Anda di halaman 1dari 8

Naskah Ludruk Dengan Lakon 19.

Panji Laras:
owalah guyon?
“LARAS-LIRIS” 20. Abdi 1:
Oleh: A. Shodiq nggeh Raden, kulo namung guyon
Para Tokoh: 21. Panji Liris:
1. Panji Laras guyonanmu kok jan dher tenan ngene.
2. Panji Liris 22. Panji Laras:
3. Dewi Andanwangi La kanjeng Romo Adipati kan yo seneng guyonan, sesok yen
4. Dewi Andansari aku kepanggeh Romo Adipati bakal tak ceritakke
5. Adipati Puspokusumo guyonanmu iki, mesti Romo kanjeng Adipati bakal maringi
6. Adipati Wirosobo awakmu hadiah
7. Abdi 1 23. Abdi 2:
8. Abdi 2 arupi nopo niku Raden?
9. Emban 1 24. Panji Liris:
10. Emban 2 mori sak setel
11. Prajurit 1 25. Panji Laras:
12. Prajurit 2 maesan sak pasang sing ono tulisan jenengmu
13. Prajurit Kadiri (secukupnya 26. Panji Liris:
14. Prajurit Lamongan (secukupnya) ditambah lowangan sing jerune sak dedek sak pengawe
15. Patih Sabilan 27. Abdi 1:
halah, halah, halah, mantun ngoten kulo dipendem, ampun
Babak 1 raden, ampun. Kulo nyuwun ngapunten!
Musik Kidungan Jula – Juli 28. Panji Laras:
Setting di Halaman Kadipaten Lamongan o.... dadi Abdi ndalem kok ora ono unggah-ungguhe.
1. Abdi 1: 29. Abdi 1:
(Masuk, ngidung dengan syair menyesuaikan agenda nggeh Raden, kulo nyuwun pangapunten. La niki wau
kegiatan) wonten nopo kok panjenengan ujuk-ujuk mbejudul ten
2. Abdi 2: mriki?
(masuk, dagelan (looosss) bareng Abdi 1) 30. Panji Liris:
3. Abdi 1: Nek ora ujuk-ujuk mbejudul ora bakal ngonangi awakmu.
Jan-jane nek ndelok potonganku iki aku yo pantes dadi 31. Abdi 1:
Adipati lajeng bade wonten perlu nopo kaleh kito niki?
4. Abdi 2: 32. Panji Laras:
Lawong potonganmu koyo padasan remek kok ngaku awakmu wong loro arep tak jak gelek musuh adu pitik jago.
pantes dadi Adipati, kanjeng Adipati iku ora mung 33. Abdi 1:
berwibawa, tapi yo saben pangandikane iku iso koyo pados musuh ten pundi?
muantep. 34. Panji Laras:
5. Abdi 1: ronoh, nang wilayah kidulan kono.
aku yo iso. 35. Abdi 2:
6. Abdi 2: pangapunten Raden, miturut ajaran ingkang kulo ugi
ora mung saben nguwehi perintah, senajan mung nimbali panjenengan yakini kan adu pitik niku mboten sae, bahkan
putrane wae lo iso mantep lantang ngunu. nggeh dilarang, keranten nganioyo kewan. Kok
7. Abdi 1: panjenengan niki tasek remen adu pitik?
aku yo iso 36. Panji Liris:
8. Abdi 2: mangkane iki awakmu karo arep tak jak gelek musuh ngidul
jajal seh, umpamane awakmu saiki dadi Adipati, terus saiki rono. Mergo ning wilayah Kadipaten iki adu pitik wes gak
nimbali putrane sing jenenge Panji Laras lan Panji Liris perlu maneh,
9. Abdi 1: 37. Abdi 1:
(denguan suara lantang dan berwibawa) Putroku Panji Maksude pripun niku Raden?
Laras lan Panji Liris. Rinio karo, romomu Adipati nimbali! 38. Panji Laras:
10. Panji Laras & Panji Liris: adu pitikku ora mung sekedar adu pitik biasa. Adu pitikku
(Tiba-tiba benar-benar datang) nggeh Romo Adipati. iki ono totoane.
11. Panji Laras: 39. Abdi 2:
wonten menopo Romo Adipati nimbali putro kekaleh loh?, lak malah mboten tepak pindo?
12. Abdi 2: 40. Panji Liris:
Kapokmu kapan, emploken iku! totoane ora bondo ora donyo
13. Abdi 1: 41. Abdi 2:
Ora ono opo-opo. Aku mung guyon lajeng nopo?
14. Panji Liris: 42. Panji Liris:
Menopo toh panjenengan sampun bosen dahar sekul keyakinan.
petak? Lan sampun kepingin dahar dungo? Musik Mengalun Dramatik dan wibawa
15. Abdi 1: 43. Panji Laras:
Mboten kulo mung guyon pancen adu pitik iku olo, tapi iso digawe dalan ngejak
16. Panji Laras: marang keyakinan kang bener. Mergo kersane gusti, aku
Menopotoh panjengan nimbali kulo, keranten panjenengan diparingi pitik jago sing menangan, mangkane aku wani
kepingin dijiwit paru-parune nganti bolong? nantang wong-wong sing durung ngerti ajaran yen adu pitik
17. Panji Liris: iku dilarang. Totoane sopo sing kalah kudu manut ajarane
menawi nyuwun dicuntat ususe nganti bocor? sing menang.
18. Abdi 1: 44. Panji Liris:
Mboten Raden, mboten. Kulo namung guyon. wong-wong kidulan akeh sing sek durung ngerti ajaran iki,
keyakinane bedo karo awakdewe. Wong wedok-wedoke
akeh sing mergawe, wong lanang-lanang mung adi pitik
1
senengane, menang adu pitik sek dadi kebanggaan, wong 70. Panji Liris:
sing pitike menangan dianggep ora wong sembaranga. Yen njeh, panjenengan sampun semerap?
awakdewe iso ngalahno wong-wong iku, mongko bakal 71. Adipati Wirosobo:
luwih akeh wong sing melu keyakinane awakdewe iki. sopo wonge gak weruh Raden Panji Laras lan Panji Liris?
45. Panji Laras: putro kembare Adipati Puspokusumu songko Lamongan
paribasan kenek iwak’e ora butek banyune. Kenek dijak kang bagus, pinter ilmu politik, agomo, lan kanuragane?
atine tanpo ono perang rame-rame. Mugi Gusti pengeran 72. Panji Laras:
paring pangapuro lan ngridhani dalan iki. matur nuwun pujianipun, sedanten niki namung peparinge
46. Abdi 1&2: Gusti kang moho kuoso.
amin 73. Adipati Wirosobo:
47. Abdi 1: tur yo ora sombong. Songko kene iki awakmu kabeh kate
la pripun? Berangkat sakniki ta? nandi? Dinane wes sore, wes kate wayah dalu.
48. Panji Laras & Panji Liris: 74. Panji Laras, Panji Liris, Abdi 1, Abdi 2:
Budhal! (kebingungan, tanpa tujuan)
49. Abdi 1&2: 75. Adipati Wirosobo:
Budhal. yen pancen durung nduwe tujuan, monggo tak aturi ngasoh
50. Panji Laras, Panji Liris, Abdi 1, Abdi 2: nang Kadipaten Kadiri
(keluar) 76. Panji Laras:
Musik Transisi__ mboten Gusti Adipati, matur nuwun. Mangke malah dados
repote panjenengan.
Babak 2 77. Adipati Wirosobo:
__Musik Transisi sirep dan perlahan habis. Ora ono barang repot, malah dadi kebanggaan kanggo aku
Setting sore hari di Lapangan kadipaten Wirosobo lan kadipatenku, menowo putro kembare Adipati
51. Panji Laras, Panji Liris, Abdi 1, Abdi 2: Puspokusumu songko Lamongan gelem ngasuh nang
(Masuk terlihat lelah) kadipatenku.
52. Panji Laras: 78. Panji Laras, Panji Liris, Abdi 1, Abdi 2:
sekabehane puji kagungane Gusti kang mengerani alam (kebingungan, namapk berunding dan kemudian saling
kabeh. Sedino iki maeng akeh jago sing dikalahno setuju)
53. Panji Liris: 79. Panji Laras:
akeh ati kang pindah keyakinan mergo kuasane Gusti menawi meniko sampun dados kerso panjenengan, kito
54. Abdi 2: mboten saget nolak. Sumonggo!
nggeh Raden, jago panjenengan ketingale mboten saget 80. Adipati Wirosobo, Panji Laras, Panji Liris, Abdi 1, Abdi 2:
diserang, tapi barang sekali nyerang musuhe langsung (keluar)
keok. Musik Transisi__
55. Abdi 1:
nggeh, kulo tingali jago panjenengan wau mboten wonten Babak 3
catune babar blas. __Musik Transisi Habis
56. Panji Laras: Setting di penginapan Kadipaten Kadiri pagi hari
kabeh pancen wes dalane Gusti 81. Panji Laras, Panji Liris, Abdi 1, Abdi 2:
Musik Tokoh Masuk (on stage)
57. Adipati Wirosobo & dua pengawal: 82. Abdi 1:
(masuk) suasana ten mriki garai krasan nggeh?
58. Panji Laras, Panji Liris, Abdi 1, Abdi 2: 83. Abdi 2:
(sedikit ketakutan) olehmu krasan lak mergo nyawang emban-emban
59. Adipati Wirosobo: kadipaten sing ayu-ayu iku seh?
dadi iki rombongan sing ngalahno jago-jagone wong Kadiri? 84. Abdi 1:
60. Panji Laras: manusiawi
Pangapunten, panjenengan niki sinten? 85. Panji Laras:
61. Adipati Wirosobo: pancen panggonane adem, olehku turu dalu maeng yo
aku Ki Ageng Wirosobo, yo Adipati Kadiri. lelep.
62. Panji Laras, Panji Liris, Abdi 1, Abdi 2: 86. Panji Liris:
(tambah sedikit ketakutan) o iyo, pitik jagone opo wes diwei mangan?
63. Adipati Wirosobo: 87. Abdi 2:
ora perlu wedi. Aku ora bakal nyekel opo maneh ngukum dereng Raden
awakmu kabeh. 88. Panji Laras:
64. Panji Laras: nok daerah kene iki mesti akeh wong dodolan jagung paling
nggeh, matur nuwun. Lan nyuwun pangapunten atas apik kanggo pakane pitik. Cobo awakmu wong loro gelek
kelancangan kulo lan rombongan. nang pasar.
65. Adipati Wirosobo: 89. Abdi 1:
iyo, ora opo-opo. Senajan aku wes ngerti awakmu kabeh iki o, siap Raden. Tepak iki karo gelek cewek.
sopo. Tapi supoyo sopan lan aku tambah yakin, cobo 90. Abdi 2:
kenalno, awakmu iki sopo? cewek wae utekmu iku
66. Panji Laras: 91. Abdi 1:
Kulo Panji Laras manusiawi
67. Panji Liris: 92. Panji Liris:
Kulo Panji Liris wes nang budal! Ojo umek wae!
68. Adipati Wirosobo: 93. Abdi 1 & 2:
Panji Laras lan Panji Liris putro kembare Adipati nggeh Gusti. (keluar)
Puspokusumu songko Lamongan? 94. Panji Liris:
69. Panji Laras, Panji Liris, Abdi 1, Abdi 2: Kang Mas, wingi pas adu pitik loh, pupuku kecakar nganti
(sedikit heran) jarot. Deloken ta!

2
Musik seru, sedikit lucu main 129. Andanwangi:
95. Panji Laras & Panji Liris: aku Andanwangi
(Membelakangi penonton (Menghadap sudut)) 130. Andansari:
96. Panji Laras: Aku Andansari
loh, podo Dimas, pupuku yo kepancal sampek getien wingi. 131. Andanwangi & Andansari:
97. Andanwangi & Andansari: Putri kembare Adipati Wirosobo.
(Masuk diam-diam, seperti kaget melihat ada dua pemuda 132. Andanwangi:
di kadipatennya) Terus sampean wong loro iki sopo?
98. Panji Liris: 133. Panji Laras:
Coba ndelok nggone sampean! aku Panji Laras
99. Panji Laras: 134. Panji Liris:
loh iki lo! aku Panji Liris
100. Panji Liris: 135. Panji Laras & Panji Liris:
cilik nylirit ngunu tok ae Kangmas Putro kembare Adipati Puspokusumo Lamongan
101. Panji Laras: 136. Andansari:
tapi lak dowo. La nggone sampean mung endek bunggel berarti aku wong loro tuan rumahe
102. Panji Liris: 137. Panji Liris:
tapi lak gedi berarti aku wong loro tamune
103. Andanwangi & Andansari: 138. Andanwangi:
(merasa aneh) terus sing kudu sopan nang tuan rumahe sopo?
104. Panji Laras: 139. Panji Laras:
nggonku yo ngepang rene iki terus sing kudune ngregani tamu sopo?
105. Panji Liris: Musik romantis yang seru mengalun
nggonku pucuke tambah gede, timbang bongkahe 140. Panji Laras & Panji Liris, Andanwangi & Andansari:
106. Panji Laras: (saling pandang, salah tingkah dan malu-malu)
nggonku seh pucuke mung lincip tok yo wes, sepurane (bersamaan)
107. Andanwangi & Andansari: (saling pandang dan merasa aneh)
(merasa jijik tapi....) yo wes podo-podo (bersamaan lagi)
108. Panji Liris: (saling pandang dan merasa aneh lagi)
la nggone sampean iku dijemok ngunu yo jek kroso ta? kok bareng seh ngomonge? (lagi-lagi bersamaan)
109. Panji Laras: (lagi-lagi saling pandang dan merasa aneh)
yo mesti kroso. yowes sampean sek sing ngomong (bersamaan lagi-
110. Panji Liris: bersamaan lagi)
(nyentil luka) (lagi-lagi saling pandang dan merasa aneh)
111. Panji Laras: yowes tak ngomong sek (bersamaan lagi)
atouh, tambah disentil e.... emboh (bersamaan, kesal, kemudain saling tidak
112. Andanwangi & Andansari: memandang, terdiam sedikit lama)
(merasa ngilu) 141. Panji Laras:
113. Panji Liris: sing nylirit lincip tur ngepang
saitik wae lo Kangmas 142. Panji Liris:
114. Panji Laras: karo sing bunggel, iku maeng catu kecakar pitik jago.
engko tambah dowo, nggone sampean tak beguk lo yo? 143. Andanwangi:
115. Panji Liris: (enyum-senyum) oh, nggeh mpun Raden. Kulo nyuwun
ojo kang mas, nek tambah aboh piye? ngapunten. Kulo kinten mboten wonten tiang ten mriki.
116. Panji Laras: Romo Adipati nggeh mboten sanjang menawi wonten tamu
nek dielus-elus ngene enak lo Dimas agung saking Lamongan.
117. Panji Liris: 144. Andansari:
iyo i Kang mas (ngeses-ngeses) kulo nyuwun pamit, monggo dipun sekecaaken anggene
118. Andanwangi & Andansari: istirahat,
(teriak tidak tahan) Hi......... 145. Andanwangi & Andansari:
119. Panji Laras & Panji Liris: pareng Raden (jalan mau keluar)
(Kaget dan menengok) ha.... 146. Panji Laras & Panji Liris:
120. Andanwangi & Andansari: (menghela nafas panjang)
(tambah kaget) ha..... 147. Andanwangi & Andansari:
121. Panji Laras & Panji Liris: (menengok kembali sambil senyum-senyum)
sampean iki sopo? 148. Andanwangi:
122. Andanwangi & Andansari: menawi kerso kulo gadah obat damel nambani catu raden.
la sampean iki sopo? 149. Panji Liris:
123. Panji Laras: o,o,o, ora usah... sampun matur nuwun. Mangke saget
ditakoni malah takon saras kiyambak
124. Andanwangi & Andansari: 150. Andansari:
takon malah ditakoni oh, nggeh mpun
125. Panji Liris: 151. Andanwangi & Andansari:
gak sopan temen wong wadon lebu nang penginapan tamu (keluar)
lanang 152. Panji Laras & Panji Liris:
126. Andanwangi: (menghela nafas panjang lagi, dan terdiam)
lancang temen tamu ngarani putri kembare Adipati wong 153. Abdi 1 & 2:
wadon gak sopan? (masuk,terheran setelah berpapasan dengan Andanwangi
127. Panji Laras & Panji Liris: dan Andansari)
Putrine Adipati? 154. Abdi 1:
128. Andanwangi & Andansari: niku wau sinten Raden? Wonten bocah ayu rupane podo?
iyo
3
155. Panji Laras: 181. Emban 1:
putri Kembare Adipati Puspokusumo. wah, ketingale Gusti putri kekaleh niki lagi kasmaran.
156. Panji Liris: 182. Andansari:
Andanwangi lan Andansari embuh mbok, perasaan opo iki. Pas ketemu Panji Laras lan
157. Abdi 2: Panji Liris wingi kok yo ati iki rasane deg-deg ser. mari
kulo pirsani kok wonten ingkang aneh kaleh wajahe ngunu kok aku iki kelingan terus.
panjenengan kekaleh? 183. Andanwangi:
158. Abdi 1: rupane sing ganteng, esemane sing manis ikuloh katon
hayo.... Jatuh cinta ya? terus ning mripat. Dedek’e sing gede duwur prasasat
159. Panji Laras: ngadek ono sandingku.
opo seh? (malu-malu). Wes, koyoke wes cukup awakdewe 184. Andansari:
istirahate. mangan dadi gak enak, turu ora ayem, gawane kudu
160. Panji Liris: kepingin ketemu terus mbok.
wes wayahe awakdewe mlaku balik maneh nang Lamongan 185. Emban 1:
161. Panji Laras: berarti nggeh leres Gusti, nggeh niku sing arane kasmaran.
saiki ayo pamitan marang Adipati Wirosobo Kulo riyen nggeh ngoten perasaan kulo kaleh Bopone anak-
162. Abdi 1&2: anak niku. Kados-kadose pun mboten purun tebeh, gawane
nggeh sumonggo pingin ndusel mawon.
163. Panji Laras, Panji Liris, Abdi 1&2: 186. Emban 2:
(Keluar) halah, wong bojomu elek wae kok.
Musik Transisi__ 187. Emban 1:
tapi lak gedi
Babak 4 188. Emban 2:
__ Musik Transisi Habis. Berganti musik romantis kasmaran. gedi apane?
Setting di penginapan Kadipaten Kadiri (set yang sama seperti 189. Emban 1:
Babak 3) hari berikutnya gedi roso tresnane nang aku. Mangkane nganti saiki isek
164. Andanwangi & Andansari: bebojoan. Timbang awakmu, rabi bola-bola ra ono sing
(masuk menari kasmaran) dadi.
165. Panji Laras & Panji Liris: 190. Emban 2:
(masuk sebagai fantasi lamunan Andanwangi & Andansari. yo ngunu iku sing digeleki, bad girl kok. Dadine kan eroh
Kemudian ikut menari simpel, seolah memberi harapan. wong lanang sing duwur iku rasane piye, sing endek rasane
Kemudian menjauh dan keluar pergi) piye, sing ganteng piye, sing ra pati ganteng rasane piye.
166. Andanwangi & Andansari: 191. Emban 1:
(dalam tariannya mengejar Panji Laras & Panji Liris akan roso apane?
memeluk dan mengejarnya keluar, kemudian kembali 192. Emban 2:
masuk dengan memeluk Emban 1 & Emban 2) yo roso tresnane, kasih sayange.
167. Emban 1 & 2: 193. Emban 1:
(masuk dipeluk Andanwangi & Andansari, merasa tibak’e tau rabi ping piro seh awakmu iki?
kebingungan, kemudian menyadarkan Andanwangi & 194. Emban 2:
Andansar) rabi ping telulas, sing telu mati, sing papat tak tinggal, sing
168. Andanwangi & Andansar: limo katut rondo senior, sing siji digondol pelakor.
(tersadar, kemudian mencari-cari) 195. Andanwangi:
169. Andanwangi: wes, wes, wes. Kok tambah umek dewe. Aku iki saiki piye?
loh nandi maeng? 196. Andansari:
170. Andansari: iyo, mbok emban karo iki kan wes senior,wes pengalaman.
kok dadi Emban? Aku karo yunda Andanwangi iki saiki kudu kepiye?
171. Emban 1: 197. Emban 1:
panjenengan niki kinging nopo? perasaanipun Gusti putri niki nopo sampun mantep?
172. Andanwangi: 198. Andanwangi:
loh nandi maeng mbok? yo uwes loh mbok. Wes mantep jleb mbok.
173. Emban 2: 199. Emban 2:
sinten gusti putri? Ket wau nggeh namung kulo. La yo wes mesti mantep. aku wae nyawang sing jenenge Panji
panjenengan niki kinging nopo kok joget-joget kados Laras karo Panji Liris umpomo aku pantes ngunu wae wes
mekaten? tak gasruk dewe wae bocah loro iku. Kok ono bocah
174. Andanwangi: nggateng-nggantenge ngunu, ndahnio, wong duwur-
loh? Berarti ket maeng iku mung bayanganku? duwure ngunu iku lak dowo ngunu..
175. Emban 1: 200. Emban 1:
panjenengan niki lanopo? Sinteng ingkang panjenengan apane?
bayangaken? 201. Emban 2:
176. Andansari: sikile
panji Laras lan Panji Liris. Wingi wonge nginep ning kene. 202. Andanwangi:
177. Emban 2: haduuuuh, umek maneh. Ditakoni temen karo ora kok ya
owalah, tamu bagus kang rupane mirip niku ta? jawabe tambah njladur ra karuan.
178. Andanwangi: 203. Emban 1:
iyo mbok, nang ndi saiki? ngapunten Gusti Putri, pancene bocah siji iki kenyanyalen.
179. Emban 1: 204. Emban 2:
kulo semerap piyambake pamit marang Gusti Adipati (mau ngomong)
wonten Pendopo kadipaten. Sampun kundur gusti. 205. Emban 1:
180. Andanwangi & Andansari: wes meneng! (ke Emban 2) menawi Gusti putri sampun
waduuuh (kecewa) mantep, nggeh kantun matur mawon kalean Gusti Adipati
supados dilamaraken.

4
206. Andanwangi: Lamongan iso dadi siji mergo perjodohan iki, iku mung tak
tapi aku wedi mbok, mengko nek Romo Adipati mboten anggep anugrah saking Sang Hyang Widhi.
setuju piye? 223. Andanwangi & Andansari:
207. Andansari: matur nuwun Romo.
mosok kawin lari? 224. Andansari:
208. Emban 2: banjur sakniki pripun Romo?
lak nggeh kesel toh Gusti, kawin kok kaleh lari? 225. Adipati Wirosobo:
209. Emban 1: wes ora kesuwen, Mbok Emban?
(ke Emban 2) koen iki nek muni pisan engkas tak jejeli 226. Emban 1 & 2:
tungkak cangkemmu! (lalu kepada Andanwangi & kulo Gusti.
Andansari) ketingale mboten Gusti, ketingale Gusti Adipati 227. Adipati Wirosobo:
bakale setuju, Gusti Putri niki lak putrine Adipati, semanten saiki awakmu tak utus, mengko dikawal karo prajurit. Budal
ugi Raden Panji Laras lan Panji Liris niku lak nggeh putrane nang Lamongan nyampekno pesenku marang Adipati
Adipati toh?. Lajeng nggeh sami-sami kembar, ketingale Puspokusumo Lamongan, yen Aku, Ki Ageng Wirosobo yo
panjenengan niki sampun ginaris kalian ingkang moho Adipati Kadiri kepingin besanan, njodohno Putri kembarku
kuoso supados dados jodoh. Andanwangi lan Andansari karo Putro kembare Adipati
210. Adipati Wirosobo: Puspokusumo sing jenenge Panji Laras lan Panji Liris.
(masuk tiba-tiba) ono opo iki isuk-isuk kok wes rame? Budhalo!
211. Andanwangi & Andansari: 228. Emban 1 & 2:
(kaget) Romo? (kemudian memberi salam hormat) Sendiko dawuh Gusti.. (Keluar)
212. Emban 1 & 2: Musik Transisi___
(Kaget) Gusti Adipati? (kemudian memberi salam hormat)
213. Andanwangi & Andansari: Babak 5
anu romo... (ketakutan) ___ Musik Transisi Habis.
214. Adipati Wirosobo: Setting Halaman Kadipaten Lamongan
aku wes weruh kabeh opo sing dadi susahe atimu anankku. 229. Abdi 1 & 2:
215. Andanwangi & Andansari: (masuk, kemudain bisa diisi adegan-adegan tambahan)
(ketakutan) nyuwun pangapunten Romo, dalem sampun 230. Abdi 1:
lancang! Lamongan iki tambah suwe tambah megilan, kabeh tambah
216. Adipati Wirosobo: maju, ekonomine, perdagangane, pendidikane,
ora perlu susah anakku, senajan aku wes weruh, nanging kebudayaane. Wes pokoke kabeh tambah apik.
aku kepingin krungu dewe songko anakku opo kang dadi 231. Abdi 2:
kekarepane! yo pancen kudune ngunu. Tambah dino iku kudu tambah
217. Andanwangi & Andansari: apik. Dino iki kudu luweh apik tinimbang wingi, dino mene
anu romo... (ketakutan) kudu luwih apik tinimbang saiki. Ojo nganti tambah elek,
218. Adipati Wirosobo: wong nek podo wae iku wes itungane rugi kok.
agih nang disampekno sakdurunge Romomu iki ora sabar 232. Abdi 1:
banjur berubah pikiran! ngunu yo yak?
219. Andanwangi: 233. Abdi 2:
kulo kalean Dinda Andansari meniko kepincut kalean Panji yo iyo. Aku iki malah iso nerawang. Mbesok Lamongan iki
Laras lan Panji Liris, kulo kalean Dinda Andansari kepingin bakal dipimpin karo pimpinan sing berbudaya, pimpinane
dijodohaken kalean Panji Laras lan Panji Liris, Romo. sampek gelem melu ludrukan, ludruk ditanggap nang
Musik tegang berwibawa pendopo pemerintahan. Pokoke Lamongan iki bakal
220. Adipati Wirosobo: merhatekno bidang seni lan kebudayaan.
wes pirang-pirang sasi iki aku ora iso turu, mikirno 234. Abdi 1:
Mojopahit kang tambah dino tambah lemah amergo berarti Lamongan bakal nduwe gedung kesenian barang
perang saudara. Aku keturunan sah Prabu Airlangga, cak?
mimpin Kadiri sing luwih disik ngadek tinimbang Mojopahit 235. Abdi 2:
kepingin nyerang lan jupuk alih kepemimpinan mojopahit. la nek iku sek remeng-remeng. Terawanganku durung
Tapi rasa-rasane Kadiri durung kuat, mongko aku kepingin nganti kunu, yo mugo-mugo wae bakal ono.
ngejak kadipaten-kadipaten wilayah lor supoyo gelem Musik asyik
gabung, utamane Lamongan kang saiki dadi poros 236. Emban 1 & 2:
perdagangan, tapi aku yo bingung nggawe coro opo aku iso (masuk)
ndadekno siji Kadiri karo Lamongan. Aku weruh yen Adipati 237. Abdi 1:
Puspokusumo keturunan ke 14 Prabu Hayam Wuruk kang lo, ono cewek?
dadi Adipati Lamongan iku nduweni putro kembar kang 238. Emban 2:
bagus lan pinter, wes dadi pikiranku, corone ndadekno siji ojo katek cewak-cewek. Ojo katek nggodo-nggodoi, aku iki
Kadiri lan Lamongan yoiku kelawan njodohno Putro rondo nek gelem nang ayo rabi!
Kembare Adipati Puspokusumo Panji Laras lan Panji Liris 239. Abdi 1:
karo Putri kembarku. Prasasat koyo wes ginaris marang kok yo langsung ngunu modele, mbok yo kenal-kenalan
sing moho kuoso, yen Kadiri lan Lamongan bakal dadi siji, disek!
amergo saiku Putri kembarku kang ayu rupane wes podo 240. Emban 2:
gandrung marang Panji Laras lan Panji Liris sing dadi putro kenalane nek wes mari rabi wae, jenengku iki larang ora
kembare Adipati Puspokusumo Lamongan gampang tak sebut sembarangan.
221. Andanwangi: 241. Abdi 1:
berarti Romo paring restu meniko namung keranten lo, tak kenal maka tak tungkak. Eh, tak kenal maka tak
kepentingan politik? sayang, dadine nek pingin tak rabi yo aku kudu sayang sek,
222. Adipati Wirosobo: la bisane sayang lak yo kudu kenal sek.
Ora anankku, sing paling penting kanggoku saiki yoiku iso 242. Emban 2:
nguwehno opo kang dadi kekarepanmu, aku kepingin yowes, ayo kenalan!
mbungahno putriku. banjur yen pancen Kadiri lan

5
243. Abdi 1: 273. Emban 2:
jenenge sampean sopo? wes-wes. Ben gak suwe-suwe. Aku wong loro iki utusane
244. Emban 2: Adipati Wirosobo.
jeneng sing dowo opo sing endek? 274. Abdi 1:
245. Abdi 1: halah ojo kesusu talah, wong gek tutuk gulu kok..
sing endek wae. 275. Emban 2:
246. Emban 2: sampean ojo ruwet-ruwt lo yo, aku rene iki maeng yo
jeneng endek sing teko Bapak opo Ibuk? dikawal, nek sampean aneh-aneh katek nyegah-nyegah
247. Abdi 1: aku, tak celokno pengawalku lo yo... Prajurit!
sing teko Bapak 276. Prajurit 1 & 2:
248. Emban 2: (masuk) ono opo iki? (menggertak)
bapak sing sek urep opo sing wes mati? 277. Abdi 1:
249. Abdi 1: iyo-iyo, walah, ngunu wae digawe ati.
sing sek urep 278. Abdi 2:
250. Emban 2: sampean diutus Adipati Wirosobo iki ono perlu opo?
sing elek opo sing ganteng? 279. Emban 2:
251. Abdi 1: arep nyampekno pesen marang Adipati Puspokusumo.
sing ganteng 280. Abdi 1:
252. Emban 2: (bisik-bisik kepada Abdi 2) aku tak macak dadi kanjeng
bapak sing Ganteng, sing Bapak temen opo Bapak Adipati yo?!
kuwalon? 281. Abdi 2:
253. Abdi 1: ojo, ojo sembrono!
bapak temen 282. Abdi 1:
254. Emban 2: halah rapopo, cek seru.
sing tertulis opo sing.... 283. Abdi 2:
255. Abdi 1: ojo!
dobbol iki! (memutus) jaluk kenalan wae kok ruwete 284. Abdi 1:
ngene! westalah!. (kemudian bicara kepada emban 1& 2) iyo, aku
256. Abdi 2: Adipati Puspokusumo, ono opo? (berlagak seolah menjadi
la awakmu iku yo ora sopan ngomong karo wong wedok iku Adipati Puspokusumo)
sing alus, dibuka karo gombal-gombalan disek ben Musik tokoh besar datang
seneng... 285. Adipati Puspokusumo:
257. Abdi 1: (masuk dari belakang Abdi 1 tanpa sepengetahuan Abdi 1)
piye iku? 286. Abdi 2, Emban 1& 2, Prajurit 1 & 2:
258. Abdi 2: (memberi hormat kepada Adipati Puspokusumo yang baru
ngene, (kepada Emban 1) dek, sampean eroh ta bedane datang)
sampean karo weden sawah? 287. Abdi 1:
259. Emban 1: (salah sangka, hormat yang diberikan Abdi 2, Emban 1& 2,
gak ngerti mas, opo? Prajurit 1 & 2 kepada Adipati Puspokusumo dikira salam
260. Abdi 2: hormat untuknya) yo, wes tak tompo hormatmu!
nek weden sawah iso ngusir manuk, nek sampean iso 288. Abdi 2:
ngurus manuk. ngapunten Kanjeng Adipati (meminta maaf kepada Adipati
261. Emban 1: Puspokusumo)
weh? Kok kemproh seh? 289. Abdi 1:
262. Abdi 2: wes ora usah jaluk-jaluk sepuro (salah sangka lagi)
manukku ning omah iki akeh, ono perkutut ono doro, 290. Abdi 2, Emban 1& 2, Prajurit 1 & 2:
mosok yo sampean gak iso ngeramut? Nguwei mangan (hanya terdiam dan ketakutan melihat gaya Abdi 1 yang
nguwei ngombe. dilihat Adipati Puspokusumo)
263. Emban 1: 291. Abdi 1:
owalah, yo iso nek ngunu mas. ojo meneng wae, wani-wanine......
264. Abdi 1: 292. Adipati Puspokusumo:
jajal aku. (kepada Emban 2) dek, sampean eroh ta bedane (menyela) ono sing ngaku-ngaku dadi aku.
sampean karo weden sawah? 293. Abdi 1:
265. Emban 2: (menoleh, kaget, mengengeh)
gak eroh mas, opo? 294. Adipati Puspokusumo:
266. Abdi 1: aku krungu awakmu iku sering nggawe guyon koyo ngunu
gak ono bedane blas! iku. Koen engko tak pakakno jaran jare sulapan?
267. Abdi 2: 295. Abdi 1:
(ke Emban 1) sampean eroh bedane sampen karo knalpot ngapunten Kanjeng Adipati, ngapunten.
vespa? 296. Adipati Puspokusumo:
268. Emban 1: ono opo iki kok rame-rame? (kepada Emban & Prajurit)
gak eroh mas. Opo? sampean kabeh iki sopo?
269. Abdi 2: 297. Emban 1:
knalpot vespa meniupkan udara kotor, nek sampean nyuwun pangapunten Kanjeng Adipati, kulo lan rombongan
meniupkan nafas cinta di hidupku. niki utusan saking Kadipaten Kadiri, dipun utus kalean Gusti
270. Abdi 1: Adipati Wirosobo disuwun nyampeaken pesen marang
(ke Emban 1) dek sampean ngerti persamaane sampean panjenengan, Adipati Puspokusumo Lamongan.
karo knalpot vespa? 298. Adipati Puspokusumo:
271. Emban 2: pesen opo iku mbok?
gak nberti mas, opo? 299. Emban 1:
272. Abdi 1: meniko pesenipun (memberikan risalah kepada Adipati
podo-podo neyenge! Puspokusumo)
6
Musik mengalun lirih-lirih sedikit tegang 320. Andanwangi:
300. Adipati Puspokusumo: piye mbok?
(membaca risalah) Adipati Wirosobo kepingin besanan?. 321. Andansari:
(menutup risalah, kemudian berfikir) kepiye iki?. (kepada iyo mbok piye jawabane?
Abdi 2) cobo timbalono Raden Panji Laras lan Panji Liris. 322. Emban 1:
301. Abdi 2: pangapunten Gusti,
Njeh kanjeng Adipati (kemudian keluar) 323. Adipati Wirosobo:
302. Adipati Puspokusumo: ono opo mbok? Piye jawabane Adipati Puspokusumo
(bicara kepada Emban) aku ora biso mutusi dewe, iki kudu Lamongan?
diomongno karo putroku, Panji Laras lan Panji Liris 324. Emban 1:
303. Panji Laras, Panji Liris dan Abdi 2: Kanjeng Adipati Puspokusumo ugi Raden Panji Laras lan
(masuk) Panji Liris nerami panyuwunan Gusti Adipati.
304. Panji Laras: 325. Andanwangi & Andansari:
njeh Romo Kanjeng Adipati, wonten punopo kawulo (merespon bahagia)
ditimbali ten mriki? 326. Emban 1:
305. Adipati Puspokusumo: nanging wonten syarate
putro-putroku, iki ono utusan songko Kadiri, nyampekno 327. Andanwangi & Andansari:
pesene Adipati Wirosobo yen kepingin besanan karo opo iku mbok syarate?
Romomu iki, kanti njodohno Putri kembare sing jenenge 328. Emban 1:
Andanwangi lan Andansari karo awakmu wong loro. ehm (berfikir) Gusti putri Andanwangi lan Andansari kedah
306. Panji Liris: ngelamar mlampah ngantos Lamongan, kale ngasto
pangapunten Kanjeng Romo, Adipati Wirosobo ugi putri gentong watu lan kloso watu, dibetoh, diangkat mlampah
kembare meniko tasek dereng sami keyakinan kalean kito. ngantos Lamongan. Yen Gusti Putri Andanwangi lan
307. Panji Laras: Andansari sanggup ngelampahi sayrat-syarat niku, mongko
Kito jelas mboten kerso menawi kedah ninggalaken ajaran Lamongan ugi sanggup nerami lamaran saking Kadiri.
ingkang sampun kito yakini niki. Menawi Putri Andanwangi Musik dramatik menghentak
lan Andansari estu kepingin dados jodoh kulo lan Dimas 329. Adipati Wirosobo:
Panji Liris, mongko kedah tumut marang keyakinan kito. (membentak) iku syarat sing abot, ora mungkin iso dilakoni.
308. Panji Liris: 330. Andanwangi:
kawulo setuju kalean Kangmas Panji Laras, sakniki kito menawi mekaten ugi ingkang dipun pikir lan rencanaaken
manut mawon menopo ingkang dados putusanipun kalean Adipati Lamongan.
Kanjeng Romo Adipati 331. Andansari:
309. Adipati Puspokusumo: anggepane syarat niku abot lan mboten bakal kelampahan.
pancene iki bakal ewoh, nanging umpomo Putri Wirobo iku 332. Andanwangi:
gelem melu keyakinane awakdewe, iki bakal dadi manfaat nanging mboten wonten barang abot kanggene tiyang
kang gede. Iki yen disampekno langsung mesti Adipati ingkang nandang kasmaran
Wirosobo bakal kesinggung. Wes ngene wae (Bicara 333. Andansari:
kepada Emban) mbok, sampekno marang Gusti Adipatimu mboten wonten barang abot kangge Putri kembare Adipati
yen jalukan jejodohan iki bakal diterimo, nanging ono Wirosobo Kadiri kang gadahi getih sektine Prabu Airlannga.
syarate. 334. Andanwangi:
Musik tegang sedikit lebih terdengar paribasan timbang cincing-cincing kepalang nglempoh
310. Emban 1: sisan. Ngapunten Romo Adipati, kulo lan dinda Andansari
menopo niku syarate Kanjeng Adipati? bakal nuruti nopo ingang disuwun Adipati Puspokusumo.
311. Adipati Puspokusumo: 335. Andansari:
putri Andanwangi lan Andansari kudu budal ngelamar leres ingkang dingendikaaken Yunda Andanwangi Romo.
mlaku nang Lamongan, karo nggowo gentong watu lan Mongko sakniki namung ujo pangestu romo ingkang dalem
kloso watu, digowo, diangkat mlaku nang Lamongan. suwun.
312. Panji Laras & Panji Liris: 336. Adipati Wirosobo:
(merespon saling pandang dan merasa ragu) yen iku wes dadi mantebe atimu anakku, tompoen
313. Emban 1: pangestuku, ora ono rubedo kang ngalangi langkahmu,
mekaten nggeh Kanjeng? lakonono opo sing dadi kekarepanmu!
314. Adipati Puspokusumo: Musik menghantak
iyo, yen Putri Andanwangi lan Andansari sanggup nglakoni 337. Andanwangi & Andansari:
sayrate, mongko Lamongan sanggup nerimo lamarane. (mendekat memohon restu)
315. Emban 1: 338. Adipati Wirosobo:
enggeh, nek ngoten kawulo ngalap cekap, lan nyuwun (mengusap kepala kedua putrinya)
pamit. 339. Andanwangi & Andansari:
316. Emban 1& 2, Prajurit 1&2: (bergegas keluar)
(keluar) 340. Adipati Wirosobo:
Musik Transisi tegang___ Prajurit!, tututono mburine Gusti Putrimu, singkirno kabeh
sing ngganggu, lindungono Gusti putrimu, singkrihno kabeh
Babak 6 opo lan sopo wae sing ngelarani putriku!
__ Musik transisi tegang sedikit sirep 341. Prajurit:
Setting di Kadipten Kadiri Sendiko dawuh Gusti! (pergi terburu-buru)
317. Adipati Wirosobo, Andanwangi, Andansari: 342. Adipati Wirosobo:
(on stage, terlihat gelisah menanti) (gelisah, berfikir kemudian menyusul para prajurit keluar)
318. Emban 1 & 2, Prajurit 1 & 2: Musik transisi menghentak___
(masuk terburu-buru)
319. Andanwangi & Andansari: Babak 7
(menyambut lega dan nampak penasaran) __ musik transisi masih mengalun
Setting di hutan perbatasan Lamongan selatan

7
343. Andanwangi & Andansari: 368. Prajurit 1:
(masuk lewat belakang sebelah kanan panggung) loh? (kaget melihat melihat Andanwangi & Andansari,
Musik sedikit sirep kemudian melihat Laras Liris) kurang ajar koen! Ayo serang!
344. Andanwangi: (menghampiri Panji Laras & Panji Liris)
iki wes tutuk tapel watese kadipaten Lamongan Dinda Musik menghentak
345. Andansari: 369. Patih Sabilan:
mestine Panji Laras lan Panji Liris mapak nok kene Yunda. (masuk menghalangi Prajurit yang akan menyerang) yen
Nandi yo? koen kabeh kepingin mateni Panji Laras lan Panji Liris,
346. Panji Laras & Panji Liris: lewatono aku sek!
(masuk lewat depan sebelah kiri panggung, kemudian 370. Prajurit 1:
mengendap mengintai) sopo koen?
347. Andanwangi: 371. Patih Sabilan:
(melihat ke arah depan kiri panggung) iku Dinda, ayo rono! patihe Kadipaten Lamongan, Patih Sabilan
348. Andansari: Terjadi pertempuran antar prajurit, satu persatu prajurit
tapi ning ngarep ono kali Yunda, banyune rodok deres sisan Lamongan terbunuh, kemudian Patih Sabilan turun
349. Andanwangi: tangan, satu prajurit Kadiri terbunuh, dan akhirnya Patih
piye maneh? Ayo disbrangi! Sabilan juga terbunuh.
Musik tambah keras dan tegang 372. Panji Laras & Panji Liris:
350. Andanwangi & Andansari: (yang menyaksikan Patih Sabilan terbunuh, kemudian
(berjalan pelan-pelan ke depan dengan motivasi berlari ikut menyerang) Paman Patiih....
menyebrangi sungai, kemudian mengangkat jariknya) Terjadi pertempuran antara Prajurit Kadiri dan Panji Laras-Liris.
sambil terus berjalan pelan seolah akan terbawa arus) Satu Prajurit Kadiri berhasil dibunuh oleh panji Liris tapi
351. Panji Laras & Panji Liris: kemudian Panji Liris terserang dan tewas, panji Laras
(melihat betis Andanwangi & Andansari yang penuh bulu yang mengetahui adiknya sekarat berusaha menolong,
lebat) dan akhirnya Panji Laras pun tewas ditusuk dari
Musik sedikit sirep belakang. Panji Laras-Liris, Patih Sabilan dan beberapa
352. Panji Laras: Prajurit dari Lamongan dan Kadiri terlihat terkapar.
Dimas, deloken ta sikile! Ayu-ayu kok sikile rumbuk? 373. Sisa Prajurit:
353. Panji Liris: (keluar)
bener kang mas. Hiih... nggilani. Aku emoh kawin mbarek Musik berganti mengalun lirih
wong wedok brewok iku. 374. Adipati Puspokusumo:
354. Panji Laras: (masuk dengan sedih melihat orang-orang terkapar) iki
aku yo emoh, wes ayo mlayu bakal dadi pepeling, iki bakal dadi catetan, iki bakal dadi
Musik keras kembali pelajaran kanggo anak turunku kabeh sak Lamongan.
355. Panji laras & Panji Liris: Tiba-tiba musik mengalun keras, seolah ada yang datang
(berlari ke panggung kiri belakang) 375. Adipati Puspokusumo:
356. Andanwangi & Andansari: (berlari keluar dengan cepat)
(heran melihat Panji Laras & Panji Liris lari) 376. Adipati Wirosobo, dan Rombonga Prajurit:
Musik sedikit sirep (masuk mengejar Adipati Puspokusumo dengan cepat)
357. Andansari: Panggung meninggalkan beberapa orang terkapar. Dan
kok podo mlayu Yunda?
358. Andanwangi: SELESAI
kok ditinggal?
359. Andanwangi & Andansari:
(seperti sudah sampai di tepi sungai)
360. Andanwangi:
wes kesel-kesel nuruti penjalukane nganti kene (marah,
sedih level 1)
361. Andansari:
abot-abot dilakoni mergo ngeboti tresnane (marah, sedih
level 2)
362. Andanwangi:
balesane mung koyo ngene (marah, sedih level 3)
363. Andansari:
(sedih full level) aku gak iso yunda, aku gak iso nerimo iki,
aku isin, opo maneh Romo Adipati. Yen koyo ngene iki
(mengambil sebilah pisau) kepalang aku mati (menusukkan
pisau ke perutnya)
364. Andanwangi:
dinda Andansari (teriak sedih)
Musik keras kembali
365. Andanwangi:
(kemudian turut perlahan mengambil pisau dan menusuk
perutnya sendiri)
Musik menghentak kembali
366. Panji Laras & Panji Liris:
(berusaha mendekat, berjalan buru-buru ke sisi depan
panggung sebelah kiri)
367. Prajurit – Prajurit:
(masuk, melihat Andanwangi & Andansari)
Musik sedikit sirep

Anda mungkin juga menyukai