkan oleh dalam perniagaan berbentuk perkhidmatan teknikal,
responden menganggap pesaing akan menganggu pasaran mereka dalam operasi
Hasil dapatan yang menyatakan bahawa maklumat perniagaan yang diperolehi
kebanyakan datang dari pihak rakan usahawan menunjukkan responden menyatakan
setuju dengan peratus yang tinggi iaitu sebanyak 63.4 peratus atau seramai 463 orang.
Pada skala sangat setuju adalah seramai 201 orang (27.5%) menjadikan sebanyak 90.9
peratus. Manakala kurang setuju seramai 61 orang (8.4%). Selebihnya responden yang
menyatakan tidak setuju adalah seramai 4 orang (0.5%) dan sangat tidak setuju adalah
seramai seorang atau mewakili 0.2 peratus. Dapatan kajian pada penyataan yang
merumuskan bahawa maklumat perniagaan kebanyakan datang dari pelanggan
menunjukkan bahawa responden menyatakan setuju dengan respon seramai 458 orang
(62.7%) manakala sangat setuju seramai 149 orang (20.4%) menjadikan sebanyak 83.1
246
peratus. Responden yang kurang setuju iaitu sebanyak 15.2 peratus mewakili 111
orang manakala responden yang menyatakan tidak setuju iaitu seramai 10 orang
(1.4%) dan sangat tidak setuju seramai 2 orang (0.3%). Pada penyataan bahawa
maklumat perniagaan diperolehi daripada pihak pembekal yang mana majoriti
responden bersetuju iaitu seramai 427 orang (58.5%), sangat setuju seramai 115 orang
(15.8%) menjadikan sebanyak 74.3 peratus. Terdapat peningkatan pada skala kurang
setuju iaitu seramai 164 orang (22.5%) manakala tidak setuju adalah seramai 19 orang
(2.6%) dan sangat tidak setuju seramai 5 orang (0.7%). Responden memberi respon
yang kurang setuju dengan penyataan ini berkemungkinan disebabkan terdapat
sebahagian dari usahawan ini bergantung kepada sumber maklumat lain selain
daripada pihak pembekal.
Dapatan kajian berkaitan respon kepada maklumat perniagaan yang diperolehi
daripada pesaing menunjukkan bahawa responden yang menyatakan kurang setuju
menyumbang kepada 28.5 peratus atau mewakili responden seramai 208 orang.
Namum begitu pada skala setuju masih peratus yang tertinggi iaitu seramai 368 orang
(50.4%), sangat setuju adalah seramai 103 orang (14.1%) menjadikan sebanyak 64.5
peratus. Selebihnya responden yang tidak setuju seramai 35 orang (4.8%) dan sangat
tidak setuju iaitu seramai 16 orang (2.2%). Daripada keempat-empat penyataan
berkaitan maklumat perniagaan datang dari rakan usahawan, pelanggan, pembekal dan
pesaing, walaupun peratusan responden menyatakan kurang setuju kurang daripada 50
peratus namun terdapat alasan tertentu kenapa golongan ini menyatakan kurang dan
tidak setuju. Perkara ini berlaku disebabkan oleh golongan usahawan kurang
mendapat maklumat daripada pihak yang berkaitan dan mereka tidak menganggap
maklumat yang didapati kurang penting dalam membuat keputusan perniagaan.
Menurut Rosdi (2002), hubungan jaringan dalam perniagaan merupakan ciri penting
247
bagi membolehkan seseorang usahawan mampu bersaing dan bertahan lama dalam
pasaran. Maklumat-maklumat yang diperolehi ini memberi kelebihan kepada
usahawan untuk mengenalpasti peluang dan ancaman terhadap perniagaannya.
Dapatan kajian yang berkaitan dengan penyataan amat menitikberatkan
hubungan usahawan dengan semua pihak di luar organisasi perniagaan mereka. Hasil
analisa menunjukkan tahap penerimaan responden yang memberi respon amat baik
pada skala setuju dan sangat setuju iaitu seramai 441 orang (60.4%) yang setuju
manakala seramai 245 orang (33.6%) menyatakan sangat setuju, menjadikan jumlah
responden bersetuju sebanyak 94 peratus. Terdapat 42 orang (5.8%) respoden kurang
setuju. Seorang responden menyatakan tidak setuju dan sangat tidak setuju atau
mewakili 0.1 peratus. Sebanyak 6 peratus responden yang menyatakan kurang dan
tidak setuju dengan penyataan ini. Kemungkinan golongan ini tidak mempunyai
kepentingan dalam membina jalinan perhubungan bersama pihak di luar organisasi
perniagaan.
Hasil dapatan pada penyataan bahawa jaringan hubungan perniagaan
membantu dalam membuat keputusan perniagaan dengan lebih tepat jelas
menunjukkan bahawa hampir 90 peratus menyatakan sangat setuju mewakili 286
orang (39.2%) manakala setuju seramai 414 orang (56.7%). Hanya 27 orang (3.7%)
kurang setuju, 2 orang (0.3%) tidak setuju dan seorang (0.1%) sangat tidak setuju
dengan penyataan ini. Hasil analisa pada penyataan yang bertanyakan pendapat
bahawa faktor jaringan perniagaan amat penting dan menjadi penyumbang utama
kejayaan sesebuah perniagaan, menunjukkan seramai 423 orang (57.9%) responden
menyatakan setuju dengan penyataan ini dan seramai 280 orang (38.4%) responden
menyatakan sangat setuju, menjadikan jumlah responden bersetuju berjumlah 96.3
248
peratus. 22 orang (3%) responden menyatakan kurang setuju, 3 orang (0.4%) tidak
setuju dan 2 orang (0.3%) sangat tidak setuju. Golongan usahawan yang menyatakan
kurang dan tidak setuju ini menganggap bahawa keputusan perniagaan yang dibuat
berdasarkan kepada maklumat dalaman dan faktor jaringan perniagaan tidak
menyumbang kepada keputusan perniagaan. Ini berlaku kerana rata-rata usahawan ini
merupakan usahawan yang menjalankan perniagaan kurang dari 5 tahun dan sudah
pasti mereka kurang menekankan kepada jaringan perniagaan pada peringkat awalnya
manakala membina jaringan perniagaan ini juga mengambil masa yang agak lama.
249
7.5.1 Persepsi Responden terhadap Faktor Jaringan Perniagaan berdasarkan
Keputusan Analisis Nilai Min dan Sisihan Piawai
Jadual 7.8: Persepsi Responden berdasarkan Faktor Jaringan Perniagaan (n = 730)
Sisihan
Piawai
1 Percaya bahawa jaringan hubungan perniagaan yang baik
dengan semua pihak membantu dalam membuat
4.35 0.577
keputusan pelaburan dan perancangan perniagaan dengan
lebih tepat.
2 Pada pendapat saya faktor jaringan perniagaan ini
merupakan antara penyumbang utama kepada kejayaan 4.34 0.585
3 Amat menitikberatkan hubungan dengan semua pihak
4.27 0.581
terutama sekali pihak di luar organisasi perniagaan.
4 Mempunyai jaringan perniagaan yang baik dengan pihak
pelanggan sama ada pelanggan yang baru ataupun 4.26 0.549
pelanggan setia.
5 Tidak menganggap pesaing sebagai musuh utama dalam
4.25 0.681
perniagaan.
6 Maklumat perniagaan yang diperolehi kebanyakannya
4.18 0.602
datang dari pihak rakan usahawan.
7 Mempunyai jaringan hubungan perniagaan yang baik
4.15 0.571
dengan rakan usahawan yang lain.
8 Mempunyai jaringan perniagaan yang baik dengan semua
4.10 0.644
pembekal yang pernah berurusan dengan syarikat.
4.02 0.660
datang dari pihak pelanggan.
10 Mempunyai jaringan perniagaan yang baik dengan
4.01 0.636
pesaing.
3.86 0.727
datang dari pihak pembekal.
3.69 0.850
datang dari pihak pesaing.
Jadual 7.8 menunjukkan persepsi usahawan terhadap faktor jaringan
perniagaan dengan ringkasan persepsi usahawan berdasarkan kepada nilai purata min
tertinggi kepada yang terendah. Berdasarkan kepada persepsi usahawan kepada
penyataan “Percaya bahawa jaringan hubungan perniagaan yang baik dengan semua
250
pihak membantu dalam membuat keputusan pelaburan dan perancangan perniagaan
dengan lebih tepat” yang diberikan, hasil kajian mendapati bahawa usahawan
“bersetuju” dengan nilai purata min berada pada skala 3.5 - 4.49 dengan nilai min
(m = 4.35). Menurut Oliver (1990), melalui jaringan perniagaan bermotifkan
keperluan yang mana ia akan mengurangkan konflik sekiranya pemilik perniagaan
berkongsi maklumat bersama dengan rakan keahlian. Sebagai contohnya penglibatan
pengusaha atau pemilik syarikat dalam persatuan perniagaan akan lebih memudahkan
ahli melaksanakan keputusan pelaburan dengan bergerak di dalam satu persatuan
dalam hal-hal yang melibatkan keputusan perundangan.
Persepsi dari penyataan ini mempunyai nilai purata min yang tertinggi kepada
faktor jaringan perniagaan. Menurut Datuk Wira SM Faisal, Pengerusi Eksekutif
Kumpulan NAZA dalam artikel khas Utusan Malaysia 23 Mac 2014, jaringan
perniagaan adalah antara ciri terpenting dalam menjalankan perniagaan. Jalinan
perhubungan baik dengan kerajaan atau agensi kerajaan memudahkan urusan,
rundingan dan boleh membantu dalam proses kelulusan yang diperlukan. Hubungan
jaringan di kalangan usahawan pula dapat membantu meluaskan perniagaan dengan
membuka peluang baru dan membolehkan pertukaran idea, tunjuk ajar serta
mentoring.
Persepsi yang kedua tertinggi dengan nilai purata min (m = 4.34) adalah pada
penyataan “Pendapat bahawa faktor jaringan perniagaan ini merupakan antara
penyumbang utama kepada kejayaan sesebuah perniagaan yang dijalankan”.
Penyataan ini adalah pada nilai purata min antara skala antara 3.5 - 4.49 yang
menunjukkan bahawa usahawan “bersetuju” dengan penyataan yang diberikan. Oliver
(1990) menyenaraikan antara penentu am jaringan perniagaan adalah kesalingan
251
dengan membawa maksud bahawa kelebihan daya saing firma terletak pada
kolaboratif rangkaian perniagaan. Perniagaan boleh mencapai matlamat atau
kepentingan bersama dan memberi manfaat bersama melalui kerjasama, kolaborasi
dan penyelarasan dengan perniagaan lain. Sehubungan dengan ini, usaha sama
perniagaan dalam lingkungan kuasa yang sama, berkongsi pengetahuan teknologi
dalam industri akan menyebabkan peningkatan dalam pengeluaran. Membina
rangkaian perniagaan boleh meningkatkan pertumbuhan sumber sedia ada dan mudah
mendapatkan sumber luar.
Persepsi pada penyataan yang seterusnya adalah “amat menitikberatkan
hubungan dengan semua pihak terutama sekali pihak di luar organisasi perniagaan”
dengan nilai purata min (m = 4.27), “Mempunyai jaringan perniagaan yang baik
dengan pihak pelanggan sama ada pelanggan yang baru ataupun pelanggan setia”
dengan nilai purata min (m = 4.26), “Tidak menganggap pesaing sebagai musuh utama
dalam perniagaan” dengan nilai purata min (m = 4.25), “Maklumat perniagaan yang
diperolehi kebanyakannya datang dari pihak rakan usahawan” dengan maklumat
perniagaan yang diperolehi kebanyakannya datang dari pihak rakan usahawan nilai
purata min (m = 4.18), “Mempunyai jaringan hubungan perniagaan yang baik dengan
rakan usahawan yang lain” dengan nilai purata min (m = 4.15) dan “Mempunyai
jaringan perniagaan yang baik dengan semua pembekal yang pernah berurusan dengan
syarikat” dengan nilai purata min (m = 4.10).
Seterusnya nilai purata min pada penyataan “Maklumat perniagaan yang
diperolehi kebanyakannya datang dari pihak pelanggan” (m = 4.02) dan “Mempunyai
jaringan perniagaan yang baik dengan pesaing” (m = 4.01). Pada dua penyataan yang
terendah iaitu “Maklumat perniagaan yang diperolehi kebanyakannya datang dari
252
pihak pembekal” dengan nilai purata min (m = 3.86) dan “Maklumat perniagaan yang
diperolehi kebanyakannya datang dari pihak pesaing” dengan nilai purata min
(m = 3.69). Walaupun kedua penyataan ini berada pada nilai min yang terendah tetapi
masih pada skala 3.5 - 4.49 iaitu persepsi bahawa usahawan masih bersetuju dengan
penyataan yang diberikan. Ada kemungkinan bahawa usahawan kurang memberikan
penekanan atau sukar mendapatkan maklumat perniagaan daripada pihak pembekal
dan pesaing. Kesemua persepsi di atas membawa maksud yang sama iaitu melalui
jaringan perniagaan dengan pihak-pihak luar organisasi seperti pelanggan, rakan
usahawan, pembekal dan pesaing, akan memudahkan urusan dan menguntungkan
usahawan kerana ia akan menyediakan lebih banyak peluang perniagaan, bertukar-
tukar maklumat dan idea serta boleh mendapatkan khidmat nasihat daripada pihak
yang mempunyai kepakaran tertentu (Noor Ainuyakin, 2017). Menurut Rosdi (2002),
hubungan jaringan dalam perniagaan merupakan ciri penting bagi membolehkan
seseorang usahawan itu mampu bersaing dan bertahan lama dalam bidang perniagaan
yang diceburi. Ini bermakna usahawan tersebut mampunyai hubungan yang baik
dengan pesaing, pembekal dan pelanggan. Ianya bertujuan memberi kelebihan kepada
usahawan untuk mengenalpasti peluang dan ancaman terhadap perniagaannya.
253
7.6 Persepsi Responden berdasarkan Faktor Sokongan Perniagaan
Jadual 7.9: Persepsi Responden berdasarkan Faktor Sokongan Perniagaan
Kurang Setuju
Sangat Setuju
Sangat Tidak
Tidak Setuju
Jumlah
Setuju
Setuju
Bil Penyataan
1 Maklumat berkaitan bantuan dan pakej 5 22 178 432 93 730

kewangan oleh pihak agensi pembiayaan
kerajaan amat mudah diperolehi. (0.7) (3.0) (24.4) (59.2) (12.7) (100)
2 Semua agensi pemberi pembiayaan

kerajaan yang saya temui sangat
membantu dalam semua aspek seperti 4 19 133 464 110 730
khidmat nasihat, penyediaan dokumen (0.5) (2.6) (18.2) (63.6) (15.1) (100)
pembiayaan, perancangan pembayaran
balik dan sebagainya.
3 Bantuan kewangan oleh pihak kerajaan
melalui kebanyakan agensi 3 8 55 480 184 730
pembiayaannya banyak membantu
usahawan Bumiputera dalam (0.4) (1.1) (7.5) (65.8) (25.2) (100)
memperkembangkan perniagaan mereka.
4 Pada pendapat saya pakej bantuan
kewangan yang disediakan oleh pihak 10 19 140 428 133
kerajaan ini sudah memadai untuk (1.4) (2.6) (19.2) (58.6) (18.2)
usahawan Bumiputera.
5 Infrastruktur seperti premis perniagaan
dan bengkel yang disediakan oleh pihak 2 10 74 456 188 730
kerajaan kepada usahawan Bumiputera
adalah amat baik dalam menyokong (0.3) (1.4) (10.1) (62.5) (25.8) (100)
6 Pada pendapat saya sokongan
infrastruktur seperti premis perniagaan 1 6 28 456 239 730
dan bengkel kepada usahawan sangat
membantu usahawan Bumiputera seperti (0.1) (0.8) (3.8) (62.5) (32.7) (100)
saya.
7 Sokongan pihak kerajaan dalam aspek
bantuan latihan kemahiran dari pelbagai 4 7 114 459 146 730
agensi kepada usahawan bumiputera saya (0.5) (1.0) (15.6) (62.9) (20.0) (100)
adalah mencukupi.
8 Latihan kemahiran yang diberikan ini
boleh dipraktikkan dan juga amat berguna 21 435 274 730
kepada saya dalam memperkembangkan - -
bidang perniagaan saya pada masa akan (2.9) (59.6) (37.5) (100)
datang.
254
Kurang Setuju
Sangat Setuju
Sangat Tidak
Tidak Setuju
Jumlah
Setuju
Setuju
Bil Penyataan
9 Pada pendapat saya faktor sokongan

kerajaaan ini merupakan perkara utama 1 3 27 442 257 730
dalam mendorong kejayaan sesebuah (0.1) (0.4) (3.7) (60.5) (35.2) (100)
perniagaan mikro.
Nota: Angka dalam kurungan merujuk kepada peratusan
Jadual 7.9 menunjukkan hasil dapatan kajian berdasarkan persepsi responden
kepada penyataan faktor sokongan kerajaan. Daripada analisa kepada sembilan
penyataan yang dibangunkan, pada penyataan pertama iaitu maklumat berkaitan
bantuan dan pakej kewangan oleh pihak agensi pembiayaan kerajaan amat mudah
diperolehi menunjukkan bahawa majoriti responden menyatakan setuju dengan
penyataan yang melibatkan seramai 432 orang (59.2%), tetapi hanya 93 orang (12.7%)
menyatakan sangat setuju menjadikan sebanyak 71.9 peratus. Bilangan responden
yang kurang setuju agak tinggi iaitu seramai 178 orang (24.4%), tidak setuju seramai
22 orang (3%) manakala sangat tidak setuju seramai 5 orang (0.7%).
Penyataan kedua adalah kesinambungan daripada penyataan pertama tetapi
berfokus mendapatkan maklumat berkaitan agensi pembiayaan kerajaan dalam
membantu dari aspek bimbingan dan khidmat nasihat pembiayaan. Seramai 464 orang
(63.6%) menyatakan setuju, 110 orang (15.1%) responden menyatakan sangat setuju
menjadikan sebanyak 78.7 peratus bersetuju dengan penyataan ini. Terdapat 18.2%
atau seramai 133 orang kurang setuju, 19 orang (2.6%) tidak setuju dan 4 orang (0.5%)
sangat tidak setuju dengan penyataan yang diberikan. Berdasarkan dapatan kekerapan
respoden pada skala kurang setuju, tidak setuju dan sangat tidak setuju, hampir 20
peratus daripada responden ini masih tidak berpuas hati dengan penyaluran maklumat
255
dan bimbingan yang diberikan oleh agensi pembiayaan kerajaan ini. Peratusan kurang
dan tidak setuju antara penyataan pertama dan kedua adalah sebanyak 28.1 dan 21.3.
Responden yang menyatakan kurang dan tidak setuju dengan penyataan ini disebabkan
usahawan inkubator ini pada awalnya hanya didedahkan, diberi bimbingan dan
khidmat nasihat pembiayaan oleh pihak MARA. Golongan ini kurang pendedahan
berkaitan maklumat daripada pihak-pihak penyedia pembiayaan kerajaan yang lain.
Sepanjang 3 tahun, perjalanan perniagaan dipantau oleh pihak GIATMARA dan
MARA sendiri dan selebihnya barulah usahawan ini bertindak sendiri mencari pakej-
pakej pembiayaan daripada agensi kerajaan seperti PUNB dan TEKUN. Golongan
usahawan yang dimaksudkan ini merupakan usahawan yang lahir daripada Program
Inkubator GIATMARA sekitar tahun 2013 dan 2014.
Berdasarkan dapatan kajian pada penyataan bahawa bantuan kewangan oleh
pihak kerajaan melalui kebanyakan agensi pembiayaannya banyak membantu
usahawan Bumiputera dalam memperkembangkan perniagaan mereka menunjukkan
peratusan pada skala setuju dan sangat setuju hampir menjangkau 91 peratus daripada
keseluruhan responden. Seramai 480 orang (65.8%) menyatakan setuju. Seramai 184
orang (25.2%) sangat setuju, 55 orang (7.5%) kurang setuju manakala hanya 8 orang
(1.1%) tidak setuju dan 3 orang (0.4%) sangat tidak setuju. Sekiranya digabungkan ia
berjumlah 9 peratus. Berdasarkan penyataan di atas, boleh disimpulkan bahawa hanya
sebilangan kecil yang kurang bersetuju dengan penyataan ini. Golongan usahawan
yang dimaksudkan besar kemungkinan merupakan usahawan baru dalam pasaran dan
juga usahawan baru yang lahir daripada Program Inkubator.
Pada penyataan bahawa kebanyakan responden dapat menerima penyataan
bahawa pakej bantuan pembiayaan oleh pihak kerajaan sudah memadai dengan kadar
256
respon pada ruangan setuju adalah seramai 428 orang (58.6%) dan sangat setuju
seramai 133 orang (18.2%) responden menjadikan sebanyak 76.8 peratus bersetuju.
Namun begitu sebanyak 23.2 peratus pada ruangan kurang setuju dengan bilangan
responden mencapai seramai 140 orang (19.2%), tidak setuju seramai 19 orang (2.6%)
manakala sangat tidak setuju adalah seramai 10 orang (1.4%). Pada dasarnya peratusan
ini meningkat disebabkan oleh golongan usahawan ini masih lagi memerlukan
penambahan beberapa pakej pembiayaan yang lebih menarik yang boleh ditawarkan
oleh pihak pemberi pembiayaan kerajaan terutamanya oleh pihak MARA sendiri.
Penyataan sokongan premis dan infrastruktur yang disediakan oleh pihak
kerajaan kepada usahawan Bumiputera adalah amat baik dalam menyokong
perniagaan yang dijalankan menunjukkan responden yang menyatakan setuju adalah
seramai 456 orang (62.5%), sangat setuju seramai 188 orang (25.8%) menjadikan
sebanyak 88.3 peratus. Sebanyak 11.7 peratus menyatakan kurang setuju iaitu seramai
74 orang (10.1%), tidak setuju seramai 10 orang (1.4%) manakala sangat tidak setuju
adalah seramai 2 orang (0.3%).
Manakala penyataan berupa pendapat bahawa sokongan infrastruktur
perniagaan kepada usahawan oleh pihak kerajaan sangat membantu mereka
menunjukkan responden menyatakan setuju dengan penyataan ini dengan bilangannya
seramai 456 orang (62.5%), sangat setuju seramai 239 orang (32.7%) menjadikan
sebanyak 95.2 peratus. Namun begitu terdapat 4.8 peratus iaitu 28 orang (3.8%)
responden yang menyatakan kurang setuju, 6 orang (0.8%) menyatakan tidak setuju
manakala seorang atau 0.1 peratus sangat tidak setuju. Daripada kedua-dua penyataan
di atas sebanyak 11.7 peratus dan 4.8 peratus kurang dan tidak setuju dengan
penyataan yang dinyatakan di atas. Perkara ini berlaku disebabkan, secara minoritinya
257
terdapat golongan usahawan di dalam program ini merasakan kemudahan premis dan
infrastruktur sedia ada yang diwujudkan oleh pihak kerajaan masih tidak mencukupi
dalam menyokong perniagaan yang dijalankan. Ini disebabkan oleh pecahan
perniagaan mengikut lokalitinya adalah berbeza-berbeza dan keperluan kepada premis
perniagaan juga adalah berbeza mengikut daerah dan kawasan usahawan ini
menjalankan perniagaan. Ini ditambah lagi dengan premis dan infrastruktur di kawasan
yang dikatakan amat strategik.
Dapatan kajian ini menunjukkan bahawa majoriti responden menyatakan
setuju pada penyataan sokongan kerajaan dalam aspek bantuan latihan kemahiran dari
pelbagai agensi kepada usahawan Bumiputera adalah mencukupi iaitu seramai 459
orang (62.9%) dan sangat setuju seramai 146 orang (20%) menjadikan sebanyak 82.9
peratus bersetuju. Seramai 114 orang (15.6%) menyatakan kurang setuju manakala
bilangan responden yang tidak setuju pula adalah seramai 7 orang (1%) dan sangat
tidak setuju seramai 4 orang (0.5%). Sebanyak 17.1 peratus menyatakan kurang dan
tidak setuju dengan penyataan ini. Berdasarkan peratusan yang kurang setuju boleh
disimpulkan bahawa sokongan kerajaan dalam aspek ini masih kurang mencukupi dan
perlu dipertingkatkan.
Dapatan kajian mendapati bahawa latihan kemahiran yang diberikan ini boleh
dipraktikkan dan juga amat berguna dalam memperkembangkan bidang perniagaan
pada masa akan datang dan responden atau usahawan dalam Program Inkubator ini
amat berpuas hati dengan latihan kemahiran yang diperolehi sewaktu berada dalam
latihan di GIATMARA. Bilangan yang menyatakan setuju adalah seramai 435 orang
(59.6%), sangat setuju adalah seramai 274 orang (37.5%) menjadikan jumlah bersetuju
keseluruhannya sebanyak 97.1 peratus. Manakala kurang setuju hanyalah seramai 21
258
orang (2.9%). Keperluan latihan kemahiran yang diberikan kepada golongan
usahawan dalam memperkembangkan perniagaan mereka haruslah dilihat dari sudut
program penambahbaikan modul latihan mahupun modul keusahawanan kerana
sebanyak 2.9 peratus menyatakan kurang dan tidak setuju.
Responden yang menyatakan setuju adalah seramai 442 orang (60.5%), sangat
setuju seramai 257 orang (35.2%), menjadikan sebanyak 95.7 peratus. Manakala
responden yang menyatakan kurang setuju seramai 27 orang (3.7%). Responden yang
menyatakan tidak setuju hanya 3 orang (0.4%) manakala sangat tidak setuju adalah
seramai seorang atau mewakili 0.1 peratus daripada 730 orang responden. Ini jelas
menunjukkan bahawa respon responden kepada penyataan terakhir yang menyatakan
pendapat bahawa faktor sokongan kerajaaan ini merupakan perkara utama dalam
mendorong kejayaan sesebuah perniagaan mikro mendapat respon yang amat positif
daripada pihak usahawan.
7.6.1 Persepsi Responden terhadap Faktor Sokongan Kerajaan berdasarkan
Keputusan Analisis Nilai Min dan Sisihan Piawai
Jadual 7.10 menunjukkan persepsi usahawan berkaitan faktor sokongan
kerajaan berdasarkan keputusan analisis nilai purata min tertinggi kepada yang
terendah. Hasil dapatan analisis kepada nilai purata min yang tertinggi adalah pada
penyataan “Latihan kemahiran yang diberikan ini boleh dipraktikkan dan juga amat
berguna dalam memperkembangkan bidang perniagaan saya pada masa akan datang”
dengan nilai purata min (m = 4.35). Penyataan ini membawa maksud bahawa latihan
kemahiran yang diperolehi semasa menjalani kursus kemahiran di GIATMARA
digunakan sepenuhnya dalam menjalankan perniagaan. Dapatan analisis karakteristik
259
usahawan ini juga menunjukkan bahawa secara majoritinya usahawan yang mengikuti
kursus kemahiran semasa di GIATMARA menjalankan perniagaan dalam bidang yang
sama berdasarkan kursus kemahiran yang diikuti.
Jadual 7.10: Persepsi Responden berdasarkan Faktor Sokongan Kerajaan (n = 730)
Bil Penyataan / Persepsi Min Sisihan Piawai

1 Maklumat berkaitan bantuan dan pakej kewangan oleh
3.80 0.718
pihak agensi pembiayaan kerajaan amat mudah diperolehi.
2 Semua agensi pemberi pembiayaan kerajaan yang saya
temui sangat membantu dalam semua aspek seperti
3.90 0.691
khidmat nasihat, penyediaan dokumen pembiayaan,
perancangan pembayaran balik dan sebagainya.
3 Bantuan kewangan oleh pihak kerajaan melalui
kebanyakan agensi pembiayaannya banyak membantu
4.14 0.623
usahawan Bumiputera dalam memperkembangkan
perniagaan mereka.
4 Pada pendapat saya pakej bantuan kewangan yang
disediakan oleh pihak kerajaan ini sudah memadai untuk 3.90 0.769
5 Infrastruktur seperti premis perniagaan dan bengkel yang
disediakan oleh pihak kerajaan kepada usahawan
4.12 0.651
Bumiputera adalah amat baik dalam menyokong
6 Pada pendapat saya sokongan infrastruktur seperti premis
perniagaan dan bengkel kepada usahawan sangat 4.27 0.583
membantu usahawan Bumiputera seperti saya.
7 Sokongan pihak kerajaan dalam aspek bantuan latihan
kemahiran dari pelbagai agensi kepada usahawan 4.01 0.667
bumiputera saya adalah mencukupi.
8 Latihan kemahiran yang diberikan ini boleh dipraktikkan
dan juga amat berguna kepada saya dalam
4.35 0.533
memperkembangkan bidang perniagaan saya pada masa
akan datang.
9 Pada pendapat faktor sokongan kerajaaan ini merupakan
perkara utama dalam mendorong kejayaan sesebuah 4.30 0.571
perniagaan mikro.
Pada penyataan kedua tertinggi iaitu “Pendapat bahawa faktor sokongan
kerajaaan ini merupakan perkara utama dalam mendorong kejayaan sesebuah
perniagaan mikro” dengan nilai purata min pada (m = 4.30) dan masih berada pada
260
skala yang usahawan “bersetuju” dengan penyataan yang diberikan. Usahawan mikro
GIATMARA pada hakikatnya masih bergantung kepada sokongan dan bantuan
kerajaan dalam menjalankan perniagaan. Peningkatan nilai purata min pada penyataan
ini menunjukkan bahawa golongan usahawan merasakan sistem sokongan yang
dibentuk oleh pihak kerajaan dalam membantu usahawan mikro seperti kemudahan
premis, infrastruktur, khidmat nasihat dan bimbingan keusahawanan serta pakej
pembiayaan amat diperlukan sebagai bantuan awal dalam memulakan perniagaan.
Merujuk kepada laporan tahunan PKS (2009), dalam program pembangunan
perusahaan mikro dan PKS, kerajaan memperuntukkan program yang komprehensif
melalui 12 kementerian dan 38 agensi dengan menyediakan beberapa perkhidmatan
antaranya ialah akses kepada infrastruktur, kewangan, khidmat nasihat, pasaran,
teknologi dan modal insan.
Persepsi seterusnnya iaitu berkaitan dengan “Pendapat bahawa sokongan
infrastruktur seperti premis perniagaan dan bengkel kepada usahawan sangat
membantu usahawan Bumiputera” dengan nilai purata min (m = 4.27), “Bantuan
kewangan oleh pihak kerajaan melalui kebanyakan agensi pembiayaannya banyak
membantu usahawan Bumiputera dalam memperkembangkan perniagaan mereka”
dengan nilai purata min (m = 4.14), “Infrastruktur seperti premis perniagaan dan
bengkel yang disediakan oleh pihak kerajaan kepada usahawan Bumiputera adalah
amat baik dalam menyokong perniagaan yang dijalankan” dengan nilai purata min
(m = 4.12). Ketiga-tiga penyataan ini mempunyai hubungkait yang sangat rapat
bahawa sokongan kerajaan berbentuk premis, bantuan kewangan dan kemudahan
infrastruktur kepada golongan usahawan mikro secara tidak langsung akan
mempercepatkan perkembangan perniagaan yang dijalankan. Pihak kerajaan secara
tidak langsung sudah mengerakkan jentera pentadbiran mengikut klasifikasi bantuan

261
mengikut agensi seperti pihak MARA, CGC, TEKUN, YaPEIM serta beberapa agensi
lain milik kerajaan dalam membantu golongan usahawan ini. Kesimpulannya,
walaupun pendedahan maklumat dilihat amat terhad, namum usahawan ini sudah
menyedari bahawa dalam proses memperkembangkan perniagaan mereka, terdapat
pakej bantuan yang sudah dibentuk oleh pihak kerajaan kepada perniagaan mikro dan
PKS di Malaysia.
Dapatan penyataan “Sokongan pihak kerajaan dalam aspek bantuan latihan
kemahiran dari pelbagai agensi kepada usahawan Bumiputera adalah mencukupi”
dengan nilai purata min (m = 4.01). Kesemua penyataan ini berada pada skala 3.5 -
4.49 yang bermaksud usahawan “bersetuju” dengan penyataan yang diberikan. Aspek
bantuan kemahiran daripada pihak agensi latihan kemahiran awam dan swasta telah
pun dirangka oleh pihak kerajaan secara menyeluruh untuk ditawarkan kepada
golongan usahawan berbentuk pakej latihan kemahiran hinggalah menjadi usahawan
teknikal. Merujuk kepada Rancangan Malaysia ke-11, pihak kerajaan
memperuntukkan hampir 1.3 bilion kepada lebih 1000 institusi kemahiran di Malaysia
di mana 45 peratusnya merupakan institusi latihan milik penuh kerajaan. Ini
menunjukkan bahawa kerajaan amat serius dalam membangunkan latihan kemahiran
sebagai laluan alternatif kepada belia di Malaysia.
Tiga penyataan terakhir bagi faktor sokongan kerajaan ini menunjukkan nilai
purata yang hampir sama dari segi nilai iaitu “Semua agensi pemberi pembiayaan
kerajaan sangat membantu dalam semua aspek seperti khidmat nasihat, penyediaan
dokumen pembiayaan, perancangan pembayaran balik dan sebagainya” dan penyataan
“Pendapat bahawa pakej bantuan kewangan yang disediakan oleh pihak kerajaan ini
sudah memadai untuk usahawan Bumiputera “ dengan nilai purata min pada kedua-
262
duanya (m = 3.90) dan penyataan “Maklumat berkaitan bantuan dan pakej kewangan
oleh pihak agensi pembiayaan kerajaan amat mudah diperolehi” dengan nilai purata
min (m = 3.80). Ketiga-ketiga penyataan ini berkaitan perkhidmatan yang disediakan
oleh agensi kerajaan yang diberikan tangungjawab untuk membantu usahawan.
Merujuk kepada dapatan kajian berdasarkan nilai purata min, didapati pihak usahawan
masih kurang selesa dengan perkhidmatan yang diberikan walaupun nilai purata min
ini masih berada pada tahap “bersetuju”.
Secara keseluruhannya boleh dirumuskan bahawa pada persepsi faktor
sokongan kerajaan ini, usahawan memberikan maklum balas yang positif dalam
menjawab pada semua penyataan yang diberikan. Ini kerana nilai purata min daripada
dapatan kajian menunjukkan bahawa kesemua penyataan ini berada pada skala 3.5 -
4.49 iaitu usahawan masih “bersetuju” dengan kesemua penyataan yang diberikan.
7.7 Kesimpulan
Bab 7 membincangkan berkaitan objektif kajian yang ketiga iaitu untuk menilai
persepsi usahawan mikro GIATMARA terhadap faktor kejayaan utama yang
menyumbang kepada prestasi usahawan Inkubator ini. Merujuk kepada analisa purata
min dan sisihan piawai yang dijalankan, hasil kajian menunjukkan kesemua penyataan
pada faktor kejayaan utama. Faktor pemasaran, akses kepada pembiayaan, jaringan
perniagaan, tahap pendidikan dan latihan serta faktor sokongan kerajaan yang dibentuk
telah dikenalpasti melalui nilai purata min yang terendah dan tertinggi. Penyataan yang
menunjukkan purata min yang tertinggi telah dibincangkan dengan terperinci pada
setiap faktor kejayaan utama yang dibentuk manakala penyataan pada nilai purata min
yang terendah juga dibincangkan sebagai program penambahbaikan kepada program
263
masa depan. Bab seterusnya akan membincangkan berkaitan dengan ringkasa hasil
penemuan kajian yang dijalankan, sumbangan kajian beserta cadangan
penambahbaikan, implikasi dasar kajian dan cadangan kajian pada masa hadapan.
264
BAB 8
KESIMPULAN DAN CADANGAN
8.1 Pengenalan
Hasil penemuan daripada kajian yang dijalankan telah dibincangkan secara
terperinci dan mendalam dalam Bab 5, 6 dan 7 berdasarkan kepada objektif yang
ditetapkan. Bab ini akan merumuskan dan membuat kesimpulan hasil dapatan kajian
dengan memberi cadangan dan pandangan secara menyeluruh serta program-program
penambahbaikan yang perlu dijalankan dalam memantapkan perlaksanaan
pembangunan usahawan oleh pihak GIATMARA pada masa hadapan. Penemuan
kajian ini juga akan dibincangkan merangkumi sumbangan kajian, implikasi kepada
polisi dan dasar, limitasi kajian serta cadangan kajian pada masa akan datang.
8.2 Ringkasan Hasil Penemuan Kajian
Klasifikasi kajian ini terbahagi kepada dua objektif. Ia merangkumi objektif
umum iaitu untuk melihat faktor-faktor kejayaan usahawan mikro inkubator
GIATMARA yang menjalankan perniagaan bersaiz mikro dengan memperolehi
pendapatan berdasarkan jualan tahunan sebanyak RM 300,000 dan mempunyai
bilangan pekerja kurang daripada 5 orang. Tiga objektif dan kesimpulan ini dihuraikan
dalam kerangka 3 objektif tersebut merangkumi:
i) Untuk mengenalpasti dan menganalisis karekteristik usahawan mikro

GIATMARA.
265
ii) Untuk mengkaji faktor kejayaan yang menyumbang kepada peningkatan prestasi
usahawan mikro inkubator GIATMARA.
iii) Untuk menilai persepsi usahawan mikro GIATMARA terhadap faktor kejayaan
utama yang menyumbang kepada prestasi perniagaan yang dijalankan.
8.2.1 Mengenalpasti dan Menganalisis Karakteristik Usahawan Mikro
GIATMARA
Analisis pada bahagian ini terbahagi kepada dua bahagian iaitu profil
responden atau usahawan dan profil perniagaan usahawan. Kajian ini melibatkan
seramai 730 orang responden yang terdiri daripada usahawan lepasan GIATMARA
yang menjalankan perniagaan di seluruh Malaysia dalam kategori mikro. Merujuk
kepada hasil dapatan kajian terhadap profil peribadi responden, berdasarkan jantina
majoriti responden adalah terdiri daripada kaum wanita yang mewakili seramai 410
atau bersamaan dengan 56.2 peratus manakala usahawan daripada kaum lelaki adalah
seramai 320 atau mewakili 43.8 peratus. Dapatan kajian ini bercanggah dengan kajian
oleh Papadaki & Chami (2002:3), Morrison et al. (2003), Avcikurt (2003), &
McGehee et al. (2007) yang mendapati bahawa majoriti usahawan kecil adalah
dimiliki oleh lelaki. Walaubagaimanapun, dapatan kajian ini disokong oleh kajian
yang telah dijalankan oleh Azahari, Munauwar & Mohd Azril (2009) terhadap
usahawan mikro di daerah Kubang Pasu yang mendapati bahawa usahawan mikro
wanita adalah lebih ramai berbanding usahawan mikro lelaki.
Ini kerana pada peringkat awalnya program ini lebih tertumpu kepada
perniagaan yang dikategorikan “mudah jaya” seperti perniagaan jahitan pakaian,
kecantikan dan SPA yang majoritinya dipelopori oleh kaum wanita. Kursus kemahiran
266
yang ditawarkan oleh pihak GIATMARA memainkan peranan dan menyumbang
kepada peningkatan pertambahan kepada usahawan wanita iaitu kebanyakan pusat
GIATMARA lebih tertumpu kepada kursus-kursus yang dipelopori oleh kaum wanita
disebabkan oleh penawaran kursus-kursus yang mendapat sambutan yang amat
menggalakkan oleh kaum ini.
Majoriti umur usahawan ini adalah dalam lingkungan umur antara 21 hingga
25 tahun iaitu seramai 279 atau mewakili 38.2 peratus daripada keseluruhan bilangan
responden. Dapatan kajian ini bercanggah dengan kajian oleh Muhamad Rafiz et al.
(2016) yang mendapati umur usahawan mikro adalah di antara 26 hingga 30 tahun.
Manakala kajian oleh Mohd Hassan (2007) pula mendapati umur usahawan mikro
majoritinya adalah antara 40 hingga 49 tahun. Umur antara 21 hingga 25 tahun ini
adalah disebabkan sebahagian besar usahawan GIATMARA adalah daripada lepasan
Sijil Pelajaran Malaysia (SPM) dengan mengikuti pengajian selama 6 bulan hingga 3
tahun mengikut bidang kemahiran yang ditawarkan. Selepas tamat pengajian, majoriti
usahawan ini akan bekerja untuk mendapatkan pengalaman dalam bidang kemahiran
yang sama dengan purata masa selama dua tahun sebelum mengikuti Program
Inkubator GIATMARA. Golongan umur antara 26 tahun hingga 30 tahun adalah yang
paling ramai iaitu seramai 145 orang atau mewakili 19.9 peratus.
Taburan responden berdasarkan kepada status perkahwinan, majoriti usahawan
ini adalah berstatus bujang iaitu seramai 418 atau mewakili 57.3 peratus berbanding
berkahwin iaitu seramai 295 atau mewakili 40.4 peratus. Dapatan kajian ini
bercanggah dengan dapatan kajian oleh Oluwole (2014) yang mendapati bahawa
majoriti usahawan SME di Ota, Nigeria telah berkahwin dengan majoriti sebanyak
71.2 peratus. Dapatan kajian yang dijalankan oleh Muhamad Asri & Zaimah (2012)
267
juga mendapati majoriti usahawan SME di Johor Baharu juga bertaraf berkahwin.
Merujuk kepada dapatan kajian ini, walaupun kebanyakan kajian SME di serata dunia
mendapati majoriti pemilik syarikat adalah berstatus berkahwin namun dapatan ini
disebabkan oleh responden merupakan usahawan mikro yang telah melalui Program
Inkubator dengan peringkat umur antara 21 hingga 25 tahun. Pada peringkat umur
sebegini ramai di kalangan anak muda masih belum berkahwin.
Dari aspek taburan berdasarkan kelulusan akademik, majoriti usahawan ini
adalah berkelulusan sekolah menengah dengan bilangan seramai 594 orang atau
mewakili 81.4 peratus. Dapatan kajian ini disokong oleh Muhamad Rafiz et al. (2016)
yang mendapati majorti atau 45 peratus usahawan mikro kredit TEKUN di Sabak
Bernam, Selangor adalah terdiri daripada lepasan sekolah menengah. Dapatan kajian
oleh Elizabeth (2013), Pazim & Mohd Rosli (2011) & Moha Asri (1999) juga
mendapati bahawa kebanyakan usahawan yang bersaiz mikro dan kecil di kawasan
luar bandar mempunyai pendidikan di peringkat sekolah rendah dan menengah.
Merujuk kepada hasil kajian kepada bidang kursus kemahiran yang diikuti oleh
usahawan ini sewaktu berada di GIATMARA, golongan yang paling ramai
menyumbang kepada kajian ini adalah dari kategori kluster Fabrik iaitu seramai 329
orang atau mewakili 45.1 peratus. Peningkatan kepada kategori ini juga mempunyai
hubungan dengan bidang perniagaan yang ditawarkan oleh pihak GIATMARA yang
majoritinya adalah di dalam kategori kluster Fabrik yang terdiri daripada kursus-
kursus seperti Jahitan Pakaian Lelaki dan Wanita dan Hiasan Dalaman.
Manakala pada bahagian profil perniagaan usahawan pula, hasil kajian
mendapati bahawa hampir keseluruhan syarikat yang ditubuhkan oleh usahawan ini
adalah berstatus perniagaan milikan tunggal atau dikenali juga sebagai syarikat
268
enterprise iaitu mewakili 99.9 peratus atau bersamaan dengan 729 syarikat. Ini
bertepatan dengan ciri perusahaan mikro yang dijalankan. Kajian ini disokong oleh
Muhamad Asri & Zaimah (2012) yang mendapati bahawa daripada 500 responden
yang terdiri daripada peniagaan kecil PKS di Johor Baharu, sebanyak 451 syarikat atau
90.2 peratus adalah syarikat milikan tunggal atau enterprise.
Hasil dapatan kajian terhadap tahun menjalankan perniagaan mendapati
bahawa usahawan yang menjalankan perniagaan bermula pada tahun 2011 adalah
seramai 257 pemilik dengan mewakili 35.2 peratus. Menurut Gray & Gray, (1994),
sekirannya sesebuah perniagaan itu dapat meneruskan operasi melepasi tempoh
permulaan perniagaan dan berkembang dalam tempoh lima tahun, dapatlah dikatakan
bahawa perniagaan itu telah berjaya. Daripada dapatan kajian ini, boleh dirumuskan
bahawa usahawan mikro GIATMARA yang melalui Program Inkubator secara
majoritinya melebihi 5 tahun dalam perniagaan.
Bagi taburan perniagaan berdasarkan bentuk premis perniagaan pula, majoriti
daripada usahawan ini menjalankan perniagaan berbentuk premis yang dijalankan di
rumah. Kebanyakan jenis perniagaan yang dijalankan ini adalah dalam bidang
perniagaan menjahit pakaian dan bidang kecantikan yang tidak terlalu bergantung
kepada premis yang tetap untuk beroperasi. Seramai 316 orang usahawan atau
mewakili 43.3 peratus usahawan ini hanya menjalankan perniagaan mereka di rumah
manakala peratusan yang kedua tertinggi merupakan perniagaan yang beroperasi di
kedai tetap iaitu sebanyak 232 atau mewakili 31.8 peratus.
Taburan perniagaan usahawan ini berdasarkan status milikan premis pula
menunjukkan bahawa premis di mana usahawan ini beroperasi berstatus milikan
269
sendiri yang pada dasarnya mempunyai hubungkait dengan perniagaan yang
dijalankan di rumah. Sebanyak 457 daripada 730 responden ini menjalankan
perniagaan berstatus milikan sendiri atau mewakili 62.6 peratus. Merujuk kepada hasil
kajian kepada lokasi atau kawasan perniagaan pula, kebanyakan usahawan mikro
GIATMARA ini masih menjalankan perniagaan mereka di kawasan kampung dengan
majoritinya sebanyak 282 syarikat atau mewakili 38.6 peratus. Ini kerana usahawan
yang dilahirkan merupakan usahawan yang pada peringkat awalnya adalah pelajar
yang mengikuti latihan kemahiran di GIATMARA yang berada di sekitar Parlimen di
mana pusat GIATMARA beroperasi.
Daripada 730 usahawan yang menjadi responden dalam kajian ini, seramai 397
orang atau mewakili 54.4 peratus mampu menggaji pekerja sama ada pekerja tetap
atau sambilan dalam menjalankan operasi perniagaan. Manakala berdasarkan hasil
kajian kepada sumber modal perniagaan pula, kebanyakan usahawan ini menyatakan
modal yang diperolehi mereka datang daripada simpanan sendiri dengan majoritinya
sebanyak 366 orang atau mewakili 50.1 peratus. Sehubungan dengan ini, melalui
Program Khas Inkubator GIATMARA, peserta telah dibekalkan dengan peralatan asas
dalam menjalankan operasi perniagaan mereka dan usahawan hanya memerlukan
sumber modal yang minimum bagi membuat pembelian bahan asas perniagaan serta
modal permulaan.
Merujuk kepada dapatan kajian yang berkaitan dengan jualan tahunan, majoriti
usahawan ini mempunyai jualan tahunan kurang daripada RM 50,000 dengan jumlah
responden seramai 557 orang atau mewakili 76.3 peratus. Berdasarkan kepada taburan
perniagaan responden atau usahawan ini mengikut sektor dan aktiviti perniagaan,
sebanyak 617 atau 84.5 peratus syarikat usahawan ini menjalankan perniagaan mereka.
270
Berdasarkan dapatan analisis tabulasi bersilang, beberapa karakteristik
usahawan mikro GIATMARA ini boleh dijadikan sebagai maklumat tambahan dalam
kajian. Sebagai contohnya usahawan yang memiliki premis perniagaan sendiri dengan
mempunyai pekerja tetap antara seorang hingga 6 orang pekerja adalah seramai 132
orang atau mewakili 51 peratus. Daripada keseluruhan usahawan yang mempunyai
pekerja berstatus tetap dengan kategori status milikan premis menyewa dari pihak
swasta dan kerajaan. Manakala usahawan yang memiliki premis perniagaan sendiri
dengan nilai jualan tahunan kurang daripada RM 50,000 juga adalah majoriti iaitu
seramai 378 orang atau mewakili 51.7 peratus.
Sehubungan dengan ini, usahawan yang jualan tahunannya kurang dari
RM 50,000 di kalangan usahawan wanita melebihi usahawan lelaki dengan jumlah
seramai 340 atau mewakili 46.5 peratus orang. Sebaliknya bagi usahawan lelaki hanya
seramai 217 orang dengan jumlah keseluruhan seramai 557 atau mewakili 76.3 peratus
dari keseluruhan responden. Bagi jualan tahunan kurang dari RM 50,000 seramai 448
orang atau mewakili 80.4 peratus daripada 557 orang berkelulusan akademik setakat
Sijil Pelajaran Malaysia (SPM).
Di kalangan usahawan yang mendapat jualan tahunan kurang RM 50,000,
seramai 219 orang atau 39.3% usahawan memulakan perniagaan dengan modal
RM 1000 dan ke bawah. Manakala antara sektor perniagaan yang diceburi oleh
usahawan dan jualan tahunan antara RM 50,001 hingga melebihi RM 200,001. Sektor
utama yang diceburi oleh usahawan inkubator ini adalah perkhidmatan iaitu dalam
bidang Fabrik, Pengangkutan, Mekanikal dan Elektrikal. Bagi jualan tahunan kurang
dari RM 50,000, sektor perniagaan tertinggi yang diceburi oleh usahawan adalah di
dalam sektor perkhidmatan dalam bidang antaranya Fabrik, Pengangkutan, Mekanikal
271
dan Elektrikal iaitu seramai 486 orang atau mewakili 87.2 peratus daripada
keseluruhan usahawan di dalam kategori ini iaitu seramai 557 orang. Bagi kategori
modal perniagaan usahawan dengan jualan tahunan usahawan antara RM 50,001
hingga melebihi RM 200,001 jelas menunjukkan bahawa kategori simpanan sendiri
dengan jualan tahunan kurang dari RM 50,000 adalah tertinggi iaitu seramai 314 atau
mewakili 85.7 peratus daripada jumlah keseluruhan iaitu seramai 366 orang.
8.2.2 Mengkaji Faktor Kejayaan yang Menyumbang Kepada Peningkatan
Prestasi Usahawan Mikro Inkubator GIATMARA.
Bagi menjawab objektif kajian kedua yang telah diletakkan melalui analisis
yang telah dijalankan, hasil dapatan kepada kajian ini telah dihuraikan secara
mendalam dalam Bab 6. Secara keseluruhannya, beberapa analisis kajian telah
dijalankan merangkumi analisis Kebolehpercayaan, Analisis Korelasi dan Analisis
Regresi terhadap faktor-faktor kejayaan yang telah ditetapkan. Hasil analisis
kebolehpercayaan mendapati nilai Pekali Cronbach’s Alpha bagi setiap faktor
kejayaan ini adalah seperti berikut iaitu faktor pemasaran dengan nilai pekali
Cronbach’s alpha 0.738, faktor akses kepada pembiayaan dengan nilai Cronbach’s
alpha 0.666, faktor tahap pendidikan dan latihan dengan nilai Cronbach’s alpha 0.764,
faktor jaringan perniagaan dengan nilai Cronbach’s alpha 0.808 dan faktor sokongan
kerajaan dengan nilai Cronbach’s alpha 0.829. Secara keseluruhannya, kesemua
faktor ini berada pada skala kesahan yang memuaskan (0.65 hingga 0.79) dengan dua
faktor kejayaan iaitu jaringan perniagaan dan sokongan kerajaan berada pada skala
kesahan yang tinggi dan memuaskan (0.80 hingga 0.95).
272
Hasil Analisis Korelasi terhadap kesemua faktor kejayaan mendapati bahawa
majoriti daripada faktor-faktor kejayaan ini iaitu “faktor pemasaran”, akses kepada
pembiayaan”, tahap pendidikan dan latihan”, “jaringan perniagaan” dan “sokongan
kerajaan” mempunyai hubungan korelasi yang signifikan pada aras keertian 0.01
( = 0.00, sig.  < 0.01, 1 hujung). Semua faktor yang telah dianalisis ini juga
mempunyai kekuatan hubungan yang positif dengan menunjukkan peningkatan ke atas
“faktor pemasaran”, akses kepada pembiayaan”, tahap pendidikan dan latihan”,
“jaringan perniagaan” dan “sokongan kerajaan” menyumbang kepada kejayaan
usahawan mikro inkubator GIATMARA.
Analisis Regresi pembolehubah kepada semua faktor kejayaan yang telah
diletakkan menunjukkan bahawa nilai R2 bagi analisis ini adalah bersamaan dengan
0.408 atau mewakili 48% daripada kesemua faktor kejayaan yang telah ditetapkan.
Sehubungan dengan ini, untuk meningkatkan nilai R2, beberapa kaedah analisis yang
sama digunakan tetapi dengan mengeluarkan beberapa faktor kejayaan yang
dikenalpasti tidak signifikan kepada faktor kejayaan yang telah ditetapkan. Setelah
menguji data empat faktor kejayaan iaitu faktor pemasaran, faktor akses kepada
pembiayaan, faktor jaringan perniagaan dan faktor sokongan kerajaan. Hasil dapatan
kajian menunjukkan bahawa hanya tiga daripada empat faktor kejayaan yang telah
ditetapkan signifikan iaitu faktor pemasaran, faktor akses kepada pembiayaan dan
faktor jaringan perniagaan kepada kejayaan usahawan mikro GIATMARA dengan
nilai P < 0.05. Manakala faktor sokongan kerajaan masih tidak signifikan kepada
kejayaan usahawan mikro GIATMARA dengan nilai P melebihi 0.05 (P > 0.05).
Hasil analisis yang kedua adalah dengan tidak mengambilkira atau
mengeluarkan data daripada faktor tahap pendidikan dan latihan. Perbezaan nilai
273
antara R2 dengan meletakkan kesemua lima faktor kejayaan (R2 = 0.480 atau mewakili
48%) adalah menurun pada 0.002 atau 0.2 peratus dengan nilai R2 yang baru tanpa
mengambilkira faktor tahap pendidikan dan latihan (R2 = 0.478 atau mewakili 47.8%).
Setelah mengeluarkan faktor tahap pendidikan dan latihan dalam analisis ini, nilai R2
kepada dapatan kajian ini menunjukkan penurunan kepada 0.002 atau mewakili 0.2
peratus daripada nilai R2 dengan mengambilkira pengujian yang melibatkan perletakan
kepada kesemua faktor yang telah ditetapkan iaitu pada nilaian 0.480 atau mewakili
48%.
Seterusnya adalah dengan mengeluarkan dua faktor kejayaan iaitu faktor tahap
pendidikan dan latihan serta faktor sokongan kerajaan. Kedua-dua faktor ini
menunjukkan dapatan yang tidak signifikan dengan kejayaan usahawan mikro
GIATMARA hasil analisis kepada keseluruhan faktor kejayaan yang telah ditetapkan.
Merujuk kepada dapatan ujian t mendapati bahawa ketiga-tiga pembolehubah bebas
iaitu faktor “akses kepada pembiayaan” (8.937 > 1.960, sig. p < 0.05), faktor
“jaringan perniagaan” (8.791 > 1.960, sig. p < 0.05) dan faktor “pemasaran”
(7.657 > 1.960, sig. p < 0.05) mempunyai nilai t-kiraan menyumbang dan signifikan
kepada faktor kejayaan.
Hasil dapatan analisis menunjukkan bahawa nilai R2 menurun jika
dibandingkan dengan analisis regresi yang melibatkan semua faktor kejayaan (rujuk
Jadual 6.10). Nilai R2 pada jadual ini adalah 0.477 atau mewakili 47.7% berbanding
dengan nilai R2 yang melibatkan kesemua faktor kejayaan iaitu pada nilai 0.480 atau
mewakili 48%. Boleh dirumuskan bahawa setelah menggunakan beberapa kaedah
Analisis Regresi dengan mengeluarkan dua faktor kejayaan, hasil dapatan analisis
masih tidak berubah dan menyumbang kepada peningkatan nilai R2.
274
Setelah melalui beberapa pengujian dengan mengeluarkan beberapa faktor
kejayaan untuk meningkatkan nilai R2, nilai R2 masih tidak menunjukkan perubahan
yang ketara iaitu berada pada 0.480. Ini menunjukkan bahawa 48% variasi dalam
faktor kejayaan dapat diterangkan oleh lima kombinasi pembolehubah bebas iaitu
“faktor pemasaran”, “akses kepada pembiayaan”, “pendidikan dan latihan”, “jaringan
perniagaan” dan “sokongan kerajaan”. Dapatan kajian jelas menunjukkan bahawa
sebanyak 52% perubahan dalam pembolehubah faktor kejayaan tidak dapat
diterangkan, berkemungkinan dipengaruhi oleh pembolehubah-pembolehubah lain
(faktor-faktor yang lain) yang tidak dikaji dalam kajian ini.
Sehubungan dengan ini, antara faktor-faktor lain yang boleh menyumbang
dalam meningkatkan nilai R2 pada kajian yang akan datang antaranya adalah faktor-
faktor yang digunakan dalam strategi menganalisis sesuatu perniagaan sama ada
berada di luar atau di dalam lingkungan perniagaan. Faktor-faktor yang terkandung di
dalamnya merangkumi bidang Politik, Ekonomi, Sosial, Teknologi, Persekitaran dan
Undang-undang. Antara faktor-faktor lain yang boleh diambilkira menyumbang
kepada prestasi usahawan mikro ini adalah berdasarkan kepada teori dimensi
pemberdayaan yang merangkumi Psikologi, Politik, Sosial dan Ekonomi. Faktor-
faktor ini boleh berada di dalam keempat-empat dimensi pemberdayaan selain
daripada faktor lain yang datang daripada strategi PESTEL. Berdasarkan kepada
strategi ini, (Political, Economic, Social, Technology, Environment dan Legal) ia
seringkali digunakan untuk menganalisis dan memantau faktor-faktor berstatus makro
yang mungkin mempunyai pengaruh yang mendalam terhadap prestasi organisasi.
Alat ini sangat berguna apabila memulakan perniagaan baru atau memasuki pasaran
asing
275
Hasil ujian t-mendapati bahawa hanya tiga pembolehubah bebas iaitu faktor
kejayaan. Nilai t-kiraan bagi dua faktor yang lain iaitu faktor “pendidikan dan latihan”
(- 1.800 < 1.960, sig. p < 0.05) dan faktor “sokongan kerajaan” (1.192 < 1.960,
dibentuk.
Merujuk kepada hasil dapatan kajian yang diperoleh iaitu faktor kejayaan
kajian ini adalah sama dengan dapatan kajian yang dijalankan oleh Yusuf (1995) yang
dengan kejayaan usahawan ini adalah faktor akses kepada pembiayaan. Dapatan ini
juga disokong oleh kajian yang dibuat oleh Indarti & Langenberg (2004) yang
menjalankan kajian ke atas 100 PKS di Indonesia yang mendedahkan bahawa antara
faktor kejayaan kritikal PKS di Indonesia adalah pemasaran, teknologi dan akses
kepada modal. Menurut pengkaji, daripada tiga faktor ini, yang menjadi keutamaan
dalam menentukan kejayaan perniagaan kecil di Indonesia adalah akses kepada modal.
faktor yang perlu untuk berjaya bagi pembangunan perniagaan kecil (James 1986,
276
Basel II 2003).
Faktor kejayaan kedua yang signifikan kepada prestasi usahawan mikro ini
adalah faktor pemasaran. Hasil dapatan faktor ini juga adalah sama dengan dapatan
kajian yang dijalankan oleh Hess (1987) dan Herbert (1989). Mereka mendapati
bahawa antara kejayaan utama usahawan mikro di Jamaica, Singapura dan Amerika
Syarikat adalah melalui faktor pemasaran yang merangkumi pecahan faktor ini seperti
perkhidmatan yang baik selepas jualan, kepuasan pelanggan, kenalpasti pasaran yang
baik dan spesifik, saluran pengiklanan dan kaedah promosi jualan. Manakala merujuk
kepada kajian yang dijalankan oleh Suhaila, Suhaily & Mohammad Firdaus (2015)
juga mendapati antara faktor kejayaan usahawan mikro di Malaysia adalah
merangkumi faktor luaran iaitu faktor pemasaran dan juga faktor jaringan sosial
perniagaan.
ketiga signifikan kepada prestasi usahawan mikro GIATMARA. Dapatan kajian ini
adalah hampir sama dengan hasil dapatan kajian yang dijalankan oleh Noorasiah et. al
(2007), yang mendapati bahawa jaringan sosial perniagaan mempunyai pengaruh yang
penting terhadap daya saing dan kejayaan sesebuah firma perniagaan. Kajian ini
disokong kajian oleh Syed Shah Alam, Mohd Fauzi & Norasiah (2011) yang
menunjukkan bahawa faktor jaringan sosial perniagaan memberi kesan yang positif
terhadap kejayaan usahawan wanita. Hasil kajian ini juga disokong oleh Suhaila,
Suhaily & Mohammad Firdaus (2015), yang mendapati bahawa selain faktor
pemasaran, faktor kejayaan usahawan mikro di Malaysia juga dipengaruhi oleh faktor
277
8.2.3 Menilai Persepsi Usahawan Mikro GIATMARA Terhadap Faktor
Kejayaan Utama yang Menyumbang Kepada Prestasi Perniagaan yang
Dijalankan.
Analisis ini menggunakan pendekatan nilai purata min dan sisihan piawai.
Dapatan kajian ini menunjukkan bahawa setiap faktor mempunyai nilai purata min
yang tertinggi dan terendah. Semakin tinggi kedudukan purata min, semakin banyak
mempengaruhi persepsi responden pada setiap penyataan faktor yang telah ditetapkan.
Analisis ini juga digunakan untuk memastikan nilai min yang diperolehi dapat
menggambarkan persepsi sebenar responden atau usahawan yang menjalankan
perniagaan mikro terhadap faktor kejayaan yang telah ditetapkan.
Hasil analisis pada faktor kejayaan yang pertama iaitu faktor pemasaran
menunjukkan bahawa nilai purata min yang tertinggi iaitu pada penyataan “lokasi
perniagaan yang strategik merupakan antara faktor penting yang menyumbang kepada
kejayaan sesebuah perniagaan” dengan nilai purata min pada 4.5 (m = 4.5). Merujuk
kepada skala pengukuran yang telah ditetapkan bagi mengukur tahap penerimaan
responden kepada penyataan ini, nilai purata min berada pada skala 4.5 hingga 5.0
iaitu responden menyatakan “sangat setuju”. Merujuk kepada pecahan bilangan
responden yang bersetuju dengan penyataan ini iaitu seramai 477 atau mewakili 65.3
peratus orang daripada 730 keseluruhan responden yang menjawab manakala seramai
171 atau mewakili 23.4 peratus menyatakan sangat setuju. Ini menunjukkan bahawa
faktor lokasi yang strategik merupakan antara faktor kejayaan utama yang
menyumbang kepada kejayaan sesebuah perniagaan yang telah ditetapkan di bawah
faktor pemasaran.
278
Penyataan yang kedua tertinggi di bawah kategori ini ialah penyataan bahawa
semua faktor pemasaran yang telah digariskan yang merangkumi faktor lokasi,
hubungan pelanggan dan promosi jualan merupakan faktor penting yang menyumbang
kepada kejayaan sesebuah perniagaan. Nilai purata min yang kedua tertinggi pada
penyataan ialah pada nilai 4.41 (m = 4.41). Nilai ini termasuk di dalam kategori
“setuju” iaitu pada skala 3.5 hingga 4.49. Persepsi responden kepada penyataan ini
jelas menunjukkan bahawa responden atau usahawan merasakan bahawa lokasi,
hubungan pelanggan dan kaedah promosi jualan merupakan antara tiga faktor
dikenalpasti dan diletakkan sebagai faktor yang penting di bawah faktor pemasaran.
Seramai 364 atau mewakili 49.9 peratus responden menyatakan setuju manakala
seramai 338 atau mewakili 46.3 peratus menyatakan sangat setuju dengan penyataan
ini.
Akses kepada pembiayaan merupakan faktor kedua yang banyak menyumbang
kepada kejayaan usahawan mikro GIATMARA ini. Hasil analisis nilai purata min
terhadap sembilan penyataan yang telah dibentuk mendapati, terdapat dua penyataan
yang mempunyai nilai purata min tertinggi. Persepsi responden terhadap penyataan
bahawa “merasakan bahawa kemudahan memberi pinjaman ini amat penting dalam
melebarkan perniagaan” dengan nilai purata min sebanyak (m = 4.27). Hasil kajian
mendapati usahawan atau responden bersetuju dengan nilai purata berada di antara
skala 3.5 hingga 4.49. Pada penyataan ini, boleh dirumuskan bahawa ia lebih
berfokuskan kepada kepentingan kemudahan pembiayaan yang disediakan oleh pihak
institusi kewangan dan agensi kerajaan kepada sesebuah syarikat usahawan dalam
melebarkan perniagaan. Ia juga bertepatan dengan bidang perniagaan yang dijalankan
oleh pihak usahawan ini iaitu dalam bidang teknikal yang memerlukan suntikan modal
279
atau tambahan pembiayaan dalam melebarkan perniagaan disebabkan kerana
keperluan peralatan yang begitu tinggi dalam menjalankan operasi perniagaan.
Penyataan kedua tertinggi pada faktor kejayaan ini ialah responden
“berpendapat bahawa sekiranya seseorang usahawan itu mempunyai akses yang
mudah kepada pembiayaan akan mempercepatkan pertumbuhan dan pengembangan
perniagaan. Daripada persepsi responden kepada penyataan ini juga menggambarkan
bahawa usahawan atau responden ini mencari satu kaedah untuk mereka lebih cepat
mendapat kepada pembiayaan tanpa memerlukan banyak prosedur dan mengambil
masa yang panjang untuk berurusan. Hasil kajian mendapati bagi penyataan ini,
usahawan bersetuju dengan nilai purata min pada skala 3.5 hingga 4.49 dengan nilaian
min yang kedua tertinggi iaitu pada (m = 4.25).
Sehubungan dengan ini pada faktor yang ketiga iaitu faktor pendidikan dan
latihan yang telah diletakkan di dalam kajian, terdapat dua penyataan yang mempunyai
nilai purata yang tertinggi. Penyataan yang mempunyai nilai purata min yang paling
tinggi pada faktor ini ialah pada penyataan “latihan asas kemahiran di GIATMARA
merupakan faktor pendorong untuk menjadi usahawan dalam bidang kemahiran yang
dipelajari”. Merujuk kepada skala pengukuran asas nilai purata min penyataan ini
berada pada skala 4.5 hingga 5.0 di dalam kategori “sangat setuju” dengan nilai purata
min yang sebenar adalah sebanyak (m = 4.57). Manakala bagi penyataan “latihan dan
kursus keusahawanan yang diikuti sewaktu berada di GIATMARA merupakan
pendedahan yang baik ke arah menjadi usahawan” mempunyai nilai purata min pada
(m = 4.55).
280
Kedua-dua penyataan ini merupakan faktor penolak kepada program
keusahawanan GIATMARA yang mana penyelidik secara tidak langsung ingin
mendapatkan maklumat daripada responden berkaitan impak kepada program latihan
dan keusahawanan yang diterapkan oleh pihak GIATMARA sejak dari tahun 1986. Ini
selaras dengan data keusahawanan Bahagian Pembangunan Usahawan GIATMARA,
majoriti usahawan menjalankan perniagaan mereka di dalam bidang kemahiran yang
diikuti sewaktu berada di GIATMARA.
Pada faktor jaringan perniagaan pula terdapat dua penyataan yang mempunyai
nilai purata min yang paling tinggi iaitu pada penyataan “percaya bahawa jaringan
hubungan perniagaan yang baik dengan semua pihak membantu dalam membuat
keputusan pelaburan dan perancangan perniagaan dengan lebih tepat” dan pada
penyataan “pendapat bahawa faktor jaringan perniagaan ini merupakan antara
penyumbang utama kepada kejayaan sesebuah perniagaan yang dijalankan”. Pada
penyataan pertama hasil kajian mendapati nilai purata min berada pada m = 4.35
manakala pada penyataan kedua nilai purata min berada pada m = 4.34. Daripada
persepsi responden kepada kedua-dua penyataan yang tertinggi ini boleh dirumuskan
bahawa usahawan atau responden merasakan bahawa terdapat hubungan yang secara
langsung antara jaringan perniagaan dengan kejayaan sesebuah perniagaan yang
dijalankan.
Nilai tertinggi purata min pada faktor sokongan kerajaan adalah pada
penyataan “latihan kemahiran yang diberikan ini boleh dipraktikkan dan juga amat
berguna dalam memperkembangkan bidang perniagaan akan datang”. Nilai purata min
pada penyataan ini adalah pada m = 4.35 dan berada pada skala antara 3.50 hingga
4.49 yang menunjukkan bahawa responden atau usahawan ini “bersetuju” dengan
281
penyataan yang telah diletakkan. Sehubungan dengan ini, pada penyataan
“berpendapat bahawa sokongan kerajaan ini merupakan perkara utama dalam
mendorong kejayaan sesebuah perniagaan mikro” dengan nilai purata min pada
m = 4.30. Nilai purata min pada penyataan ini berada antara 3.50 hingga 4.49 yang
juga menunjukkan bahawa responden atau usahawan ini “bersetuju” dengan penyataan
yang telah diletakkan.
8.3 Sumbangan Kajian
Secara amnya, tidak banyak kajian terhadap usahawan mikro yang dijalankan
berfokuskan kepada usahawan dalam kategori perniagaan yang berlandaskan kepada
penyediaan perkhidmatan teknikal kepada pelanggan. Kajian ini merupakan antara
kajian yang meneroka faktor kejayaan usahawan mikro lepasan GIATMARA yang
menjalankan perniagaan dalam kategori teknikal atau lebih tepat lagi disebut sebagai
usahawan teknologi (tekno-usahawan). Merujuk kepada laporan tahunan PKS yang
diterbitkan oleh pihak SME. Corp, usahawan mikro merupakan antara kategori
perniagaan yang merupakan penyumbang terbesar kepada ekonomi negara.
Sehubungan dengan ini, antara pecahan peratusan kepada usahawan mikro ini terdapat
usahawan lepasan GIATMARA yang menjalankan perniagaan perkhidmatan teknikal
kepada pelanggan.
Fokus utama kajian adalah untuk mengetahui dan meneroka faktor kejayaan
utama usahawan mikro lepasan GIATMARA supaya boleh dimanfaatkan oleh agensi
yang menjalankan program pembangunan usahawan di Malaysia. Kerangka faktor
kejayaan utama kajian telah dibangunkan berdasarkan kepada maklumat sekunder
pengkaji secara pembacaan dan pemerhatian kerana GIATMARA merupakan sebuah
282
agensi yang menyediakan latihan kemahiran kepada belia serta mempunyai beberapa
pakej pembangunan usahawan. Ini kerana tidak semua agensi atau pusat latihan
kemahiran mempunyai pakej pembangunan latihan secara menyeluruh dengan
ditambah nilai kepada pembangunan keusahawanan. Sejak 30 tahun penubuhannya,
seramai 30 ribu usahawan teknikal telah dilahirkan dan daripada populasi usahawan
ini, sebahagiannya telah berjaya mengekalkan perniagaan mereka sehingga ke hari ini.
Faktor kejayaan inilah yang diperlukan oleh pengkaji untuk dijadikan sebagai sumber
maklumat utama dalam membangunkan program-program pembangunan usahawan
teknikal di masa akan datang.
Berdasarkan kepada dapatan analisis yang dijalankan pada bab enam, terdapat
dua penyataan yang mempunyai nilai putara min yang terendah pada setiap faktor
kejayaan yang digariskan. Penyataan ini boleh dijadikan sebagai sumber rujukan
utama kepada pelbagai pihak terutamanya agensi yang membangunkan program-
program pembangunan usahawan seperti pihak Majlis Amanah Rakyat (MARA),
Amanah Ikhtiar Malaysia (AIM) dan Tabung Ekonomi Kumpulan Usaha Niaga
(TEKUN) dalam menyediakan program penambahbaikan dari masa ke semasa. Pada
faktor ini, responden atau usahawan kurang memberikan penekanan kepada program
promosi jualan secara berkala setiap bulan bagi membantu meningkatkan jualan
syarikatnya. Usahawan ini juga kurang menitikberatkan kepada faktor lokasi yang
strategik dalam membuka premis perniagaan yang dijalankan padahal kedua-dua
elemen ini merupakan antara faktor yang penting dalam pembangunan strategi
perniagaan yang berkesan.
Bagi faktor akses kepada pembiayaan pula, penyataan bahawa usahawan sukar
mendapatkan maklumat pembiayaan daripada pihak institusi kewangan dan agensi
283
kerajaan yang memberikan pembiayaan. Perkara ini juga ditambah dengan penyataan
bahawa usahawan kurang bersetuju dengan pelbagai pilihan pakej pembiayaan yang
ditawarkan oleh pihak institusi kewangan dan agansi kerajaan yang memberikan
pembiayaan. Daripada dapatan kedua-dua penyataan ini amat jelas bahawa usahawan
ini masih sukar mendapatkan maklumat pembiayaan yang ditawarkan apatah lagi
maklumat berkaitan pilihan pakej pembiayaan oleh institusi kewangan mahupun
agensi kerajaan yang memberikan perkhidmatan pembiayaan kepada mereka.
Maklumat berkaitan bantuan dan pakej kewangan, bantuan dan bimbingan seperti
khidmat nasihat, penyediaan dokumen pembiayaan dan perancangan pembayaran
balik pinjaman yang digariskan pada faktor sokongan kerajaan kurang mendapat
respon yang baik daripada responden. Maklumat sebegini merupakan isyarat penting
kepada agensi pembiayaan swasta dan kerajaan seperti pihak bank, Majlis Amanah
Rakyat (MARA), Amanah Ikhtiar Malaysia (AIM), Tabung Ekonomi Kumpulan
Usaha Niaga (TEKUN) dan agensi pekhidmatan pembiayaan lain dalam merangka
perancangan serta strategi berterusan membantu golongan usahawan ini untuk
berkembang.
Merujuk kepada dapatan kajian berkaitan nilai purata min, faktor tahap
pendidikan dan latihan, kedua-dua penyataan ini mempunyai nilai purata yang
terendah dan ini bermakna responden atau usahawan kurang bersetuju dengan
penyataan yang telah digariskan. Penyataan ini jelas membawa maksud bahawa
golongan usahawan yang berada dalam kategori ini amat tidak setuju bahawa tahap
pendidikan amat menyumbang kepada kejayaan perniagaan yang dijalankan. Institusi
latihan kemahiran awam dan swasta serta pihak universiti mungkin mempunyai
kaedah dan strategi lain untuk membangunkan usahawan khususnya dalam bidang
284
teknikal dengan mengambilkira faktor-faktor lain selain memberi fokus kepada
peningkatan tahap pendidikan dalam membangunkan program keusahawanan.
Hasil dapatan kajian ini seperti kurang pendedahan berkaitan maklumat
pembiayaan, kurang penekanan kepada kaedah promosi jualan, kurang penekanan
kepada lokasi perniagaan yang strategik dan usahawan tidak menjadikan tahap
pendidikan sebagai faktor utama kejayaan perniagaan merupakan maklumat penting
kepada semua agensi yang membangunkan usahawan mikro di Malaysia. Hasil
analisis dalam bab ketujuh juga mendapati bahawa faktor kejayaan yang signifikasi
kepada prestasi usahawan ini seperti faktor pemasaran, akses kepada pembiayaan dan
jaringan perniagaan merupakan penyumbang terbesar terhadap prestasi perniagaan
yang mana ianya akan mempengaruhi penurunan dalam prestasi perniagaan sekiranya
ianya tidak diatasi. Hasil kajian ini juga akan memberikan sumbangan yang amat besar
kepada pihak Kementerian Kemajuan Luar Bandar dan Wilayah (KKLW) khususnya
dalam merancang polisi dan dasar pembangunan usahawan luar bandar yang
menjalankan perniagaan secara mikro. Pihak Kementerian boleh menjadikan program
pembangunan keusahawanan mikro luar bandar ini sebagai salah satu alat dalam
program-program penjanaan pendapatan dan pembasmian kemiskinan.
8.4 Limitasi Kajian
Merujuk kepada rajah 4.2, kerangka konseptual kajian pada bab 4, telah
disentuh berkaitan dengan teori pemberdayaan yang digunakan iaitu teori
pemberdayaan ekonomi. Pengkaji merasakan limitasi ini adalah berbentuk teori
rujukan kajian disebabkan oleh teori ini amat bersesuaian dengan kandungan kajian
yang dijalankan yang secara langsung bertujuan untuk mengurangkan kadar
285
kemiskinan, meningkatkan kualiti hidup serta mencapai beberapa matlamat makro
ekonomi. Oleh yang demikian, fokus utama kepada kajian yang dijalankan
berdasarkan kepada teori pemberdayaan adalah kepada dimensi pemberdayaan
ekonomi berbanding tiga dimensi lain yang dibentuk di dalam teori pemberdayaan
iaitu politik, sosial dan psikologi.
Sehubungan dengan ini, sepanjang kajian dijalankan, terdapat juga beberapa
kekangan lain yang dihadapi oleh pengkaji antaranya adalah dari segi akses kepada
usahawan yang menjadi responden kepada kajian. Populasi kajian yang dijalankan ini
merangkumi kepada lokasi usahawan lepasan GIATMARA di seluruh Malaysia
termasuk negeri Sabah dan Sarawak. Kebanyakan perniagaan yang dijalankan oleh
usahawan ini adalah lebih tertumpu kepada kawasan pinggir bandar dan kampung atau
lebih berfokuskan kawasan luar bandar. Oleh yang demikian pengkaji mengambil
masa yang agak lama dalam proses penyerahan dan kutipan balik borang soal selidik
kepada responden. Jangkamasa bagi proses kutipan data bemula dari proses
penyerahan borang soal selidik sehingga kutipan balik borang soal selidik berlaku agak
lama iaitu hampir 6 bulan.
Sesi taklimat telah dilakukan sebelum penyerahan borang soalselidik kepada
responden dan disebabkan oleh tahap pendidikan responden yang agak rendah
memerlukan tumpuan dan ulangan yang terperinci daripada pegawai yang terlibat
dalam penyerahan borang. Proses ini juga mengambil masa yang agak lama untuk
responden menyerahkan kembali borang soal selidik kepada pegawai yang terlibat.
Kadar penyerahan borang soal selidik juga agak rendah iaitu daripada 2 768
borang yang diedarkan kepada responden di seluruh Malaysia, hanya 730 set borang
286
sahaja yang dikembalikan kepada pengkaji. Perkara ini berlaku mungkin disebabkan
oleh kekangan dari segi geografi dan lokasi perniagaan yang kebanyakan usahawan
berada di luar bandar dan ditambah lagi dengan kurangnya kesedaran oleh responden
terhadap kajian yang dijalankan. Perkara ini ditambah lagi dengan kaedah penyerahan
borang yang dibuat secara berpusat melangkaui dua proses iaitu responden akan
menyerah borang ini kepada pengurusan pusat GIATMARA yang berdekatan dan
seterusnya dikumpulkan kesemuanya di setiap pejabat negeri yang berada di pusat
bandar. Daripada proses pengumpulan di pusat GIATMARA sehingga kepada
penyerahan kepada pejabat GIATMARA negeri juga mengambil masa yang agak
lama.
Pengkaji juga kurang mendapat kerjasama yang sepenuhnya daripada
responden yang terlibat untuk menjawab setiap borang soalselidik yang diedarkan.
Kehadiran untuk mendengar taklimat dan seterusnya untuk menjawab soalan
soalselidik kurang mendapat perhatian daripada responden walaupun maklumat awal
telah diberikan oleh pengkaji kepada mereka. Kemungkinan pihak responden
mempunyai kekangan dari segi masa dan ruang untuk mereka hadir ke sesi ini
berdasarkan kepada jenis perniagaan yang dijalankan iaitu lebih tertumpu kepada
penyediaan perkhidmatan penyelenggara teknikal kepada pelanggan yang
memerlukan penumpuan yang tinggi contohnya perkhidmatan penyelenggaraan
elektrik.
8.5 Cadangan Penambahbaikan Program Inkubator GIATMARA
Hasil analisis kajian menunjukkan terdapat beberapa ruang dalam Program
Inkubator GIATMARA yang perlu dilaksanakan penambahbaikan bagi memastikan
287
kesinambungan program ini pada masa akan datang. Beberapa implikasi dasar juga
dicadangkan terhadap program ini pada masa akan datang. Merujuk kepada beberapa
analisis kepada usahawan mikro Program Inkubator GIATMARA, terdapat beberapa
ruang penambahbaikan yang perlu dilakukan oleh pihak GIATMARA, antaranya
adalah seperti berikut:
a) Hasil analisis kepada profil peribadi responden berdasarkan jantina,
usahawan wanita mewakili 410 atau mewakili 56.2 peratus dan selebihnya
merupakan usahawan di kalangan lelaki iaitu seramai 320 atau mewakili
43.8 peratus. Berdasarkan kepada dapatan kajian berkaitan, dicadangkan
pihak GIATMARA meletakkan satu nisbah dari segi peratusan
berdasarkan jantina dalam melahirkan usahawan mikro inkubator pada
masa akan datang. Keseimbangan dalam bentuk nisbah ini perlu
dilaksanakan seperti 70:30 yang mewakili 70 peratus adalah usahawan
lelaki manakala selebihnya iaitu 30 peratus adalah di kalangan usahawan
wanita. Pembahagian ini perlu dilaksanakan kerana berdasarkan kuota
kemasukan pelatih GIATMARA pada setiap tahun bilangan pelatih di
kalangan lelaki menjangkaui nisbah 80:20 iaitu 80 peratus adalah lelaki
manakala 20 peratus di kalangan wanita. Perletakan nisbah ini adalah perlu
dalam mengimbangi kadar kemasukan pelatih lelaki dengan kadar
kelahiran usahawan di kalangan lelaki.
b) Berdasarkan kepada bidang perniagaan dan kursus kemahiran, hasil
analisis menunjukkan bahawa kursus yang paling popular ialah kluster
fabrik yang melahirkan usahawan dalam bidang Jahitan Wanita, Jahitan
Lelaki dan Hiasan Dalaman iaitu hampir 45.1 peratus berbanding bidang
288
perniagaan yang lain. Perkara ini juga seharusnya diberikan penekanan
pada masa akan datang dengan mengimbangi kursus dan bidang perniagaan
yang akan dijalankan agar semua kluster yang terlibat berlaku secara
seimbang termasuklah bidang perniagaan berlandaskan Fabrik.
Sehubungan dengan ini, dicadangkan nisbah bidang perniagaan kepada
kluster ini perlu dilaksanakan oleh pihak GIATMARA dan MARA dalam
memastikan keseimbangan kepada kursus yang ditawarkan oleh pihak
GIATMARA dengan kadar kelahiran usahawan dalam bidang yang sama
mengikut kluster.
c) Berdasarkan kepada hasil analisis faktor kejayaaan yang menyumbang
kepada prestasi usahawan mikro inkubator GIATMARA ini, faktor tahap
pendidikan dan latihan menjadi tidak signifikan menyumbang kepada
prestasi usahawan. Oleh yang demikian, pengkaji mencadangkan agar
usahawan ini mengikut satu kursus intensif keusahawanan dan pihak
GIATMARA juga perlu menyediakan laluan khas kepada usahawan-
usahawan ini mengikuti kursus intensif kemahiran lanjutan. Perkara ini
penting kepada golongan usahawan ini sekiranya mereka ingin
memperkembangkan peniagaan. Sebagai contohnya, sekiranya usahawan
yang menjalankan perniagaan elektrik ingin menjadi kontraktor bangunan
mereka perlu meningkatkan kekompetenan Pendawai Fasa Tunggal (PW2)
kepada fasa tiga (PW4). Kursus kemahiran ini juga ditawarkan oleh pihak
GIATMARA dan perkara ini dilihat sebagai satu kaedah yang mampu
melonjakkan usahawan ini dengan lebih cepat dalam bidang perniagaan
yang diceburi.
289
d) Sehubungan dengan ini juga, dicadangkan bahawa pihak GIATMARA
mewujudkan satu modul khas berkaitan skim bantuan yang ditawarkan
kepada usahawan mikro oleh agensi kerajaan yang lain, selain MARA.
Bantuan dari sudut pembiayaan, premis, infrastruktur dan kemudahan-
kemudahan lain boleh membantu usahawan-usahawan ini dalam
melebarkan perniagaan mereka pada masa akan datang. Pendedahan
sebegini adalah penting dalam memastikan golongan usahawan ini
merancang keperluan perniagaan mereka sekiranya mereka telah bersedia
atau merancang untuk memperkembangkan perniagaan mereka.
e) Dicadangkan pihak GIATMARA melihat kembali dapatan analisis
persepsi usahawan mikro lepasan Program Inkubator GIATMARA.
Daripada analisis nilai purata min terhadap faktor pemasaran, terdapat
persepsi usahawan yang menunjukkan keputusan yang agak rendah dari
segi nilai purata min. Penyataan ini adalah berkaitan membuat beberapa
kaedah promosi jualan secara berkala dan lokasi perniagaan yang
dijalankan. Dapatan analisis purata min yang terendah ini membawa
maksud bahawa majoriti usahawan ini kurang mengadakan kaedah
promosi jualan secara berkala dan dari sudut lokasi perniagaan mereka
menjalankan perniagaan yang kurang strategik. Pihak pengendali program
iaitu GIATMARA sewajarnya mewajibkan golongan ini melalui program
kesedaran dalam bidang berkaitan secara intensif dengan dipantau oleh
pihak GIATMARA secara berkala. Pihak GIATMARA perlu membentuk
satu modul khas berkaitan analisis persekitaran perniagaan yang
menyentuh tentang kaedah-kaedah promosi jualan dan pemilihan lokasi
perniagaan. Sekiranya kelulusan pembiayaan tambahan dipohon kepada

290
pihak MARA, perkara ini dijadikan antara benda wajib yang perlu ada di
dalam Standard Operating Procedure (SOP).
f) Begitu juga bagi faktor akses pembiayaan, terdapat dua penyataan yang
menunjukkan nilai purata min terendah iaitu mempunyai pilihan pakej
pembiayaan dan sukar mendapatkan maklumat pembiayaan daripada
agensi kerajaan dan pihak institusi kewangan. Melihat kepada nilai purata
min pada kedua-dua penyataan ini, dicadangkan pihak pengendali program
memperbanyakkan program-program berbentuk kesedaran dan informasi
berkaitan dengan pakej pembiayaan yang ditawarkan oleh pihak agensi
pembiayaan kerajaan dan swasta dalam membantu golongan ini
meneruskan kesinambungan kepada perniagaan mereka.
g) Faktor jaringan perniagaan yang mempunyai nilai purata min di bawah
skala 4.00 iaitu maklumat perniagaan yang diperolehi kebanyakan dari
pembekal dan pesaing. Melihat kepada faktor jaringan perniagaan,
pembekalan maklumat dari pihak pembekal dan pesaing antara perkara
yang perlu diberi penekanan oleh pihak usahawan dalam membantu
mereka membuat keputusan perniagaan. Sehubungan dengan ini,
dicadangkan bahawa pihak GIATMARA selaku pengendali program
memberi penekanan kepada faktor jaringan perniagaan dalam membentuk
kesedaran keusahawanan. Ini adalah kerana jaringan perniagaan
merupakan antara faktor penting yang perlu ada pada setiap usahawan
program dalam memastikan hubungan perniagaan dengan semua pihak
berlaku di dalam pasaran. Kesedaran ini boleh berlaku dalam bentuk
291
seminar dan bengkel yang dijalankan secara berkala kepada semua
usahawan.
h) Bagi faktor sokongan kerajaan, terdapat tiga penyataan yang mempunyai
nilai purata min yang agak rendah iaitu maklumat bantuan dan pakej
kewangan mudah diperolehi, agensi kerajaan dan swasta banyak membantu
usahawan serta pakej bantuan kewangan yang disediakan oleh pihak agensi
kerajaan dan swasta sudah memadai. Dapatan analisis kepada ketiga-tiga
penyataan menunjukkan nilai purata min berada pada kadar yang rendah
berbanding penyataan lain. Dicadangkan pihak GIATMARA dan MARA
meneliti satu kaedah bantuan dari sudut sistem sokongan perniagaan dalam
memudahkan maklumat disalurkan kepada golongan usahawan mikro
teknikal yang dijalankan oleh mereka.
8.6 Implikasi Dasar Kajian
Berdasarkan hasil kajian yang diperoleh, beberapa implikasi dasar dicadangkan
kepada pihak-pihak yang berkaitan terutamanya sekali kepada pihak pengendali
program khususnya GIATMARA, MARA, pihak KKLW serta kementerian dan
agensi-agensi kerajaan lain yang terlibat dalam membangunkan usahawan mikro
GIATMARA. Antaranya cadangan yang boleh dijadikan sebagai implikasi dasar
kajian adalah seperti berikut.
8.6.1 Meletakkan Nisbah Usahawan mengikut Jantina
Pihak pengendali program iaitu GIATMARA dan MARA perlu meletakkan
nisbah usahawan mikro ini mengikut jantina dalam mengimbangi antara kadar
292
kemasukan pelatih ke GIATMARA dengan kadar kemasukan bakal usahawan ini ke
dalam Program Inkubator ataupun program-program pembangunan usahawan yang
lain. Mengikut rekod pengambilan pelatih GIATMARA, kadar kemasukan pelatih
mengikut jantina di GIATMARA adalah berdasarkan nisbah 80:20 iaitu 80 peratus
lelaki manakala 20 paratus selebihnya adalah wanita. Berdasarkan kepada data ini
seharusnya pihak pengendali program dapat mengimbangi kadar pengambilan bakal
usahawan ini kepada nisbah 70:30 iaitu 70 peratus merupakan usahawan lelaki
manakala 30 peratus selebihnya adalah usahawan di kalangan wanita dan bukan
mengikut permohonan kepada bidang kursus-kursus yang tertentu seperti jahitan dan
kecantikan yang secara majoritinya adalah pelatih wanita. Perkara ini boleh dijadikan
sebagai polisi dan dasar kepada pihak GIATMARA dan MARA kerana usahawan
yang lahir ini merupakan usahawan yang memberikan perkhidmatan dalam bidang
teknikal kepada pelanggan. Kadar kelahiran usahawan ini perlu diperbanyakkan di
kalangan belia lelaki berbanding wanita.
8.6.2 Memperkasakan Program Pemantauan Keusahawanan
Pihak pengendali program iaitu GIATMARA, MARA dan pihak Kementerian
perlu meletakkan garis panduan khusus dalam memperkasakan program pemantauan
di kalangan usahawan yang telah dilahirkan. Program pemantauan ini hendaklah
dijalankan secara berkala bagi memastikan adanya kesinambungan berdasarkan
keperluan golongan ini berkaitan dengan pembiayaan, keperluan kepada latihan
kemahiran lanjutan, premis, infrastruktur dan bimbingan keusahawanan serta
keperluan-keperluan lain yang berkaitan. Dalam memperkasakan program
pemantauan ini secara berterusan, satu mekanisme khas seperti program “buddy
system” perlu dijalankan di kalangan pengurusan operasi Pusat GIATMARA dengan
293
pihak usahawan mengikut Parlimen dan lokasi usahawan itu menjalankan perniagaan.
Pemantauan akan menjadi lebih cepat dan efisien sekiranya berjalan mengikut
perancangan berbanding pemantauan yang dijalankan oleh pihak pentadbiran ibu
pejabat secara keseluruhannya.
8.6.3 Meningkatkan Kemudahan Akses kepada Maklumat
Bagi memudahkan golongan usahawan ini mendapatkan maklumat secara
berpusat, adalah dicadangkan kepada pihak GIATMARA, MARA dan kementerian
Luar Bandar dan Wilayah memperluaskan satu sistem penyampaian maklumat secara
berpusat berkaitan dengan kemudahan-kemudahan sokongan usahawan yang
disediakan oleh pelbagai agensi seperti kemudahan pembiayaan, kemudahan premis,
khidmat nasihat keusahawanan, kemudahan infrastruktur serta kemudahan dari sudut
perundangan. Maklumat-maklumat yang dimasukkan ini seharusnya boleh diakses
secara atas talian oleh semua usahawan termasuklah dari usahawan dalam program
yang lain. Platform khas seperti “mobile application” perlu diwujudkan bagi
membolehkan semua usahawan-usahawan ini berinteraksi dan bertukar-tukar
pandangan. Ini penting agar golongan ini tidak ketinggalan dalam arus kemodenan
teknologi maklumat pada masa kini.
8.6.4 Memperhebatkan Program Kesedaran Keusahawanan Teknologi
Seperti kita sedia maklum kadar kelahiran usahawan di kalangan pelajar di
institusi latihan kemahiran awam mahu pun swasta adalah amat sedikit. Perkara ini
berlaku disebabkan oleh penyediaan latihan kemahiran kepada pelajar ini adalah
berdasarkan objektif utama iaitu untuk melahirkan tenaga kerja mahir bagi menyokong
industri–industri berkaitan dengan teknologi sama ada untuk dalam dan luar negara.
294
Satu kempen kesedaran yang berterusan dan efektif perlu dijadikan sebagai dasar dan
polisi oleh pihak kerajaan dalam memperhebatkan kadar kelahiran usahawan di
kalangan pelajar kemahiran di Malaysia. Kempen ini seharusnya didatangkan dengan
pakej-pakej yang menarik oleh pihak pengendali latihan kemahiran. Sebagai
contohnya, pakej keusahawanan, yang mana setelah pelajar menamatkan latihan
kemahiran mereka disediakan dengan satu program khas yang merangkumi kursus
khas intensif keusahawanan, pakej pembiayaan memulakan perniagaan serta khidmat
nasihat dan bimbingan secara berterusan dalam jangka waktu yang tertentu.
Penyaringan haruslah dibuat terlebih dahulu ketika pelajar ini melapor diri di pusat
kemahiran. Proses ini seharusnya berterusan dari masa ke semasa bagi melihat
kecederungan mereka kepada keusahawanan dalam memastikan kualiti usahawan
yang dilahirkan.
8.7 Cadangan Kajian Pada Masa Hadapan
Beberapa cadangan difikirkan perlu dikemukan kepada pengkaji akan datang
dalam menambahbaik kajian ini pada masa hadapan. Antaranya adalah:
i. Kajian ini perlu ditambahkan dengan data yang berbentuk kualitatif
sebagai gabungan kepada data kuantitatif sedia ada dalam kajian. Data
kualitatif yang berbentuk pemerhatian dan sesi temuduga akan
memantapkan lagi hasil penemuan kepada kajian di masa hadapan.
ii. Faktor kejayaan usahawan ini perlu ditambah dan diolah mengikut
perkembangan semasa kajian dibuat kerana kemungkinan hasil kajian
akan berubah di masa akan datang setelah program penambaikkan
295
dilakukan kepada faktor-faktor yang tidak menyumbang kepada kejayaan
usahawan mikro ini.
iii. Selain itu, skop kajian daripada keseluruhan usahawan bagi setiap negeri
boleh dikecilkan kepada negeri-negeri atau gabungan beberapa negeri bagi
memudahkan pengkaji mendapatkan maklumat dengan lebih cepat.
Sehubungan dengan ini juga, saiz sampel juga boleh ditambah sekiranya
kajian ini tertumpu kepada negeri–negeri tertentu bagi mendapatkan
maklum balas yang tinggi daripada responden.
iv. Pelan penambahbaikan kepada kaedah kutipan data melalui penggunaan
soalan soal selidik berbentuk atas talian iaitu dengan menggunakan
aplikasi “google document” yang tidak memerlukan responden
mengembalikan soalan soal selidik secara manual. Responden hanya perlu
mengisi soalan dan seterusnya menghantar melalui email kepada pengkaji
secara atas talian.
v. Dicadangkan dalam kajian akan datang agar pengkaji memfokuskan
kepada faktor kejayaan dan kegagalan perusahan mikro supaya dapatan
hasil kajian boleh diperbanyakkan untuk rujukan agensi yang
melaksanakan program pembangunan usahawan mikro ini. Maklumat
kegagalan perusahaan mikro ini merupakan pelengkap utama kepada
pembangunan program keusahawanan di peringkat nasional mahupun
peringkat Majlis Amanah Rakyat (MARA) yang merupakan agensi
terulung dalam membangunkan usahawan Bumiputera.
vi. Hasil dapatan kajian juga menunjukkan bahawa nilai bagi nilai R2 adalah
0.480 yang menunjukkan bahawa 48% variasi dalam faktor kejayaan dapat
296
diterangkan oleh lima kombinasi pembolehubah bebas iaitu “faktor
pemasaran”, “akses kepada pembiayaan”, “pendidikan dan latihan”,
“jaringan perniagaan” dan “sokongan kerajaan”. Dapatan kajian jelas
menunjukkan bahawa sebanyak 52% perubahan dalam pembolehubah
faktor kejayaan tidak dapat diterangkan. Ini bermakna terdapat
pembolehubah-pembolehubah lain (faktor-faktor yang lain) yang
mempengaruhi kejayaan seseorang usahawan. Maka dengan ini
dicadangkan bahawa kajian pada masa hadapan pengkaji melihat kepada
faktor-faktor lain berdasarkan kepada teori dimensi pemberdayaan yang
merangkumi dimensi psikologi, politik dan sosial supaya keputusan
kepada nilai R2 akan menjadi lebih tinggi.
vii. Seterusnya, dalam kajian yang akan datang sasaran perniagaan usahawan
ini boleh diperkembangkan kepada perusahaan sederhana untuk memberi
impak kajian yang lebih besar dan menyeluruh. Maklumat hasil kajian
boleh dijadikan sumber utama dalam pembangunan usahawan, seterusnya
dijadikan sumber maklumat program “Groombig” hasil daripada
peningkatan dari usahawan mikro yang telah dijalankan kajian.
8.8 Penutup
Boleh dirumuskan bahawa kajian ini mencapai matlamat yang telah ditetapkan
berasaskan kepada pembangunan ketiga-tiga objektif awal kajian. Hasil kajian yang
paling utama mempengaruhi kejayaan usahawan mikro lepasan GIATMARA melalui
Program Inkubator ini adalah faktor pemasaran, faktor akses kepada pembiayaan dan
faktor jaringan perniagaan. Ketiga-tiga faktor ini sekiranya digabungkan akan
membentuk satu maklumat lengkap kepada agensi yang sekian lama berkecimpung
297
dalam pembangunan usahawan mikro terutama sekali kepada pihak Majlis Amanah
Rakyat (MARA) yang terlibat lebih 50 tahun dalam pembangunan usahawan
Bumiputera.
Kajian ini juga boleh dijadikan sebagai rujukan utama kepada pihak
GIATMARA dalam menyusun program pembangunan usahawan mikro dalam
kategori teknikal. Keperluan kepada pembiayaan contohnya, boleh dijadikan sebagai
satu informasi utama dalam pemberian pakej insentif kepada pembangunan usahawan
lepasan GIATMARA. Sehubungan dengan ini, pihak yang bertanggungjawab
seharusnya memandang serius kepada permasalahan-permasalahan utama dalam
kajian ini selain melihat kepada faktor kejayaan yang menyumbang kepada
kelangsungan perniagaan. Pihak kementerian Luar Kemajuan Luar Bandar dan
Wilayah (KKLW) sebagai contohnya, boleh menggunakan dapatan hasil kajian ini
dalam membangunkan “blueprint” program atau projek baru pembangunan usahawan
luar bandar. Ini kerana majoriti responden yang terlibat dalam kajian ini adalah
usahawan luar bandar selari dengan kehendak kementerian yang meletakkan Pusat
GIATMARA yang kebanyakannya berada di pinggir bandar dan luar bandar.
Dalam kajian ini juga terdapat limitasi yang diketengahkan oleh pengkaji
sewaktu kajian ini dijalankan. Limitasi ini boleh dijadikan sebagai sumber rujukan
kepada pengkaji akan datang dalam usaha menambahbaik program sedia ada yang
dijalankan oleh pihak yang terlibat khususnya agensi kerajaan yang menjalankan
program pembangunan usahawan.
298
BIBLIOGRAFI
Abdul Ghani, E., Hyde, K., & Marshall, R. (2010). Emic and Etic Interpretations of
Engagement with A Customer to Customer Online Auction Site, Journal of
Business Research, doi: 10.1016/j/jbusres.
Abdullah, M.A, & Manan, S. K. A. (2009). Small and Medium Enterprises and Their
Financing Patterns: Evidence from Malaysia. Journal Of Economic
Cooperation & Development, 32(2), 1-18.
Abdullah, M.A. (1999). The Accessibility of the Government-Sponsored Support

Programmers for Small and Medium Sized Enterprise in Penang, Cities, Vol.
16, No. 2, pp. 83-92.
Adogambhe, P. (2007). The Nigerian National Economic Empowerment and

Development Strategy (NEEDS): A Critical Assessment. Kertas Kerja
Prosiding. 48th Annual Convention Of International Studies Association,
Chicago, USA.
Adrian Palmer. (2004). Introduction to Marketing Theory and Practice, 21 Edition.

United State: Oxford University Press Inc.
Aidis, R., & Adachi, Y. (2005). Firm Entry And Exit Barrier In Russia. Working
Paper, SSEES/UCL, London.
Akçomak, I.S. and Taymaz, E. (2007) “Assessing the Effectiveness of Incubators: The
Case of Turkey” in V. Ramani, and A. V. Bala Krishna (eds). Business
Incubation: An Introduction. Hyderabad: Icfai University Press, pp. 234–64.
Aldrich, H. And Zimmer, C. (1989). Entrepreneurship Through Social Network”, In

Sexton, D. And Smilor, R.W. (Eds). Art and Science of Entrepreneurship (pp.
3-23). New York : Ballinger Publishing Company.
Allen, D.N. Dan Mc Cluskey. (1990). Structure, Policy, Services and Performance in
the Business Incubator Industry, Entrepreneurship, Theory and Practice.
Journal of Small Business Management, 15(2), 61-77.
Almeida, M. (2004). The Evolution of the Incubator Movement in Brazil.

International Journal of Technology and Globalization, 1(2), 258-277.
Amani Dahaman. (2011). Kesahan (Validity) dan Kebolehpercayaan (Reliability).

Dikemaskini pada 10 Mac 2011.
Annual Report 2016: Worldbank.Org/Annualreport.
299
Asia Pacific Conference On Business Incubation Asia And Entrepreneurship Seoul,
Korea, 29 October -2 November 2008.
Audretsch, D. (2005). The Handbook Of Research On Entrepreneurship Policy.

Cheltenham, UK And Northampton, MA. US: Edward Elgar Publishing
Limited.
Avcikurt, C. (2003). Auditing Managerial Training Needs of Turkish Small and

Medium Sized Hotel Enterprise. Journal of Managerial Auditing, 18(5), 399-
404.
Azahari Ramli, Munauwar Mustafa Dan Mohd Azril Ismail. (2009). Perniagaan
Berpusat di rumah: Kajian Profil Peribadi, Keluarga Dan Perniagaan Di
Kalangan Usahawan Di Daerah Kubang Pasu, Kedah. Journal Perniagaan.
Universiti Utara Malaysia, Sintok Kedah.
Azmi Abdul Manaf, Nik Hairi Omar & Lee Kuan Yee. (2012). Faktor Kritikal
Kejayaan Usahawan dalam Perniagaan. Journal of Social Science and
Humanities, 7(1), 34-45.
Baker, T.L. (1994). Doing Social Research. 2nd Edition. New York: Mc Graw-Hill.
Bambale, A.J. (2011). National Economic Empowerment Development Strategy &

Poverty Reduction in Nigeria: A Critique. Economics And Finance Review,
1(1), 15-24.
Beck, T.And Demirguc-Kunt, A. (2006). Small and Medium Sized Enterprise: Access
to Finance as a Growth Constraint, Journal of Banking and Finance, Vol. 30,
pp. 2931-43.
Berger, A. N. And G. F. Udell (1998), “The Economics of Small Business Finance:

The Roles of Private Equity and Debt Markets in the Financial Growth Cycle”,
Journal of Banking and Finance, 22, pp. 873-897.
Beri, G. C. (2006). Marketing Research. 3rd Edition. New Delhi: Tata Mc Graw-Hill
Publishing Company Ltd.
Berryman, J. (1983). Small Business Failure And Bankruptcy, A Survey of the

Literature. European Small Business Journal, 1(4), 47-59.
Bolton Committee Report (1971). Report Of The Committee of Inquiry on Small Firm.
HMSO, London.
Boocock, Grahame And A. Wahab, Ismail. (2001). The Financing of Small Firms:
Different Continents, the Same Problems. New England Journal of
Entrepreneurship (Fall), 4(2), pp. 13-31.
Bracker, J., And Pearson, J. (1986). Planning And Financial Performance of Small
Mature Firm. Strategic Management Journal 7, pp. 503-22.
300
Bradley, D. (2002). Lack of Financial and Location Planning Causes Small Business
Bankruptcy. University of Central Arkansas.
Brindley, C. (2005). Barriers to Women Achieving Their Entrepreneurial Potential:

Women and Risk. International Journal of Entrepreneurial Behavior and
Research, Vol. 11, No.2, pp.144-61.
Brockhaus, R.H. (1980). Risk Taking Propensity Of Entrepreneurs, Academy of

Management Journal, 23(3), pp. 509-520.
Brown, M., Harrell, M.P., And Regner, W. (2000). Internet Incubators: How to Invest
in the New Economy without Becoming as Investment Company. Business
Lawyer, 56(1): 273-284.
Burger, F. (1999). Business Incubator: “How Success Are They”. Dimuat Turun
daripada http: //Www.Area-development.com/past/jan99/feature/incuba.htm.
Business Eastern Europe, (2000). Business Incubators for Central and Eastern
Europe. Report On Business Incubators For CEE.
Cassar, G. (2004). The Financing Of Business Start-Ups. Journal of Business Venture,

19(2), 261-283.
Chandra, A. (2007). Approaches to Business Incubation: A Comparative Study of the

United States, China And Brazil, Network Financial Institute Working Paper
No: 2007-WP-29.
Chandra, A. Fealey, T. (2009). Business Incubation in the United States, China and
Brazil: A Comparison of Role of Government, Incubator Funding and
Financial Services. International Journal of Entrepreneurship, 13, 67-86.
Chartered Instituts Of Marketing (2009). Marketing and the 7p’s. Retrieved from
http://www.cim.co.uk/files/7ps.pdf.
Chivukula, V.R., Raman, K.J. & Ramachandra, A. A. (2009). Influnce of Social-

Demographic Factor on Entrepreneurial Attributes and Success. South Asian
Journal Of Management, 16(4), 111-126.
Chua Yan Piaw. (2014). Asas Statistik Penyelidikan, (Edisi Ketiga). Kuala Lumpur:
Mc Graw Hill Education.
Clark, D And Minor, T. (2000). Business Incubator: A Formula for Minority Business
Success. Dimuat Turun daripada
http://www.tmaonline.net/business_center/articles/incubator.html.
Colombo, M.G., And Delmastro, M. (2002). How Effective are Technology Incubator,
Evidence From Italy. Research Policy, 31(7): 1103-1122.
301
Committee For Economic Development (CED). (1991). Gaedeke, R. M. and
Tootelian, D. H. (1991). Small Business Management. Massachusetts: Scott
Foresman and Company.
Cooper (1998). National Review Of Small Business Incubator’s. Department Of

Employment Workplace Relations And Small Business. Australia.
Cooper, A.C., & Artz, K.W. (1995). Determinants Of Satisfaction For Entrepreneurs.
Journal Of Business Venturing, 10, 439-457.
Cooper, H., Jorgianne, C.R., And Erika, A.P. (1998). Synthesizing Research: A Guide
for Literature Review (3rd Ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
Corman, J., And Lussier, R.N. (2001). Strategies Used by Small Business
Entrepreneurs. American Journal Of Business. 16 (1), 29-38.
Dadic, L. (2015). A Study of the Economic Aspects of Entrepreneurship in Croatian

Rural Tourism. Kertas Kerja Prosiding, The 2015 International Academic
Research Conference, 12-15 April. Paris France.
Dan, C., And Sherlock, C. (2008). Statlab Workshop. Introduction to Regression and
Data Analysis.
Dana, L.P. (2001). Introduction Networks, Internationalization and Policy. Small

Business Economics, 16, 57-62.
Datuk Ir. Ahmad Zaidee Laiden (2017). Nota Asas Keusahawanan – SADE 1013.
Universiti Utara Malaysia. 12 (2017), 157.
Datuk Wira SM Faisal (2014). Artikel Khas Utusan Malaysia, Proaktif, Networking:
Ciri-Ciri Penting untuk Berjaya.
Davis, C. (2003). Venture Capital In Canada: A Maturing Industry, With Distinctive

Features And New Challenges. In Cetindamar, D. (Ed.), The Growth of Venture
Capital: A Cross-Cultural Comparison (pp. 175-206). Greenwich : Quorum
Books.
Delmar, F. & Wiklund, J. (2008). The Effect of Small Business Manager’s Growth
and Motivation on Firm Growth. Entrepreneurship Theory Practice, 32(3),
437-453.
Dollinger, M. (1995). Entrepreneurship: Strategies and Resources. Illinois: Irwin.
Dun And Bradstreet (2004), Annual Report, 103 Jfk Pkwy Short Hills, NJ 07078
United States.
Dun And Bradstreet, Inc. (1969), The Failure Record. New York : Dun And Bradstreet
Inc.
302
Elizabeth, M.M. (2013). Do Entrepreneurship Skill Have an Influence on the
Performance of Woman Owned Enterprises in Africa? Case of Micro and
Small Enterprises in Dar Es Salaam, Tanzania. International Journal of
Business Humanities and Technology, 3(3), 53-62.
Etzkowitz, H. Carvalho De Mello, J. Almeida, M. (2005). Towards Meta-Inovation in

Brazil: The Evolution of the Incubator and the Emergence of a Triple Helix.
Research Policy, 34(4), 411-424.
Faitira, M., Edison, G., Kudakwashe, G. (2012). Barriers To The Adoption of ICT by
Smes in Zimbabwe: An Exploratory Study in Chinhoyi District,
Interdisciplinary Journal of Contemporary Research in Business, 4(6).
Farinda, Kamarulzaman, Abdullah & Ahmad, (2009). Building Business Networking:

A Proposed Framework for Malaysian SME’s, International Review of
Business Research Papers, 5(2) pp. 151-160.
Farishah, A. K., David, G., And Afreen, H. (2012). Third Generation Business
Incubation Practice in Malaysian ICT Incubators – A Bridge too Far?.
American Journal Of Management, 12(2/3).
Fariza Hashim. (2012). SME’s Impediments and Developments in Internationalization

Process: Malaysia Experience, World Journal of Entrepreneurship,
Management, 11(2), pp. 100-119.
Freland, E.J., & Morris, C.E. (1976). A Cross Section Analysis of Small Business
Failure. American Journal of Small Business, 7-18.
Geiger, R.L. (2004). Knowledge and Money: Research Universities and the Paradox
of the Marketplace. Palo Alto, CA : Stanford University Press.
George J. (1998). Contemporary Management (3rd Edition). London: Mc Graw Hill.
Gerald, B. (1997). Image Ads Catch the Imaginantion of Dayton Hudson’s Target
Unit. Wall Street Journal, October 3, 1997, pp. B5.
Gershick, T.J., Israel, B.I., & Checkoway, B. (1990). Means of Empowerment in

Individuals, Organizations, And Communities: Report On A Retrieval
Conference. University Of Michigan, Center For Research On Social
Organization, Program On Conflict Management Alternatives. Ann Arbor.
Dimuat Turun daripada
https://deepblue.lib.umich.edu/bitstream/handle/2027.42/66559/10.1177_109
019819402100203.pdf?sequence=2.
Gerson, R. F. (1993). Measuring Customer Satisfaction. Menlo Park, Carlifonia : Crisp

Publication, Inc.
Getz D Dan Carlsen J. (2000). Characteristics and Goals of Family and Owner
Operated Business in Rural Tourism and Hospitality Sectors. Journal Tourism
Management 2 (1), 47-560.
303
Gibbs, A.A., And Davies, L. (1990). In Pursuit of Frameworks for the Development
of Growth Models of the Small Business. International Small Business
Journal, 9(1), 15-31.
Gillham, B.(2000). Case Study Research Methods. New York: Continuum.
Global Entrepreneurial Report (2005). A Global Perspective on Entrepreneurship

Education and Training. London Business School and Bobson Collegge.
Global Education Initiative (2009). World Economic Forum. Educating the Next Wave
of Entrepreneurs: Unlocking Entrepreneurial Capabilities to Meet the Global
Challenges of The 21st Century. Report on Entrepreneurship Education World
Economic Forum. Switzerland.
Gnyawali, R., & Fogel, D. S. (1994). Environment for Entrepreneurship Development:

Key Dimension. Entrepreneurship Theory Practice, 18(4), 43-62.
Hair, J.F., Black, W.C., Babin, B. J., & Anderson, R. E. (2010). Multivariate Data
Analysis, 7th Ed. Upper Saddle River, New Jersey : Pearson.
Hanadi Mubarak Al Mubaraki & Siew Fan Wong. (2011). A Preliminary View of the
Relationship Between Incubator Performance and Their Length of
Establishment. Proceedings of USM-AUT International Conference 2012, Pp
221-227.
Hanink, D.M. (1997). Principles and Applications of Economic Geography. John

Wiley and Son, Inc.
Hansen, M.T., Chesbrough, H.W., Nohria, N., And Sull, D.N. (2000). Network
Incubators: “Hothouses of The New Economy”. Harvard Businessreview,
78(5), 74-84.
Harwit, E. (2002). High Technology Incubators: Fuel For China’s New

Entrepreneurship. The China Business Review, 29(4), 26-29.
Hasnah, Norhafizah & Sanep Ahmad. (2010). Faktor Mempengaruhi Kejayaan

Usahawan Peruncitan Melayu: Satu Kajian Kes. Prosiding Perkem V, 2 , 141-
151.
Hashim. K.M. (2002). Small and Medium-Sized Enterprises in Malaysia Role and
Issues. Sintok, Malaysia: University Utara Malaysia Press.
Hashim. K.M. (2007). SME’s in Malaysia a Brief Handbook. Selangor: August

Publishing Sdn. Bhd.
Harwit, E. (2002). High Technology Incubators: Fuel for China’s New

Entrepreneurship. The China Business Review, 29(4), 26-29.
304
Hess, D.W And Herbert B.E. (1989). Relevance of Small Business Courses to
Management Needs. Journal of Small Business Management 25(1), 26-3.
Holmlund, M., And Tornroos, J.K. (1997). What are Relationships in Business
Networks?. Management Decision, 35(4), pp. 304-309.
Hor, A. (2001). The Datum Xchange SME Definition. [Online] Network on 17 June
2002 on the World Wide Web: www.datunxchange.com/smearticle.html.
Howard, R. (2000), Personal Interview: Small Business Financing. Royal Bank of

Canada. Retrieved from
http://amaniresearch.Blogspot.Com/2011/03/kesahan-validity-dan-
kebolehpercayaan.html.
Hur, M.H. (2006). Empowerment in Terms of Theoretical Perspectives: Exploring a

Typology of the Process and Components across Disciplines. Journal of
Community Psycology, 34(5), 523-540.
Ibrahim, A.B. And Goodwin, J.R. (1986). Perceived Causes of Success in Small
Business. American Journal of Small Business, 11(2), pp. 41-50.
Indarti, N. Dan Langenberg, M. (2004). Factors Affecting Business Success among

SME’s: Empirical Evidences From Indonesia, Small and Medium Enterprise
Development Center (SMEDC). Gadjah Mada University, Yogyakarta.
Ireland, D. R., & Webb, J. W. (2007). Strategic Entrepreneurship: Creating

Competitive Advantage through Streams of Innovation, Business Horizons,
50(1), pp. 49-59.
Jarvis, R. (2000). Finance And the Small Firm In S. Carter & D. Jones-Evans (Eds),
Enterprise and Small Business: Principles, Practices and Policy. London:
Prentice Hall.
Jasman And Agnes (2012). Government’s Financial and Business Development

Support for Microenterprises in Malaysia. Journal of Asia Entrepreneurship
and Sustainability, 0(1), pp. 48-80.
Javed G. Hussain, Jonathan, M. Scott, Harry Matlay. (2011). The Impact of

Entrepreneurship Education on Succession in Ethnic Minority Family Firms,
Education and Traning, 52(8/9), pp. 643-659.
Jennings, R., Cox, C., & Cooper, C.L. (1994). Business Elite: The Psychology of
Entrepreneurs and Intrapreneurs. London and New York: Routledge.
John Dawes. (1999). Assessing the Impact af a Very Successful Price Promotion and
Brand, Category and Competitor Sales. Journal of Product and Brand
Management, 1395), pp. 303-314.
John W. Cresswell. (2008). The “Movement” of Mixed Methods Research and the
Role of Educators. South African Journal of Education, 28, pp. 321-333.
305
Joseph Schumpeter (1934). The Theory of Economic Development. Oxford: Oxford
University Press.
Jusoh, S. (2006). Incubators as Catalysts in Developing High Technology Business:

Malaysia Experience. ATDF Journal, 3(1): 25-29.
Kallenberg, A., Leicht, K. (1991). Gender and Organizational Performance:

Determinants of Small Business Survival and Success. Academy of
Management Journal, 34(1), pp. 136-161.
Kenneth, E. Clow And Donald E. Baack (2010). Integrated Advertising, Promotion

And Marketing Communications, 4th Edition. Prentice Hall, 2010.
Khairuddin (2002). Small and Medium-Sized Enterprises in Malaysia: Role And

Issues. Sintok, Malaysia: University Utara Malaysia Press.
Khairuddin (2007). SME’s in Malaysia a Brief Handbook. Selangor: Malaysia

Publishing.
Klofsten, M., & Scheele, J. (2003). Innovation and Small Enterprises in the Third
World. International Small Business Journal, 21(3), pp. 354-357.
Krejcie, R.V., & Morgan, D.W. (1970). Determining Sample Size for Research
Activities. Education and Psychological Measurement, 30, 607-610.
Kunene, T.R. (2008). A Critical Analysis of Entrepreneurial and Business Skills in

SME’s in the Textile and Clothing Industry in Johannesburg South Africa.
(Doctoral Thesis), University Of Pretoria. Retrieved From:
http://upetd.up.ac.za/thesis/available/etd-04272009-101339/.
Lalkaka, R. (2001). Best Practice in Business Incubation: Lessons (Yet to Be) Learned.
International Conference on Business Centers: Actors for Economic and Social
Development, (pp. 14-15). Brussels.
Lalkaka, R. (2002). Technology Business Incubators to Help Build an Innovation

Based Economy, Journal of Change Management, 3(2), 167-176.
Lalkaka, R. And Bishop, J. (1996). Business Incubators in Economic Development:

an Initial Assessment in Industrializing Countries. New York,
UNDP/UNIDO/OAS.
Larson, A. (1992). Network Dyads in Entrepreneurial Settings: A Study of the

Governance of Exchange Relationships, Administrative Science Quarterly,
37(1), pp. 76-104.
Leblebici, H. Dan Shah, N. (2004). The Birth, Transformation and Regeneration of

Business Incubators as New Organizational Forms: Understanding the
Interplay Between Organizational History and Organizational Theory,
Business History, 46(3), 353-380.
306
Lee, S.S And Osteryoung, J.S. (2000). A Comparison of Critical Success Factors for
Effective Operations of University Business Incubators in The United States
and Korea, Journal of Small Business Management, 42(4), 418-426.
Lewis, D.A. (2001). Does Technology Incubation Work? A Critical Review of the
Evidence, Athens, OH: National Business Incubation Association.
Lincoln, N.D., Travers, C., Ackers, P., & Wilkinson, A. (2002). The Meaning of
Empowerment: The Interdisciplinary Etymology of a New Management
Concept. International Journal of Management Reviews, 4(3), 271-290.
Liow Kim Hiang. (1996). Corporate Investment and Ownership in Real Estate in
Singapore: Some Empirical Evidence. Journal of Corporate Real Estate, 1(4),
pp. 329-342.
Lussier And Pfeifer S. (2001) A Cross National Prediction Model for Business
Success. Journal of Small Business Management, 39 (3), 228-239.
Lussier, R. N. (1995). A Nonfinancial Business Success Versus Failure Prediction

Model for Young Firms. Journal of Small Business Management, 33(1), 8-20.
Maher Al Mahroub. (2010). Success Factor of Small and Medium Sized Enterprises
(SME’s): The Case of Jordan. Journal of Social Sciences, 10, 1-10.
Manimala. (1999). Entrepreneurial Policies and Strategies: The Innovator’s Choice.

India: Sage.
Martinez, D., Mora, J. & Vila, L.E. (2007). Entrepreneurs, The Self-Employed and
Employees among Young European Higher Education Graduates. European
Journal of Education, 42(1), 99-107.
Mastura Jaafar, Munira Mohd Rashid, & Norzaini Dahalan. (2015). Enhancing the
Competitiveness of Rural Heritage Tourism Destination through SME’s
Development: The Case of Lenggong Valley. Geografia: Malaysia Journal of
Social and Space, 11(2), 43-54.
Masuo, D., Fong, G., Yanagida, J., & Cabal, C. (2001). Factors Associated with
Business and Family Success: A Comparison of Singer Manager and Dual
Manager Family Business Households. Journal of Family and Economic
Issues, 22(1), 55-73.
Mathew, S., (2010). Development of a Business to Business Critical Success Factors

(B2B Csfs) Framework for Chinese SME’s. Marketing Intelligence and
Planning, 29(5), pp. 517-533.
Max Weber. (1958). The Three Types of Legitimate Rule. Berkeley Publications In
Society and Institutions, 4(1), 1-11.
Maznah, W.O., & Mohd Noor, M.A. (2010). Brand Loyalty and Relational Marketing
in Islamic Banking System. Canadian Social Science, 6(1), 25-32.
307
Mc Carthy, B. (1964). The Impact of the Entrepreneur’s Personality on the Strategy-
Formation and Planning Process in SME’s. The Irish Journal of Management,
24(1), pp. 154-172.
Mc Gehee, K.K. & Jennings, G. R. (2007). Gender and Motivation for Agri-Tourism
Entrepreneurship. Tourism Management, 28(1), 280-289.
Meng, L.A., & Liang, T.W. (1996). Enterpreneurs, Entrepreneurship and

Enterprising Culture. Paris: Addison-Wesley.
Mihelis, G., Grigoroudis, E., Siskos, Y., Politis, Y., And Malandrakis, Y. (2001).
Customer Satisfaction Measurement in The Private Bank Sector, European
Journal of Operation Research, 130(2), pp. 347-360.
Ministry Of Economy, Trade And Industry, Japan (METI). (2014). The 138th Survey
of SME’s Business Conditions.
Mohd Asri Abdullah. (1999). The Accessibility of the Government-Sponsored Support

Programs for Small and Medium-Sized Enterprises in Penang. Cities, 16(2),
pp. 83-92.
Mohd Hassan (2007). Faktor-Faktor yang Mempengaruhi Kejayaan Usahawan Kredit

Mikro di Negeri Johor. Fakulti Pengurusan dan Pembangunan Sumber
Manusia. Universiti Teknologi Malaysia.
Mohd Majid Konting. (1994). Kaedah Penyelidikan Pendidikan. Kuala Lumpur:

Dewan Bahasa Dan Pustaka.
Mohd Saffar, A. (2009). Business Incubation and Support System in Asia Pacific:
Establishing International Cooperation among Asian Incubator’s.
Mohd Saffar, A. (2009). Malaysian Incubation Country Case Study.
Mohd Yunos, M.G. (2001). “Building An Innovation Based Economy: The Malaysian
Technology Business Incubator Experience: Journal of Change Management,
3(2), pp. 177-88.
Mohd Yusof Kasim, Dension Jayasooria. (1993). Informal Economy, Micro Finance
And Non-Governmental Organizations In Malaysia, Humanomics, 17(1), pp.
134-140.
Monk, Richard. (2000). “Why Small Business Fail”. CMA Management

(July/August), 74(6), pp. 12-13.
Morrison, A., Breen, J., & Ali, S. (2003). Small Business Growth: Intention, Ability
and Opportunity. Journal of Small Business Management, 41(4), 417-425.
Muhamad Asri Abd Ghani, & Zaimah Darawi. (2012). Transformasi dan Prestasi
Perniagaan Ushawan Melayu Perusahaan Kecil dan Sederhana (PKS) di Johor
Bahru. Prosiding Perkiwi, pp. 696-708.
308
Muhamad Rafiq, Safura Ahmad, Hazlin Falina, Nurzakira Afnee Zakaria, Mohammad
Aizham, Mohammad Kassim Dan Ahmad Fatin. (2016). Usahawan Mikro
Kredit: Faktor-Faktor Dalaman yang Mendorong Kejayaan Perniagaan.
Fakulti Pengurusan dan Muamalah, Kolej Universiti Islam Antarabangsa
Selangor.
Muhammad Reheel Shafique, Muhammad Rizwan, Malik Muhammad Jahangir,

Arslan Mansoor, Salman Akram, Abid Hussain. (2011). Determinants of
Entrepreneurial Success/Failure from SME’s Perspective-IOSR, Journal of
Business and Management (IOSR-JBM), pp. 83-92.
Mulhern, Alan (1995), “International Note on the SME Sector in Europe: A Broad
Perspective”. Journal of Small Business Management (July), 33(3), pp. 83-87.
Murphy, G.B., Trailer, J.W. and Hill, R.C. (1996). Measuring Performance in
Entrepreneurship Research. Journal of Business Research, 36, 15-
23. Retrieved from http://dx.doi.org/10.1016/0148-2963(95)00159-x
Murphy, G.B., Trailer, J.W., & Hill. R.C. (1996). Measuring Performance in
Entrepreneurship Research. Journal of Business Research.
Nadzi Mohamad (2000), Program Pembangunan Kerajaan (Online) Network on 17

June 2002. On The World Wide Web:
www.geocities.com/haji_nadzri/mohamad.html.
Najib Abdul Ghafar (1999). Penyelidikan Pendidikan. Skudai: Penerbitan Universiti

Teknologi Malaysia.
Naoyuki & Farhad. (2016). Major Challenges Facing Small And Medium Sized
Enterprise in Asia and Solutions for Mitigating Them. ADBI Working Paper
Series, No. 564.
Nash, R.G. (1983). Determining Environmental Fate of Pesticides with

Microagrosystems. Res. Rev, 85: 199-215.
National Business Incubation Association (1998): Business Incubation Industry.

Athens, OH: NBIA Publications.
NBIA (National Business Incubator Association) (2002). “State Of The Business

Incubation Industry”. Athens, OH: NBIA Publications.
NBIA (National Business Incubator Association) (2009). “State Of The Business

Incubation Industry”. Athens, OH: NBIA Publications.
Noorasiah Sulaiman, Mohd Nasir Mohd Saukani. (2007). Modal Sosial dalam
Mempertungkatkan Daya Saing Firma Perusahaan Kecil dan Sederhana (PKS),
IJMS 14(2), 93-111.
OECD. (2013). Education at a Glance 2013: OECD Indicators. OECD Publishing.

Retrieved from http://dx.doi.org/10.1787/eag-2013-en.
309
OECD. (2013). The Impact of the Global Crisis on SME and Entrepreneurship.
Financing and Policy Responses, Center for Entrepreneurship, SME’s and
Local Development. Paris: OECD Publishing.
Olawale, F. & Garwe, D. (2010). Obstacles to the Growth of New SME’s in South
Africa: A Principle Component Analysis Approach. Academic Journals 4(5),
729-738.
Oliveira, J. B., And Menck C.M., (2008). Model for Incubator Success: A Cases Study
in Brazil. Presentation at XXV IASP World Conference 2008. Johannesburg,
South Africa.
Oliver, C. (1990). “Determinants of Inter-Organizational Relationships: Intergration

and Figure Directions”. The Academy of Management Review,15(2), pp. 241-
265.
Orser, B., And James, T. (1992). Home Business: The New Reality. Home Based
Business Project Committee, Canada.
Papadaki, E., & Chami, B. (2003). Growth Determinants of Micro-Businesses in

Canada. Ottawa: Industry Canada Small Business Policy Branch. Canada:
Citeseer.
Parasuraman. (1991). Understanding Customer Expectations of Service. Sloan

Management Review, Spring 1991, pp. 39-48.
Pazim, Othman Dan Mohd Rosli (2011). The Impact of Tourism on Small Business
Performance: Empirical Evidence From Malaysia Islands. International
Journal of Business and Social Science, 2(1), 11-21.
Peacock, R. (1985). Finding the Causes of Small Business Failure. Management

Forum 17 (1985), pp. 77-89.
Pelan Induk PKS (2012 -2020). Majlis Pembangunan PKS Kebangsaan, Malaysia.
Penning, J.M. (1982). The Urban Quality of Life and Entrepreneurship. Academy of
Management Journal, 25(1), 63-79.
Raduan Rose, Kumar, N Dan Yen, L. (2006). Entrepreneurs Success Factors and
Escalation of Small Medium Sized Enterprises in Malaysia. Journal of Social
Sciences 2(3).
Rappaport, J. (1985). The Power of Empowerment Language. Social Policy, 16(2), 15-
21.
Reed, R., Lemak, D. J., & Montgomery, J.C. (1997). Beyond Process: TQM Content
and Firm Performance. Academy of Management Review, 21, pp. 173-202.
Reynolds, P.D., D.J. Storey And P. Westhead. (1994). Cross-National Comparisons of

the Variation in New Firm Rates, Regional Studies 28(4), 443-456.
310
Ritchie, B., & Brindlley, C. (2005). Cultural Determinants of Competitiveness within
SME’s, Journal of Small Business and Enterprise Development, 12(1), pp.
104-119.
RMK– 7. (1996). Rancangan Malaysia Ketujuh, 1996-2001, Unit Perancang Ekonomi.

Dimuat Turun daripada http://www.epu.gov.my/seventh-malaysia-plan-1996-
2000.
Robbert, W.V. (1997). A Survey Of Corporate Government. The Journal of Finance,

II(2).
Rogerson, C.M. (2001). In Search of the African Miracle: Debates on Successful Small
Enterprise Development in Africa. Habitat International, 25(1), 115-144.
Rosdi. (2002). Faktor-Faktor Kegagalan Usahawan Melayu. Majlis Amanah Rakyat,

Johor Bahru.
Rowe, B.R., Haynes, G. W., & Bentley, M. (1993). Economic Outcomes in Family
Owned Home Based Business. Family Business Review, 6, 383-396.
Russell, T.(2008). Evaluation Market Sized, Department of Agricutural and Resource

Economics. University of Arizona.
Saleh, A.S. And Ndubisi, N.O. (2006). “An Evolution of SME Development in
Malaysia”. International Review of Business Research Papers, 2(1), pp. 1-14.
Saffar, A. M. (2007). Innovation and Entrepreneurship Policy Framework: The

Malaysian Experience in Building Sustainable Incubation Industry
(Movement). Retrieved September 6, 2008, from
www.aabi.info/upload/20087281045128.pdf
Saravanan, R. (2007). Technology and Business Incubation in India: Challenges and

Opportunities in Ramani, V.V. and Bala Krisnan, A.V. (Eds). Business
Incubation: An Introduction. Icfai University Press: Hyderabab, pp. 103-126.
Sarder, Jahagir Hussain; Ghosh, Dipak And Rosa, Peter. (1997). The Importance of
Support Services to Small Enterprise in Bangladesh. Journal of Small Business
Management, 35(2), pp. 26-36.
Scaramuzzi, E. (2002). Incubators in Developing Countries: Status and Development

Perpectives. Info Development Program. The World Bank, Washington DC.
Scheyvens, R. (1999). Ecotourism And The Empowerment of Local Communities,

Tourism Management, 20(2), 245-249.
Sekaran U. (2000). Research Methods for Business a Skill Building Approach. (Third
Edition). New York: John Willey And Sons.
Sekaran, U. (2003). Research Method for Business: A Skill Building Approach 4th Ed.
New York: John Wiley & Son.
311
Semih, A. & Erol, T. (2004). Assessing The Effectiveness of Incubators: The Case of
Turkey. Viewed 25 June 2009.
Sentilhes, Gregoire And Nilforoushan, Keyvan. (2003). Capital Needs in French

Smes: Strategic Investment Opportunities in Companies in the 5 to 100 Million
Euro Revenue Range. Aurel Leven Next Stage Private Equity (March), pp. 1-
12.
Shane. (2008). The Illusions of Entrepreneurship: The Costly Myths that

Entrepreneurs, Investors and Policy Makers. United States: Yale University
Press.
Silas, T. (2004). “Key Reason Why Small Businesses Fail”. Accredited Associate of
the Institute for Independent Businesss. Commissioned By IIB-Business
Support Americas.
Simpson M, Tuck N, Bellamy S. (2004). Small Business Success Factors: The Role of
Education And Training, 46(8/9), 481-491. Emerald Group Publishing
Limited.
Smallbone, D. And Wyer, P. (1995). SME’s and Exporting – Development of an

Analytical Framework. Small Business and Enterprise Development
Conference, Manchester.
SME Corp. (2008). SME Annual Report 2008/2009. Kuala Lumpur, Malaysia:
National SME Development Council and Malaysia National Press.
312
Smit, P.J., Cronje, G.J., Brevis, T. & Vrba, M.J.(2007). Management Principle: A
Contemporary Edition for Africa. Cape Town.
Sri Wahyuningsih. (2007). Faktor-Faktor yang Mempengaruhi Kejayaan Usahawan

Industri Kecil dan Sederhana: Kajian Kes di Melaka. Kertas Ilmiah, Sarjana
Ekonomi. Universiti Kebangsaan Malaysia.
Sufian, Jusoh. (2006). Incubator as Catalysts in Development High Tech Businesses:

Malaysia’s Experience”. African Technology Development Forum Journal,
3(1). pp. 25-30.
Suhaila, Suhaily, Muhammmad Firdaus & Muhammad Sabri. (2015). Faktor-Faktor

Yang Menyumbang kepada Kejayaan dan Kegagalan Perusahaan Kecil dan
Sederhana (PKS) Bumiputera di Malaysia. Kolej Universiti Islam
Antarabangsa, Selangor, pp. 191-200.
Swift, C. & Levin, G. (1987). Empowerment: An Emerging Mental Health

Technology. Journal of Primary Prevention, 8(1-2), 71-94.
Syed Shah Alam, Mohd Fauzi Mohd Jani, Nor Asiah Omar. (2011). An Empirical
Study of Success Factors of Women Entrepreneurs in Southern Region in
Malaysia. International Journal of Economics and Finance, 3(2).
Teague, P. (2000). What Is Enterprise Partnership? Organization Article, 12(4), 567 -

589.
The World Bank, Table 8.1 Country Eligibility for borrowing from the World Bank
141 from The World Bank Annual Report (2016), available at
http://www.worldbank.org/annualreport/2016/pdf/tab8_1.pdf
Thibault, M. (2001). Influencing Sales Performance in Small and Medium Sized

Enterprise. Master Dissertation, The University Of Guelph, Ontario.
Thompson, Lighthouse And Co. (1996). Canadian Sources of Financing for SME’s.
In Lavoie, D., ICSB Bulletin, 29(4), pp.5.
United Nationals Industrial Development Organization UNIDO. (1999). “In Depth

Evaluation of Selected UNIDO Activities on Development and Transfer of
Technology”. Component 3, Technology Business Incubators and Technology
Parks, ODG/R.14.
Van Auken, Howard E. & L. Neely. (1996). Evidence of Bootstrap Financing among
Small Start Up Firms”, Journal Of Entrepreneurial and Small Business
Finance 5(3), pp. 235-249.
313
Walker, E. & Brown, A. (2004). What Success Factors are Important to Small Business
Owners. International Small Business Journal, 22(6) 577-594.
Watson & Everett. (1996). Small Business Failure Rate: Choice of Definition and the
Sized Effect. Journal of Entrepreneurial and Small Business Finance, 5(3), pp.
271-285.
Wichman, H. (1983). Accounting and Marketing Key Small Business Problem,

American Journal of Small Business, 7(4), pp. 19-26.
Wiersma, W. (1991). Research Methods in Education, 5th Ed. Boston: Allyn & Bacon.
Wilfred, A. (2005). Pricing of Conspicuous Goods: A Competitive Analysis of Social

Effects. Journal of Marketing Research, Feb 2005, 42(1), pp. 30-42.
Wilfred, J. Zerbe. (2005). Overview the Effect of Affect in Organizational Settings,

Research on Emotion in Organizations, (vol. 1, pp. xii-xix). Emerald Group
Publishing Limited.
Wolfe, Chuck, Adkins, Dinah And Sharman, High. (2000). Best Practices in Business
Incubation. The Maryland Technology Development Corporation, TEDCO.
World Bank. (1978). SME: World Bank Group Review of Small Business Activities.
Washington, D.C: World Bank.
Yoshino, N. F., Taghizadeh, H. (2016). The Effectiveness of Japan’s Negative Interest

Rate Policy. ADBI Working Paper 652. Tokyo: Asian Development Bank
Institute.
Yusuf. (1995). Critical Success Factor for Small Business: Perceptions of South
Pacific Entrepreneurs. Journal of Small Business Management, 33(2): 68-73.
314
LAMPIRAN
TAJUK KAJIAN:
FAKTOR-FAKTOR YANG MEMPENGARUHI KEJAYAAN USAHAWAN MIKRO

LEPASAN PROGRAM INKUBATOR GIATMARA
Panduan Umum:
1. Terdapat tiga bahagian (A,B,C dan D) dalam borang soal selidik ini. Sila
jawab semua bahagian dengan tepat.
2. Maklum balas anda terhadap borang soal selidik ini adalah sulit dan
persendirian.
3. Semua maklumat yang diperolehi daripada soal selidik ini akan digunakan
sebagai rujukan bagi kajian akademik sahaja.
Kerjasama daripada pihak tuan / puan amat dihargai serta disanjung tinggi.
Sekian, terima kasih. Sekiranya terdapat sebarang pertanyaan, sila hubungi:
ISMADI BIN ISHAK
PENGARAH
BAHAGIAN PEMBANGUNAN USAHAWAN GIATMARA
WISMA GIATMARA, 39 & 41 JALAN MEDAN TUANKU
50300 KUALA LUMPUR
TELEFON: 03-2691 5320
H/PHONE: 019-5175776
315
BAHAGIAN A : LATARBELAKANG RESPONDEN
Arahan : Sila tandakan √ dalam satu kotak sahaja.
1. Jantina
Lelaki Perempuan
2. Umur anda: ……………. Tahun
3. Status Perkahwinan:-
Bujang Berkahwin
Ibu/bapa tunggal Lain-lain Nyatakan: ………......
4. Kelulusan akademik:-
Sekolah Rendah Sekolah Menengah
Diploma/Ijazah Lain-lain Nyatakan: …………
5. Tahun memulakan perniagaan : ……………………………………………..
6. Negeri tempat berniaga : ………………………………………………
7. Pernahkan anda mengikuti latihan / kursus yang berkaitan dalam bidang
keusahawanan:-
Ya Tidak
8. Bidang kursus kemahiran yang diikuti di GIATMARA: ……………………
316
BAHAGIAN B : MAKLUMAT PERNIAGAAN
Arahan : Sila tandakan √ dalam satu kotak bagi setiap soalan di bawah
1. Jenis perniagaan anda:-
Milikan Tunggal
Syarikat Perkongsian
(Syarikat Entreprise)
Syarikat Berhad Lain-lain nyatakan

...........................
2. Bentuk premis perniagaan anda:-
Kedai tetap Perniagaan bergerak
Bengkel Di rumah
3. Status milikan premis perniagaan anda:-
Sewa dari pihak swasta Sewa dr agensi kerajaan
Milikan sendiri Lain-lain nyatakan

...........................
4. Lokasi/kawasan perniagaan anda:-
Kampung Pekan
Bandar Bandaraya
5. Jumlah tahun perniagaan anda:-
1 tahun dan ke bawah 1 hingga 2 tahun
2 hingga 3 tahun 3 hingga 4 tahun
317
6. Umur anda semasa memulakan perniagaan:-
20 tahun ke bawah 21 hingga 30 tahun
31 hingga 40 tahun 41 hingga 50 tahun
51 tahun ke atas
7. Adakah anda mempunyai pekerja :-
Ya Jika YA sila nyatakan bilangannya:
Tidak Tetap : …………… Orang
Sambilan : …………….Orang
8. Modal anda ketika memulakan perniagaan (RM):-
1,000 dan ke bawah 1,001 hingga 5,000
5,001 hingga 10,000 10,001 hingga 50,000
50,001 dan ke atas
9. Sumber modal perniagaan anda:-
Simpanan sendiri Pinjaman dari keluarga

Pinjaman dari institusi
Pinjaman dari kawan
kewangan
Harta warisan/Pusaka Pinjaman dari Agensi Kerajaan
(Cth: MARA, TEKUN, AIM, & dll)
10. Berapakah jumlah JUALAN TAHUNAN perniagaan anda:-
kurang dari RM 50,000.00
RM 50,001.00 hingga RM 100,000.00
RM 100,001.00 hingga RM 150,000.00
RM 150,001.00 hingga RM 200,000.00
Melebihi RM 200,001.00
318
11. Sektor dan aktiviti perniagaan anda:
Sila tandakan √ bagi sektor dan aktiviti perniagaan yang anda ceburi. Tuan/Puan
hanya perlu tandakan satu perniagaan teras yang dijalankan di ruangan aktiviti
perniagaan.
SEKTOR AKTIVITI PERNIAGAAN
Runcit Kering/Basah/Buah-Buahan/Ubatan
Aksesori Pakaian
Peruncit/Pedagangan Kraftangan/Penjual Perabot
Peralatan Elektronik/Komputer/Jam
Hardware/Perkakasan/Peralatan
Dapur/Plastik/Aksesori
Kenderaan/Alat Ganti
Lain-lain:……………………………………
Makanan/Minuman/ Buah-Buahan
Pakaian
Pemborong Peralatan Dapur/Plastik
Alat Tulis/Suratkhabar/Buku
Pemborong Pertanian
Lain-lain:……………………………………
Kimpalan/PapanTanda/ Pengiklanan/Tukang
Kayu/Perabot/ Batu-Bata
Pembuatan Makanan/Sos/Kicap/Jus/Minuman
Pembuat Pakaian/Batik/Songket
Lain-lain:……………………………………
Restoran/Kedai makan dan Minuman/Kedai

Kek dan Roti
Perkhidmatan Tukang Jahit/Kedai Gunting/Salon
Kafe Internet
Studio Gambar/Percetakan
Pembaikan Peralatan
Elektrik/Elektronik/Komputer
Mekanik Kereta/Motor/Kenderaan Berat
PemasanganElektrik/Penghawa
Dingin/CCTV
Tadika/Kelas Tuisyen/Sekolah Memandu
Lain-lain:……………………………………
319
BAHAGIAN C : FAKTOR KEJAYAAN USAHAWAN
Bahagian ini bertujuan untuk mengetahui faktor kejayaan utama responden bagi
perniagaan yang diceburi. Di bawah ini disenaraikan beberapa soalan berkaitan
dengan faktor kejayaan usahawan dalam perniagaan. Anda diminta untuk
menilai faktor tersebut yang bersesuaian dengan perniagaan yang anda jalankan.
ARAHAN : SILA BULATKAN JAWAPAN ANDA BERDASARKAN SALAH SATU

NOMBOR PADA AKHIR PENYATAAN
1 2 3 4 5
SKALA Sangat Tidak

Tidak Setuju Kurang Setuju Setuju Sangat Setuju
Setuju
BIL FAKTOR
SKALA
FAKTOR PEMASARAN
Hampir sebahagian besar daripada pelanggan sedia ada

1 saya setiap bulan merupakan pelanggan tetap dan pernah 1 2 3 4 5
berurusan dengan syarikat saya sebelum ini.
Kebanyakan maklumbalas berkaitan produk /

2 perkhidmatan yang saya tawarkan / berikan datangnya 1 2 3 4 5
dari pelanggan setia saya.
Lokasi premis perniagaan yang saya jalankan sekarang

3 1 2 3 4 5
adalah amat strategik dan senang dicari oleh pelanggan.
Saya percaya lokasi perniagaan yang strategik merupakan

4 antara faktor penting yang menyumbang kepada 1 2 3 4 5
kejayaan sesebuah perniagaan.
Saya ada membuat beberapa kaedah promosi jualan

secara berkala pada setiap bulan seperti pemberian
5 1 2 3 4 5
diskaun kepada pelanggan bagi membantu meningkatkan
jualan syarikat.
Saya juga menggunakan pelbagai kaedah promosi dalam

6 menarik pelanggan seperti mengantung banner, banting 1 2 3 4 5
dan mengedarkan risalah.
Pada pendapat saya semua faktor pemasaran yang

7 berkaitan dengan soalan di atas adalah penting dan 1 2 3 4 5
menyumbang kepada kejayaan sesebuah perniagaan.
320
1 2 3 4 5
SKALA Sangat Tidak Kurang Sangat

Tidak Setuju Setuju
Setuju Setuju Setuju
BIL FAKTOR
SKALA
AKSES KEPADA PEMBIAYAAN
Penggunaan pembiayaan sendiri dalam memulakan

perniagaan adalah lebih baik daripada membuat
1 1 2 3 4 5
pinjaman dari institusi kewangan / agensi kerajaan yang
memberi pinjaman.
Saya sukar mendapatkan maklumat pembiayaan daripada

2 pihak Institusi kewangan / agensi kerajaan yang 1 2 3 4 5
Saya mempunyai pelbagai pilihan pakej pembiayaan yang

3 ditawarkan oleh pihak Institusi kewangan / agensi 1 2 3 4 5
kerajaan yang memberikan pembiayaan.
Syarat pembiayaan yang dikenakan oleh pihak Institusi

4 kewangan / agensi kerajaan yang memberikan 1 2 3 4 5
pembiayaan ini tidak terlalu membebankan saya.
Kadar faedah dan tempoh bayaran balik pembiayaan yang

5 diberikan adalah sangat rasional bagi usahawan seperti 1 2 3 4 5
saya bagi melalui tempoh untuk bernafas.
Pegawai dari pihak Institusi kewangan / agensi kerajaan

yang memberikan pembiayaan banyak membantu
6 1 2 3 4 5
memberi khidmat nasihat dan bimbingan berkaitan
Saya merasakan bahawa kemudahan pembiayaan yang

disediakan oleh pihak institusi kewangan / agensi
7 1 2 3 4 5
kerajaan yang memberi pinjaman ini amat penting dalam
Saya berpendapat bahawa sekiranya seseorang usahawan

itu mempunyai akses yang mudah kepada pembiayaan
8 1 2 3 4 5
akan mempercepatkan pertumbuhan dan pengembangan
perniagaan.
Akses kepada pembiayaan merupakan faktor yang paling

penting dalam memastikan kesinambungan kepada
9 1 2 3 4 5
kejayaan seseorang usahawan yang berskala kecil
(Usahawan mikro).
321
1 2 3 4 5

Tidak Setuju Setuju
BIL FAKTOR
SKALA
TAHAP PENDIDIKAN DAN LATIHAN
Saya percaya tahap pendidikan yang tinggi akan lebih

1 memudahkan seseorang usahawan itu merancang dan 1 2 3 4 5
mengembangkan perniagaan.
Saya juga percaya ada hubungan yang selari antara tahap

2 pendidikan usahawan itu dengan faktor kejayaan 1 2 3 4 5
Latihan asas kemahiran di GIATMARA merupakan faktor

3 pendorong untuk saya menjadi usahawan dalam bidang 1 2 3 4 5
kemahiran yang saya pelajari.
Latihan dan kursus keusahawanan yang saya ikuti sewaktu

4 berada di GIATMARA merupakan pendedahan yang baik 1 2 3 4 5
ke arah menjadi usahawan.
Setelah saya menjadi usahawan melalui Program

Inkubator ini, pihak GIATMARA/MARA ada membuka
5 peluang kepada saya mendalami latihan kemahiran 1 2 3 4 5
lanjutan jangka pendek dalam bidang perniagaan yang
saya ceburi.
Saya juga diberi peluang mendalami ilmu keusahawanan

6 melalui kursus-kursus peningkatan usahawan yang 1 2 3 4 5
dijalankan oleh pihak GIATMARA/MARA.
Pada pendapat saya faktor tahap pendidikan dan latihan

ini merupakan antara penyumbang kepada kejayaan
7 kepada sesebuah perniagaan. 1 2 3 4 5
322
1 2 3 4 5

Tidak Setuju Setuju
BIL FAKTOR
SKALA
JARINGAN PERNIAGAAN (BUSINESS NETWORKING)
Saya mempunyai jaringan hubungan perniagaan yang baik
1 1 2 3 4 5
dengan rakan usahawan yang lain.
Saya mempunyai jaringan perniagaan yang baik dengan
2 pihak pelanggan sama ada pelanggan yang baru ataupun 1 2 3 4 5
pelanggan yang setia dengan saya.
3 semua pembekal yang pernah berurusan dengan syarikat 1 2 3 4 5
saya.
4 1 2 3 4 5
pesaing.
Saya tidak menganggap pesaing sebagai musuh utama
5 1 2 3 4 5
dalam perniagaan.
Maklumat perniagaan yang saya perolehi kebanyakannya
6 1 2 3 4 5
datang dari pihak rakan usahawan.
7 1 2 3 4 5
datang dari pihak pelanggan.
8 1 2 3 4 5
datang dari pihak pembekal.
9 1 2 3 4 5
datang dari pihak pesaing.
Saya amat menitikberatkan hubungan dengan semua
pihak terutama sekali pihak di luar organisasi perniagaan
10 seperti pelanggan, pembekal, bank, akauntan, kerajaan, 1 2 3 4 5
persatuan perniagaan, badan-badan profesional dan
seumpamanya.
Saya percaya jaringan hubungan perniagaan yang baik
dengan semua pihak membantu saya dalam membuat
11 1 2 3 4 5
keputusan pelaburan dan perancangan perniagaan
dengan lebih tepat.
Pada pendapat saya faktor jaringan perniagaan ini
12 merupakan antara penyumbang utama kepada kejayaan 1 2 3 4 5
323
1 2 3 4 5

Tidak Setuju Setuju
BIL FAKTOR
SKALA
SOKONGAN KERAJAAN
Maklumat berkaitan bantuan dan pakej kewangan oleh

1 pihak agensi pembiayaan kerajaan amat mudah 1 2 3 4 5
diperolehi.
Semua agensi pemberi pembiayaan kerajaan yang saya

temui sangat membantu dalam semua aspek seperti
2 1 2 3 4 5
khidmat nasihat, penyediaan dokumen pembiayaan,
perancangan pembayaran balik dan sebagainya.
Bantuan kewangan oleh pihak kerajaan melalui

kebanyakan agensi pembiayaannya banyak membantu
3 1 2 3 4 5
usahawan Bumiputera dalam memperkembangkan
perniagaan mereka.
Pada pendapat saya pakej bantuan kewangan yang

4 disediakan oleh pihak kerajaan ini sudah memadai untuk 1 2 3 4 5
Infrastruktur seperti premis perniagaan dan bengkel yang

disediakan oleh pihak kerajaan kepada usahawan
5 1 2 3 4 5
Bumiputera adalah amat baik dalam menyokong
Pada pendapat saya sokongan infrastruktur seperti

6 premis perniagaan dan bengkel kepada usahawan sangat 1 2 3 4 5
membantu usahawan Bumiputera seperti saya.
Sokongan pihak kerajaan dalam aspek bantuan latihan

7 kemahiran dari pelbagai agensi kepada usahawan 1 2 3 4 5
bumiputera seperti saya adalah mencukupi.
Latihan kemahiran yang diberikan ini boleh dipraktikkan

dan juga amat berguna kepada saya dalam
8 1 2 3 4 5
memperkembangkan bidang perniagaan saya pada masa
akan datang.
Saya berpendapat faktor sokongan kerajaaan ini

9 merupakan perkara utama dalam mendorong kejayaan 1 2 3 4 5
sesebuah perniagaan mikro.
324
BAHAGIAN D: PANDANGAN DAN CADANGAN
Sila berikan pandangan dan cadangan anda berkaitan faktor-faktor kajayaan yang
disenaraikan di atas, sekian terima kasih.
…………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………….………………………
…………………………………………………………………………………………
………………………………………….………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
………………….………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………….……
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………….……………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………….……………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………….……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………….…………
…………………………………………………………………………………………
……………………………………………………….…………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
325
TERIMA KASIH DI ATAS KESUDIAN ANDA MENJAWAB BORANG SOAL
SELIDIK INI. JASA BAIK ANDA INI AMAT SAYA HARGAI.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
TUAN/PUAN YANG DIHORMATI, SILA KEMBALIKAN BORANG SOAL

SELIDIK INI KE ALAMAT SEPERTI TERTERA DI BAWAH :
PENGARAH
BAHAGIAN PEMBANGUNAN USAHAWAN GIATMARA
WISMA GIATMARA, 39 & 41 JALAN MEDAN TUANKU
50300 KUALA LUMPUR
326

Ismadi Ishak - Faktor-Faktor Yang Mempengaruhi Prestasi Usahawan Mikro Lepasan Program Inkubator Giatmara

Diunggah oleh

Informasi Dokumen

Judul Asli

Hak Cipta

Format Tersedia

Bagikan dokumen Ini

Bagikan atau Tanam Dokumen

Opsi Berbagi

Apakah menurut Anda dokumen ini bermanfaat?

Apakah konten ini tidak pantas?

Hak Cipta:

Format Tersedia

Ismadi Ishak - Faktor-Faktor Yang Mempengaruhi Prestasi Usahawan Mikro Lepasan Program Inkubator Giatmara

Diunggah oleh

Hak Cipta:

Format Tersedia

FAKTOR-FAKTOR YANG MEMPENGARUHI

PRESTASI USAHAWAN MIKRO LEPASAN

ISMADI BIN ISHAK

UNIVERSITI SAINS MALAYSIA

ISMADI BIN ISHAK

Tesis yang diserahkan untuk

Terlebih dahulu saya ingin memanjatkan rasa kesyukuran ke hadrat Ilahi

tunjuk ajar yang diberikan sepanjang tempoh perlaksanaan tesis ini.

Ribuan terima kasih saya ucapkan kepada pihak pengurusan GIATMARA,

usahawan lepasan GIATMARA yang terlibat membantu proses pengumpulan data

tidak langsung dalam membantu menjayakan tesis saya ini.

ISMADI BIN ISHAK

ISI KANDUNGAN ..................................................................................................... ii

SENARAI JADUAL .................................................................................................. x

SENARAI RAJAH .................................................................................................. xiv

SENARAI SINGKATAN ........................................................................................ xv

ABSTRAK .............................................................................................................. xvii

ABSTRACT ............................................................................................................. xix

1.1 Pendahuluan ................................................................................................... 1

1.2 Cabaran Utama Perusahaan Kecil dan Sederhana (PKS) .............................. 4

1.3 Definisi Perusahaan Kecil dan Sederhana ..................................................... 5

1.4 Program Inkubator MARA/ GIATMARA..................................................... 9

1.5 Penyataan Masalah....................................................................................... 11

1.6 Persoalan Kajian .......................................................................................... 15

1.7 Objektif Kajian............................................................................................. 15

1.8 Matlamat Kajian........................................................................................... 16

1.9 Skop dan Batasan Kajian ............................................................................. 17

1.10 Kepentingan Kajian ..................................................................................... 18

1.11 Definisi dan Istilah ....................................................................................... 19

1.12 Organisasi Tesis ........................................................................................... 24

1.13 Kesimpulan .................................................................................................. 26

2.2 Perusahaan Kecil dan Sederhana (PKS) di Malaysia .................................. 29

2.3 Program Inkubator ....................................................................................... 42

2.3.1 Sejarah Penubuhan Inkubator ............................................................. 45

2.3.2 Program Inkubator di Negara-Negara Terpilih .................................. 48

2.3.3 Program Inkubator di Malaysia .......................................................... 59

2.4 Kesimpulan .................................................................................................. 64

BAB 3 KAJIAN LITERATUR

3.1 Pengenalan ................................................................................................... 65

3.2 Teori dan Konsep Pemberdayaan Keusahawanan ....................................... 66

3.3 Pengukuran Kejayaan dan Kegagalan PKS ................................................. 71

3.3.1 Pengukuran Kejayaan PKS................................................................. 71

3.3.1(a) Aspek pengukuran kejayaan ................................................ 72

3.3.2 Pengukuran Kegagalan PKS............................................................... 75

3.3.2(a) Aspek Pengukuran Kegagalan ............................................. 76

3.4 Faktor Kejayaan dan Kegagalan Usahawan PKS ........................................ 77

3.4.1 Faktor-Faktor Kejayaan PKS ............................................................. 77

3.4.2 Faktor-faktor Kegagalan Usahawan PKS ........................................... 78

3.4.3 Faktor-Faktor Utama Kejayaan Usahawan Mikro ............................. 80

3.4.3(a) Akses Kepada Pembiayaan .................................................. 80

3.4.3(b) Sokongan Kerajaan .............................................................. 83

3.4.3(c) Faktor Pemasaran ................................................................. 89

3.4.3(e) Jaringan Perniagaan ........................................................... 100

3.4.4 Kajian-Kajian Lepas ......................................................................... 104

3.5 Lompang Kajian (Research Gap) .............................................................. 108

3.6 Kesimpulan ................................................................................................ 111

BAB 4 METODOLOGI KAJIAN

4.1 Pengenalan ................................................................................................. 113

4.2 Rekabentuk Kajian ..................................................................................... 114

4.2.1 Rangka Kerja Penyelidikan .............................................................. 114

4.2.2 Rangka Kerja Konseptual ................................................................. 119

4.3 Kerangka Teori .......................................................................................... 122

4.4.1 Faktor Pemasaran ............................................................................. 124