Bhs Arab Al Quran

Hu
'. *"C
!;
: :'' ',' :.,.+
r
BELAJAK
BAHASA
ARAB
L QUK'AN
METODE
AL BADRU
KATA PENGANTAR
‫ﺷ ُر ْو ِر أَ ْﻧﻔُﺳِ َﻧﺎ‬ُ ْ‫إِنﱠ ا ْﻟ َﺣ ْﻣدَ ِ ِ َﻧ ْﺣ َﻣ ُدهُ َو َﻧ ْﺳ َﺗ ِﻌ ْﯾ ُﻧ ُﮫ َو َﻧ ْﺳ َﺗ ْﻐﻔِ ُر ُه َو َﻧ ُﻌ ْو ُذ ِﺑﺎ ِ ﻣِن‬

ْ‫ﺷ َﮭ ُد أَن‬
ْ َ‫ِي َﻟ ُﮫ َوأ‬ َ ‫ﺿﻠِلْ َﻓ َﻼ ھَﺎد‬ ْ ‫ت أَ ْﻋ َﻣﺎﻟِ َﻧﺎ َﻣنْ َﯾ ْﮭ ِد ِه ﷲُ َﻓ َﻼ ُﻣﺿِ ل ﱠ َﻟ ُﮫ َو َﻣنْ ُﯾ‬ ِ ‫ﺳ ﱢﯾ َﺋﺎ‬َ ‫َو‬
‫ﺳ ْوﻟُ ُﮫ‬ُ ‫ﺷ َﮭ ُد أَنﱠ ُﻣ َﺣ ﱠﻣدًا َﻋ ْﺑ ُدهُ َو َر‬
ْ َ‫ﺷ ِر ْﯾ َك َﻟ ُﮫ َوأ‬ َ ‫َﻻ إِ َﻟ َﮫ إِ ﱠﻻ ﷲُ َو ْﺣدَ هُ َﻻ‬
‫س َوا ِﺣ َد ٍة َو َﺧ َﻠ َق ِﻣ ْﻧ َﮭﺎ َز ْو َﺟ َﮭﺎ‬ ٍ ‫ﺎس ا ﱠﺗﻘُوا َر ﱠﺑ ُﻛ ُم ا ﱠﻟذِي َﺧ َﻠ َﻘ ُﻛ ْم ﻣِنْ َﻧ ْﻔ‬ُ ‫َﯾﺎ أَ ﱡﯾ َﮭﺎ اﻟ ﱠﻧ‬
َ ‫ﺳﺎ َءﻟُونَ ِﺑ ِﮫ َو ْاﻷَ ْر َﺣﺎ َم إِنﱠ‬
‫ﷲ‬ َ ‫ﷲ ا ﱠﻟذِي َﺗ‬َ ‫ﺳﺎ ًء َوا ﱠﺗﻘُوا‬ َ ‫ِﯾرا َو ِﻧ‬ ً ‫َو َﺑ ﱠث ِﻣ ْﻧ ُﮭ َﻣﺎ ِر َﺟ ًﺎﻻ َﻛﺛ‬
‫َﻛﺎنَ َﻋ َﻠ ْﯾ ُﻛ ْم َرﻗِﯾ ًﺑﺎ‬
َ ‫ﷲ َوﻗُوﻟُوا َﻗ ْو ًﻻ‬
‫ﺳدِﯾدًا‬ َ ‫َﯾﺎ أَ ﱡﯾ َﮭﺎ اﻟﱠذِﯾنَ آ َﻣ ُﻧوا ا ﱠﺗﻘُوا‬
‫ﺎز َﻓ ْو ًزا‬
َ ‫ﺳو َﻟ ُﮫ َﻓ َﻘدْ َﻓ‬ َ ‫ﺻﻠ ِْﺢ َﻟ ُﻛ ْم أَ ْﻋ َﻣﺎ َﻟ ُﻛ ْم َو َﯾ ْﻐﻔ ِْر ﻟَ ُﻛ ْم ُذ ُﻧو َﺑ ُﻛ ْم َو َﻣنْ ُﯾطِ ِﻊ‬
ُ ‫ﷲ َو َر‬ ْ ‫ُﯾ‬
‫َﻋظِ ﯾ ًﻣﺎ‬
َ‫ﷲ َﺣ ﱠق ُﺗ َﻘﺎ ِﺗ ِﮫ َو َﻻ َﺗ ُﻣو ُﺗنﱠ إِ ﱠﻻ َوأَ ْﻧ ُﺗ ْم ُﻣ ْﺳﻠِ ُﻣون‬
َ ‫َﯾﺎ أَ ﱡﯾ َﮭﺎ اﻟﱠذِﯾنَ آ َﻣ ُﻧوا ا ﱠﺗﻘُوا‬
‫أَ ﱠﻣﺎ َﺑ ْﻌ ُد‬
َ‫اَ ْﻟ َﺣ ْﻣ ُد ِ ِ َر ﱢب ا ْﻟ ٰﻌﻠَ ِﻣ ْﯾن‬
Dengan menyebut nama ‫ ﷲُ ﺳُﺒْﺤَﺎﻧَﮫُ وَ ﺗَﻌَﺎﻟَﻰ‬yang Maha Pengasih lagi Maha Pen-
yayang. Salawat serta salam kita persembahkan bagi pembawa risalah akhir za-
man beserta pengikutnya dan kita semuanya, aamiin.
Penulis dkk panjatkan puja dan puji syukur atas kehadirat -Nya yang telah melim-
pahkan rahmat, hidayah dan inayah – Nya kepada penulis dkk, sehingga penulis
dkk dapat menyelesaikan Buku Belajar BAHASA ARAB AL QUR'AN dengan Metode
AL BADRU sebagai bahan tambahan untuk mempermudah memahami Bahasa
Arab AL QUR'AN khususnya untuk santri al Badru dan kaum muslimin /muslimat
pada umumnya.
Belajar Bahasa Arab Al Quran Metode Al Badru i

Buku ini telah penulis dkk susun dengan maksimal dan mendapat bantuan dari
berbagai pihak sehingga dapat memperlancar pembuatan buku ini. Untuk itu
penulis dkk menyampaikan banyak terima kasih kepada semua pihak yang telah
membantu dalam pembuatan buku ini.
Terlepas dari semua itu, penulis dkk menyadari sepenuhnya bahwa masih ada
kekurangan baik dari segi susunan kalimat maupun tata bahasanya. Oleh karena
itu, dengan tangan terbuka penulis dkk menerima segala saran dan kritik dari
pembaca agar penulis dkk dapat memperbaiki buku ini.
Akhir kata penulis dkk berharap semoga Buku Belajar BAHASA ARAB AL QUR'AN
dengan Metode AL BADRU ini dapat menginspirasi pembaca.
Semoga ‫ ﷲُ ﺳُﺒْﺤَﺎﻧَﮫُ وَ ﺗَﻌَﺎﻟَﻰ‬meridhoi, aamiin
Semarang, Nopember 2018
Penulis dkk
Belajar Bahasa Arab Al Quran Metode Al Badru ii

DAFTAR ISI
KATA PENGANTAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i
DAFTAR ISI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii
DAFTAR PUSTAKA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . … . . . . . . . . . . . . . . 416
PELAJARAN KE 1 : ‫ ُﻣ ْﺑ َﺗدأ ٌ – َﺧ َﺑ ٌر‬. . . ( ‫ ) ُﻣ َذ ﱠﻛر‬. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1

PELAJARAN KE 2 : ‫ ُﻣ ْﺑ َﺗدأ ٌ – َﺧ َﺑ ٌر‬. . . . . (‫ث‬
ٌ ‫ﻣؤ ﱠﻧ‬
َ ) ....... ............. 5
PELAJARAN KE 3 : ‫ ﱠ‬. . . . . . (ٌ‫) ُﻣ ْﻔ َرد‬
‫اﻟﺿ ِﻣ ْﯾ ُر‬ ....... ............. 13
PELAJARAN KE 4 : ‫ﺎرة‬
َ ‫ﺳ‬ َ ِ‫اﺳ ُم اﻹ‬ ْ . . . . . ( ‫ ) ُﻣ ْﻔ َرد‬. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
PELAJARAN KE 5 : ‫ اَ ْﻟ ُﻣ َﺛ ﱠﻧﻰ‬. . . . . . . . . ( ‫ ) اَ ْﻟ ُﻣ َﺛ ﱠﻧﻰ‬. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
PELAJARAN KE 6 : ‫ ﱠ‬. . . . . . . . ( ‫ ) ُﻣ َﺛ ﱠﻧﻰ‬. . . . . . .
‫اﻟﺿﻣِﯾر‬ .............. 29
PELAJARAN KE 7 : ِ ‫ﺎر ِة ﻟِ ْﻠ َﻘ ِر ْﯾ‬
‫ب‬ َ ‫ﺳ‬ ْ .
َ ِ‫اﺳ ُم اﻹ‬ ( ‫ ) ُﻣ َﺛ ﱠﻧﻰ َو َﺟ ْﻣ ًﻌﺎ‬. . . . . . . . . . . . . . . . . 31
PELAJARAN KE 8 : ‫ﺎر ِة ﻟِ ْﻠ َﺑ ِﻌ ْﯾد‬
َ ‫ﺳ‬ ْ ..
َ ِ‫اﺳ ُم اﻹ‬ ( ‫) ُﻣ َﺛ ﱠﻧﻰ َو َﺟ ْﻣ ًﻌﺎ‬. . . . . . . . . . . . . . . . . 33
PELAJARAN KE 9 : ‫اﻟﺿ ِﻣ ْﯾ ُر‬
‫ ﱠ‬........ ( ‫ ) َﺟ ْﻣ ًﻌﺎ‬. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
PELAJARAN KE 10 : (‫ﺳﺎﻟ ِِم‬ ‫)ﺟ ْﻣ ُﻊ اﻟ ُﻣ َذ ﱠﻛ ِر اﻟ ﱠ‬..
َ ........ ..................... 44
PELAJARAN KE 11 : (‫ﺳﺎﻟ ِِم‬‫ث اﻟ ﱠ‬ ِ ‫)ﺟ ْﻣ ُﻊ اﻟ ُﻣؤ ﱠﻧ‬ َ ........ ..................... 51
PELAJARAN KE 12 : (‫)ﺟ ْﻣ ُﻊ اﻟ ﱠﺗﻛﺳِ ْﯾ ِر‬ َ ... ........ ..................... 55
PELAJARAN KE 13 : ( ‫ﺻ ِل‬ ْ ‫ﺿ ِﻣ ْﯾ ُر اﻟ َﻔ‬َ ). . dhomir rofa munfashil . . . . . . . . . . . . . . 62
PELAJARAN KE 14 : ( ‫ﺎن‬ ٍ ‫ ) َﺧ َﺑ ُر َﺛ‬. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
PELAJARAN KE 15 : ( ‫ ) اﻟ َﻘ َﺳ ُم‬. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82
PELAJARAN KE 16 : ( ‫اﻟﺟ ﱢر‬ َ ‫ف‬ ُ ‫ ) َﺣ ْر‬. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93
PELAJARAN KE 17 : ( ‫ﺎن‬ ِ ‫ف اﻟ َﻣ َﻛ‬ ُ ‫ ) َظ ْر‬. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
Belajar Bahasa Arab Al Quran Metode Al Badru iii
‫‪PELAJARAN KE‬‬ ‫‪ُ ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬ﻣ ْﺑ َﺗ َدأ ُﻣ َؤ ﱠﺧر (‬
‫‪18 :‬‬ ‫‪112‬‬
‫‪PELAJARAN KE‬‬ ‫اﻹﺿﺎ َﻓﺔ (‬
‫‪19 :‬‬ ‫َ‬ ‫‪)..... ........ .....................‬‬ ‫‪118‬‬
‫‪PELAJARAN KE‬‬ ‫ﺿ ِﻣ ْﯾ ِر(‬ ‫ﺿﺎ َﻓﺔ إﻟَﻰ اﻟ ﱠ‬
‫‪20 :‬‬ ‫‪) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬إ َ‬ ‫‪123‬‬
‫‪PELAJARAN KE‬‬ ‫اﻟﺧ َﺑ ُر ُﺟ ْﻣ َﻠ ًﺔ(‬
‫‪21 :‬‬ ‫‪َ ).... ........ .....................‬‬ ‫‪131‬‬
‫‪PELAJARAN KE‬‬ ‫‪22 :‬‬
‫‪) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬إِنﱠ (‬ ‫‪141‬‬
‫‪PELAJARAN KE‬‬ ‫ﺿ ِﻣ ْﯾر(‬‫‪23 :‬‬‫‪) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬إِنﱠ ‪َ +‬‬ ‫‪151‬‬
‫اﻟﺳﺎﻟ ِِم( ‪PELAJARAN KE 24 :‬‬ ‫ث ﱠ‬ ‫‪) . . . . . . . . . . .‬إِنﱠ ‪َ +‬ﺟ ْﻣ ُﻊ اﻟ ُﻣ َذ َﻛ ِر ﱠ‬
‫اﻟﺳﺎﻟ ِِم ‪ /‬اﻟ ُﻣ َؤ ﱠﻧ ِ‬ ‫‪161‬‬
‫ت ‪PELAJARAN KE 25 :‬‬‫‪ . . . . . . . . . . . . . . . .‬إِنﱠ – َﻛﺄَنﱠ – َﻟﻛِنﱠ – َﻟ َﻌل ﱠ – َﻟ ْﯾ َ‬ ‫‪169‬‬
‫ﺧ َﺑر ‪PELAJARAN KE 26 :‬‬ ‫‪َ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬ﻛﺎنَ ‪ُ +‬ﻣ ْﺑ َﺗدأ ‪َ +‬‬ ‫‪180‬‬
‫‪PELAJARAN KE 27 :‬‬ ‫ﺳﻰ ‪َ -‬زالَ‬ ‫ﺻ َﺑ َﺢ – َﻛﺎدَ ‪َ -‬ظل ﱠ – َﻋ َ‬ ‫س – أَ ْ‬ ‫‪َ . . . . . . . .‬ﻟ ْﯾ َ‬ ‫‪189‬‬
‫‪PELAJARAN KE 28 :‬‬ ‫ﺎض ‪َ +‬ﻓﺎ ِﻋل ٌ ) ُﻣ ْﻔ َرد(‬ ‫ﻓﻌل ُ َﻣ ٍ‬ ‫‪ْ .... .. .. .. ...........‬‬ ‫‪200‬‬
‫‪PELAJARAN KE 29 :‬‬ ‫ﺎض ‪َ +‬ﻓﺎ ِﻋل ٌ ) ُﻣ َﺛ َﻧﻰ(‬ ‫ﻓﻌل ُ َﻣ ٍ‬ ‫‪ْ .... .. .. .. ...........‬‬ ‫‪206‬‬
‫‪PELAJARAN KE 30 :‬‬ ‫)ﺟ ْﻣ ٌﻊ(‬ ‫ﺎض ‪َ +‬ﻓﺎﻋِ ل ٌ َ‬ ‫ﻓﻌل ٌ َﻣ ٍ‬ ‫‪ْ .... .. .. .. ...........‬‬ ‫‪210‬‬
‫‪PELAJARAN KE 31 :‬‬ ‫ف اﻟﻔ ِْﻌل ُ اﻟ َﻣﺎﺿِ ﻰ ‪ +‬اﻟ َﻔﺎ ِﻋل ُ‬ ‫‪َ . . . . . . . . . . . . . . .‬ﺗ ْ‬
‫ﺻ ِر ْﯾ ُ‬ ‫‪215‬‬
‫‪PELAJARAN KE 32 :‬‬ ‫ﺎرع ‪َ +‬ﻓﺎ ِﻋل ُ‬ ‫ﺿ ِ‬ ‫‪ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬ﻓ ِْﻌل ٌ ُﻣ َ‬ ‫‪222‬‬
‫‪PELAJARAN KE 33 :‬‬ ‫ﺎرع ‪ +‬اﻟ َﻔﺎﻋِ ل ُ ُﻣ َﺛ ﱠﻧﻰ َو َﺟ ْﻣ ًﻌﺎ‬ ‫ﺿ ِ‬‫‪ . . . . . . . . . . . . . . .‬ﻓ ِْﻌل ٌ ُﻣ َ‬ ‫‪227‬‬
‫‪PELAJARAN KE 34 :‬‬ ‫ﺎر ُع‬‫ﺿ ِ‬ ‫ف اﻟﻔ ِْﻌل ُ اﻟ ُﻣ َ‬‫ﺻ ِر ْﯾ ُ‬‫‪َ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬ﺗ ْ‬ ‫‪233‬‬
‫‪PELAJARAN KE 35 :‬‬ ‫‪ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬ﻓ ِْﻌل ُ اﻷَ ْﻣ ِر‬ ‫‪240‬‬
‫‪PELAJARAN KE‬‬ ‫‪36 :‬‬ ‫‪ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬اﻟ َﻣ ْﻔ ُﻌ ْول ُ ِﺑ ِﮫ‬ ‫‪246‬‬
‫‪PELAJARAN KE‬‬ ‫‪37 :‬‬ ‫ﺎض اﻟ َﻣ ْﺟ ُﮭ ْو ِل‬ ‫‪ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬اﻟﻔ ِْﻌل ُ اﻟ َﻣ ِ‬ ‫‪251‬‬
‫‪PELAJARAN KE‬‬ ‫‪38 :‬‬ ‫ﺿﺎر ِع اﻟ َﻣ ْﺟ ُﮭ ْو ِل‬ ‫‪256‬‬
‫‪ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬ﻓ ِْﻌل ُ اﻟ ُﻣ ِ‬
‫‪PELAJARAN KE‬‬ ‫‪39 :‬‬ ‫ﺻ ْول‬ ‫‪ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬اﺳ ُم اﻟ َﻣ ْو ُ‬ ‫‪262‬‬
‫‪PELAJARAN KE‬‬ ‫‪40 :‬‬ ‫ب‬ ‫ﺻ ِ‬ ‫ف اﻟ ﱠﻧ ْ‬ ‫‪ُ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬ﺣ ُر ُ‬ ‫‪271‬‬
‫‪PELAJARAN KE‬‬ ‫‪41 :‬‬ ‫اﻟﺟ ْز ِم‬ ‫ف َ‬ ‫‪ُ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬ﺣ ُر ْو ُ‬ ‫‪276‬‬
‫‪PELAJARAN KE‬‬ ‫‪42 :‬‬ ‫‪ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬اﻟ َﻣ ْﻔ ُﻌ ْول ُ اﻟ ُﻣ ْط َﻠ ُق‬ ‫‪282‬‬
‫‪PELAJARAN KE‬‬ ‫‪43 :‬‬ ‫ﻷﺟﻠِﮫ‬ ‫‪ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬اﻟ َﻣ ْﻔ ُﻌ ْول ُ ْ‬ ‫‪287‬‬
‫‪PELAJARAN KE‬‬ ‫‪44 :‬‬ ‫‪ . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬اﻟ ُﻣ َﺟ ﱠرد َوا ْﻟ َﻣ ِز ْﯾد ) َﻣﺎﺿِ َﯾﺎ(‬ ‫‪291‬‬
‫‪PELAJARAN KE 45 :‬‬ ‫ﺎر ًﻋﺎ(‬ ‫‪ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬اﻟ ُﻣ َﺟ ﱠرد َوا ْﻟ َﻣ ِز ْﯾد ) ُﻣﺿ ِ‬ ‫‪296‬‬
‫‪PELAJARAN KE 46 :‬‬ ‫‪ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬اﻟ ُﻣ َﺟ ﱠر ُد َواﻟ َﻣ ِز ْﯾ ُد )ﻣﺻدرا(‬ ‫‪301‬‬
‫‪PELAJARAN KE 47 :‬‬ ‫‪) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .‬أَ ْﻣ ًرا( اﻟ ُﻣ َﺟ ﱠر ُد َواﻟ َﻣ ِز ْﯾ ُد‬ ‫‪306‬‬
‫‪Belajar Bahasa Arab Al Quran Metode Al Badru‬‬ ‫‪iv‬‬
PELAJARAN KE 48 : ‫ِﺳ ُم اﻟ َﻔﺎ ِﻋل‬ ْ ‫ا‬.. .. ...... . . ................ ..... 311
PELAJARAN KE 49 : ‫ِﺳ ُم اﻟﻣﻔ ُﻌ ْول‬ ْ ‫ا‬.. .. ...... . . ................ .... 316
PELAJARAN KE 50 : ‫ِﺳ ُم اﻵ َﻟ ِﺔ‬ ْ ‫ﺎن َو ا‬ ‫ﺎن َو ا ِْﺳ ُم ﱠ‬
ِ ‫اﻟز َﻣ‬ ِ ‫ِﺳ ُم اﻟ َﻣ َﻛ‬
ْ ‫ ا‬....... ..... 321
PELAJARAN KE 51 : ‫ت‬ ُ ‫ اﻟ ﱠﻧ ْﻌ‬. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326
PELAJARAN KE 52 : ‫ف‬ ُ ‫اﻟﻌ ْط‬ َ .. .. ...... . . ............. ...... ..... 330
PELAJARAN KE 53 : ُ ‫ اﻟ َﺑ َدل‬. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 336
PELAJARAN KE 54 : ‫ اﻟ ﱠﺗ ْو ِﻛ ْﯾ ُد‬. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343
PELAJARAN KE 55 : ‫ِﺳ ُم اﻟ َﺗ ْﻔﺿِ ْﯾ ِل‬ ْ ‫ا‬.. .. ...... . . ............. ...... 349
PELAJARAN KE 56 : ‫ﺳ ﱠﺑ َﮭ ُﺔ‬ َ ‫ﺻ ْﯾ َﻔ ُﺔ اﻟ ُﻣ‬‫ ﺻِ ْﯾ َﻐ ُﺔ اﻟ ُﻣ َﺑﺎ َﻟ َﻐ ُﺔ َواﻟ ﱢ‬. . . . . . . . . . . . . . . 355
PELAJARAN KE 57 : ‫ﺎت ا ْﻟ ُﻣ َﺛ ﱠﻧﻰ‬ ُ ‫ﺻ ْوﺻِ ﱠﯾ‬ ُ ‫ ُﺧ‬. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361
PELAJARAN KE 58 : ‫اﻟﺳﻠِم‬ ‫ِﺳ ُم َﺟ ْﻣﻊ اﻟ ُﻣ َذ ﱠﻛر ﱠ‬ ْ ‫ﺎت ا‬ ُ ‫ﺻ ْوﺻِ ﱠﯾ‬ ُ ‫ ُﺧ‬. . . . . . . . . . . . . . 366
PELAJARAN KE 59 : (1:99) ‫ ا ْﻟ َﻌدَ ُد‬. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 373
PELAJARAN KE 60 : (‫ ا ْﻟ َﻌدَ ُد) ِﻣﺎﺋﯾن ﺻِ َﻔ ًﺔ‬. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380
PELAJARAN KE 61 : ُ ‫اﻟﺣﺎل‬ َ .. .. ...... . . ........ ...... .... ...... 385
PELAJARAN KE 62 : (‫)ﺟ ْﻣ ًﻌﺎ‬ َ ُ ‫اﻟﺣﺎل‬ َ .. .. ...... . . ......... .... ...... 391
PELAJARAN KE 63 : ‫ اﻻِ ْﺳﺗِ ْﺛ َﻧﺎء‬. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399
PELAJARAN KE 64 : ( ‫ ) اﻟ ُﻣ َﻧﺎدَ ى‬. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 405
PELAJARAN KE 65 : ‫ اﻟ ﱠﺗ َﻌ ﱡﺟب‬. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 409
PELAJARAN KE 66 : ‫ف‬ ِ ‫ﺻر‬ ‫ اﻟ َﻣ ُﻧ ْو ُع ﻣِنَ اﻟ ﱠ‬. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 412
Belajar Bahasa Arab Al Quran Metode Al Badru v

Belajar Bahasa Arab Al Quran Metode Al Badru vi
PELAJARAN KE 1
‫ُﻣ ْﺑ َﺗدأ ٌ – َﺧ َﺑ ٌر‬
( ‫) ُﻣ َذ ﱠﻛر‬
A. Definisi :
Mubtada adalah kalimah isim yang dibaca rofa yang biasanya berada di
awal jumlah yang bebas dari amil lafadzh
Khabar adalah kalimah yang menyempurnakan makna mubtada baik
berupa jumlah ismiyah ataupun jumlah fiilyah.
B. Tata Bahasa :
- Huruf asal : ‫حمد‬
َ
- Wazan : ‫ﻓ ْﻌ ًﻼ‬
- Sighot : isim masdar
‫ ِل‬huruf jer, mabni
kasroh. - Dhomir : ‫ھ َُو‬
ِ ‫ ﱠ‬lafadz jalaalahu,
‫ﷲ‬ -
-
Tasrif : 4
Bina : shohih
isim alam. - Kaidah i’lal : tidak ada
- K.irob : majrur - K.irob : marfu
- T.irob : kasroh - T.irob : dhomah
1:2 ِ ِ ‫اَ ْﻟ َﺣ ْﻣ ُد‬

- Tarkib : khobar - Tarkib : mubtada
( khobar sybhul jumlah - K.irob : marfu
: jer – majrur ) - T.irob : dhomah
- K.irob : mahal rofa - Arti : pujian itu
- T.irob : tidak ada
- Arti :bagi Allah
- 3 huruf asal : ‫علم‬ - 3 huruf asal : ‫سمع‬

- Wazan :ٌ ‫َﻓ ِﻌ ْﯾل‬ - َ
Wazan :ٌ ‫ﻓ ِﻌ ْﯾل‬
- Sighot : mubalaghoh dari - Sighot : mubalaghoh
isim fail dari isim fail
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬
- Tasrif : 4 - Tasrif : 4
- Bina : Shohih - Bina : Shohih - Lafadz jalaalahu
- Kaidah ilal : tidak ada - Kaidah ilal : tidak ada isim alam
- K irob : marfu - K irob : marfu - K irob : marfu
- T irob :dhomah - T irob :dhomah - T irob : dhomah
2:224 ‫َﻋﻠِ ْﯾ ٌم‬ ‫ﺳ ِﻣ ْﯾ ٌﻊ‬

َ ُ‫ﷲ‬
- Tarkib :khobar ke 2 - Tarkib : khobar ke 1 - Tarkib : mubtada
- T irob : dhomah - T irob : dhomah - T irob : dhomah
- Arti : Maha mengetahui - Arti : Maha - Arti : Allah
mendengar
Belajar bahasa Arab Al Quran metode Al Badru 1
- 3 huruf asal : ‫حكم‬ - 3 huruf asal : ‫علم‬
- Wazan :ٌ ‫َﻓ ِﻌ ْﯾل‬ - Wazan :ٌ ‫َﻓ ِﻌ ْﯾل‬
- Sighot : mubalaghoh - Sighot : mubalaghoh dari
dari isim fail isim fail
- Bina : Shohih - Bina : Shohih - Lafadz jalaalahu
- Kaidah ilal : tidak ada - Kaidah ilal : tidak ada isim alam
- T irob :dhomah - T irob :dhomah - T irob : dhomah
4:26 ‫َﺣ ِﻛ ْﯾ ٌم‬ ‫ﻋﻠِ ْﯾ ٌم‬ ُ‫ﷲ‬

- Tarkib : khobar ke 2 - Tarkib : khobar ke 1 - Tarkib : mubtada
- T irob : dhomah - T irob : dhomah - T irob : dhomah
- Arti : Maha bijaksana - Arti : Maha mengetahui - Arti : Allah
- 3 huruf asal : ‫يقن‬

- Wazan : َ‫ُﯾ ْﻔ ِﻌﻠُ ْون‬
- sighot : Fiil Mudhore
Huruf ‫ ي‬asli, di- - Dhomir : ‫ُھ ْم‬

- Tasrif : 7
ganti ‫و‬ - Bina : Mitsal Ya’i
Penyesuaian huruf , - Kaidah ilal : 14
- K irob : marfu Dhomir
karena sebelumnya munfasil,
dhomah harokat - T irob : ‫ن‬ Mabni sukun
wazan
2:4 َ‫ُﯾ ْو ِﻗ ُﻧ ْون‬ ‫ُھ ْم‬
- K irob : mahal rofa - K irob : mahal rofa
- T irob : tidak ada - T irob : tidak ada
- Arti : mereka sedang - Arti : mereka
yaqin

 
- 3 huruf asal : ‫قوم‬

- Wazan : ْ ‫َﻓ ﱠﻌ‬
َ‫ﺎﻟون‬
- sighot : sighot
mubalaghoh dari isim Fail ‫ ِل‬huruf jer, mabni kasroh
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ ٌ ‫َر ُﺟل ٌ ج ِر َﺟﺎل‬
- Tasrif : 1 Isim jamak taksir
- Bina : Ajwab wawi
- Kaidah ilal : tidak ada
- 3 huruf asal : ‫رجل‬
- K irob : marfu - Wazan : ٌ ‫ﻓ َِﻌﺎل‬
- K.irob : marfu
- T irob : ‫و‬ - T.irob : dhomah
4:34 َ‫َﻗ ﱠوا ُﻣ ْون‬ ُ ‫اَ ْﻟ ﱢر َﺟﺎل‬

- K irob : marfu - K irob : marfu
- T irob : dhomah
- T irob : ‫و‬ - Arti : kaum laki - laki
- Arti : pemimpin sangat -
kuat
- 3 huruf asal : ‫هدي‬

- Wazan : ٌ ‫ ﻓُ َﻌل‬marfu
‫ ﻓُ َﻌ ٍل‬majrur
- sighot : Isim Masdar
- Dhomir : ‫ھ َُو‬
- Tasrif : 3
- Bina : Nqis Ya’i
- Kaidah ilal : k 1 Huruf jer ,
- K irob : majrur mabni Isim isyaroh, mabni
- T irob : kasroh muqodaroh sukun Fathah
2:5   

- Tarkib : jer- majrur mutaaliqa atau - Tarkib : mubtada
setingkat khobar - K irob : mahal rofa
- K irob : mahal rofa - T irob : tidak ada
- T irob : tidak ada - Arti : mereka itulah
- Arti :

- 3 huruf asal : ‫فلح‬
- Wazan : َ‫ُﻣ ْﻔ ِﻌﻠُ ْون‬
- sighot : Isim fail
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬

- Tasrif : 7
- Bina : shohih
-
-
Kaidah ilal : tidak ada
K irob : marfu
‫ َو‬huruf atof mabni
Dhomir munfasil, fathah
- T irob : ‫و‬ Mabni sukun Isim isyaroh, mabni
Fathah
2/5    

- Tarkib : khobar - Tarkib : mubtada - Tarkib : mubtada
- K irob : mahal rofa - K irob : mahal rofa - K irob : mahal rofa
- T irob : tidak ada - T irob : tidak ada - T irob : tidak ada
- Arti : orang-orang yang - Arti : mereka - Arti : merekaitulah
beruntung
Khobar Jumlah Ismiyah mubtada

PELAJARAN KE 2
‫ُﻣ ْﺑ َﺗدأ ٌ – َﺧ َﺑ ٌر‬
(‫ث‬ ٌ ‫ﻣؤ ﱠﻧ‬
َ )
A. Definisi :
Mubtada adalah kalimah isim yang dibaca rofa yang biasanya berada di awal jumlah yang
bebas dari amil lafadzh
Khabar adalah kalimah yang menyempurnakan makna mubtada baik berupa jumlah ismiyah
ataupun jumlah fiilyah.
( Kamus Ilmu Nahwu & Sharaf ,oleh Iman Saiful Mu’minin ---hal 247 dan 97 )
B. Tata –bahasa
- 3 huruf asal : ‫خوي‬

- ٌ ‫َﻓﺎ ِﻋ َﻠ‬
Wazan : ‫ﺔ‬
- Sighot : isim fail
- Dhomir : ‫ِﻲ‬
َ ‫ھ‬
- Tasrif : 4
- Bina : lafif maqrun
- K irob : marfu Dhomir rofa munfasil
- T irob :dhomah mabni fathah
2:259 ‫ﺎو َﯾ ٌﺔ‬

ِ ‫َﺧ‬ ‫ِﻲ‬
َ ‫ھ‬
- K.irob : marfu - K.irob : mahal rofa
- T.irob : dhomah - T.irob : tidak ada
- Arti : roboh - Arti : dia
(perempuan/nama
negeri)

- 3 huruf asal : ‫غلل‬
- ٌ ‫َﻣ ْﻔ ُﻌ ْو َﻟ‬
Wazan : ‫ﺔ‬
- Sighot : isim maf’ul
‫ھ َِﻲ‬
‫َﯾ ٌد ج أَﯾدى‬
- Dhomir :
- Tasrif : 1 Lafdaz jalaalah
- Bina : shohih isim alam/isim Isim mufrod
- Kaidah ilal : tidak ada jamid - K.irob : marfu
- K irob : marfu - K.irob : majrur - T.irob :
- T irob :dhomah - T.irob : kasroh dhomah
5:64 ‫َﻣ ْﻐﻠُ ْو َﻟ ٌﺔ‬ ‫ﷲ‬

ِ ‫َﯾ ُد‬
-
-
Tarkib : khobar
K.irob : marfu - Tarkib : ِ ‫َﯾ ُد ﱠ‬
‫ﷲ‬ mubtada
- T.irob :dhomah - K.irob : marfu ada di mudhof nya
- Arti : dia yang
dibelenggu ‫َﯾ ُد‬
- T.irob : dhomah
- Tarkib : ِ‫ﱠ‬
‫ﷲ‬ mudhof ilaih
- K.irob : majrur
- T.irob :kasroh
- Arti : tangan Allah
‫ َو‬huruf atof, mabni fathah

‫ ِل‬huruf jer, mabni kasroh
ٌ ‫ِر َﺟﺎل‬ ‫ج‬ ٌ ‫َر ُﺟل‬
Isim jamak taksir
ٌ‫د ََر َﺟ ٌﺔ ج د ََر َﺟﺎت‬ - 3 huruf asal : ‫رجل‬
Isim mufrod ‫ َﻋ َﻠﻲ‬huruf jer, mabni
- 3 huruf asal : sukun. - Wazan : ٌ ‫ ( ﻓ َِﻌﺎل‬marfu )
- Wazan : ‫َﻓ َﻌ َﻠ ًﺔ‬ ‫ھُنﱠ‬ : ‫ﺎل‬
ٍ ‫ ( ﻓ َِﻌ‬majrur)
- K.irob : marfu - dhomir jama’ muannats - K.irob : majrur
- T.irob : dhomah ghoibah - T.irob : kasroh
- dhomir jer bil idhofah
2:228 ‫د ََر َﺟ ٌﺔ‬ ‫َﻋ َﻠ ْﯾﮭنﱠ‬ ‫ﺎل‬

ِ ‫ِﻠر َﺟ‬
‫َوﻟ ﱢ‬
- Tarkib : mubtada mua - Tarkib : mutaaliqa dengan - Tarkib : jer-majrur
khor ٌ ‫دَ َر َﺟ‬
haal dari ‫ﺔ‬
mutaaliqa dengan
- K.irob : marfu khobar muqodam
- T.irob : dhomah sesungguh nya dia - K.irob : mahal rofa
- Arti : kelebihan (marta mutaaliqa dengan sifat - T.irob : tidak ada
bat) dari ‫دَ َر َﺟ ٌﺔ َﻗدﱠ َﻣ ْت‬ - Arti : dan bagi para
lelaki/suami
‫َﻋ َﻠ ْﯾ َﮭﺎ‬
- K.irob : mahal rofa
- Arti : atas mereka (banyak
perempuan )

- 3 huruf asal : ‫دعو‬
- ً ‫َﻓ ْﻌ َﻠ‬
Wazan : ‫ﺔ‬
‫َﺣ ﱞق ج ُﺣﻘُ ْو ٌق‬ - Dhomir : ‫ھ َِﻲ‬
Isim mufrod - Tasrif : 1
- 3 huruf asal : ‫حقق‬ - Bina : naqis wawi
- Wazan : ٌ ‫َﻓ ْﻌل‬

- Kaidah ilal : tidak
ada
َ ‫ ل‬huruf jer, mabni kasroh
- K.irob : majrur - K irob : marfu
- T irob :dhomah
ُ‫ ه‬dhomir jer bil idhofah
- T.irob : kasroh.
3:14 ‫اَ ْﻟ َﺣ ﱢق‬ ُ‫َد ْﻋ َوة‬ ‫َﻟ ُﮫ‬

- Tarkib : mudhof ilaih - Tarkib : mubtada - Tarkib : jer-majrur
- K.irob : majrur muakhor, dia juga mutaaliqa dengan
- T.irob : kasroh mudhof. khobar muqodam
- Arti :yang benar - K.irob : marfu - K.irob : mahal rofa
- T.irob : dhomar - T.irob : tidak ada
- Arti :doa - Arti :bagi dia
  
- 3 huruf asal : ‫خشع‬ َ ‫ﺻر ج أَ ْﺑ‬

‫ﺻﺎر‬ َ ‫َﺑ‬
- ٌ ِ ‫َﻓﺎ‬
Wazan : ‫ﻋ َﻠﺔ‬ Isim jamak taksir dari
masdarya
- Dhomir : ‫ھ َِﻲ‬ - 3 huruf asal : ‫بصر‬
-
-
Tasrif : 2
Bina : shohih
- Wazan : ‫اَ ْﻓ َﻌﺎل‬
- K.irob : marfu
- T.irob : dhomah
- K irob : marfu
- T irob :dhomah ‫ ھَﺎ‬dhomir jer bil idhofah
79:9 ‫َﺧﺎﺷِ َﻌ ٌﺔ‬ َ ‫اَ ْﺑ‬
‫ﺻﺎ ُرھَﺎ‬
- K.irob : marfu - K.irob : marfu
- T.irob : dhomah - T.irob : dhomah
- Arti :ia yang menunduk - Arti :penglihatannya

     
- 3 huruf asal : ‫كرر‬

Wazan :‫ﺔ‬
- Dhomir : ‫ھ َِﻲ‬
- Tasrif : 1 isim isyaaroh,
- Bina : mudhoaf Isim mabni fathah
- Kaidah ilal : k 10 syarat mufrod
- K irob : marfu ghoiru muannats, untuk
- T irob :dhomah jazm yang jauh
79:12 ٌ‫َﻛ ﱠرة‬ ‫إِ ًذا‬ ‫ﺗ ْﻠ َك‬

- Tarkib : khobar Arti : jika - Tarkib : mubtada
- K.irob : marfu - K.irob : mahal
- T.irob : dhomah rofa
- Arti :pengemba lian - T.irob : tidak ada
- Arti :itu
    
- 3 huruf asal : ‫زجر‬

Wazan : ‫ﺔ‬
- Tasrif : 1
- Bina : shohih
- Kaidah ilal : tidak ada Dhomir rofa
- K irob : marfu munfasil, mabni
- T irob :dhomah fathah
79:13 ٌ‫َز ْﺟ َرة‬ ‫ھ َِﻲ‬

- Arti :teriakan - T.irob : tidak ada
- Arti : dia

YANG DIBAWAH INI BELUM DIPAKAI UNTUK CONTOH SOAL :
C.
Di Al Qur’an 19:63 ُ ‫ِﺗ ْﻠ َك اَ ْﻟ َﺟ ﱠﻧ ُﺔ أَ ﱠﻟﺗِﻰ ُﻧ ْو ِر‬
‫ث ﻣِنْ ﻋِ َﺑﺎ ِد َﻧﺎ َﻣنْ َﻛﺎنَ ﺗﻘ ًﯾﺎ‬
ٌ ‫َﺟ ﱠﻧ ٌﺔ ج َﺟ ﱠﻧ‬
‫ﺎت‬
- Isim mufrod
- K.irob : marfu ‫ ِﺗ ْﻠ َك‬isim isyaaroh, mabni fathah
- T.irob : dhomah mufrod muannats, untuk yang jauh.
‫اَ ْﻟ َﺟ ﱠﻧ ُﺔ‬ ‫ِﺗ ْﻠ َك‬

- Tarkib : badal atau - Tarkib : mubtada
naat dari isim - K.irob : mahal rofa
isyaroh - T.irob : tidak ada
- K.irob : marfu - Arti : itu
- T.irob : dhomah
- Arti :surga itu
ْ‫ ﻣِن‬Hrf jar, mabni sukun

- 3 hrf asal: ‫وق‬ - 3 hrf asal:‫ن‬ ‫كو‬ - 3 hrf asal: ‫ع ب د‬ - 3 hrf asal: ‫ورث‬
‫ي‬ - Wazan :َ ‫َﻓ َﻌل‬ - Wazan : ً ‫ﻓ َِﻌﺎل‬ ِ ‫ُﻧ ْﻔ‬
Wazan : ُ ‫ﻌل‬
- Sighot : fiil madhi - Sighot :
ً ‫َﺗ ْﻔ ِﻌ ْﯾل‬
- Sighot :fiil
- Wazan : naqis, mabni
- Sighot :isim fathah
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ mudhore
masdar
- Tasrif : 1 - Dhomir : ُ‫َﻧ ْﺣن‬
- Bina: shohih - Tasrif : 7
- Dhomir :‫ھ َُو‬ - Tasrif : 1 - K.ilal: tidak ada - Bina: mitsal wawi
- Tasrif : 9 - Bina: ajwab wawi - K.irob: majrur
Isim maushul, - K.ilal: tidak ada Isim maushul
- Bina: lafif mafruq - K.ilal: k1 - T.irob : kasroh
mabni sukun - K.irob: marfu , mabni sukun
- K.ilal: k 7 & k 10 - K.irob: tidak ada
- T.irob : dhomah
- K.irob: manshub - T.irob : -
- T.irob : fathah
‫َﺗ ِﻘ ًﯾﺎ‬ َ‫َﻛﺎن‬ ْ‫َﻣن‬ ‫ﻣِنْ ﻋِ َﺑﺎ ِد َﻧﺎ‬ ُ ‫ُﻧ ْو ِر‬

‫ث‬ ‫أَ ﱠﻟﺗِﻰ‬
- Tarkib : khobar - Tarkib :silah - Tarkib : - Tarkib : jer majrur, - Tarkib : silah - Tarkib :khobar dari
َ‫َﻛﺎن‬ maushul
- K.irob : la mahala
mahal
nsshob
mutaaliqa dengan haal
yang dibuang dari isim
masushul
mubtada yang
disembunyikan
- K.irob : manshub laha - K.irob : laha
- T.irob : fathah - T.irob : tidak ada maf’ul bih
maushul ْ‫َﻣن‬ - T.irob : tidak ada
takdirnya ‫ِﻲ‬
َ ‫ھ‬
- Arti :bertaqwa - Arti : dia telah ada - T.irob : - K.irob : - - Arti : kami telah - K.irob : mahal rofa
tidak ada - T.irob : tidak ada wariskan - T.irob : tidak
Silah maushul La mahala laha - Arti :siapa - Arti : dari hamba haba - Arti : yang
yang kami
‫ث ﻣِنْ ﻋِ َﺑﺎ ِد َﻧﺎ َﻣنْ َﻛﺎنَ َﺗﻘِ ًّﯾﺎ‬ ِ ‫ِﺗ ْﻠ َك ا ْﻟ َﺟ ﱠﻧ ُﺔ ھ َِﻲ ا ﱠﻟﺗِﻰ ُﻧ‬
ُ ‫ور‬
QS 19/63 Bukan
yang diAl Qur’an
Khobar mubtada
Khobar mubtada
ْ‫اِن‬
‫ اِنﱠ‬huruf syarat jazm
- 3 hrf asal:‫ن‬ ‫كو‬
- Wazan : ‫َﻓ َﻌ ْﻠ ُﺗ ْم‬
- 3 hrf asal: ‫امن‬ - Sighot : fiil madhi,
- Wazan : َ‫ُﻣ ْﻔ ِﻌﻠِ ْﯾن‬ naqis mabni sukun
- Sighot : isim faail - Dhomir : ‫م‬ َ ‫اﻧﺗ‬ Lafdaz
- Tasrif : 1 jalaalah
- Dhomir : ‫ھ ْم‬ُ
- Tasrif : 7
-
-
Bina: ajwab wawi
K.ilal: k 1,9
َ huruf ‫أﺧ َﯾﺎ ٌر‬
‫اﻟﻼ ُم‬ ْ ‫َﺧ ْﯾ ٌرج‬ isim
- 3 huruf asal : ‫بقي‬
alam/isim
- Bina: mahmuz FA jer, mabni
- K.ilal: tidak ada
penyesuaian harokat
kasroh
Isim Tafdil jamid َ ٌ
‫َﺑﻘِ ﱠﯾﺔ ج َﺑﻘﺎ ًﯾﺎ‬
- k.irob : marfu - K.irob :
- K.irob: manshub pada huruf ‫ك‬ ‫ ُﻛ ْم‬dhomir - T.irob : majrur
- Isim mufrod
- K.irob: tidak ada - K.irob : marfu
- T.irob : ‫اﻟ َﯾﺎ ُء‬ - T.irob :- jer bil harfi dhomah - T.irob :
- T.irob : dhomah
kasroh
11:86 .. َ‫ُﻣ ْؤ ِﻣ ِﻧ ْﯾن‬ ‫إِنْ ُﻛ ْﻧ ُﺗ ْم‬ ‫ﱠﻟ ُﻛ ْم‬ ‫َﺧ ْﯾ ٌر‬ ‫ﷲ‬
ِ ُ ‫َﺑﻘِ ﱠﯾ‬
‫ت‬
- Tarkib :khobar
‫ُﻛ ْﻧ ُﺗ ْم‬
- Tarkib :
*mubtada
- Tarkib :
mutaaliq
- Tarkib :
khobar - Tarkib : ِ‫ت ﱠ‬
‫ﷲ‬ ُ ‫َﺑﻘِ ﱠﯾ‬
mubtada
*fiil syarat , mahal a (haal ) - K.irob : - K.irob : marfu ada di mudhof nya
- K.irob :manshub
- T.irob : ya jazm oleh ْ‫أَن‬ ‫َﺧ ْﯾ ٌر‬ marfu
- T.irob :
ُ ‫َﺑﻘِ ﱠﯾ‬
‫ت‬
- Arti : orang orang - K.irob : mahal jazm - K.irob : dhomah - T.irob : dhomah
ِ‫ﱠ‬
yg beriman - T.irob : tidak ada mahal
- Arti : jika kailan rofa
- Arti : lebih
baik
- Tarkib : ‫ﷲ‬ mudhof ilaih
adalah - T.irob : - K.irob : majrur
tidak ada - T.irob :kasroh
- Arti : bagi - Arti : sisa yang halal dari Allah
kalian

ُ ‫ف اﻷَﻟ‬
َ ‫ِف ِﻣ ْﻧ ُﮫ أ ْﻓ‬
‫ﺻ َﺢ‬ ُ ‫ﺻﻠُ ُﮫ أَ ْﺧ َﯾ ُر َو َﺣ ْذ‬
ْ َ‫َﺧ ْﯾ ٌر أ‬
‫ َو‬huruf atof , mabni
fathah
- 3 hrf asal: ‫غفر‬
- 3 hrf asal:‫ف‬ ‫عر‬
- Wazan : ‫َﻣ ْﻔ ِﻌ َﻠ ٌﺔ‬
ْ‫ ﻣِن‬huruf jer mabni - Sighot : isim masdar - Wazan : ٌ ‫َﻣ ْﻔ ُﻌ ْول‬
sukun
mim - Sighot : isim faail - 3 hrf asal: ‫قول‬
Dhomir : ‫ھ َُو‬ Dhomir : ‫ھ َُو‬
ٌ ‫َﻗ ْول ٌ ج أَ ْﻗ َوال‬
- -
‫ﺻدَ َﻗ ِﺔ‬
َ isim mufrod - Tasrif : 3 - Tasrif : 3
muannast. ْ ‫َﺧ ْﯾ ٌرج‬
‫أﺧ َﯾﺎ ٌر‬ - Bina: shohih - Bina: shohih - Isim mufrod,
- K.irob : majrur Isim Tafdil - K.ilal: tidak ada - K.ilal: tidak ada nakiroh
- T.irob : kasroh. - k.irob : marfu - K.irob: marfu - K.irob: marfu - K.irob : marfu
- T.irob : - T.irob : dhomah - T.irob : dhomah - T.irob : dhomah
dhomah
2:263 ‫ﺻ َد َﻗ ٍﺔ‬
َ ْ‫ﻣِن‬ ‫ﺧ ْﯾ ٌر‬ ٌ‫َو َﻣ ْﻐﻔ َِرة‬ ‫ف‬
ٌ ‫ﱠﻣ ْﻌ ُر ْو‬ ٌ ‫َﻗ ْول‬
- Tarkib : mutaaliqa - Tarkib : khobar - Tarkib : mubtada - Tarkib : - Tarkib :
* naat kepada ٌ ‫َﻗ ْول‬
- K.irob: marfu - K.irob: marfu * mubtada
dengan ‫ﺧ ْﯾ ٌر‬
atau
- T.irob : - T.irob :dhomah * khobar mubtada yang
setingkat dengan dhomah - Arti :dan pemberian * Khobar mubtada dibuang,takdirnya
sifat ??? - Arti :lebih maaf yang dibuang
- K.irob: mahal rofa
baik meringkas
takdirnya
ٌ ‫َﻣﺎ اَ َﻣ ْر ُﺗ ْم ِﺑ ِﮫ َﻗ ْول‬
- Arti :dari pada
‫اَ ْﺟدَ ٌر‬ ‫ف‬
ٌ ‫ﱠﻣ ْﻌ ُر ْو‬
- K.irob: marfu
- K.irob: marfu
- T.irob : dhomah
- T.irob : dhomah
- Arti :perkataan
tanwin
- Arti :yang baik
- 3 hrf asal: ‫تبع‬

‫اذي‬
ُ ‫َﯾ ْﻔ َﻌل‬
- 3 hrf asal:
- 3 huruf asal : ‫علم‬ - 3 huruf asal : ‫غني‬ - Wazan :
- َ
Wazan :ٌ ‫ﻓ ِﻌ ْﯾل‬ - Wazan :ٌ ‫َﻓ ِﻌ ْﯾل‬
- Wazan : ٌ ‫َﻓ َﻌل‬ - Sighot : Fiil Mudhore
- Sighot : mubalaghoh - Sighot : mubalaghoh ‫ َو‬istinaaf - Sighot : isim

masdar
dari isim fail dari isim fail i,mabni fathah. - Tasrif : 1
Dhomir : ‫ھ َُو‬
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬ ُ‫ﷲ‬ ‫ ﱠ‬Lafadz -
- Tasrif : 4
-
-
Bina: shohih
K.ilal: tidak ada
- Tasrif : 1 - Tasrif : 4 jalaalahu - Bina: naqis Ya - K.irob: marfu
- Bina : Shohih - Bina : Shohih Isim alam - K.ilal: k 1, 9 - T.irob : dhomah
- Kaidah ilal : tidak - Kaidah ilal : 10 - K.irob: - K.irob: marfu
ada - K irob : marfu marfu - T.irob : dhomah ‫ اﻟﮭﺎ ُء‬dhomir nashob
- K irob : marfu - T irob :dhomah - T.irob : muqodaroh muttasil, mabni sukun.
- T irob :dhomah dhomah
‫َﺣﻠِ ْﯾ ٌم‬ ‫َﻏﻧ ٌِﻲ‬ ُ‫َوﷲ‬ ‫اَ ًذى‬ ‫ﱠﯾ ْﺗ َﺑ ُﻌ َﮭﺂ‬

- Tarkib : khobar - Tarkib : khobar - Tarkib : - Tarkib : fail - Tarkib : fiil + maful bih
- K.irob: marfu - K.irob: marfu mubtada - K.irob: marfu - K.irob: marfu
- T.irob : dhomah - T.irob : dhomah - K.irob: marfu - T.irob : dhomah - T.irob :dhomah
- Arti : Maha Penyantun - Arti : Maha kaya - T.irob : muqodaroh Arti :ia sedang
- dhomah - Arti : gunjingan mengiringinya
- Arti : Allah
‫َﻏ َﻔ َر – َﯾ ْﻐ ِﻔ ُر – َﻏ ْﻔ ًرا – ُﻏ ْﻔ َرا ًﻧﺎ – َﻣ ْﻐﻔ َِر ًة‬
‫ اﻟ ُﻣ َﻧ ﱢو َﻧ ُﺔ‬- ‫ ُﻣ َﻧ ﱢو َﻧ ٌﺔ‬: َ‫َﻧ ﱠون‬
َ ‫ت – ﻟِ َﻘ ْو ٍل َﻣ ْرﻓُ ْو َﻋ ِﺔ َﻣ َﺛﻠُ ُﮫ ِﺑ‬
‫ﺎﻟﺿ َﻣ ِﺔ اﻟ ُﻣ َﻧ ﱢو َﻧ ِﺔ‬ ٌ ‫ ﺻِ َﻔ ٌﺔ – َﻧ ْﻌ‬: ‫ف‬ ٌ ‫ﱠﻣ ْﻌ ُر ْو‬
ditanwin dengan seper marfu kepada naat sifat
ٌ ‫َﻗ ْول‬
kan dhomah ti
nya
‫ﺎرا‬ َ ‫ف ا ِْﺧﺗ‬
ً ‫ِﺻ‬ ً ‫أَ ْﯾ‬
ٌ ‫ﺿﺄ َو َﺧ َﺑ ُر اﻟﻣ ْﺑ َﺗ َد ِا َﻣ ْﺣ ُذ ْو‬
peringkasan Dibuang mubtada Dan juga
khobar

PELAJARAN KE 3
(ٌ‫اﻟﺿ ِﻣ ْﯾ ُر ) ُﻣ ْﻔ َرد‬
‫ﱠ‬
A. Definisi
Dhamir rafa’ munfashil , ia menduduki sebagai mubtada. jumlah seluruhnya 12 dhamir yaitu :
,‫ أَ َﻧﺎ‬, ‫ أَ ْﻧ ُﺗنﱠ‬,‫اَ ْﻧ ُﺗ َﻣﺎ‬, ‫ت‬

ِ ‫اَ ْﻧ‬, ‫أَ ْﻧ ُﺗ ْم‬,‫ أَ ْﻧ ُﺗ َﻣﺎ‬,‫ أَ ْﻧ َت‬, ‫ھُنﱠ‬, ‫ ُھ َﻣﺎ‬, ‫ ھ َِﻲ‬, ‫ ُھ ْم‬, ‫ ُھ َﻣﺎ‬, ‫ھُو‬
ُ‫َﻧ ْﺣن‬
Pada pelajaran ke tiga ini akan dibahas yang bentuk tunggal dahulu , yaitu :
‫ھُو‬, ‫ھ َِﻲ‬, ‫ أَ ْﻧ َت‬, ‫ت‬

ِ ‫ اَ ْﻧ‬, ‫أَ َﻧﺎ‬
B. Tata Bahasa :
- 3 Huruf asal : ‫خير‬
َ ‫اَ ْﻓ‬
- Wazan : ُ ‫ﻌل‬
- Sighot : Isim tafdil
- Tasrif : 3
- Bina : ajwab ya’i
- Kaidah i’lal : tidak ada
- K.irob : marfu Dhamir rofa munfashil,
- T.irob : dhomah mabni fathah
2:61 ‫َﺧ ْﯾ ٌر‬ ‫ھ َُو‬

- Arti : lebih baik (mabni)
- Arti : Dia
- 3 huruf asal : ‫وقت‬

َ ‫َﻣ‬
- Wazan : ُ ‫ﻔﺎﻋِ ْﯾل‬
- Sighot : Isim ghoiru
munshorif, muntahal
jumuk
- Dhomir :
- Tasrif :
- Bina : shohih
- T.irob : dhomah mabni fathah
2: 189 ُ ‫َﻣ َواﻗ‬

‫ِﯾت‬ ‫ھ َِﻲ‬
- T.irob : dhomah - T.irob : tidak ada (mabni)
- Arti : yang ditentukan - Arti : dia perempuan
waktunya
- Huruf asal : ‫ولي‬
ِ ‫َﻓ‬
- Wazan : ٌ ‫ﻌ ْﯾل‬
- Sighot : mubalaghoh dari
isim fail
- Tasrif : 3
- Bina :lafif mafruq
- Kaidah i’lal : 10
- K.irob : marfu Dhamir
munfashil,
‫ َﻧﺎ‬dhomir jer bil idhofah fathah
34:41 ‫َوﻟِ ﱡﯾ َﻧﺎ‬ َ َ‫أ‬

‫ﻧت‬
- K.irob : marfu ada pada - K.irob : mahal rofa
mudhofnya - T.irob : tidak ada
- T.irob : dhomah (mabni)
- Arti : - Arti : Engkau
- Huruf asal :‫توب‬

‫َﻓ ﱠ‬
- Wazan : ٌ ‫ﻌﺎل‬
isim fail
- Tasrif : 1
- Bina : shohih
- T.irob : dhomah sukun
2:160 ُ ‫اﻟ ﱠﺗ ﱠو‬

‫اب‬ ‫أَ َﻧﺎ‬
- Arti : Maha menerima (mabni)
taubat - Arti : Aku

Dari contoh contoh memperlihatkan, mubtada yang berasal dari dhomir rofa munfashil :
‫َﺧ َﺑ ٌر‬ ٌ ‫ُﻣ ْﺑ َﺗدَأ‬
‫َﺧ ْﯾ ٌر‬ ‫ھ َُو‬
ُ ‫َﻣ َواﻗ‬
‫َوﻟِ ﱡﯾ َﻧﺎ‬ َ َ‫أ‬

‫ﻧت‬
ُ ‫اﻟ ﱠﺗ ﱠو‬
SIMPANAN DHOMIR
- Huruf asal : ‫حزن‬

- Wazan : َ‫َﯾ ْﻔ َﻌﻠُ ُون‬
- Sighot : Fiil Mudhore

- Tasrif : 4
- Bina : shohih
- K.irob : marfu
Dhamir rofa munfashil,
- T.irob : ‫ن‬ mabni sukun.
2:62 َ‫َﯾ ْﺣ َز ُﻧون‬ ‫ُھ ْم‬

- K.irob : mahal rofa - K.irob : mahal rofa
- T.irob : tidak ada - T.irob : tidak ada (mabni)
- Arti : mereka sedang - Arti : mereka
bersedih hati

- Huruf asal : ‫علم‬
- Wazan : َ‫ﻌﻠ ُ ْون‬ َ ‫َﺗ ْﻔ‬
- Sighot : Fiil Mudhore
- Dhomir : ‫م‬ ْ ‫أَ ْﻧ ُﺗ‬

- Tasrif : 4
- Bina : shohih
- K.irob : marfu
- T.irob : ‫ن‬ mabni sukun.
2:22 َ‫َﺗ ْﻌ َﻠ ُﻣون‬ ‫أَﻧ ُﺗ ْم‬

- T.irob : tidak ada - T.irob : tidak ada
- Arti : kalian sedang (mabni)
mengetahui - Arti : dan kalian
- uruf asal : ‫صلح‬


- Tasrif : 7
- Bina : shohih
- K.irob : marfu
- T.irob : ‫و‬ mabni dhomah
2:11 َ‫ﺻﻠِ ُﺣ ْون‬

ْ ‫ُﻣ‬ ُ‫َﻧ ْﺣن‬
- T.irob : ‫و‬ (mabni)
- Arti : orang orang yang - Arti : kami
melakukan perbaikan

‫ ﻓِﻲ‬huruf jer, mabni sukun
‫َﻏﺎ ٌر ج َﻏ ْﯾ َران – اَ ْﻏ َوار‬
Isim mufrod.
- K.irob : majrur Dhamir rofa munfashil,
- T.irob : kasroh mabni sukun
9:40
ِ ‫ﻓِﻲ ا ْﻟ َﻐ‬
‫ﺎر‬ ‫ُھ َﻣﺎ‬
- Tarkib : jer-majrur, - Tarkib : mubtada
mutaaliqa , setingkat - K.irob : mahal rofa
khobar. - T.irob : tidak ada
- K.irob : mahal rofa (mabni)
- T.irob : tidak ada - Arti : mereka berdua laki
- Arti : di gua laki
َ ‫ ل‬huruf jer, mabni ‫ﺳﺔ‬ ِ -‫ﻟِ َﺑﺎس ج ﻟُ ُﺑس‬

َ ‫اﻟﺑ‬
Isim mufrod.
kasroh.
‫ ُﻛ ْم‬dhomir jer bil harfi - T.irob : dhomah mabni fathah
2:187 ‫ﱠﻟ ُﻛ ْم‬ ٌ ‫ﻟِ َﺑ‬

‫ﺎس‬ ‫ھُنﱠ‬
- Tarkib : jer-majrur, - Tarkib :khobar - Tarkib : mubtada
mutaaliqa dengan - K.irob : marfu - K.irob : mahal rofa
- T.irob : dhomah (mabni) - T.irob : tidak ada
ٌ ‫ﻟِ َﺑ‬
‫ﺎس‬ - Arti : pakaian (mabni)
- K.irob : - - Arti : mereka
- T.irob : - prempuan
- Arti : bagi kalian

Dari contoh contoh memperlihatkan, mubtada yang berasal dari dhomir rofa munfashil :
‫َﺧ ْﯾ ٌر‬ ‫ھ َُو‬
َ‫َﯾ ْﺣ َز ُﻧون‬ ‫ُھ ْم‬
‫َوﻟِ ﱡﯾ َﻧﺎ‬ َ َ‫أ‬

‫ﻧت‬
َ‫َﺗ ْﻌ َﻠ ُﻣون‬ ‫أَﻧ ُﺗ ْم‬
ُ ‫اﻟ ﱠﺗ ﱠو‬
َ‫ﺻﻠِ ُﺣ ْون‬
ْ ‫ُﻣ‬ ُ‫َﻧ ْﺣن‬
ُ ‫َﻣ َواﻗ‬
ٌ ‫ﻟِ َﺑ‬
‫ﺎس‬ ‫ھُنﱠ‬

PELAJARAN KE 4
‫ﺎرة‬
َ ‫ﺳ‬َ ِ‫اﺳ ُم اﻹ‬
ْ
ْ
( ‫) ُﻣﻔ َرد‬
A. Definisi:
Isim isyarah adalah kalimah isim yang menunjukkan hal tertentu, melalui isyarat nyata dengan tangan
atau benda lainnya, jika ia wujud di hadapannya, atau melalui isyarat tidak nyata apabila tidak tampak
dihapannya (Imam Saiful Mu’minin, “Kamus Ilmu Nahwu & Sharaf”, 2013).
Dalam linguistic Arab, ada beberapa lafazh yang dijadikan isyarat pada sesuatu, diantaranya :
1. Lafazh ‫ َذا‬isyarat untuk bentuk kalimah tunggal serta menunjukkan mudzakar (laki-laki).
2. Lafazh ‫ِي‬ْ ‫ ذ‬، ‫ ذِه‬dan ‫ ِﺗ ْﮫ‬isyarat untuk bentuk kalimah tunggal serta menunjukkan mu’anats
(perempuan).
3. Lafazh ِ ‫ َذ‬dan ْ‫ َذ ْﯾن‬isyarat untuk kalimah tatsniyah mudzakar.

‫ان‬
4. ِ ‫ َﺗ‬dan ‫ َﺗ ْﯾ ِن‬isyarat untuk kalimah tatsniyah mu’anats.
Lafazh ‫ﺎن‬
5. Lafazh ‫ء‬ ِ َ‫ أ ُ ْوﻻ‬dan ‫ أ ُ ْوﻟَﻰ‬isyarat untuk mutlak jama’, baik menunjukkan untuk yang berakal mau-
pun tidak berakal.
Menurut kesepakatan mayoritas ahli nahwu, bahwa isim isyarah itu terdiri dai tiga tingkatan, sebagai
berikut :
1. Qurba (dekat), yaitu isim isyarah yang tidak menggunakan kaf khithab dan lam, seperti ‫ َھ َذا‬atau
‫َھ ِذ ِه‬
2. Wusha (tengah), yaitu isim isyarah yang hanya menggunakan kaf khithab, seperti ‫َذا َك‬
3. Bu’da (jauh), yaitu isim isyarah yang menggunakan kaf khithab dan lam, ‫َذﻟِ َك‬
Catatan tambahan:
Boleh memisahkan antara ha’ tambih (peringatan) dan isim isyarah dengan dhomir, seperti ‫ھَﺎ أَ َﻧﺎ‬
‫ َذا‬atau ‫ ھَﺎ أَ ْﻧ ُﺗ ْم أ ٌ ْوﻻَ ِء‬, seperti ayat Alquran ‫ھَﺎ أَ ْﻧ ُﺗ ْم أ ُ ْوﻻَ ِء ُﺗ ِﺣ ﱡﺑ ْو َﻧ ُﮭ ْم َوﻻَ ُﯾ ِﺣ ﱡﺑ ْو َﻧ ُﻛم‬
Diantara isim isyarah yang menunjukkan tempat :
1. Isim isyarah yang menunjukkan tempat yang dekat adalah lafazh ‫( ُھ َﻧﺎ‬di sini).
2. Isim isyarah yang menunjukkan tempat yang jauh adalah ‫ ھَﺎ ٌھ َﻧﺎ‬dan ‫ٌھ َﻧﺎ َك‬ (di sana).
3. Ibnu Malik dalam Nukat ‘ala Muqaddimah Ibnu Hajib menyatakan bahwa lafazh ‫ ُھ َﻧﺎﻟِ َك‬menunjuk-
kan untuk waktu, seperti dalam qs: 10/30 : ‫س َﻣﺎ أَ ْﺳ َﻠ َﻔ ْت‬
ٍ ‫ُھ َﻧﺎﻟِ َك َﺗ ْﺑل ُ ُﻛل ٌ َﻧ ْﻔ‬
B. Tata Bahasa :
- 3 huruf asal : ‫سحر‬

- Wazan : ‫ﻓ ِْﻌ ًﻼ‬
- Tasrif : 2
- Bina : shohih
- Kaidah i’lal: tidak ada
- K.irob : marfu Isim isyaroh mabni
- T.irob : dhomah sukun
61:6 ‫ﺳِ ْﺣ ٌر‬ ‫ھ ََذا‬

- Arti : sihir - Arti : ini
( ‫َﺟ َﮭ ﱠﻧ ُم ) َﺟ ِﺣ ْﯾم‬
Isim jamid :
- k.irob : marfu Isim isyaroh mabni
- t.irob : dhomah kasroh
36:63 ‫َﺟ َﮭ ﱠﻧ ُم‬ ‫َھ ِذ ِه‬

- Arti : jahanam - Arti : ini

‫َﻧ َﻌ ٌم ج اَ ْﻧ َﻌم‬
Isim jamak taksir.
- 3hruf asal : ‫نعم‬
- Wazan : ٌ ‫اَ ْﻓ َﻌﺎل‬
- K.irob : marfu Isim isyaroh mabni
- T.irob : dhomah kasroh
6:138 ‫أَ ْﻧ َﻌﺎ ٌم‬ ‫ھَـ ِذ ِه‬

- Arti : binatang - Arti : ini
ternak
- 3 huruf asal : ‫قوم‬ - 3 huruf asal : ‫صرط‬

- Wazan : ٌ ‫ُﻣ ْﺳ َﺗ ْﻔ ِﻌل‬ - Wazan : ٌ ‫ﻓ َِﻌﺎل‬
- Sighot : isim fail - Sighot : isim masdar
- Tasrif : 14 - Tasrif :
- Bina : ajwab wawi - Bina : shohih
- Kaidah i’lal: 2 dan 8 - Kaidah i’lal: tidak ada
- K.irob : marfu - K.irob : marfu Isim isyaroh mabni
- T.irob : dhomah - T.irob : dhomah kasroh
3:51 ‫ﱡﻣ ْﺳ َﺗﻘِﯾ ٌم‬ ‫ﺻِ َرا ٌط‬ َ ‫ھ‬

‫َـذا‬
- Tarkib : naat bagi - Tarkib : khobar - Tarkib : mubtada
‫ﺻِ َرا ٌط‬ - K.irob : marfu
- T.irob : dhomah
- K.irob : marfu
- Arti : jalan - Arti : ini
- T.irob : dhomah
- Arti : orang lurus

- Huruf asal : ‫خير‬
َ ‫اَ ْﻓ‬
- Wazan : ُ ‫ﻌل‬
- Sighot : Isim tafdil
- Tasrif : 3
- Bina : ajwab ya’i
- Kaidah i’lal : tidak ada Isim isyaroh, mabni
- K.irob : marfu sukun
- T.irob : dhomah
4:59 ‫َﺧ ْﯾ ٌر‬ ‫َذﻟِ َك‬

- Arti : lebih baik - T.irob : tidak ada
- Arti : itu
‫َﺣ ﱡد ج ُﺣد ُْو ُد‬

Isim jamak taksir.
- 3hruf asal : ‫حدد‬
Lafadz Jalaalahu,
isim alam. - ُ ُ‫ﻓ‬
Wazan : ٌ ‫ﻌ ْول‬
- K.irob : majrur - K.irob : marfu Isim isyaroh, mabni
- T.irob : kasroh - T.irob : dhomah fathah
2:187 ... ‫ﷲ‬

ِ ‫ُﺣدُو ُد‬ ‫ِﺗ ْﻠ َك‬
- Tarkib : mudhof - Tarkib : - Tarkib : mubtada
ilaih  Khobar bagi - K.irob : mahal
- K.irob : majrur
- T.irob : kasroh
mubtada ‫ِﺗ ْﻠ َك‬ rofa
 Mudhof bagi
- Arti : Allah - Arti : itulah
ِ‫ﱠ‬
‫ﷲ‬
- Arti : batas batas
hukum

‫َﺟ َﮭ ﱠﻧ ُم‬ ‫َھ ِذ ِه‬
‫أَ ْﻧ َﻌﺎ ٌم‬ ‫َھ ِذ ِه‬
‫ُﺣدُو ُد‬ ‫ِﺗ ْﻠ َك‬
‫َﺧ ْﯾ ٌر‬ ‫َذﻟِ َك‬

-٣٩- ً ‫ﺷﺎء ا ﱠﺗ َﺧ َذ إِ َﻟﻰ َر ﱢﺑ ِﮫ َﻣﺂﺑﺎ‬
َ ‫َذﻟِ َك ا ْﻟ َﯾ ْو ُم ا ْﻟ َﺣ ﱡق َﻓ َﻣن‬
QS 78:39 ‫َذاﻟِ َك ا ْﻟ َﯾ ْو ُم ا ْﻟ َﺣقﱡ‬
- 3 huruf asal : ‫ق‬ ‫حق‬

- Wazan. : ‫َﻓ ْﻌ ًﻼ‬
- Sighot. : isim mashdar
- Dhomir. : ‫ھ َُو‬
- Tasrif. : 1
Isim isyaroh
- Bina. : mudhoaf
mabni fathah
- Kaidah I’lal : K10
- K. Irob. : marfu
- T. Irob. : dhomah
‫ا ْﻟ َﺣ ﱡق‬ ‫ا ْﻟ َﯾ ْو ُم‬ ‫َذاﻟِ َك‬

- Tarkib. : khobar - Tarkib. : badal - Tarkib. : mubtada
- K. Irob. : marfu - K. Irob. : marfu - K. Irob. : mahal rofa
- T. Irob : dhomah - T. Irob : dhomah - T. Irob : tidak ada
QS 2:252 ‫ﱠ‬
َ‫ﷲ‬ ُ‫ﺗِ ْﻠ َك أَ َﯾت‬
َ‫ﱠ‬
‫ﷲ‬ ُ ‫أَ َﯾ‬
‫ت‬ ‫ِﺗ ْﻠ َك‬
- Tarkib. : mudhof ilaih - Tarkib. : khobar - Tarkib. : mubtada
- K. Irob. : majrur - K. Irob. : marfu - K. Irob. : mabni
- T. Irob : kasrah - T. Irob : dhomah - T. Irob : fathah
َ ِ‫أُﻟﺋ‬
QS 80:42 ‫ك ُھ ْم ا ْﻟ َﻛ َﻔ َرةُ ا ْﻟ َﻔ َﺟ َر ُة‬
- 3 huruf asal : ‫ف ج ر‬ - 3 huruf asal : ‫ك ف ر‬

- Wazan. : ‫إِ ْﻓﻌَﺎﻟَ ًﺔ‬ - Wazan. : ‫إِ ْﻓﻌَﺎﻟَ ًﺔ‬
- Sighot. : - Sighot : masdar
masdar
- Dhomir. : ‫ُھ ْم‬ - Dhomir :
- Tasrif. : 7 - Tasrif : 7
- Bina. : shohih - Bina : shohih
‫ا ْﻟ َﻔ َﺟ َرة‬ ُ‫ا ْﻟ َﻛ َﻔ َرة‬ ‫ُھ ْم‬ ‫أُﻟ ِﺋ َك‬

- Tarkib. : khobar Tarkib. : khobar 1 Tarkib. : mubtada 2 Tarkib. : mubtada 1
2 (dari mubtada 1)
- K. Irob. : marfu K. Irob. : marfu K. Irob. : mabni K. Irob. : mabni
- T. Irob : dhomah T. Irob : dhomah T. Irob : dhomah T. Irob : fathah

PELAJARAN KE 5
( ‫) اَ ْﻟ ُﻣ َﺛ ﱠﻧﻰ‬
A. Definisi
Isim Mutsanna menunjukkan jumlah dua
Isim mutsanna terbagi menjadi dua , yaitu :
1. Isim mutsanna haqiiqi : Isim mutsanna yang dibuat dari mufrodnya.

Cara membuat isim mutsanna haqiiqi dengan menambah ‫ان‬
ِ atau ‫ﯾن‬ِ di akhir isim
mufrod. Harokat ‫ ن‬selalu kasroh dan harokat sebelumnya ‫ ا‬atau ‫ ي‬adalah fathah.
2. Isim mutsanna mulhaq : isim mutsanna yang tidak ada isim mufrodnya.
Yaitu : ِ ‫ﺎن – ﺳِ ْﻧ َﺗ‬
‫ﺎن‬ ِ ‫ِﺳ َﻧ َﺗ‬ ْ ‫ = ﻛِﻼ – ِﻛ ْﻠ َﺗﺎ – ا‬kata bilangan dua.
ِ ‫ِﺳ َﻧ‬
ْ ‫ﺎن – ا‬
Penggunaan kata ‫ ﻛِﻼ – ِﻛ ْﻠ َﺗﺎ‬harus bersambung dengan kata isimnya . Misal :
َ ‫ ِﻛ ْﻠ َﺗﺎ‬: ‫اﻟر ُﺟ َﻠ ْﯾ ِن‬

‫اﻟﺟ ﱠﻧ َﺗ ْﯾ ِن‬ َ ‫ﻛ َِﻼ‬
B. Tata Bahasa :
- 3 huruf asal : ‫بره‬

- Wazan : ‫ﻓُ ْﻌ َﻼ ًﻧﺎ‬
- Dhomir : ‫ُھ َﻣﺎ‬
- Tasrif : 4
- Bina : shohih
- K.irob : marfu Isim isyaroh, mabni
- T.irob : alif fathah.
28:32 ِ ‫ُﺑ ْرھَﺎ َﻧ‬

‫ﺎن‬ ‫َذا ِﻧ َك‬
- T.irob : alif - T.irob : tidak ada
- Arti : dua bukti ( - Arti : inilah/demi
mukjizat) kian itu

‫ ل‬huruf taukid, mabni fathah
- 3 huruf asal : ‫س ح ر‬
- Wazan : ‫ن‬ِ ‫َﻓﺎﻋ َِﻼ‬

- Tasrif : 2
- Bina : shohih
- K.irob : marfu Isim isyaroh, untuk
- T.irob : alif mutsana mudzakar.
20:63 ‫ان‬ َ ‫َﻟ‬

ِ ‫ﺳﺎﺣ َِر‬ ِ ‫ھ ََذ‬
‫ان‬
- T.irob :Alif - T.irob : tidak ada
- Arti : benar benar - Arti : inlah dua
keduanya ahli sihir orang itu
- 3 huruf asal : ‫جري‬

ِ ‫َﺗ ْﻔﻌ َِﻼ‬
- Wazan : ‫ن‬
- Sighot : fiil mudhore
- Tasrif : 3
-
-
Bina : naqis ya
Kaidah i’lal: tidak ada
ِ ‫ﻋﯾن ج َﻋ ْﯾ َﻧ‬
‫ﺎن‬
Isim mutsana
- K.irob : marfu
muannats
‫ ﻓِﻲ‬huruf jer, mabni
sukun.
- T.irob : ‫ن‬ - K.irob : marfu
- T.irob : alif ‫ ِھ َﻣﺎ‬dhomir jer bil harfi.
55:50 ِ ‫َﺗ ْﺟ ِر َﯾ‬

‫ﺎن‬ ِ ‫َﻋ ْﯾ َﻧ‬
‫ﺎن‬ ‫ﻓِﯾ ِﮭ َﻣﺎ‬
- Tarkib : naat kepada - Tarkib : mubtada - Tarkib : jer-majrur ,khobar
ِ ‫َﻋ ْﯾ َﻧ‬
muakhor muqodam
‫ﺎن‬ - K.irob : marfu - K.irob : mahal rofa
- K.irob : mahal rofa - T.irob : alif - T.irob : tidak ada
- Arti : dua mata air - Arti : didalam kedua
- Arti : mengalir
- nya
keduanya

‫ ﻣِن‬huruf jer, mabni
ِ ‫ج – َز ْو َﺟ‬
‫ﺎن‬ ٌ ‫َز ْو‬ ‫َﻓﺎ ِﻛ َﮭ ٍﺔ ج َﻓ َواﻛِﮫ‬ sukun
Isim mutsana Isim mufrod. ‫ ُﻛلﱢ‬taukid. sukun.
- K.irob : marfu - K.irob : majrur - K.irob : majrur
- T.irob : alif - T.irob : kasroh - T.irob : kasroh ‫ ِھ َﻣﺎ‬dhomir jer bil
harfi.
55:52 ِ ‫َز ْو َﺟ‬

‫ﺎن‬ ‫َﻓﺎ ِﻛ َﮭ ٍﺔ‬ ‫ﻣِن ُﻛلﱢ‬ ‫ﻓِﯾ ِﮭ َﻣﺎ‬
- Tarkib : mubtada - Tarkib : mudhof ilaih - Tarkib : jer-majrur , - Tarkib : jer-majrur
ِ ‫َز ْو َﺟ‬
muakhor - K.irob : majrur ,khobar muqodam
- K.irob : marfu - T.irob : kasroh
haal dari ‫ﺎن‬ - K.irob : mahal rofa
- T.irob : Alif - K.irob : mahal - T.irob : tidak ada
- Arti : buah buahan
nashob
- Arti : berpasangan - Arti : didalam
keduanya
- Arti : dari segala
‫ ﻣِن‬huruf jer, mabni sukun

ِ ‫َﺟ ﱠﻧ ُﺔ – َﺟ ﱠﻧ َﺗ‬
‫ﺎن‬ ‫ُون‬
ِ ‫ د‬isim jamid
Isim mutsana
- K.irob : majrur, T.irob: kasroh
- K.irob : marfu
- T.irob : alif ‫ ِھ َﻣﺎ‬dhomir jer bil idhofah.
55:62 ِ ‫َﺟ ﱠﻧ َﺗ‬

‫ﺎن‬ ‫ﻣِن دُو ِﻧ ِﮭ َﻣﺎ‬
- Tarkib : mubtada mua- - Tarkib : jer –majrur, mutaaliqa atau
khor setingkat khobar muqodam
- Arti : dua surga - Arti : dari selain keduanya

- 3 huruf asal : ‫نضخ‬
ِ ‫َﻓ ﱠﻌﺎ َﻟ َﺗ‬
- Wazan : ‫ﺎن‬
- Sighot : sighot
mubalaghoh dari isim
fail
- Dhomir : ‫ُھ َﻣﺎ‬ ِ ‫ﻋﯾن ج َﻋ ْﯾ َﻧ‬
‫ﺎن‬
- Tasrif : 2 Isim mutsana
- Bina : shohih
muannats
- Kaidah i’lal: tidak ada sukun.
- T.irob : alif - T.irob : alif ‫ ِھ َﻣﺎ‬dhomir jer bil harfi.
55:66 ِ ‫ﺎﺧ َﺗ‬

‫ﺎن‬ َ ‫ﺿ‬‫َﻧ ﱠ‬ ِ ‫َﻋ ْﯾ َﻧ‬
‫ﺎن‬ ‫ﻓِﯾ ِﮭ َﻣﺎ‬
- Tarkib : naat kepada - Tarkib : mubtada - Tarkib : jer-majrur ,khobar
ِ ‫َﻋ ْﯾ َﻧ‬
muakhor muqodam
‫ﺎن‬ - K.irob : marfu - K.irob : mahal rofa
- K.irob : marfu - T.irob : alif - T.irob : tidak ada
- T.irob : alif
- Arti : dua mata air - Arti : didalam keduanya
- Arti : memancarkan
keduanya

PELAJARAN KE 6
‫ﺿﻣِﯾ ُر‬
‫اﻟ ﱠ‬
( ‫) ُﻣ َﺛ ﱠﻧﻰ‬
A. Definisi
Dhamir rofa’ munfashil, ia menduduki sebagai mubtada. Pada Pelajaran ke tiga telah dibahas
bentuk tunggalnya, maka di pelajaran ke enam ini membahas bentuk dual.
 Bentuk ganda untuk orang ketiga ( lk/prp ) : ‫ُھ َﻣﺎ‬

 Bentuk ganda untuk orang kedua ( lk/prp ) : ‫ﻣﺎ‬َ ‫أَ ْﻧ ُﺗ‬
B. Tata bahasa
‫ﻓِﻲ‬ huruf jer, mabni

sukun
َ ‫َﻏﺎ ٌر ج‬
ٌ‫ﻏِﯾران‬
Isim mutsanna.
- K.irob : majrur Dhomir munfashil,
- T.irob: kasroh mabni sukun.
9:40
- Tarkib : jer-majrur - Tarkib : mubtada
mutaaliqa atau - K.irob : mahal rofa
setingkat khobar - T.irob : tidak ada
- K.irob : mahal rofa - Arti : mereka
berdua laki-laki
- Arti : didalam gua
- 3 huruf asal : ‫غوث‬

ِ ‫َﯾ ْﺳ َﻔ ْﻔﻌ َِﻼ‬
- Wazan : ‫ن‬
- Tasrif : 14
- Bina : ajwab wawi
Lafadz jalaalhu, - Kaidah i’lal: k 2, 8
isim alam. - K.irob : marfu
- K.irob : manshub dhomir munfashil,
- T.irob : fathah - T.irob : ‫ن‬ mabni sukun.
46:17 ‫ﷲ‬
َ ِ ‫َﯾ ْﺳ َﺗﻐِﯾ َﺛ‬
‫ﺎن‬ ‫ُھ َﻣﺎ‬
- Tarkib : maf’ul - Tarkib : khobar - Tarkib : mubtada
bih - K.irob : mahal rofa - K.irob : mahal rofa
- K.irob : manshub - T.irob : tidak ada - T.irob : tidak ada
- T.irob : fathah - Arti : merka berdua - Arti : mereka
- Arti : Allah sedang meminta berdua laki-laki
pertolongan
- 3 huruf asal : ‫تبع‬
- Wazan : َ ‫ِا ْﻓ َﺗ َﻌل‬
- 3 huruf asal : ‫غلب‬ - Sighot : fiil madhi mabni
fathah
- Wazan : َ‫َﻓﺎﻋِ ﻠُ ْون‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬
- Sighot : isim faail
- Tasrif : 13
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ - Bina : shohih
- Tasrif : 3 - Kaidah i’lal: k 10
- Bina : shohih - K.irob : marfu ‫ َو‬huruf atof, mabni
- Kaidah i’lal: tidak ada - T.irob : tidak ada fathah
- K.irob : marfu
‫ ُﻛ َﻣﺎ‬dhomir nashob ‫ َﻣ ِن‬isim maushul, dhomir munfashil,
- T.irob : ‫و‬ muttashil mani sukun. mabni sukun.
28:35 َ‫ا ْﻟ َﻐﺎﻟِ ُﺑون‬ ‫ا ﱠﺗ َﺑ َﻌ ُﻛ َﻣﺎ‬ ‫َو َﻣ ِن‬ ‫أَﻧ ُﺗ َﻣﺎ‬

- Tarkib : khobar - Tarkib : jumlah fiilyah - Tarkib : maktuf - Tarkib : mubtada
- K.irob : marfu sebagai silah maushul.
- K.irob : tidak ada
kepada ‫أَﻧ ُﺗ َﻣﺎ‬ - K.irob : mahal rofa
- T.irob : ‫و‬ tempat irob baginya - K.irob : mahal rofa
- Arti : kalian
- Arti : orang orang - T.irob : tidak ada - T.irob : tidak ada
- Arti : dan orang berdua laki-laki
yang mengalahkan - Arti : dia telah
mengikuti kalian yang
berdua

PELAJARAN KE 7
ِ ‫ﺎر ِة ﻟِ ْﻠ َﻘ ِر ْﯾ‬
‫ب‬ َ ‫ﺳ‬َ ‫اﺳ ُم ا ِﻹ‬
ْ
( ‫) ُﻣ َﺛ ﱠﻧﻰ َو َﺟ ْﻣ ًﻌﺎ‬
A. Definisi:
Pada pelajaran ke 4 (empat) telah dijelaskan defifnisi Isim Isyaroh secara umum, serta telah dipelajari
isim isyaroh yang mufrod.
Untuk pelajaran ke 7 (tujuh) dibahas Isim Isyaroh : Qurba (dekat), yaitu isim isyarah yang tidak
menggunakan kaf khithab dan lam, seperti ‫ ھ ََذا‬atau ‫َھ ِذ ِه‬

B. Tata bahasa.
ْ‫ﻣِن‬
huruf jer, mabni
sukun.
Lafadz jalaalahu
isim alam. ‫ ﻋِﻧ ِد‬dorof makan.
- K.irob : majrur - K.irob : majrur Isim isyaroh, mabni
- T.irob : kasroh - T.irob : kasroh sukun
2:79 ‫ﷲ‬
ِ ‫ﻣِنْ ﻋِ ﻧ ِد‬ َ ‫ھ‬
‫َـذا‬
- Tarkib : mudhof - Tarkib : jer –ma jrur - Tarkib : mubtada
ilaih , mutaaliqa atau - K.irob : mahal rofa
- K.irob : majrur setingkat dengan - T.irob : tidak ada
- T.irob : kasroh khobar - Arti : ini
- Arti : Allah - K.irob : mahal rofa
- Arti :dari sisi
ْ‫ ﻣِن‬huruf jer, mabni sukun.

‫ ﻋِﻧ ِد‬dorof makan.
- K.irob : majrur
- T.irob : kasroh
Isim isyaroh, mabni
‫ك‬dhomir jer bil idhofah. kasroh
4:78 ‫ﻣِنْ ﻋِ ﻧدِك‬ ‫ھَـ ِذ ِه‬

- Tarkib : jer –ma jrur , mutaaliqa - Tarkib : mubtada
atau setingkat dengan khobar - K.irob : mahal rofa
- K.irob : mahal rofa - T.irob : tidak ada
- T.irob : tidak ada - Arti : ini
- Arti : ini

Lafadz jalaalahu
isim alam. Isim jamid
- T.irob : kasroh - T.irob : dhomah kasroh
7:73 ‫ﷲ‬
ِ ‫َﻧﺎ َﻗ ُﺔ‬ ‫ھَـ ِذ ِه‬
- Tarkib : mudhof - Tarkib : khobar - Tarkib :
ilaih - K.irob :marfu mubtada
- K.irob : majrur - T.irob : dhomah - K.irob : mahal
- T.irob : kasroh - Arti :unta rofa
- Arti : Allah - T.irob : tidak ada
betina
- Arti : ini
- 3 huruf asal : ‫بين‬

َ
- Wazan : ٌ ‫ﻓ َﻌﺎل‬
‫ ِل‬huruf jer, mabni ka– - Sighot : isim masdar
sroh. - Dhomir : ‫ھ َُو‬
‫ﺎس‬ٌ ‫س َج أ ُ َﻧ‬ٌ ‫إ َﻧ‬ -
-
Tasrif : 3
Bina : ajwab Ya’i
‫ﺎس‬ ِ ‫أﻟ ﱠﻧ‬isim jamak taksir - Kaidah i’lal: tidak ada
- T.irob : kasroh. - T.irob :dhomah sukun
3:138 ِ ‫ﻟِﻠ ﱠﻧ‬

‫ﺎس‬ ٌ‫َﺑ َﯾﺎن‬ َ ‫ھ‬
‫َـذا‬
- Tarkib : jer-majrur - Tarkib : khobar - Tarkib : mubtada
ٌ‫َﺑ َﯾﺎن‬ - Arti :keterangan yang - Arti : ini
- K.irob : tidaka ada
- T.irob : tidak ada jelas
- Arti :bagi manusia
َ‫ ﻋِﻧد‬dhorof makan.
- K.irob : manshub
- T.irob : fathah.
Dan dia mudhof.
ِ ‫ ﱠ‬lafadz jalaalahu, isim
‫ﷲ‬ ُ‫ﺷ َﻔ َﻌﺎؤ‬
ُ ‫ﺷﻔِ ْﯾ ُﻊ ج‬
‫اﻟ ﱠ‬
Isim jamak taksir .
alam. - K.irob : marfu
- K.irob : majrur
- T.irob : dhomah
- T.irob : kasroh. Isim isyaroh, mabni
Dan dia mudhof ilaih ‫ َﻧﺎ‬dhomir jer bil idhofah kasroh
10:18 ِ َ‫ﻋِ ﻧد‬

‫ﷲ‬ ‫ﺷ َﻔ َﻌﺎؤُ َﻧﺎ‬
ُ ‫َھـؤُ َﻻ ِء‬
- Tarkib : mutaaliqa - Tarkib : khobar - Tarkib : mubtada
dengan ُ‫ﺷ َﻔ َﻌﺎؤ‬
ُ - K.irob : marfu
- T.irob : dhomah
- K.irob :-
- Arti : pemberi syafaat - Arti : mereka itu
- T.irob :-
kepada kami
- Arti : disisi Allah

PELAJARAN KE 8
‫ﺎر ِة ﻟِ ْﻠ َﺑ ِﻌ ْﯾد‬
َ ‫ﺳ‬َ ِ‫اﺳ ُم اﻹ‬
ْ
( ‫) ُﻣ َﺛ ﱠﻧﻰ َو َﺟ ْﻣ ًﻌﺎ‬
A. Definisi:
Pada pelajaran ke 4 (empat) telah dijelaskan defifnisi Isim Isyaroh secara umum, serta telah dipelajari
isim isyaroh yang mufrod.
Untuk pelajaran ke 7 (tujuh) dibahas Isim Isyaroh : Qurba (dekat), yaitu isim isyarah yang tidak
menggunakan kaf khithab dan lam, seperti ‫ ھ ََذا‬atau ‫َھ ِذ ِه‬

Selanjutnya untuk pelajaran ke 8 ( delapan ) akan kita bahas isim isyarah yang menggunakan kaf
khithab dan lam, ‫َذﻟِ َك‬

B. Tata bahasa.
- 3 huruf asal : ‫كتب‬

ً ‫ﻓ َِﻌ‬
- Wazan : ‫ﺎﻻ‬
- Tasrif : 1
- Bina : shohih ٌ ‫آ َﯾ‬
‫ﺎت‬ ‫ج‬ ‫آ َﯾ ٌﺔ‬
- Kaidah i’lal : tidak ada Isim jamak muannats
- T.irob : kasroh - T.irob : dhomah fathah
10:1 ِ ‫ا ْﻟ ِﻛ َﺗﺎ‬
‫ب‬ ُ ‫آ َﯾ‬
‫ﺎت‬ ‫ِﺗ ْﻠ َك‬
- Tarkib : mudhof ilaih - Tarkib : khobar - Tarkib : mubtada
- K.irob : majrur - K.irob : marfu - K.irob : mahal rofa
- T.irob : kasroh - T.irob : dhomah - T.irob : tidak ada
- Arti : kitab (Al qur’an) - Arti : ayat -ayat - Arti : itu

- 3 huruf asal : ‫جحم‬
َ
- Wazan : ٌ ‫ﻓ ِﻌ ْﯾل‬
- Sighot : Sighot -
mubhalghoh dari isim
fail - 3 huruf asal : ‫صحب‬
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ ْ
- Wazan : ٌ ‫اَﻓ َﻌﺎل‬
- Tasrif : 2 - Sighot : Isim jamak taksir
- Bina : shohih - Bina : shohih
- Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : tidak ada
- K.irob : majrur - K.irob : marfu Isim isyaroh,
- T.irob : kasroh - T.irob :dhomah mabni fathah
22:51
ِ ‫ا ْﻟ َﺟﺣ‬
‫ِﯾم‬ ‫ﺎب‬ ْ َ‫أ‬
ُ ‫ﺻ َﺣ‬ ‫أ ُ ْو َﻟ ِﺋ َك‬
- Tarkib :mudhof ilaih - Tarkib : khobar - Tarkib : mubtada
- K.irob : majrur - K.irob : marfu - K.irob : mahal rofa
- T.irob : kasroh - T.irob : dhomah - T.irob : tidak ada
- Arti : neraka jahim - Arti : penghuni - Arti : mereka itu
‫أَ َﻣﺎﻧ ﱡِﻲ‬

- 3 huruf asal : ‫مني‬
- Wazan : ٌ ‫اَ َﻓﺎﻋِ ل‬
- Sighot muntahal jumuk
- K.irob : marfu
- T.irob : dhomah
Isim isyaroh, mabni
‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil idhofah fathah
2:111 ‫أَ َﻣﺎ ِﻧ ﱡﯾ ُﮭ ْم‬ ‫ِﺗ ْﻠ َك‬

- Arti : angan angan - T.irob : tidak ada
mereka - Arti : itu

- 3 huruf asal : ‫خسر‬
- Wazan : َ‫َﻓﺎ ِﻋﻠُ ْون‬
- Tasrif : 2
- Bina : shohih
- K.irob : marfu
Dhomir rofa munfashil Isim isyaroh, mabni
- T.irob : ‫و‬ mabni sukun fathah
2:27 َ‫ا ْﻟ َﺧﺎﺳِ ُرون‬ ‫ُھ ُم‬ ‫أُو َﻟـ ِﺋ َك‬

- Tarkib : khobar - Tarkib : mubtada ke - Tarkib : mubtada ke
- K.irob : marfu 2 1
- T.irob : ‫و‬ - T.irob : tidak ada - T.irob : tidak ada
- Arti : orang 2 yang rugi - Arti : mereka - Arti : mereka itu
- 3 huruf asal : ‫خوي‬

ٌ ِ ‫َﻓﺎ‬
- Wazan : ‫ﻋ َﻠﺔ‬ ٌ ‫ت ج ُﺑ ُﯾ‬
‫وت‬ ٌ ‫َﺑ ْﯾ‬
- Sighot : isim faail Isim jamak taksir
- Dhomir : ‫ھ َِﻲ‬ - Wazan : ٌ ‫ﻓُ ُﻌ ْول‬
- Tasrif : 2 - K.irob : marfu
- Bina : lafif maqruun - T.irob : dhomah
- K.irob : manshub ‫ُھ ْم‬
dhomir jer bil Isim isyaroh, mabni
- T.irob : fathah idhofah fathah
27:52 ‫ﺎو َﯾ ًﺔ‬

ِ ‫َﺧ‬ ‫ُﺑ ُﯾو ُﺗ ُﮭ ْم‬ ‫ِﺗ ْﻠ َك‬
- Tarkib : haal dari - Tarkib : khobar - Tarkib : mubtada
ُ ‫ُﺑ ُﯾ‬
‫وت‬ - T.irob : dhomah - T.irob : tidak ada
- K.irob : manshub
- Arti :rumah 2 me- - Arti : itu
- T.irob : fathah
reka
- Arti : roboh/ run-
tuh

‫ ُﻣ َؤﻟِ ٌم‬- ‫اَﻟِ ْﯾ ٌم‬ ‫ ل َ َﻋ َذاب ج أَ ْﻋ ِذ َﺑﺔ‬huruf jer, mabni
Isim mufrod Isim mufrod kasroh.
- k.irob : marfu - k.irob : marfu Isim isyaroh, mabni
- t.irob : dhomah - t.irob : dhomah ‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil harfi fathah
3:91 ‫أَﻟِﯾ ٌم‬ ٌ ‫َﻋ َذ‬

‫اب‬ ‫َﻟ ُﮭ ْم‬ ‫أ ُ ْو َﻟـﺋِ َك‬
- Tarkib : naat kepada - Tarkib : mubtada - Tarkib : jer-majrur - Tarkib : mubtada
ٌ ‫َﻋ َذ‬
‫اب‬ muakhor.
- K.irob : marfu
,mutaaliqa atau
setingkat dengan
-
-
K.irob : mahal rofa
T.irob : tidak ada
- K.irob : marfu - T.irob : dhomah khobar muqodam. - Arti : mereka itu
- T.irob : dhomah - K.irob : mahal rofa
- Arti : siksa
- Arti : yang pedih - T.irob : tidak ada
- Arti : bagi mereka
Jumlah ismiyah
Jumlah ismiyah mahal rofa ,khobar dari ‫أ ُ ْو َﻟـ ِﺋ َك‬
َ ‫َﻣ ْﺳ َﻛنٌ ج َﻣ‬

ُ‫ﺳﺎﻛِن‬
Isim jamak taksir/sighot
muntahal jumuk.
- Wazan : ٌ ‫َﻣ َﻔﺎ ِﻋل‬
- K.irob : marfu
- T.irob : dhomah
Isim isyaroh, mabni
‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil fathah
idhofah
28:58 ‫ﺳﺎ ِﻛ ُﻧ ُﮭ ْم‬

َ ‫َﻣ‬ ‫ِﺗ ْﻠ َك‬
- Arti : tempat - Arti : itu
kediaman mereka

‫ َﻋ َﻠﻰ‬huruf jer, mabni
sukun.
‫ھُدًى‬:
‫ﻣِن‬ huruf jer, mabni - 3 huruf asal : ‫هدي‬
sukun. - Wazan : ‫ ﻓ َﻌ ٍل‬ ٌ ‫ﻓُ َﻌل‬
ُ
‫َر ﱞب ج اَ ْر َﺑﺎب‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬
‫ َر ﱢب‬isim mufrod - Tasrif : 3
- K.irob : majrur - Bina : naqis ya’i
- T.irob : kasroh. - Kaidah i’lal : 1
- K.irob : majrur Isim isyaroh, mabni
‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil - T.irob : kasroh muqodaroh fathah
idhofah
2:5 ‫ﱢﻣن ﱠر ﱢﺑ ِﮭ ْم‬ ‫َﻋ َﻠﻰ ُھدًى‬ ‫أ ُ ْو َﻟـ ِﺋ َك‬

- Tarkib : jer-majrur - Tarkib : jer-majrur - Tarkib : mubtada
,mutaaliqa atau setingkat - K.irob : mahal rofa
‫ﱢﻣن ﱠر ﱢب‬
mutaaliqa dengan khobar mubtada ‫أ ُ ْو َﻟـ ِﺋ َك‬ -
-
T.irob : tidak ada
Arti : mereka itu
‫ُھ ًدى‬ - T.irob : tidak ada
- K.irob : -
- Arti : atas petunjuk
- T.irob : -
- Arti : dari Tuhan
mereka
"‫"ﻣن‬ ‫"ﻣن ر ّﺑﮭم" ﻣﺗﻌﻠق ﺑﮭدى أو ﺑﺻﻔﺔ ﻣﺣذوﻓﺔ ﻣن "ھذى" وﯾﺟوز أن ﺗﻛون‬
‫ ﻣن ھدى ر ّﺑﮭم‬: ‫ﻋﻠﻰ ﺗﻘدﯾر‬..... ‫ﻻﺑﺗداء اﻟﻐﯾﺔ‬
"‫ر ّﺑﮭم‬ ‫"ﻣن‬ Mutaaliqa dengan ‫ھذى‬ ‫ ھذى‬yang disembunyikan dari ‫ ھذى‬dan
atau dengan sifat
dijinkan/dibolehkan bahwa dia ada dari permulaan sampai selesai .... atas takdirnya ‫ﻣن ھدى ر ّﺑﮭم‬

PELAJARAN KE 9
( ‫اﻟﺿ ِﻣ ْﯾ ُر ) َﺟ ْﻣ ًﻌﺎ‬
‫ﱠ‬
A. Definisi:
Pada pelajaran ke 9 akan dibahas tentang dhomir rofa munfashil jamak antara lain :
1. Untuk orang ketiga lk, ‫ھ ْم‬
ُ (mereka)
2. Untuk orang ketiga pr, ‫( ھُنﱠ‬mereka)
3. Untuk orang kedua lk, ‫( أَ ْﻧ ُﺗ ْم‬kalian)
4. Untuk orang kedua pr, ‫( أَ ْﻧ ُﺗنﱠ‬kalian)
5. Untuk ganda , jamak ,laki-laki /perempuan ُ‫َﻧ ْﺣن‬
B. Tata bahasa:
- 3 huruf asal : ‫خلد‬

- Wazan : َ‫َﻓﺎﻋِ ﻠُ ْون‬
- Tasrif : 1
- Bina : shohih
- K.irob : marfu ‫ ﻓِﻲ‬huruf jer, mabni Dhomir rofa
‫و‬
- T.irob : karena isim sukun
munfashil, mabni
jamak mudzakar salim ‫ ھَﺎ‬dhomir jer bil harfi sukun
2:39 َ‫َﺧﺎﻟِدُون‬ ‫ﻓِﯾ َﮭﺎ‬ ‫ُھ ْم‬

- Tarkib : - Tarkib : mutaaliqa - Tarkib : mubtada
atau setingkat - K.irob : mahal rofa
 khobar mubtada ‫ُھ ْم‬ dengan khobar - T.irob : tidak ada
 mubtada muakhor muqodam dari - Arti : mereka
dari ‫ﻓِﯾ َﮭﺎ‬ َ‫َﺧﺎﻟِدُون‬
- T.irob : ‫و‬ - T.irob : tidak ada
- Arti : mereka kekal - Arti : didalamnya

ٌ ‫ف ج اُﻟُ ْو‬
‫ف‬ ٌ ‫اَ ْﻟ‬
Isim jamak taksir
- Wazan : ٌ ‫ﻓُ ُﻌ ْول‬
- K.irob : marfu Dhomir rofa munfa-
- T.irob : dhomah shil, mabni su kun
2:243 ٌ ُ‫أُﻟ‬
‫وف‬ ‫ُھ ْم‬
- Arti : beribu ribu - Arti : mereka
- 3 huruf asal : ‫عرض‬

- Tasrif : 7
- Bina : shohih
- Kaidah i’lal : tidak ada ‫ َﻋن‬huruf jer,
- K.irob : marfu mabni sukun
Dhomir rofa
‫و‬
- T.irob : karena isim ‫ ھَﺎ‬dhomir jer bil munfashil, mabni
jamak mudzakar salim harfi sukun
12:105 َ‫ﺿون‬
ُ ‫ُﻣ ْﻌ ِر‬ ‫َﻋ ْﻧ َﮭﺎ‬ ‫ُھ ْم‬
- Tarkib : - Tarkib : mutaaliqa - Tarkib : mubtada
atau setingkat - K.irob : mahal rofa
 khobar ‫ُھ ْم‬ dengan khobar - T.irob : tidak ada
 Mubtada muakhor muqodam dari - Arti : mereka
dari khobar muqodam
‫َﻋ ْﻧ َﮭﺎ‬ َ‫ﺿون‬
ُ ‫ُﻣ ْﻌ ِر‬
- K.irob : marfu - T.irob : tidak ada
- T.irob : dhomah
- Arti : darinya
- Arti :orang 2 yang
berpaling

- 3 huruf asal : ‫كش‬
‫ف‬
َ َ‫ﺿ ّر ج ا‬
‫ﺿ َرار‬ ُ - Wazan : ُ ‫َﻓﺎﻋِ َﻼ‬
‫ت‬
Isim murod. - Sighot : isim faail
- K.irob : majrur
- T.irob : kasroh - Dhomir : ‫ھُنﱠ‬
- Tasrif : 3 Dhomir rofa
- Bina : shohih
‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer bil - Kaidah i’lal : tidak ada
munfashil, mabni
idhofah. fathah
- K.irob : marfu
- T.irob :dhomah
39:38 ‫ﺿ ﱢر ِه‬
ُ ُ ‫َﻛﺎﺷِ َﻔ‬
‫ﺎت‬ ‫ھُنﱠ‬
- Tarkib : mudhof ilaih - Tarkib : mubtada
- K.irob : majrur
- Tarkib : khobar ‫ھُنﱠ‬ - K.irob : mahal
- T.irob : kasroh - K.irob : marfu rofa
- Arti : bahaya Nya
- Arti : membuka/ - Arti : mereka
menghilangkan
ٌ‫ا ُ ﱞم ج ا ُ ﱠﻣ َﮭﺎت‬
ِ ‫ا ُ ﱠﻣ َﮭﺎ‬
‫ت‬
Isim jamak muannats
- K.irob : manshub Huruf naafiah mabni
- T.irob : kasroh sukun, beramal
Dhomir rofa mun-
‫ ِھ ْم‬dhomir jer bil idhofah. fashil, mabni fathah seperti َ ‫َﻟ ْﯾ‬
‫س‬
58:2 ‫أ ُ ﱠﻣ َﮭﺎ ِﺗ ِﮭ ْم‬ ‫ھُنﱠ‬ ‫ﱠﻣﺎ‬

- Tarkib : mubtada
- Tarkib : ِ ‫ ا ُ ﱠﻣ َﮭﺎ‬khobar
‫ت‬ - Tarkib : isim ‫ﱠﻣﺎ‬ - K.irob : mahal rofa
‫ﱠﻣﺎ‬ - T.irob : tidak ada
- K.irob : manshub - Arti : tdakkah
- Arti : mereka
- T.irob : kasroh
(istri istri)
- Arti : ibu ibu mereka
َ ‫َﻣﺎ َﻧﺎﻓِ َﯾ ٌﺔ ِﺑ َﻣ ْﻧ ِز َﻟ ٍﺔ " َﻟ ْﯾ‬

‫س" اَي َﺗ ْﻌ َﻣل ُ َﻋ ْﻣ َﻠ َﮭﺎ‬
Kamus :
pangkat, derajat = ِ ‫َﻣ ْﻧ ِز َﻟﺔ ج َﻣ َﻧ‬

‫ﺎزل‬

- 3 huruf asal : ‫طهر‬
ْ
- Wazan : ُ ‫اَﻓ َﻌل‬
- Sighot : isim tafdil
- Dhomir : -
َ ‫ ل‬huruf jer, mabni -
-
Tasrif : 1
Bina : shohih
Kemungkinan : kasroh.
- Kaidah i’lal : tidak ada Dhomir rofa
Naat, haal, ‫ ُﻛ ْم‬dhomir jer bil - K.irob : marfu munfashil, mabni
tamyis, khobar harfi - T.irob : dhomah fathah
11:78 ‫َﻟ ُﻛ ْم‬ ‫أَ ْط َﮭ ُر‬ ‫ھُنﱠ‬

- Tarkib : jer-majrur, - Tarkib : khobar - Tarkib : mubtada
‫أَ ْط َﮭ ُر‬ -
-
T.irob : dhomah
Arti : lebih suci
-
-
T.irob : tidak ada
Arti : mereka
- K.irob : -
- T.irob : -
- 3 huruf asal : ‫ظلم‬

ِ ‫َﻓﺎ‬
- Wazan : َ‫ﻋﻠ ُ ْون‬
- Tasrif : 4
- Bina : shohih
- K.irob : marfu
Dhomir rofa
‫و‬
- T.irob : karena isim munfashil, mabni
jamak mudzakar salim sukun
2:51 َ‫َظﺎﻟِ ُﻣون‬ ‫أَﻧ ُﺗ ْم‬

- T.irob : ‫و‬ - Arti : kalian
- Arti : orang 2 yang
dholim

- 3 huruf asal : ‫عدو‬
- Tasrif : 1
- Bina : naqis “ wawi”
- Kaidah i’lal : 5,9 +
penyesuaian harokat
- K.irob : marfu
‫َﻗ ْو ٌم ج اَ ْﻗ َوام‬
Isim muford. Dhomir rofa
‫و‬
- T.irob : karena isim - K. irob: marfu munfashil, mabni Huruf Idhrab,mabni
jamak mudzakar salim - T. irob : dhomah sukun sukun
26:166 َ‫َﻋﺎدُون‬ ‫َﻗ ْو ٌم‬ ‫أَﻧ ُﺗ ْم‬ ْ‫َﺑل‬

- Tarkib : naat untuk - Tarkib : khobar - Tarkib : mubtada - Tarkib : ‫ﮫ‬ َ َ‫ﻟ‬ َ ‫َﻻ َﻋ َﻣل‬
‫َﻗ ْو ٌم‬ -
-
K.irob : mafru
T.irob : dhomah
- K.irob : mahal
rofa
- K.irob : -
- K.irob : marfu - T.irob : -
- Arti : kaum - T.irob : tidak ada
- Arti : bahkan
- T.irob : ‫و‬ - Arti : kalian
- Arti : melampaui
batas
Kamus :
Idhrab ( ‫اب‬
ُ ‫اﻹﺿ َر‬
ْ )
Idhrab adalah mencabut kembali hukum atau sifat semula melalui jalan pembatalan atau pengalihan. Huruf idhrab
adalah bal atau huruf-huruf yang semakna dengannya , seperti aw, am, atau ‘ala.
Idhrab terbagi kepada dua bagian yaitu :

1. Idhrab ibthali , yaitu menafikan hukum awal yang berada sebelum huruf-huruf idhrab , serta menetapkan
hukum yang ada sesudahnya , seperti ‫َﺟﺎ َء َز ْﯾ ٌد َﺑلْ َﻋﻠ ﱞِﻲ‬
( Zaid telah datang, tetapi Ali ).
2. Idhrab intiqali, yaitu yang mengalihkan suatu hukum kepada hukum baru tanpa membatalkan hukum yang
pertama , seperti ‫ت ُﻋ َﻣ َر َﺑلْ َﺧﺎﻟِدًا‬
ُ ‫ ( َراَ ْﯾ‬Aku lihat Umar, bahkan Khalid ).

- 3 huruf asal : ‫عبد‬
- Wazan : َ‫َﻓﺎﻋِ ﻠ ُ ْون‬
- Tasrif : 1
- Bina : shohih
- K.irob : marfu َ ‫ ل‬huruf jer,mabni Dhomir rofa
‫و‬
- T.irob : karena isim kasroh.
munfashil, mabni
jamak mudzakar salim ‫ ُه‬dhomir jer bil harfi dhomah
2:138 َ‫ﺎﺑدُون‬
ِ ‫َﻋ‬ ‫َﻟ ُﮫ‬ ُ‫َﻧ ْﺣن‬
- Tarkib : khobar - Tarkib : jer-majrur, - Tarkib : mubtada
- K.irob : marfu mutaaliqa dengan - K.irob : mahal
rofa
- T.irob : ‫و‬ khobar َ‫َﻋ ِﺎﺑدُون‬ - T.irob : tidak ada
- Arti : orang orang - K.irob : -
- Arti : kami
- T.irob : -
yang menyembah
- Arti : kepadaNya
- 3 huruf asal : ‫سلم‬

- Wazan : َ‫ﻣ ْﻔ ِﻌﻠ ُ ْون‬
ُ
- Tasrif : 7
- Bina : shohih
- K.irob : marfu َ ‫ ل‬huruf jer,mabni Dhomir rofa
kasroh.
- T.irob : ‫و‬
karena isim munfashil, mabni
jamak mudzakar salim. ‫ ُه‬dhomir jer bil harfi dhomah
2:133 َ‫ُﻣ ْﺳﻠِ ُﻣون‬ ‫َﻟ ُﮫ‬ ُ‫َﻧ ْﺣن‬

- Tarkib : khobar - Tarkib : jer-majrur, - Tarkib : mubtada
mubtada ُ‫َﻧ ْﺣن‬ mutaaliqa dengan - K.irob : mahal
rofa
- K.irob : marfu khobar َ‫ُﻣ ْﺳﻠِ ُﻣون‬ - T.irob : tidak ada
- K.irob : -
- T.irob : ‫و‬ - T.irob : -
- Arti : kami
- Arti : orang orang - Arti : kepadaNya
yang berserah diri
ُ‫= َﻧ ْﺣن‬dhomir rofa munfashil, dhomir mutakallim ma’al ghoir artinya kami/kita ,laki-laki atau perempuan.

PELAJARAN KE 10
‫)ﺟ ْﻣ ُﻊ اﻟ ُﻣ َذ ﱠﻛ ِر ﱠ‬
(‫اﻟﺳﺎﻟ ِِم‬ َ
A. Definisi
Jamak Mudzakar Salim adalah isim yang menunjukkan arti laki-laki, yang dijamakkan dengan cara
menambahkan huruf wawu dan nun dalam keadaan marfu , atau ya dan nun dalam keadaan
manshub atau majrur.
Nara sumber :
1. Tarjamah Jami’ud Durusil Arabiyah jilid 2 , hal 16
2. Rumusan dari Al Badru: untuk jenis Isim Mufrod, Mutsana, dan Jamak Mudzakar.
Contoh :
Jamak mudzakar mufrod Jamak mudzakar mufrod
َ‫َﻛﺎﻓِ ُر ْون‬ ‫َﻛﺎ ِﻓ ٌر‬ َ‫ُﻣ ْﺳﻠِ ُﻣ ْون‬ ‫ُﻣ ْﺳﻠِ ٌم‬
marfu marfu
َ‫َﻛﺎﻓ ِِر ْﯾن‬ َ‫ُﻣ ْﺳﻠِ ِﻣ ْﯾن‬

manshub manshub
َ‫َﻛﺎﻓ ِِر ْﯾن‬ َ‫ُﻣ ْﺳﻠِ ِﻣ ْﯾن‬

majrur majrur
B. Tata bahasa
- 3 huruf asal : ‫شدد‬ - 3 huruf asal : ‫كفر‬

- Wazan : ٌ ‫َﻓ ِﻌ ْﯾل‬ - Wazan : َ‫َﻓﺎ ِﻋﻠُ ْون‬
- Sighot : Mubhalaghoh - Sighot : isim faail
dari isim fail
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Tasrif : 1
‫ ل‬huruf jer, mabni
‫ َ َﻋ َذاب ج أَ ْﻋ ِذ َﺑﺔ‬kasroh.
- Tasrif : 3 - Bina : shohih
- Bina : shohih - Kaidah i’lal : tidak ada
- Kaidah i’lal : tidak ada Isim mufrod - K.irob : marfu
- K.irob : marfu - K.irob : marfu ‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil
- T.irob : dhomah - T.irob : dhomah harfi - T.irob : ‫و‬
42:26 َ
‫ﺷدِﯾ ٌد‬ ٌ ‫َﻋ َذ‬
‫اب‬ ‫َﻟ ُﮭ ْم‬ َ‫ا ْﻟ َﻛﺎﻓِ ُرون‬
- Tarkib :sifat untuk - Tarkib : mubtada - Tarkib : jer-majrur , - Tarkib : mubtada
ٌ ‫َﻋ َذ‬
‫اب‬ muakhor
- K.irob : marfu
khobar muqodam
- K.irob : marfu
- K.irob : marfu - T.irob : dhomah - T.irob : tidak ada

- T.irob : ‫و‬
- T.irob : dhomah - Arti : orang-orang kafir
- Arti : siksa - Arti :bagi mereka
- Arti : sangat keras
Jumlah Ismiyah mahal rofa, khobar dari mubtada َ‫ا ْﻟ َﻛﺎﻓِ ُرون‬
- Tasrif : 4
- Bina : shohih
- K.irob : marfu
Dhomir rofa munfa Isim isyaroh, mabni
- T.irob : ‫و‬ shil, mabni sukun fathah
2:27 َ‫ا ْﻟ َﺧﺎﺳِ ُرون‬ ‫ُھ ُم‬ ‫أُو َﻟـ ِﺋ َك‬

- Tarkib : khobar dari mub- - Tarkib : mubtada - Tarkib : mubtada
Ke 2 ke 1
tada ‫ُھ ْم‬ - K.irob : mahal - K.irob : mahal rofa
- K.irob : marfu rofa - T.irob : tidak ada
- T.irob : ‫و‬ - T.irob : tidak ada - Arti : mereka itu
- Arti : orang-orang yang - Arti : mereka
merugi
Jumlah ismiyah mahal rofa, khobar ‫أُوﻟَـﺋِ َك‬ mubtada
- 3 huruf asal : ‫صدق‬

- Tasrif : 1
- Bina : shohih
- K.irob : marfu
Dhomir rofa munfa- Isim isyaroh,
- T.irob : ‫و‬ shil, mabni sukun mabni fathah
49:15 َ‫اﻟﺻﺎ ِدﻗُون‬

‫ﱠ‬ ‫ُھ ُم‬ ‫أ ُ ْو َﻟﺋِ َك‬
- Tarkib : khobar mubtada - Tarkib : mubtada - Tarkib : mubtada
‫ُھ ْم‬ - T.irob : tidak ada - T.irob : tidak ada
- K.irob : marfu
- Arti : mereka - Arti : mereka itu
- T.irob : ‫و‬
- Arti : orang –orang
yang benar
Jumlah ismiyah mahal rofa, khobar ‫أُوﻟَـﺋِ َك‬ mubtada

- 3 huruf asal : ‫سب‬ - 3 huruf asal : ‫سب‬
‫ق‬ ‫ق‬
- Wazan : َ‫َﻓﺎ ِﻋﻠُ ْون‬ - Wazan : َ‫َﻓﺎ ِﻋﻠُ ْون‬
- Sighot : isim faail - Sighot : isim faail
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ - Dhomir : ‫ُھ ْم‬
- T.irob : ‫و‬ - T.irob : ‫و‬
56:10 َ‫اﻟﺳ ِﺎﺑﻘُون‬

‫ﱠ‬ َ‫ﺎﺑﻘُون‬
ِ ‫اﻟﺳ‬
‫ﱠ‬
- Tarkib : khobar dari - Tarkib : khobar mubtada
mubtada yang - K.irob : marfu
disembunyikan
- T.irob : ‫و‬
diperkirakan ‫ُھ ْم‬ - Arti : orang –orang
Lengkapi dengan penjelasan - K.irob : marfu
yang terdahulu
dari IQ - hal 4518 - T.irob : ‫و‬
Ini tidak dipakai yang terdahulu
Jumlah ismiyah َ‫اﻟﺳ ِﺎﺑﻘُون‬

‫ُھ ْم ﱠ‬
mahal rofa, khobar mubtada
َ‫اﻟﺳ ِﺎﺑﻘُون‬
‫ﱠ‬
- 3 huruf asal : ‫أمن‬ - 3 huruf asal : ‫فلح‬

- Wazan : َ‫ُﻣ ْﻔ ِﻌﻠُ ْون‬ - Wazan : َ‫اَ ْﻓ َﻌل‬
- Sighot : isim fail - Sighot : fiil madhi, mabni
fathah
- Tasrif : 7 - Dhomir : ‫ھ َُو‬
- Bina : mahmuz “fa” - Tasrif : 7
- Kaidah i’lal : tidak ada - Bina : shohih
- K.irob : marfu - Kaidah i’lal : tidak ada
- K.irob : tidak ada Huruf tahqiiq,
- T.irob : ‫و‬ - T.irob : tidak ada mabni sukun.
23:1 َ‫ا ْﻟ ُﻣ ْؤ ِﻣ ُﻧون‬ ‫أَ ْﻓ َﻠ َﺢ‬ ْ‫َﻗد‬

- Tarkib : fail - Tarkib : fiil - Arti :sungguh
- K.irob : marfu - K.irob : tidak ada
- T.irob : ‫و‬ - Arti : beruntung
- Arti : orang-orang yang
beriman
Kamus :
(arabic grammar hal 296) ‫ َﻣ َﻊ اﻟﻔ ِْﻌل اﻟ َﻣﺎﺿِ ﻲ‬- َ‫ِﯾق – َﻗدْ اَ ْﻓ َﻠ َﺢ َﻣنْ َﺟﺎھَد‬ ُ ‫ َﺣ ْر‬: ‫َﻗد‬
ٍ ‫ف َﺗ ْﺣﻘ‬
- 3 huruf asal : ‫فوز‬
- Wazan : َ‫َﻓﺎ ِﻋﻠُ ْون‬ Kamus :
Munawir hal
578
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ ‫ﺎز◌ُ َﻓ ْو ًزا‬
َ ‫َﻓ‬ Isim jamak taksir
- Tasrif : 1
- 3 huruf asal : ‫ب‬ ‫صح‬
- Bina : ajwab awai
‫َﺟ ﱠﻧ ُﺔ ج َﺟ ﱠﻧﺎت‬
ٌ ‫اَ ْﻓ َﻌﺎل‬
Isim mufrod. - Wazan :
- K.irob : marfu
Dhomir rofa munfashil, - K.irob : majrur - K.irob : marfu
- T.irob : ‫و‬ mabni sukun - T.irob : kasroh - T.irob : dhomah
59:20 َ‫ا ْﻟ َﻔﺎﺋ ُِزون‬ ‫ُھ ُم‬ ‫ا ْﻟ َﺟ ﱠﻧ ِﺔ‬ ‫ﺎب‬ ْ َ‫أ‬

ُ ‫ﺻ َﺣ‬
- Tarkib :mubtada ke 2 - Tarkib : mudhof - Tarkib : mubtada ke 1
- Tarkib : khobar ‫ُھ ْم‬ - K.irob : mahal rofa ilaih - K.irob : marfu
- K.irob : marfu - T.irob : tidak ada - K.irob : majrur - T.irob : dhomah
- T.irob : ‫و‬ - Arti : mereka - T.irob : kasroh - Arti : penghuni
- Arti : orang-orang - Arti :surga
yang beruntung
- 3 huruf asal : ‫حق‬ - 3 huruf asal : ‫أمن‬

‫ق‬ - Wazan : َ‫ﻣ ْﻔ ِﻌﻠُ ْون‬
ُ
- Wazan : ‫َﻓ ْﻌ ًﻼ‬ - Sighot : isim faail
- Sighot : isim masdar - Dhomir : ‫ُھ ْم‬

- Tasrif : 7
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Bina : mahmuz fa
- Tasrif : 3 - Kaidah i’lal : tidak ada
- Bina : mudhooaf - K.irob : marfu Dhomir rofa
- Kaidah i’lal : 10 munsashil, mabni Isim isyaroh, mabni
- K.irob : marfu - T.irob : ‫و‬ sukun. fathah
- T.irob : ‫و‬
8:74 ً ‫َﺣ ّﻘﺎ‬ َ‫ا ْﻟ ُﻣ ْؤ ِﻣ ُﻧون‬ ‫ُھ ُم‬ ‫أُو َﻟـ ِﺋ َك‬
- Tarkib : maf’ul mutlaq - Tarkib : khobar dari - Tarkib : mubtada - Tarkib : mubtada ke
- K.irob : manshub ke 2 1
- T.irob : fathah
mubtada ‫ُھ ُم‬ - K.irob : mahal - K.irob : mahal rofa
- K.irob : marfu rofa - T.irob : tidak ada
- Arti : benar
- T.irob : ‫و‬ - T.irob : tidak ada - Arti : mereka itu
- Arti : orang-orang - Arti : mereka
yang beriman
Jumlah Ismiyah mahal rofa, khobar dari mubtada ‫أُو َﻟـ ِﺋ َك‬
- 3 huruf asal : ‫سب‬ - 3 huruf asal : ‫سبق‬
‫ق‬ ُ
- Wazan : َ‫ﻋﻠ ْون‬ِ ‫َﻓﺎ‬
- Wazan : َ‫َﻓﺎﻋِ ﻠُ ْون‬ - Sighot : isim faail
- Sighot : isim faail - Dhomir : ‫ُھ ْم‬

- Tasrif : 1
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ - Bina : shohih
- Bina : shohih - K.irob : marfu
Lengkapi dengan penjelasan - Kaidah i’lal : tidak ada
dari IQ - hal 4518 - K.irob : marfu - T.irob : ‫و‬
- T.irob : ‫و‬
56:10 َ‫ﺎﺑ ُﻘون‬

ِ ‫اﻟﺳ‬
‫ﱠ‬ َ‫اﻟﺳ ِﺎﺑﻘُون‬
‫ﱠ‬
- Tarkib : taukid - Tarkib : mubtada dari
- K.irob : marfu khobar َ‫ﻣ َﻘ ﱠر ُﺑون‬
ُ ‫ا ْﻟ‬ ‫أ ُ ْوﻟَ ِﺋ َك‬
- T.irob : ‫و‬ - K.irob : marfu
- Arti : orang –orang - T.irob : ‫و‬
yang terdahulu - Arti : orang –orang yang
terdahulu
56:11 َ‫أ ُ ْو َﻟ ِﺋ َك ا ْﻟ ُﻣ َﻘ ﱠر ُﺑون‬
َ ‫ﺳ َﺑﻘُ ْوا إﻟَﻰ َﻣﺎ د‬

‫َﻋﺎ ُھ ْم ﷲ ُ َﺗ َﻌﺎ َﻟﻰ‬ ُ ِ‫ اﻟ ُﻣ ْﺧﻠ‬: َ‫اﻟﺳ ِﺎﺑﻘُون‬
َ َ‫ﺻ ْونَ ا ﱠﻟذ ْﯾن‬ ‫ﱠ‬
‫ب ﻣرﺿﺎة ﷲ ُ ﱠ‬
‫ﻋز َو َﺟل ﱠ‬ ٍ ‫إ َﻟ ْﯾ ِﮫ اﻟﻐﺑﺎر ﻓِﻲ َط ْﻠ‬
Kamus :
‫ص‬َ ‫َﺧ َﻠ‬bersih =
mendahuli = ‫ق‬ َ ‫ﺳ َﺑ‬ َ

memohon/berdoa =‫ﻋﺎ‬ َ َ‫د‬
diam, tinggal =‫ر‬ َ ‫َﻏ َﺑ‬
menuntut, mencari,memnita sesuatu = ‫ب‬ َ ‫َط َﻠ‬
berpenyakit= ‫ض‬ َ ‫َﻣ ِر‬

97,98,151,173,191
‫ ﺗﺄﻛﯾد ﻟﻣﺿﻣون أي ﺣق ذﻟك ﺣﻘﺎ ً و ھو ﻣﻧﺻوب ﻋﻠﻰ‬: ً ‫َﺣ ّﻘﺎ‬

ّ )) ‫اﻟﻣﺻدر – اﻟﻣﻔﻌول اﻟﻣطﻠق – ﺑﺎﻟﻔﻌل اﻟﻣﺣذوف‬
‫ﺣق(( و ﻋﻼﻣﺔ‬
‫اﻟﻣﻧوﻧﺔ أو ﯾﻛون ﺻﻔﺔ ﻟﻣﺻدر اﻟﻣؤﻣﻧﯾن‬ ‫ﻧﺻﺑﮫ اﻟﻔﺗﺣﺔ‬
ً ‫ ھم اﻟذﯾن آﻣﻧوا إﯾﻣﺎﻧﺎ ً ﺣ ّﻘﺎ‬: ‫اﻟﻣﺣذوف ﺑﺗﻘدﯾر‬
Maf’ul mutlaq :
Isim masdar yang manshub yang disebut bersama fiilnya untuk menjadi penguat , menerangkan
jenis, atau menerangkan bilangan.
Penguat:
48:1 ً ‫إِ ﱠﻧﺎ َﻓ َﺗ ْﺣ َﻧﺎ َﻟ َك َﻓ ْﺗﺣﺎ ً ﱡﻣ ِﺑﯾﻧﺎ‬ (1

1. Sesungguhnya Kami telah memberikan kepadamu kemenangan yang nyata
71:17 ِ ‫وﷲُ أَﻧ َﺑ َﺗ ُﻛم ﱢﻣنَ ْاﻷَ ْر‬

ً ‫ض َﻧ َﺑﺎﺗﺎ‬ (2
17. dan Allah menumbuhkan kamu dari tanah dengan sebaik-baiknya,
ً‫( أَ ْو ِزدْ َﻋ َﻠ ْﯾ ِﮫ َو َر ﱢﺗ ِل ا ْﻟ ُﻘ ْرآنَ َﺗ ْرﺗِﯾﻼ‬3

73:4
4. atau lebih dari seperdua itu. dan bacalah Al Quran itu dengan perlahan-lahan
3:111 ‫ﺿ ﱡرو ُﻛ ْم إِﻻﱠ أَ ًذى‬

(4 ُ ‫َﻟن َﯾ‬
111. mereka sekali-kali tidak akan dapat membuat mudharat kepada kamu, selain dari
gangguan-gangguan celaan saja,
Waktu & bilangan:

4:102 ‫َﻓ َﯾﻣِﯾﻠُونَ َﻋ َﻠ ْﯾ ُﻛم ﱠﻣ ْﯾ َﻠ ًﺔ َواﺣِدَ ًة‬
102. lalu mereka menyerbu kamu dengan sekaligus.
3:102 َ ‫َﯾﺎ أَ ﱡﯾ َﮭﺎ ا ﱠﻟذِﯾنَ آ َﻣ ُﻧو ْا ا ﱠﺗﻘُو ْا‬

‫ﷲ َﺣ ﱠق ُﺗ َﻘﺎ ِﺗ ِﮫ‬
102. Hai orang-orang yang beriman, bertakwalah kepada Allah sebenar-benar takwa
kepada-Nya;
Sumber : Learning Arabic.....hal 406 s/d 408
1. Kata itu sendiri sdh bermakna menguatkan

2. Kata itu masdar dari fiilnya
3. ‫ َﻛ َذﻟِ َك‬menjadi maf’ul mutlaq (jer-majrur)

PELAJARAN KE 11
(‫ﺳﺎﻟ ِِم‬ ِ ‫)ﺟ ْﻣ ُﻊ اﻟ ُﻣؤ ﱠﻧ‬
‫ث اﻟ ﱠ‬ َ
A. Definisi
1. Jamak Muannats Salim adalah isim yang menunjukkan arti perempuan, yang dijamakkan
dengan mendapat huruf tambahan alif dan ta .(Tarjamah Jami’ud Durusil Arabiyah jilid 2 ,
hal 22)
2. Jamak Muannats Salim : hitungan lebih dari dua yang menunjukkan wanita. Cara
membuatnya menambah di akhir isim mufrod mu’annats dengan ( / ) yang huruf ‫ت‬ ٌ
ٍ ‫ات ا‬
sebelumnya difathah ( ta’ marbuthohnya dibuang).(Ringkasan kaidah –kaidah bahasa
Arab )
3. Rumusan dari Al Badru: untuk jenis Isim Mufrod, Mutsana, dan Jamak Muannats.
Contoh :
Jamak muannats mufrod muannats Jamak muannats Mufrod muannats
ٌ ‫ُﻣ ْؤ ِﻣ َﻧ‬
‫ﺎت‬ ‫ُﻣ ْؤ ِﻣ َﻧ ٌﺔ‬ ٌ ‫ُﻣ ْﺳﻠِ َﻣ‬
‫ﺎت‬ ‫ُﻣ ْﺳﻠِ َﻣ ٌﺔ‬
marfu marfu marfu marfu
ٍ ‫ُﻣ ْؤ ِﻣ َﻧﺎ‬
‫ت‬ ‫ُﻣ ْؤ ِﻣ َﻧ ًﺔ‬ ٍ ‫ُﻣ ْﺳﻠِ َﻣﺎ‬
‫ت‬ ‫ُﻣ ْﺳﻠِ َﻣ ًﺔ‬
manshub manshub manshub manshub
ٍ ‫ُﻣ ْؤ ِﻣ َﻧﺎ‬
‫ت‬ ‫ُﻣ ْؤ ِﻣ َﻧ ٍﺔ‬ ٍ ‫ُﻣ ْﺳﻠِ َﻣﺎ‬
‫ت‬ ‫ُﻣ ْﺳﻠِ َﻣ ٍﺔ‬
majrur majrur majrur majrur
A. Tata bahasa
ِ huruf jer,
‫ب‬ - 3 huruf asal : ‫ص‬ ‫رب‬
- 3 huruf asal : ‫ق‬ ‫طل‬
mabni kasroh. - Wazan : َ‫َﯾ َﺗ َﻔ ﱠﻌ ْﻠن‬ َ ‫ُﻣ‬
- Sighot : fiil mudhore, - Wazan : ٌ‫ﻔ ﱠﻌ َﻼت‬
‫س ج أَ ْﻧ ُﻔس‬
ٌ ‫َﻧ ْﻔ‬ mabni sukun. - Sighot : isim maf’ul
- 3 huruf asal : ‫أ‬ ‫قر‬ ‫َﺛﻼَ َﺛ َﺔ‬ Isim jamak taksir. - Dhomir : ‫ھُنﱠ‬ - Dhomir : ‫ھُنﱠ‬
ُ ُ‫ﻓ‬
- Wazan : ٌ ‫ﻌ ْول‬ Isim adad ( bila-
- K.irob : majrur
- T.irob : kasroh
- Tasrif : 10 -
-
Tasrif : 9
Bina : shohih
Isim jamak taksir ngan). - Bina : shohih
- K.irob : majrur - K.irob : man - Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : tidak ada
Tanda
- T.irob : kasroh shub ‫ھُنﱠ‬dhomir jer bil - K.irob : tidak ada - K.irob : marfu
tajwid - K.irob : marfu - T.irob : fathah idhofah - T.irob : tidak ada - T.irob : dhomah
2:228 ‫ﻗُ ُر َو ٍء‬ ‫َﺛﻼَ َﺛ َﺔ‬ ‫ِﺑﺄَﻧﻔُﺳِ ِﮭنﱠ‬ ْ ‫َﯾ َﺗ َر ﱠﺑ‬

َ‫ﺻن‬ ُ ‫ا ْﻟ ُﻣ َط ﱠﻠ َﻘ‬
‫ﺎت‬
- Tarkib : mu- - Tarkib : - Tarkib : jer ma- - Tarkib : khobar - Tarkib : mubtada
dhof ilaih maf’ul bih jrur, mutaaliqa - K.irob : mahal rofa - K.irob : marfu
- K.irob : majrur - K.irob : man- dengan - T.irob : tidak ada - T.irob : dhomah
- T.irob : kasroh shub
- T.irob : fathah
ْ ‫َﯾ َﺗ َر ﱠﺑ‬
َ‫ﺻن‬ - Arti : hendaklah mereka - Arti : wanita 2
- Arti : suci - K.irob : - menahan yang ditalak
(dari haid) - Arti : tiga - T.irob : -
kali - Arti : dengan
diri mereka
- 3 huruf asal : ‫ف‬ ‫طر‬ - 3 huruf asal : ‫ر‬ ‫قص‬
- Wazan : ‫َﻓ ْﻌ ًﻼ‬ - Wazan : ٌ‫َﻓﺎﻋ َِﻼت‬
- Sighot : isim masdar - Sighot : isim fail
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Dhomir : ‫ھُنﱠ‬
-
-
Tasrif : 3
Bina : shohih
-
-
Tasrif : 3
Bina : shohih
sukun.
- K.irob : majrur - K.irob : marfu ‫ھِنﱠ‬ dhomir jer bil
- T.irob : kasroh - T.irob : dhomah harfi.
55:56 ‫ﱠ‬
ِ‫اﻟط ْرف‬ ُ ‫َﻗﺎﺻِ َر‬
‫ات‬ ‫ﻓِﯾ ِﮭنﱠ‬
- Tarkib : mudhof ilaih - Tarkib : mubtada mua- - Tarkib : jer-majrur ,
- K.irob : majrur khor mutaaliqa dengan
- T.irob : kasroh. - K.irob : marfu khobar muqodam
- Arti : pandangan - T.irob : dhomah - K.irob : mahal rofa
- Arti : pendek/menun- - T.irob : tiadak ada
dukkan - Arti : didalamnya
mereka ( bidadari)
- 3 huruf asal : ‫ل‬ ‫عم‬

- Wazan : ‫َﻓ ِﻌﻠُ ْوا‬
- Sighot : fiil madhi,
mabni dhomah
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ ْ‫ﻣِن‬huruf jer , ‫ ِل‬huruf jer mabni
- Tasrif : 4 mabni kasroh. kasroh.
- Bina : shohih ٌ ‫َد َر َﺟﺔ ج دَ َر َﺟ‬
‫ﺎت‬
- Kaidah i’lal : tidak ada ‫ َﻣﺎ‬isim maushul, Isim jamak ‫ ُﻛ ٍل‬isim majrur
- K.irob : tidak ada mabni sukun , mahal muanats. - K.irob : majrur
- T.irob : tidak ada jer. - K.irob : marfu - T.irob : kasroh
- T.irob : dhomah
6:132 ‫َﻋ ِﻣﻠُو ْا‬ ‫ﱢﻣ ﱠﻣﺎ‬ ٌ ‫دَ َر َﺟ‬

‫ﺎت‬ ‫ﻟِ ُﻛل ﱟ‬
- Tarkib : silah maushul - Tarkib : jer-majrur, - Tarkib : mubtada - Tarkib : jer majrur
- K.irob : laa mahala mutaaliqa dengan muakhor khobar muqodam.
1497 lahaa - K.irob : marfu - K.irob : mahal rofa
ٌ‫دَ َر َﺟﺎت‬ - T.irob : dhomah - T.irob : tidak ada
- K.irob : -
- Arti : mereka - Arti : derajat - Arti : bagi tiap 2
- T.irob : -
kerjakan orang
- Arti : dari apa
yang

- 3 huruf asal : ‫ن‬ ‫عد‬ 2717 IQ
- Wazan : ‫َﻓ ْﻌ ًﻼ‬
- Tasrif : 1 ُ ‫َﺟ ﱠﻧ ُﺔ ج َﺟ ﱠﻧ‬
‫ﺎت‬
-
-
Bina : shohih
Kaidah i’lal : tidak ada
Isim jamak
muannats.
َ ‫ ل‬huruf jer, mabni
kasroh.
- T.irob : kasroh - T.irob : dhomah ‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil harfi fathah.
18:31 ‫َﻋدْ ٍن‬ ُ ‫َﺟ ﱠﻧ‬

‫ﺎت‬ ‫َﻟ ُﮭ ْم‬ ‫أ ُ ْو َﻟ ِﺋ َك‬
- Tarkib : mudhof ilaih - Tarkib : mubtada - Tarkib : jer-majrur - Tarkib : mubtada
- K.irob : majrur muakhor mutaaliqa sebagai - K.irob : mahal rofa
- T.irob : kasroh - K.irob : marfu khobar muqodam. - T.irob : tidak ada
- Arti : Adn - T.irob : dhomah - K.irob : mahal rofa - Arti : mereka itu
- Arti : surga - T.irob : tidak ada
- Arti : bagi mereka
- 3 huruf asal : ‫ح‬ ‫صل‬ - 3 huruf asal : ‫ي‬ ‫بق‬

‫َر ﱢب‬ isim - Wazan : ٌ‫َﻓﺎﻋِ َﻼت‬ - Wazan : ٌ‫َﻓﺎﻋِ َﻼت‬
mufrod, - Sighot : isim fail - Sighot : isim fail
- K.irob : ma-
jrur - Dhomir : ‫ھُنﱠ‬ - Dhomir : ‫ھُنﱠ‬
- T.irob : ka-
sroh Dorof makan, ْ ‫َﺧ ْﯾ ٌرج‬
‫أﺧ َﯾﺎ ٌر‬ - Bina : shohih - Bina : naqis ya’i
- K.irob : mahal Isim Tafdil - Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : tidak ada
‫ َك‬dhomir jer nashob - k.irob : marfu - K.irob : marfu - K.irob : marfu
bil idhofah - T.irob : tidak ada - T.irob : - T.irob : dhomah - T.irob : dhomah
dhomah
18:46 ‫َر ﱢﺑ َك‬ َ‫ﻋِ ﻧد‬ ‫َﺧ ْﯾ ٌر‬ ُ ‫اﻟﺻﺎﻟ َِﺣ‬

‫ﺎت‬ ‫ﱠ‬ ُ ‫ا ْﻟ َﺑﺎﻗِ َﯾ‬
‫ﺎت‬
- Tarkib : - Tarkib : mutaa - Tarkib : khobar - Tarkib : naat untuk - Tarkib : mubtada
mudhof ilaih.
- K.irob : ma-
liqa dengan ‫َﺧ ْﯾ ٌر‬ - K.irob : marfu
- T.irob :
ُ ‫ا ْﻟ َﺑﺎﻗِ َﯾ‬
‫ﺎت‬ -
-
K.irob : marfu
T.irob : dhomah
jrur , dia juga mudhof dhomah - K.irob : marfu
- Arti : yang
- T.irob : ka- - K.irob : mahal - T.irob : dhomah
- Arti : lebih menetap kekal
sroh. nashob - Arti : yang mengerja-
- T.irob : tidak baik
- Arti : Tuhan kan kebajikan
ada.
kamu
- Arti : disisi

ٌ ‫آ َﯾ ٌﺔ ج آ َﯾ‬
‫ﺎت‬
Lafadz jalaalah isim Isim jamak
alam , isim jamid muannats, Isim isyaroh ,
- K.irob : majrur - K.irob : marfu mabni fathah
2:252 ‫ﷲ‬
ِ ُ ‫آ َﯾ‬
‫ﺎت‬ ‫ِﺗ ْﻠ َك‬
- Tarkib : mudhof - Tarkib : khobar - Tarkib : mubtada
ilaih - K.irob : marfu - K.irob : mahal
- K.irob : majrur - T.irob : dhomah rofa
- T.irob : kasroh - Arti : ayat-ayat - T.irob : tidak ada
- Arti : Allah - Arti : itulah

PELAJARAN KE 12
(‫)ﺟ ْﻣ ُﻊ اﻟ ﱠﺗﻛﺳِ ْﯾ ِر‬
َ
A. Definisi
Jamak taksir adalah isim yang menunjukkan hitungan banyak lebih dari dua dengan perubahan
yang nyata.
Jamak taksir terbagi dua bagian :
1. Jamak qillah (minor plural). Jamak qillah adalah isim yang menunjukkan hitungan tiga
sampai sepuluh.
2. Jamak katsrah (mayor plural). Jamak katsrah adalah isim yang menunjukkan hitungan
diatas sepuluh sampai tidak ada batasannya.
Bentuk wazan Jamak qillah menurut Ibnu Malik dalam Kitab Alfiyahnya terdiri dari :
Wazan 2 jamak qillah Jamak mufrod arti
‫أَ ْﻓ ِﻌ َﻠ ٌﺔ‬ ‫أَ ْﺳﻠ َِﺣ ٌﺔ‬ ‫ﺳِ َﻼ ٌح‬ senjata
ٌ ‫أَ ْﻓ ُﻌل‬ ٌ ُ‫أَ ْﻧﻔ‬

‫س‬ ٌ ‫َﻧ ْﻔ‬
‫س‬ jiwa
‫ﻓ ِْﻌ َﻠ ٌﺔ‬ ‫ﻓِ ْﺗ َﯾ ٌﺔ‬ ‫َﻓ ًﺗﻰ‬ pemuda
ٌ ‫أَ ْﻓ َﻌﺎل‬ ٌ ‫أَ ْﻓ َر‬

‫اس‬ ٌ ‫َﻓ َر‬
‫س‬ kuda
Para pakar nahwu berbeda pendapat mengenai jumlah wazan Jamak katsrah. Sebagian
merekamenghitungnya 30 wazan, sebagian yang lainnya menghitung 16 wazan .
No Wazan jamak katsrah Jamak mufrod arti
1
ٌ ‫ُﻓ ْﻌل‬ ‫ُﺣ ْﻣ ٌر‬ ‫أ ُ ْﺣ َﻣ ٌر‬ yang merah
2
ٌ ‫ُﻓ ُﻌل‬ ٌ ‫ُﻛ ُﺗ‬
‫ب‬ ٌ ‫ِﻛ َﺗ‬
‫ﺎب‬ buku
3
ٌ ‫ُﻓ َﻌل‬ ٌ ‫ُﻏ َر‬
‫ف‬ ‫ُﻏ ْر َﻓ ٌﺔ‬ kamar
4
ٌ ‫ِﻓ َﻌل‬ ‫ﺣ َِﺟ ٌﺞ‬ ‫ﺣ ﱠِﺟ ٌﺔ‬ haji
5 ‫ُﻓ َﻌ َﻠ ٌﺔ‬ ‫ھُدَ ا ٌة‬ ‫ ُھدَا َﯾ ٌﺔ‬- ‫ھَﺎ ٍد‬ yang memberi
petunjuk
6 ‫َﻓ َﻌ َﻠ ٌﺔ‬ ٌ‫َﺑ َر َرة‬ ‫ﺎر‬

ٍ ‫َﺑ‬ yang baik
7 ‫َﻓ ْﻌ َﻠﻰ‬ ‫ﺿﻰ‬

َ ‫َﻣ ْر‬ ‫ض‬
ٌ ‫َﻣر ْﯾ‬ yang sakit

Lanjutan wazan jamak katsrah
No Wazan jamak katsrah Jamak mufrod arti
8 ‫ِﻓ َﻌ َﻠ ٌﺔ‬ ‫د َِر َﺟ ٌﺔ‬ ‫د ُْر ٌج‬ tempat parfum
9
ٌ ‫ُﻓ ﱠﻌل‬ ‫ُر ﱠﻛ ٌﻊ‬ ‫َراﻛ ٌِﻊ‬ yang ruku’
10
ٌ ‫ُﻓ ﱠﻌﺎل‬ ٌ ‫ُﻛ ﱠﺗ‬
‫ﺎب‬ ٌ ‫َﻛﺎﺗ‬
‫ِب‬ penulis
11 gunung
ٌ ‫ِﻓ َﻌﺎل‬ ٌ ‫ِﺟ َﺑﺎل‬ ٌ ‫َﺟ َﺑل‬
12
ٌ ‫ُﻓ ُﻌ ْول‬ ٌ ‫ﻗُﻠُ ْو‬
‫ب‬ ٌ ‫َﻗ ْﻠ‬
‫ب‬ hati
13 ٌ‫ﻓ ِْﻌ َﻼن‬ ٌ‫ِﻏ ْﻠ َﻣﺎن‬ ‫ُﻏ َﻼ ٌم‬ bocah, pelayan
14 ٌ‫ُﻓ ْﻌ َﻼن‬ ْ ُ‫ﻗ‬

ٌ‫ﺿ َﺑﺎن‬ ٌ ‫َﻗﺿِ ْﯾ‬
‫ب‬ tongkat
15 ‫ُﻓ َﻌ َﻼ ُء‬ ‫ُﻛ َر َﻣﺎ ُء‬ ‫َﻛ ِر ْﯾ ٌم‬ yang mulia
16 ‫أَ ْﻓﻌ َِﻼ ُء‬ ‫أَ ْﻧ ِﺑ َﯾﺎ ُء‬ ‫َﻧ ِﺑ ﱞﻲ‬ Nabi
B. Tata bahasa
‫ ِل‬huruf jer,mabni
kasroh.
‫ب ج أَﻧﺻِ َﺑﺎء‬
ٌ ‫َﻧﺻِ ْﯾ‬ : ٌ ‫ﺟﺎل‬
َ ‫اﻟر‬
‫ﱢ‬
- 3 huruf asal : ‫ب‬ ‫نص‬ - 3 huruf asal : ‫ل‬ ‫رج‬
- Wazan : ٌ ‫َﻓ ِﻌ ْﯾل‬ - Wazan : ٌ ‫ﻓ َِﻌﺎل‬
ْ‫ﻣِن‬huruf jer , mabni - Isim mufrod - Isim jamak taksir
kasroh. - Bina : shohih - Bina : shohih
‫ َﻣﺎ‬isim maushul, - K.irob : marfu - K.irob : majrur
mabni, sukun. - T.irob : dhomah - T.irob : kasroh
‫ﱢﻣ ﱠﻣﺎ‬ ٌ ِ‫َﻧﺻ‬

‫ﯾب‬ ‫ﺎل‬ ‫ﱢﻟ ﱢ‬
ِ ‫ﻠر َﺟ‬
- Tarkib : jer-majrur - Tarkib : mubtada - Tarkib : mutaaliqa
mutaaliqa dengan - K.irob : marfu dengan Khobar muqo-
naat dari ٌ ِ‫َﻧﺻ‬
‫ﯾب‬ - T.irob : dhomah dam
- K.irob : - - Arti : bagian
- T.irob : -
- Arti :bagi orang
- Arti : dari apa.
laki-laki
Lanjutan i’rob QS 4:7
- 3 huruf asal :‫ولد‬ - 3 huruf asal : ‫ترك‬

‫ َو‬huruf atof, mabni
fathah. ِ ‫َﻓﺎﻋِ َﻼ‬
- Wazan : ‫ن‬ - Wazan : َ‫َﻓ َﻌل‬
- Sighot : isim fail - Sighot : fiil madhi
َ‫ب ج أَ ْﻗ َر ُﺑ ْون‬
ٌ ‫أَ ْﻗ َر‬ - Dhomir : ‫ُھ َﻣﺎ‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬
- Isim jamak mudzakar - Tasrif : 3 - Tasrif : 1
salim - Bina : mitsal wawi - Bina : shohih
- K.irob : marfu - Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : tidak ada
- K.irob : marfu - K.irob : mabni
- T.irob : ‫و‬ - T.irob : alif - T.irob : tidak ada
4:7 َ‫َواﻷَ ْﻗ َر ُﺑون‬ ِ َ‫ا ْﻟ َواﻟِد‬

‫ان‬ ‫َﺗ َر َك‬
- Tarkib : maktuf kepda - Tarkib : fail - Tarkib : fiil
ِ ‫ا ْﻟ َواﻟِد‬
‫َان‬ - K.irob : marfu - K.irob : mabni
- K.irob : marfu
- Arti : kedua orang - Arti : meninggalkan
- T.irob : ‫و‬ tua
- Arti : dan kerabat
mereka
Silah maushul la mahala lahaa
- 3 huruf asal : ‫ب‬ ‫قل‬

‫ َﯾ ْو َم‬dorof zaman. - Wazan : ٌ ‫ﻓُ ُﻌ ْول‬
- Isim jamak taksir
‫ف – َوا ِﺟ َﻔ ٌﺔ‬
َ ‫َوا ِﺟ‬ - K.irob : manshub
- T.irob : fathah.
- Bina : shohih
Isim muannats. - Kaidah i’lal : tidak ada
- Sebagai mudhof.
- T.irob : dhomah ‫ ِﺋ ٍذ‬mudhof ilaih - T.irob :dhomah
79:8 ‫َوا ِﺟ َﻔ ٌﺔ‬ ‫َﯾ ْو َﻣ ِﺋ ٍذ‬ ٌ ‫ﻗُﻠُ ْو‬

‫ب‬
- Tarkib : naat untuk - Tarkib : mubtada
IQ hal 4958 - Tarkib : ‫َﯾ ْو َم‬
ٌ ‫ﻗُﻠُ ْو‬
‫ب‬  mutaaliqa dengan
- K.irob : marfu
- T.irob : dhomah
- K.irob : marfu
- T.irob : dhomah
‫َوا ِﺟ َﻔ ٌﺔ‬ - Arti : hati-hati
- Arti : berdebar  badal dari ‫َﯾ ْو َم‬

dida
/sangat takut lam ayat mulia yang
ke-enam .
- K.irob : -
- T.irob : -
- Arti : pada hari itu

79:6 ‫اﻟرا ِﺟ َﻔ ُﺔ‬
‫ف ﱠ‬ ُ ‫َﯾ ْو َم َﺗ ْر ُﺟ‬
: ‫ض َﻋنْ ُﺟ ْﻣ َﻠ ٍﺔ َﻣ ْﺣ ُذ ْو َﻓ ٍﺔ َواﻟ َﺗ ْﻘ ِد ْﯾ ِر‬ِ ‫ﺎف إِ َﻟ ْﯾ ِﮫ َو َﻗدْ َﻟ ِﺣ َﻘ ُﮫ َﺗ ْﻧ ِو ْﯾنُ اﻟﻌ َِو‬
ٌ ‫ﺿ‬َ ‫ ُﻣ‬: ‫ﺋ ٍذ‬
. ‫اﻟرا ِﺟ َﻔ ُﺔ َوا ِﺟ َﻔ ٌﺔ‬
‫ف ﱠ‬ ُ ‫وب َﯾ ْو َم ﺋِذ َﺗ ْر ُﺟ‬ ٌ ُ‫ﻗُﻠ‬
- 3 huruf asal : ‫ع‬ ‫خش‬

- Wazan : ‫َﻓﺎﻋِ َﻠ ٌﺔ‬
- Sighot : isim fail - 3 huruf asal : ‫ه‬ ‫وج‬
- Dhomir : ‫ھ َِﻲ‬ ‫ َﯾ ْو َم‬dorof zaman. - Wazan : ٌ ‫ﻓُ ُﻌ ْول‬
- Tasrif : 2 - Isim jamak taksir
- K.irob : manshub
- Bina : shohih - Bina : mitsal wawi
- T.irob : fathah.
- Sebagai mudhof.
- T.irob : dhomah ‫ ِﺋ ٍذ‬mudhof ilaih - T.irob :dhomah
8:28 ‫َﺧﺎﺷِ َﻌ ٌﺔ‬ ‫َﯾ ْو َﻣ ِﺋ ٍذ‬ ٌ‫ُو ُﺟ ْوه‬

5709 - K.irob : marfu
- Tarkib : ‫َﯾ ْو َم‬
mutaaliqa
- K.irob : marfu
- T.irob : dhomah dengan isim fail - T.irob : dhomah
- Arti : tertunduk ‫َﺧﺎﺷِ َﻌ ٌﺔ‬ - Arti : wajah -wajah
- K.irob : -
- T.irob : -
- Arti : pada hari itu
: ‫ض َﻋنْ ُﺟ ْﻣ َﻠ ٍﺔ َﻣ ْﺣ ُذ ْو َﻓ ٍﺔ َواﻟ َﺗ ْﻘ ِد ْﯾ ِر‬

ِ ‫ﺎف إِ َﻟ ْﯾ ِﮫ َو َﻗدْ َﻟ ِﺣ َﻘ ُﮫ َﺗ ْﻧ ِو ْﯾنُ اﻟﻌ َِو‬
ٌ ‫ﺿ‬َ ‫ ُﻣ‬: ‫ﺋ ٍذ‬
‫َﯾ ْو َم ﺋ ِْذ ﺗﻐﺷﻰ اﻟﺧﻼﺋق اﻟﻐﺎﺷﯾﺔ‬
Kamus Munawir hal 620
‫اﻟ َﻘ ﱢﯾ ُم م َﻗ ﱢﯾ َﻣ ٌﺔ‬ - 3 huruf asal : ‫ب‬ ‫كت‬

- Wazan : ٌ ‫ﻓُ ُﻌل‬
- Isim jamak taksir
‫اﻟ َﻘ ﱢﯾ ُم م َﻗ ﱢﯾ َﻣ ٌﺔ‬ - Bina : shohih ‫ ﻓِﻲ‬huruf jer, mabni
Isim jamak muannats. - Kaidah i’lal : tidak ada
sukun.
- T.irob :dhomah - T.irob :dhomah ‫ ھَﺎ‬dhomir jer bil harfi
98:3 ‫َﻗ ﱢﯾ َﻣ ٌﺔ‬ ٌ ‫ُﻛ ُﺗ‬
‫ب‬ ‫ﻓِﯾ َﮭﺎ‬
- Tarkib : naat untuk - Tarkib : mubtada - Tarkib : jer-majrur,
ٌ ‫ُﻛ ُﺗ‬
‫ب‬ muakhor.
- K.irob : marfu
mutaaliqa sebagai
khobar muqodam.
- K.irob : marfu - T.irob : dhomah - K.irob : -
- T.irob : dhomah - T.irob : -
- Arti : kitab-kitab
- Arti : yang lurus - Arti : didalamnya
- 3 huruf asal : ‫ك‬ ‫شر‬
- Wazan : ‫ﻓُ َﻌ َﻼ ُء‬
- Isim jamak taksir
- Bina : shohih
- Kaidah i’lal : tidak ada ‫ھَﺎ‬huruf tanbih mabni
- K.irob : marfu sukun.
- T.irob :dhomah َ isim isyaroh,
‫أؤﻻ ِء‬
Ref : IQ
hal 2543
‫ َﻧﺎ‬dhomir jer-bil idhofah mabni kasroh.
16:86 ‫ﺷ َر َﻛﺂؤُ َﻧﺎ‬

ُ ‫َھـؤُ َﻻ ِء‬
- Arti :sektu sekutu kami - Arti : mereka ini

fathah.
- 3 huruf asal : ‫ولد‬ - 3 huruf asal : ‫مول‬
- Wazan : ٌ ‫أَ ْﻓ َﻌﺎل‬ - Wazan : ٌ ‫أَ ْﻓ َﻌﺎل‬
- Isim jamak taksir - Isim jamak taksir
- Bina : mitsal wawi - Bina : ajwaf wawi
ٌ‫ﻓِ ْﺗ َﻧ ٌﺔ ج ﻓِ َﺗن‬ -
-
K.irob : marfu
-
-
K.irob : marfu
Ref : Isim mufrod. - T.irob :dhomah - T.irob :dhomah
IQ hal - K.irob : marfu
4705 - T.irob :dhomah ‫ ُﻛ ْم‬dhomir jer-bil ‫ ُﻛ ْم‬dhomir jer-bil Kaafah dan makuufah
idhofah idhofah
64:15 ‫ﻓِ ْﺗ َﻧ ٌﺔ‬ ‫َوأَ ْو َﻻ ُد ُﻛ ْم‬ ‫أَ ْﻣ َواﻟُ ُﻛ ْم‬ ‫إِ ﱠﻧ َﻣﺎ‬
- Tarkib : khobar - Tarkib : maktuf kepada - Tarkib : mubtada - Tarkib : -
- K.irob : marfu
- T.irob : dhomah
‫أَ ْﻣ َواﻟُ ُﻛ ْم‬ - K.irob : marfu
- T.irob : dhomah
- K.irob :-
- T.irob :-
- K.irob : marfu
- Arti : fitnah/ujian - T.irob : dhomah - Arti : harta kalian - Arti : sesungguh
- Arti : dan anak anak nya hanyalah
kalian

ُ‫أَﺣْ ِﺑ َﺑﺎؤ‬
ُ‫أَ ِﺣ ْﺑ َﺑﺎؤ‬
Ref :
IQ hal
1187
fathah.
- 3 huruf asal : ‫ب‬ ‫حب‬ ُ‫أَ ِﺣﺑﱠﺎؤ‬
- Wazan : ‫أَ ْﻓﻌ َِﻼ ُء‬
- Isim jamak taksir - 3 huruf asal : ‫بنو‬
ٌ ‫أَ ْﻓ َﻌﺎل‬
- Bina : mudhoaf
- Wazan :
- K.irob : marfu - Isim jamak taksir
- T.irob :dhomah Lafadz jalaalahu - Bina :mitsal wawi
Jamak
Isim alam. - Kaidah i’lal : 3
taksir
hal 15
‫ اﻟﮭﺎ ُء‬dhomir jer-bil - K.irob : majrur - K.irob : marfu Dhomir munfashil,
idhofah - T.irob :kasroh - T.irob :dhomah mabni dhomah.
5:18 ُ‫َوأَ ِﺣ ﱠﺑﺎؤُ ه‬ ‫ﷲ‬

ِ ‫أَ ْﺑ َﻧﺎ ُءا‬ ُ‫َﻧ ْﺣن‬
- Tarkib : maktuf kepada - Tarkib : - Tarkib :khobar - Tarkib : mubtada
ِ ‫أَ ْﺑ َﻧﺎ ُءا ا‬
‫ﷲ‬ mudhof ilaih
- K.irob : majrur
- K.irob : marfu
- T.irob : dhomah
- K.irob : marfu - T.irob : kasroh - Arti : anak anak - Arti : kami
- T.irob : dhomah
- Arti : Allah
- Arti : dan kekasih
Nya
QS 6:153
‫ف‬
َ huruf sababiyah, ‫ َﻻ‬huruf naahi jaazm.
Ref : huruf atof, mabni fathah.
IQ hal - 3 huruf asal : ‫ع‬ ‫تب‬
1529 - 3 huruf asal : ‫فرق‬
َ ‫َﺗ َﺗ‬
- Wazan : ُ ‫ﻔ ﱠﻌل‬ َ‫ﺳ ُﺑل‬
ُ ‫ﺳ ِﺑ ْﯾ ِل ج‬
َ - Wazan : َ‫َﺗ ْﻔ َﺗ ِﻌﻠُ ْون‬
- 3 huruf asal : ‫ل‬ ‫سب‬ - Sighot : fiil mudhore
‫أَ ْﻧ ُﺗ ْم‬
ٌ ‫ﻓُ ُﻌل‬
- Dhomir :
- Dhomir : ‫ھ َِﻲ‬ - Wazan :
- Tasrif : 13
- Tasrif : 10 - Isim jamak taksir
- Bina : shohih
- K.irob : majzum
- K.irob : manshub - K.irob : mashub
- T.irob : fathah - T.irob : fathah - T.irob : hilang ‫ن‬
‫َﻓ َﺗ َﻔ ﱠر َق‬ َ ‫ﺳ ُﺑل‬

‫اﻟ ﱡ‬ ‫ﻻَ َﺗ ﱠﺗ ِﺑ ُﻌو ْا‬
- Tarkib : jumlah fiilyah - Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : Jumlah fiilyah,
,fiil fail - K.irob : manshub fiil + fail
- K.irob : manshub - T.irob : fathah - K.irob : majzum
- T.irob : fathah
- Arti : maka berpecah
- Arti :jalan jalan
- T.irob : hilang ‫ن‬
- Arti : jangan kalian
belah
mengikuti
Catatan :
‫إﺧﺻﺎرا وﺗﺧﻔﯾ ًﻔﺎ و ھو ﻓﻌل ﻣﺿﺎرع ﻣﻧﺻوب‬

ً ‫ ُﺣ ِذ َﻓ ْت إﺣدى اﻟﺗﺎءﯾن‬... ‫ أَي َﺗ َﺗ َﻔ ﱠر َق‬: ‫َﺗ َﻔ ﱠر َق‬
ً
‫ﺟوازا ﻓﻘدﯾره‬ ‫ﺑﺄن ﻣﺿﻣرة ﺑﻌد ﻓﺎء اﻟﺳﺑﺑﯾﺔ وﻋﻼﻣﺔ ﻧﺻﺑﮫ اﻟﻔﺗﺣﺔ واﻟﻔﺎﻋل ﺿﻣﯾر ﻣﺳﺗﺗر ﻓﯾﮫ‬
‫ھﻲ‬
Kamus :
meringkaskan : َ ‫إﺧ َﺗ‬

‫ﺻ ًرا‬ ْ
yang meringankan : ‫ﻔﺎ‬ ً ‫ﺗﺧﻔﯾ‬
Lanjutan....
‫ َﻋن‬huruf jer, mabni

sukun.
‫ﺳ ِﺑ ْﯾ ِل‬
َ isim mufrod.
- K.irob : majrur
- T.irob : kasroh ِ huruf jer, mabni
‫ب‬
kasroh.
‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer bil
idhofah ‫ ُﻛ ْم‬dhomir jer bil-harfi
6:153 ‫ﺳ ِﺑﯾﻠِ ِﮫ‬

َ ‫َﻋن‬ ‫ِﺑ ُﻛ ْم‬
- Tarkib :mutaaliqa - Tarkib : jer–majrur
sebagai haal dari mutaaliqa dengan
sohibhul haal dhomir
‫َﺗ َﻔ ﱠر َق‬
‫َﺗ َﻔ ﱠر َق‬ - k.irob : -
- k.irob : - T.irob :-
- T.irob : - Arti : dengan kalian
- Arti :

PELAJARAN KE 13
ْ ‫ﺿ ِﻣ ْﯾ ُر اﻟ َﻔ‬
( ‫ﺻ ِل‬ َ ) dhomir rofa munfashil
A. Definisi
Kata ganti yang memisahkan antara mubtada’ dan khobar disebut ْ ‫ﺿ ِﻣ ْﯾ ُر اﻟ َﻔ‬
‫ﺻ ِل‬ َ .Kata ganti
bersesuaian dengan kata yang dipisahkannya.
Dari segi makna adanya ‫ﺻ ِل‬ ْ ‫ﺿ ِﻣ ْﯾ ُر اﻟ َﻔ‬

َ mengandung pengertian bahwa mubtada diberi
penekanan. Dalam bahasa Indonesia, penekanan seperti itu diungkapkan dengan “lah”.
B. Tata bahasa
- 3 huruf asal : ‫د‬ ‫بع‬

- 3 huruf asal : ‫ل‬ ‫ضل‬
ِ ‫َﻓ‬
- Wazan : ٌ ‫ﻌ ْﯾل‬
- Sighot : sifat musyaba - Wazan : ‫َﻓ َﻌ ًﺎﻻ‬
hah bismi fail. - Sighot : isim masdar
- Bina : shohih - Bina : mudhoaf
- K.irob : marfu - K.irob : marfu ْ ‫ﺿ ِﻣ ْﯾ ٌر َﻓ‬
ٌ ‫ﺻل‬ َ Isim isyaroh, mabni
- T.irob : dhomah - T.irob : dhomah mabni fathah. fathah.
IQ hal
14:18 ‫ا ْﻟ َﺑﻌِﯾ ُد‬ ُ ‫اﻟﺿﻼَل‬
‫ﱠ‬ ‫ھ َُو‬ ‫َذﻟِ َك‬
2400
- Tarkib : naat untuk - Tarkib : khobar - Tarkib : - Tarkib : mubtada
ُ ‫ﺿﻼَل‬
‫اﻟ ﱠ‬ -
-
K.irob : marfu
T.irob : dhomah
 la mahalaa
lahaa minal
- K.irob : mahal
rofa
- K.irob : marfu
- Arti : kesesatan i’rob - T.irob : tidak ada
- T.irob : dhomah
 mubtada - Arti : demikian
- Arti : yang jauh ke (ke 2)
itu
- K.irob :
mahal rofa
- T.irob : tidak
ada
- Arti : dia
Khobar ( ‫)ھ َُو‬ mubtada
Khobar َ ِ‫) َذﻟ‬

(‫ك‬ mubtada

- 3 huruf asal : ‫حيي‬ - 3 huruf asal : ‫دور‬
- Wazan : ُ‫َﻓ َﻌ َﻼن‬ - Wazan : ‫َﻓ َﻌ ًﻼ‬
- Sighot : isim masdar - Sighot : isim masdar
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ ‫ اﻟﻼم‬huruf - Dhomir : ‫ھ َُو‬
taukid muzah-
-
-
Tasrif : 4
Bina : mudhoaf
liqatun.
ٌ‫آﺧ َِرة‬
-
-
Tasrif : 1
Bina : ajwaf wawi
‫ َو‬huruf atof,
mabni fathah.
- Kaidah i’lal : - ‫ ھ َِﻲ‬dhomir Isim jamid : - Kaidah i’lal : 1
IQ hal - K.irob : marfu munfashil, - K.irob : manshub - K.irob : manshub ‫إِنﱠ‬huruf taukid
- T.irob : dhomah mabni fathah - T.irob : fathah - T.irob : fathah dan nashob.
3592
29:64 ُ‫ا ْﻟ َﺣ َﯾ َوان‬ ‫َﻟ ِﮭ َﻲ‬ ‫ْاﻵﺧ َِر َة‬ ‫اﻟدﱠار‬

َ ‫َوإِنﱠ‬
- Tarkib: khobar ‫ِﻲ‬ - Tarkib: naat dari - Tarkib:-
َ ‫ھ‬ - Tarkib ‫ِﻲ‬َ ‫ھ‬ - Tarkib: isim ‫إِنﱠ‬ - K.irob :-
- K.irob : marfu mubtada ‫ﱠار‬
َ ‫اﻟد‬ - K.irob : manshub - T.irob :-
- T.irob :dhomah - K.irob : mahal - K.irob : manshub - T.irob : fathah
rofa - T.irob : fathah - Arti: dan
- Arti: kehidupan - Arti: rumah/
- T.irob : tidak - Arti: akherat sesungguh nya
ada kampung
- Arti: su-
ngguh ia
(t-12) isim fail menggulingkan = ‫اﻟ ُﻣ َز ْﺣﻠِ َﻘ ٌﺔ‬

- 3 huruf asal : ‫ضلم‬
ِ ‫َﻓﺎ‬
- Wazan : َ‫ﻋﻠُ ْون‬
- Tasrif : 3
- Bina : shoih
IQ hal - Kaidah i’lal : tidak ada ‫ف‬َ huruf jawab
398- - K.irob : marfu syarat, mabni fathah.
399 - T.irob : ‫ و‬, isim jamak Dhomir munfashil, ‫ أ ُ ْوﻟَﺋِ َك‬isim
mudzakar salim mabni sukun. isyaroh,mabni fathah.
2:229 ‫ﱠ‬
َ‫اﻟظﺎﻟِ ُﻣون‬ ‫ُھ ُم‬ ‫ َﻓﺄ ُ ْو َﻟـ ِﺋ َك‬.....
- Tarkib : khobar dari - Tarkib : - Tarkib : mubtada
 mubtada ke (2) - K.irob : mahal rofa
mubtada ‫ُھ ْم‬ - K.irob : mahal rofa - T.irob : tidak ada
- K.irob : marfu - T.irob : tidak ada - Arti : maka
- T.irob :
- Arti :orang orang
َ ِ‫ا ُ ْوﻟَﺋ‬
 Taukid ‫ك‬ mereka itulah
- Arti : mereka
yang dholim
Khobar ( jumlah ismiyah ) mubtada

- 3 huruf asal : ‫حمد‬ - 3 huruf asal : ‫غني‬
َ
- Wazan : ٌ ‫ﻓ ِﻌ ْﯾل‬ - Wazan : ٌ ‫َﻓ ِﻌل‬
- Sighot : sighot mubala- - Sighot : sighot mubala-
ghoh bismi fail. ghoh bismi fail.
‫ھ َُو‬ ‫ َو‬huruf atof ,
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Dhomir :
mabni fathah
- Tasrif : 4
-
-
Tasrif : 4
Bina : shohih - Bina : naqis ya’i
‫ ﱠ‬lafadz
ُ‫ﷲ‬
- Kaidah i’lal : - - Kaidah i’lal : - jalaalahu isim
- K.irob : marfu - K.irob : marfu Dhomir munfashil, ,alam
- T.irob : dhomah - T.irob : dhomah mabni fathah. - K.irob : marfu
- T.irob : dhomah
35:15 ‫ا ْﻟ َﺣﻣِﯾ ُد‬ ‫ا ْﻟ َﻐﻧ ﱡِﻲ‬ ‫ھ َُو‬ ُ‫َوﷲ‬

IQ hal - Tarkib : khobar ke (2) - Tarkib : khobar - Tarkib : mubtada - Tarkib :mubtada
3841 - K.irob : marfu - K.irob : marfu - K.irob : mahal - K.irob : marfu
- T.irob : dhomah - T.irob : dhomah rofa - T.irob : dhomah
- Arti : Maha terpuji - Arti :Maha kaya - T.irob : tidak ada - Arti : dan Allah
- Arti : dia
Sang Maha
Kaya , nama Khobar ( jumlah ismiyah ) mubtada
selain
ُ‫ﷲ‬ - 3 huruf asal : ‫قول‬
- Wazan : ‫َﻓ َﻌﻠُ ْوا‬
َ‫ أ‬huruf istifhaam - Sighot : fiil madhi
‫ إِنﱠ‬huruf taukid - Dhomir : ‫ُھ ْم‬

‫ اﻟﻼم‬huruf taukid dan nashob.
- Tasrif : 1
isim ghoiru munsharif: muzahliqatun. - Bina : ajwaf wawi
Isim alam (Ajam =
‫ اَ ْﻧ َت‬dhomir ‫ َك‬dhomir - Kaidah i’lal : 1
nama asing selain muttashil, mahal - K.irob : mabni
Arab) munfashil, mabni dhomah
- K.irob : marfu fathah nashob , isim ‫إِنﱠ‬ - T.irob : tidak ada
- T.irob : dhomah
IQ hal
2308
12:90 ‫ف‬
ُ ‫ﺳ‬
ُ ‫ُﯾو‬ َ َ‫َﻷ‬
‫ﻧت‬ ‫أَإِ ﱠﻧ َك‬ ‫َﻗﺎﻟُو ْا‬
- Tarkib: khobar ‫اَ ْﻧ َت‬ - Tarkib: ‫اَ ْﻧ َت‬ - Tarkib: ‫ إِنﱠ‬+isim - Tarkib: fiil+fail
- K.irob :
- K.irob : marfu mubtada
‫إِنﱠ‬: mubtada - T.irob :
- K.irob : mahal - Arti : mereka telah
- Arti : Yusuf - T.irob : tidak ada
rofa berkata
- Arti : benar –
benar kamu
- Arti :apakah
sesungguhnya
kamu
Jumlah ismiyah mahal rofa khobar ‫إِنﱠ‬

Jumlah ismiyah mahal nasob , maf’ul bih dari ‫َﻗﺎﻟُو ْا‬
MAQUL QOULAN
‫غلب‬
- 3 huruf asal :
ِ ‫َﻓﺎ‬
- Wazan : َ‫ﻋﻠُون‬ - 3 huruf asal : ‫ب‬ ‫حز‬
- Sighot : isim fail.
- Wazan : ٌ ‫ﻓ ِْﻌل‬
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ - Sighot :Isim masdar
- Tasrif : 3
- Bina : shohih
- Kaidah i’lal : - - Tasrif : 1 ‫ اﻟ َﻔﺎ ُء‬huruf
- K.irob : marfu Lafadz jalaalahu, - Bina : shohih jawab syarat
Dhomir isim alam. - Kaidah i’lal : tidak ada
- T.irob: ‫و‬ jamak munfashil, mabni - K.irob : majrur - K.irob : manshub ‫إِنﱠ‬
huruf taukid
IQ hal mudza- sukun. - T.irob : kasroh - T.irob : fathah dan nashob.
kar salim
1251
5:56 َ‫ا ْﻟ َﻐﺎﻟِ ُﺑون‬ ‫ُھ ُم‬ ‫ﷲ‬

ِ ‫ﺣ ِْز َب‬ ‫َﻓﺈِنﱠ‬
- Tarkib : mub- - Tarkib : - Tarkib :-
- Tarkib : khobar ‫ُھ ْم‬ tada mudhof ilaih
- Tarkib : isim , dia‫إِنﱠ‬ - K.irob :-
- K.irob : marfu - K.irob : mahal - K.irob : majrur juga mudhof - T.irob :-
- K.irob : manshub
- T.irob : ‫و‬ rofa - T.irob : kasroh
- T.irob : fathah
- Arti : maka
- T.irob : tidak - Arti : Allah
- Arti :orang –orang sungguh
ada - Arti : golongan
yang menang
- Arti : mereka
Jumlah ismiyah mahal rofa, khobar ‫إِنﱠ‬
‫ إِنﱠ‬huruf taukid dan

nasob.
‫ أﻟ ُﻧ ْو ِن‬nun wiqoyah
Lafadz jalaalahu,isim
alam.
‫ اﻟ ًﯾﺎ ُء‬dhomir
mutashil,mabni fathah,
- K.irob : marfu Dhomir munfashil,
- T.irob : dhomah mabni sukun. mahal nasob, isim ‫إِنﱠ‬
ُ‫ﷲ‬ ‫أَ َﻧﺎ‬ ‫إِ ﱠﻧﻧِﻲ‬

- Tarkib : khobar ‫أَ َﻧﺎ‬ - Tarkib : mubtada
- Tarkib : -
- K.irob : -
- K.irob : marfu - T.irob : tidak ada - T.irob : -
- T.irob : dhomah
- Arti : Aku - Arti : sungguh Aku
- Arti : Allah
Jumlah ismiyah, mahal rofa

khobar ‫إِنﱠ‬

kms46atau14
( ‫إِ َﻻ ٌه ) إِ َﻟ َﮫ‬
Isim alam.
- K.irob : mabni
Dhomir munfashil, Huruf istitsnaa, fathah. Huruf naafi li jinsi ,
IQ hal mabni sukun. mabni sukun - T.irob : tidak mabni sukun
2852
20:14 ‫أَ َﻧﺎ‬ ‫إِ ﱠﻻ‬ ‫إِ َﻟ َﮫ‬ ‫َﻻ‬

- Tarkib : badal - Tarkib :- - Tarkib : isim ‫َﻻ‬ - Tarkib : -
dari ‫ﮫ‬َ َ‫َﻻ إِﻟ‬ - K.irob : -
- K.irob : mahal
- K.irob : -
- T.irob : - - T.irob : -
- K.irob : mahal nasob
rofa - Arti : kecu- - T.irob : tidak - Arti : tidak ada
- T.irob : tidak ada ali ada
- Arti : Aku - Arti : Tuhan
- 3 huruf asal : ‫ر‬ ‫كف‬

- 3 huruf asal : ‫ق‬ ‫حق‬ - Wazan : َ‫َﻓﺎﻋِ ﻠُون‬
- Wazan : ‫َﻓ ْﻌ ًﻼ‬ - Sighot : isim fail.
- Sighot : isim masdar - Dhomir : ‫ھ َُو‬
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ -
-
Tasrif : 1
Bina : shohih
- Tasrif : 3
- Kaidah i’lal : -
- Bina : mudhoaf
- K.irob : marfu
- Kaidah i’lal : -
- K.irob : manshub - T.irob: ‫و‬ jamak Dhomir munfashil, Isim isyaroh, mabni
IQ hal - T.irob: fathah mudza- mabni sukun fathah
1105 kar salim
4:151 ً ‫َﺣ ّﻘﺎ‬ َ‫ا ْﻟ َﻛﺎﻓِ ُرون‬ ‫ُھ ُم‬ ‫أ ُ ْو َﻟـ ِﺋ َك‬
- Tarkib : maf’ul - Tarkib : khobar mub- - Tarkib : mubta - - Tarkib : mubtada
mutlaq tada ‫م‬ da ke 2 - K.irob : mahal rofa
- K.irob :manshub ُ ‫ُھ‬ - K.irob : mahal - T.irob :tidak ada
- K.irob : marfu
- T.irob : fathah rofa - Arti : mereka
- Arti :sebenar- - T.irob : ‫و‬ - T.irob :tidak ada
itulah
benarnya - Arti : orang orang - Arti : mereka
kafir
َ ِ‫أ ُ ْوﻟَـﺋ‬
Jumlah ismiyah mahal rofa , khobar ‫ك‬

PELAJARAN KE 14
ٍ ‫) َﺧ َﺑ ُر َﺛ‬
( ‫ﺎن‬
A. Pendahuluan
Terdapatnya dua khobar dalam suatu jumlah ismiyah, yang pertama disebut khobar awwal, dan yang
kedua disebut khobar tsani. Atau dikatakan bahwa khobar kedua itu dipandang khobar dari mubtada
yang tersembunyi, yang didalam pikiran berbunyi sama dengan mubtada pertama.
B. Tata bahasa
- 3 huruf asal : ‫م‬ ‫عل‬ - 3 huruf asal : ‫ع‬ ‫سم‬

- Wazan : ٌ ‫َﻓ ِﻌ ْﯾل‬ - Wazan : ٌ ‫َﻓ ِﻌ ْﯾل‬
- Sighot : mubalaghoh - Sighot : mubalaghoh
dari Isim Fail dari Isim Fail
- Bina : shohih - Bina : shohih Lafadz jalaalahu
- Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : tidak ada isim alam,
- K.irob : marfu - K.irob : marfu - K.irob : marfu
- T.irob : dhomah - T.irob : dhomah - T.irob :
dhommah
IQ hal
389
2:224 ‫َﻋﻠِﯾ ٌم‬ ‫ِﯾﻊ‬
ٌ ‫َﺳﻣ‬ ُ‫ﷲ‬
- T.irob : dhomah - T.irob : dhomah - T.irob : dhomah
- Arti :Maha Mengetahui - Arti :Maha mende- - Arti : Allah
ngar
- 3 huruf asal : ‫م‬ ‫رح‬ - 3 huruf asal : ‫ر‬ ‫غف‬

- Wazan : ٌ ‫َﻓ ِﻌ ْﯾل‬ - Wazan : ٌ ‫َﻓ ُﻌ ْول‬
- Tasrif :4 - Tasrif : 3
- K.irob : marfu - K.irob : marfu Dhomir munfashil,
- T.irob : dhomah - T.irob : dhomah mabni fahah.
‫ا ْﻟ َﻐ ُﻔ ْو ُر‬
IQ hal
2103 10:107 ‫اﻟر ِﺣ ْﯾ ُم‬
‫ﱠ‬ ‫ھ َُو‬
- K.irob : marfu - K.irob : marfu - K.irob : mahal rofa
- T.irob : dhomah - T.irob : dhomah - T.irob : tidak ada
- Arti :Maha Penya- - Arti :Maha Pengam- - Arti :Dia
yang pun

- 3 huruf asal : ‫م‬ ‫حك‬ - 3 huruf asal : ‫م‬ ‫عل‬
- Bina : shohih - Bina : shohih Lafadz jalaalahu isim
- Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : tidak ada alam,
IQ hal - T.irob : dhomah - T.irob : dhomah - T.irob : dhommah
911
4:26 ‫َﺣﻛِﯾ ٌم‬ ‫َﻋﻠِﯾ ٌم‬ ُ‫ﷲ‬

- Tarkib :khobar ke 2 - Tarkib :khobar ke 1 - Tarkib : mubtada
- Arti :Maha Bijaksana - Arti :Maha Mengeta- - Arti : Allah
hui
- 3 huruf asal : ‫م‬ ‫عل‬ - 3 huruf asal : ‫م‬ ‫حك‬

IQ hal - T.irob : dhomah - T.irob : dhomah mabni fahah.
4284
43:84 ‫ا ْﻟ َﻌﻠِﯾ ُم‬ ‫ا ْﻟ َﺣﻛِﯾ ُم‬ ‫ھ َُو‬

- Tarkib :khobar ke 2 - Tarkib :khobar - Tarkib : mubtada
- Arti :Maha Mengeta - Arti :Maha Bijaksa- - Arti :Dia
hui na

mr 641-642
- 3 huruf asal : ‫م‬ ‫عظ‬ - 3 huruf asal : ‫و‬ ‫عل‬
- Bina : shohih - Bina : naqis wawi
- Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : 6 , 10
- T.irob : dhomah - T.irob : dhomah mabni fahah.
IQ hal
460
2:255 ‫ا ْﻟ َﻌظِ ﯾ ُم‬ ‫ا ْﻟ َﻌﻠ ﱡِﻲ‬ ‫ھ َُو‬
- Arti : Maha Besar - Arti : Maha Tinggi - Arti :Dia
- 3 huruf asal : ‫م‬ ‫رح‬ - 3 huruf asal : ‫ب‬ ‫تو‬

- Wazan : ٌ ‫َﻓ ِﻌ ْﯾل‬ - Wazan : ٌ ‫َﻓ ﱠﻌﺎل‬
- Sighot : mubalaghoh dari - Sighot : mubalaghoh dari
Isim Fail Isim Fail
- Tasrif : 4 - Tasrif :1
- Bina : shohih - Bina : ajwaf wawi
IQ hal - T.irob : dhomah - T.irob : dhomah mabni sukun
270
2:160 ‫اﻟرﺣِﯾ ُم‬

‫ﱠ‬ ُ ‫اﻟ ﱠﺗ ﱠو‬
- K.irob : marfu - K.irob : marfu - K.irob : mahal
- T.irob : dhomah - T.irob : dhomah rofa
- Arti :Maha Penyayang - Arti : Maha Penerima - T.irob : tidak ada
taubat - Arti :Aku

- 3 huruf asal : ‫م‬ ‫حل‬ - 3 huruf asal : ‫ر‬ ‫غف‬
- Wazan : ٌ ‫َﻓ ِﻌ ْﯾل‬ ُ ‫َﻓ‬
- Wazan : ٌ ‫ﻌ ْول‬
- Bina : shohih - Bina : shohih Lafadz jalaalahu isim
IQ hal - T.irob : dhomah - T.irob : dhomah - T.irob : dhommah
390
2:225 ‫َﺣﻠِ ْﯾ ٌم‬ ‫َﻏﻔُ ْو ٌر‬ ُ‫ﷲ‬

- Tarkib :khobar ke 2 - Tarkib :khobar - Tarkib : mubtada
- Arti : Maha Penyan - Arti : Maha Pengam - Arti : Allah
tun pun
‫َﻗ ِو ْﯾ ٌﻲ‬
- 3 huruf asal : ‫سد‬
- 3 huruf asal : ‫ب‬ ‫عق‬ ‫د‬ - 3 huruf asal : ‫وي‬ ‫ق‬ ْ‫َﻗ ِو ْﯾﯾُن‬
- Wazan : ‫ﻓ َِﻌ ًﺎﻻ‬ - Wazan : ٌ ‫َﻓ ِﻌ ْﯾل‬ - Wazan : ٌ ‫َﻓ ِﻌ ْﯾل‬
- Sighot : mubalaghoh
dari Isim Fail
dari Isim Fail ‫َﻗ ِويﱞ‬
- Tasrif : 4 - Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬
- Bina : shohih - Tasrif :4
- Tasrif : 3
- Kaidah i’lal : tidak - Bina : lafief maqruun Lafadz jalaalahu
- Bina : mudhoaf
IQ ada - Kaidah i’lal : 10 isim alam, Huruf taukid dan
- Kaidah i’lal : tidak
hal - K.irob : marfu - K.irob : marfu - K.irob : mashub nashob, mabin
ada
- T.irob : dhomah - T.irob : dhomah - T.irob : fathah fathah
1813- - K.irob : marfu
1814 - T.irob : dhomah
8:52 ِ ‫ا ْﻟ ِﻌ َﻘﺎ‬
‫ب‬ َ
‫ﺷدِﯾ ُد‬ ‫َﻗ ِو ﱞ‬
‫ي‬ ‫ﷲ‬
َ ‫إِنﱠ‬
- Tarkib : mudhof ilaih - Tarkib : - Tarkib :khobar ‫إِنﱠ‬ - Tarkib :isim ‫إِنﱠ‬ - Tarkib :-
- K.irob :majrur  khobar ke 2 ‫إِنﱠ‬ - K.irob : mabni
- K.irob : marfu - K.irob : manshub
- T.irob : kasroh - T.irob : tidak ada
 mudhof - T.irob : dhomah - T.irob : fathah
- Arti : siksaan - K.irob : marfu - Arti : sungguh
- Arti : Maha Kuat - Arti : Allah
- T.irob : dhomah
- Arti :amat keras

PELAJARAN KE 15
َ ‫) اﻟ َﻘ‬
( ‫ﺳ ُم‬
A. Pendahuluan
Qosam adalah sumpah atas nama Allah atau lainnya untuk menguatkan pembicaraan dan
membenarkan penuturnya.
Huruf qosam menurut pendapat masyhur ada tiga, yaitu wawu , ba’ , dan ta’ , seperti ungkapan
‫ ( َو ﱠ‬Demi Allah, aku sungguh akan melakukan begitu ).
‫ﷲُ َﻷَ ْﻓ َﻌﻠَنﱠ َﻛ َﻧﺎ‬
Qosam terbagi kepada dua bagian, yaitu :
1. Qosam isti’thafi, yaitu sumpah dalam bentuk jumlah thalabiyyah (kalimat tuntutan),
dengan maksud menguatkan makna jumlah thalabiyyah lain yang lahir sebagai perasaan
empati , sementara jawab sumpahnya juga dengan jumlah thalabiyyah, seperti ungkapan
penyair ‫ﺔ‬ َ ‫ار َﺣﻣِﻰ َذا‬
ٍ ‫ﺻ َﺑﺎ َﺑ‬ ْ ‫ﺳ ْﻠ َﻣﻰ‬
َ ‫( ﺑِ َﻌ ْﯾﺷِ َك َﯾﺎ‬Demi hidupmu wahai Salma , kasihanilah pada
orang yang sedang merindu ini ). Huruf qosam isti’thafi ini lazimnya memakai huruf ba’.
2. Ghair isti’thafi, yaitu sumpah yang diungkapkan untuk menguatkan makna jumlah
khabariyyah (berita). Maka dengan demikian jawab sumpah ghair isti’thafi ini memakai
ِ ‫ﺎع َﻋنْ ا ْﻟ َو َط‬ َ ِ ‫َو ﱠ‬
jumlah khabariyyah pula , seperti ‫ن‬ ِ ‫ﷲ َﻷ ْﺑ ُذﻟَنﱠ ُﺟ ْﮭدِى ﻓِﻰ اﻟ ﱠد َﻓ‬
(Demi Allah , aku sungguh akan mencurahkan kekuatanku dalam mempertahankan tanah
air).
B. Tata bahasa
ِ huruf jer untuk qosam,

‫ب‬ ‫َو‬ Huruf atof, mabni
mabni kasroh. fathah. Huruf cosam
- 3 huruf asal : ‫ز‬ ‫عز‬ - 3 huruf asal : ‫ل‬ ‫قو‬ perlu ditampil-
- Wazan : ‫َﻓ َﻌﻠ ُ ْوا‬

kan di sisi
- Wazan : ‫ﻓ ِْﻌ َﻠ ًﺔ‬ nahwu nya
- Sighot : isim masdar - Sighot : fiil madhi
Isim alam ( ajam bukan - Dhomir : ‫ھ َُو‬

: Tasrif :3 - Dhomir : ‫ُھ ْم‬; Tasrif : 1
nama Arab) isim ghoiru - Bina : mudhoaf - Bina : ajwaf wawi
munsharif. - Kaidah i’lal : 10 - Kaidah i’lal : 1
- K.irob : majrur - K.irob : majrur - K.irob : mabni dhomah
- T.irob : fathah - T.irob : kasroh - T.irob : tidak ada
َ‫ﻓ ِْر َﻋ ْون‬ ‫ِﺑﻌ ﱠِز ِة‬ ‫َو َﻗﺎﻟُ ْوا‬

- Tarkib : mudhof ilaih ‫ ﻋ ﱠ‬muqsam bih
- Tarkib : ‫ِز ِة‬ - Tarkib : fiil + fail
- K.irob : majrur - K.irob : mabni
- K.irob : majrur
- T.irob : fathah dhomah
- T.irob : kasroh
- Arti : Fira’un - T.irob : tidak ada
 ِ ‫ ﺑِﻌ ﱠِز‬jer majur, mutaaliqa
‫ت‬ - Arti : dan mereka
dengan fiil yang
berkata
diperkirakan yakni “ ‫ُﻧ ْﻘﺳِ ُم‬
ِ ‫ “ ِﺑﻌ ﱠِز‬dan fiil yang diper
‫ت‬
kirakan bersama failnya ,
maqul qoulan
- Arti : demi kekuasaan
- 3
- 3 huruf asal : ‫ب‬ ‫غل‬
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ ‫إِنﱠ‬
huruf taukid dan
- Tasrif : 3 nasob
- Bina : shohih
- Kaidah i’lal : tidak ada ‫ اﻟﻼم‬huruf taukid. ‫ َﻧﺎ‬dhomir muttashil,
- K.irob : marfu
ُ‫ َﻧ ْﺣن‬dhomir mun- mabni sukun,mahal
- T.irob : jamak ‫و‬ fashil,mabni nasob, isim ‫إِنﱠ‬
mudzakar salim dhomah.
IQ hal
3319 26:44 َ‫ا ْﻟ َﻐﺎﻟِ ُﺑ ْون‬ ُ‫َﻟ َﻧ ْﺣن‬ ‫إِ ﱠﻧﺎ‬
Tarkib : khobar ُ‫َﻧﺣْ ن‬ Tarkib : mubtada Tarkib :( ‫إِنﱠ‬+ isim ‫)إِنﱠ‬
K.irob : marfu K.irob : mahal rofa mubtada
T.irob : ‫و‬ T.irob : tidak ada K.irob : mahal rofa
Arti : orang orang yang Arti : pasti kami T.irob : tidak ada
menang Arti : sungguh kami
Jumlah ismiyah mahal rofa khobar ‫إِنﱠ‬
Jawab qosam
‫ اﻟﻼم‬waqiah jawab
qosam,mabni fatah.
- 3 huruf asal : ‫د‬ ‫كي‬

ِ ‫اَ ْﻓ‬
- Wazan : ُ ‫ﻌل‬ ‫اﻟو ُاو‬
َ huruf atof, mabni
- Sighot : fiil mudhore fathah.
Jamak taksir :
- 3 huruf asal : ‫م‬ ‫صن‬ - Dhomir : ‫اَ َﻧﺎ‬ ‫ اﻟ َﺗﺎ ُء‬huruf jer dan cosam,
- Tasrif : 3 mabni fathah.
- Wazan : ٌ ‫اَ ْﻓ َﻌﺎل‬ - Bina : ajwaf ya’i
ِ ‫ ﱠ‬lafadz jalaalahu, isim
‫ﷲ‬
- K.irob : manshub - Kaidah i’lal : 2
alam,
IQ hal - T.irob : fathah - K.irob :mabni fathah
- K. Irob : majrur
2972 - ‫ ُﻛ ْم‬dhomir jer bil idhofah. - T.irob : tidak ada
- T.irob : kasroh.
2973 ‫ نﱠ‬nun taukid.
21:57 ْ َ‫أ‬
‫ﺻ َﻧﺎ َﻣ ُﻛ ْم‬ ‫َﻷَﻛِﯾدَ نﱠ‬ ِ ‫َو َﺗﺎ‬
- Tarkib : ‫أَﺻْ َﻧﺎ َم‬ - Tarkib : fiil + fail - Tarkib :
 maf’ul bih - K.irob : mabni fathah ِ ‫ ﱠ‬muqsam bih
 ‫ﷲ‬
- K.irob : manshub - T.irob : tidak ada - k.irob : majrur
- T.irob : fathah - Arti : sungguh aku - t.irob : kasroh
 mudhof  ِ ‫ ﺗﺎ ﱠ‬jer-majrur mutaaliqa
akan membuat tipu dengan fiil yang
- Arti : berhala-berhala
daya disembunyikan
kalian diperkirakan" ‫" ا ُ ْﻗﺳِ ُم‬
- Arti : dan demi Allah
Jawab qosam
mr 671

‫ اﻟﻼم‬lam waqiah(berada ‫ اﻟ َﻔﺎ ُء‬huruf rabith
di), jawab qosam.
‫ اﻟ َﺑﺎ ُء‬huruf jer untuk
- 3 huruf asal : ‫ي‬ ‫غو‬ qosam, mabni kasroh.
- Wazan : ُ ‫اَ ْﻓ ِﻌل‬ - 3 huruf asal : ‫ز‬ ‫عز‬
- Sighot : fiil mudore
- Wazan : ‫ﻓ ِْﻌ َﻠ ًﺔ‬
- Dhomir : ‫اَ َﻧﺎ‬ - Sighot : isim masdar - 3 huruf asal : ‫ل‬ ‫قو‬
َ‫َﻓ َﻌل‬
- Tasrif :3
- Bina : lafif maqruun - Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Wazan :
- Kaidah i’lal : 5 - Tasrif : 3 - Sighot : fiil madhi
- Bina : mudhoaf
- K.irob : mabni fathah
َ‫أَ ْﺟ َﻣ َﻊ – أَ ْﺟ َﻣ ِﻌ ْﯾن‬ - T.irob : -
- K.irob : majrur - Tasrif :1
Jamak mudzakar salim. ‫ نﱠ‬nun taukid - T.irob : kasroh - Bina : ajwaf wawi
- K.irob : manshub
‫ ُھ ْم‬dhomir nashob ُ ‫ اَ ْﻟ َﻛ‬dhomir jer bil
‫ﺎف‬ - K.irob :mabni fathah
IQ hal
- T.irob : ‫ي‬ muttashil (maf’ul bih) idhofah. - T.irob : tidak ada
4011
38:82 َ‫أَ ْﺟ َﻣﻌِﯾن‬ ‫َﻷ ُ ْﻏ ِو َﯾ ﱠﻧ ُﮭ ْم‬ ‫َﻓ ِﺑﻌ ﱠِز ِﺗ َك‬ َ ‫َﻗﺎل‬
- Tarkib : taukid - Tarkib : jumlah - Tarkib : - Tarkib : fiil + fail
- K.rob : manshub fiilyah ,jawab qosam
 ِ ‫ ِﻋ ﱠز‬muqsam bih
‫ت‬ - K.rob : mabni fathah
- T.irob : -
- T.irob : ‫ي‬ - T.irob :tidak ada - K.irob : majrur
- Arti :Dia (Iblis )
- Arti : semuanya - T.irob kasroh
- Arti : sungguh berkata
akan aku sesatkan  ‫ ِﺑﻌ ﱠِزت‬jer-majrur
mereka
mutaaliqa dengan fiil
yang disembunyikan
diperkirakan
"‫"ا ُ ْﻗﺳِ ُم‬
- Arti : maka demi
kemuliaan Mu
Jawab qosam

ْ‫إِن‬
huruf mukhaffa- fah
min tsaqilah.
- 3 huruf asal : ‫ن‬ ‫كو‬
- Wazan : ‫َﻓ َﻌ ْﻠ َﻧﺎ‬
- 3 hrf asal : ‫ل‬ ‫ضل‬ - Sighot : fiil madhi naaqis
- 3 hrf asal : ‫ن‬ ‫بي‬
- Wazan : ‫َﻓ َﻌ ًﺎﻻ‬ - Dhomir : ُ‫َﻧ ْﺣن‬
ِ ‫ُﻣ ْﻔ‬
- Wazan : ٌ ‫ﻌل‬ - Sighot : isim masdar - Tasrif : 1
- Sighot : isim fail - Bina : ajwaf wawi
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Kaidah i’lal : 1 ,10 dan ‫ اﻟ َﺗﺎ ُء‬huruf jer dan
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Tasrif : 3 hrkt fatah pada huruf qosam, mabni
- Tasrif : 7 - Bina : mudhoaf ‫ اﻟﻼم‬faariqah, kaf diganti dhommah fathah.
- Bina : ajwaf ya’i - Kaidah i’lal : tidak sebagai ganti wawu
- Kaidah i’lal : 2 ada
mabni sukun.
yang hilang. ِ ‫ ﱠ‬lafadz jalaalahu,
‫ﷲ‬
- K.irob : majrur - K.irob : majrur ‫ ﻓِﻲ‬hurf jer, - K.irob : mabani sukun isim alam,
- T.irob : kasroh - T.irob : kasroh mabni sukun. - T.irob : tidak ada - K. Irob : majrur
- T.irob : kasroh.
26:97 ‫ﯾن‬
ٍ ‫ﱡﻣ ِﺑ‬ ‫ﺿ َﻼ ٍل‬
َ ‫َﻟﻔِﻲ‬ ‫إِن ُﻛ ﱠﻧﺎ‬ ِ ‫َﺗﺎ‬
- Tarkib : naat dari - Tarkib : jer-majrur , - Tarkib : - Tarkib : - Tarkib :
‫ﺿ َﻼ ٍل‬
َ khobar َ‫َﻛﺎن‬ - K.irob : - K.irob :  ِ‫ﷲ‬‫ ﱠ‬muqsam bih
- T.irob : - T.irob :
- K.irob : majrur - K.irob : mahal - k.irob : majrur
- T.irob : kasroh nashob - Arti : benar - Arti : sesungguhnya - t.irob : kasroh
- Arti : yang nyata - T.irob : tidak ada
- Arti : kesesatan
benar dalam kita adalah
 ِ ‫َﺗﺎ ﱠ‬
jer-majrur
mutaaliqa dengan fiil
yang disembunyikan
diperkirakan "
"‫ا ُ ْﻗﺳِ ُم‬
- Arti : demi Allah
Maqul Qoulan

- 3 hrf asal : ‫ر‬ ‫سط‬
- Wazan : َ‫َﯾ ْﻔ ُﻌﻠُ ْون‬ *
- Sighot : fiil mudhore Huruf, dari huruf-
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ ‫ اﻟواو‬huruf atof , huruf ejaan seperti
- Tasrif : 1
mabni fathah ‫اﻟو ُاو‬
َ huruf jer dan berbagai pembuka
yang jatuh didalam
- Bina : shohih ‫ َﻣﺎ‬isim maushul, qosam.
beberapa permu-
-
-
K.irob : marfu
dengan makna ‫َﻗ َﻠ ٌم ج اَ ْﻗ َﻼ ٌم‬ laan surat Yang
‫ اﻟﱠذي‬atau - K.irob : majrur Mulia yang dibuka
- T.irob : ‫ن‬ masdariyah. - T.irob : kasroh dengan hal itu.
68:1 َ‫َﯾ ْﺳ ُط ُرون‬ ‫َو َﻣﺎ‬ ‫َوا ْﻟ َﻘ َﻠ ِم‬ ‫ن‬

- Tarkib : - Tarkib :‫ﻣﺎ‬َ - Tarkib : ‫ا ْﻟ َﻘﻠَ ِم‬ - Tarkib : -
Silah maushul dari isim - K.irob : -
masdariyah  muqsam bih
maushul ‫ﻣﺎ‬ - T.irob : -
َ - K.irob : mabni - k.irob: majrur
- K.irob : la mahalaa lahaa - T.irob : tidak ada - t.irob : kasroh - Arti : -
- T.irob : tidak ada - Arti :dan apa  ‫ َوا ْﻟ َﻘﻠَ ِم‬jer-majrur
- Arti : mereka tulis yang mutaaliqa dengan fiil
yang disembunyikan
diperkirakan "
menjadi masdar muawal oleh ‫ﻣﺎ‬
َ masda "‫ا ُ ْﻗﺳِ ُم‬
riyah ditakwil maktuf kepada ‫اﻟ َﻘﻠَ ِم‬ - Arti :demi kalam
Keterangan * :
‫ﺎء َﻛﺎ ْﻟ َﻔ َواﺗ ِِﺢ ا ْﻟ َواﻗِ َﻌ ِﺔ ﻓِﻲ أَ َواﺋ ِِل اﻟ ﱡ‬

‫ﺳ َو ِر ا ْﻟ َﻛ ِر ْﯾ َﻣ ِﺔ‬ ِ ‫ف ﻣِنْ ُﺣ ُر ْوفِ ا ْﻟ ِﮭ َﺟ‬
ٌ ‫ َﺣ ْر‬: ‫ن‬
Yang beberapa beberapa didalam yang seperti ejaan huruf - dari huruf
Mulia surat permulaan jatuh berbagai huruf
pembuka
‫ا ْﻟ ُﻣ َﻔ ﱠﺗ َﺗ َﺣ ِﺔ ِﺑ َذﻟِ َك‬
dengan yang dibuka
hal itu

mr 182 Jt 20,43, 52
‫ اﻟﺑﺎ ُء‬huruf zaidah,

mabni kasroh.
- 3 hrf asal : ‫ن‬ ‫جن‬
- Wazan : ٌ ‫َﻣ ْﻔ ُﻌ ْول‬
‫ب ج اَ ْر َﺑﺎب‬ ‫ اﻟﺑﺎ ُء‬huruf jer, mab
‫َر ﱞ‬
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ ‫ب‬ ni kasroh.
‫ َر ﱢ‬: Huruf naafi,
-
-
Tasrif : 1
Bina : mudhoaf - K.irob : majrur ‫ﻧ ِْﻌ َﻣ ٌﺔ ج أَ ْﻧ ُﻌ ٌم‬ mabni sukun
- Kaidah i’lal : tidak ada - T.irob : kasroh ‫ﻧ ِْﻌ َﻣ ِﺔ‬ mengamalkan
dengan amalnya
- K.irob : majrur ‫ اﻟﻛﺎف‬dhomir jer - K.irob : majrur Dhomir munfashil,
- T.irob :kasroh bil idhofah - T.irob:kasroh mabni fathah. َ ‫ﻟَ ْﯾ‬
‫س‬
68:2 ‫ِﺑ َﻣ ْﺟ ُﻧ ْو ٍن‬ ‫َر ﱢﺑ َك‬ ‫ِﺑﻧ ِْﻌ َﻣ ِﺔ‬ َ َ‫أ‬

‫ﻧت‬ ‫َﻣﺎ‬
ٍ ‫َﻣ ْﺟ ُﻧ‬
- Tarkib :‫ون‬ - Tarkib :‫ب‬ - Tarkib : jer-majrur, - Tarkib : - Tarkib : -
‫َر ﱢ‬ mutaaliqa dengan - K.irob : -
 mudhof ilaih  Isim ‫ﻣﺎ‬ َ
 Khobar ‫ﻣﺎ‬ َ
ٍ ‫ِﺑ َﻣ ْﺟ ُﻧ‬
‫ون‬ - T.irob : -
ِ ‫ﻧ ِْﻌ َﻣ‬
bagi ‫ﺔ‬ - k.irob :mahal rofa
- K.irob : mahal - Arti :tidaklah
- K.irob : - - t.irob :tidak ada.
nashob  mudhof bagi
- T.irob : -  mubtada
- T.irob : fatah ‫اﻟﻛﺎف‬ - Arti : dengan - k.irob : mahal
muqodaroh
- K.irob : majrur rofa
 Khobar dari mubtada nikmat
- T.irob : kasroh - t.irob : tidak ada.
َ‫أَﻧت‬ - Arti : Tuhan - Arti : kamu (
kamu Muhammad)
- T.irob : fatah
muqodaroh
- Arti :orang gila
Jawab qosam
Keterangan :
‫س( أَ ْو َﺗ ِﻣ ْﯾ ِﻣ ﱠﯾ ًﺔ ُﻣ ْﮭ َﻣ َﻠ ٌﺔ‬
َ ‫ َﻧﺎ ِﻓ َﯾ ٌﺔ َﻋﺎ ِﻣ َﻠ ٌﺔ َﻋ َﻣلَ ) َﻟ ْﯾ‬: ‫َﻣﺎ‬
yang dalam atau kata dengan beramal naafi
dianggurkan
(tidak beramal )
dialek bani
tamim
َ ‫ﻟَ ْﯾ‬
‫س‬ amalnya
Sumber : Terjemahan Alfiyah jilid 1, halaman 195 s/196

QS 26 :44

QS 21 :57

QS 38:82

Yang bersumpah hanya dua yaitu :
1. Cholik dan makhluknya .
Allah bersumpah kepada makhluknya.
Makhluk bersumpah tidak boleh selain kepada Allah
2. Jumlah thalabiyah : permintaan (aktif), doa, perintah

Jumlah Khobariyah : berita ( tidak perlu ada jawaban )
muqsam huruf
bih qosam
ْ ‫َوا ْﻟ َﻌ‬
-١- ‫ﺻ ِر‬
-٢- ‫ﻧﺳﺎنَ َﻟﻔِﻲ ُﺧ ْﺳ ٍر‬
َ ِ‫إِنﱠ ْاﻹ‬
Jawab
qosam
-٣- ‫ﺻ ْﺑ ِر‬ َ ‫ﺻ ْوا ِﺑﺎ ْﻟ َﺣ ﱢق َو َﺗ َو‬

‫اﺻ ْوا ِﺑﺎﻟ ﱠ‬ َ ‫ت َو َﺗ َوا‬ ‫إِ ﱠﻻ ا ﱠﻟذِﯾنَ آ َﻣ ُﻧوا َو َﻋ ِﻣﻠُوا اﻟ ﱠ‬
ِ ‫ﺻﺎﻟ َِﺣﺎ‬
Jawab
qosam

PELAJARAN KE 16
( ‫اﻟﺟ ﱢر‬
َ ‫ف‬ ُ ‫) َﺣ ْر‬
A. Pendahuluan
Jarr adalah setiap amil yang selalu menjadikan bacaan jarr pada kata isim ,baik amil tersebut berupa
huruf ataupun idhofat. Amil jarr yang berbentuk huruf adalah huruf jarr dan huruf qosam (sumpah) .
Para ulama nahwu berbeda pendapat mengenai jumlah huruf jarr. Iman Ibnu Malik menghitungnya
sebanyak 20 (dua puluh) huruf, sementara Ibnu Ajurum menghitung 10 (sepuluh) huruf, termasuk
huruf qosam. Pendapat yang masyhur adalah 20 (dua puluh) huruf. Hal demikian itu sesuai ungkapan
Ibnu Malik dalam kitab Alfiyahnya :
‫ﺷﺎ َﻋ َدا ﻓِﻲ َﻋنْ َﻋ َﻠﻰ‬

َ ‫َﺣ ﱠﺗﻰ َﺧ َﻼ َﺣ‬ ‫اﻟﺟ ٌر َوھ َِﻲ ﻣِنْ إِ َﻟﻰ‬
َ ‫ف‬ َ ‫ھَﺎ َك ُﺣ ُر ْو‬
‫ﺎف َوا ْﻟ َﺑﺎ َوا َﻟ ﱠﻌلَ َو َﻣ ﱠﺗﻰ‬

ُ ‫َوا ْﻟ َﻛ‬ ‫ب ﱠ‬
‫اﻟﻼ ُم َﻛ ْﻲ َو ُاو َو َﺗﺎ‬ ‫ﱡﻣ ْذ ُﻣ ْﻧ ُذ ُر ﱠ‬
Ambilah huruf jarr, yaitu min, ila’, hatta’, khala, hasya, ‘ada’, fi, ‘an, ‘ala’, mudz, mundzu, rubba, lam,
kay, wa’wu, ta’, ka’f, ba’, la’alla, dan mata’.
Huruf jarr selalu menjadikan jarr (kasroh) selamanya pada akhir kata isim secara langsung. Yakni, ia
tanpa terpisah oleh kata lain antara huruf jarr dan isim yang dibaca jarr (majrur). Tetapi kadang ia
dipisah antara keduanya ( ‫ ) َﻛﺎنﱠ‬za’idah atau la’ nafi, seperti ‫ﺳﺎ َﻓ ْرتُ ِﺑ َﻼ َﺗ َر ﱡد ِد‬
ّ (Aku berangkat tanpa
ragu). Ulama Kufah mengkatagorikan la’ dalam kasus ini sebagai isim yang diidhofat-kan kepada kata
sesudahnya . Sementara ulama lainnya menganggapnya sebagai huruf zaidah yang berbentuk
i’tiradhiyah (sisipan) antara huruf jarr dan isim yang dibaca jarr-nya.
B. Tata bahasa :
- 3 huruf asal : ‫ر‬ ‫قد‬ - 3 huruf asal : ‫ء‬ ‫شي‬

- Wazan : ٌ ‫َﻓ ِﻌ ْﯾل‬ - Wazan : ‫َﻓ ْﻌ ًﻼ‬
- Sighot : mubhalaghoh - Sighot : isim masdar ‫اﻟو ُاو‬
َ huruf
dari isim fail isti’naaf, mabni
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ fathah.
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Tasrif : 2 ‫ َﻋ َﻠﻰ‬huruf jer, mabni su- ‫ﷲ‬
- Tasrif : 1 - Bina : naqis yai,dan
kun. ُ ‫ ﱠ‬lafadz
- Bina : shohih mahmuz lam jalaalahu , isim
- Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : tidak ada ‫ ُﻛلﱢ‬taukid maknawi. alam.
- K.irob : marfu - K.irob : majrur - K.irob : majrur - K.irob: marfu
- T.irob : dhomah - T.irob : kasroh - T.irob : kasroh - T.irob : dhomah
8:41 ٌ ‫َﻗد‬
‫ِﯾر‬ َ
‫ﺷ ْﻲ ٍء‬ ‫َﻋ َﻠﻰ ُﻛلﱢ‬ ُ‫َو ﷲ‬
‫ُﻛلﱢ‬
- Tarkib : khobar - Tarkib : mudhof ilaih - Tarkib : mubtada
- Tarkib : mudhof
- K.irob : marfu - K.irob : majrur - K.irob : marfu
- T.irob : dhomah - T.irob : kasroh - K.irob : majrur - T.irob : dhomah
- T.irob : kasroh
- Arti : Maha kuasa - Arti : sesuatu - Arti : Allah
‫ َﻋﻠَﻰ ُﻛل ﱢ‬jer-majrur
mutaaliqa dengan
‫َﻗدِﯾ ٌر‬
- Arti : atas segala
‫ُﻛل ﱞ‬
1. Ilmu nahwu praktis :Ghoziadun Jupri hal 64
2. Kamus nahwu : Imam Syaiful Muin hal 67
3. Tata bahasa arab : SalimudinA.Rahman hal 191
4. Arabic Grammar : Antoine El Dahdah hal 297
- 3 huruf asal : ‫ج‬ ‫حج‬

- Wazan : ‫ﻓ ِْﻌ ًﻼ‬ ‫اﻟو ُاو‬
َ huruf isti’naaf,
mabni fathah.
‫ھ َُو‬ ‫ اﻟﻼم‬huruf jer, mabni
- Dhomir :
‫ َﻋ َﻠﻰ‬huruf jer, mabni kasroh.
‫ت ج ُﺑ ُﯾ ْوت‬ٌ ‫َﺑ ْﯾ‬ - Tasrif : 1
sukun. ‫ ﱠ‬lafadz jalaalahu ,
- Bina : mudhoaf ُ‫ﷲ‬
ِ ‫ا ْﻟ َﺑ ْﯾ‬
‫ت‬ - Kaidah i’lal : 10 ُ ‫س ج أ ُ ﱠﻧ‬
‫ﺎس‬ ٌ ‫إِ ْﻧ‬ isim alam.
- K.irob : majrur - K.irob : marfu - K.irob : majrur - K.irob: majrur
- T.irob : kasroh - T.irob : dhomah - T.irob : kasroh. - T.irob : kasroh.
3:97 ِ ‫ا ْﻟ َﺑ ْﯾ‬
‫ت‬ ‫ِﺣ ﱡﺞ‬ ِ ‫َﻋ َﻠﻰ اﻟ ﱠﻧ‬
‫ﺎس‬ ِ ِ ‫َو‬
- Tarkib : mudhof
ilaih
- Tarkib : mubtada
muakhor, dia juga
- Tarkib : jer majrur,
mutaaliqa
- Tarkib : ِِّ jer majrur
- K.irob : majrur mudhof. menggantikan khobar
- T.irob : kasroh - K.irob : marfu
dengan ‫اِﺳﺗﻘرار‬ muqodam
- T.irob : dhomah - K.irob :- - K.irob : mahal rofa
- Arti :rumah ,
- T.irob :- - T.irob : tidak ada
Baitullah - Arti : haji
- Arti : atas manusia - Arti : bagi Allah

Untuk belajar, boleh meng-
Jm hal 17 ganti harokat fatah panjang,
ْ‫ﻣِن‬
huruf jer, mabni dengan alif jika tidak ada
sukun fasiltas utk menulis harokat
fatah panjang
‫ َﻋ َﻣ ِل‬:
- Wazan : ‫َﻓ َﻌ ًﻼ‬
- Sighot : isim masdar ‫َھﺎ َذا‬
ّ ‫طﺎن ج‬
‫ﺷ َﯾﺎطِ ﯾن‬ ‫ﱠ‬
ِ ‫ﺷ ْﯾ‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬ Isim isyaroh, mabni
sukun.
- Tasrif : 2
ِ ‫ﺷ ْﯾ َط‬
‫ﺎن‬ ‫اﻟ ﱠ‬ - Bina : shohih { ‫ ھَﺎ‬tanbih
- K.irob : majrur
- T.irob : kasroh - K.irob : majrur (peringatan ) ‫َذا‬
- T.irob : kasroh isim isyaroh}
28:15 ِ ‫ﺷ ْﯾ َط‬
‫ﺎن‬ ‫اﻟ ﱠ‬ ‫ﻣِنْ َﻋ َﻣ ِل‬ ‫َھﺎ َذا‬
- K.irob : majrur
- Tarkib : ‫َﻋ َﻣ ِل‬
mudhof
- T.irob : kasroh - K.irob : majrur - T.irob : tidak ada
- T.irob : kasroh.
- Arti : setan - Arti : ini
‫ ﻣِنْ َﻋ َﻣ ِل‬jer-majrur
mutaaliqa sebagai
khobar sybhul jumlah
dari mubtada ‫َھﺎ َذا‬
- Arti : dari perbuatan

- 3 huruf asal : ‫ل‬ ‫رج‬ ‫ َﻋ َﻠﻰ‬huruf jer, mabni sukun.
- Wazan : ٌ ‫ِﻓ َﻌﺎل‬ ِ ‫اﻷَ ْﻋ َرا‬
‫ف‬
Isim jamak taksir Isim jamid
- K.irob : marfu - K.irob : majrur
- T.irob : dhomah - T.irob : kasroh
7:46 ٌ ‫ِر َﺟﺎل‬ ِ‫َﻋ َﻠﻰ اﻷَ ْﻋ َراف‬

- Tarkib : mubtada - Tarkib: jer majrur ,
- K.irob : marfu menggantikan khobar
- T.irob : tidak ada muqodam
- Arti : beberapa - K.irob : mahal rofa
orang laki laki
- Arti : atas Araf

ْ‫ﻣِن‬
huruf jer, mabni
sukun.
- 3 huruf asal : ‫ر‬ ‫خس‬
- Wazan : َ‫َﻓﺎﻋِ ﻠِ ْﯾن‬
- Tasrif : 4
- Bina : shohih ‫ﻓ ِْﻲ‬
huruf jer, mabni
- Kaidah i’lal : tidak ada sukun ‫اﻟو ُاو‬
َ huruf atof ,
mabni fathah.
- K.irob : majrur ‫ اﻵﺧ َِر ِة‬isim jamid.
- T.irob : ‫ ي‬, jamak - K.irob : majrur ‫ ھ َُو‬dhomir munfashil,
mudzakar salim. - T.irob : kasroh mabni fathah
3:85 َ‫ﻣِنَ ا ْﻟ َﺧﺎﺳِ ِرﯾن‬ ‫ﻓِﻲ اﻵﺧ َِر ِة‬ ‫َوھ َُو‬
- Tarkib : jer majrur - Tarkib : jer majrur,
menggantikan khobar. mutaaliqa dengan
- Tarkib :‫ھ َُو‬mubtada
َ‫ا ْﻟ َﺧﺎﺳِ ِرﯾن‬ - T.irob : tidak ada
- K.irob : - - Arti : dan dia
- Arti : dari rang orang - T.irob : -
yang merugi - Arti : di akhirat

‫ ِل‬huruf jer, mabni kasroh.
‫اء‬ِ ‫ا ْﻟﻔُ َﻘ َر‬
- 3 huruf asal : ‫ف ق ر‬
‫ﺎت‬ َ ‫ﺻد َﻗ ُﺔ ج‬
ُ ‫ﺻدَ َﻗ‬ َ
- Wazan : ‫ء‬ ُ ‫ُﻓ َﻌ َﻼ‬ Isim jamak muanats ‫إِنﱠ‬huruf taukid dan
Isim jamak taksir salim. nashob.
- T.irob : kasroh - T.irob : dhomah ‫ َﻣﺎ‬kaafah
9:60 ِ ‫ﻟِ ْﻠﻔُ َﻘ َر‬

‫اء‬ ُ ‫اﻟﺻدَ َﻗ‬
‫ﺎت‬ ‫ﱠ‬ ‫إِ ﱠﻧ َﻣﺎ‬
- Tarkib : jer majrur , - Tarkib : mubtada - Tarkib : kaafah
menggantikan khobar. - K.irob : marfu makfuufah
- K.irob : mahal rofa - T.irob : dhomah - K.irob : la mahala
- T.irob : tidak ada - Arti : sedekah laaha
- Arti : untuk orang - T.irob : tidak ada
orang fakir - Arti : sesungguhnya
hanyalah

‫ ﻓ ِْﻲ‬huruf jer, mabni sukun
َ ‫ُز َﺟﺎج ﻣف ُز َﺟ‬
‫ﺎﺟﺔ‬
- 3 huruf asal : ‫ز ج ج‬
- Wazan : ‫ُﻓ َﻌﺎ َﻟ ًﺔ‬
- Tasrif : 1
- Bina : mudhoaf
- Kaidah i’lal : tidak ada ‫ﺻﺎﺑِ ْﯾﺢ‬
َ ‫ح ج َﻣ‬
ُ ‫ِﺻ َﺑﺎ‬
ْ ‫اﻟﻣ‬
24:35 َ ‫ﻓِﻲ ُز َﺟ‬

‫ﺎﺟ ٍﺔ‬ ‫ح‬ ْ ‫ا ْﻟﻣ‬
ُ ‫ِﺻ َﺑﺎ‬
- Tarkib : jer –majrur , khobar - Tarkib : mubtada
- K.irob : mahal rofa - K.irob : marfu
- T.irob : tidak ada - T.irob : dhomah
- Arti : didalam kaca - Arti : pelita itu

- 3 huruf asal : ‫ر‬ ‫صي‬
- Wazan : ‫َﻣ ْﻔ ْﯾ ًﻼ‬
- Sighot : isim masdar mim
- Tasrif : 3
‫ ِاﻟَﻰ‬huruf jer, mabni - Bina : ajwaf ya’i
sukun. - Kaidah i’lal : tidak ada ‫ اﻟ َﻔﺎ ُء‬huruf atof, mabni
‫َﻧﺎ ٌر ج ﻧِ ْﯾ َران‬ -
-
K.irob : manshub
T.irob : fathah
fathah.
- K.irob : majrur ‫ اِنﱠ‬hurf taukid dan
- T.irob : kasroh. ‫ ُﻛ ْم‬dhomir jer bil idhofah nashob.
14:30
ِ ‫إِﻟَﻰ اﻟ ﱠﻧ‬
‫ﺎر‬ ‫ﯾر ُﻛ ْم‬
َ ِ‫َﻣﺻ‬ ‫َﻓﺈِنﱠ‬
- Tarkib: jer – majrur, Tarkib:‫ﻣﺻِ ْﯾ َر‬ ‫اِنﱠ‬ - Tarkib: -
- َ isim - K.irob: -
khobar ‫اِنﱠ‬ - K.irob: manshub
- T.irob : -
- K.irob: mahal rofa - T.irob : fathah
- T.irob : tidak ada. - Arti : maka sungguh
- Arti : tempat kembali
- Arti : kepada kalian
neraka

- 3 huruf asal : ‫ر‬ ‫نص‬
- Tasrif : 1
- Bina : shohih ‫ اﻟ َﻔﺎ ُء‬huruf jawab syarat
- Kaidah i’lal : tidak ada ‫ َﻋﻠَﻰ‬huruf jer, mabni sukun
- K.irob : marfu
- T.irob : dhomah ‫ ُﻛ ْم‬dhomir jer bil harfi
8:72 ْ ‫اﻟ ﱠﻧ‬

‫ﺻ ُر‬ ‫َﻓ َﻌ َﻠ ْﯾ ُﻛ ُم‬
- Tarkib mubtada - Tarkib : ‫ﻋﻠَ ْﯾ ُﻛ ْم‬
َ jer majrur
muakhor
menggantikan khobar
- K.irob : marfu
muqodam
- T.irob : dhomah
- Arti : memberi - T.irob : tidak ada
pertolongan - Arti : maka wajib atas
kalian

PELAJARAN KE 17
ُ ‫) َظ ْر‬
ِ ‫ف اﻟ َﻣ َﻛ‬
( ‫ﺎن‬
A. Pendahuluan
Zharaf menurut bahasa adalah wadah, sedangkan menurut istilah nahwu adalah isim yang dibaca
nashab dengan memperkirakan makna ‫( ﻓِﻲ‬pada/didalam) untuk menjelaskan waktu atau tempat,
َ
seperti lafadz ‫( ا ْﻟ َﯾ ْو َم‬pada hari ini) ; ‫( اﻟﱠ ْﯾﻠَﺔ‬pada malam hari) ; ‫ﺣﺎ‬
ً ‫ﺻ َﺑ‬
َ (pada waktu subuh) ; ‫ﺳﺎ ًء‬
َ ‫( َﻣ‬pada
waktu sore) ; ‫( أَ َﻣﺎ َم‬didepan) ; َ‫( َﺗ ْﺣت‬dibawah) dan lafadz zharaf lainnya.
Maka isim isim yang tidak menyimpan makna fi( pada/didalam) itu seperti halnya isim isim lainya ,
seperti menjadikan isim zaman (keadaan waktu) dan isim makan (keadaan tempat) sebagai mubtada
khobar, seperti ‫ك‬ َ ‫( َﯾ ْو َم ا ْﻟ ُﺟ ُﻣ َﻌ ِﺔ َﯾ ْو ٌم ُﻣ َﺑ‬Hari Jum’at adalah hari yang diberkahi). Atau seperti ‫اﻟدﱠا ُر ﻟ َِز ْﯾ ٍد‬
ٌ ‫ﺎر‬
(rumah itu milik Zaid), maka kedua contoh teresebut diatas tidak disebut zharaf.
Zharaf terbagi dua bagian ,yaitu :
1. Zharaf zaman , yaitu isim zaman (waktu) yang dibaca nashab dengan memperkirakan makna fi
(pada/didalam) seperti lafadz ‫( ا ْﻟ َﯾ ْو َم‬pada hari ini), atau seperti ‫ﺳ َﻔرتُ ﻟَ ْﯾ ًﻼ‬
َ (aku berjalan pada
waktu malam )
2. Zharaf makan , yaitu isim makan (tempat) yang dibaca nashab dengan memperkirakan makna
fi (pada/didalam) seperti lafadz ِ ‫( َﺟﻠ ِْﺳتُ أَ َﻣﺎ َم اﻟ َﺑﺎ‬Aku duduk didepan pintu).
‫ب‬
B. Tata bahasa
‫َﻋ ْﺑ ٌد ج ِﻋ َﺑﺎ ٌد‬

Isim jamak taksir ; - 3 huruf asal : ‫ر‬ ‫قه‬
- 3 huruf asal : ‫د‬ ‫عب‬ - Wazan : ٌ ‫َﻓﺎﻋِ ل‬
- Wazan : ٌ ‫ِﻓ َﻌﺎل‬ - Sighot : isim fail
-
-
Bina : shohih
- Tasrif : 2
- K.irob :majrur
- Bina : shohih
‫اﻟو ُاو‬
َ huruf isti’naaf
- T.irob : kasroh Dhorof makan . mabni fathah.
‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer bil - K.irob : manshub - K.irob :marfu ‫ ھ َُو‬dhomir
idhofah - T.irob : fathah - T.irob : dhomah munfashil, mabni
fathah.
6:18 ‫ﻋِ َﺑﺎ ِد ِه‬ ‫َﻓ ْو َق‬ ‫ا ْﻟ َﻘﺎ ِھ ُر‬ ‫َوھ َُو‬
- Tarkib : ‫ﻋ َﺑﺎ ِد‬
ِ - Tarkib : mutaaliqa - Tarkib : khobar - Tarkib : mubtada
,menggantikan : - K.irob : marfu - K.irob : mahal rofa
 mudhof ilaih bagi
َ‫َﻓ ْوق‬  haal dari dhomir ‫ر‬ُ ‫ا ْﻟ َﻘﺎ ِھ‬ - T.irob : dhomah - T.irob : tidak ada
- K.irob : manshub - Arti : berkuasa - Arti : dan Dialah
 mudhof bagi dhomir ‫ِه‬ - T.irob : fathah
- K.irob : majrur
- T.irob : kasroh
ُ ‫ا ْﻟ َﻘﺎ ِھ‬
 khobar awal bagi ‫ر‬
- Arti :hamba-  khobar kedua bagi ‫ھ َُو‬

- K.irob : manshub
hambanya
- T.irob : fathah
- Arti : diatas
- 3 huruf asal : ‫ب‬ ‫حج‬
- Wazan : ‫َﻓ َﻌ ٌﺎﻻ‬
َ huruf atof , mabni
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ fathah.
- Tasrif : 1
- Bina : shohih َ‫ َﺑ ْﯾن‬dhorof makan.
- Kaidah i’lal : tidak ada - K.irob : manshub
- K.irob :marfu - T.irob : fathah
- T.irob : dhomah ‫ ُھ َﻣﺎ‬dhomir jer bil idhofah
7:46 ‫ﺎب‬
ٌ ‫ﺣ َِﺟ‬ ‫َو َﺑ ْﯾ َﻧ ُﮭ َﻣﺎ‬
- Tarkib : mubtada
muakhor
- Tarkib : ‫ﻣﺎ‬َ ‫َﺑ ْﯾ َﻧ ُﮭ‬
mutaaliqa menggantikan
- K.irob : marfu
khobar muqodam.
- T.irob : dhomah
- Arti : dinding/batas - T.irob : tidak ada
- Arti : dan diantara
keduanya

- 3 huruf asal : ‫ق‬ ‫وث‬
- Wazan : ٌ ‫ِﻣ ْﻔ َﻌﺎل‬ ‫اﻟو ُاو‬
َ huruf ataof,
- Sighot : isim alat
mabni fathah.
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ َ‫ َﺑ ْﯾن‬dhorof makan.
- Tasrif : 1
- Bina : mitsal wawi
- K.irob : manshub َ‫ َﺑ ْﯾن‬dhorof makan.
- T.irob : fathah - K.irob : manshub
- K.irob :marfu ‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil - T.irob : fathah
- T.irob : dhomah idhofah. ‫ ُﻛ ْم‬dhomir jer bil idhofah.
4:90 ٌ ‫ﱢﻣﯾ َﺛ‬

‫ﺎق‬ ‫َو َﺑ ْﯾ َﻧ ُﮭم‬ ‫َﺑ ْﯾ َﻧ ُﻛ ْم‬
- Tarkib : mubtada muakhor - Tarkib :َ‫ َﺑ ْﯾن‬maktuf - Tarkib : mutaaliqa
- K.irob : marfu menggantikan khobar
- T.irob : dhomar kepada َ‫ َﺑ ْﯾن‬awal. muqodam
- Arti : perjanjian - K.irob : manshub - K.irob : mahal rofa
- T.irob : fathah - T.irob : tidak ada
- Arti : dan antara - Arti :antara kalian
mereka

- 3 huruf asal : ‫ر‬ ‫مك‬
- Tasrif : 1
- Bina : shohih ‫اﻟو ُاو‬
َ huruf atof ,
- Kaidah i’lal : tidak ada mabni fathah.
- K.irob :marfu Lafadz jalaalahu,
- T.irob : dhomah isim alam. ‫ ِﻋ ْﻧ َد‬dhorof makan.
- K.irob : majrur - K.irob : manshub
‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil - T.irob : kasroh - T.irob : fathah
idhofah
14:46 ‫َﻣ ْﻛ ُر ُھ ْم‬ ِ ‫ا‬ َ‫َوﻋِ ْﻧد‬

- Tarkib : mubtada - Tarkib : - Tarkib :
muakhor mudhof ilaih  ‫ﻋ ْﻧ َد‬
ِ dhorof
- K.irob: marfu - K.irob: majrur
- K.irob : manshub
- T.irob : dhomah - T.irob : kasroh
- T.irob : fathah
- Arti :tipu daya - Arti : Allah
 ‫ ِﻋ ْﻧ َد ﱠ‬khobar
ِ‫ﷲ‬
mereka
muqodam
- T.irob :tidak ada
- Arti : dan disisi

- 3 huruf asal : ‫كو‬
- 3 huruf asal : ‫ز‬ ‫كن‬ ‫ن‬
- Wazan : ‫َﻓ ْﻌ ًﻼ‬ - Wazan : َ‫َﻓ َﻌل‬
- Sighot : fiil madhi
َ‫ َﺗ ْﺣت‬dhorof
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ makan.
naaqis
kasroh
-
-
Tasrif : 3
Bina : shohih
- K.irob : manshub - Dhomir : ‫ھ َُو‬
- T.irob : fathah - Tasrif : 1
‫ ُھ َﻣﺎ‬dhomir jer bil - Kaidah i’lal : tidak ada
- Bina : ajwaf wawi
harfi. - K.irob : marfu ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer - Kaidah i’lal : 1
- T.irob : dhomah bil idhofah
18:82 ‫ﱠﻟ ُﮭ َﻣﺎ‬ ‫َﻛ ْﻧ ٌز‬ ‫َﺗ ْﺣ َﺗ ُﮫ‬ َ‫َﻛﺎن‬

- Tarkib : jer-majrur - Tarkib : isim َ‫َﻛﺎن‬ - Tarkib : khobar - Tarkib : َ‫ َﻛﺎن‬dan
mutaaliqa , mengganti muqodam َ‫َﻛﺎن‬
muakhor isim َ‫ َﻛﺎن‬mubtada
kan sifat ‫ز‬ٌ ‫َﻛﻧ‬ - K.irob: marfu - K.irob: manshub
- K.irob: mahal rofa - T.irob : dhomah - T.irob : fathah
- T.irob : tidak ada - Arti : harta - Arti : dibawah
- Arti : adalah
- Arti : bagi keduanya simpanan nya

َ
‫اﻟﻼ ُم‬ huruf ta’lil dan jer.
- 3 huruf asal : ‫ر‬ ‫فج‬
- Wazan : ُ ‫َﯾ ْﻔ ُﻌل‬
- Sighot : fiil mudhore - 3 huruf asal : ‫د‬ ‫رو‬
-
-
Dhomir :
Tasrif : 1
‫ھ َُو‬ - Wazan : ُ ‫ُﯾ ْﻔ ِﻌل‬
- Bina : shohih
‫ أَ َﻣﺎ َم‬dhorof makan. - Kaidah i’lal : tidak ada َ ‫س ج اِ ْﻧ‬
ٌ‫ﺳﺎن‬ ٌ ‫ِا ْﻧ‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬
- K.irob : manshub oleh Isim jamak taksir ; - Tasrif : 7
- K.irob :manshub - Bina : ajwaf wawi
- T.irob : fathah huruf ْ‫ اَن‬masdariyah - Wazan : ٌ ‫ﻓ َِﻌﺎل‬ - Kaidah i’lal : 2, 8
‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer bil di sesudahnya ‫م‬ َ
ُ ‫اﻟﻼ‬ - K.irob : marfu - K.irob : marfu Huruf idhrab intiqali,
idhofah. - T.irob : fathah - T.irob : dhomah - T.irob : dhomah mabni sukun.
75:5 ‫أَ َﻣﺎ َﻣ ُﮫ‬ ‫ﻟِ َﯾ ْﻔ ُﺟ َر‬ َ ِ‫ْاﻹ‬

ُ‫ﻧﺳﺎن‬ ‫ُﯾ ِرﯾ ُد‬ ْ‫َﺑل‬
- Tarkib : *mutaaliqa - Tarkib : - Tarkib : fail - Tarkib : fiil - Tarkib : idhrab
َ ‫َﯾ ْﻔ ُﺟ‬
dengan ‫ر‬ ُ ‫ َﯾ ْﻔ‬menjadi
 ‫ﺟ َر‬ untuk fiil ‫ُﯾ ِرﯾ ُد‬ - K.irob : marfu
- T.irob : dhomah
intiqali
- K.irob : manshub masdar muawal, - K.irob : marfu
- Arti : menghendaki - T.irob : tidak ada
- T.irob : fathah oleh ْ‫اَن‬ - T.irob : dhomah
- Arti : bahkan
- Arti : dihadapan masdariyah. - Arti : manusia
nya - K.irob :mahal jer
 ‫ ﻟِ َﯾ ْﻔ ُﺟ َر‬jer majrur,
mutaliqa dengan fiil
‫ُﯾ ِرﯾ ُد‬
- Arti : untuk durhaka
*Dhorof (makan), dipinjam untuk menunjukkan arti zaman ,dibaca nashob, dengan fathah, mutaaliqa
dengan ‫ﺟ َر‬ ُ ‫ َﯾ ْﻔ‬yakni, untuk terus menerus menetapi atas kedurhakanya didalam masa-masa yang akan datang.
Dan dari Said bin Jubair berkata : manusia mendahulukan dosa dan menunda tobat sehingga maut
menjemputnya sementara dia dalam keadaan yang paling buruk.
- 3 huruf asal : ‫م‬ ‫عل‬
- Wazan : ُ ‫َﯾ ْﻔ َﻌل‬
َ ‫ َﺧ ْﻠ‬dhorof
‫ف‬ ‫اﻟو ُاو‬
َ huruf َ‫َﯾ ٌد ج اَ ْﯾد ُْون‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬
- Tasrif : 4
makan. atof, mabni Isim jamak taksir.
- Bina : shohih
- K.irob : manshub fathah. - K.irob : ma jrur Isim maushul
mabni sukun, - Kaidah i’lal : tidak
- T.irob : fat hah ‫ َﻣﺎ‬isim ma- - T.irob : ka sroh َ‫ َﺑ ْﯾن‬dhorof makan. dengan makna
ada
‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil ushul, mabni ‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil - K.irob : manshub - K.irob : marfu
idhofah sukun. idhofah - T.irob : fat hah ‫اﻟﱠذِي‬ - T.irob : dhomah
2:255 ‫َﺧ ْﻠ َﻔ ُﮭ ْم‬ ‫َو َﻣﺎ‬ ‫أَ ْﯾدِﯾ ِﮭ ْم‬ َ‫َﺑ ْﯾن‬ ‫َﻣﺎ‬ ‫َﯾ ْﻌ َﻠ ُم‬
- Tarkib :‫ف‬ َ ‫َﺧ ْﻠ‬ - Tarkib : - Tarkib :‫أَ ْﯾدِي‬ - Tarkib : dorof - Tarkib :maf’ul - Tarkib : fiil +fail
maktuf pa - K.irob : manshub bih - K.irob : la mahala
dhorof mudhof ilaih,
da ‫ﻣﺎ‬ - T.irob : fathah - K.irob : lahaa
- K.irob :mahal َ yang juga mudhof
mahal - T.irob :tidak ada
rofa awal. - K.irob :majrur - Arti : diantara
nashob - Arti :Dia mengeta
- T.irob : tidak ada - K.irob : ma - T.irob :kasroh
- T.irob : tidak
- Arti :dibelakang hal nashob muqodaroh hui
ada
- T.irob - Arti :tangan
mereka - Arti :apa
:tidak ada
mereka
- Arti : dan yang
mahal rofa, karena tidak apa yang
ada amil yang membuat
tidak marfu. kenapa
mahal ? tidak ada tanda
irob, kenapa, krn mabni,
kenapa karena dorof.

‫= ا ِْﺳﺗِ َﻘ ﱠر‬tetap, menempati ...334
َ huruf haal atau
isti’naaf, mabni fathah.
- Wazan : َ‫َﯾ ْﻔ ُﻌﻠُ ْون‬
‫اء‬
َ ‫ َو َر‬dhorof makan. ‫ اﻟ َﺑﺎ ُء‬huruf jer , - Tasrif : 1
- K.irob : manshub mabni kasroh. - Bina : shohih
- T.irob : fat hah ‫ َﻣﺎ‬isim ma ushul, - Kaidah i’lal : tidak ada
- K.irob : marfu
‫اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer bil mabni sukun, mahal
idhofah jer. - T.irob : ‫ن‬
2:91 ‫اء ُه‬

َ ‫َو َر‬ ‫ِﺑ َﻣﺎ‬ َ‫َو َﯾ ْﻛ ُﻔرون‬
- Tarkib : ‫ء‬ - Tarkib : jer-majrur, - Tarkib : jumlah fiilyah
َ ‫َو َرا‬ mutaaliqa dengan ,sebagai haal dari
dhorof
- K.irob : mahal rofa fail َ‫َﯾ ْﻛﻔُرون‬ shohibul hal dhomir
- T.irob : tidak ada setingkat maf’ul ‫َﻗﺎﻟُ ْوا‬
bih - K.irob : mahal nashob
‫ َو َرا َء ُه‬silah - K.irob : mahal - T.irob : tidak ada
maushul, laa mahala nashob
lahaa - Arti :dan mereka
- Arti : dibelakang ingkar
- Arti : dengan apa
nya yang

PELAJARAN KE 18
( ‫) ُﻣ ْﺑ َﺗدَ أ ُﻣ َؤ ﱠﺧر‬
A. Pendahuluan
Mubtada muakhor adalah pola jumlah ismiyah yang mendahulukan khobarnya daripada mubtada.
Kondisi ini karena adanya khobar yang dapat didahulukan, kalau khobar yang berupa sybhul jumlah
(jer-majrur, atau berupa dhorof-mudhof ilaih).
B. Tata Bahasa
- 3 huruf asal : ‫رجع‬

- 3 huruf asal : ‫ع‬ ‫جم‬ - Wazan : ٌ ‫َﻣ ْﻔ ِﻌل‬
- Wazan : ‫َﻓ ِﻌ ْﯾ ًﻼ‬ - Sighot : isim makan
- Sighot : isim masdar - Dhomir : ‫ھ َُو‬ ‫ إِ َﻟﻰ‬huruf jer, mabni
sukun.
- Bina : shohih - Kaidah i’lal : tidak ada ‫ﷲ‬
ِ Lafadz jalaalahu ,
- Kaidah i’lal : tidak ada - K.irob : marfu isim alam.
- K.irob : manshub - T.irob :dhomah - K.irob : majrur
- T.irob : fathah ‫ ُﻛ ْم‬dhomir jer bil idhofah - T.irob : kasroh
5:48 ً ‫َﺟﻣِﯾﻌﺎ‬ ‫َﻣ ْر ِﺟ ُﻌ ُﻛ ْم‬ ِ ‫إِ َﻟﻰ‬

‫ﷲ‬
- Tarkib : haal dari - Tarkib : ‫ﻊ‬ - Tarkib : khobar
ُ ‫ َﻣ ْر ِﺟ‬mubta-
dhomir ‫ُﻛ ْم‬ da muakhor, dia juga
muqodam, berupa
sybhul jumlah, jer-
- K.irob : manshub mudhof.
majrur.
- T.irob : fathah - K.irob : marfu
- Arti : semua - T.irob : dhomah
- Arti : tempat kalian
- Arti : hanya kepada
kembali
Allah

- 3 hrf asal : ‫ب‬ ‫كس‬ - 3 hrf asal : ‫ب‬ ‫كس‬
- Wazan : ‫ِا ْﻓ َﺗ َﻌ َﻠ ْت‬ - Wazan : ‫َﻓ َﻌ َﻠ ْت‬
- Sighot : fiil madhi - Sighot : fiil madhi
َ huruf atof,
- Dhomir : ‫ھ َِﻲ‬ mabni fathah. - Dhomir : ‫ھ َِﻲ‬
-
-
Tasrif : 13
Bina : shohih
Isim maushul, ‫ َﻋﻠَﻲ‬huruf jer, -
-
Tasrif : 3
Bina : shohih
Isim maushul, َ huruf jer
‫اﻟﻼ ُم‬
mabni sukun, mabni sukun mabni sukun, mabni fathah.
- Kaidah i’lal : tidak ada dengan makna - Kaidah i’lal : tidak ada
- K.irob : mabni fathah ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer - K.irob : mabni fathah
dengan makna
‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer
- T.irob : tidak ada ‫اﻟﱠذِي‬ bil harfi. - T.irob : tidak ada ‫اﻟﱠذِي‬ bil harfi.
2:286
َ ‫ْاﻛ َﺗ‬
‫ﺳ َﺑ ْت‬ ‫َﻣﺎ‬ ‫َو َﻋ َﻠ ْﯾ َﮭﺎ‬ َ ‫َﻛ‬
‫ﺳ َﺑ ْت‬ ‫َﻣﺎ‬ ‫َﻟ َﮭﺎ‬
- Tarkib : silah - Tarkib : - Tarkib : khobar - Tarkib : silah - Tarkib : mub- - Tarkib : khobar
maushul mubtada muqodam, maushul tada mua- muqodam,
- K.irob : la mahala muakhor. berupa sybhul - K.irob :la mahala khor berupa sybhul
lahaa - K.irob : jumlah jer- lahaa. - K.irob :mahal jumlah jer-
- T.irob : tidak ada mahal rofa majrur. - T.irob : tidak ada rofa majrur.
- Arti :telah ia - T.irob :tidak - K.irob : mahal - Arti : telah ia - T.irob :tidak - K.irob : mahal
ada rofa ada rofa
kerjakan usahakan
- Arti :apa - T.irob : tidak ada - Arti :apa - T.irob :tidak ada
yang - Arti : dan yang - Arti : hanya
atasnya (siksa) bagi nya

- 3 huruf asal : ‫ع‬ ‫جم‬
- Wazan : ‫َﻓ ِﻌ ْﯾ ًﻼ‬
َ huruf jer mabni
‫اﻟﻼ ُم‬
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ kasroh.
- Tasrif : 2
- Bina : shohih ‫ﷲ‬
ِ Lafadz jalaalahu ,
- Kaidah i’lal : tidak ada ‫اَ ْﻣ ٌر ج ا ُ ُﻣ ْو ٌر‬ isim alam.
- K.irob : manshub - K.irob : marfu - K.irob : majrur
- T.irob : fathah - T.irob : dhomah - T.irob : kasroh
13:31 ً ‫َﺟﻣِﯾﻌﺎ‬ ‫اﻷَ ْﻣ ُر‬ ِ ِ

- Tarkib : haal - Tarkib : mubtada - Tarkib : khobar
- K.irob : manshub muakhor. muqodam, berupa
- T.irob : fathah - K.irob : marfu sybhul jumlah jer-
- Arti :semuanya - T.irob : dhomah majrur.
- Arti : perkara/ - K.irob : mahal rofa
urusan
- Arti : hanya milik
Allah
َ huruf isti’naaf, mabni
fathah.
‫ ِﻋ ْﻧ َد‬dhorof makan .
Isim jamid. - K.irob : manshub
- K.irob : marfu - T.irob : fathah
- T.irob : dhomah ‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil idhofah
5:43 ُ‫اﻟ ﱠﺗ ْو َراة‬ ‫َوﻋِ ﻧدَ ُھ ُم‬

- Tarkib : mubtada - Tarkib : ‫م‬
muakhor ُ ‫ ﻋِﻧ َد ُھ‬khobar
muqodam, berupa sybhul
- K.irob : marfu
jumlah dorof –mudhof ilaih.
- T.irob : dhomah
- Arti : Taurat - T.irob : tidak ada
- Arti :dan hanya disisi
mereka

- 3 huruf asal : ‫ع‬ ‫سم‬
- Wazan : َ‫َﻓ ﱠﻌﺎﻟُ ْون‬
- Sighot : sighot mubala-
ghoh bismi fail
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ ‫اﻟو ُاو‬
َ huruf
- Tasrif : 4
haaliyah, mabni
- Bina : shohih
َ huruf jer mabni
‫اﻟﻼ ُم‬ - Kaidah i’lal : tidak ada
fathah.
fathah. - K.irob : marfu ‫ ﻓِﻲ‬huruf jer, mabni
sukun.
‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil - T.irob : ‫ و‬jamak mudza-
harfi. kar salim ‫ ُﻛ ْم‬dhomir jer bil
harfi.
9:47 ‫َﻟ ُﮭ ْم‬ َ‫ﺳ ﱠﻣﺎ ُﻋ ْون‬

َ ‫َوﻓِﯾ ُﻛ ْم‬
- Tarkib :jer-majrur - Tarkib : mubtada - Tarkib : ‫ ﻓِﯾ ُﻛ ْم‬khobar
mutaaliqa dengan muakhor.
muqodam, berupa
َ‫ﺳ ﱠﻣﺎ ُﻋون‬ - K.irob: marfu
َ sybhul jumlah jer-
- K.irob: - T.irob: ‫و‬ majrur.
- T.irob: - Arti : orang –orng - K.irob: mahal rofa
- Arti : pada mere- - T.irob: tidak ada
yang sangat suka
ka - Arti : dan di (tengah
mendengarkan
tengah) kalian

- 3 huruf asal : ‫ء‬ ‫شي‬
- Wazan : ٌ ‫َﻓ ِﻌل‬
‫ اﻟﻛﺎف‬huruf jarr zaidah,
mabni fathah. Saudara َ‫ َﻛﺎن‬,Fiil
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ ‫ِﻣ ْﺛل ج اَ ْﻣ َﺛﺎل‬ madhi jaamid ,
- Tasrif : 2 naaqis merofa’kan
- K.irob : majrur isim nya menashob-
- Bina : naqis ya’i
- T.irob : kasroh kan khobarnya
- K.irob : marfu ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer bil - K.irob : mabni fathah
- T.irob : dhomah idhofah - T.irob : tidak ada
42:11 َ
‫ﺷ ْﻲ ٌء‬ ‫َﻛ ِﻣ ْﺛﻠِ ِﮫ‬ َ ‫َﻟ ْﯾ‬
‫س‬
َ ‫ﻟَ ْﯾ‬
- Tarkib : isim ‫س‬ ِ ‫ َﻛ ِﻣ ْﺛ‬khobar
- Tarkib : ‫ل‬ - Tarkib : -
- K.irob : mabni
- K.irob : marfu
- T.irob : dhomah
َ ‫ ﻟَ ْﯾ‬muqodam.
‫س‬ fathah
- K.irob : mahal nashob - T.irob : tidak ada
- Arti : sesuatu - T.irob : tidak ada - Arti :
- Arti : serupa dengan bukan/tidak ada
dia
fathah.
- 3 huruf asal : ‫ل‬ ‫رج‬
‫ َﻋﻠَﻰ‬huruf jer, mabni sukun.
- Wazan : ٌ ‫ِﻓ َﻌﺎل‬ ِ ‫اﻷَ ْﻋ َرا‬
‫ف‬
Isim jamak taksir
- K.irob : marfu Isim jamid
- T.irob : dhomah - K.irob : majrur
- T.irob : kasroh
7:46 ٌ ‫ِر َﺟﺎل‬ ِ‫َو َﻋ َﻠﻰ اﻷَ ْﻋ َراف‬

- Tarkib : mubtada - Tarkib: khobar muqodam,
muakhor. berupa sybhul jumlah jer-
- K.irob : marfu majrur.
- T.irob : tidak ada - K.irob : mahal rofa
- Arti : beberapa - T.irob : tidak ada
orang laki laki - Arti :dan diatas Araf
- 3 huruf asal : ‫ق‬ ‫فس‬ - 3 huruf asal : ‫ن‬ ‫أم‬
- Wazan : َ‫َﻓﺎ ِﻋﻠُ ْون‬ - Wazan : َ‫ﻣ ْﻔ ِﻌﻠ ُ ْون‬
ُ
- Sighot : isim fail - Sighot : isim fail
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ fathah. - Dhomir : ‫ُھ ْم‬
- Tasrif : 2 ‫ أَ ْﻛ َﺛ ُر‬isim tafdil. -
-
Tasrif : 7
Bina : mahmuz “fa”
- Bina : shohih
- Kaidah i’lal : tidak ada - Wazan : ُ ‫اَ ْﻓ َﻌل‬ - Kaidah i’lal : tidak ada
- K.irob : marfu - K.irob : marfu - K.irob : marfu ْ‫ ﻣِن‬huruf jer, mabni
- T.irob : dhomah - T.irob : ‫ و‬, jamak sukun.
- T.irob : ‫ و‬jamak
mudzakar salim ‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil mudzakar salim ‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil harfi
idhofah.
3:110 َ‫ا ْﻟ َﻔﺎﺳِ ﻘُون‬ ‫َوأَ ْﻛ َﺛ ُر ُھ ُم‬ َ‫ا ْﻟ ُﻣ ْؤ ِﻣ ُﻧون‬ ‫ﱢﻣ ْﻧ ُﮭ ُم‬
- Tarkib : khobar - Tarkib :‫ر‬ َ ‫اَ ْﻛ‬
ُ‫ﺷ‬ - Tarkib : mubtada - Tarkib : khobar
- K.irob : marfu muakhor muqodam, berupa
mubtada, dan dia juga
- T.irob :‫و‬ - K.irob : marfu sybhul jumlah jer-
mudhof.
- T.irob :‫و‬ majrur.
- Arti : orang orang - K.irob : marfu
- T.irob : dhomah - Arti :orang orang
yang fasik - T.irob : tidak ada
- Arti : dan paling beriman - Arti : di antara
banyak mereka
mereka

PELAJARAN KE 19
( ‫ﺿﺎ َﻓﺔ‬
َ ‫) اﻹ‬
A. Pendahuluan
Idhofah adalah dua kata atau lebih yang mengandung suatu pengertian . Dalam bahasa indonesia
hampir sama pengertiannya dengan ” kata majemuk “. Kata pertama disebut mudhof, dan kata kedua
disebut mudhof ilaih.
Setiap mudhof ilaih harus majrur, dan tandanya antara lain adalah kasroh, sedang kan mudhof
berubah ubah harokatnya sesuai tarkibnya.
B. Tata Bahasa
fathah. ِ ‫ﺳ َﻣ َﺎوا‬
‫ت‬ ‫ﺳ َﻣﺎ ُء ج اﻟ ﱠ‬
‫اﻟ ﱠ‬ Lafadz jalaalahu, isim
ِ ‫ ْاﻷَ ْر‬isim jamid.
‫ض‬ Isim jamak muannats. ‫ُﻧ ْور ج أَ ْﻧ َوار‬ alam.
- K.irob : majrur - K.irob : majrur - K.irob : marfu - K.irob : marfu
- T.irob : kasroh - T.irob : kasroh - T.irob : - T.irob : dhomah
dhomah
24:35 ِ ‫َو ْاﻷَ ْر‬

‫ض‬ ِ ‫اﻟﺳ َﻣ َﺎوا‬
‫ت‬ ‫ﱠ‬ ‫ُﻧ ْو ُر‬ ُ‫ﷲ‬
- Tarkib : maktuf kepada - Tarkib : mudhof ilaih - Tarkib : - Tarkib : mubtada
ِ ‫ﺳ َﻣ َﺎوا‬
‫ت‬ - K.irob : majrur  Khobar bagi - K.irob : marfu
‫اﻟ ﱠ‬ - T.irob : kasroh ‫ﱠ‬ - T.irob : dhomah
- K.irob : majrur mubtada ُ ‫ﷲ‬
- T.irob : kasroh - Arti : langit  mudhof bagi - Arti : Allah
- Arti : dan bumi ِ ‫ﺳ َﻣ َﺎوا‬
‫ت‬ ‫اﻟ ﱠ‬
- K.irob : marfu
- T.irob :
dhomah
- Arti : cahaya

- 3 huruf asal : ‫ع‬ ‫وس‬ - 3 huruf asal : ‫ن‬ ‫كو‬
- Wazan : ‫َﻓﺎﻋِ َﻠ ًﺔ‬ - Wazan : ُ ‫َﺗ ْﻔ ُﻌل‬
- Sighot : isim fail - Sighot : fiil mudhore naaqis
- Dhomir : ‫ھ َِﻲ‬ - Dhomir : ‫ھ َِﻲ‬
- Bina : mitsal wawi Lafadz ٌ ‫اَ ْر‬
‫ض‬ - Bina : ajwaf wawi
- Kaidah i’lal : tidak ada jalaalahu,isim alam. Isim jamid. - Kaidah i’lal : 2,9
- K.irob : manshub - K.irob : majrur - K.irob : marfu - K.irob : majzum
- T.irob : fathah - T.irob : kasroh - T.irob : dhomah - T.irob : sukun
4:97 ‫َواﺳِ َﻌ ًﺔ‬ ‫ﷲ‬

ِ ُ ‫أَ ْر‬
‫ض‬ ْ‫َﺗ ُﻛن‬
ُ ‫َﺗ‬
- Tarkib : khobar ْ‫ﻛن‬ - Tarkib : mudhof - Tarkib : - Tarkib : fiil mudhore
- K.irob : manshub
ilaih
- K.irob : majrur
 isim ْ‫َﺗ ُﻛن‬ naaqis
- K.irob : majzum
- T.irob : fathah  mudhof
- T.irob : kasroh - T.irob : sukun
- Arti : luas - K.irob : marfu
- Arti : Allah - T.irob : dhomah - Arti : adalah
- Arti : bumi
Lafadz jalaalahu,
isim alam. Isim jamid.
- T.irob : kasroh - T.irob : dhomah kasroh
7:73 ‫ﷲ‬
ِ ‫َﻧﺎ َﻗ ُﺔ‬ ‫ھَـ ِذ ِه‬
ilaih  khobar bagi - K.irob : mahal
- K.irob : majrur ِ ‫ھَـ ِذ‬
mubtada ‫ه‬ rofa
- T.irob : kasroh - T.irob : tidak ada
 mudhof bagi lafadz
- Arti : Allah - Arti : ini
jalaalahu ِ‫ﷲ‬
- K.irob : marfu
- T.irob : dhomah
- Arti : unta betina

‫َﺣ ﱞد ج ُﺣد ُْو ٌد‬
Isim jamak taksir.
Lafadz jalaalahu,
isim alam. - Wazan : ٌ ‫ُﻓ ُﻌ ْول‬
- K.irob : marfu - K.irob : marfu Isim isyaroh, mabni
- T.irob : dhomah - T.irob : dhomah fathah
2:187 ‫ﷲ‬
ِ ‫ُﺣد ُْو ُد‬ ‫ِﺗ ْﻠ َك‬
ilaih.  khobar bagi - K.irob : mahal rofa
- K.irob : majrur َ ‫ﺗِ ْﻠ‬
mubtada ‫ك‬ - T.irob : tidak ada
- T.irob : kasroh - Arti : inilah
 mudhof bagi lafadz
- Arti : Allah
jalaalahu ِ‫ﷲ‬
- K.irob : marfu
- T.irob : dhomah
- Arti :batas-batas
(hukum)

- 3 huruf asal : ‫ك‬ ‫هل‬ - 3 huruf asal : ‫ء‬ ‫شي‬
- Wazan : ٌ ‫َﻓﺎ ِﻋل‬ - Wazan : ‫َﻓ ْﻌ ًﻼ‬
- Bina : shohih - Bina : ajwaf yai
- Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : tidak ada Isim Taukid
- K.irob : marfu - K.irob :majrur - K.irob : marfu
- T.irob : dhomah - T.irob : kasroh - T. Irob : dhomah
28:88 ‫ھَﺎﻟِ ٌك‬ َ

‫ﺷ ْﻲ ٍء‬ ‫ُﻛل ﱡ‬
- Tarkib : khobar - Tarkib : mudhof ilaih - Tarkib :
- K.irob : marfu - K.irob : majrur  mubtada
- T.irob : dhomah - T.irob : kasroh  mudhof bagi ‫ء‬ َ
ٍ ‫ﺷ ْﻲ‬
- Arti : binasa - Arti : sesuatu - K.irob : marfu
- T.irob : dhomah
- Arti : segala
- 3 huruf asal : ‫ن‬ ‫دي‬ - 3 huruf asal : ‫ك‬ ‫مل‬

- Wazan : ‫ﻓ ِْﻌ ًﻼ‬ - ِ ‫َﻓﺎ‬
Wazan : ٌ ‫ﻋل‬
- Bina : ajwaf ya’i - Bina : shohih
- Kaidah i’lal : tidak ada Dhorof zaman - Kaidah i’lal : tidak ada
- K.irob : majrur - K.irob : majrur - K.irob : majrur
- T.irob : kasroh - T.irob : kasroh - T.irob : kasroh
1:4 ‫ﯾن‬
ِ ‫اﻟدﱢ‬ ‫َﯾ ْو ِم‬ ِ‫َﻣﺎﻟِك‬
- Tarkib : mudhof ilaih - Tarkib : - Tarkib :
- K.irob : majrur  mudhof ilaih  naat ke 4 bagi lafadz
- T.irob : kasroh  mudhof bagi
jalaalahu ‫ﷲ‬
ِ
- Arti : Pembalasan ‫ﱢﯾن‬
ِ ‫اﻟد‬
- K.irob : majrur
 mudhof bagi ‫َﯾ ْو ِم‬
- T.irob : kasroh - K.irob : majrur
- T.irob : kasroh
- Arti : hari
- Arti : yang menguasai

- 3 huruf asal : ‫ر‬ ‫خي‬
- Tasrif : 3
َ‫ ل‬huruf jer, mabni - Bina : ajwaf ya’i
fathah.
- Kaidah i’lal : tidak ada ٌ‫ا ُ ُذنٌ ج اَ َذان‬
‫ ُﻛ ْم‬dhomir jer bil - K.irob : majrur - K.irob : marfu
harfi. - T.irob : kasroh - T.irob : dhomah
9:61 ‫ﱠﻟ ُﻛ ْم‬ ‫َﺧ ْﯾ ٍر‬ ُ‫أ ُ ُذن‬

- Tarkib : mutaaliqa - Tarkib : mudhof ilaih - Tarkib :
menggantikan naat bagi ُ‫أ ُ ُذن‬  khobar bagi mubtada
َ
kepada ‫ﺧ ْﯾ ٍر‬ - K.irob : majrur
yang dibuang diperki-
- K.irob : mahal jer - T.irob : kasroh rakan ‫ھ َُو‬
ٍ ‫َﺧ ْﯾ‬
- T.irob : tidak ada - Arti : yang baik  mudhof bagi ‫ر‬
- Arti : bagi kamu - K.irob : marfu
- T.irob : dhomah
- Arti : percaya apa
yang didengarnya

PELAJARAN KE 20
‫)إﺿﺎ َﻓﺔ إ َﻟﻰ ﱠ‬
(‫اﻟﺿ ِﻣ ْﯾ ِر‬ َ
A. Pendahuluan
Seperti pada pelajaran ke 19, pelajaran ke 20 ini masih membahas tentang idhofah. Namun yang
menjadi mudhof ilaih adalah kata ganti isim dhomir.
Kata ganti , bila menjadi mudhof ilaih , tidak berharokat kasrah sebagaimana kata benda , tetapi
berubah bentuknya sebagai berikut :
Bentuk sambung Bentuk sendiri
‫ِه‬ ‫ُه‬ ‫ھ َُو‬ Dia (laki-laki)
‫ِھ َﻣﺎ‬ ‫ُھ َﻣﺎ‬ ‫ُھ َﻣﺎ‬ Dia berdua
‫ھِم‬ ‫ُھ ْم‬ ‫ُھ ْم‬ Mereka
‫ھَﺎ‬ ‫ھَﺎ‬ ‫ِﻲ‬

َ ‫ھ‬ Dia (perempuan)
‫ِھ َﻣﺎ‬ ‫ُھ َﻣﺎ‬ ‫ُھ َﻣﺎ‬ Dia berdua
‫ھِنﱠ‬ ‫ھُنﱠ‬ ‫ھُنﱠ‬ Mereka
‫َك‬ ‫َك‬ ‫اَ ْﻧ َت‬ Engkau (laki-laki)
‫ُﻛ َﻣﺎ‬ ‫ُﻛ َﻣﺎ‬ ‫اَ ْﻧ ُﺗ َﻣﺎ‬ Engkau berdua
‫ُﻛ ْم‬ ‫ُﻛ ْم‬ ‫اَ ْﻧ ُﺗ ْم‬ Kalian (laki-laki)
ِ‫ك‬ ِ‫ك‬ ِ ‫اَ ْﻧ‬

‫ت‬ Engkau perempuan
‫ُﻛ َﻣﺎ‬ ‫ُﻛ َﻣﺎ‬ ‫اَ ْﻧ ُﺗ َﻣﺎ‬ Engkau berdua
‫ُﻛنﱠ‬ ‫ُﻛنﱠ‬ ‫اَ ْﻧ ُﺗنﱠ‬ Kalian (perempuan)
‫ي‬
َ ‫ي‬
َ ‫اَ َﻧﺎ‬ Saya
‫َﻧﺎ‬ ‫َﻧﺎ‬ ُ‫َﻧ ْﺣن‬ Kami /kita

B. Tata Bahasa :
- 3 huruf asal : ‫ظ‬ ‫حف‬

- 3 huruf asal : ‫ش ي ء‬
- Wazan : ٌ ‫َﻓ ِﻌ ْﯾل‬
- Sighot : sighot mubala - - Wazan : ‫َﻓ ْﻌ ًﻼ‬
ghoh dari isim fail - Sighot : isim masdar
‫ َو‬huruf istinaaf
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬ ‫ َﻋﻠَﻰ‬huruf jer, mabni ‫ب ج اَ ْر َﺑﺎب‬
‫َر ﱞ‬
sukun - K.irob : marfu
- Bina : shohih - Bina : ajwaf yai
- T. Irob : dhomah
- Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : tidak ada ‫ ُﻛلﱢ‬taukid.
- K.irob : marfu - K.irob :majrur - K.irob : majrur ‫ َك‬dhomir jer bil
- T.irob :dhomah - T.irob : kasroh - T. Irob : kasroh idhofah
34:21 ‫َﺣﻔِﯾ ٌظ‬ َ

‫ﺷ ْﻲ ٍء‬ ‫َﻋ َﻠﻰ ُﻛلﱢ‬ ‫َو َر ﱡﺑ َك‬
- Tarkib : khobar dari - Tarkib : mudhof ilaih - Tarkib : jer-majur, َ ‫َر ﱡﺑ‬
- Tarkib : ‫ك‬
mubtada ‫ك‬ َ ‫َر ﱡﺑ‬ - K.irob : majrur mutaaliqa setara
mubtada
- T.irob : kasroh dengan naat dari
- T.irob : dhomah - Arti : sesuatu ‫َﺣﻔِﯾ ٌظ‬ - T.irob : dhomah
- Arti : - K.irob : mahal rofa - Arti : dan
- T.irob : tidal ada
Penjaga/Pemelihara Tuhanmu
- Arti : terhadap se-
gala
‫ اﻟ َﺑﺎ ُء‬huruf jer,mabni kasroh ‫ َو‬huruf atof, mabni fathah.

- 3 huruf asal : ‫ب ع ل‬
- 3 huruf asal : ‫ر د د‬ - 3 huruf asal : ‫ح ق ق‬
- Wazan : ‫َﻓ ْﻌ ًﻼ‬ - Wazan : ُ ‫اَ ْﻓ َﻌل‬ - Wazan : ‫ُﻓ ُﻌ ْو َﻟ ٌﺔ‬

- Sighot : masdar
- Sighot : masdar - Sighot : isim tafdil
- Dhomir : - Ta
- Dhomir : -
- Dhomir : ‫ ; ھ َُو‬Tasrif : 1 - Tasrif : - marbut
- Tasrif : -
- Bina : mudhoaf - Bina : shohih oh, jika,
- Bina : mudhoaf
- Kaidah i’lal : 10 - Kaidah i’lal : tidak ada betemu
- K.irob : majrur ; T.irob : kasroh - K.irob : marfu ; T.irob : dhomah dengan
- K.irob : marfu
‫ ھِنﱠ‬dhomir jer bil idhofah. - T.irob :dhomah ‫ ھُنﱠ‬dhomir jer bil idhofah. dhomir
muttash
il
2:228 ‫ِﺑ َردﱢ ھِنﱠ‬ ‫أَ َﺣ ﱡق‬ ‫َو ُﺑ ُﻌو َﻟ ُﺗ ُﮭنﱠ‬ menjadi
mudhof
- Tarkib : jer majrur, mutaaliqa - Tarkib : khobar dari - Tarkib : ‫ﺔ‬ٌ َ‫ ُﺑ ُﻌوﻟ‬mubtada
tamyiz dari isim tafdil ‫أَ َﺣقﱡ‬ mubtada ‫ﺔ‬ ٌ َ‫ُﺑ ُﻌوﻟ‬ - K.irob : marfu
- K.irob : mahal nashob - K.irob : marfu - T.irob : dhomah
- T.irob : tidak ada - T.irob : dhomah - Arti :dan para suami mereka
- Arti : menjuluki mereka - Arti : lebih baik
- Dhomir :‫ھ َُو‬
- Tasrif : 4
- Bina : shohih
Lafadaz jalaalahu, Dhorof makan . - Kaidah i’lal : tidak ada
isim alam. - K.irob : mabni - K.irob : marfu
- K.irob : majrur fathah - T.irob :dhomah
- T.irob : kasroh - T.irob :tidak ada ‫ ھَﺎ‬dhomir jer bil idhofah
7:187 ‫ﷲ‬
ِ َ‫ﻋِ ﻧد‬ ‫ﻋِ ْﻠ ُﻣ َﮭﺎ‬
- Tarkib : mudhof
ilaih
- Tarkib : dhorof
- K.irob : mahal ُ ‫ِﻋ ْﻠ‬
- Tarkib : ‫م‬
 mubtada,
- K.irob : majrur nashob
 mudhof
- T.irob : kasroh - T.irob :idak ada
- K.irob : marfu
- Arti : Allah - Arti : disisi - T.irob : dhomah
- Arti : pengetahuannya
َ ‫ِﻋ ْﻠ ُﻣ‬
mahal rofa , khobar untuk mubtada ‫ﮭﺎ‬

- 3 huruf asal : ‫د‬ ‫عب‬
- Dhomir :‫ھ ْم‬
ُ
- Tasrif : 1
‫ َو‬huruf haal, mabni
fathah
- Bina : shohih
- Kaidah i’lal : tidak ada َ huruf jer, mabni
‫اﻟﻼم‬ ‫َﻗ ْو ُم ج اَ ْﻗ َوام‬
- K.irob : marfu fathah. - K. Irob : marfu
- T.irob :‫و‬ ‫ َﻧﺎ‬dhomir jer bil harfi. - T. Irob : dhomah
‫ ُھ َﻣﺎ‬dhomir jer bil idhofah
23:47 َ‫َﻋ ِﺎﺑدُون‬ ‫َﻟ َﻧﺎ‬ ‫َو َﻗ ْو ُﻣ ُﮭ َﻣﺎ‬

- Tarkib : khobar
- K. Irob : marfu
- Tarkib : jer – majrur,
mutaaliqa setara
- Tarkib : ‫م‬ُ ‫ َﻗ ْو‬mubtada,
dia juga mudhof.
- T. Irob : ‫و‬ naat dari َ‫َﻋﺎﺑِدُون‬ - K. Irob : marfu
- Arti : mereka - K. Irob : - - T. Irob : dhomah
- T. Irob : - ‫ ُھ َﻣﺎ‬mudhof ilaih
mengabdi kan diri
- Arti : kepada kami
- Arti : dan kaum
mereka berdua
Jamak taksir.
- wazan : ٌ ‫اَ ْﻓ َﻌﺎل‬
‫ إِﻟَﻰ‬huruf jer, mabni ‫ي‬

َ + ‫ﺻﺎ ٌر‬ َ ‫اَ ْﻧ‬
fathah. ‫ي‬ َ ‫اَ ْﻧ‬
َ ‫ﺻﺎ ُر‬
ِ‫ ﷲ‬lafadz jalaalahu, isim ‫ﺎر ْي‬ِ ‫ﺻ‬َ ‫اَ ْﻧ‬
alam. - K.irob : marfu
- K.irob : majrur - T.irob : dhomah Isim istifham,
- T.irob : kasroh muqodaroh mabni sukun.
61:14 ِ ‫إِ َﻟﻰ‬

‫ﷲ‬ ‫ﺎري‬ َ َ‫أ‬
ِ ‫ﻧﺻ‬ ْ‫َﻣن‬
- Tarkib : jer-majrur, - Tarkib : khobar - Tarkib : mubtada
mutaliqa, menggantikan - K.irob : marfu - K.irob : mahal
haal “ya” mutakalim. - T.irob : dhomah rofa
- K.irob : - muqodaroh - T.irob : tidak ada
- T.irob : - - Arti : penolong- - Arti : siapakah
- Arti :kepada Allah penolongku

‫ اﻟ َﺑﺎ ُء‬huruf jer, mabni
kasroh.
- 3 huruf asal : ‫ن‬ ‫أم‬
- Wazan : ‫ِا ْﻓ َﻌ ًﺎﻻ‬
- Sighot : masdar
- Dhomir :‫ھ َُو‬ Isim tafdil. ‫ َو‬huruf i’taradiyah
- Tasrif : 7 (pengabaian)
- Bina : mahmuz “fa”
ُ ‫ ﷲ‬lafadz jalaalahu,
-
-
Kaidah i’lal : 11
K.irob : majrur
- Wazan : ُ ‫اَ ْﻓ َﻌل‬ isim alam.
- T.irob :kasroh - T.irob :dhomah - T.irob : dhomah
‫ ُﻛ ْم‬dhomir jer bil idhofah.
4:25 ‫ِﺑﺈِﯾ َﻣﺎﻧِ ُﻛ ْم‬ ‫أَ ْﻋ َﻠ ُم‬ ُ‫َوﷲ‬

Tarkib :‫ﺎن‬ - Tarkib : khobar
ِ ‫ ِﺑﺈِﯾ َﻣ‬jer- - K.irob : marfu
- Tarkib : ُ ‫ ﷲ‬mubtada
majrur, mutaaliqa setara - K.irob : marfu
- T.irob : dhomah
dengan tamyiz dari ‫أَ ْﻋﻠَ ُم‬. - Arti : lebih
- T.irob : dhomah
- Arti : dan Allah
‫ إِ ْﯾ َﻣ ِن‬mudhof. mengetahui
- K.irob : majrur
- T.irob : kasroh
- Arti : dengan keimanan
kalian

‫ َﯾﺎ‬huruf nida, mabni
sukun.
‫ﺳ ُﻲ‬َ ‫ ُﻣ ْو‬isim alam, ‫ب ج اَ ْر َﺑﺎب‬
ٌ ‫َر‬
‫ﺳﻰ‬ َ ‫ُﻣ ْو‬ - K.irob : marfu ‫ اﻟ َﻔﺎ ُء‬huruf jawab
- Kaidah : 1 - T.irob : dhomah syarat .
- K.irob : marfu ‫ ُﻛ َﻣﺎ‬dhomir jer bil ْ‫ َﻣن‬isim istifham,
- T.irob : dhomah idhofah. mabni sukun
muqodaroh
20:49 ‫وﺳﻰ‬
َ ‫َﯾﺎ ُﻣ‬ ‫ﱠر ﱡﺑ ُﻛ َﻣﺎ‬ ‫َﻓ َﻣن‬
- Tarkib : munada
- K.irob : mahal nashob
َ ‫ﱠر ﱡﺑ ُﻛ‬
- Tarkib : ‫ﻣﺎ‬ - Tarkib : ‫ﻣن‬ َ
khobar, ‫ب‬ mubtada
- T.irob : dhomah ‫َر ﱡ‬ - K.irob : mahal rofa
muqodaroh. mudhof.
- Arti : wahai Musa - K.irob : marfu
- T.irob : dhomah - Arti : maka
siapakah
‫ ُﻛ َﻣﺎ‬mudhof ilaih
- Arti : Tuhan kalian
berdua

- 3 huruf asal : ‫ي‬ ‫بغ‬ - 3 huruf asal : ‫ن‬ ‫كو‬
- ِ ‫َﻓ‬
Wazan : ٌ ‫ﻌ ْﯾل‬ - ْ ‫َﻓ َﻌ َﻠ‬
Wazan : ‫ت‬
- Sighot : isim masdar - Sighot : fiil madhi naaqis
- Dhomir :‫ھ َُو‬ ٌ‫ا ُ ﱞم ج ا ُ ﱠﻣ َﮭﺎت‬ - Dhomir :‫ِﻲ‬ َ ‫ھ‬
- K.irob : marfu
- Bina : ajwaf wawi
َ huruf atof,
- T.irob : dhomah mabni fathah.
- Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : 1
- K.irob : manshub ‫ﺎف‬ُ ‫ اﻟ َﻛ‬dhomir jer bil - K.irob : mabni fathah ‫ َﻣﺎ‬huruf nafi, mabni
- T.irob :fathah idhofah - T.irob :tidak ada sukun.
19:28 ً ‫َﺑ ِﻐ ّﯾﺎ‬ ِ‫أ ُ ﱡﻣك‬ ‫َﻛﺎ َﻧ ْت‬ ‫َو َﻣﺎ‬

- Tarkib : khobar - Tarkib : ‫ ا ُ ﱡم‬isim - Tarkib : ْ‫ َﻛﺎ َﻧت‬dan isim - Tarkib : la mahala
ْ‫َﻛ َﻧﺎت‬ ْ‫ َﻛ َﻧﺎت‬,dia juga ْ‫ َﻛﺎ َﻧت‬mubtada.
lahaa
- K.irob : manshub
mudhof. - K.irob : mahal rofa - T.irob : tidak ada
- T.irob : fathah
- K.irob : marfu - T.irob : tidak ada - Arti : dan tidak
- Arti : lacur jalang - T.irob : dhomah - Arti : ada
- Arti : ibu kamu

- 3 huruf asal : ‫ك ي د‬

- Dhomir :‫ھ َُو‬
- Tasrif : 3
- Bina : ajwaf ya’i
- Kaidah i’lal : tidak ada ‫ إِنﱠ‬huruf taukid dan nashob.
- K.irob : majrur ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬isim ‫إِنﱠ‬
- T.irob : kasroh
‫ ُﻛنﱠ‬dhomir jer bil idhofah. - T.irob : tidak ada
12:28 ‫ﻣِن َﻛ ْﯾ ِد ُﻛنﱠ‬ ‫إِ ﱠﻧ ُﮫ‬

- Tarkib : khobar ‫ إِنﱠ‬berupa - Tarkib : ‫ إِنﱠ‬dan isim ‫إِنﱠ‬
sybhul jumlah, jer- majrur. mubtada
‫ َﻛ ْﯾ ِد‬mudhof - Arti : sesungguhnya dia
- K.irob : majrur
- T.irob : kasroh
- Arti :dari tipu daya kamu
(wanita)
fathah.
‫اَ ْﻣ ُر ج ا ُ ُﻣ ْو ٌر‬
‫ إِﻟَﻰ‬huruf jer mabni sukun. - K.irob : marfu
ِ‫ ﷲ‬lafadz jalaalahu, isim alam. - T.irob :dhomah
- K.irob : majrur ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer bil
- T.irob :kasroh idhofah
2:275 ِ ‫إِ َﻟﻰ‬

‫ﷲ‬ ‫َوأَ ْﻣ ُر ُه‬
- Tarkib : khobar, berupa
sybhul jumlah, jer-majrur.
ُ ‫أَ ْﻣ‬mubtada,
- Tarkib : ‫ر‬
dia juga mudhof.
- K.irob : marfu
- T.irob :dhomah
- Arti : kepada Allah
- Arti : dan urusannya

PELAJARAN KE 21
(‫اﻟﺧ َﺑ ُر ُﺟ ْﻣﻠَ ًﺔ‬
َ )
A. Pendahuluan.
Khabar Jumlah adalah khabar yang terdiri dari susunan kata mubtada dan khabar, atau terdiri dari fiil
dan fail.
Khabar jumlah yang terdiri dari mubtada dan khabar disebut khabar jumlah ismiyah (kalimat
nominal). Adapun khabar yang terdiri dari fiil dan fail disebut khabar jumlah fiilyah (kalimat verbal).
B. Tata bahasa

fathah. - 3 huruf asal : ‫ق‬ ‫نف‬
- 3 huruf asal : ‫ق‬ ‫نف‬ - َ ‫ُﻣ‬
Wazan : َ‫ﻔﺎﻋِ ﻠ ُ ْون‬
- ٌ ‫ُﻣ َﻔﺎ ِﻋ َﻼ‬
Wazan : ‫ت‬ - Sighot : isim fail
- Sighot : isim fail - Dhomir : ‫ُھ ْم‬
- Dhomir : ‫ھُنﱠ‬ -
-
Tasrif : 8
Bina : shohih
- Tasrif : 8
ْ‫ ﻣِن‬huruf jer, mabni ٌ ‫ض ج اَ ْﺑ َﻌ‬
‫ﺎض‬ ٌ ‫َﺑ ْﻌ‬ - Bina : shohih
sukun. - K.irob :marfu - K.irob : marfu
ٌ ‫ض ج اَ ْﺑ َﻌ‬
‫ﺎض‬ ٌ ‫َﺑ ْﻌ‬ - T.irob :dhomah
- K.irob : marfu - T.irob :‫ و‬, jamak
- K.irob : majrur ‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil - T.irob : dhomah, jamak mudzakar salim
- T.irob :kasroh idhofah. muannast salim
9:67 ‫ض‬
ٍ ‫ﱢﻣن َﺑ ْﻌ‬ ‫ﺿ ُﮭم‬
ُ ‫َﺑ ْﻌ‬ ُ ‫َوا ْﻟ ُﻣ َﻧﺎﻓِ َﻘ‬
‫ﺎت‬ َ‫ا ْﻟ ُﻣ َﻧﺎﻓِﻘُون‬
- Tarkib : khobar ‫ﮭم‬ - Tarkib :maktuf kepada - Tarkib : mubtada ke 1
ُ ‫ﺿ‬
ُ ‫َﺑ ْﻌ‬ - Tarkib : ‫ض‬ُ ‫َﺑ ْﻌ‬
berupa sybhul jumlah, mubtada ke 2 َ‫ا ْﻟ ُﻣ َﻧﺎﻓِﻘُون‬ - K.irob : marffu
jer-majrur - K.irob : marfu - K.irob : marfu - T.irob : ‫و‬
- K.irob : mahal rofa - T.irob : dhomah - T.irob : dhomah - Arti : orang-orang
- T.irob : tidak ada - Arti : sebagian mere- - Arti : dan orang-orang munafiq laki-laki
- Arti : dari sebagian ka munafiq perempuan
Khobar mubtada
(Khobar jumlah ismiyah)

- 3 huruf asal : ‫ي‬ ‫أو‬
- Wazan : ٌ ‫ﻣ ْﻔ َﻌل‬
َ
- Sighot : isim makan
- Tasrif : 3
- Bina : lafif maqruun dan
mahmuz fa.
Isim jamid. - K.irob : marfu
- K.irob : marfu - T.irob :dhomah muqo- Isim isyaroh, mabni
- T.irob : dhomah daroh fathah.
10:8 ‫اﻟ ﱡﻧﺎ ُر‬ ‫َﻣﺄْ َوا ُھ ُم‬ ‫أ ُ ْو َﻟـ ِﺋ َك‬

- Tarkib : khobar dari
mubtada yang ke : 2
- Tarkib : ‫َﻣﺄْ َوا ُھ ْم‬ -
-
Tarkib : mubtada ke : 1
K.irob : mahal rofa
- K.irob : marfu  mubtada ke 2 - T.irob : tidak ada
- T.irob : dhomah  idhofah
- Arti : mereka itu
- K.irob : marfu
- Arti : neraka
- T.irob : dhomah muqo-
daroh
- Arti : tempat mereka
Khobar mubtada
(Khobar jumlah ismiyah)
Nun pengganti
tanwin, dia hilang
‫ ُھ ْم‬+ ‫ي‬ ٌ ‫َﻣﺎْ َو‬ ُ ‫َﻣﺎْ َو‬

karena ‫ي‬
sebagai mudhof
‫ ُھ ْم‬+ ْ‫َﻣﺎْ َو ُﯾن‬

‫ ُھ ْم‬+ ‫ي‬ ُ ‫َﻣﺎْ َو‬
‫ ُھ ْم‬+ ‫َﻣﺎْ َوا‬
‫َﻣﺎْ َوا ُھ ْم‬ K1

- 3 huruf asal : ‫ر‬ ‫او ك ب‬
ُ ‫اﻟو‬
fatah.
- 3 huruf asal : ‫ر‬ ‫غف‬
- Wazan : ٌ ‫َﻓ ِﻌ ْﯾل‬ - 3 huruf asal : ‫ر‬ ‫أج‬ - ٌ َ‫َﻣ ْﻔ ِﻌﻠ‬
Wazan : ‫ﺔ‬
- Sighot : sifat
musyabbabah bismi - Wazan : ٌ ‫َﻓ ْﻌل‬ - Sighot : isim masdar
fail - Sighot : isim masdar miim
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬

- Tasrif : 1 - Tasrif : 1 - Tasrif : 3
- Bina : mahhmuz fa. - Bina : shohih
‫ اﻟﻼم‬huruf jer,
- Bina : shohih
- Kaidah i’lal : tidak ada mabni fatah.
- K.irob : marfu - K.irob : marfu - K.irob : marfu ‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil Isim isyaroh, mabni
- T.irob : dhomah - T.irob : dhomah - T.irob : dhomah harfi fathah.
11:11 ٌ ‫َﻛ ِﺑ‬

‫ﯾر‬ ‫َوأَ ْﺟ ٌر‬ ٌ‫ﱠﻣ ْﻐﻔ َِرة‬ ‫َﻟ ُﮭ ْم‬ ‫أ ُ ْو َﻟـ ِﺋ َك‬
- Tarkib : naat untuk - Tarkib : maktuf - Tarkib : mubtada - Tarkib : khobar - Tarkib : mubtada
‫أَ ْﺟ ٌر‬ kepada ‫ة‬ ٌ ‫ﱠﻣ ْﻐﻔ َِر‬ muakhor muqodam untuk - K.irob : mahal rofa
- K.irob : marfu
- T.irob : dhomah
‫ﱠﻣ ْﻐﻔ َِر ٌة‬ - T.irob : tadak ada
- T.irob : dhomah - T.irob : dhomah - K.irob : mahal - Arti : mereka itu
- Arti : rofa
- Arti : yang besar - Arti : dan pahala
pengampunan - T.irob : tidak ada
- Arti : itu bagi
mereka
mubtada khobar
khobar ( jumlah ismiyah) mubtada

- 3 huruf asal : ‫حس‬
‫ن‬
- Wazan : ٌ ‫ﻓُ ْﻌل‬
َ huruf istinaaf,
‫ ِﻋ ْﻧ َد‬dhorof makan. mabni fathah.
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - K.irob : manshub
ُ‫ ﷲ‬lafadz jalaalahu ,
- Tasrif : 6 - T.irob : fathah
isim jamid isim alam.
- Bina : shohih ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer bil
- T.irob : kasroh idhofah. - T.irob : dhomah
- K.irob : marfu
- T.irob : dhomah
3:195 ِ ‫اﻟ ﱠﺛ َوا‬

‫ب‬ ُ‫ُﺣ ْﺳن‬ ُ‫ﻋِ ﻧدَ ه‬ ُ‫َوﷲ‬
- Tarkib : mudhof ilaih - Tarkib : - Tarkib : khobar - Tarkib : mubtada ke
- K.irob : majrur  mubtada ke 2 muqodam untuk 1
- T.irob: kasroh muakhor mubtada ke 2 ُ‫ﺳن‬ - K.irob : marfu
 mudhof
ْ ‫ُﺣ‬ - T.irob: dhomah
- Arti : pahala berupa sybhul jumlah,
- K.irob : marfu - Arti : dan Allah
dhorof- mudhof ilaih
- T.irob: dhomah
- Arti : sebaik-baik - T.irob:tidak ada
- Arti : disisinya
Mubtada khobar
Khobar jumlah ismiyah mubtada

- 3 huruf asal : ‫ن‬ ‫لع‬
- ٌ َ‫َﻓ ْﻌﻠ‬
Wazan : ‫ﺔ‬
- Tasrif : 2
ِ‫ ﷲ‬lafadz jalaalahu - Bina : shohih
‫ َﻋﻠَﻰ‬huruf jer, mabni
, isim alam. - Kaidah i’lal : tidak ada
- K.irob : marfu sukun
- K.irob : majrur isim isyaroh, mabni
- T.irob : kasroh - T.irob : dhomah ‫ ِھ ْم‬dhomir jer bil harfi fathah
2:161 ِ ‫ا‬ ‫َﻟ ْﻌ َﻧ ُﺔ‬ ‫َﻋ َﻠ ْﯾ ِﮭ ْم‬ ‫أُو َﻟ ِﺋ َك‬

- Tarkib : mudhof - Tarkib : - Tarkib : khobar - Tarkib : mubtada
ilaih  mubtada ke 2 mu- muqodam untuk ke 1
- K.irob : majrur akhor mubtada ‫ﺔ‬ ُ ‫ﻟَ ْﻌ َﻧ‬ - K.irob : mahal rof
- T.irob : kasroh  mudhof - T.irob : tidak ada
berupa sybhul
- Arti : Allah - K.irob : marfu - Arti : mereka
jumlah, jer-majrur.
- T.irob : dhomah
- K.irob : mahal rofa itu
- Arti : kutukan/ - T.irob : tidak ada
laknat - Arti : atas mereka
Mubtada muakhor khobar muqodam
Khobar jumlah Ismiyah mubtada

- 3 huruf asal : ‫ي‬ ٌ ‫ض ج اَ ْﺑ َﻌ‬
‫ﺎض و ل‬ ٌ ‫َﺑ ْﻌ‬
- Wazan : ‫ء‬ ُ ‫أَ ْﻓﻌ َِﻼ‬ - K.irob : marfu
‫ﺎض‬ ٌ ‫َﺑ ْﻌ‬ Jamak taksir katsrah
- T.irob :dhomah
- K.irob : majrur - K.irob : marfu ‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil Isim isyaroh, mabni
- T.irob :kasroh - T.irob : dhomah idhofah. fathah.
8:72 ‫ض‬
ٍ ‫َﺑ ْﻌ‬ ‫أَ ْوﻟِ َﯾﺎ ُء‬ ‫ﺿ ُﮭ ْم‬
ُ ‫َﺑ ْﻌ‬ ‫أ ُ ْو َﻟـ ِﺋ َك‬
- Tarkib : mudhof ilaih - Tarkib : - Tarkib : ‫ﮭ ْم‬ - Tarkib : mubtada ke 1
- K.irob : majrur  Khobar mubtada
ُ ‫ﺿ‬
ُ ‫َﺑ ْﻌ‬ - K.irob : mahal rofa
 mubtada ke 2
- T.irob : kasroh ke 2 ‫ﮭ ْم‬ - T.irob : tidak ada
ُ ‫ﺿ‬
ُ ‫َﺑ ْﻌ‬  mudhof
- Arti : sebagian  mudhof - K.irob : marfu - Arti : mereka itulah
yang lain - K.irob : marfu - T.irob : dhomah
- T.irob : dhomah - Arti : sebagian
- Arti : menjadi mereka
pelindung
Khobar mubtada

- 3 huruf asal : ‫ي‬ ‫أو‬
َ
- tasrif : 3
- Bina : lafif maqruun dan
mahhmuz fa.
- K.irob : marfu
- T.irob :dhomah muqoda-
Isim jamid roh
- K. Irob : marfu Isim isyaroh, mabni
- T.irob : dhomah ‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil idhofah fathah.
4:121 ‫َﺟ َﮭ ﱠﻧ ُم‬ ‫َﻣﺄْ َوا ُھ ْم‬ ‫أ ُ ْوﻟَـ ِﺋ َك‬

- Tarkib : khobar
dari mubtada ke 2
ُ ‫َﻣﺎْ َوا‬
- Tarkib : ‫ھ ْم‬ -
-
Tarkib : mubtada ke 1
K. Irob : mahal rofa
 mubtada ke 2 ; mudhof
- K. Irob : marfu - T.irob : tidak ada
- K. Irob : marfu
- T.irob : dhomah - Arti :mereka itu
- T.irob : dhomah muqoda-
- Arti : neraka roh
jahanam - Arti : tempat kembali
mereka
Khobar mubtada
Khobar Jumlah Ismiyah mubtada

- 3 huruf asal : ‫ي‬ ‫جز‬
- ً ‫َﻓ َﻌ‬
Wazan : ‫ﺎﻻ‬
- Sighot : masdar
- tasrif :2
- Bina : naqis ya
- K.irob : marfu
Isim jamid
- T.irob :dhomah
- K. Irob : marfu Isim isyaroh , mabni
- T.irob : dhomah ‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil idhofah fathah
18:106 ‫َﺟ َﮭ ﱠﻧ ُم‬ ‫َﺟ َزاؤُ ُھ ْم‬ ‫َذﻟِ َك‬

- Tarkib : khobar
- K.Irob : marfu
ُ ‫َﺟ َزا ُﺋ‬
- Tarkib : ‫ﮭ ْم‬ - Tarkib : mubtada
- K.Irob : mahal rofa
 mubtada
- Arti : neraka  ُ‫ﺟ َزاؤ‬
َ mudhof - Arti : demikian lah
- K.Irob :marfu
jahanam
- T.irob : dhomah
- Arti :balasan mereka
khobar mubtada
khobar mubtada

mabni dhomah
َ huruf
- Dhomir : ‫ھ ْم‬ُ isti’naafiyah, mabni
َ huruf jer,
‫اﻟﻼ ُم‬ - Tasrif : 1 fathah.
- Bina : shohih
Isim jamid ‫َﻧﺎ ٌر ج ﻧِ ْﯾ َران‬ mabni fathah.
- Kaidah i’lal : tidak ada َ‫ اﻟﱠ ِذ ْﯾن‬isim
- K. Irob : manshub - K. Irob : marfu ‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil - K.irob : tidak ada maushul, mabni
- T.irob : fathah - T.irob : dhomah harfi. - T.irob : tida ada fathah
35:36 ‫َﺟ َﮭ ﱠﻧ َم‬ ُ ‫َﻧ‬

‫ﺎر‬ ‫َﻟ ُﮭ ْم‬ ‫َﻛ َﻔ ُر ْوا‬ َ‫َوا ﱠﻟذِﯾن‬
- Tarkib : mudhof - Tarkib : - Tarkib : khobar - Tarkib : silah - Tarkib : mubtada
ilaih
- K.irob : majrur َ ‫َﻧﺎ ُر َﺟ َﮭ ﱠﻧ‬
‫م‬ muqodam untuk
mubtada muakhor
maushul
- K.irob : mahal
rofa
mubtada
- T.irob : fathah,
karena isim ghoiru
muakhor. ‫ َﻧﺎ ُر َﺟ َﮭ ﱠﻧ َم‬berupa laha
- T.irob :tidak ada
- Arti : orang
munsharif  ‫ر‬ُ ‫ َﻧﺎ‬mudhof sybhul jumlah, jer-
majrur. - Arti : mereka orang yang
- Arti :jahanam - K.irob : marfu
- K.irob : mahal rofa kafir
- T.irob : dhomah
- Arti : neraka
- Arti :bagi mereka

َ huruf atof,
mabni fathah.
- 3 huruf asal : ‫ن‬ ‫حس‬
- 3 huruf asal : ‫د‬ ‫زي‬ - 3 huruf asal : ‫ن‬ ‫حس‬- Wazan : ‫اَ ْﻓ َﻌﻠ ُ ْوا‬
- Wazan : ‫ﺔ‬ٌ َ‫ﻓِ َﻌﺎﻟ‬ - Wazan : ‫ﻓُ ْﻌ ًﻼ‬ - Sighot : fiil madhi,
- Sighot : masdar - Sighot : masdar mabni dhomah
- Dhomir : ‫ﻲ‬ َ ‫ِھ‬ - Dhomir : ‫ِﻲ‬َ ‫ھ‬ - Dhomir : ‫ھ ْم‬ُ
- tasrif :1 - tasrif :1 - Tasrif : 7
- Bina : Ajwaf ya - Bina : Ajawaf ya - Bina : shohih
‫ ِل‬huruf jer , mabni
kasroh.
- Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : tidak ada
- K.irob : marfu - K.irob : marfu - K.irob : tidak ada َ‫ اﻟﱠ ِذ ْﯾن‬isim maushul,
- T.irob :dhomah - T.irob :dhomah - T.irob : tida ada mabni fathah.
10:26 ٌ‫َو ِز َﯾﺎدَ ة‬ ‫ا ْﻟ ُﺣ ْﺳ َﻧﻰ‬ َ ‫أَ ْﺣ‬

‫ﺳ ُﻧو ْا‬ َ‫ﱢﻟ ﱠﻠذِﯾن‬
- Tarkib : maktuf - Tarkib : mubtada - Tarkib : silah maushul - Tarkib : khobar
kepada ‫ﺳ َﻧﻰ‬ ْ ‫ا ْﻟ ُﺣ‬ muakhor
- K.irob : marfu
lahaa
muqodam, berupa
sybhul jumlah, jer-
- K.irob : marfu
- T.irob : dhomah - T.irob : tidak ada majrur.
- T.irob : dhomah
muqodaroh , - Arti : mereka berbu- - K.irob : mahal rofa
- Arti : dan penyesuaian harokat - T.irob : tidak ada
at baik
tambahan - Arti : (pahala) - Arti :bagi orang
terbaik orang yang

PELAJARAN KE 22
( ‫)إِنﱠ‬
A. Pendahuluan.
‫ إِنﱠ‬menashobkan isimnya, dan merofa’kan khobarnya. Kita sudah mengetahui bahwa mubtada marfu,
yang tandanya berharokat dhomah dihuruf akhirnya. Tetapi bila mubtada itu dimasuki ‫إِنﱠ‬
mubtada itu menjadi isim ‫ إِنﱠ‬menjadi berharokat fathah, hukumnya manshub. ‫ إِنﱠ‬+ isim ‫ إِنﱠ‬menjadi
mubtada, yang hukumnya mahal rofa. ‫ إِنﱠ‬digunakan untuk menekankan makna.
B. Tata bahasa
َ taukid muzahliqotun,
‫اﻟﻼ ُم‬
mabni fathah.
- 3 huruf asal : ‫م‬ ‫رح‬ - 3 huruf asal : ‫ف‬ ‫رأ‬
- ِ ‫َﻓ‬
Wazan : ٌ ‫ﻌ ْﯾل‬ - ُ ‫َﻓ‬
- Sighot : sifat musyabba- - Sighot : mubalaghoh
hah bismi fail dari isim fail
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬ ‫ﺎب‬
ُ ‫ اﻟ َﺑ‬huruf jer, Lafadz jalaalahu ,
- Tasrif : 4 - Tasrif : 2 isim alam.
mabni kasroh.
- Bina : shohih. - Bina : mahmuz ain
- Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : tidak ada ٌ ‫س ج أ ُ َﻧ‬
‫ﺎس‬ ٌ ‫ِا ْﻧ‬ - K.irob :
manshub.
- K.irob : marfu - K.irob : marfu - K.irob : majrur huruf taukid,
- T.irob : fathah
- T.irob :dhomah - T.irob :dhomah - T.irob :kasroh mabni fathah
2:143 ‫ﱠر ِﺣ ْﯾ ٌم‬ ٌ ‫َﻟ َرؤُ ْو‬

‫ف‬ ِ ‫ِﺑﺎﻟ ﱠﻧ‬
‫ﺎس‬ ‫ﷲ‬
َ ‫إِنﱠ‬
- Tarkib : jer-majrur - Tarkib : Amil
- Tarkib : khobar ‫إِنﱠ‬ - Tarkib : ‫ف‬ٌ ‫َرؤُ ْو‬ ,mutaaliqa dengan
- Tarkib : isim ‫إِنﱠ‬
nashob
ke 2 Khobar ‫ إِنﱠ‬ke 1 - K.irob : man-
- K.irob : marfu
- K.irob : marfu
ٌ ُ‫ﻟَ َرؤ‬
‫وف ﱠرﺣِﯾ ٌم‬ shub
- K.irob : -
- T.irob : -
- T.irob : dhomah atau setingkat - T.irob : fathah
- T.irob : dhomah - Arti : sungguh
- Arti :Maha Penya - naat muqodam. - Arti : Allah
- Arti : sungguh Maha - K.irob :mahal rofa
yang
Pengasih - T.irob :tidak ada
- Arti : kepada
manusia
man’ut naat muqodam
Khobar ‫إِنﱠ‬ mubtada

- 3 huruf asal : ‫ق‬ ‫رز‬
- Wazan : ٌ ‫َﻓ ﱠﻌﺎل‬
dari isim fail
- Tasrif : 1 Lafadz jalaalahu ,
- Bina : shohih isim alam.
- Kaidah i’lal : tidak ada - K.irob :
- K.irob : marfu Dhomir munfashil, manshub. huruf taukid
- T.irob :dhomah mabni fathah. - T.irob : fathah mabni fathah
51:58 ُ ‫اﻟر ﱠز‬

‫اق‬ ‫ﱠ‬ ‫ھ َُو‬ ‫ﷲ‬
َ ‫إِنﱠ‬
- Tarkib : khobar - Tarkib mubtada - Tarkib : isim ‫إِنﱠ‬ - Tarkib : Amil
- K.irob : marfu - K.irob : mahal Nashob
- K.irob : man-
- T.irob : dhomah rofa - K.irob :-
shub
- Arti : Maha Pemberi - T.irob : tidak ada - T.irob :-
- T.irob : fathah
rezeki - Arti : Dia - Arti : sungguh
- Arti : Allah
Khobar mubtada
Khobar ‫ إِنﱠ‬,berupa khobar jumlah isimiyah mubtada

َ taukid
‫اﻟﻼ ُم‬
muzahliqotun, mabni
ٌ ‫إِﻟَ ٌﮫ ج آﻟ‬
‫ِﮭﺔ‬
fathah. Isim alam
- K.irob : manshub
‫ َوا ِﺣ ٌد‬isim adad - T.irob : fathah
- K.irob : marfu huruf taukid
- T.irob : dhomah ‫ ُﻛ ْم‬dhomir jer bil idhofah mabni fathah
37:4 ‫َﻟ َوا ِﺣ ٌد‬ ‫إِ َﻟ َﮭ ُﻛ ْم‬ ‫إِنﱠ‬

- Tarkib : khobar ‫إِنﱠ‬ - Tarkib : isim ‫إِنﱠ‬ - Tarkib : Amil
nashob
- K.irob :-
- T.irob : dhomah - T.irob : fathah
- T.irob :-
- Arti : benar benar - Arti : Tuhan kalian
- Arti : sungguh
Satu/Esa
Khobar mubtada

‫ َﻟﻼ ُم‬taukid muzahliqotun,
mabni fathah.
- 3 huruf asal : ‫ع‬ ‫وق‬ - huruf asal : ‫ن‬ ‫دي‬
- ِ ‫َﻓﺎ‬
Wazan : ٌ ‫ﻋل‬ - Wazan : ‫ﻓ ِْﻌ ًﻼ‬
- Sighot : ism fail - Sighot : isim masdar
- Bina :mitsal wawi - Bina : ajwaf ya’i
َ huruf atof ,
- K.irob : marfu - K.irob : manshub ‫ إِنﱠ‬huruf taukid ,
- T.irob :dhomah - T.irob :fathah mabni fathah
51:6 ‫َﻟ َوا ِﻗ ٌﻊ‬ َ‫اﻟدﱢﯾن‬ ‫َوإِنﱠ‬

- Tarkib : Amil nashob
ٌ ِ‫ َواﻗ‬khobar
- Tarkib : ‫ﻊ‬ - Tarkib : isim ‫إِنﱠ‬
- K.irob :-
‫إِنﱠ‬ - K.irob : manshub
- T.irob :-
- T.irob : fathah
- K.irob : marfu - Arti : dan sungguh
- T.irob : dhomah - Arti : pembalasan
- Arti : pasti jatuh

‫ َﻟﻼ ُم‬taukid
muzahliqotun, mabni
fathah.
- 3 huruf asal : ‫ر‬ ‫كف‬ - 3 huruf asal : ‫م‬ ‫ظل‬
- Wazan : ٌ ‫َﻓ ﱠﻌﺎل‬ - Wazan : ٌ ‫َﻓ ُﻌ ْول‬
dari isim fail dari isim fail
- Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : tidak ada ‫ﺳﺎن ج أَ َﻧﺎﺳِ ﻲ‬
َ ‫اﻹِ ْﻧ‬
- K.irob : marfu - K.irob : marfu - K.irob : manshub huruf taukid
- T.irob :dhomah - T.irob :dhomah - T.irob :fathah mabni fathah
14:34 ٌ ‫َﻛ ﱠﻔ‬

‫ﺎر‬ ‫َﻟ َظﻠُ ْو ٌم‬ َ‫ﻧﺳﺎن‬
َ ِ‫ا ﻹ‬ ‫إِنﱠ‬
- Tarkib : Amil
- Tarkib : khobar ‫ إِنﱠ‬ke - Tarkib : khobar ‫ إِنﱠ‬ke - Tarkib : isim ‫إِنﱠ‬
nashob
2 1 - K.irob : manshub
- K.irob :-
- K.irob : marfu - K.irob : marfu - T.irob : fathah
- T.irob :-
- T.irob : dhomah - T.irob : dhomah - Arti : manusia
- Arti : dan
- Arti : (lagi ) sangat - Arti : sungguh sangat
sungguh
ingkar zalim

- 3 huruf asal : ‫ق‬ ‫حق‬ - 3 huruf asal : ‫قص‬
- Wazan : ‫َﻓ ْﻌ ًﻼ‬ ‫ص‬
- Sighot : isim masdar - Wazan : ‫َﻓ َﻌ ًﻼ‬
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Sighot : isim masdar ‫ َﻟﻼ ُم‬taukid
muzahliqotun,
-
-
Tasrif : 3
Bina : mudhoaf
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ mabni fathah.
- Tasrif :1
- Kaidah i’lal : k 10
- Bina : mudhoaf
‫ ھ َُو‬dhomir
- K.irob : marfu munfashil, isim isyaroh, huruf taukid
- T.irob :dhomah mabni fathah mabni fathah mabni fathah
- K.irob : marfu
- T.irob :dhomah
3:62 ‫ا ْﻟ َﺣ ﱡق‬ ‫ص‬ َ ‫ا ْﻟ َﻘ‬

ُ ‫ﺻ‬ ‫َﻟ ُﮭ َو‬ َ ‫ھ‬
‫َـذا‬ ‫إِنﱠ‬
- Tarkib : naat dari - Tarkib : - Tarkib : ‫ھ َُو‬ - Tarkib : isim ‫إِنﱠ‬ - Tarkib : Amil
man’ut ‫ص‬ َ ‫ا ْﻟ َﻘ‬
ُ ‫ﺻ‬  khobar
 man’ut
mubtada - K.irob : mahal
nashob
- K.irob : -
- K.irob : marfu - K.irob : mahal nashob
- T.irob : dhomah rofa - T.irob : tidak ada
- T.irob : dhomah - Arti : sungguh
- Arti : yang benar - T.irob : tidak ada - Arti : ini
- Arti : kisah -
- Arti : sungguh ia
/cerita
Khobar mubtada

- 3 huruf asal : ‫د‬ ‫شه‬
- Sighot : sifat musyabba- - Wazan : ‫َﻓ ْﻌ ًﻼ‬
bah bismil fail - Sighot : isim masdar
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬ ‫ َﻋﻠَﻰ‬huruf jer, mabni
sukun
- Bina : shohih - Bina : ajwaf yai Lafadz jalaalahu
- Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : tidak ada ‫ ُﻛلﱢ‬taukid. isim alam.
- K.irob : marfu - K.irob : majrur - K.irob : majrur - irob : manshub huruf taukid
- T.irob : dhomah - T.irob : kasroh - T. Irob : kasroh - t.irob : fathah mabni fathah
22:17 َ
‫ﺷ ِﮭﯾ ٌد‬ َ
‫ﺷ ْﻲ ٍء‬ ‫َﻋ َﻠﻰ ُﻛل ﱢ‬ ‫ﷲ‬
َ ‫إِنﱠ‬
- Tarkib : khobar ‫إِنﱠ‬ - Tarkib : mudhof ilaih - Tarkib : jer-majur, - Tarkib : isim ‫إِنﱠ‬ - Tarkib : Amil na
- K.irob : majrur mutaaliqa atau shob
- K.irob : marfu - K.irob :
- T.irob : kasroh setara dengan naat - K.irob : -
- T.irob : dhomah manshub
- Arti : sesuatu muqodam dari - T.irob : -
- Arti : menyaksikan - T.irob : fathah
َ
‫ﺷ ِﮭﯾ ٌد‬ - Arti : Allah
- Arti : sesungguh
- K.irob : mahal rofa nya
- Arti : atas segala

- 3 huruf asal : ‫د‬ ‫وع‬
- 3 huruf asal : ‫ح‬ ‫صب‬ - Wazan : ٌ ‫َﻣ ْﻔ ِﻌل‬
- ُ
Wazan : ٌ ‫ﻓ ْﻌل‬ - Sighot : isim zaman
- Sighot : isim masdar - Dhomir : ‫ھ َُو‬
- Tasrif : 2 - Bina : ajwaf wawi
- K.irob : manshub - T.irob : fathah huruf taukid
- T.irob : fathah ‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil idhofah mabni fathah
11:81 ‫ﺻ ْﺑ ُﺢ‬
‫اﻟ ﱡ‬ ‫َﻣ ْوﻋِ دَ ُھ ُم‬ ‫إِنﱠ‬
- Tarkib : Amil
- Tarkib : khobar ‫إِنﱠ‬ ُ ‫ َﻣ ْو ِﻋ َد ُھ‬isim
- Tarkib : ‫م‬ ‫إِنﱠ‬ nashob
- K.irob : marfu ‫ َﻣ ْو ِﻋ َد‬mudhof. - K.irob : -
- T.irob : dhomah
- K.irob : manshub - T.irob : -
- Arti : waktu subuh - T.irob : fathah - Arti : sesungguh-
- Arti : waktu yang di - nya
janjikan pada mereka

- 3 huruf asal : ‫م‬ ‫نع‬
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ ‫ َﻟﻼ ُم‬taukid - 3 huruf asal : ‫برر‬
- Tasrif : 4
- Bina : shohih
muzahliqotun, - Wazan : ٌ ‫اَ ْﻓ َﻌﺎل‬
mabni fathah. - Isim jamak taksir
- K.irob : majrur ‫ ﻓِﻲ‬huruf jer,mabni - K.irob : manshub huruf taukid
- T.irob : kasroh sukun - T.irob : fathah mabni fathah
82:13
ٍ ‫َﻧﻌ‬
‫ِﯾم‬ ‫َﻟﻔِﻲ‬ َ ‫ْاﻷَ ْﺑ َر‬
‫ار‬ ‫إِنﱠ‬
- Tarkib : ‫ِﻲ َﻧ ِﻌ ْﯾ ٍم‬
ْ ‫ ﻓ‬jer- - Tarkib : - - Tarkib : isim ‫إِنﱠ‬ - Tarkib : Amil
- K.irob : - nashob
majrur, mutaaliqa atau - K.irob : manshub
- T.irob : - - K.irob : -
setara dengan khobar - T.irob : fathah
- Arti : benar- - T.irob : -
‫إِنﱠ‬ benar dalam
- Arti : orang-orang
- Arti : sesungguh-
- K.irob : mahal rofa yang baik
nya
- Arti : kenikmatan

‫ َﻟﻼ ُم‬taukid muzahliqotun,
mabni fathah.
- 3 huruf asal : ‫د‬ ‫كن‬
- Wazan : ً ‫َﻓ ُﻌ ْول‬ َ huruf jer, mabni
‫اﻟﻼ ُم‬
- Sighot : mubalaghoh dari kasroh.
Isim faail
‫ب ج اَ ْر َﺑﺎب‬
‫َر ﱞ‬
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ ‫ب‬
‫َر ﱢ‬
- Tasrif : 1
- Kondisi irob : majrur
- Bina : shohih
- T.irob : kasroh
‫ﺳﺎن ج أَ َﻧﺎﺳِ ﻲ‬
َ ‫اﻹِ ْﻧ‬
- K.irob : marfu ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer bil - K.irob : manshub huruf taukid
- T.irob : dhomah idhofah - T.irob : fathah mabni fathah
100:6 ‫َﻟ َﻛ ُﻧو ٌد‬ ‫ﻟ َِر ﱢﺑ ِﮫ‬ َ ِ‫ْاﻹ‬

َ‫ﻧﺳﺎن‬ ‫إِنﱠ‬
- Tarkib : ‫ َﻛ ُﻧو ٌد‬khobar ‫إِنﱠ‬ - Tarkib : jer-majrur, - Tarkib : isim ‫إِنﱠ‬ - Tarkib : Amil
- K.irob : marfu mutaliqa dengan ‫َﻛ ُﻧو ٌد‬ - K.irob : manshub
nashob
- K.irob : -
- T.irob : dhomah - K.irob : - - T.irob : fathah
- T.irob : -
- Arti : sangat ingkar - T.irob : - - Arti : manusia
- Arti : sesungguh-
- Arti : kepada
Nya
Tuhannya

PELAJARAN KE 23
(‫ﺿ ِﻣ ْﯾر‬
َ + ‫)إِنﱠ‬
A. Pendahuluan
َ ) bila dimasuki ‫ إِنﱠ‬tidak berubah harokatnya sebagaimana kata benda
Kata ganti (‫ﺿ ِﻣ ْﯾر‬
biasa,tetapi berubah bentuknya .Perubahan itu seperti sebagai berikut :
Perubahan bentuk Dimasuki ‫إِنﱠ‬ Bentuk sendiri
‫ِه‬ ‫إِ ﱠﻧ ُﮫ‬ ‫ھ َُو‬ Dia (laki-laki)
‫ُھ َﻣﺎ‬ ‫إِ ﱠﻧ ُﮭ َﻣﺎ‬ ‫ُھ َﻣﺎ‬ Dia berdua
‫ُھ ْم‬ ‫إِ ﱠﻧ ُﮭ ْم‬ ‫ُھ ْم‬ Mereka
‫ھَﺎ‬ ‫إِ ﱠﻧ َﮭﺎ‬ ‫ھ َِﻲ‬ Dia (perempuan)
‫ُھ َﻣﺎ‬ ‫إِ ﱠﻧ ُﮭ َﻣﺎ‬ ‫ُھ َﻣﺎ‬ Dia berdua
‫ھُنﱠ‬ ‫إِ ﱠﻧ ُﮭنﱠ‬ ‫ھُنﱠ‬ Mereka
‫َك‬ ‫إِ ﱠﻧ َك‬ ‫اَ ْﻧ َت‬ Engkau (laki-laki)
‫ُﻛ َﻣﺎ‬ ‫إِ ﱠﻧ ُﻛ َﻣﺎ‬ ‫اَ ْﻧ ُﺗ َﻣﺎ‬ Engkau berdua
‫ُﻛ ْم‬ ‫إِ ﱠﻧ ُﻛ ْم‬ ‫اَ ْﻧ ُﺗ ْم‬ Kalian (laki-laki)
ِ‫ك‬ ِ‫إِ ﱠﻧك‬ ِ ‫اَ ْﻧ‬

‫ت‬ Engkau perempuan
‫ُﻛ َﻣﺎ‬ ‫إِ ﱠﻧ ُﻛ َﻣﺎ‬ ‫اَ ْﻧ ُﺗ َﻣﺎ‬ Engkau berdua
‫ُﻛنﱠ‬ ‫إِ ﱠﻧ ُﻛنﱠ‬ ‫اَ ْﻧ ُﺗنﱠ‬ Kalian (perempuan)
‫ي‬
َ ‫ إِ ﱠﻧﻧِﻲ‬/ ‫إِ ﱢﻧﻲ‬ ‫اَ َﻧﺎ‬ Saya
‫َﻧﺎ‬ ‫ إِ ﱠﻧ َﻧﺎ‬/ ‫إِ ﱠﻧﺎ‬ ُ‫َﻧ ْﺣن‬ Kami /kita

B. Tata bahasa :
- 3 huruf asal : ‫ف‬ ‫خل‬ - 3 huruf asal : ‫ل‬ ‫جع‬

- ً ‫َﻓ ِﻌ ْﯾ َﻠ‬
Wazan : ‫ﺔ‬ - َ
Wazan : ٌ ‫ﻓﺎﻋِ ل‬
- Dhomir : ‫ھ َِﻲ‬ ‫ ﻓِﻲ‬huruf jer, mabni - Dhomir : ‫ھ َُو‬
- Bina : shohih sukun. - Bina : shohih
‫ إِنﱠ‬huruf taukid, mabni
- Kaidah i’lal : tidak ada ِ ‫ ْاﻷَ ْر‬isim jamid.
‫ض‬ - Kaidah i’lal : tidak ada fathah.
- K.irob : manshub - K.irob : majrur - K.irob : marfu ‫ اﻟ َﯾﺎ ُء‬dhomir muttashil,
- Tirob : fathah - T.irob : kasroh - T.irob : dhomah mabni sukun.
2:30 ‫َﺧﻠِﯾ َﻔ ًﺔ‬ ِ ‫ﻓِﻲ اﻷَ ْر‬

‫ض‬ ٌ ‫َﺟﺎﻋِ ل‬ ‫إِ ﱢﻧﻲ‬
- Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : jer-majrur, ‫إِنﱠ‬
- Tarkib : khobar - Tarkib : ‫ إِنﱠ‬+ isim ‫إِنﱠ‬
- K.irob : manshub mutaaliqa dengan
- T.irob : fathah
- Arti: khalifah (wakil)
ٌ ‫َﺟﺎ ِﻋل‬ - T.irob : dhomah - K.irob : mahal rofa
- K.irob : - - Arti:menjadikan - T.irob : tidak ada
- T.irob : -
- Arti: di bumi
 ‫ إِنﱠ‬amil nashob
‫ء‬
ُ ‫ اﻟ َﯾﺎ‬isim ‫إِنﱠ‬
- T.irob : fatah
muqodaroh
- Arti: sungguh Aku

‫ اَ َﻧﺎ = إِ ﱢﻧﻲ‬+ ‫اِنﱠ‬
- 3 huruf asal : ‫ر‬ ‫قد‬

- Sighot : sifat mubala- - Wazan : ‫َﻓ ْﻌ ًﻼ‬
ghoh dari bismil fail - Sighot : isim masdar
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬ ‫ َﻋﻠَﻰ‬huruf jer,
- Bina : shohih - Bina : ajwaf yai mabni sukun ‫ إِنﱠ‬huruf taukid, mabni
- Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : tidak ada ‫ ُﻛلﱢ‬taukid. fathah.
- K.irob : marfu - K.irob : majrur - K.irob : majrur ُ ‫ اﻟ َﻛ‬dhomir
‫ﺎف‬
- T.irob : dhomah - T.irob : kasroh - T.irob : kasroh muttashil,mabni fathah.
3:26 ٌ ‫َﻗد‬
‫ِﯾر‬ َ
‫ﺷ ْﻲ ٍء‬ ‫َﻋ َﻠ َﻰ ُﻛلﱢ‬ ‫إِ ﱠﻧ َك‬
- Tarkib : khobar ‫إِنﱠ‬ - Tarkib : mudhof ilaih - Tarkib : jer-majrur
- Tarkib : ‫ إِنﱠ‬+ isim ‫إِنﱠ‬
- K.irob : majrur mutaaliqa atau
- T.irob : kasroh setara dengan
- Arti : sesuatu naat muqodam
- Arti : Maha Kuasa - T.irob : tidak ada
dari ‫ر‬ٌ ‫َﻗدِﯾ‬  ‫ إِنﱠ‬amil nashob
- T.irob : tidak ada ُ ‫ اﻟ َﻛ‬isim ‫إِنﱠ‬
 ‫ﺎف‬
- Arti : atas segala - K.irob : mahal nasob
- Arti : sungguh Engkau

- 3 huruf asal : ‫ن‬ ‫بي‬ - 3 huruf asal : ‫و‬ ‫عد‬
- Wazan : ٌ ‫ﻣ ْﻔ ِﻌل‬
ُ - ُ ‫َﻓ‬
- Tasrif : 7 - Tasrif : 1 َ huruf jer,
- Bina : ajwaf yai - Bina : ajwaf wawi
‫اﻟﻼ ُم‬ ‫ إِنﱠ‬huruf taukid, mabni
- Kaidah i’lal : k 2 - Kaidah i’lal : 9 mabni fathah. fathah.
- K.irob : marfu - K.irob : marfu ‫ ُﻛ ْم‬dhomir jer bil ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir
- T.irob : dhomah - T.irob : dhomah harfi. muttashil,mabni dhomah
2:168 ٌ‫ﱡﻣ ِﺑﯾن‬ ‫َﻋد ﱞُو‬ ‫َﻟ ُﻛ ْم‬ ‫إِ ﱠﻧ ُﮫ‬

Tarkib : naat bagi ‫ﻋد ﱞُو‬ ‫إِنﱠ‬ - Tarkib : jer-majrur,
- َ - Tarkib : khobar - Tarkib : ‫ إِنﱠ‬+ isim ‫إِنﱠ‬
mutaaliqa atau
- K.irob : marfu - K.irob : marfu mubtada
setara haal bagi
- T.irob : dhomah - T.irob :dhomah - K.irob : mahal rofa
- Arti : yang nyata - Arti : musuh shohibul haal ‫ﻋد ﱞُو‬
َ - T.irob : tidak ada
- K.irob :
- T.irob :
- Arti : bagi kalian ‫ء‬
ُ ‫ اﻟ َﮭﺎ‬isim ‫إِنﱠ‬
- Arti : sungguh dia

‫ َﻻ‬huruf nafi, mabni sukun
- 3 huruf asal : ‫ف ر ض‬
fathah.
- Wazan : ٌ ‫َﻓﺎﻋِ ل‬
‫ َﻻ‬huruf nafi, mabni - Dhomir : ‫ھ َُو‬
sukun
- Tasrif : 3
‫ِﺑ ْﻛ ٌر ج اَ ْﺑ ُﻛر‬ - Bina : shohih
- K.irob : marfu - Kaidah i’lal : tidak ada ٌ‫َﺑ َﻘ َرةٌ ج َﺑ َﻘ َرات‬ fathah.
- T.irob : dhomah - K.irob : marfu - K.irob : marfu ‫ ھَﺎ‬dhomir
- T.irob : dhomah - T.irob : dhomah muttashil,mabni sukun
2:68 ‫َوﻻَ ِﺑ ْﻛ ٌر‬ ‫ض‬ ِ ‫ﻻﱠ َﻓ‬

ٌ ‫ﺎر‬ ٌ‫َﺑ َﻘ َرة‬ ‫إِ ﱠﻧ َﮭﺎ‬
ِ ‫ َﻓ‬naat
- Tarkib : maktuf kepada - Tarkib : ‫ض‬
ٌ ‫ﺎر‬ - Tarkib : khobar ‫إِنﱠ‬ - Tarkib : ‫ إِنﱠ‬+ isim ‫إِنﱠ‬
‫ض‬ ِ ‫ﻻﱠ َﻓ‬
ٌ ‫ﺎر‬ dari ٌ‫َﺑ َﻘ َرة‬ - K.irob : marfu mubtada
- K.irob : marfu - T.irob : dhomah - K.irob :mahal rofa
- K.irob : marfu
- T.irob : dhomah - Arti : sapi betina - T.irob : tidak ada
- T.irob : dhomah
- Arti :dan tdak muda  ‫ اِنﱠ‬amil nashob
- Arti :tidak tua
 ‫ھَﺎ‬isim ‫اِنﱠ‬
- Arti : bahwa ia

- Kamus hal : 723/ ‫ﺎرى‬
َ ‫ﺻ‬َ ‫ﺻ َراﻧِﻰ ج َﻧ‬
ْ ‫َﻧ‬
Menjadi orang kristen = Isim jamak taksir, isim ghoiru
munsharif ‫ إِنﱠ‬huruf taukid, mabni
‫َﻧﺻْ َرا ِﻧﯾًﺎ‬ - wazan : ‫َﻓ َﻌﺎ َﻟﻰ‬ fathah.
- Kamus hal :454

- K.irob : marfu ‫ َﻧﺎ‬dhomir muttashil,mabni
- T.irob : dhomah muqodaroh sukun
‫ﺎرى‬
َ ‫ﺻ‬َ ‫َﻧﺻْ َراﻧِﻰ ج َﻧ‬
- Jamak taksir hal 9 /61 5:14 ‫ﺎرى‬
َ ‫ﺻ‬َ ‫َﻧ‬ ‫إِ ﱠﻧﺎ‬
muzam
wazan : ‫َﻓ َﻌﺎ َﻟﻰ‬ -

- Tarkib : khobar ‫إِنﱠ‬
K.irob : marfu
- Tarkib : ‫ إِنﱠ‬+ isim
mubtada
‫إِنﱠ‬
- T.irob : dhomah muqodaroh - K.irob :mahal rofa
- Arti : orang-orang - T.irob : tidak ada
Nasrani  ‫ اِنﱠ‬amil nashob
 ‫ َﻧﺎ‬isim ‫اِنﱠ‬
- Arti : sungguh kami
- 3 huruf asal : ‫ل‬ ‫مث‬

- Dhomir : ‫ھ َُو‬ Ref :23,24,27,286
- Tasrif : 1
- Bina : shohih
- Kaidah i’lal : tidak ada ‫ إِنﱠ‬huruf taukid, mabni
- K.irob : marfu ‫إِ ًذا‬ fathah.
- T.irob : dhomah Huruf jawab, mabni ‫ ُﻛ ْم‬dhomir muttashil,mabni
‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil idhofah sukun sukun
4:140 ‫ﱢﻣ ْﺛﻠُ ُﮭ ْم‬ ‫إِ ًذا‬ ‫إِ ﱠﻧ ُﻛ ْم‬

- Tarkib : - Tarkib : la mahala laha
 khobar ‫إِنﱠ‬ - K.irob : tidak ada
mubtada
 mudhof - K.irob :mahal rofa
- K.irob : marfu - Arti : kalau begitu
- T.irob : dhomah
 ‫ اِنﱠ‬amil nashob
- Arti : serupa mereka
 ‫ﻛ ْم‬ُ isim ‫اِنﱠ‬
- Arti : sungguh kalian
- 3 huruf asal : ‫طهر‬
- Wazan : َ‫َﯾ َﺗ َﻔ ﱠﻌﻠُ ْون‬
- Tasrif : 10 ٌ ‫س ج أ ُ َﻧ‬
‫ﺎس‬ ٌ ‫ِا ْﻧ‬
- Bina : shohih Isim jamak taksir. ‫ إِنﱠ‬huruf taukid, mabni
Wazan : ٌ ‫ﻓُ َﻌﺎل‬
- Kaidah i’lal : tidak ada fathah.
-
- K.irob : marfu
- K.irob : marfu ‫ ُھ ْم‬dhomir
- T.irob : ‫ن‬ - T.irob :dhomah muttashil,mabni sukun
7:82 َ‫َﯾ َﺗ َط ﱠﮭ ُرون‬ ٌ ‫أ ُ َﻧ‬

‫ﺎس‬ ‫إِ ﱠﻧ ُﮭ ْم‬
- ٌ ‫أ ُ َﻧ‬
Tarkib : naat dari ‫ﺎس‬ - Tarkib : khobar ‫إِنﱠ‬ - Tarkib : ‫ إِنﱠ‬+ isim ‫إِنﱠ‬
- K.irob : mahal rofa - K.irob : marfu mubtada
- T.irob : tidak ada - T.irob : dhomah - K.irob :mahal rofa
- Arti : mereka menyuci - Arti : manusia - T.irob : tidak ada
kan diri /orang-orang  ‫ اِنﱠ‬amil nashob
 ‫ھ ْم‬ُ isim ‫اِنﱠ‬
- Arti : sungguh mereka

- 3 huruf asal : ‫كون‬
- ِ ‫َﻓ َﻌ ْﻠ‬
Wazan : ‫ت‬
ْ‫ ﻣِن‬huruf jer, mabni sukun - Sighot : fiil madhi naaqis ,
- 3 huruf asal : ‫خ ط أ‬ mabni sukun
- Wazan : َ‫( َﻓﺎﻋِ ﻠُ ْون‬marfu) - Dhomir : ِ ‫اَ ْﻧ‬

‫ت‬
- Tasrif : 1 : Bina : shohih
َ‫( َﻓﺎﻋِ ﻠِ ْﯾن‬majrur) - Kaidah i’lal : k 1, 9 dan
- Sighot : isim fail َ
harokat fathah pada huruf ‫ك‬
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ ُ
diganti harokat dhomah ‫ك‬
- Tasrif : 4
untuk menandai huruf ‫و‬
- Bina : shohih
yang dibuang, karena proses
- Kaidah i’lal : tidak ada fathah.
- K.irob : majrur i”lal
- K.irob : tidak ada ُ ‫ اﻟ َﻛ‬dhomir
‫ﺎف‬
- T.irob : ‫ي‬ - T.irob : tidak ada muttashil,mabni kasroh
12:29 َ‫ﻣِنَ ا ْﻟ َﺧﺎطِ ﺋِﯾن‬ ِ ‫ُﻛﻧ‬

‫ت‬ ِ‫إِ ﱠﻧك‬
- Tarkib : mutaaliqa , atau - Tarkib : َ‫ َﻛﺎن‬+ isim َ‫َﻛﺎن‬ - Tarkib : ‫ إِنﱠ‬+ isim ‫إِنﱠ‬
setara khobar َ‫ َﻛﺎن‬,yaitu
khobar sybhul jumlah jer-
(ِ‫ )اَ ْﻧت‬mubtada mubtada
majrur - T.irob : tidak ada
- T.irob : tidak ada - Arti : kamu (pr)  ‫ إِنﱠ‬amil nashob
- Arti : dari /terma suk ُ ‫ اﻟ َﻛ‬isim ‫إِنﱠ‬
 ‫ﺎف‬
orang–orang yang
bersalah
- Arti : sungguh kamu (pr)

- 3 huruf asal : ‫ل‬ ‫ضل‬
- 3 huruf asal : ‫ر‬ ‫كث‬
- Wazan : َ‫اَ ْﻓ َﻌ ْﻠن‬
- Wazan : ‫َﻓ ِﻌ ْﯾ ًﻼ‬ - Sighot : fiil madhi, mabni
- Sighot : isim masdar sukun.
ْ‫ ﻣِن‬huruf jer, mabni - Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Dhomir : ‫ھُنﱠ‬

sukun.
ٌ ‫س ج أُ َﻧ‬
‫ﺎس‬ ٌ ‫ِا ْﻧ‬ - Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal :tidak ada
fathah.
- K.irob : majrur - K.irob : manshub - K.irob : tidak ada ‫ ھُنﱠ‬dhomir
- T.irob : kasroh - T.irob : fathah - T.irob : tidak ada muttashil,mabni fathah.
14:36 ِ ‫ﱢﻣنَ اﻟ ﱠﻧ‬

‫ﺎس‬ ً ‫َﻛﺛ‬
‫ِﯾرا‬ ْ َ‫أ‬
َ‫ﺿ َﻠ ْﻠن‬ ‫إِ ﱠﻧ ُﮭنﱠ‬
- Tarkib : jer-majrur, - Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : fiil +faail dari
naat dari ً‫َﻛﺛِﯾرا‬ - K.irob : manshub
ً ‫َﻛﺛ‬
‫ِﯾرا‬ mubtada
- T.irob : fathah
- K.irob : mahal - K.irob : - - K.irob : mahal rofa
nashob - Arti : kebanyakan - T.irob : - - T.irob : tidak ada
- T.irob : tidak ada - Arti : mereka telah  ‫ إِنﱠ‬amil nashob
- Arti : dari manusia menyesatkan
 ‫ ھُنﱠ‬isim ‫إِنﱠ‬
- Arti : sungguh mereka

- 3 huruf asal : ‫أمن‬
- Wazan : َ‫ﻌﻠُ ْون‬ ِ ‫( ُﻣ ْﻔ‬marfu)
َ‫( ُﻣ َﻔ ِﻌﻠِ ْﯾن‬majrur) ْ‫ ﻣِن‬huruf jer, mabni sukun.
Dhomir : ‫م‬
‫ ِﻋ َﺑﺎد‬- ‫َﻋ ْﺑ ٌد ج َﻋﺑِ ْﯾد‬
- ْ ‫ُھ‬ Isim jamak taksir.
- Tasrif :7
- Bina : mahmuz fa - wazan : ٌ ‫ﻓ َِﻌﺎل‬ ‫ إِنﱠ‬huruf taukid, mabni
- Kaidah i’lal : tidak ada - K.irob : majrur fathah.
- K.irob : majrur - T.irob : kasroh
‫ ُھ َﻣﺎ‬dhomir muttashil,mabni
- T.irob : ‫ي‬ ‫ َﻧﺎ‬dhomir jer bil idhofah sukun.
37:122 َ‫ا ْﻟ ُﻣ ْؤ ِﻣﻧِﯾن‬ ‫ﻣِنْ ﻋِ َﺑﺎ ِد َﻧﺎ‬ ‫إِ ﱠﻧ ُﮭ َﻣﺎ‬

‫ِﻋ َﺑﺎ ِد‬ - Tarkib :
- Tarkib : naat dari - Tarkib : ‫ إِنﱠ‬+ isim ‫إِنﱠ‬
- K.irob : majrur  ‫ﻣِنْ ِﻋ َﺑﺎ ِد‬
khobar ‫ إِنﱠ‬, mubtada
yaitu khobar sybhul - K.irob : mahal rofa
- T.irob : ‫ي‬ jumlah, jer-majrur. - T.irob : tidak ada
- Arti : orang –orang - K.irob : mahal rofa
yang beriman - T.irob : tidak ada
 ‫ﻣﺎ‬ َ ‫ ُھ‬isim ‫إِنﱠ‬
 ‫ﻋ َﺑﺎ ِد‬
ِ mudhof
- K. Irob : majrur
- T.irob : kasroh
- Arti : sungguh keduanya
- Arti : dari hamba-
hamba kami

PELAJARAN KE 24
(‫اﻟﺳﺎﻟ ِِم‬
‫ث ﱠ‬ ‫ َﺟ ْﻣ ُﻊ اﻟ ُﻣ َذ َﻛ ِر ﱠ‬+ ‫)إِنﱠ‬
ِ ‫ اﻟ ُﻣ َؤ ﱠﻧ‬/ ‫اﻟﺳﺎﻟ ِِم‬
A. Pendahuluan
Jamak mudzakar salim yang marfu, bila dimasuki ‫ إِنﱠ‬, huruf ‫ ون‬di akhir kata berubah menjadi ‫ ﯾن‬.
Jamak mu’annats salim yang marfu, bila dimasuki ‫ إِنﱠ‬, harokat di akhir kata menjadi kasroh. Itulah
tanda manshubnya.
B. Tata bahasa
- 3 huruf asal : ‫ق‬ ‫نف‬

- Wazan :
- 3 huruf asal : ‫ق‬ ‫فس‬ َ‫ُﻣ َﻔﺎﻋِ ﻠُون‬ (marfu)
- Wazan : َ‫َﻓﺎ ِﻋﻠُ ْون‬ َ‫ُﻣ َﻔﺎ ِﻋﻠِ ْﯾن‬

(manshub)
- Bina : shohih - Bina :shohih
- T.irob :‫ و‬, jamak Dhomir munfashil, - T.irob : ‫ ي‬,jamak huruf taukid, mabni
mudzakar salim mabni sukun mudzakar salim fathah
9:67 َ‫ا ْﻟ َﻔﺎﺳِ ﻘُون‬ ‫ُھ ُم‬ َ‫ا ْﻟ ُﻣ َﻧﺎﻓِﻘِﯾن‬ ‫إِنﱠ‬

- Tarkib : khobar ‫ھ ْم‬
ُ - Tarkib : mubtada - Tarkib : isim ‫إِنﱠ‬ - Tarkib : Amil nashob
- K.irob : mahal rofa bagi isimnya
- T.irob : tidak ada - K.irob : -
- T.irob : ‫و‬ - Arti : mereka itu - T.irob : ‫ي‬ - T.irob : -
- Arti : orang–orang - Arti : orang-orang - Arti : sungguh
yang fasiq munafiq

َ taukid
‫اﻟﻼ ُم‬ - 3 huruf asal : ‫ق‬ ‫نف‬
muzahliqotun, mabni - Wazan :
fathah.
َ‫ُﻣ َﻔﺎﻋِ ﻠُون‬ (marfu)
- 3 huruf asal : ‫كذب‬
َ‫ُﻣ َﻔﺎ ِﻋﻠِ ْﯾن‬
(manshub)
- Wazan : َ‫َﻓﺎ ِﻋﻠُ ْون‬ - Sighot : isim fail
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ - Tasrif : 8
- Tasrif : 3 - Bina :shohih
- Bina :shohih - Kaidah i’lal : tidak ada
- K.irob : marfu
- T.irob : ‫ ي‬,jamak huruf taukid, mabni
- T.irob : ‫ و‬,jamak mudzakar salim fathah
mudzakar salim
63:1 َ‫َﻟ َﻛﺎ ِذ ُﺑون‬ َ‫ا ْﻟ ُﻣ َﻧﺎﻓِﻘِﯾن‬ ‫إِنﱠ‬

- Tarkib : khobar ‫إِنﱠ‬ - Tarkib : isim ‫إِنﱠ‬ - Tarkib : Amil nashob
bagi isimnya
- K.irob : -
- T.irob : ‫و‬ - T.irob : ‫ي‬ - T.irob : -
- Arti : benar–benar Arti : orang-orang - Arti : sungguh
pendusta munafiq

‫ ﻓِﻲ‬huruf jer, mabni - 3 huruf asal : ‫وقي‬
- 3 huruf asal : ‫أمن‬ sukun. - Wazan : َ‫ُﻣ ْﻔ َﺗ ِﻌﻠُ ْون‬
‫قوم‬
- Wazan : ‫َﻓ ِﻌ ْﯾ ًﻼ‬ - 3 huruf asal : - Sighot : isim fail
- Sighot : isim masdar - Wazan : ٌ ‫ﻣ ْﻔ َﻌل‬
َ - Dhomir : ‫ُھ ْم‬
- Tasrif : 4 - Dhomir : ‫ھ َُو‬ -
-
Bina :lafif maqruun
Kaidah i’lal : k18,10,5,9
- Bina : mahmuz fa - Tasrif : 1
- K.irob : manshub
- Kaidah i’lal : tidak ada - Bina : ajwaf wawi
- K.irob : majrur - Kaidah i’lal : k2, k12 - T.irob : ‫ ي‬,jamak huruf taukid, mabni
- T.irob : kasroh - K.irob : majrur mudzakar salim fathah
- T.irob : kasroh
44:51 ٍ ‫أَﻣ‬
‫ِﯾن‬ ‫ﻓِﻲ َﻣ َﻘ ٍﺎم‬ َ‫ا ْﻟ ُﻣ ﱠﺗﻘِﯾن‬ ‫إِنﱠ‬
ٍ ‫َﻣ َﻘ‬
- Tarkib : naat dari ‫ﺎم‬ - Tarkib : muaaliqa ,atau - Tarkib : isim ‫إِنﱠ‬ - Tarkib : Amil nashob
setara khobar ‫إِنﱠ‬ bagi isimnya
- K.irob : majrur - K.irob : manshub
- K.irob : -
- T.irob : kasroh berupa sybhul jumlah - T.irob : ‫ي‬ - T.irob : -
- Arti : aman jer-majrur.
- K.irob : mahal rofa - Arti : orang-orang - Arti : sungguh
- T.irob : tidak ada yang bertaqwa
- Arti : didalam tempat

َ huruf atof, - 3 huruf asal : ‫وقي‬
mabni fathah.
- 3 huruf asal : ‫م‬ ‫نع‬ - Wazan : َ‫ُﻣ ْﻔ َﺗ ِﻌﻠُ ْون‬
- Wazan : ٌ ‫َﻓ ِﻌ ْﯾل‬ - Sighot : isim fail
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ ‫ ﻓِﻲ‬huruf jer, mabni - Tasrif : 13
sukun. - Bina :lafif maqruun
- Tasrif : 4 Isim jamak muannats - Kaidah i’lal : k18,10,5,9
- Bina : shohih
- Kaidah i’lal : tidak ada ‫َﺟ ﱠﻧ ٌﺔ ج َﺟ ﱠﻧﺎت‬ - K.irob : majrur
- K.irob : majrur - K.irob : majrur - T.irob : ‫ ي‬,jamak huruf taukid, mabni
- T.irob : kasroh - T.irob : kasroh mudzakar salim fathah
52:17
ٍ ‫َو َﻧﻌ‬
‫ِﯾم‬ ٍ ‫ﻓِﻲ َﺟ ﱠﻧﺎ‬
‫ت‬ َ‫ا ْﻟ ُﻣ ﱠﺗﻘِﯾن‬ ‫إِنﱠ‬
- Tarkib : maktuf - Tarkib : jer-majrur - Tarkib : isim ‫إِنﱠ‬ - Tarkib : Amil
kepada ‫ت‬ ٍ ‫َﺟ ﱠﻧﺎ‬ mutaaliqa dengan
- K.irob : manshub
nashob bagi
isimnya
- K.irob : majrur khobar ‫ إِنﱠ‬berupa
- T.irob : ‫ي‬ - K.irob : -
- T.irob : kasroh sybhul jumlah.
- Arti : orang-orang - T.irob : -
- Arti : dan - K.irob : mahal rofa
- T.irob : tidak ada yang bertaqwa - Arti : sungguh
kenikmatan
- Arti : didalam surga

َ huruf atof, mabni - 3 huruf asal : ‫وقي‬
fathah.
- 3 huruf asal : ‫نهر‬ - Wazan : َ‫ُﻣ ْﻔ َﺗ ِﻌﻠُ ْون‬
- Wazan : ‫َﻓ َﻌ ًﻼ‬ - Sighot : isim fail
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ ‫ ﻓِﻲ‬huruf jer, mabni -
-
Tasrif : 13
Bina :lafif maqruun
- Tasrif : sukun. - Kaidah i’lal : k18,10,5,9
‫َﺟ ﱠﻧ ٌﺔ ج َﺟ ﱠﻧﺎت‬
- Bina : shohih
- K.irob : majrur
- K.irob : majrur Isim jamak muannats salim - T.irob : ‫ ي‬,jamak huruf taukid, mabni
- T.irob : kasroh - K.irob : majrur mudzakar salim fathah
- T.irob : kasroh
54:54 ‫َو َﻧ َﮭ ٍر‬ ٍ ‫ﻓِﻲ َﺟ ﱠﻧﺎ‬

‫ت‬ َ‫ا ْﻟ ُﻣ ﱠﺗﻘِﯾن‬ ‫إِنﱠ‬
- Tarkib : maktuf kepada - Tarkib : jer-majrur - Tarkib : isim ‫إِنﱠ‬ - Tarkib : Amil nashob
ٍ ‫َﺟ ﱠﻧﺎ‬
‫ت‬ mutaaliqa khobar ‫إِنﱠ‬ - K.irob : manshub
bagi isimnya
- K.irob : -
- K.irob : majrur berupa sybhul jumlah - T.irob : ‫ي‬ - T.irob : -
- T.irob : kasroh - K.irob : mahal rofa
- T.irob : tidak ada - Arti : orang-orang - Arti : sungguh
- Arti : dan sungai-
- Arti : didalam yang bertaqwa
sungai
surga/kebun-kebun

K munawir 485
- 3 huruf asal : ‫ظلم‬
- Wazan :
َ‫( َﻓﺎ ِﻋﻠُون‬marfu)

- 3 huruf asal : ‫ألم‬
- ِ ‫َﻓ‬
Wazan : ٌ ‫ﻌ ْﯾل‬
- 3 huruf asal : ‫ب‬ ‫عذ‬ َ‫( َﻓﺎﻋِ ﻠِ ْﯾن‬manshub)
Wazan : ٌ ‫َﻓ َﻌﺎل‬
- Sighot : mubalaghoh -
dari isim fail - Sighot : isim masdar - Dhomir : ‫ُھ ْم‬
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬ -
-
Tasrif : 3
Bina : shohih
- Tasrif : 4
- Tasrif : 3 َ huruf jer,
‫اﻟﻼ ُم‬ - Kaidah i’lal : tidak ada
- Bina : shohih
mabni fathah. - K.irob : manshub
- K.irob : marfu - K.irob : marfu ‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil - T.irob : ‫ ي‬,jamak huruf taukid,
- T.irob :dhomah - T.irob : dhomah harfi. mudzakar salim mabni fathah
42:21 ‫أَﻟِﯾ ٌم‬ ٌ ‫َﻋ َذ‬

‫اب‬ ‫َﻟ ُﮭ ْم‬ ‫ﱠ‬
َ‫اﻟظﺎﻟِﻣِﯾن‬ ‫إِنﱠ‬
- Tarkib : naat dari - Tarkib : mubtada - Tarkib : khobar - Tarkib : isim ‫إِنﱠ‬ - Tarkib : Amil
ٌ ‫َﻋ َذ‬
‫اب‬ -
-
K.irob : marfu
T.irob : dhomah
muqodam
untuk mubtada
- K.irob : manshub
nashob bagi
isimnya
- K.irob : marfu - T.irob : ‫ي‬
- T.irob : dhomah - Arti : siksa ٌ ‫ َﻋ َذ‬berupa
‫اب‬
- K.irob : -
- T.irob : -
- Arti : sangat pedih sybhul jumlah,
jer-majrur. yang zhalim - Arti : sungguh
- K.irob : mahal
rofa
- T.irob : tdk ada
- Arti : bagi
mereka

- 3 huruf asal : ‫ب‬ ‫ذه‬
- Wazan : َ‫ُﯾ ْﻔ ِﻌ ْﻠن‬
- Sighot : fiil mudhore,
mabni sukun.
- Dhomir : ‫ھُنﱠ‬
- Tasrif : 7 َ ‫ﺳ َﻧ ٌﺔ ج َﺣ‬
ِ ‫ﺳ َﻧﺎ‬
‫ت‬ َ ‫َﺣ‬
ِ ‫ﺳ ﱠﯾ َﺋﺎ‬
‫ت‬ َ ‫ﺳ ﱢﯾ َﺋﺔ ج‬
َ - Bina : shohih Isim jamak muannats
Isim jamak muannats salim - Kaidah i’lal : tidak ada salim
- K.irob : manshub - K.irob : marfu - K.irob : manshub huruf taukid,
- T.irob :kasroh - T.irob : dhomah - T.irob :kasroh mabni fathah
11:114 ِ ‫اﻟﺳـ ﱢﯾ َﺋﺎ‬

‫ت‬ ‫ﱠ‬ َ‫ُﯾ ْذ ِھ ْﺑن‬ ِ ‫ا ْﻟ َﺣ َﺳ َﻧﺎ‬
‫ت‬ ‫إِنﱠ‬
- Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : khobar ‫إِنﱠ‬ - Tarkib : isim ‫إِنﱠ‬ - Tarkib : Amil
- K.irob : manshub nashob bagi
- K.irob : mahal rofa - K.irob : manshub
- T.irob : kasroh isimnya
- T.irob : tidak ada - T.irob : kasroh
- Arti : perbuatan buruk - K.irob : -
- Arti : akan mengha- - Arti : perbuatan baik
- T.irob : -
puskan - Arti : sungguh

- Wazan :
َ‫( َﻓﺎﻋِ ﻠُون‬marfu)

- Wazan :‫َﻓ َﻌﻠ ُ ْوا‬
َ‫( َﻓﺎﻋِ ﻠِ ْﯾن‬manshub)
naaqis,mabni dhomah - Dhomir : ‫ُھ ْم‬
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ -
-
Tasrif : 1
Bina :shohih
- Tasrif : 1
َ huruf jer, mabni
‫اﻟﻼم‬ - Bina : ajwaf wawi
- K.irob : manshub
- Kaidah i’lal : k1
fathah. - T.irob : ‫ ي‬,jamak
- K.irob : tidak ada huruf taukid, mabni
‫ ُﻛ ْم‬dhomir jer bil harfi - T.irob :tidak ada mudzakar salim fathah
‫َﻟ ُﻛ ْم‬ ‫َﻛﺎ ُﻧ ْوا‬ َ‫ا ْﻟ َﻛﺎﻓ ِِرﯾن‬ ‫ إِنﱠ‬11:114

- Tarkib : mutaaliqa, - Tarkib : khobar ‫إِنﱠ‬ - Tarkib : isim ‫إِنﱠ‬ - Tarkib : Amil
atau setara haal dari nashob bagi
shohibul haal ‫ﻋد ًُّوا‬
َ , - T.irob : tidak ada
isimnya
- T.irob : ‫ي‬ - K.irob : -
berupa sybhul - Arti : adalah mere
- Arti : orang-orang - T.irob : -
jumlah jer-majrur
ka - Arti : sesungguh
- K.irob : mahal nasob kafir
- T.irob : tidak ada nya
- Arti :bagi kalian
- 3 huruf asal : ‫ن‬ ‫بي‬ - 3 huruf asal : ‫و‬ ‫عد‬
- Wazan : ٌ ‫ُﻣ ْﻔ ِﻌل‬ - Wazan : ٌ ‫َﻓ ُﻌ ْول‬
- K.irob : manshub - K.irob : manshub
- T.irob : fathah - T.irob : fathah
4:101 ‫ﱡﻣ ِﺑﯾ ًﻧﺎ‬ ‫َﻋد ًُّوا‬

-
-
Tarkib : naat dari
K.irob : manshub
- Tarkib : khobar ‫َﻛﺎ ُﻧو ْا‬
- T.irob : fathah - K.irob : manshub
- T.irob : fathah
- Arti : yang nyata
- Arti : musuh

PELAJARAN KE 25
‫إِنﱠ – َﻛﺄَنﱠ – َﻟﻛِنﱠ – َﻟ َﻌل ﱠ – َﻟ ْﯾ َت‬
A. Pendahuluan.
Kata ‫َﻛﺄَنﱠ – َﻟﻛِنﱠ – َﻟ َﻌل ﱠ – َﻟ ْﯾ َت‬ adalah saudara nya ُ ‫)أَ َﺧ َو‬
‫ات إِنﱠ ( إِنﱠ‬ artinya mempunyai
fungsi yang sama, yaitu menashobkan isimnya.
Pengertian :
a. ‫أَنﱠ‬ = sesungguhnya. Dengan demikian pengertiannya sama dengan ‫إِنﱠ‬ . Perbedaanya adalah ,
bahwa bila terletak diawal kata kata itu dibaca ‫ إِنﱠ‬, dan bila terletak ditengah dibaca ‫أَنﱠ‬
b. ‫“ َﻛﺄَنﱠ‬seperti”, “seakan-akan
c. ‫“ َﻟﻛِنﱠ‬tetapi”
d. ‫“ َﻟ َﻌل ﱠ‬semoga” harapan yang mungkin terjadi
e. َ ‫“ َﻟ ْﯾ‬sekiranya” harapan yang tidak mungkin terjadi.
‫ت‬
B. Tata bahasa

َ huruf atof,
mabni fathah.
- 3 huruf asal : ‫م‬ ‫عل‬ - 3 huruf asal : ‫ع‬ ‫سم‬
- Wazan : ٌ ‫َﻓ ِﻌ ْﯾل‬ - Wazan : ٌ ‫َﻓ ِﻌ ْﯾل‬ - Wazan : ‫ِا ْﻓ َﻌﻠ ُ ْوا‬
dari isim fail dari isim fail - Sighot : fiil amar
‫ھ َُو‬ ‫ھ َُو‬ - Dhomir : ‫اَ ْﻧ ُﺗ ْم‬

-
-
Dhomir :
Tasrif : 4
-
-
Dhomir :
Tasrif : 4 Lafadz jalaalahu,
‫ إِنﱠ = أَنﱠ‬+ ْ‫اَن‬ - Tasrif : 4
- Bina : shohih - Bina : shohih isim alam. ْ‫ = اَن‬masdariyah -
-
Bina : shohih
- Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : tidak ada - K.irob : man-
- K.irob : marfu - K.irob : marfu shub ‫ إِنﱠ‬huruf taukid, - K.irob : majzum
- T.irob :dhomah - T.irob :dhomah - T.irob : fathah mabni fathah - T.irob : hilangnya ‫ن‬
2:244 ‫َﻋﻠِﯾ ٌم‬ ‫ِﯾﻊ‬

ٌ ‫ﺳﻣ‬َ ‫ﷲ‬
َ ‫أَنﱠ‬ ‫اﻋ َﻠ ُﻣ ْوا‬
ْ ‫َو‬
- Tarkib : khobar ‫اِنﱠ‬ - Tarkib : khobar ‫اِنﱠ‬ - Tarkib : isim ‫اِنﱠ‬ - Tarkib : ‫ إِنﱠ‬Amil - Tarkib : jumlah
(fiil+fail) maktuf
ke 2 ke 1 - K.irob : man- nashob bagi
- K.irob : marfu - K.irob : marfu shub isimnya kepada ‫َﻗﺎ ِﺗﻠُ ْوا‬
- T.irob : dhomah - T.irob : dhomah - T.irob : fathah - K.irob : - - K.irob : la mahala
- Arti : Maha - Arti : Maha - Arti : Allah - T.irob : - lahaa
Mengetahui Mendengar - Arti : bahwa - T.irob : tidak ada
- Arti : dan ketahuilah
Jumlah Ismiyah, menjadi masdar muawal oleh ْ‫ اَن‬masdariyah,

ُ ‫ا ِْﻋ َﻠ‬
mahal nashob, tarkibnya sebagai maf’ul bih ‫ﻣ ْوا‬

Jamak taksir hal 17, no 34 kamus nahwu hal 205
‫ َﻛﺄَنﱠ‬Huruf tasybih
(penyerupaan) ,mabni
fathah ( ‫اِنﱠ‬+ ْ‫اَن‬+‫) َك‬
ُ ‫ اﻟ َﻛ‬huruf jer,
‫ﺎف‬
mabni fathah.
ْ‫ اَن‬huruf masdariyah
َ ‫ﺷ ْﯾ َطﺎنٌ ج‬
‫ﺷ ْﯾﺎطِ ْﯾ ِن‬ َ ٌ ‫ُر ْأ‬
ٌ ‫س ج ُرؤُ ْو‬
‫س‬ ‫ اِنﱠ‬huruf taukud, ‫ َط ْﻠ ُﻊ‬isim jamid.
Isim jamak taksir. Isim jamak taksir. mabni fathah - K.irob : marfu
ِ ‫َﻓ َﯾﺎ‬
- Wazan : ُ ‫ﻋ ْﯾل‬ - Wazan : ٌ ‫ﻓُ ُﻌ ْول‬ ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬isim ‫َﻛﺄَنﱠ‬ - T.irob : dhomah
- K.irob : marfu - K.irob : marfu - K.irob : mahal ‫ اﻟ َﮭﺎ َء‬dhomir jer bil
- T.irob : dhomah - T.irob : dhomah nashob idhofah
37:65 ‫اﻟ ﱠ‬
ِ ِ‫ﺷ َﯾﺎط‬
‫ﯾن‬ ُ ‫ُرؤُ ْو‬
‫س‬ ‫َﻛﺄ َ ﱠﻧ ُﮫ‬ ‫َط ْﻠ ُﻌ َﮭﺎ‬
Tarkib : khobar ‫َﻛﺄَنﱠ‬
- K.irob : majrur - - Tarkib : ‫ إنﱠ‬+ isim ‫إِنﱠ‬ - K.irob : marfu
- T.irob : kasroh - K.irob : marfu - K.irob : mahal rofa - T.irob : dhomah
- Arti : setan - Arti : dahan-
- Arti : kepala - Arti : seakan-akan
nya/buahnya
seperti
.. ‫ إِنﱠ‬Jumlah Ismiyah, menjadi masdar muawal oleh ْ‫ اَن‬masdariyah,

ُ ‫اﻟ َﻛ‬
Kondisi irobnya mahal jer , karena didahului huruf jer ‫ﺎف‬
.....ُ‫ َﻛﺎ َ ﱠﻧﮫ‬khobar sybhul jumlah jer-majrur dari mubtada ‫َط ْﻠ ُﻌ َﮭﺎ‬

- 3 huruf asal : ‫أتي‬
- Wazan : َ ‫ا ُ ْﻓ ِﻌل‬
- Sighot : fiil madhi mabni
fathah,mabni majhul
‫ َﯾﺎ‬huruf tanbih
- Dhomir :‫ھ َُو‬ ataunida,
- Tasrif : 7 ‫ِﻣ ْﺛل َ ج اَ ْﻣ َﺛﺎل‬ munadanya dibuang
- Bina :mahmuz “fa”, dan - K.irob : manshub ‫ اﻟﻼم‬huruf jer, ‫ َﻟ ْﯾ َت‬huruf tamanni,
naqis ya - T.irob :fathah mabni fathah.
Isim alam. - Kaidah i’lal : 11 (harapan yang tidak
- K.irob : marfu - K.irob : mabni ‫َﻣﺎ‬
isim maushul, ‫ َﻧﺎ‬dhomir jer bil mungkin terjadi),
- T.irob : dhomah - T.irob : tidak ada mabni sukun harfi. mabni fathah.
28:79 ُ ‫َﻗ‬
ُ‫ﺎر ْون‬ ‫أ ُ ْوﺗ َِﻲ‬ ‫ِﻣ ْﺛل َ َﻣﺎ‬ ‫َﻟ َﻧﺎ‬ َ ‫َﯾﺎ َﻟ ْﯾ‬
‫ت‬
- Tarkib : naibul - Tarkib : silah - Tarkib : khobar
fail maushul - Tarkib : َ‫ ِﻣ ْﺛل‬isim َ‫ ﻟَ ْﯾت‬muqodam - Tarkib : ‫َﻟ ْﯾ َت‬
amil
- K.irob : marfu - K.irob : la mahala َ‫ ﻟَ ْﯾت‬muakhor berupa sybhul
nashob bagi isim-
- T.irob : dhomah lahaa nya
- K.irob : manshub jumlah jer-
- Arti : kepada - T.irob : tidak ada - K.irob : -
- T.irob : fathah majrur
- Arti : diberikan - T.irob : -
Qoruun - K.irob : mahal
‫َﻣﺎ‬
mudhof ilaih
rofa - Arti : semoga
- K.irob : mahal jer - T.irob : tidak ada kiranya
- T.irob : kasroh
- Arti : bagi kita
muqodaroh
- Arti : seperti apa
yang

fathah.
- 3 huruf asal : ‫نبئ‬
- 3 huruf asal : ‫م‬ ‫قس‬ - Wazan : ْ‫َﻓ ﱢﻌل‬
- ٌ ‫ﻓ ِْﻌ َﻠ‬
Wazan : ‫ﺔ‬ - Sighot : fiil amar
- Sighot : isim masdar - Dhomir : ‫اَ ْﻧ َت‬
; Tasrif : 9
- Bina :mahmuz “lam”
َ‫ َﺑ ْﯾن‬dhorof makan. - Dhomir : ‫ِﻲ‬
َ ‫ھ‬ ‫ إِنﱠ = أَنﱠ‬+ ْ‫اَن‬ - Kaidah i’lal : tidak ada
- K.irob : manshub - Tasrif : 3 - K.irob : majzum
- T.irob : fathah - Bina : shohih
‫َﻣﺎ ٌء‬
Isim jamid.
ْ‫ = اَن‬masdariyah- T.irob : sukun
‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil - K.irob : marfu - K.irob : manshub ‫ إِنﱠ‬huruf taukid, ‫ ُھ ْم‬dhomir nashob
idhofah - T.irob : dhomah - T.irob : fathah mabni fathah muttashil, mabni sukun
54:28 ‫َﺑ ْﯾ َﻧ ُﮭ ْم‬ ‫ﻗ ِْﺳ َﻣ ٌﺔ‬ َ ‫ا ْﻟ َﻣ‬

‫ﺎء‬ ‫أَنﱠ‬ ‫َو َﻧ ﱢﺑ ْﺋ ُﮭ ْم‬
- Tarkib : mutaaliqa, - Tarkib : maktuf kepada
naat dari ‫ﻗ ِْﺳ َﻣ ٌﺔ‬ - Tarkib : khobar ‫اِنﱠ‬ - Tarkib : isim ‫اِنﱠ‬ - Tarkib : ‫إِنﱠ‬
‫اَ ْر َﺗﻘِ ْﺑ ُﮭ ْم‬
- K.irob : marfu - K.irob : man- Amil nashob
berupa sybhul shub bagi isimnya - K.irob : majzum
- T.irob : dhomah
jumlah, dhorof – - T.irob : fathah - K.irob : - - T.irob : sukun
- Arti : terbagi
mudhof ilaih. - T.irob : - - Arti : dan beritakan
- Arti : air itu
- K.irob : mahal rofa - Arti : bahwa kepada mereka
- Arti : diantara
mereka
Jumlah Ismiyah, menjadi masdar muawal oleh ْ‫ اَن‬masdariyah,

ُ ‫َﻧ ﱢﺑ ْﺋ‬
mahal nashob, tarkibnya sebagai maf’ul bih ke (2) ‫ﮭ ْم‬

-
3 huruf asal : ‫ ﻓِﻲ و ق ر‬huruf jer, mabni ‫ َﻛﺄَنﱠ‬Huruf tasybih

sukun.
Wazan : ‫َﻓ ْﻌ ًﻼ‬ fathah ( ‫اِنﱠ‬+ ْ‫اَن‬+‫ك‬ َ )
-
‫ﯾن‬
ِ ‫ﻧ‬َ ‫ا ُ ُذنٌ ج ا ُ ُذ‬
Isim mutsana mudzakar. ‫ﺎف‬ َ
ُ ‫ اﻟﻛ‬huruf jer, mabni
- Dhomir : ‫ُو‬ َ‫ھ‬ - K.irob : majrur fathah.
-
-
Tasrif : 3
Bina : shohih
- T.irob : ‫ي‬ ْ‫ اَن‬huruf masdariyah
- Kaidah i’lal : tidak ada ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer bil ‫ اِنﱠ‬huruf taukud, mabni
- K.irob : manshub idhofah. fathah
- T.irob : fathah
31:7 ‫َو ْﻗ ًرا‬ ‫ﻓِﻲ أ ُ ُذ َﻧ ْﯾ ِﮫ‬ ‫َﻛﺄَنﱠ‬

- Tarkib : mutaaliqa
- Tarkib : isim ‫إِنﱠ‬ - Tarkib : ‫اِنﱠ‬
amil nashob
muakhor khobar ‫إِنﱠ‬
berupa bagi isim nya
- K.irob : manshub sybhul jumlah jer- - K.irob : -
- T.irob : fathah majrur - T.irob : -
- Arti : sumbat - K.irob : mahal rofa - Arti : seakan-akan
seperti
- Arti : kedua
telinganya
Masdar muawal, mahal jer ‫ اﻟﻛﺎف‬huruf jer

fathah ( ‫اِنﱠ‬+ ْ‫اَن‬+‫) َك‬
- 3 huruf asal : ‫شند‬ ُ ‫ اﻟ َﻛ‬huruf jer, mabni
‫ﺎف‬
- ٌ ‫ُﻣ َﻔ ﱠﻌ َﻠ‬
Wazan : ‫ﺔ‬
fathah.
- Sighot : isim maf’ul ْ‫ اَن‬huruf masdariyah

َ ‫ھ‬ ‫ب‬ ُ ‫ب ج ُﺧ‬
ٌ ‫ﺷ‬ َ ‫َﺧ‬
ٌ ‫ﺷ‬ ‫ اِنﱠ‬huruf taukid, mabni
- Tasrif : 9 Isimjamak taksir. fathah
-
-
Bina : shohih
Kaidah i’lal : tidak ada - Wazan : ٌ ‫ﻓُ ُﻌل‬ ‫ھُم‬dhomir muttashil,
- K.irob : marfu mabni sukun, mahal
- K.irob : marfu
- T.irob : dhomah - T.irob : dhomah nasob, isim ‫إِنﱠ‬
63:4 ٌ‫ﺳ ﱠﻧدَ ة‬

َ ‫ﱡﻣ‬ ‫ب‬ ُ ‫ُﺧ‬
ٌ ‫ﺷ‬ ‫َﻛﺄ َ ﱠﻧ ُﮭ ْم‬
- Tarkib : naat dari
- Tarkib : khobar ‫إِنﱠ‬ ‫اِنﱠ‬
‫ب‬ ُ ‫ُﺧ‬
ٌ ‫ﺷ‬ - K.irob : marfu
- Tarkib : amil
nashob bagi isim nya
- K.irob : marfu - T.irob : dhomah - K.irob : mahal rofa
- T.irob : dhomah - Arti : kayu - T.irob : tidak ada
- Arti : tersandar
- Arti : seakan-akan
mereka
Masdar muawal ‫اﻟﻛﺎف‬ huruf jer

(penyerupaan) ,mabni fathah
( ‫اِنﱠ‬+ ْ‫اَن‬+‫ك‬
َ )
ُ ‫ اﻟ َﻛ‬huruf jer, mabni fathah.
‫ﺎف‬
ْ‫ اَن‬huruf masdariyah
fathah. - 3 huruf asal : ‫يقت‬ ‫ اِنﱠ‬huruf taukid, mabni fathah
ُ‫ ا ْﻟ َﻣ ْر َﺟﺎن‬Isim jamid - ُ ‫َﻓﺎ‬
Wazan : ٌ ‫ﻋ ْول‬
‫ھُنﱠ‬dhomir muttashil, mabni
- T.irob : dhomah - T.irob : dhomah sukun, mahal nasob, isim : ‫إِنﱠ‬
55:58 ُ‫َوا ْﻟ َﻣ ْر َﺟﺎن‬ ُ ‫ا ْﻟ َﯾﺎﻗُ ْو‬

‫ت‬ ‫َﻛﺄ َ ﱠﻧ ُﮭنﱠ‬
- Tarkib : maktuf kepada
- Tarkib : khobar ‫إِنﱠ‬ - Tarkib : ‫ إِنﱠ‬+ isim ‫= إِنﱠ‬
ُ ‫ا ْﻟ َﯾﺎﻗُ ْو‬
‫ت‬ - K.irob : marfu mubtada
- K.irob : marfu - T.irob : dhomah - K.irob : mahal rofa
- T.irob : dhomah - Arti : yakut - T.irob : tidak ada
- Arti : dan marjan - Arti : seakan-akan mereka
Masdar muawal ‫ اﻟﻛﺎف‬huruf jer

‫اﻟﻼ ُم‬ - 3 huruf asal : ‫ق‬ ‫نف‬
mabni fathah. - Wazan :
- 3 huruf asal : ‫كذب‬ َ‫ُﻣ َﻔﺎ ِﻋﻠُون‬ (marfu)
- Wazan : َ‫َﻓﺎ ِﻋﻠُ ْون‬ َ‫ُﻣ َﻔﺎﻋِ ﻠِ ْﯾن‬
(manshub)
- Bina :shohih - Bina :shohih
- T.irob : ‫ و‬,jamak - T.irob : ‫ ي‬,jamak mudzakar
mudzakar salim salim huruf taukid, mabni
fathah
63:1 َ‫َﻟ َﻛﺎ ِذ ُﺑون‬ َ‫ا ْﻟ ُﻣ َﻧﺎﻓِﻘِﯾن‬ ‫إِنﱠ‬

- Tarkib : khobar ‫إِنﱠ‬ - Tarkib : isim ‫إِنﱠ‬ - Tarkib : Amil nashob
bagi isimnya
- K.irob : -
- T.irob : ‫و‬ - T.irob : ‫ي‬ - T.irob : -
- Arti : benar–benar - Arti : orang-orang - Arti : sungguh
pendusta munafiq

- 3 huruf asal : ‫ق‬ ‫نف‬
- Wazan :
‫ َﻻ‬huruf nafi, mabni sukun َ‫ُﻣ َﻔﺎﻋِ ﻠُون‬ (marfu)
- 3 huruf asal : ‫ه‬ ‫فق‬
َ‫ُﻣ َﻔﺎﻋِ ﻠِ ْﯾن‬
(manshub)
- Wazan : َ‫َﯾ ْﻔ َﻌﻠُ ْون‬ - Sighot : isim fail
- Tasrif : 4 - Bina :shohih
- Kaidah i’lal : tidak ada - K.irob : manshub fathah.
- K.irob : marfu
- T.irob : ‫ ي‬,jamak mudzakar ‫َﻟﻛِنﱠ‬huruf istidrak (teta-
- T.irob : ‫ن‬ salim pi), mabni fathah.
63:7 َ‫َﻻ َﯾ ْﻔ َﻘ ُﮭ ْون‬ َ‫ا ْﻟ ُﻣ َﻧﺎ ِﻓﻘِﯾن‬ ‫َو َﻟﻛِنﱠ‬

- Tarkib : khobar ‫إِنﱠ‬ - Tarkib : isim ‫إِنﱠ‬ - Tarkib :‫إِنﱠ‬
Amil nashob
bagi isimnya
- K.irob : -
- T.irob : tidak ada - T.irob : ‫ي‬ - T.irob : -
- Arti : tidak
- Arti : orang-orang - Arti : dan akan tetapi
memahami/mengerti
munafiq

- 3 huruf asal : ‫س‬ ‫أن‬
- Wazan : ُ ‫اَ ْﻓ َﻌ ْﻠ‬
‫ت‬
- Sighot : fiil madhi, mabni
‫ َﻟ َﻌلﱠ‬huruf taraji sukun

‫إنﱠ‬
(pengharapan) , mabni - Dhomir : ‫ِﻲ‬
َ ‫ھ‬ huruf taukid, mabni
fathah. - Tasrif : 7 fathah
‫اﻟ َﯾﺎ ُء‬

dhomir muttashil
‫َﻧﺎ ٌر ج ِﻧ ْﯾ َران‬
-
-
Bina :mahmuz “fa”
Kaidah i’lal : k 11
‫ اﻟ َﯾﺎ ُء‬dhomir muttashil
mabni sukun , mahal mabni sukun , mahal
- K.irob : manshub - K.irob : mabni
nashob, isim ‫َﻟ َﻌلﱠ‬ - T.irob : fathah - T.irob : tidak ada nashob, isim ّ‫إن‬
‫ﱠﻟ َﻌ ﱢﻠﻲ‬ ً ‫َﻧ‬

‫ﺎرا‬ ُ ‫آ َﻧ ْﺳ‬
‫ت‬ ‫إِ ﱢﻧﻲ‬ 63:7
‫َﻟ َﻌل ﱠ‬
- Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : mahal rofa
- Tarkib : + isim
- K.irob : manshub
- K.irob : khobar ‫إنﱠ‬ - Tarkib : ‫إنﱠ‬
+ isim ‫إنﱠ‬
‫ = َﻟ َﻌلﱠ‬mubtada -
-
T.irob: tahhah
Arti : api
= mubtada
- Arti : melihat
- T.irob : tidak ada - T.irob: tidak ada
- Arti : mudah – - Arti : sungguh aku
mudahan aku
- 3 huruf asal : ‫أتي‬

- Wazan : ُ ‫اَ ْﻓ ِﻌل‬
‫ اﻟ َﺑﺎ ُء‬huruf jer, mabni - Sighot : fiil mudhore
kasroh
- 3 huruf asal : ‫س‬ ‫قب‬ - Dhomir : ‫اَ َﻧﺎ‬
- Tasrif : 7
- Wazan : ‫َﻓ َﻌ ًﻼ‬ - Bina : naqis “ya” dan
- Sighot : isim masdar mahmuz “fa”
- Kaidah i’lal : k 11 dan 5
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - K.irob : marfu
- Tasrif : 3 - T.irob : dhomah
-
-
Bina :shohih
ْ‫ﻣِن‬
huruf jer, mabni muqodaroh
- K.irob : majrur
sukun.
‫ ُﻛم‬dhomir nashob
- T.irob : kasroh ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer bil muttashil, mabni sukun
harfi
20:10 ٍ ‫ِﺑ َﻘ َﺑ‬

‫س‬ ‫ﱢﻣ ْﻧ َﮭﺎ‬ ‫آ ِﺗ ْﯾ ُﻛم‬
- Tarkib : jer- majrur - Tarkib : jer- majrur
- Tarkib : khobar
mutaaliqa dengan ‫آ ِﺗ ْﯾ ُﻛ ْم‬ mutaaliqa dengan
- K.irob : - ‫آﺗِ ْﯾ ُﻛ ْم‬ - T.irob: dhomah
- T.irob: - - K.irob : - muqodaroh
- Arti : dengan nyala - T.irob: - - Arti : datangkan
api - Arti : darinya pada kalian

PELAJARAN KE 26
‫ َﺧ َﺑر‬+ ‫ ُﻣ ْﺑ َﺗدأ‬+ َ‫َﻛﺎن‬
A. Pendahuluan.
َ‫ َﻛﺎن‬mengubah khobarnya, dari berharokat dhomah menjadi berharokat fathah.

Contoh : asalnya , ‫ر‬ ٌ ‫ﺷ ْﯾطﺄنُ َﻛﻔُ ْو‬
‫ اﻟ ﱠ‬dimasuki َ‫ َﻛﺎن‬,khobar berubah menjadi nashob (berharokat
fathah) ‫را‬ً ‫ﺷ ْﯾطﺄنُ َﻛﻔُ ْو‬
‫ َﻛﺎنَ اﻟ ﱠ‬. Pengertian َ‫“ َﻛﺎن‬selalu”, “sangat” , menjadi, atau peristiwa telah
terjadi. Untuk perempuan, َ‫ َﻛﺎن‬berubah menjadi ‫ت‬ ْ ‫ َﻛﺎ َﻧ‬.
B. Tata bahasa

- 3 huruf asal : ‫د‬ ‫وح‬
- Wazan : َ‫َﻓ َﻌل‬
- Wazan : ‫َﻓﺎ ِﻋ َﻠ ًﺔ‬ - Sighot : fiil madhi naaqis,
- Sighot : isim fail mabni fathah.
َ ‫ھ‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬
- Bina : mitsal “wawi” - Bina : ajwaf wawi
- Kaidah i’lal : tidak ada ‫ج‬ ‫ا ُ ﱠﻣ ٌﺔ ا ُ َﻣ ٌم‬ ٌ ‫س ج أ ُ َﻧ‬
‫ﺎس‬ ٌ ‫ِا ْﻧ‬ - Kaidah i’lal : 1
- K.irob : manshub - K.irob : manshub - K.irob : marfu - K.irob : tidak ada
- T.irob : fathah - T.irob : dhomah - T.irob : dhomah - T.irob : tidak ada
2:213 ‫َواﺣِدَ ًة‬ ‫أ ُ ﱠﻣ ًﺔ‬ ُ ‫اﻟ ﱠﻧ‬

‫ﺎس‬ َ‫َﻛﺎن‬
- Tarkib :naat bagi ‫أ ُ ﱠﻣ ًﺔ‬ - Tarkib :khobar َ‫َﻛﺎن‬ - Tarkib : isim َ‫َﻛﺎن‬
- Tarkib : memarfu’kan
isimnya, memanshubkan
- K.irob : manshub - K.irob : manshub - K.irob : marfu khobarnya.
- T.irob : fathah - T.irob : fathah - T.irob : dhomah - K.irob : mabni
- Arti : yang satu - Arti : umat - Arti : manusia - T.irob : tidak ada
- Arti : adalah

َ , huruf isti’naaf,
mabni fathah.
- 3 huruf asal : ‫م‬ ‫حك‬ - 3 huruf asal : ‫م‬ ‫عل‬
- Sighot : sighot - Sighot : sighot - Wazan : َ‫َﻓ َﻌل‬
mubalaghoh dari isim mubalaghoh dari isim - Sighot : fiil madhi
fail fail naaqis, mabni fathah.

- Bina : shohih - Bina : shohih Lafadz jalaahu , isim - Bina : ajwaf wawi
- Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : tidak ada alam. - Kaidah i’lal : 1
- T.irob : fathah - T.irob : fathah - T.irob : dhomah - T.irob : tidak ada
4:17 ‫َﺣﻛِﯾ ًﻣﺎ‬ ‫َﻋﻠِﯾ ًﻣﺎ‬ ُ‫ﷲ‬ َ‫َو َﻛﺎن‬

- Tarkib : khobar َ‫َﻛﺎن‬ - Tarkib : khobar َ‫َﻛﺎن‬ - Tarkib : isim َ‫َﻛﺎن‬ - Tarkib : َ‫َﻛﺎن‬memarfu’
ke : 2 ke: 1 - K.irob : marfu kan isimnya,
- K.irob : manshub - K.irob : manshub - T.irob : dhomah memanshubkan
- T.irob : fathah - T.irob : fathah - Arti : Allah khobarnya.
- Arti : Maha bijak- - Arti : Maha Menge- - K.irob : mabni
sana tahui
- Arti : dan adalah

mabni fathah.
- 3 huruf asal : ‫ر‬ ‫يس‬ - 3 huruf asal : ‫ن‬ ‫كو‬
- Wazan : ٌ ‫َﻓ ِﻌ ْﯾل‬ - Wazan : َ ‫َﻓ َﻌل‬
- Sighot : sighot - Sighot : fiil madhi naaqis,
mubalaghoh dari isim fail mabni fathah.
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ ‫ ﻋ َﻠﻰ‬huruf jer, mab- - Dhomir : ‫ھ َُو‬
ni sukun.
- Bina : mitsal “ya’i” ِ ‫ ﱠ‬Lafadz jalaahu ,
‫ﷲ‬ - Bina : ajwaf wawi
- Kaidah i’lal : tidak ada isim alam. - Kaidah i’lal : 1
- K.irob : manshub - K.irob : majrur Isim isyaroh, mabni - K.irob : tidak ada
- T.irob : fathah - T.irob : kasroh. fathah. - T.irob : tidak ada
4:30 ً ِ‫َﯾﺳ‬
‫ﯾرا‬ ِ ‫َﻋ َﻠﻰ‬
‫ﷲ‬ ‫َذﻟِ َك‬ َ‫َو َﻛﺎن‬
- Tarkib : khobar َ‫َﻛﺎن‬ - Tarkib : mutaaliqa
naat muqodam ,
- Tarkib : isim َ‫َﻛﺎن‬ - Tarkib : َ‫َﻛﺎن‬
memarfu’-
- K.irob : manshub - K.irob : mahal kan isimnya,
- T.irob : fathah ً‫ َﯾﺳِ ﯾرا‬berupa rofa memanshubkan
- Arti : sangat mudah sybhul jumlah, jer- - T.irob : tidak ada khobarnya.
majrur. - Arti : demikian - K.irob : mabni
- K.irob : mahal - T.irob : tidak ada
itu
nashob - Arti : dan adalah
- Arti : bagi Allah

mabni fathah.
- 3 huruf asal : ‫ط‬ ‫حو‬ Wazan : َ‫َﻓ َﻌل‬
َ‫َﯾ ْﻔ َﻌﻠُ ْون‬ -
ٌ ‫ُﻣ ْﻔ ِﻌل‬
- Wazan :
- Wazan : - Sighot : fiil madhi
- Sighot : isim fail naaqis, mabni fathah.
‫ھ َُو‬ - Dhomir : ‫ُھ ْم‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬

- Dhomir :
- Tasrif : 4 ‫اﻟ َﺑﺎ ُء‬
huruf jer,
- Tasrif : 1
- Tasrif : 7 - Bina : shohih mabni kasroh.
- Bina : Ajwaf “wawi” Lafadz jalaahu , - Bina : ajwaf wawi
- Kaidah i’lal : K 2, 8 - K.irob : marfu
‫َﻣﺎ‬
isim maushul, isim alam. - Kaidah i’lal : 1
- K.irob : manshub mabni sukun, - K.irob : marfu - K.irob : tidak ada
- T.irob : fathah - T.irob :‫ن‬ mahal jer - T.irob : - T.irob : tidak ada
dhomah
4:108 ‫ُﻣﺣِﯾ ًطﺎ‬ َ‫َﯾ ْﻌ َﻣﻠُون‬ ‫ِﺑ َﻣﺎ‬ ُ‫ﷲ‬ َ‫َو َﻛﺎن‬
- Tarkib : khobar َ‫َﻛﺎن‬ - Tarkib : silah - Tarkib : mutaali - Tarkib : isim
- Tarkib : َ‫َﻛﺎن‬
- K.irob : manshub
maushul
- K.irob : la mahalaa
qa naat
muqodam
َ‫َﻛﺎن‬ memarfu’kan
- T.irob : fathah - K.irob : marfu isimnya, meman-
- Arti : Maha Meliputi
laha
- T.irob : -
‫ ُﻣﺣِﯾ ًطﺎ‬berupa - T.irob : shubkan khobarnya.
sybhul jumlah dhomah - K.irob : mabni
- Arti : mereka kerja
,jer-majrur. - Arti : Allah - T.irob : tidak ada
kan - K.irob : mahal - Arti : dan adalah
nashob.
- T.irob : tidak
ada.
- Arti : dengan
apa yang

َ huruf haal, mabni
fathah.
- 3 huruf asal : ‫ر‬ ‫عق‬ - 3 huruf asal : ‫ن‬ ‫كو‬
- ِ ‫َﻓﺎ‬
Wazan : ٌ ‫ﻋل‬ - ْ ‫َﻓ َﻌ َﻠ‬
Wazan : ‫ت‬
- Sighot : isim fail - Sighot : fiil madhi naaqis,
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ ‫ِا ْﻣ َرأةٌ – اَ ْﻟ َﻣ ْرأ ٌة‬ mabni fathah.
Isim jamid.
- Tasrif : 3
- K.irob : marfu
- Dhomir : ‫ھ َُﻲ‬ ; Tasrif : 1
roh
- K.irob : manshub - K.irob : tidak ada
- T.irob : fathah ‫اﻟ َﯾﺎ ُء‬
dhomir jer bil - T.irob : tidak ada
idhofah.
19:5 ‫َﻋﺎﻗ ًِرا‬ ‫ا ْﻣ َرأَﺗِﻲ‬ ِ ‫َو َﻛﺎ َﻧ‬

‫ت‬
- Tarkib : khobar َ‫َﻛﺎن‬ ِ َ‫ا ْﻣ َرأ‬
- Tarkib : ‫ت‬ - Tarkib : ِ ‫َﻛﺎ َﻧ‬
‫ت‬
-
-
K.irob : manshub
T.irob : fathah
 isim َ‫َﻛﺎن‬ memarfu’kan isimnya
memanshubkan
 mudhof
- Arti : yang mandul khobarnya.
- K.irob : marfu
- K.irob : mabni
roh
- Arti : dan adalah
- Arti : istriku

َ huruf atof,
mabni fathah.
- 3 huruf asal : ‫ل‬ ‫هي‬ - 3 huruf asal : ‫ب‬ ‫كث‬
- ْ ‫َﻓ َﻌ َﻠ‬
Wazan : ‫ت‬
- Wazan : ‫َﻣ ْﻔﻌ ًِﻼ‬ - Wazan : ‫َﻓ ِﻌ ْﯾ ًﻼ‬ - Sighot : fiil madhi
- Sighot : masdar mim - Sighot : isim masdar naaqis, mabni fathah.
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬ ٌ ‫َﺟ َﺑل ٌ ج ِﺟ َﺑﺎل‬ - Dhomir : ‫ھ َُﻲ‬
- Tasrif : 3 - Tasrif :1 - Tasrif : 1
Isim jamak taksir.
- Bina : ajwaf ”ya’i” - Bina : shohih - Bina : ajwaf wawi
- Kaidah i’lal : k 2 - Kaidah i’lal : tidak ada - Wazan : ٌ ‫ﻓ َِﻌﺎل‬ - Kaidah i’lal : 1
- T.irob : fathah - T.irob : fathah - T.irob : dhomah - T.irob : tidak ada
73:14 ‫ﱠﻣ ِﮭ ًﯾﻼ‬ ‫َﻛﺛِﯾ ًﺑﺎ‬ ُ ‫ا ْﻟ ِﺟ َﺑﺎل‬ ِ ‫َو َﻛﺎ َﻧ‬

‫ت‬
- Tarkib : naat bagi ‫َﻛﺛِﯾ ًﺑﺎ‬ - Tarkib : khobar َ‫َﻛﺎن‬ - Tarkib : isim َ‫َﻛﺎن‬ - Tarkib : ِ ‫َﻛﺎ َﻧ‬
‫ت‬
- K.irob : manshub - K.irob : manshub - K.irob : marfu memarfu’kan
- T.irob : fathah - T.irob : fathah - T.irob : dhomah isimnya meman-
- Arti : licin /bertabu- - Arti : tumpukan - Arti : gunung- shubkan khobarnya
- K.irob : mabni
ran pasir gunung
- Arti : dan
adalah/jadilah

- 3 huruf asal : ‫ي‬ ‫نس‬
- Wazan : َ ‫َﻓ َﻌل‬
- Wazan : ‫ْﻓ ِﻌ ْﯾ ًﻼ‬ - Sighot : fiil madhi
- Sighot : isim masdar naaqis, mabni fathah.
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ ‫ب ج اَ ْر َﺑﺎب‬
‫َر ﱞ‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬
-
-
Tasrif : 4
Bina : naqis ”ya’i”
- K.irob : marfu
-
-
Tasrif : 1
Bina : ajwaf wawi
َ huruf atof,
- T.irob : dhomah mabni fathah.
- Kaidah i’lal : k10 - Kaidah i’lal : 1
- K.irob : manshub ‫ اﻟ َﻛﺎف‬dhomir jer - K.irob : tidak ada ‫ َﻣﺎ‬huruf nafi, mabni
- T.irob : fathah bil idhofah. - T.irob : tidak ada sukun
19:64 ‫َﻧﺳِ ًّﯾﺎ‬ ‫َر ﱡﺑ َك‬ َ‫َﻛﺎن‬ ‫َو َﻣﺎ‬

- Tarkib : khobar َ‫َﻛﺎن‬ - Tarkib : isimَ‫َﻛﺎن‬ - Tarkib : memarfu’kan
isimnya memanshub-
-
-
Tarkib : la amala laha
K.irob : -
- K.irob : manshub - K.irob : marfu kan khobarnya - T.irob : -
- T.irob : fathah - T.irob : dhomah - K.irob : mabni - Arti : dan tidak lah
- Arti : lupa Arti : Tuhanmu - T.irob : tidak ada
- Arti : ada

mabni fathah.
naaqis, mabni fathah.
‫ ﻓِﻲ‬huruf jer, mabni - Dhomir : ‫ھ َُو‬; tasrif : 1
‫ﺗ ِْﺳ َﻌ ٌﺔ‬ kasroh.
- Bina : ajwaf wawi
‫َرھْ ٌط ج أَ ْرھُط‬ Isim adad. ٌ‫ا ْﻟ َﻣ ِد ْﯾ َﻧ ُﺔ ج َﻣدَاﺋِن‬ - Kaidah i’lal : 1
- K.irob : majrur - K.irob : marfu - K.irob : majrur - K.irob : tidak ada
- T.irob : kasroh - T.irob : dhomah - T.irob : kasroh - T.irob : tidak ada
27:48 ٍ‫َرھْ ط‬ ‫ﺗ ِْﺳ َﻌ ُﺔ‬ ‫ﻓِﻲ ا ْﻟ َﻣدِﯾ َﻧ ِﺔ‬ َ‫َو َﻛﺎن‬

-
-
Tarkib : mudhof ilaih
K.irob : majrur - Tarkib : ‫ﺗ ِْﺳ َﻌ ُﺔ‬ - Tarkib : khobar َ‫َﻛﺎن‬ - Tarkib : َ‫َﻛﺎن‬
- T.irob : kasroh muqodam , berupa memarfu’kan
- Arti : kaum/orang
 isim َ‫ َﻛﺎن‬muakhor sybhul jumlah jer-majrur isimnya, meman-
 mudhof - K.irob : mahal nashob shubkan khobarnya
laki-laki - K.irob : marfu - T.irob : tidak ada - K.irob : mabni
- T.irob : dhomah - Arti : didalam kota itu - T.irob : tidak ada
- Arti : sembilan - Arti : dan adalah

- Wazan : ‫َﻓ َﻌ َﻠ ْت‬
naaqis, mabni fathah.
‫ُﻧ ُز ًﻻ‬ - Dhomir : ‫ھ َُﻲ‬

َ huruf jer,
‫اﻟﻼم‬ - Tasrif : 1
Isim jamak taksir.
‫اﻟﻔ ِْرد َْوس‬ ُ ‫َﺟ ﱠﻧ ٌﺔ ج َﺟ ﱠﻧ‬
‫ﺎت‬ - Bina : ajwaf wawi
- Wazan : ٌ ‫ﻓُ ُﻌل‬ Isim jamid, isim alam. Isim jamak muan-
mabni fathah.
- K.irob : manshub - K.irob : majrur nats. ‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil - K.irob : tidak ada
- T.irob : fathah - T.irob :kasroh - K.irob : marfu harfi - T.irob : tidak ada
- T.irob : dhomah
18:107 ‫ُﻧ ُز ًﻻ‬ ِ ‫ا ْﻟﻔ ِْردَ ْو‬

‫س‬ ُ ‫َﺟ ﱠﻧ‬
‫ﺎت‬ ‫ﻟَ ُﮭ ْم‬ ‫َﻛﺎ َﻧ ْت‬
- Tarkib :khobar - Tarkib :mudhof - Tarkib : ُ‫َﺟ ﱠﻧﺎت‬ - Tarkib : jer
- Tarkib : ِ ‫َﻛﺎ َﻧ‬
‫ت‬
َ‫َﻛﺎن‬ ilaih
َ‫َﻛﺎن‬
majrur, haal dari
memarfu’kan
- K.irob : manshub
- K.irob : majrur
- T.irob : kasroh
 isim ‫ُﻧ ُز ًﻻ‬ isimnya
 mudhof - K.irob : mabni
- T.irob : fathah memanshubkan
- Arti : Firdaus - K.irob : marfu - T.irob : tidak ada
- Arti : turun khobarnya
- T.irob : dhomah
- Arti : bagi - K.irob : mabni
/tempat tinggal - Arti : surga
mereka - T.irob : tidak ada
- Arti : dan adalah

PELAJARAN KE 27
ْ َ‫س – أ‬
- ‫ﺻ َﺑ َﺢ – َﻛﺎ َد‬ َ ‫َﻟ ْﯾ‬
َ ‫ َزال‬- ‫ﺳﻰ‬ َ ‫َظل ﱠ – َﻋ‬
A. Pendahuluan.
َ ‫ َﻟ ْﯾ‬, ‫ﺻ َﺑ َﺢ‬
‫س‬ َ ‫ﺳﻰ‬
ْ َ‫ا‬, َ‫ َﻛﺎد‬, ‫ظل ﱠ‬, َ ‫ َﻋ‬dan َ ‫ َزال‬berfungsi sama dengan َ‫َﻛﺎن‬ yaitu memarfu’kan isimnya
dan menashobkan khobarnya.
Pengertian :
a. ‫س‬ َ ‫ = َﻟ ْﯾ‬meniadakan suatu kondisi, terjemahannya “bukanlah”
b. ‫ﺻ َﺑ َﺢ‬ ْ َ‫ = أ‬perubahan kondisi sesuatu pada awal (pagi) sekali terjemahannya “menjadi”
c. َ‫ = َﻛﺎد‬hampir terjadi sesuatu pekerjaan, tetapi belum terjadi , terjemahannya “hampir”
d. ‫ = َظل ﱠ‬berubahnya suatu keadaan di tengah suatu kondisi (siang), terjemahannya: “menjadi”
e. ‫ﺳﻰ‬َ ‫ = َﻋ‬mengharapkan terjadinya suatu keadaan, terjemahannya “semoga”.
f. َ ‫ = َزال‬terus berlangsungnya suatu keadaan, terjemahannya “selalu”.
B. Tata bahasa :

- 3 huruf asal : ‫ليس‬
- 3 huruf asal : ‫سوي‬ - Wazan : ‫َﻓ ِﻌﻠ ُ ْوا‬
- Wazan : ‫ﺎﻻ‬ َ
ً ‫ﻓ َﻌ‬ - Sighot : fiil madhi naaqis,
- Sighot : isim masdar mabni dhomah.
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Dhomir : ‫ُھ ْم‬
- Bina : lafif maqruun - Bina : ajwaf “ya’i”
- Kaidah i’lal : 3 - Kaidah i’lal : -
3:113 ‫اء‬
ً ‫ﺳ َو‬
َ ُ ‫َﻟ ْﯾ‬
‫ﺳ ْوا‬
- Tarkib:
- Tarkib : khobar َ ‫َﻟ ْﯾ‬
‫س‬  ‫ﺳ ْوا‬
ُ ‫ﻟ ْﯾ‬
mubtada
- K.irob : manshub
- T.irob : fathah
- Arti : sama
 ‫ُھ ْم‬
isim َ ‫َﻟ ْﯾ‬
‫س‬
- Arti : tidak lah mereka

- Wazan ‫ اﻟ َﻔﺎ ُء‬huruf atof, mabni
 َ‫( َﻓﺎﻋِ ﻠُ ْون‬marfu) fathah.
- 3 huruf asal : ‫صبح‬
 َ‫( َﻓﺎ ِﻋﻠِ ْﯾن‬manshub) - Wazan : ‫اَ ْﻓ َﻌﻠُ ْوا‬
- Sighot : isim fail - Sighot : fiil madhi naaqis,
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ mabni dhomah.
- Tasrif : 4 - Dhomir : ‫ُھ ْم‬
- Bina : shohih - Tasrif : 7
- K.irob : manshub - Kaidah i’lal : tidak ada
- T.irob : ‫ ي‬isim jamak - K.irob : tidak ada
mudzakar salim - T.irob : tidak ada
5:53 َ‫َﺧﺎﺳِ ِرﯾن‬ ْ َ ‫َﻓﺄ‬

‫ﺻ َﺑ ُﺣ ْوا‬
- Tarkib : khobar ْ َ‫أ‬
‫ﺻ َﺑ َﺢ‬ - Tarkib :
- K.irob : manshub  ْ َ‫أ‬

‫ﺻ َﺑ ُﺣ ْوا‬mubtada
- T.irob : ‫ي‬ - T.irob : tidak ada
ْ َ‫أ‬
rugi
 ‫ُھ ْم‬
isim ‫ﺻ َﺑ َﺢ‬
- Arti : maka menjadi

- 3 huruf asal : ‫قتل‬
- ُ ‫َﯾ ْﻔ‬
Wazan : َ‫ﻌﻠ ُ ْون‬
- Sighot : fiil mudhore.
fathah.
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ - 3 huruf asal : ‫كود‬
- Tasrif : 1
- Bina : shohih - Wazan : ‫َﻓ َﻌﻠ ُ ْوا‬
- Kaidah i’lal : tidak ada - Sighot : fiil madhi naaqis,
- K.irob : marfu mabni dhomah.
- T.irob : ‫ن‬ - Dhomir : ‫ُھ ْم‬
ُ‫ اﻟ ُﻧ ْون‬nun wiqoyah, la mahala - Tasrif : 2
laha. - Bina : ajwaf “wawi”
‫ اﻟ َﯾﺎ ُء‬Ya mutakalim, sebagai - K.irob : tidak ada
dhomir nashob muttashil - T.irob : tidak ada
7:150 ‫َﯾ ْﻘ ُﺗﻠُ ْو َﻧﻧِﻲ‬ ‫َو َﻛﺎد ُْوا‬

- Tarkib :
- Tarkib : khobar َ‫َﻛﺎد‬
- K.irob : mahal nashob  ‫َﻛﺎد ُْوا‬mubtada
- T.irob : tidak ada - K.irob : mahal rofa
- Arti :mereka membunuh - T.irob : tidak ada
aku  ‫ُھ ْم‬
isim َ‫َﻛﺎد‬
- Arti : dan hampir-
hampir mereka

‫ اﻟ َﻔﺎ ُء‬huruf isti’naaf,
‫ اﻟ َﺑﺎ ُء‬huruf jer, mabni mabni fathah.
3 huruf asal : ‫اَ ت ي‬
kasroh.
- - 3 huruf asal : ‫عسي‬
‫فتح‬ Wazan : ُ ‫َﯾ ْﻔ ِﻌل‬ َ‫َﻓ َﻌل‬
- 3 huruf asal :
- - Wazan :
- Wazan : ‫َﻓ ْﻌ ًﻼ‬ - Sighot : fiil mudhore. - Sighot : fiil madhi naaqis,
- Sighot : isim masdar mabni fathah muqodaroh.
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Tasrif : 3 Lafadz jalaalahu, - Dhomir : ‫ھ َُو‬
- Tasrif :2 - Bina : naqis “ya’i” , isim alam, isim - Tasrif : -
- Bina : shohih mahmuz “fa” jamid. - Bina : naqis “ya’i”
- Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : 5 ْ‫ أَن‬huruf - K.irob : marfu - Kaidah i’lal : 1
- K.irob : majrur - K.irob : manshub masdariyah, - T.irob : dho- - K.irob : tidak ada
- T.irob : kasroh - T.irob : fathah mabni sukun mah - T.irob : tidak ada
5:52 ‫ِﺑﺎ ْﻟ َﻔ ْﺗ ِﺢ‬ ‫َﯾﺄْﺗ َِﻲ‬ ْ‫أَن‬ ُ‫ﷲ‬ َ ‫َﻓ َﻌ‬

‫ﺳﻰ‬
- Tarkib : jer majrur , mu- - Tarkib : jumlah fiilyah Amil nashob - Tarkib : isim - Tarkib :
taaliqa setingkat maf’ul (fiil+fail)
‫ﺳﻰ‬
َ ‫َﻋ‬ ‫ﺳﻰ‬
َ ‫ َﻋ‬memarfu’kan
bih dengan ‫َﯾﺄْﺗ َِﻲ‬ - K.irob : la mahala
lahaa - K.irob : marfu isimnya dan menashob-
- K.irob : mahal nashob - T.irob : tidak ada - T.irob : kan khobarnya.
- T.irob :tidak ada dhomah - K.irob :mahal rofa
- Arti : bahwa Dia
- Arti : dengan keme- - Arti : Allah - T.irob : tidak ada
akan datangkan
nangan - Arti : maka mudah
mudahan
Jumlah fiilyah, menjadi masdar muawal,

tarkibnya sebagai khobar ‫ﺳﻰ‬
َ ‫َﻋ‬

- 3 huruf asal : ‫خضع‬ ‫ اﻟ َﻔﺎ ُء‬huruf atof, mabni
- Wazan :
fathah.
 َ‫( َﻓﺎﻋِ ﻠُ ْون‬marfu) - 3 huruf asal : ‫ظلل‬
 َ‫( َﻓﺎ ِﻋﻠِ ْﯾن‬manshub) - ْ ‫َﻓ َﻌ َﻠ‬
Wazan : ‫ت‬
ُ ‫ُﻋ ُﻧق ج أَ ْﻋ َﻧ‬
‫ﺎق‬ - Sighot : fiil madhi naaqis,
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ Isim jamak taksir. mabni fathah.
-
-
Tasrif : 2
Bina : shohih - Wazan : ٌ ‫اَ ْﻓ َﻌﺎل‬ - Dhomir : ‫ِﻲ‬
َ ‫ھ‬
َ huruf jer, mabni
‫اﻟﻼم‬ - K.irob : marfu - Tasrif : 2
kasroh. - T.irob : dhomah - Bina : mudhoaf
- K.irob : manshub
- T.irob : ‫ ي‬isim jamak ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer bil ‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil - K.irob : tidak ada
mudzakar salim harfi idhofah. - T.irob : tidak ada
26:4 َ‫َﺧﺎﺿِ ﻌِﯾن‬ ‫َﻟ َﮭﺎ‬ ‫أَ ْﻋ َﻧﺎﻗُ ُﮭ ْم‬ ‫َﻓ َظ ﱠﻠ ْت‬
- Tarkib : jer-majrur
‫َظل ﱠ‬ ‫َظلﱠ‬
- Tarkib :
- Tarkib : khobar mutaaliqa setingkat - Tarkib : me-
ُ ‫ أَ ْﻋ َﻧ‬isim ‫َظل ﱠ‬
 ‫ﺎق‬
- K.irob : manshub
naatnya َ‫َﺧﺎﺿِ ﻌِﯾن‬ - K.irob : marfu
marfu’kan isimnya dan
menashobkan khobarn-
- T.irob : ‫ي‬ - K.irob : mahal - T.irob : dhomah ya.
- Arti : tunduk nashob - K.irob : -
- T.irob : tidak ada  ‫ُھ ْم‬mudhof ilaih
- T.irob : -
- Arti : kepadanya - K.irob : mahal jer
- Arti : maka senantiasa
- Arti : tengkuk mere-
ka

mabni fathah.
- 3 huruf asal : ‫صبح‬
- 3 huruf asal : ‫رقب‬ - 3 huruf asal : ‫خوف‬ ْ
- Wazan : َ ‫اَﻓ َﻌل‬
- َ ‫َﯾ َﺗ‬
Wazan : ُ ‫ﻔ ﱠﻌل‬ - Wazan : ٌ ‫َﻓﺎﻋِ ل‬ - Sighot : fiil madhi naaqis,
- Sighot : fiil mudhore - Sighot : isim fail ‫ ﻓِﻲ‬huruf jer, mabni mabni fathah.
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬ kasroh. - Dhomir : ‫ھ َُو‬
- Tasrif : 10 - Tasrif : 2 ‫ا ْﻟ َﻣدِﯾ َﻧ ِﺔ ج ُﻣدُنٌ َو‬ - Tasrif : 7
- Bina : shohih - Bina : shohih - Bina : shohih
- Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : 3 ٌ‫َﻣدَاﺋِن‬ - Kaidah i’lal : tidak ada
- K.irob : marfu - K.irob : manshub - K.irob : majrur - K.irob : tidak ada
- T.irob : dhomah - T.irob : fathah - T.irob : kasroh - T.irob : tidak ada
28:18 ُ ‫َﯾ َﺗ َر ﱠﻗ‬

‫ب‬ ‫َﺧﺎ ِﺋ ًﻔﺎ‬ ‫ﻓِﻲ ا ْﻟ َﻣدِﯾ َﻧ ِﺔ‬ ْ َ ‫َﻓﺄ‬
‫ﺻ َﺑ َﺢ‬
- Tarkib : khobar - Tarkib : khobar - Tarkib : jer –majrur
mutaaliqa setingkat
- Tarkib : ْ َ‫أ‬
‫ﺻ َﺑ َﺢ‬
me-
ْ َ‫ ا‬ke 2
‫ﺻ َﺑ َﺞ‬ ْ َ‫ا‬
‫ﺻ َﺑ َﺞ‬ marfu’kan isimnya dan
- K.irob : mahal nashob - K.irob : manshub naatnya ‫َﺧﺎ ِﺋ ًﻔﺎ‬ menashob kan kho-
- T.irob : tidak ada - T.irob : fathah - K.irob : mahal nashob barnya.
- Arti : dia menunggu - Arti : ketakutan
- T.irob : tidak ada - K.irob : -
- Arti : dalam kota - T.irob : -
nunggu
- Arti : maka jadilah
dia (Musa)

‫ َﻻ‬huruf nafi, mabni
sukun.
- 3 huruf asal : ‫بني‬
Wazan : ‫َﻓ َﻌﻠ ُ ْوا‬
- 3 huruf asal : ‫زيل‬
- 3 huruf asal : ‫ريب‬ -
- ً
Wazan : ‫ﻓ ِْﻌ َﻠﺔ‬ mabni dhomah ٌ‫ِﺑ َﻧﺎ ٌء ج ُﺑ ْﻧ َﯾﺎن‬ - Sighot : fiil mudhore
- Sighot : isim masdar muqodaroh. Isim jamak taksir: naaqis.
- Dhomir : ‫ھ َِﻲ‬ - Dhomir : ‫ُھ ْم‬ - Wazan : ٌ‫ﻓُ ْﻌ َﻼن‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬
- Tasrif : 3 - Tasrif : 3 - K.irob : marfu - Tasrif : 2
- Bina : ajwaf “ya’i” - Bina : naqis “ya’i” - T.irob : dhomah - Bina : ajwaf “ya’i”
- Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : k 5, 9 - Kaidah i’lal : k 2, 12
- K.irob : marfu - K.irob : marfu Isim maushul, ‫ھُم‬dhomir jer bil - K.irob : marfu
- T.irob : dhomah - T.irob : dhomah mabni sukun idhofah - T.irob : dhomah
9:110 ‫ِرﯾ َﺑ ًﺔ‬ ‫َﺑ َﻧ ْوا‬ ‫ا ﱠﻟذِي‬ ‫ُﺑ ْﻧ َﯾﺎ ُﻧ ُﮭ ُم‬ ُ ‫ﻻَ َﯾ َزال‬
ُ ‫َﯾ َزال‬ ُ ‫َﯾ َزال‬
- Tarkib : silah maushul - Tarkib : naat - Tarkib : isim
- Tarkib : khobar - Tarkib : me-
- K.irob : manshub
lahaa
ُ‫ُﺑ ْﻧ َﯾﺎن‬ ُ ‫َﯾ َزال‬ marfu’kan isimnya dan
- T.irob : fathah - T.irob : tidak ada - K.irob : - K.irob : marfu menashobkan khobarn-
- Arti : (menumbuh mahal rofa - T.irob : dhomah ya.
- Arti : mereka
- T.irob : tidak - Arti : bangunan
- K.irob : -
kan) keraguan bangun ada - T.irob : -
2 mereka
- Arti : yang - Arti : senantiasa

- 3 huruf asal : ‫ليس‬
‫كشف‬ ‫ ﻣن‬huruf jer, mabni
َ‫َﻓ ِﻌل‬
- 3 huruf asal :
- Wazan :
Wazan : ‫ﻋ َﻠﺔ‬
sukun.
- Sighot : fiil madhi naaqis,
- Sighot : isim fail. ‫ د ُْون‬isim jamid. mabni dhomah.
- K.irob : majrur
- Dhomir : ‫ھ َِﻲ‬ - T.irob : kasroh
ِ lafadz jalaalahu,isim َ ‫ل‬kasroh.
- Tasrif : 3 huruf jer, mabni - Tasrif : 4
- Bina : shohih ‫ﷲ‬ - Bina : ajwaf “ya’i”
- Kaidah i’lal : tidak ada alam, - Kaidah i’lal : -
- K.irob : marfu - K.irob : majrur ‫ اﻟﮭﺎء‬dhomir jer bil - K.irob : tidak ada
- T.irob : dhomah - T.irob : kasroh harfi. - T.irob : tidak ada
53:58 ‫َﻛﺎﺷِ َﻔ ٌﺔ‬ ‫ﷲ‬

ِ ‫ُون‬
ِ ‫ﻣِن د‬ ‫َﻟ َﮭﺎ‬ َ ‫ﻟَ ْﯾ‬
‫س‬
- Tarkib : haal untuk - Tarkib : khobar - Tarkib : memarfu’kan
- Tarkib : isim َ ‫َﻟ ْﯾ‬
‫س‬ sohibul haal dhomir
َ ‫ َﻟ ْﯾ‬muqodam,
‫س‬ isimnya dan menashob-
muakhor
- K.irob : marfu
mustatir ‫َﻛﺎﺷِ َﻔ ٌﺔ‬ berupa sybhul
kan khobarnya.
- K.irob : -
- K.irob : mahal nashob jumlah, jer- majrur - T.irob : -
- T.irob : dhomah
- T.irob : tidak ada - K.irob : mahal
- Arti : terbuka /tersing- - Arti : tidak ada
nashob
kap ‫ د ُْو ِن‬mudhof - T.irob : tidak ada
‫ﷲ‬
ِ mudhof ilaih - Arti : baginya
- Arti : dari selain

Allah

‫ اﻟواو‬huruf atof , mabni
fathah.
- 3 huruf asal : ‫نظر‬
‫إِ َﻟﻰ‬
huruf jer, mabni - ُ ‫ا ُ ْﻓ‬
Wazan : ْ‫ﻌل‬
sukun. - Sighot : fiil amar.
‫ا َِﻻهٌ ج آﻟِ َﮭ ٌﺔ‬ - Dhomir : ‫اَ ْﻧ َت‬

- K.irob : majrur - Tasrif : 1
- T.irob : kasroh - Bina : shohih
‫ اﻟﻛﺎف‬dhomir jer bil - K.irob : majzum
idhofah. - T.irob : sukun
‫إِ َﻟﻰ إِ َﻟ ِﮭ َك‬ ‫َوا ْﻧ ُظ ْر‬

- Tarkib : mutaaliqa
,setingkat maf’ul bih - Tarkib : ‫ ا ُ ْﻧ ُظ ْر‬maktuf
untuk ‫ا ُ ْﻧ ُظ ْر‬ kepada ‫ب‬ْ ‫ ا ِْذ َﻋ‬maqul
- K irob : mahal nashob - K irob : mahal nashob
- Arti : kepada Tuhan - Arti : dan lihatlah
Mu

- 3 huruf asal : ‫ظلل‬
- 3 huruf asal : ‫عكف‬ - َ ‫َﻓ َﻌﻠ‬
Wazan : ‫ت‬ ْ
- ِ ‫َﻓﺎ‬
Wazan : ٌ ‫ﻋل‬ - Sighot : fiil madhi naqis,
- Sighot : isim fail. mabni sukun
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Dhomir : ‫اَ ْﻧ َت‬
-
-
Tasrif : 2
Bina : shohih
‫ َﻋ َﻠﻲ‬huruf jer, -
-
Tasrif : 2
Bina : shohih
mabni sukun.
- K.irob : manshub ‫ اﻟﮭﺎء‬dhomir jer bil - K.irob : majzum Isim maushul,
- T.irob : fathah harfi - T.irob : sukun mabni sukun
20:97 ‫َﻋﺎ ِﻛ ًﻔﺎ‬ ‫َﻋ َﻠ ْﯾ ِﮫ‬ َ ‫َظ ْﻠ‬

‫ت‬ ‫ا ﱠﻟذِي‬
- Tarkib : jer-majrur - Tarkib : silah maushul
‫َظل ﱠ‬
- Tarkib : naat dari
- Tarkib : khobar mutaaliqa seting- - K irob : la mahala
- K irob : manshub kat maf’ul bih lahaa ‫إِ َﻟ ِﮫ‬
- T.irob : fathah
- Arti : bertekun
َ‫َط َﻠ ْﻠت‬ - T.irob : tidak ada
- Arti :kamu tetap
- K irob : mahal jer
- K irob : mahal - Arti : yang
nashob
- Arti : atasnya
Catatan :
Lafadz َ ‫َط ْﻠ‬

‫ت‬ asalnya dibaca ‫َطﻠِ ْﻠ َت‬ , kemudian ‫ل‬ yang pertama dibuang, sehingga jadilah ‫َط ْﻠ َت‬
artinya yang kamu selamanya ( nara sumber Tafsir Jalalain Jilid ke 3, halaman 1307 )

PELAJARAN KE 28
(‫ َﻓﺎﻋِ ل ٌ ) ُﻣ ْﻔ َرد‬+ ‫ﺎض‬
ٍ ‫ﻓﻌل ُ َﻣ‬
ْ
A. Pendahuluan.
Bila jumlah didahului dengan kata kerja , subyek disebut fail dan predikat disebut fi’il . Jadi kata kerja
(fi’il) didahulukan. Jumlah itu disebut ‫اﻟ ُﺟ ْﻣﻠَ ُﺔ اﻟﻔ ِْﻌﻠِ ﱠﯾ ُﺔ‬
B. Tata bahasa
- 3 huruf asal : ‫حقق‬

‫ َﻋ َﻠﻰ‬huruf jer, mabni sukun. ‫قول‬
- 3 huruf asal :
- Wazan :
‫ أَ ْﻛ َﺛ ِر‬isim tafdil - Wazan : ‫َﻓ ْﻌ ًﻼ‬ - Sighot : fiil madhi,
- Sighot : isim masdar mabni fathah.
- 3 huruf asal : ‫ك ث ر‬
- Wazan : ُ ‫اَ ْﻓ َﻌل‬

- K.irob : majrur
- Tasrif : 1 - Tasrif : 3 ‫ اﻟﻼم‬waqiah jawab
- Bina : ajwaf “wawi” - Bina : mudhoaf qosam.
- T.irob : kasroh - Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : k 10
‫ ِھ ْم‬dhomir jer bil idhofah. - K.irob : marfu - K.irob : tidak ada ْ‫ﻗد‬
huruf tahqiiq,
- T.irob : dhomah - T.irob : tidak ada mabni sukun.
36:7 ‫َﻋ َﻠﻰ أَ ْﻛ َﺛ ِر ِھ ْم‬ ُ ‫ا ْﻟ َﻘ ْول‬ ‫َﺣ ﱠق‬ ْ‫َﻟ َﻘد‬

- Tarkib : fail - Tarkib : fiil
- Tarkib :
- K.irob : marfu - K.irob : mabni fathah
- Tarkib : ‫اﻟﻼم‬
 ‫ َﻋ َﻠﻰ اَ ْﻛ َﺛ ِرھِم‬jer- - T.irob : dhomah - T.irob : tidak ada la mahala lahaa.
majrur,mutaaliqa atau - Arti : perkataan - Arti : pasti berlaku ْ‫ﻗد‬ la mahala lahaa.
setingkat maf’ul bih bagi /keputusan - K.irob : -
‫ﱠ‬
‫ﺣق‬ - T.irob : -
- K.irob : mahal nashob - Arti : sesungguh -
- T.irob : tidak ada nya
- Arti : atas kebanyakan
mereka

‫ َﻣﺎ‬huruf nafi , mabni
‫ اﻟﺑﺎء‬huruf jer, mabni sukun.
kasroh.
- 3 huruf asal : ‫خلق‬
‫حقق‬
- 3 huruf asal :
- Wazan :
- Wazan : ‫َﻓ ْﻌ ًﻼ‬ - Sighot : fiil madhi,
- Bina : mudhoaf Lafadz jalaahu, - Bina : shohih
- Kaidah i’lal : k 10 isim alam. - Kaidah i’lal : tidak ada
- K.irob : majrur Huruf istisna’, Isim isyaroh, - K.irob : marfu - K.irob : tidak ada
- T.irob : kasroh mabni sukun mabni fathah - T.irob : - T.irob : tidak ada
dhomah
10:5 ‫ِﺑﺎ ْﻟ َﺣ ﱢق‬ ‫إِ ﱠﻻ‬ ‫َذﻟِ َك‬ ُ‫ﷲ‬ ‫َﻣﺎ َﺧ َﻠ َق‬
- Tarkib : haal bagi - Tarkib : la - Tarkib : maf’ul - Tarkib : fail - Tarkib :
shohibul haal lafadz mahala lahaa bih - K.irob : marfu
- K.irob : tidak ada - K.irob : mahal - T.irob :
‫ َﻣﺎ‬la mahala lahaa.
jalaalahu ُ‫ﷲ‬
berupa
- T.irob : tidak ada nashob dhomah ‫ق‬َ ‫ َﺧ َﻠ‬fi’il
sybhul jumlah, jer- - T.irob : tidak
- Arti : kecuali - Arti : Allah - K.irob : mabni
mjrur ada
- K.irob : mahal nashob /melain kan - T.irob : tidak ada
- Arti : demi - - Arti : tidaklah men-
kian itu ciptakan
- Arti : dengan benar
/hak
- 3 huruf asal : ‫حشر‬

- Wazan : ‫ اﻟﻔﺎء‬huruf isti'naaf,
mabni fathah.
 ‫ َﻓﺎ ِﻋﻠُون‬marfu
َ manshub
Sighot muntahal jumu’ - 3 huruf asal : ‫رسل‬
 َ‫ﻓﺎﻋِ ﻠِ ْﯾن‬
- Sighot : isim fail ُ ‫َﻣ َﻔﺎ ِﻋل‬ - Wazan : َ‫اَ ْﻓ َﻌل‬
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ ‫ ﻓِﻲ‬huruf jer, mabni - Sighot : fiil madhi, mabni
fathah.
sukun.
- Tasrif : 1
- Bina : shohih – ‫َﻣ ِد ْﯾ َﻧﺔ ج ُﻣدُن‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬
- Kaidah i’lal : tidak ada - Tasrif : 7
- K.irob : manshub ‫َﻣدَاﺋ ِِن‬ ُ‫ﻓ ِْر َﻋ ْون‬ - Bina : shohih
Isim jamak taksir. Isim ajam - Kaidah i’lal : tidak ada
- T.irob : ‫ي‬
isim jamak - K.irob : majrur - K.irob : marfu - K.irob : tidak ada
mudazkar salim - T.irob : kasroh - T.irob : dhomah - T.irob : tidak ada
26:53 َ‫َﺣﺎﺷِ ِرﯾن‬ ‫ﻓِﻲ ا ْﻟ َﻣدَ اﺋ ِِن‬ ُ‫ﻓ ِْر َﻋ ْون‬ َ ‫َﻓﺄ َ ْر‬
َ ‫ﺳل‬
- Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : jer-majrur - Tarkib : fail - Tarkib : fiil
- K.irob : manshub mutaaliqa dengan - K.irob : marfu - K.irob : mabni
- T.irob : ‫ي‬ َ ‫أَ ْر‬
َ ‫ﺳل‬
- T.irob : dhomah
- Arti : Firaun
- Arti : lalu mengirim-
- Arti : mereka - K.irob : -
- T.irob : - kan
berkumpul
- Arti : di kota-kota

- 3 huruf asal : ‫قول‬
Wazan : ‫ت‬
mabni fathah.
َ ‫ھ‬
‫ َﯾﺎ‬huruf nida, mabni ‫َﻣ َﻠ َك ج َﻣ َﻼ ِﺋ َﻛ ٌﺔ‬
- Tasrif : 1 ‫ اﻟواو‬huruf isti’naaf,
sukun. - Bina : ajwaf “wawi” mabni fathah.
Isim jamak taksir - Kaidah i’lal : k 1
‫ َﻣ ْر َﯾ ُم‬isim alam, mabni - K.irob : marfu - K.irob : tidak ada ‫ ا ِْذ‬isim zaman, mabni
dhomah. - T.irob : dhomah - T.irob : tidak ada sukun.
3:42 ‫َﯾﺎ َﻣ ْر َﯾ ُم‬ ‫ا ْﻟ َﻣﻼَ ِﺋ َﻛ ُﺔ‬ ِ ‫َﻗﺎ َﻟ‬

‫ت‬ ‫َوإِ ْذ‬
- Tarkib : fail - Tarkib : fi’il
- Tarkib : ..... ‫َﯾﺎ َﻣ ْر َﯾ ُم‬ - K.irob : marfu - K.irob : mabni - Tarkib : ‫ا ِْذ‬
maf’ul
maqul dari qulan - T.irob : dhomah - T.irob : tidak ada bih untuk fi’il yang
‫َﻗﺎ َﻟ ْت‬ - Arti : para - Arti : berkata disembunyikan,
- K.irob : mahal nashob malaikat diperkirakan ‫ا ُ ْذ ُﻛ ْر‬
- Arti : wahai Maryam nashob
- Arti : dan ketika
‫ اﻟواو‬huruf atof, mabni

fathah.
- 3 huruf asal : ‫تمم‬
Wazan : ‫ت‬
fathah.
‫َر ﱞب ج اَ ْر َﺑﺎب‬ - Dhomir : ‫ھ َِﻲ‬

- Bina : mudhoaf
- T.irob : kasroh
‫ َﻛﻠِ َﻣﺎت‬- ‫َﻛﻠِ َﻣ ُﺔ ج َﻛﻠِ ٌم‬ - Kaidah i’lal : k 10
‫ اﻟﻛﺎف‬dhomir jer bil - K.irob : marfu - K.irob : tidak ada
idhofah - T.irob : dhomah - T.irob : tidak ada
11:119 ‫َر ﱢﺑ َك‬ ‫َﻛﻠِ َﻣ ُﺔ‬ ‫َو َﺗ ﱠﻣ ْت‬

- Tarkib : - Tarkib : fail - Tarkib : fiil
 ‫ َر ﱢب‬mudhof ilaih bagi - T.irob : dhomah - T.irob : tidak ada
‫ َﻛﻠِ َﻣ ُﺔ‬, juga sebagai - Arti : kalimat/kepu- - Arti : dan sempurna
tusan /ditetapkan
mudhof bagi ‫ك‬ َ
- K.irob : majrur
- T.irob : kasroh
- Arti : Tuhan kamu

- 3 huruf asal : ‫حقق‬
‫قول‬
- 3 huruf asal :
- Wazan :
- َ
Wazan : ‫ﻓ ْﻌ ًﻼ‬ - Sighot : fiil madhi,
ْ‫ﻣِن‬ huruf jer, mabni - Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬
kasroh. - Tasrif : 1 - Tasrif : 3
ُ‫ أﻟ ُﻧ ْون‬wiqoyah. - Bina : ajwaf “wawi” - Bina : mudhoaf
‫ اﻟ َﯾﺎ ُء‬ya mutakalim, - K.irob : marfu - K.irob : tidak ada
dhomir jer bil harfi. - T.irob : dhomah - T.irob : tidak ada
32:13 ‫ِﻣ ﱢﻧﻲ‬ ُ ‫ا ْﻟ َﻘ ْول‬ ‫َﺣ ﱠق‬

- Tarkib : jer-majrur, - Tarkib : fail - Tarkib : fiil
haal untuk ‫ﺣقﱠ‬ - K.irob : marfu - K.irob : mabni fathah
َ - T.irob : dhomah - T.irob : tidak ada
- K.irob : mahal
nashob - Arti : perkataan /kepu - Arti : telah pasti
- T.irob : tidak ada tusan
- Arti : dariKu
‫ اﻟواو‬huruf atof,
mabni fathah.
‫َﻟدَ ى‬ mabni fathah.
Dorof makan,
mabni sukun, ‫ج‬ ‫َﻗر ْﯾن‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬
- Tasrif : 1
mahal nasob.
‫ﻗُ َر َﻧﺎء‬ - Bina : ajwaf “wawi”
Isim jamid. ‫ي‬
َ mutakalim. - K.irob : marfu - Kaidah i’lal : k 1
- K.irob : marfu Dhomir jer bil Isim maushul, Isim isyaroh , - T.irob : - K.irob : tidak ada
- T.irob : idhofah. mabni sukun mabni fathah dhomah - T.irob : tidak ada
dhomah
‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir
jer bil idhofah
50:23 ‫َﻋﺗِﯾ ٌد‬ ‫َﻟدَ ﱠ‬

‫ي‬ ‫َﻣﺎ‬ ‫ھ ََذا‬ ‫َﻗ ِرﯾ ُﻧ ُﮫ‬ َ ‫َو َﻗﺎل‬
- Tarkib : khobar - Tarkib : silah - Tarkib : badal - Tarkib : - Tarkib : fail. - Tarkib : fiil
- K.irob : marfu
- T.irob : dhomah
maushul.
dari ‫ھ ََذا‬ mubtada.
- K.irob :
- K.irob : marfu.
- T.irob : dhomah.
- K.irob : mabni
- T.irob : tiadak ada
lahaa. - K.irob : mahal mahal rofa.
- Arti :tersedia - Arti : teman - Arti : dan berkata
- T.irob : tidak rofa. - T.irob : tidak
- T.irob : tidak nya ini
ada. ada.
ada.
- Arti : disisiku - Arti : ini
- Arti : apa
yang
‫ اﻟ َﻔﺎ ُء‬huruf isti'naaf,
mabni fathah
- 3 huruf asal : ‫عصي‬
fathah muqadaroh
- Tasrif : 3
ُ‫ﻓ ِْر َﻋ ْون‬ - Bina : naqis “ya’i”
ٌ ‫ﺳل‬
ُ ‫ﺳ ْول ٌ ج َر‬
ُ ‫َر‬ Isim jam - Kaidah i’lal : k 1
- K.irob : manshub - K.irob : marfu - K.irob : tidak ada
- T.irob : fathah - T.irob : dhomah - T.irob : tidak ada
73:16 َ ‫ﺳ ْول‬
ُ ‫اﻟر‬
‫ﱠ‬ ُ‫ﻓ ِْر َﻋ ْون‬ َ ‫َﻓ َﻌ‬
‫ﺻﻰ‬
- Tarkib : maful bih - Tarkib : fail - Tarkib : fiil
- K.irob : manshub - K.irob : marfu - K.irob : mabni
- T.irob : fathah - T.irob : dhomah - T.irob : tidak ada
- Arti : rasul itu - Arti : Fir’aun - Arti : maka mendur -
hakai
fathah.
- 3 hrf asal : ‫تبب‬ - 3 hrf asal :‫تبب‬
- Wazan : َ ‫َﻓ َﻌل‬ - ْ ‫َﻓ َﻌ َﻠ‬
Wazan : ‫ت‬
- Sighot : fiil madhi, - Sighot : fiil madhi,
mabni fathah .
mabni fathah .
‫ اَ ُﺑ ْو‬marfu.
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ ‫ اَ َﺑﺎ‬manshub. - Dhomir : ‫ھ َِﻲ‬
- Tasrif : 1 ‫دَان‬
ِ ‫ َﯾ‬ ‫َﯾ ٌد‬ - Tasrif : 1
- Bina : mudhoaf
‫ب – َﻟ ِﮭ ْﯾب‬
ٍ ‫َﻟ َﮭ‬ ‫ اَ ِﺑﻲ‬majrur. Isim mutsana -
-
Bina : mudhoaf
- Kaidah i’lal : k 10 - K.irob : marfu muannats
- K.irob : tidak ada - K.irob : majrur - K.irob : marfu - K.irob : tidak ada
- T.irob : tidak ada - T.irob : kasroh - T.irob : ‫ي‬ - T.irob : alif - T.irob : tidak ada
111:1 ‫َو َﺗ ﱠب‬ ٍ ‫َﻟ َﮭ‬

‫ب‬ ‫أَ ِﺑﻲ‬ ‫َﯾدَ ا‬ ‫َﺗ ﱠﺑ ْت‬
- Tarkib : fiil +fail - Tarkib : - Tarkib : - Tarkib : - Tarkib : fiil
- K.irob : mabni mudhof ilaih  mudhof ilaih  Fail - K.irob : mabni
- T.irob : tidak ada - K.irob : majrur - K.irob : marfu - T.irob : tidak ada
- Arti : sebenar-2 - T.irob : kasroh
bagi ‫َﯾ َدا‬ - T.irob : alif - Arti : binasalah
 mudhof bagi  mudhof bagi
binasa - Arti : Lahab
ٍ ‫َﻟ َﮭ‬
‫ب‬ ‫أَ ِﺑﻲ‬
- K.irob : majrur
- Arti : kedua
- T.irob : ‫ي‬ tangan
- Arti : Abu

‫اﻟﻼ ُم‬
mabni fathah.
- 3 hrf asal :‫حضر‬ - 3 hrf asal :‫علم‬
ْ ‫َﻓ ِﻌ َﻠ‬ ‫ اﻟواو‬huruf
- Wazan : َ‫ﻣ ْﻔ َﻌﻠُ ْون‬
ُ - Wazan : ‫ت‬
ataof, mabni
- Sighot : isim maf’ul - Sighot : fiil madhi,
fathah.
mabni fathah .
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ ‫ اﻟﻼم‬waqiqh,
- Tasrif : 7 ‫ إِنﱠ‬huruf taukid, - Dhomir : ‫ھ َِﻲ‬
- Bina : shohih
– ٌ‫ِﺟنٌ – َﺟﺎن‬ - Tasrif : 4
jawab qosam
mabni fathah. yang
-
-
K.irob : marfu ‫ ُھ ْم‬dhomir ‫ِﺟ ﱠﻧ ُﺔ‬ -
-
Bina : shohih
diperkirakan.
muttashil, mabni - K.irob : marfu - K.irob : tidak ada ‫ ﻗد‬huruf tahqiq,

- T.irob : ‫و‬ sukun. - T.irob : - T.irob : tidak ada mabni sukun.
dhomah
37:158 َ ‫َﻟ ُﻣ ْﺣ‬

َ‫ﺿ ُرون‬ ‫إِ ﱠﻧ ُﮭ ْم‬ ‫ا ْﻟ ِﺟ ﱠﻧ ُﺔ‬ ِ ‫َﻋﻠِ َﻣ‬
‫ت‬ ْ‫َو َﻟ َﻘد‬
- Tarkib : - Tarkib : fail - Tarkib : fiil - Tarkib :
- Tarkib : khobar ‫إِنﱠ‬ ‫إِنﱠ‬ + isim ‫إِنﱠ‬ - K.irob : marfu - K.irob : mabni - K.irob :
- K.irob : marfu - T.irob : - T.irob : tidak ada - T.irob :
- T.irob : ‫و‬ (‫ھ ْم‬
ُ )= dhomah - Arti : mengetahui - Arti : dan
mubtada - Arti : jin sesungguhnya
- Arti : pasti mereka - K.irob : mahal
dihadapkan rofa
- Arti : sungguh
mereka

PELAJARAN KE 29
(‫ َﻓﺎﻋِ ل ٌ ) ُﻣ َﺛ َﻧﻰ‬+ ‫ﺎض‬
ٍ ‫ﻓﻌل ُ َﻣ‬
ْ
A. Pendahuluan.
Melanjutkan tentang jumlah Fiilyah ‫ اﻟ ُﺟ ْﻣ َﻠ ُﺔ اﻟﻔ ِْﻌﻠِ ﱠﯾ ُﺔ‬yang susunannya terdiri dari fiil madhi (kata
kerja) disebut predikat, faail (subyek) nya dalam bentuk mutsana.
B. Tata bahasa
َ huruf atof ,
mabni fathah.
- 3 huruf asal : ‫دخل‬
‫سجن‬
- 3 huruf asal :
- Wazan :
- Wazan : ‫ﻓ ِْﻌ ًﻼ‬ - Sighot : fiil madhi,
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ ‫ َﻣ َﻊ‬dhorof makan - Dhomir : ‫ھ َُو‬
- Tasrif : 1 - K.irob : manshub - Tasrif : 1
- Bina : shohih - T.irob : fathah - Bina : shohih
ِ ‫ َﻓ َﺗ َﯾ‬- ‫َﻓ ﱠﺗﻰ‬
‫ﺎن‬ - K.irob : manshub ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer - K.irob : tidak ada
Isim mutsana - T.irob : fathah bil idhofah. - T.irob : tidak ada
mudzakar
- K.irob : marfu
- T.irob : alif
12:36 ِ ‫َﻓ َﺗ َﯾ‬

‫ﺎن‬ َ‫اﻟﺳ ْﺟن‬
‫ﱢ‬ ‫َﻣ َﻌ ُﮫ‬ َ ‫َودَ َﺧل‬
- Tarkib : faail - Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : - Tarkib : fiil
- K.irob : marfu - K.irob : manshub mutaaliqa - K.irob : mabni
َ‫َد َﺧل‬
- T.irob: alif - T.irob: fathah - T.irob: tidak ada
dengan
- Arti : dua pemuda - Arti : dalam penjara - Arti : dan masuk
- K.irob : -
- T.irob : -
- Arti : bersama
nya

ْ‫ ﻣِن‬huruf jer, mabni ka- fathah.
sroh. - 3 huruf asal : ‫بيض‬
- 3 huruf asal : ‫حزن‬ - ْ ‫ِا ْﻓ َﻌ ﱠﻠ‬
Wazan : ‫ت‬
- ُ
Wazan : ‫ﻓ ْﻌ ًﻼ‬ - Sighot : fiil madhi, mabni
- Sighot : isim masdar fathah.
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ ِ ‫َﻋ ْﯾنُ – َﻋ ْﯾ َﻧ‬
‫ﺎن‬
isim mutsana
- Tasrif : 4 - K.irob : marfu - Tasrif : 16
- Bina : shohih - T.irob : alif - Bina : ajwaf ya’i
- K.irob : majrur ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer - K.irob : tidak ada
- T.irob : kasroh bil idhofah - T.irob : tidak ada
12:84 ‫ﻣِنَ ا ْﻟ ُﺣ ْز ِن‬ ُ‫َﻋ ْﯾ َﻧﺎه‬ ‫ﺿ ْت‬

‫َوا ْﺑ َﯾ ﱠ‬
- Tarkib : jer-majrur - Tarkib : faail - Tarkib : fiil
mutaaliqa atau setingkat - K.irob : marfu - K.irob : mabni
maf’ul bih ‫ﺿ ْت‬
‫ا ْﺑ َﯾ ﱠ‬ - Arti : kedua - Arti : dan menjadi putih
- T.irob : tidak ada matanya
- Arti : karena
kesedihan
- 3 huruf asal : ‫خوف‬ - 3 huruf asal : ‫قول‬

- Wazan : َ‫َﯾ ْﻔ َﻌﻠ ُ ْون‬ - Wazan : َ‫َﻓ َﻌل‬
- Sighot : fiil mudhore - Sighot : fiil madhi,
mabni fathah.
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ ْ‫ﻣِن‬huruf jer, mabni
- Tasrif : 4 sukun.
- Tasrif :1
-
-
Bina : ajwaf “wawi”
Kaidah i’lal : k 2, 12
َ‫ا ﱠﻟ ِذ ْﯾن‬
isimmaushul, ‫َر ُﺟل ٌ – َر ُﺟ َﻼ ِن‬ - Bina : ajwaf “wawi”
- K.irob : marfu mabni fathah. Isim mutsana - Kaidah i’lal : k 1
- K.irob : mahal jer mudzakar - K.irob : tidak ada
- T.irob : ‫ن‬ - T.irob : tidak ada - K.irob : marfu - T.irob : tidak ada
- T.irob : alif
5:23 َ‫َﯾ َﺧﺎﻓُون‬ َ‫ﻣِنَ ا ﱠﻟذِﯾن‬ ‫َر ُﺟﻼَ ِن‬ َ ‫َﻗﺎل‬

- Tarkib : silah maushul - Tarkib : naat dari - Tarkib : faail - Tarkib : fiil
- K.irob : laa mahala
lahaa
‫ َر ُﺟﻼَ ِن‬berupa -
-
K.irob : marfu
T.irob : alif
-
-
K.irob : mabni
T.irob : tidak ada
- T.irob : tidak ada sybhul jumlah ,jer-
- Arti : dua orang - Arti : berkata
majrur
- Arti : mereka takut laki-laki
- T.irob : tidak ada.
- Arti : dari diantara
orang-orang yang

- 3 huruf asal : ‫ي‬ ‫رأ‬
- 3 hrf asal : ‫نكص‬ - ْ ‫َﺗﻔﺎ َﻋ َﻠ‬
Wazan : ‫ت‬
Wazan : َ ‫َﻓ َﻌل‬
‫ َﻋ َﻠﻰ‬huruf jer, -
mabni fathah.
mabni sukun.
mabni fathah.
‫ِب – َﻋﻘِ َﺑ ْﯾ ِن‬
ٌ ‫َﻋﻘ‬ - Dhomir : ‫ھ َِﻲ‬ ‫ اﻟ َﻔﺎ ُء‬huruf
ِ ‫ﻓِ َﺋﺔ – ﻓِ َﺋ َﺗ‬
atof, mabni
- K.irob : majrur
- Tasrif : 3 ‫ﺎن‬ - Bina : naqis ya’i, fathah.
- T.irob : ‫ي‬ - Bina : shohih Isim mutsana mahmuz ain
- Kaidah i’lal : tidak ada mudazkar - Kaidah i’lal : k 1, 9 ‫ َﻟ ﱠﻣﺎ‬dhorof
‫ اﻟ َﮭﺎء‬dhomir jer bil - K.irob : tidak ada - K.irob : - K.irob : tidak ada zaman, bermakna
idhofah. - T.irob : tidak ada marfu - T.irob : tidak ada syarat, mabni
- T.irob : alif sukun.
8:48 ‫َﻋ َﻠﻰ َﻋﻘِ َﺑ ْﯾ ِﮫ‬ َ ‫َﻧ َﻛ‬

‫ص‬ ِ ‫ا ْﻟﻔِ َﺋ َﺗ‬
‫ﺎن‬ َ ‫َﺗ َر‬
ِ ‫اء‬
‫ت‬ ‫َﻓ َﻠ ﱠﻣﺎ‬
- Tarkib : haal untuk - Tarkib : fiil jawab - Tarkib : faail - Tarkib : fiil - Tarkib :-
shohibul haal dhomir syarat - K.irob : - K.irob : mabni - K.irob :-
pada َ ‫َﻧ َﻛ‬
‫ص‬ berupa ‫َﻟ ﱠﻣﺎ‬ marfu
- T.irob : alif
-
-
T.irob : tidak ada
Arti : sedang
-
-
T.irob :-
Arti : maka
sybhul jumlah jer - K.irob : la mahala
- Arti : kedua melihat tatkala
majrur lahaa
- K.irob : mahal - T.irob : tidak ada pasukan
nashob - Arti : ia berbalik
- Arti : atas tumit
nya kebelakang
‫ إِ ْذ‬dhorof
zaman,mabni sukun
- 3 huruf asal : ‫هم‬
- 3 huruf asal : ‫فشل‬ ‫م‬
‫َﻓ َﻌ َﻠ ْت‬
ِ ‫َﺗ ْﻔ َﻌ َﻼ‬
- Wazan :
- Wazan : ‫ن‬
- Sighot : fiil mudhore mabni fathah.
- Dhomir : ‫ُھ َﻣﺎ‬ - Dhomir : ‫ھ َِﻲ‬
– ‫طﺎ ِﺋ َﻔ ٌﺔ‬
- Bina : shohih Huruf masdari - ْ‫ﻣِن‬
huruf jer,
- Bina : mudhoaf
- Kaidah i’lal : tidak ada yah dan huruf mabni sukun.
ِ ‫َطﺎ ِﺋ َﻔ َﺗ‬
‫ﺎن‬ - Kaidah i’lal : k 10
- K.irob : manshub nashob, mabni ‫ ُﻛ ْم‬dhomir jer bil - K.irob : marfu - K.irob : tidak ada
- T.irob : hilangnya ‫ن‬ sukun. harfi. - T.irob : alif - T.irob : tidak ada
3:122 َ ‫َﺗ ْﻔ‬

‫ﺷ َﻼ‬ ْ‫أَن‬ ‫ﻣِﻧ ُﻛ ْم‬ ِ ‫ﱠطﺂ ِﺋ َﻔ َﺗ‬
‫ﺎن‬ ‫إِ ْذ َھ ﱠﻣ ْت‬
- Tarkib : jumlah fiilyah - Tarkib : - Tarkib : naat - Tarkib : fail - Tarkib : fiil
ِ ‫َطﺎﺋِ َﻔ َﺗ‬
,fiil + faail menashob- - K.irob : marfu - K.irob : mabni
bagi ‫ﺎن‬
- K.irob : manshub kan fiil - T.irob : alif - T.irob : tidak ada
berupa sybhul
mudhore
- T.irob : hilangnya ‫ن‬ - K.irob : - -
jumlah ,jer-majrur.
K.irob : mahal rofa
- Arti : dua golo- - Arti : ketika ingin
ngan mundur
- Arti : kedua-dua nya - T.irob : - - T.irob : tidak ada
takut - Arti : bahwa - Arti : dari
kalian
-
‫رأي‬
- 3 huruf asal :
- َ ‫َﺗ‬
Wazan : َ ‫ﻔﺎﻋل‬
fathah muqadaroh
- Tasrif : 11 ‫ اﻟ َﻔﺎ ُء‬huruf atof,
- Bina : naqis ya’i, mahmuz mabni fathah.
‫ﺎن‬
ِ ‫َﺟ ْﻣ ًﻌﺎ – َﺟ ْﻣ َﻌ‬ fa
Isim mutsana - Kaidah i’lal : k 1 ‫ َﻟ ﱠﻣﺎ‬dhorof zaman,
- K.irob : marfu - K.irob : tidak ada bermakna syarat,
- T.irob : alif - T.irob : tidak ada mabni sukun.
ِ ‫ا ْﻟ َﺟ ْﻣ َﻌ‬
‫ﺎن‬ َ ‫َﺗ َر‬
‫اءى‬ ‫َﻓ َﻠ ﱠﻣﺎ‬ 3:122
- Tarkib : faail - Tarkib : jumlah fiilyah, - Tarkib :-

- K.irob : marfu fiil+faail - K.irob :-
- T.irob : alif - K.irob : mabni - T.irob :-
- Arti : kedua golongan - T.irob : tidak ada - Arti : maka tatkala
- Arti : saling melihat
َ taukid muzahliqo-
‫اﻟﻼ ُم‬
tun, mabni fathah.
- 3 huruf asal : ‫درك‬ - 3 huruf asal : ‫قول‬
- Wazan : َ‫ﻣ ْﻔ َﻌﻠ ْون‬
ُ ُ - Wazan : َ‫َﻓ َﻌل‬
- Sighot : isim maf’ul - Sighot : fiil madhi,
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ ‫ َﻧﺎ‬+ ‫إِ ﱠﻧﺎ = إِنﱠ‬ mabni fathah.
- Tasrif :7 ‫ إِنﱠ‬Huruf taukid ‫ج‬ ‫ِب‬

ُ ‫ﺻﺣ‬ ‫اﻟ ﱠ‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬
isim ghoiru - Tasrif :1
ْ َ‫أ‬
- Bina : shohih dan nashob, mabni
- Kaidah i’lal : tidak ada fathah. munsharif (ajam). ‫ﺎب‬
ٌ ‫ﺻ َﺣ‬ - Bina : ajwaf “wawi”
- K.irob : marfu - K.irob : majrur isim mutsana - Kaidah i’lal : k 1
‫ َﻧﺎ‬dhomir mutta- - T.irob : fatah - K.irob : marfu - K.irob : tidak ada
- T.irob : ‫و‬ shil, mabni sukun muqadarah - T.irob : alif - T.irob : tidak ada
26:61 َ‫َﻟ ُﻣدْ َر ُﻛ ْون‬ ‫إِ ﱠﻧﺎ‬ ‫ﺳﻰ‬

َ ‫ُﻣ ْو‬ ‫ﺎب‬ ْ َ‫أ‬
ُ ‫ﺻ َﺣ‬ َ ‫َﻗﺎل‬
- Tarkib : - Tarkib : faail - Tarkib : fiil
- Tarkib : mubtada
- Tarkib : khobar ‫إِنﱠ‬ - K.irob : mahal
mudhof ilaih - K.irob : marfu - K.irob : mabni
- K.irob : marfu - K.irob : majrur - T.irob : alif - T.irob : tidak ada
rofa
- T.irob : fathah - Arti : pengikut- - Arti : berkata
muqadaroh
pengikut
- Arti : orang orang  ‫إِنﱠ‬
amil nashob - Arti : Musa
yang tersusul bagi isim nya.
 ‫َﻧﺎ‬
isim ‫إِنﱠ‬
- K.irob : mahal
nashob
- Arti : su-
ngguh kita

PELAJARAN KE 30
َ ٌ ‫ َﻓﺎﻋِ ل‬+ ‫ﺎض‬
(‫)ﺟ ْﻣ ٌﻊ‬ ٍ ‫ﻓﻌل ٌ َﻣ‬
ْ
A. Pendahuluan.
kerja) disebut predikat, faail (subyek) nya dalam bentuk jamak seperti : jamak mudzakar salim, jamak
taksir, jamak muannats.
B. Tata bahasa
- 3 huruf asal : ‫أمن‬ - 3 huruf asal : ‫فلح‬

- ِ ‫ُﻣ ْﻔ‬
Wazan : َ‫ﻌﻠُ ْون‬
- Wazan : َ ‫اَ ْﻓ َﻌل‬
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ fathah.
- Tasrif : 7
- Bina :mahmuz “fa”
- K.irob : marfu - Bina : shohih Huruf tahqiq,
- Kaidah i’lal : tidak ada mabni sukun. Jika
‫و‬
- T.iob : jamak - K.irob : tidak ada bertemu fi’il madhi,
mudza-kar salim - T.irob : tidak ada berfaedah taukid
23:1 َ‫ا ْﻟ ُﻣ ْؤ ِﻣ ُﻧ ْون‬ ‫أَ ْﻓ َﻠ َﺢ‬ ْ‫َﻗد‬

- Tarkib : faail - Tarkib : fiil - Tarkib : -
- K.irob : marfu - K.irob : mabni - K.irob : -
- T.irob: tidak ada - T.irob: -
- T.irob: ‫و‬ - Arti : telah beruntung - Arti : sungguh
- Arti : orang orang
yang beriman
- 3 huruf asal : ‫ظلم‬ - 3 huruf asal : ‫قول‬

- Wazan : َ‫َﻓﺎ ِﻋﻠُ ْون‬ - Wazan : َ ‫َﻓ َﻌل‬
- Tasrif : 3
- Bina : shohih
- Kaidah i’lal : tidak ada - Tasrif :1
- K.irob : marfu - Bina : ajwaf “wawi”
‫و‬
- T.irob : isim jamak mu- - K.irob : tidak ada
dzakar salim - T.irob : tidak ada
25:8 ‫ﱠ‬
... َ‫اﻟظﺎﻟِ ُﻣ ْون‬ َ ‫ َﻗﺎل‬...
- Tarkib : faail - Tarkib : fiil
- T.irob : ‫و‬ - Arti : berkata
- Arti : orang orang yang
dholim

- 3 huruf asal : ‫شرك‬ - 3 huruf asal : ‫كره‬
َ‫ُﻣ ْﻔ ِﻌﻠُ ْون‬
- Wazan :
- Wazan :
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ mabni fathah.
- Tasrif : 7
- Bina : shohih
- K.irob : marfu - Bina : shohih
‫و‬
- T.irob : isim jamak - K.irob : tidak ada
mudzakar salim - T.irob : tidak ada
61:9 ْ ‫ا ْﻟ ُﻣ‬
َ‫ﺷ ِر ُﻛ ْون‬ ‫ َﻛ ِر َه‬...
- T.irob : ‫و‬ - Arti : benci
musyrik
- 3 huruf asal : ‫تبع‬

- 3 huruf asal : ‫غلب‬ - Wazan : َ ‫ِا ْﻓ َﺗ َﻌل‬
- َ
Wazan : َ‫ﻓﺎﻋِ ﻠ ُ ْون‬ fathah.
- Bina : shohih - Kaidah i’lal : k10
- Kaidah i’lal : tidak ada - K.irob : tidak ada
‫و‬
- T.irob : isim jamak ‫ ُﻛ َﻣﺎ‬dhomir nashob
mudzakar salim muttashil, mabni sukun.
28:35 َ‫ا ْﻟ َﻐﺎﻟِ ُﺑ ْون‬ ‫ ا ﱠﺗ َﺑ َﻌ ُﻛ َﻣﺎ‬...

- Tarkib : faail - Tarkib :
- K.irob : marfu
 ‫ِا ﱠﺗ َﺑ َﻊ‬
fi’il
- T.irob : ‫و‬ - K.irob : mabni
- Arti : orang-orang - T.irob : tidak ada
yang mengalahkan  ‫ ُﻛ َﻣﺎ‬maf’ul bih
muqodam
- Arti : telah mengikuti
kalian berdua

‫ﺷ َر َﻛﺎؤ‬
ُ ‫ﺷ ِر ْﯾ ٌك ج‬
َ mabni fathah.
Isim jamak taksir. - Dhomir : ‫ھ َُو‬
- Wazan : ‫ﻓُ َﻌ َﻼ ُء‬ - Tasrif :1
- K.irob : marfu - Bina : ajwaf “wawi”
- Tirob : dhomah - Kaidah i’lal : k 1
‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil idhofah - T.irob : tidak ada
10:28 ... ‫ﺷ َر َﻛﺂؤُ ُھ ْم‬

ُ َ‫ َﻗﺎل‬...
- Arti : sekutu-sekutu - Arti : berkata
mereka
- 3 huruf asal : ‫جيء‬

Wazan : ‫ت‬
- Sighot : fiil madh i, ‫ اﻟﻼم‬waqiah ,
mabni fathah. jawab qosam
muqadar.
‫ اﻟ َﺑﺎء‬huruf jer, mabni ‫َر ﱢب‬ ٌ ‫ﺳل‬
ُ ‫ﺳ ْول ٌ ج ُر‬ُ ‫َر‬ - Dhomir : ‫ھ َِﻲ‬
kasroh. - K.irob : majrur Isim jamak taksir.
- Tasrif :3 ْ‫ َﻗد‬Huruf tahqiq,
- Bina : ajwaf “ya’i” mabni sukun. Jika
‫اﻟﺣقﱢ‬
َ - T.irob : kasroh
ُ ‫ُﻓ‬
- Wazan : ٌ ‫ﻌل‬ - Kaidah i’lal : k 1 bertemu fi’il
- K.irob : majrur ‫ َﻧﺎ‬dhomir jer bil - K.irob : marfu - K.irob : tidak ada madhi, berfaedah
- T.irob : kasroh idhofah. - T.irob : dhomah - T.irob : tidak ada taukid
7:43 ‫ِﺑﺎ ْﻟ َﺣ ﱢق‬ ‫َر ﱢﺑ َﻧﺎ‬ ُ ‫ﺳل‬

ُ ‫ُر‬ ‫ﺎء ْت‬
َ ‫َﺟ‬ ْ‫َﻟ َﻘد‬
- Tarkib : jer-majrur, - Tarkib : faail - Tarkib : fiil - Tarkib : -
mutaaliqa , atau
- Tarkib : ‫َر ﱢب‬ - K.irob : marfu - K.irob : mabni - K.irob : -
setingkat maf’ul bih mudhof ilaih - T.irob : dhomah - T.irob : tidak ada - T.irob : -
- K.irob : majrur
bagi ‫َﺟﺎ َء ْت‬ - T.irob : kasroh
- Arti : rasul- - Arti : telah datang - Arti : sesu -
- K.irob : mahal rasul ngguhnya

- Arti : Tuhan
nashob
kami
- Arti : dengan
kebenaran

- 3 huruf asal : ‫نفد‬
- ْ ‫َﻓ ِﻌ َﻠ‬
Wazan : ‫ت‬
- Sighot : fiil madh i,
mabni fathah.
ٌ ‫َﻛﻠِ َﻣﺔ ج َﻛﻠِ َﻣ‬
‫ﺎت‬ - Tasrif : 4
Lafadz jalaalahu, Isim jamak mua- - Bina : shohih
isim alam . nnats. - Kaidah i’lal : tidak ada
- K.irob : majrur - K.irob : marfu - K.irob : tidak ada Huruf nafii, mabni
- T.irob : kasroh - T.irob : dhomah - T.irob : tidak ada sukun
31:27 ‫ﷲ‬
ِ ُ ‫َﻛﻠِ َﻣ‬
‫ﺎت‬ ‫َﻧﻔِدَ ْت‬ ‫ﱠﻣﺎ‬
- Tarkib : mudhof - Tarkib : faail - Tarkib : fiil - Tarkib : la mahala
ilaih - K.irob : marfu - K.irob : mabni laha
- K.irob : majrur - T.irob : alif - T.irob : tidak ada - K.irob : -
- T.irob : kasroh - Arti : kalimat- - Arti : habis - T.irob : -
- Arti : Allah kalimat - Arti : tidak
- 3 huruf asal : ‫أمن‬ - 3 huruf asal : ‫رأي‬

- Wazan : َ‫ُﻣ ْﻔ ِﻌﻠُ ْون‬ -
- Sighot : fiil madh i, mabni
fathah muqadarah.
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬
ٌ ‫ب ج أَ ْﺣ َز‬
- Tasrif : 7
‫اب‬ ٌ ‫ﺣ ِْز‬ - Bina : shohih
- Tasrif : 2 ‫ اﻟواو‬huruf
Isim jamak taksir. - Bina : naqis ”Ya’i” , mah- atof, mabni
muz “ain”
ٌ ‫اَ ْﻓ َﻌﺎل‬ - K.irob : marfu fathah
- Wazan : - Kaidah i’lal : k 1
- K.irob : manshub ‫و‬
- T.irob : isim jamak - K.irob : tidak ada ‫ ّﻟ ﱠﻣﺎ‬dhorof
- T.irob : fathah mudzakar salim - T.irob : tidak ada zaman
33:22 َ ‫ْاﻷَ ْﺣ َز‬

‫اب‬ َ‫ا ْﻟ ُﻣ ْؤ ِﻣ ُﻧ ْون‬ ‫َرأَى‬ ‫َو َﻟ ﱠﻣﺎ‬
- Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : faail - Tarkib : fiil - Tarkib : -
- K.irob : manshub - K.irob : marfu - K.irob : mabni - K.irob : -
- T.irob : fathah - T.irob : tidak ada - T.irob : -
- Arti : golongan -
- T.irob: ‫و‬ - Arti : melihat - Arti : dan
golongan tatkala
yang beriman

- 3 huruf asal : ‫كفر‬ - 3 huruf asal : ‫كره‬
ِ ‫َﻓﺎ‬
Wazan : َ‫ﻋﻠ ُ ْون‬
-
- Wazan :
- Tasrif : 1
- Bina : shohih
- Kaidah i’lal : tidak ada - Tasrif : 4 ‫اﻟو ُاو‬
َ haal, mabni
- K.irob : marfu - Bina : shohih fathah.
‫و‬
- T.irob : isim jamak - K.irob : tidak ada ‫ َﻟ ْو‬huruf syarat
mudzakar salim - T.irob : tidak ada ghoiru jazm
61:8 َ‫ا ْﻟ َﻛﺎﻓ ُِر ْون‬ ‫َﻛ ِر َه‬ ‫َوﻟَ ْو‬

- K.irob : marfu - K.irob : mabni - K.irob : -
- T.irob : tidak ada - T.irob : -
- T.irob : ‫و‬ - Arti : benci - Arti : meskipun
kafir

PELAJARAN KE 31
ُ ‫ اﻟ َﻔﺎﻋِ ل‬+ ‫ف اﻟﻔ ِْﻌل ُ اﻟ َﻣﺎﺿِ ﻰ‬ ْ ‫َﺗ‬
ُ ‫ﺻ ِر ْﯾ‬
A. Pendahuluan.
kerja) disebut predikat, faail (subyek). Selanjutnya ditentukan kata kerja dasar, kata ganti subyek,
jenis kata ganti orang.
B. Tata bahasa

fathah.
‫ اﻟﺑﺎء‬huruf jer, mabni - Dhomir : ‫ھ َُو‬

- Tasrif : 7
kasroh - Bina : mahmuz “fa”
‫ َﻣﺎ‬isim maushul, dengan ٌ ‫ﺳل‬
ُ ‫َر‬ - Kaidah i’lal : k 11
makna ‫ ا ﱠﻟذى‬mabni sukun. - T.irob : dhomah - T.irob : tidak ada
‫ِﺑ َﻣﺎ‬ ُ ‫ﺳول‬

ُ ‫اﻟر‬
‫ﱠ‬ َ‫آ َﻣن‬
- Tarkib : jer-majrur, - Tarkib : faail - Tarkib : fiil
mutaaliqa , atau setingkat - K.irob : marfu - K.irob : mabni
- T.irob: dhomah - T.irob: tidak ada
maf’ul bih bagi َ‫آ َﻣن‬ - Arti : rasul - Arti : telah beriman
- Arti : kepada apa yang

‫ اﻟواو‬hrf atof, mabni
fathah - 3 huruf asal : ‫نزل‬
- 3 huruf asal : ‫أمن‬ - Wazan : َ ‫ا ُ ْﻓ ِﻌل‬
ُ ْ‫ ﻣِن‬huruf jer, mabni - Sighot : fiil madhi, mabni
- Sighot : isim faail majhul, mabni fathah.
sukun.
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬; Tasrif : 7 ‫ﱠر ﱢب‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬
- Bina :mahmuz “fa” - K.irob : majrur ‫ إِ َﻟﻰ‬huruf jer, mabni - Tasrif : 7
- Kaidah i’lal : tidak ada sukun. - Bina : shohih
- T.irob : kasroh
‫ اﻟﮭﺎء‬dhomir jer bil ‫ اﻟﮭﺎء‬dhomir jer bil - K.irob : tidak ada
- T.iob : ‫ و‬jamak mudzakar idhofah harfi. - T.irob : tidak ada
salim
2:285 َ‫َوا ْﻟ ُﻣ ْؤ ِﻣ ُﻧون‬ ‫ﻣِن ﱠر ﱢﺑ ِﮫ‬ ‫إِ َﻟ ْﯾ ِﮫ‬ ِ ُ‫أ‬

َ‫ﻧزل‬
- Tarkib : maktuf kepada - Tarkib : jer-majrur, - Tarkib : jer-majrur, - Tarkib : fiil
mutaaliqa , atau mutaaliqa , atau - K.irob : mabni
ُ ‫ﺳول‬
ُ ‫اﻟر‬
‫ﱠ‬ setingkat naibul faail setingkat maf’ul bih - T.irob: tidak ada
- K.irob : marfu
ِ ُ‫أ‬
َ ‫ﻧزل‬ ِ ُ‫أ‬
َ ‫ﻧزل‬ - Arti : telah diturunkan
bagi ke bagi
- T.irob: ‫و‬ - K.irob : mahal nashob - K.irob : mahal
- Arti : orang orang yang - T.irob: tidak ada nashob
beriman - Arti : dari Tuhannya - T.irob: tidak ada
- Arti : kepadanya

َ‫إِ ْﺑنٌ ج َﺑ ُﻧ ْون‬ - ْ ‫اَ ْﻓ َﻌ َﻠ‬
Wazan : ‫ت‬
isim jamak mudzakar salim. - Sighot : fiil madhi, mabni
- K.irob : marfu fathah.
- T.irob : ‫و‬ ‫ اﻟﺑﺎء‬huruf jer, - Dhomir : ‫ِﻲ‬
َ ‫ھ‬
َ‫إِ ْﺳ َراﺋِﯾل‬ mabni kasroh.
-
-
Tasrif : 7
Isim ghoiru munsharif (ajam)
- K.irob : majrur
‫ اﻟﮭﺎء‬dhomir jer bil - Kaidah i’lal : k 11
harfi - K.irob : tidak ada
- T.irob : fathah
10:90 َ ‫َﺑ ُﻧ ْوآ إِ ْﺳ َراﺋِﯾل‬ ‫ِﺑ ِﮫ‬ ‫آ َﻣ َﻧ ْت‬..

- Tarkib : - Tarkib : jer-majrur, - Tarkib : fiil
 ‫ َﺑ ٌﻧ ْوآ‬faail, dia juga
mutaaliqa , atau - K.irob : mabni
setingkat maf’ul - T.irob: tidak ada
mudhof
- K.irob : marfu bih bagi ‫آ َﻣ َﻧ ْت‬ - Arti : dia memper-
- K.irob : mahal cayai

- T.irob: ‫و‬ nashob
 َ ‫را ِﺋ ْﯾل‬
َ ‫ إِ ْﺳ‬mudhof ilaih - T.irob: tidak ada
- Arti : Bani Israil - Arti : denganNya

‫ اﻟ َﻔﺎ ُء‬robitoh, jawab syarat
- 3 huruf asal : ‫س م ع‬
- Wazan : ‫ِا ْﻓ َﻌﻠُ ْوا‬

- Sighot : fiil amar ; Dhomir : - 3 huruf asal : ‫أمن‬
‫اَ َﻧ ُﺗم‬ - Wazan : ُ‫اَ ْﻓ َﻌ َﻠت‬
- Tasrif : 4 ; Bina : shohih ‫ اﻟ َﺑﺎ ُء‬huruf jer, mabni - Sighot : fiil madhi,
‫ي‬َ + ‫إِ ﱢﻧﻲ = إِنﱠ‬
- K.irob : majzum
kasroh. mabni fathah. ‫ إِنﱠ‬huruf taukid dan
‫َر ﱢب‬ - Dhomir : ‫اَ َﻧﺎ‬ nashob, mabni fathah.
- T.irob : hilangnya ‫ن‬ - K.irob : majrur - Tasrif : 7 ‫ي‬ َ mutakalim,mabni
ُ‫ اﻟ ُﻧ ْون‬nun wiqayah. - T.irob : kasroh -
-
Kaidah i’lal : k 11 fathah. isim ‫إِنﱠ‬
‫ اﻟ َﯾﺎ ُء‬ya mutakalim yang ‫ُﻛ ْم‬
dhomir jer bil - K.irob : tidak ada - K.irob : mahal nashob
idhofah. - T.irob : tidak ada - T.irob : tidak ada
dibuang ( ‫ِﻲ‬ ْ ‫) َﻓ‬
ْ ‫ﺎﺳ َﻣ ُﻌ ْوﻧ‬
36:25 ْ ‫َﻓ‬
‫ﺎﺳ َﻣ ُﻌ ْو ِن‬ ‫ِﺑ َر ﱢﺑ ُﻛ ْم‬ ُ ‫آ َﻣ‬
‫ﻧت‬ ‫إِ ﱢﻧﻲ‬
- Tarkib : jawab syarat, dari
jumlah syarat yang
- Tarkib : ِ ‫ِﺑ ﱠر‬
‫ب‬ jer – - Tarkib : khobar ‫إِنﱠ‬ - Tarkib : ‫إِنﱠ‬
majrur mutaaliqa berupa khobar jumlah menashobkan isimnya.
tersembunyi.
,atau setara maful fiilyah.
- K.irob : mahal jazm
- K.irob : mahal rofa ‫إِنﱠ‬
+ isim ‫إِنﱠ‬
- T.irob : tidak ada bih ُ ‫آ َﻣ‬
‫ﻧت‬ - T.irob: tidak ada mubtada
 ُ‫ اﻟ ُﻧ ْون‬wiqayah la - K.irob : mahal - Arti : aku telah - K.irob : mahal rofa.
mahala lahaa nashob - T.irob: tidak ada
beriman
- T.irob: tidak ada. - Arti : sesungguhnya
 ‫ ي‬mutakalim,maf’ul bih. - Arti : dengan aku
- Arti : maka dengarkan- Tuhan kalian
lah aku
-
- 3 huruf asal : ‫فعل‬
‫ اﻟ َﺑﺎء‬huruf jer, mabni - Sighot : fiil mudhore
kasroh. - Dhomir : ‫ھ َُو‬
‫ب ج اَ ْﻋ ِذ َﺑﺔ‬ َ
ِ ‫ﻋذا‬ Lafadz jalaalahu, - Tasrif : 2
- K.irob : majrur isim alam. - Bina : shohih
- T.irob : kasroh - K.irob : marfu - Kaidah i’lal : tidak ada
- T.irob : - K.irob : marfu Isim istifham,
‫ ُﻛ ْم‬dhomir jer bil idhofah dhomah - T.irob : dhomah mabni sukun
‫ِﺑ َﻌ َذ ِاﺑ ُﻛ ْم‬ ُ‫ﷲ‬ ُ ‫َﯾ ْﻔ َﻌل‬ ‫ﱠﻣﺎ‬ 36:25
- Tarkib : ِ ‫ِﺑ َﻌ َذا‬

‫ب‬ jer-
-
-
Tarkib : faail
K.irob : marfu
-
-
Tarkib : fiil
K.irob : marfu
- Tarkib :maf’ul
bih muqadam
majrur mutaaliqa kepada - T.irob: dhomah - T.irob: dhomah - K.irob : mahal
ُ ‫َﯾ ْﻔ َﻌل‬ - Arti : Allah - Arti : berbuat nashob
- T.irob: tidak
- K.irob : -
- T.irob: - ada
- Arti : dengan menyiksa - Arti : tidaklah
kalian
fathah.
- 3 huruf asal : ‫أمن‬ - 3 huruf asal : ‫شكر‬
- Wazan : ‫اَ ْﻓ َﻌ ْﻠ ُﺗ ْم‬ - Wazan : ‫َﻓ َﻌ ْﻠ ُﺗ ْم‬
- Sighot : fiil madhi, - Sighot : fiil madhi , mabni
mabni fathah. sukun
- Dhomir : ‫اَ ْﻧ ُﺗ ْم‬ - Dhomir : ‫اَ ْﻧ ُﺗ ْم‬
- Bina : mahmuz “fa” - Bina : shohih
- Kaidah i’lal : k 11 - Kaidah i’lal : tidak ada
- K.irob : tidak ada - K.irob : tidak ada Huruf syarat, mabni
- T.irob : tidak ada - T.irob : tidak ada sukun
4:147 ‫َوآ َﻣﻧ ُﺗ ْم‬ ‫ﺷ َﻛ ْر ُﺗ ْم‬

َ ْ‫إِن‬
- Tarkib : ‫ آ َﻣﻧ ُﺗ ْم‬maktuf -
-
Tarkib : fiil syarat
K.irob : mahal jazm
-
-
Tarkib : -
K.irob : -
ْ ‫ﺷ َﻛ ْر ُﺗ‬
kepada ‫م‬ َ -
-
T.irob : tidak ada
Arti : kalian bersyukur
-
-
T.irob: -
Arti : jika
- T.irob: tidaka ada
- Arti : dan kalian
beriman
- 3 huruf asal : ‫ظلم‬ - 3 huruf asal : ‫قول‬

- Wazan : ‫َﻓ َﻌ ْﻠ َﻧﺎ‬ - َ
Wazan : ‫ﻓ َﻌ َﻼ‬
mabni sukun mabni fathah.
- Dhomir : ُ‫َﻧ ْﺣن‬ ‫ي ج اَ ْر َﺑﺎب‬
ٌ ‫َر‬ - Dhomir : ‫ُھ َﻣﺎ‬
َ ُ‫س ج ا ْﻧﻔ‬
‫س‬ ٌ ‫َﻧ ْﻔ‬ -
-
Tasrif : 3
Bina : shohih
- K.irob : manshub
-
-
Tasrif : 1
Bina : ajwaf wawi
- K.irob : manshub - T.irob : fathah
- Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : k 1
- T.irob : fathah
- K.irob : tidak ada ‫ َﻧﺎ‬dhomr jer bil - K.irob : tidak ada
‫ َﻧﺎ‬dhomir jer bil idhofah - T.irob : tidak ada idhofah. - T.irob : tidak ada
7:23 َ ُ‫أَﻧﻔ‬
‫ﺳ َﻧﺎ‬ ‫َظ َﻠ ْﻣ َﻧﺎ‬ ‫َر ﱠﺑ َﻧﺎ‬ ‫َﻗ َﺎﻻ‬
- Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : jumlah fiilyah - Tarkib : munada , - Tarkib : jumlah fiilyah
- K.irob : manshub (fiil +faail) dari huruf nida (fiil +faail)
- T.irob: mathah - K.irob : - yang - K.irob : mabni
- Arti : diri kami - T.irob: - disembunyikan - T.irob: tidak ada
- Arti : kami telah - K.irob : manshub - Arti : keduanya
sendiri
- T.irob: fathah
menganiaya berkata
- Arti : Tuhan
kami
Jawab nida munada
maqul qoulan
- 3 huruf asal : ‫طوع‬
- Wazan : َ‫ َﻓﺎﻋِ ﻠُ ْون‬marfu - 3 huruf asal : ‫أتي‬
Wazan : ‫َﻓ َﻌ ْﻠ َﻧﺎ‬
َ‫ َﻓﺎ ِﻋﻠِ ْﯾن‬manshub -
‫َﻓ َﻌﻠ َﺗﺎ‬
َ
- Sighot : isim faail - Sighot : fiil madhi, mabni - Wazan :
sukun - Sighot : fiil madhi, mabni
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ - Dhomir : ُ‫َﻧ ْﺣن‬ fathah.
- Tasrif : 1
- Bina : ajwab wawi - Tasrif : 3 - Dhomir : ‫ُھ َﻣﺎ‬
- Kaidah i’lal: k 3 - Bina : naqis ya, mahmuz - Tasrif : 1
- K.irob : manshub fa. - Bina : ajwaf wawi
- T.irob : ‫ي‬
isim jamak - K.irob : tidak ada - K.irob : tidak ada
mudzakar. - T.irob : tidak ada - T.irob : tidak ada
41:11 َ‫َطﺎ ِﺋﻌِﯾن‬ ‫أَ َﺗ ْﯾ َﻧﺎ‬ ‫َﻗﺎ َﻟ َﺗﺎ‬

- Tarkib : haal - Tarkib : jumlah fiilyah - Tarkib : jumlah fiilyah (fiil
- K.irob : manshub (fiil +faail) +faail)
- K.irob : - K.irob : mabni
- T.irob: ‫ي‬ - T.irob: - T.irob: tidak ada
- Arti : dengan suka - Arti : kami datang - Arti : keduanya
hati berkata
maqul qoulan
- 3 huruf asal : ‫أمن‬ - 3 huruf asal : ‫لقي‬

- Wazan : ‫اَ ْﻓ َﻌﻠ ُ ْوا‬ - Wazan : ‫َﻓ ِﻌﻠ ُ ْوا‬
- Sighot : fiil madhi, mabni - Sighot : fiil madhi, mabni
dhomah dhomah muqadarah
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ - Dhomir : ‫ُھ ْم‬ ‫ اﻟواو‬huruf atof,
- Tasrif : 7 - Tasrif : 4 mabni fathah.
- Bina : mahmuz “fa” - Bina : naqis ya’i
- Kaidah i’lal : k 11 - Kaidah i’lal : k 5, 9 dan ph ‫ إِ َذا‬dhorof zaman,
- K.irob : tidak ada Isim maushul, mabni - K.irob : tidak ada mengandung makna
- T.irob : tidak ada fatah. - T.irob : tidak ada syarat, mabni sukun.
‫آ َﻣ ُﻧ ْوا‬ َ‫ا ﱠﻟذِﯾن‬ ‫َﻟﻘُ ْوا‬ ‫َوإِ َذا‬

- Tarkib : shilah maushul - Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : jumlah fiilyah - Tarkib : mutaaliqa
- K.irob : la mahala laaha - K.irob : mahal (fiil +faail) mudhof ilaih dengan jawab syarat
- T.irob: tidak ada
- Arti : mereka
nashob
- T.irob: tidak ada
- K.irob : mahal jer
- T.irob: tidak ada
‫َﻗﺎﻟُ ْوا‬
beriman - Arti : orang- - Arti : mereka
- T.irob: tidak ada
orang yang berjumpa
- Arti : dan apabila
- 3 huruf asal : ‫أمن‬ - 3 huruf asal : ‫قول‬
- Wazan : ‫اَ ْﻓ َﻌ ْﻠ َﻧﺎ‬ - Wazan : ‫َﻓ َﻌﻠ ُ ْوا‬
- Sighot : fiil madhi, - Sighot : fiil madhi, mabni
mabni sukun. dhomah
- Dhomir : ُ‫َﻧ ْﺣن‬ - Dhomir : ‫ُھ ْم‬
- Bina : mahmuz “fa” - Bina : ajwaf wawi
- Kaidah i’lal : k 11, 10 - Kaidah i’lal : k 1
- K.irob : tidak ada - K.irob : tidak ada
2:14 ‫آ َﻣ ﱠﻧﺎ‬ ‫َﻗﺎﻟُ ْوا‬

- Tarkib : Jumlah fiilyah - Tarkib : jawab syarat
(fiil+faail) maqul. - K.irob : la mahala lahaa
- K.irob : mahal nashob - T.irob: tidak ada
- T.irob: tidak ada - Arti : mereka berkata
- Arti : kami telah
beriman

dhomah
َ waqiah,
‫اﻟﻼم‬ ‫ َﯾﺎ‬huruf nida, mabni - Dhomir : ‫ُھ ْم‬
jawab qosam yang sukun. - Tasrif : 1
diperkirakan. - Bina : ajwaf wawi
‫َﻣ ْر َﯾ ُم‬ - Kaidah i’lal : k 1
ْ‫ َﻗد‬huruf tahqiiq, Isim alam (Ajam), mabni - K.irob : tidak ada
mabni sukun dhomah. - T.irob : tidak ada
ْ‫َﻟ َﻘد‬ ‫َﯾﺎ َﻣ ْر َﯾ ُم‬ ‫َﻗﺎﻟُ ْوا‬

- Tarkib : - - Tarkib : jumlah fiilyah
- K.irob : -
- Tarkib : ‫َﻣ ْر َﯾ ُم‬ (fiil+faail)
- T.irob : - munada - K.irob : -
- K.irob : mahal nashob - T.irob: -
- Arti : sesungguh
nya - Arti : mereka berkata
- Arti : wahai Maryam

- 3 huruf asal : ‫جيئ‬
- ِ ‫َﻓ َﻌ ْﻠ‬
Wazan : ‫ت‬
sukun
- 3 huruf asal : ‫ئ‬ ‫شي‬
- 3 huruf asal : ‫ي‬ ‫فر‬
- Dhomir : ِ ‫اَ ْﻧ‬
‫ت‬ ; Tasrif : 3
- Wazan : ‫َﻓ ِﻌ ْﯾ ًﻼ‬ - Sighot : isim masdar

- Bina : ajwaf ya’i, mahmuz
lam
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Kaidah i’lal : k 1, 9,
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Tasrif : 2 ِ ‫ت َﺟ ْﺋ‬
‫ت‬ ِ ‫ِﺟ ْﺋ‬
- Tasrif : 3 - Bina : ajwaf yai, mahmuz
- Bina : naqis ya’i lam menunjukkan ‫ي‬ yang
- Kaidah i’lal: k 10 - Kaidah i’lal: tidak ada dibuang
- K.irob : manshub - K.irob : manshub - K.irob : tidak ada
- T.irob : fathah - T.irob : fathah - T.irob : tidak ada
19:27 ‫َﻓ ِر ًّﯾﺎ‬ ‫ﺷ ْﯾ ًﺋﺎ‬

َ ِ ‫ِﺟ ْﺋ‬
‫ت‬
- Tarkib : naat dari - Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : jawab qosam
‫ﺷ ْﯾ ًﺋﺎ‬
َ - K.irob : manshub
- T.irob : fathah
- K.irob : la mahala lahaa
- K.irob : manshub
- Arti : sesuatu - Arti : kamu telah
- T.irob : fathah
datang
- Arti : aneh /
munkar

PELAJARAN KE 32
ُ ‫ َﻓﺎﻋِ ل‬+ ‫ﺎرع‬
ِ ‫ﺿ‬َ ‫ﻓ ِْﻌل ٌ ُﻣ‬
A. Pendahuluan.
Jumlah Fiilyah ‫ اﻟ ُﺟ ْﻣ َﻠ ُﺔ اﻟﻔ ِْﻌﻠِ ﱠﯾ ُﺔ‬yang susunannya terdiri dari fiil mudhore, yang faailnya (subyek)
berada diluar.
B. Tata bahasa
‫ أ‬huruf istifham.
- 3 huruf asal : ‫جمع‬ - 3 hrf asal : ‫ح س ب‬
Wazan : ُ ‫َﻧ ْﻔ َﻌل‬ - Wazan : ُ ‫َﯾ ْﻔ َﻌل‬

‫َﻋ ْظ ٌم ج ِﻋ َظﺎ ٌم‬ -
Isim jamak taksir. - Sighot : fiil mudhore
ُ‫َﻧ ْﺣن‬ ْ‫ اَن‬huruf - Dhomir : ‫ھ َُو‬
- Wazan : ٌ ‫ﻓ َِﻌﺎل‬ -
-
Dhomir :
Tasrif : 2 - Tasrif : 4
- K.irob : manshub masdariyah, mabni
- T.irob : fathah
sukun.
‫ج‬ ٌ‫ﺳﺎن‬َ ‫إ ْﻧ‬ - Kaidah i’lal : tidak ada
‫اﻟ َﮭﺎ ُء‬
dhomir jer bil - K.irob : manshub ْ‫ َﻟن‬huruf nashob, ‫أَ َﻧﺎﺳِ َﻲ‬
- K.irob : marfu
idhofah - T.irob : fathah mabni sukun. - T.irob : dhomah
- K. irob : marfu
- T.irob : dhomah
75:3 ‫ﻋِ َظﺎ َﻣ ُﮫ‬ ‫ﱠﻧ ْﺟ َﻣ َﻊ‬ ‫أَ ﱠﻟن‬ َ ِ‫ْاﻹ‬

ُ‫ﻧﺳﺎن‬ ‫ب‬ َ ‫أَ َﯾ ْﺣ‬
ُ ‫ﺳ‬
- Tarkib : ‫ِﻋ َظﺎ َم‬ - Tarkib : jumlah
fiilyah, fiil +fail
- Tarkib : ْ‫َﻟن‬ -
-
Tarkib : faail
K.irob : marfu
-
-
Tarkib : fiil
K.irob : marfu
maf’ul bih bagi - K.irob : manshub menashobkan fiil - T.irob: dhomah - T.irob: dhomah
‫ﱠﻧ ْﺟ َﻣ َﻊ‬ - T.irob: fathah mudhore.
- Arti : manusia - Arti : apakah mengi
- K.irob : manshub - Arti : kami ra
- T.irob: tidak ada
- T.irob: fathah kumpulkan
- Arti : bahwa
- Arti : tulang -
tidak
tulangnya
Jumlah Fiilyah , menjadi masdar muawal oleh ْ‫ اَن‬masdariyah, faail fi’il
Tarkib nya mahal nashob , maf’ul bih bagi ‫ب‬ُ ‫ﺳ‬

َ ‫َﯾ ْﺣ‬

- 3 hrf asal : ‫بطل‬ - 3 hrf asal : ‫حق‬ - 3 hrf asal : ‫ضرب‬
- ِ ‫َﻓﺎ‬
Wazan : ٌ ‫ﻋل‬ ‫ق‬ - Wazan : ُ ‫َﯾ ْﻔ ِﻌل‬
- Wazan : ‫َﻓ ْﻌ ًﻼ‬ - Sighot : fiil mudhore
ُ ‫ اﻟ َﻛ‬huruf jer,
‫ﺎف‬
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Sighot : isim masdar - Dhomir : ‫ھ َُو‬ mabni fathah.
- Bina : shohih
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ Lafadz jalaalahu, - Bina : shohih ‫ َذﻟِ َك‬isim isyaroh,
- Kaidah i’lal : tidak ada - Tasrif : 3 isim alam. - Kaidah i’lal : tidak ada mabni fatah.
- K.irob : manshub - Bina : mudhoaf - K.irob : marfu - K.irob : marfu - K.irob : mahal jer
- T.irob : fathah. - Kaidah i’lal : k 10 - T.irob : - T.irob : dhomah - T.irob : tidak ada
- K.irob : manshub dhomah
- T.irob : fathah
13:17 َ ‫َوا ْﻟ َﺑﺎطِ ل‬ ‫ا ْﻟ َﺣ ﱠق‬ ُ‫ﷲ‬ ‫ب‬

ُ ‫ﺿ ِر‬
ْ ‫َﯾ‬ ‫َﻛ َذﻟِ َك‬
- Tarkib : maktuf - Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : faail - Tarkib : fiil - Tarkib : jer- majrur,
kepada - K.irob : manshub - K.irob : marfu - K.irob : marfu mutaaliqa atau
‫ا ْﻟ َﺣ ﱠق‬,maf'ul bih -
-
T.irob: fathah
Arti : benar
-
-
T.irob: dhomah
Arti : Allah
-
-
T.irob: dhomah
Arti : membuat
setingkat dengan
maf’ul mutlaq
ke: 2 ‫ب‬ ُ ‫ﺿ ِر‬
ْ ‫َﯾ‬ muqadam
- K.irob : manshub dari ‫ب‬ُ ‫ﺿ ِر‬
ْ ‫َﯾ‬
- T.irob: fathah - K.irob : -
- Arti : dan batil - T.irob: -
- Arti : demiki-
anlah
fathah.
‫ اﻟﺳِ ْﯾن‬huruf istiqbal.
- 3 hrf asal : ‫عمل‬ - 3 hrf asal : ‫ر أ ي‬
Wazan : ‫َﻓ َﻌ ًﻼ‬
-
َ huruf atof, mabni - Dhomir : ‫ھ َُو‬
fathah.
- Tasrif : 4
; Tasrif : 2
- Bina : naqis Ya’i, mahmuz
ٌ ‫ﺳل‬
ُ ‫ﺳ ْول ٌ ج ُر‬
ُ ‫َر‬ - Bina : shohih
Ain
Lafadz jalaalahu, - Kaidah i’lal : 1, 2, 9
- T.irob : dhomah - K.irob : manshub
isim alam. - K.irob : marfu
- T.irob : fathah
‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer bil - K.irob : marfu - T.irob : dhomah muqoda-
idohofah ‫ ُﻛ ْم‬dhomir jer bil - T.irob : dhomah roh
idhofah
9:94 ‫ﺳوﻟُ ُﮫ‬

ُ ‫َو َر‬ ‫َﻋ َﻣ َﻠ ُﻛ ْم‬ ُ‫ﷲ‬ ‫ﺳ َﯾ َرى‬
َ ‫َو‬
- Tarkib : maktuf kepada - Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : faail - Tarkib : fiil
- K.irob : manshub - K.irob : marfu - K.irob : marfu
lafadz jalaalahu ُ‫ ﷲ‬, - T.irob : fathah - T.irob : dhomah - T.irob : dhomah
faail ke 2 dari ‫رى‬َ ‫َﯾ‬ - Arti : pekerjaan/ - Arti : Allah muqadaroh
- K.irob : marfu amal kalian - Arti : dan akan
- T.irob : dhomah melihat
- Arti : dan rasul Nya

- 3 hrf asal : ‫لفح‬
‫َو ْﺟ ٌﮫ ج ُو ُﺟ ْو ٌه‬ - Wazan : ُ ‫َﺗ ْﻔ َﻌل‬
Isim jamak taksir. - Sighot : fiil mudhore
- Wazan : ٌ ‫ﻓُ ُﻌ ْول‬ - Dhomir : ‫ھ َِﻲ‬

- K.irob : manshub - Tasrif : 2
- T.irob : fathah - Bina : shohih
Isim jamid. - Kaidah i’lal : tidak ada
- K.irob : marfu ‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil - K.irob : marfu
- T.irob : dhomah idhofah. - T.irob : dhomah
23:104 ُ ‫اﻟ ﱠﻧ‬

‫ﺎر‬ ‫ُو ُﺟ ْو َھ ُﮭ ُم‬ ‫َﺗ ْﻠ َﻔ ُﺢ‬
- Tarkib : faail - Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : fiil
- K.irob : marfu - K.irob : manshub - K.irob : marfu
- T.irob : dhomah - T.irob : fathah - T.irob : dhomah
- Arti : api neraka - Arti : muka muka - Arti : membakar
mereka
- 3 hrf asal : ‫نفع‬

- 3 hrf asal :‫شفع‬
- Wazan : ُ ‫َﺗ ْﻔ َﻌل‬
- َ
Wazan : َ‫ﻓﺎﻋِ ﻠِ ْﯾن‬ - 3 hrf asal : ‫شفع‬ - Sighot : fiil mudhore
- ٌ
Wazan : ‫َﻓ َﻌﺎ َﻟﺔ‬ - Dhomir : ‫ِﻲ‬
َ ‫ھ‬
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ - Sighot : isim masdar - Tasrif : 2
- Bina : shohih - Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Kaidah i’lal : tidak ada
- Kaidah i’lal : tidak ada - Tasrif : 2 - K.irob : marfu
- K.irob : majrur - Bina : shohih - T.irob : dhomah ‫ اﻟ َﻔﺎ ُء‬jawab
- Kaidah i’lal : tidak ada syarat.
- T.irob : ‫ي‬
jamak - K.irob : marfu ‫ ُھ ْم‬dhomir nashob
mudzakar salim - T.irob : dhomah muttashil. ‫ َﻣﺎ‬huruf nafii ,
mabni sukun
74:48 ‫اﻟ ﱠ‬
َ‫ﺷﺎﻓِﻌِﯾن‬ ‫ﺎﻋ ُﺔ‬
َ ‫ﺷ َﻔ‬
َ ‫َﺗ ْﻧ َﻔ ُﻌ ُﮭ ْم‬ ‫َﻓ َﻣﺎ‬
- Tarkib : mudhof ilaih - Tarkib : - Tarkib : jumlah fiilyah - Tarkib : -
- K.irob : majrur
 faail bagi ‫َﺗ ْﻧ َﻔ ُﻌ ُﮭ ْم‬ fiil + maf’ul bih
- K.irob : marfu
-
-
K.irob : -
T.irob : -
- T.irob : ‫ي‬  mudhof bagi - T.irob : dhomah - Arti : maka
- Arti : orang-orang ‫اﻟ ﱠ‬
َ‫ﺷﺎ ِﻓﻌِﯾن‬ - Arti : berguna tidak
menolong - K.irob : marfu kepada mereka
- T.irob : dhomah
- Arti : pertolongan
/syafaat

- 3 hrf asal : ‫وزر‬ - 3 hrf asal : ‫وزر‬ - 3 hrf asal : ‫وزر‬
- Wazan : ‫ﻓ ِْﻌ ًﻼ‬ - ٌ ِ ‫َﻓﺎ‬
Wazan : ‫ﻋ َﻠﺔ‬ - Wazan : ُ ‫َﺗ ْﻔ ِﻌل‬
- Sighot : isim masdar - Sighot : isim faail - Sighot : fiil mudhore
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Dhomir : ‫ھ َِﻲ‬ - Dhomir : ‫ِﻲ‬
َ ‫ھ‬
‫ا ُ ْﺧ َرى ج ا ُ َﺧ ُر‬
- Tasrif : 3 - Tasrif : 3 - Tasrif : 3 ‫اﻟو ُاو‬
َ huruf
- Bina : mitsal wawi - Bina : mitsal wawi - Bina : mitsal wawi atof, mabni
- K.irob : majrur - Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : k 7 fathah.
- T.irob : fathah - K.irob : manshub - K.irob : marfu - K.irob : marfu
muqadaroh - T.irob : fathah - T.irob : dhomah - T.irob : dhomah ‫ َﻻ‬huruf nafii,
mabni sukun.
6:164 ‫أ ُ ْﺧ َرى‬ ‫ِو ْز َر‬ ٌ‫َو ِاز َرة‬ ‫َﺗ ِز ُر‬ َ‫َوﻻ‬
- Tarkib : mudhof - Tarkib : - Tarkib : faail - Tarkib : fiil - Tarkib : -
ilaih  maf’ul bih bagi - K.irob : marfu - K.irob : maarfu - K.irob : -
- K.irob : majrur
- T.irob : kasroh
‫َﺗ ِز ُر‬ -
-
T.irob : dhomah
Arti : orang
-
-
T.irob : dhomah
Arti : memikul
-
-
T.irob : -
Arti : dan
muqodaroh  mudhof bagi
berdosa beban tidak
- Arti : orang ‫ا ُ ْﺧ َرى‬
lain - K.irob : manshub
- T.irob : fathah
- Arti : beban/dosa
‫ َﻻ‬huruf nafii, mabni

sukun.
- 3 hrf asal : ‫شيئ‬
- 3 hrf asal : ‫ملك‬
- Sighot : isim masdar - Wazan : ُ ‫َﺗ ْﻔ ِﻌل‬
- Tasrif :2 ‫اﻟﻼم‬
huruf jer, - Dhomir : ‫ھ َِﻲ‬
- Bina : ajwaf ya’i, - Tasrif : 3
mabni kasroh.
mahmuz lam - Bina : shohih
- Kaidah i’lal : tidak ada ٍ ‫َﻧ ْﻔ‬
‫س‬ ‫س ج اَ ْﻧﻔُس‬
ٌ ‫َﻧ ْﻔ‬ - Kaidah i’lal : tidak ada dhorof zaman
- K.irob : manshub - K.irob : majrur - K.irob : marfu - K.irob : marfu - K.irob : manshub
- T.irob : fathah - T.irob : kasroh - T.irob : dhomah - T.irob : dhomah - T.irob : fathah
82:19 َ
ً ‫ﺷ ْﯾﺋﺎ‬ ٍ ‫ﱢﻟ َﻧ ْﻔ‬
‫س‬ ٌ ‫َﻧ ْﻔ‬
‫س‬ ‫َﻻ َﺗ ْﻣﻠِ ُك‬ ‫َﯾ ْو َم‬
- Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : jer- - Tarkib : faail - Tarkib : fiil - Tarkib : -
- K.irob : manshub majrur, - K.irob : marfu - K.irob : marfu - K.irob : -
- T.irob : fathah mutaaliqa - T.irob : dhomah - T.irob : dhomah - T.irob : -
- Arti : sesuatu
dengan ‫َﺗ ْﻣﻠِ ُك‬ - Arti : diri /jiwa - Arti : tidak - Arti : hari
/sedikit pun - K.irob : - seseorang memeliki kuasa
- T.irob : -
- Arti : bagi diri
seseorang
Jumlah fiilyah, mahal jer, mudhof ilaih

- 3 hrf asal : ‫دري‬
- 3 hrf asal : ‫موت‬ Wazan : ُ ‫َﺗ ْﻔ ِﻌل‬
‫ اﻟ َﺑﺎ ُء‬huruf jer, mabni -
- ُ ‫َﺗ ْﻔ‬
Wazan : ُ ‫ﻌل‬ kasroh. - Sighot : fiil mudhore
‫ اَ ﱢ‬isim istifham.
‫ي‬ - Dhomir : ‫ِﻲ‬
َ ‫ھ‬
َ ‫ھ‬ - K.irob : majrur - Tasrif : 3 ‫اﻟو ُاو‬
َ huruf
- Tasrif : 2 - T.irob : kasroh - Bina : naqis ya’i atof, mabni
- Bina : ajwaf wawi - Kaidah i’lal : k 5
- Kaidah i’lal : k 2 ٍ ‫اَ ْر‬
‫ض‬ ‫س ج اَ ْﻧﻔُس‬
ٌ ‫َﻧ ْﻔ‬ - K.irob : marfu
fathah.
- K.irob : marfu - K.irob : majrur - K.irob : marfu - T.irob : dhomah ‫ َﻣﺎ‬huruf nafi ,
- T.irob : dhomah - T.irob : kasroh - T.irob : muqadaroh mabni sukun.
dhomah
31:34 ُ ‫َﺗ ُﻣ ْو‬

‫ت‬ ٍ ‫ي أَ ْر‬
‫ض‬ ‫ِﺑﺄ َ ﱢ‬ ٌ ‫َﻧ ْﻔ‬
‫س‬ ‫َﺗدْ ِري‬ ‫َو َﻣﺎ‬
- Tarkib : jumlah - Tarkib : - Tarkib : faail - Tarkib : fiil - Tarkib : -
fiilyah fiil+faail
- K.irob : marfu ‫ ِﺑﺄ َ ﱢ‬jer-mairur, muta
 ‫ي‬
- K.irob : marfu
- T.irob : dho-
- K.irob : marfu
- T.irob : dhommah
-
-
K.irob : -
T.irob : -
- T.irob : dhomah aliqa dengan ُ‫ﻣ ْوت‬ ُ ‫َﺗ‬ mmah muqodaroh - Arti : dan
- Arti : ia akan mati - K.irob : - - Arti : jiwa - Arti : mengetahui tidak
- T.irob : - seseorang
 ‫ أَ ﱢ‬mudhof
‫ي‬
 ‫ض‬ ٍ ‫ اَ ْر‬mudhof ilaih
- Arti : dimana bumi

PELAJARAN KE 33
‫ اﻟ َﻔﺎﻋِ ل ُ ُﻣ َﺛ ﱠﻧﻰ َو َﺟ ْﻣ ًﻌﺎ‬+ ‫ﺎرع‬
ِ ‫ﺿ‬َ ‫ﻓ ِْﻌل ٌ ُﻣ‬
A. Pendahuluan.
Jumlah Fiilyah ‫ اﻟ ُﺟ ْﻣ َﻠ ُﺔ اﻟﻔ ِْﻌﻠِ ﱠﯾ ُﺔ‬yang susunannya terdiri dari fiil mudhore, yang faailnya (subyek)
berada diluar bentuknya mutsanaa dan jamak.
B. Tata bahasa
- 3 hrf asal : ‫ظلم‬

- ِ ‫َﻓﺎ‬
Wazan : َ‫ﻋﻠ ُ ْون‬ - 3 hrf asal : ‫فلح‬
Wazan : ُ ‫ُﯾ ْﻔ ِﻌل‬
-
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ - Sighot : fiil mudhore
- Tasrif : 3
- Bina : shohih - Dhomir : ‫ھ َُو‬
- Kaidah i’lal : tidak ada - Tasrif : 7 ‫إِنﱠ‬huruf taukid, mabni
- K.irob : marfu - Bina : shohih fathah.
‫و‬
- T.irob : jamak - K.irob : marfu huruf nafii, mabni ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir muttashil,
mudzakar salim - T.irob : dhommah sukun mabni dhommah
6:21 ‫ﱠ‬
َ‫اﻟظﺎﻟِ ُﻣ ْون‬ ‫ُﯾ ْﻔﻠِ ُﺢ‬ ‫َﻻ‬ ‫إِ ﱠﻧ ُﮫ‬
- Tarkib : faail - Tarkib : fiil - Tarkib : la - Tarkib : ‫ إِنﱠ‬amil nashob
- K.irob : marfu - K.irob : marfu mahala lahaa
bagi isimnya.
- T.irob : dhommah - K.irob : -
- T.irob : ‫و‬ - Arti : dia beruntung - T.irob : -
- K.irob : -
- Arti : orang orang - T.irob : -
- Arti : tidak
yang aniaya ‫اﻟ َﮭﺎ ُء‬isim ‫إِنﱠ‬
- Arti : sesungguh nya
Jumlah Fiilyah mahal rofa khobar ‫إِنﱠ‬ dia

- 3 hrf asal : ‫لقي‬ - 3 hrf asal : ‫لقي‬
- ِ ‫ُﻣ َﺗ َﻔ ﱢﻌ‬
Wazan : ‫ﻼن‬
Wazan : ُ ‫ﻔ ﱠﻌل‬
- Dhomir : ‫ُھ َﻣﺎ‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬
- Tasrif : 10
- Bina : naqis ya’i - Tasrif : 10
ْ‫َﻋن‬
huruf jer, mabni - Kaidah i’lal : tidak ada - Bina : naqis ya’i
sukun - K.irob : marfu - Kaidah i’lal : k1
- K.irob : marfu
ٌ‫َﯾ ِﻣ ْﯾنٌ ج اَ ْﯾ َﻣﺎن‬ ‫ا‬
- T.irob : (alif) mutsana - T.irob : dhommah dhorof zaman, mabni
- K.irob : majrur mudzakar muqadaroh sukun mahal nashob.
- T.irob : kasroh
ِ ‫َﻋ ِن ا ْﻟ َﯾﻣ‬
‫ِﯾن‬ ِ ‫ا ْﻟ ُﻣ َﺗ َﻠ ﱢﻘ َﯾ‬
‫ﺎن‬ ‫َﯾ َﺗ َﻠ ﱠﻘﻰ‬ ‫إِ ْذ‬
- Tarkib : khobar - Tarkib : faail - Tarkib : fiil - Tarkib :
muqadam ke 1 ,berupa - K.irob : marfu - K.irob : marfu  maf’ul bih dari
sybhul jumlah jer-
majrur.
‫ا‬
- T.irob : (alif) mutsana
- T.irob : dhommah
muqadaroh ُ ‫اَ ْﻗ َر‬
‫ب‬
- K.irob : mahal rofa mudzakar  mudhof
- Arti : mendapat
- T.irob : tidak ada - Arti : dua pencatat - K.irob : tidak ada
kan mencatat - T.irob : tidak ada
- Arti : dari sebelah (malaikat)
- Arti : ketika
kanan
- 3 hrf asal : ‫قعد‬

- ِ ‫َﻓ‬
fathah.
- Tasrif : 1
- Bina : shohih ْ‫ َﻋن‬huruf jer, mabni sukun
- K.irob : marfu ‫ﺎءل‬ َ ‫ﺎل ج‬
ِ ‫ﺷ َﻣ‬ ِ ‫ﺳِ َﻣ‬
- T.irob : dhommah - K.irob : majrur
- T.irob : kasroh
50:17 ‫َﻗﻌِﯾ ٌد‬ ‫ﺎل‬ ‫َو َﻋ ِن اﻟ ﱢ‬

ِ ‫ﺷ َﻣ‬
- Tarkib : mubtada - Tarkib : maktuf kepada
ِ ‫ ( َﻋ ِن ا ْﻟ َﯾﻣ‬khobar
muakhor
- K.irob : marfu
‫ِﯾن‬
- T.irob : dhommah muqadam ke 2 ,berupa
sybhul jumlah jer-majrur).
- Arti : duduk
- Arti : dari sebelah kiri
Dari ِ ‫ َﻋ ِن ا ْﻟ َﯾﻣ‬....sampai ‫ َﻗﻌِﯾ ٌد‬haal. Sohibhul haal ‫ﺎن‬

- 3 hrf asal : ‫سوي‬
- Wazan : ُ ‫َﺗ ْﻔ َﺗ ِﻌل‬
‫اﻟواو‬
ُ huruf atof, - Tasrif : 13
- Bina : lafif maqruun
mabni fathah.
ُ ‫ُطﻠُ َﻣﺔ ج َطﻠُ َﻣ‬
‫ﺎت‬ - Kaidah i’lal : k5
‫ُﻧ ْور ج اَ ْﻧ َوار‬ Isim jamak muannats. - K.irob : marfu
- K.irob : marfu - K.irob : marfu - T.irob : dhommah Huruf istifham,
- T.irob : dhommah - T.irob : dhommah muqadaroh mabni sukun.
13:16 ‫َواﻟ ﱡﻧ ْو ُر‬ ُ ‫اﻟ ﱡظﻠُ َﻣ‬

‫ﺎت‬ ‫َﺗ ْﺳ َﺗ ِوي‬ ْ‫ َھل‬..
- Tarkib : maktuf - Tarkib : faail - Tarkib : fiil - Tarkib : -
kepada ُ ‫َطﻠُ َﻣ‬
‫ﺎت‬ -
-
K.irob : marfu
T.irob : dhommah
- K.irob : marfu
- T.irob : dhommah
-
-
K.irob : -
T.irob : -
- K.irob : marfu muqadaroh
- Arti : gelap gulita - Arti : apakah
- T.irob : dhommah
- Arti : sama
- Arti : dan cahaya
- 3 hrf asal : ‫جفو‬

- َ ‫َﺗ َﺗ َﻔ‬
Wazan : ُ ‫ﺎﻋل‬
ْ‫ َﻋن‬huruf jer, mabni sukun ٌ ‫ب ج ُﺟ ُﻧ ْو‬
‫ب‬ ٌ ‫َﺟ ْﻧ‬ - Dhomir : ‫ھ َِﻲ‬
Isim jamak taksir.
‫ﺿﺎ ِﺟﻊ‬
َ ‫ﺿ َﺟﻊ ج ُﻣ‬ ْ ‫َﻣ‬ - Tasrif : 11
Isim jamak taksir. - Wazan : ٌ ‫ﻓُ ُﻌ ْول‬ -
-
Bina : naqis wawi
ٌ ‫ُﻣ َﻔﺎ ِﻋل‬
- K.irob : marfu
- Wazan : - T.irob : dhommah - K.irob : marfu
- K.irob : marfu - T.irob : dhommah
- T.irob : dhommah ‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil idhofah muqadaroh
32:16 َ ‫َﻋ ِن ا ْﻟ َﻣ‬

‫ﺿﺎ ِﺟ ِﻊ‬ ‫ُﺟ ُﻧ ْو ُﺑ ُﮭ ْم‬ ‫َﺗ َﺗ َﺟﺎ َﻓﻰ‬
- Tarkib : jer-majrur, - Tarkib : faail - Tarkib : fiil
mutaaliqa dengan ‫َﺗ َﺗ َﺟﺎ َﻓﻰ‬ -
-
K.irob : marfu
T.irob : dhommah
- K.irob : marfu
- T.irob : dhommah
- K.irob : - muqadaroh
- Arti : lambung mereka
- T.irob : -
- Arti : menjauhkan
- Arti : dari tempat
berbaring /tidur

‫ اﻟ َﻔﺎء‬huruf fasihah,
mabni fathah.
‫ اﻟﻼم‬lam amar, amil
- 3 hrf asal : ‫أمن‬ jazm, mabni sukun.
ُ - 3 hrf asal : ‫وكل‬ ‫اﻟواو‬
mabni fathah.
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ - Sighot : fiil mudhore ‫ َﻋ َﻠﻰ‬huruf jer, mabni

- Tasrif : 7 sukun.
- Bina : mahmuz fa
; Tasrif : 10
- Kaidah i’lal : tidak ada - Bina : mitsal wawi ‫ﷲ‬
ِ lafadz jalaalahu, isim
- Kaidah i’lal : tidak ada alam.
- K.irob : marfu
- K.irob : majzum - K.irob : majrur
‫و‬
- T.irob : jamak - T.irob : sukun - T.irob : kasroh
mudzakar
3:122 َ‫ا ْﻟ ُﻣ ْؤ ِﻣ ُﻧون‬ ‫َﻓ ْﻠ َﯾ َﺗ َو ﱠﻛ ِل‬ ِ ‫َو َﻋ َﻠﻰ‬

‫ﷲ‬
- Tarkib : faail
- K.irob : marfu
- Tarkib : ْ‫َﯾ َﺗ َو ﱠﻛل‬
fiil - Tarkib : ِ ‫َﻋ َﻠﻰ‬
‫ﷲ‬ jer-
- K.irob : majzum majrur, mutaaliqa setara
- T.irob : ‫و‬ - T.irob : sukun dengan maf’ul bih
mukmin
- Arti : maka
bertawakalah
muqodam ْ‫َﯾ َﺗ َو ﱠﻛل‬
- K.irob : -
- T.irob : -
- Arti : dan kepada Allah
- 3 hrf asal : ‫سبح‬

- َ ‫ُﺗ‬
Wazan : ُ ‫ﻔ ﱢﻌل‬
‫ﺳ َﻣﺎء‬ ‫ اﻟﻼم‬huruf jer, - Tasrif : 9
‫ج‬ ‫اﻟ ﱠ‬ mabni fathah. - Bina : shohih
Isim adad. - Kaidah i’lal : tidak ada
- K.irob : marfu
ُ ‫ﺳ َﻣ َﺎو‬
‫ات‬ َ ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer bil - K.irob : marfu
- T.irob : dhommah Isim jamak muannats harfi. - T.irob : dhommah
- K.irob : marfu
- T.irob : dhommah
17:44 ‫اﻟﺳ ْﺑ ُﻊ‬

‫ﱠ‬ ُ ‫اﻟﺳ َﻣ َﺎو‬
‫ات‬ ‫ﱠ‬ ‫َﻟ ُﮫ‬ َ ‫ُﺗ‬
‫ﺳ ﱢﺑ ُﺢ‬
- Tarkib : naat bagi - Tarkib : faail - Tarkib : jer- - Tarkib : fiil
- K.irob : marfu majrur,mutaaliqa - K.irob : marfu
ُ ‫اﻟﺳ َﻣ َﺎو‬
‫ات‬ ‫ﱠ‬
- K.irob : marfu
- T.irob : dhommah
- Arti : langit
dengan َ ‫ُﺗ‬
‫ﺳ ﱢﺑ ُﺢ‬ - T.irob : dhommah
- Arti : bertasbih
- T.irob : dhommah - K.irob :
- Arti : tujuh - T.irob :
- Arti : kepadaNya
- 3 hrf asal : ‫قوم‬
Wazan : ٌ ‫ﻌل‬
‫ﺳﺎ َﻋ ُﺔ‬
‫اﻟﺳﺎ ِﺋ ُﻊ ج اﻟ ﱠ‬
‫ﱠ‬ - Dhomir : ‫ھ َِﻲ‬
Isim jamak taksir. - Tasrif : 1
- Wazan : ‫َﻓﺎ َﻟ ٌﺔ‬

- Bina : ajwaf wawi ‫اﻟو ُاو‬
- Kaidah i’lal : k 2 fathah.
- T.irob : dhommah - T.irob : dhommah ‫ َﯾ ْو َم‬dhorof zaman.
‫ﺎﻋ ُﺔ‬
َ ‫اﻟﺳ‬
‫ﱠ‬ ‫َﺗﻘُ ْو ُم‬ ‫َو َﯾ ْو َم‬
- Tarkib : faail - Tarkib : fiil - Tarkib : mutaaliqa
-
-
K.irob : marfu
T.irob : dhommah
-
-
K.irob : marfu
T.irob : dhommah
dengan َ ‫َﯾ ْﺧ‬
‫ﺳ ُر‬
- K.irob : -
- Arti : hari kiyamat - Arti : terjadi
- T.irob : -
- Arti : dan pada hari
Jumlah fiilyah, mahal jer mudhof ilaih
- 3 hrf asal : ‫بظل‬

- 3 hrf asal : ‫خس‬
- Sighot : isim faail ‫ر‬
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ - Wazan : ٌ ‫َﺗ ْﻔ ُﻌل‬
- Tasrif : 7 - Sighot : fiil mudhore
-
-
Bina : shohih
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ ‫ َﯾ ْو َم‬dhorof zaman.
- Tasrif : 4
- K.irob : marfu
- Bina : ajwaf wawi ‫ ْإذ‬isim zaman,menujuk kan
- T.irob : ‫ و‬jamak mudzakar - Kaidah i’lal : k 2 waktu yang akan datang.
- K.irob : marfu
- T.irob : dhommah
45:27 َ‫ا ْﻟ ُﻣ ْﺑطِ ﻠُون‬ ‫َﯾ ْﺧ َﺳ ُر‬ ‫َﯾ ْو َﻣ ِﺋ ٍذ‬

- Tarkib : ‫َﯾ ْو َم‬
dhorof
- T.irob : dhommah zaman
- T.irob : ‫و‬ - Arti : rugilah
- K.irob : manshub
- Arti : orang orang yang - T.irob : fathah
mengerjakan kebatilan ‫إ ٍذ‬mudhof ilaih
- K.irob : majrur
- T.irob : kasroh
- Arti : pada hari ini

- 3 hrf asal : ‫غني‬
- Wazan : ُ ‫ُﺗ ْﻔ ِﻌل‬
- Tasrif : 7
ٌ‫آ َﯾ ٌﺔ ج آ َﯾﺎت‬
- Bina : ajwaf ya’i ‫اﻟو ُاو‬
َ huruf haaliyah,
- Kaidah i’lal : k 5 mabni fathah
Isim jamak muannats. - K.irob : marfu
- K.irob : marfu - T.irob : dhommah ‫ َﻣﺎ‬huruf nafii, mabni
- T.irob : dhommah muqodaroh sukun
ُ ‫اﻵ َﯾ‬
‫ﺎت‬ ‫ُﺗ ْﻐﻧِﻲ‬ ‫َو َﻣﺎ‬
- K.irob : marfu - K.irob : marfu - K.irob : -
- T.irob : alif - T.irob : dhommah - T.irob : -
- Arti : ayat-ayat muqadaroh - Arti : dan tidak
/keterangan - Arti : berguna
‫ َﻻ‬huruf nafii, mabni sukun

- 3 hrf asal : ‫أ م ن‬ ْ‫ َﻋن‬huruf jer, mabni sukun
- Wazan : َ‫ُﯾ ْﻔ ِﻌﻠ ُ ْون‬ - 3 hrf asal : ‫ق و م‬
- Sighot : fiil mudhore - Wazan : ‫َﻓ ْﻌ ًﻼ‬ ‫اﻟو ُاو‬
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ - Sighot : isim masdar fathah.
-
-
Tasrif : 7
Bina : mahmuz fa
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ ‫َﻧذِﯾ ٌر ج ُﻧ ُذ ٌر‬
- Tasrif : 1 Isim jamak taksir.
- Kaidah i’lal : tidak ada - Bina : ajwaf wawi
- K.irob : marfu - Kaidah i’lal : tidak ada - Wazan : ٌ ‫ﻓُ ُﻌل‬
- T.irob : ‫ و‬isim jamak - K.irob : majrur - K.irob : marfu
mudzakar - T.irob : kasroh - T.irob : dhommah
10:101 َ‫ﱠﻻ ُﯾ ْؤ ِﻣ ُﻧ ْون‬ ‫َﻋنْ َﻗ ْو ٍم‬ ‫َواﻟ ﱡﻧ ُذ ُر‬

- Tarkib : َ‫ ُﯾ ْؤ ِﻣ ُﻧ ْون‬naat bagi - Tarkib : jer-majrur, - Tarkib : maktuf
‫َﻗ ْو ٍم‬ mutaaliqa dengan ‫ُﺗ ْﻐﻧِﻲ‬ kepada ُ ‫اﻵ َﯾ‬

‫ﺎت‬
- K.irob : - - K.irob : marfu
- K.irob : mahal jer - T.irob : - - T.irob : dhommah
- Arti : dari kaum kaum - Arti : dan para
- Arti : tidak mereka
pembawa peringatan
beriman

PELAJARAN KE 34
‫ﺎر ُع‬
ِ ‫ﺿ‬َ ‫ف اﻟﻔ ِْﻌل ُ اﻟ ُﻣ‬ ْ ‫َﺗ‬
ُ ‫ﺻ ِر ْﯾ‬
A. Pendahuluan.
Pada bab ini,membahas tentang perubahan kata kerja (tasrif istilahi), karena perubahan subyek kata
ganti orang baik orang pertama, kedua atau ketiga dalam bentuk tunggal, ganda maupun jamak, jenis
laki-laki atau perempuan. Sebagai contoh kata dasar (fiil madhi) ‫َظ َﻠ َم‬ dhomir ‫ھ َُو‬ orang ke tiga
tunggal, fiil mudhorenya ‫ َﯾ ْظﻠِ ُم‬.

B. Tata bahasa
fathah
- 3 hrf asal : ‫شيء‬
- 3 hrf asal : ‫فعل‬
- Sighot : fiil mudhore - Wazan : ُ ‫َﯾ ْﻔ َﻌل‬
- Bina : ajwaf ya, mahmuz Lafadz - Tasrif : 2
ain jalaalahu ,isim - Bina : shohih
- Kaidah i’lal : k 2, 12 alam. - Kaidah i’lal : tidak ada
- K.irob : marfu Isim maushul, - K.irob : marfu - K.irob : marfu
- T.irob : dhommah mabni sukun - T.irob : dhom - T.irob : dhommah
mah
14:27 َ ‫َﯾ‬
‫ﺷﺎ ُء‬ ‫َﻣﺎ‬ ُ‫ﷲ‬ ُ ‫َو َﯾ ْﻔ َﻌل‬
ُ ‫َﯾ ْﻔ َﻌل‬
- Tarkib : silah maushul - Tarkib : maf’ul - Tarkib : faail
- Tarkib : fiil
- K.irob : laa mahala bih - K.irob: marfu
lahaa - K.irob: mahal - T.irob : - K.irob: marfu
- T.irob : tidak ada nashob dhommah - T.irob : dhommah
- Arti : Dia kehendaki - T.irob : tidak ada - Arti : Allah - Arti : dan berbuat
- Arti : apa yang
Fiil Mudhore Fiil Madhi Kata ganti Orang ke
ُ ‫َﯾ ْﻔ َﻌل‬ َ ‫َﻓ َﻌل‬ ‫ھ َُو‬ (III) tunggal laki-

laki
َ ‫َﯾ‬
‫ﺷﺎ ُء‬ ‫ﺎء‬
َ ‫ﺷ‬َ ‫ھ َُو‬ (III) tunggal laki-
laki

2410
‫ اﻟ َﻔﺎ ُء‬zaidah, mabni fathah. ‫أتي‬

- 3 hrf asal :
3 hrf asal : ‫أ ذ ي‬
ِ ‫َﯾ ْﻔﻌ َِﻼ‬
-
- Wazan : ‫ن‬
- ِ ‫; اَ ْﻓ‬
Wazan : ‫ﻌﻠ ُ ْوا‬ - Sighot : fiil mudhore
- Sighot : fiil amar
- Dhomir : ‫اَ ْﻧ ُﺗم‬ - Tasrif : 3
- Tasrif : 7 - Bina : naqis ya’i,
- Bina : naqis ya’i, mahmuz fa mahmuz fa
- Kaidah i’lal : k 11, 5 ,9 - Kaidah i’lal : tidak ada
penyesuaian harokat - K.irob : marfu
- K.irob : majzum
ْ‫ﻣِن‬
huruf jer, ‫اﻟو ُاو‬
mabni sukun. - T.irob : tetapnya ‫ن‬ fathah.
‫ن‬
ِ ‫ اﻟ ﱠﻠ َذ‬isim
- T.irob : hilang
‫ ُﻛ ْم‬dhomir jer bil ‫ اﻟ َﮭﺎء‬dhomir nashob ‫ان‬
‫ ُھ َﻣﺎ‬dhomir nashob harfi muttashil. maushul,mutsana
muttashil.
4:16 ‫َﻓﺂ ُذ ْو ُھ َﻣﺎ‬ ‫ﻣِﻧ ُﻛ ْم‬ ‫َﯾﺄْ ِﺗ َﯾﺎ ِﻧ َﮭﺎ‬ ِ ‫َواﻟ ﱠﻠ َذ‬
‫ان‬
- Tarkib : jumlah fiilyah - Tarkib : jer- - Tarkib : jumlah fiilyah,
‫ آ ُذو ُھ َﻣﺎ‬khobar dari majrur mutaaliqa silah maushul - Tarkib : ِ ‫اﻟ ﱠﻠ َذ‬
‫ان‬
atau setingkat - K.irob : la mahala lahaa mubtada
mubtada ‫ان‬ ِ ‫اﻟ ﱠﻠ َذ‬ haal.
- K.irob: mahal
- Arti : melakukannya per
- K.irob : marfu
- T.irob : alif
- T.irob : tidak ada nashob - Arti : dan dua orang
buatan keji
- Arti : maka berilah
- Arti : diatara
hukuman keduanya
kalian
ِ ‫َﯾﺄ ِﺗ َﯾ‬
‫ﺎن‬ ‫اَ َﺗ َﯾﺎ‬ ‫ُھ َﻣﺎ‬ (III) ganda laki-laki
Ref : QS 7/189 ‫َد َﻋ َوا‬

( tulisan, adalah mempresentasikan suara dan maksud karena Al Qur’an
disampaiakn melalui suara (percakapan )
887-886

- 3 hrf asal : ‫متع‬ - 3 hrf asal : ‫كفر‬
Wazan : َ‫ﻔ ﱠﻌﻠ ُ ْون‬ - Wazan : ‫َﻓ َﻌﻠ ُ ْوا‬
- Sighot : fiil mudhore - Sighot : fiil madi,
mabni dhommah
- Tasrif : 10
- Bina : shohih - Tasrif : 1 ‫اﻟو ُاو‬
َ
huruf istinaaf, mabni
- Kaidah i’lal : tidak ada - Bina : shohih fathah.
- K.irob : marfu
- K.irob : tidak ada َ‫ا ﱠﻟذ ْﯾن‬
isim maushul, mabni
- T.irob : ‫ن‬ - T.irob : tidak ada fathah.
َ‫َﯾ َﺗ َﻣ ﱠﺗ ُﻌ ْون‬ ‫َﻛ َﻔ ُر ْوا‬ َ‫َوا ﱠﻟذِﯾن‬

- Tarkib : khobar - Tarkib : jumlah
- K.irob : mahal rofa fiilyah, silah maushul - Tarkib : َ‫ا ﱠﻟذِﯾن‬
mubtada
- T.irob : tidak ada - K.irob : la mahala - K.irob : mahal rofa
- Arti : mereka lahaa - T.irob : tidak ada
- T.irob : tidak ada - Arti : dan orang-orang
bersenang-senang
- Arti : mereka kafir yang
- 3 hrf asal : ‫أكل‬ - 3 hrf asal : ‫أكل‬

‫ھ َِﻲ‬ - Dhomir : ‫ُھ ْم‬
‫َﻧ َﻌ ٌم ج اَ ْﻧ َﻌﺎ ٌم‬ - Dhomir :
- Tasrif : 1
Isim jamak taksir . -
-
Tasrif : 1
Bina : mahmuz fa
ُ ‫اﻟ َﻛ‬
‫ﺎف‬
huruf jer, - Bina : mahmuz fa
mabni fathah. - Kaidah i’lal : tidak ada
- Kaidah i’lal : tidak ada - K.irob : marfu
- K.irob : marfu - K.irob : marfu ‫َﻣﺎ‬
huruf masdariyah,
- T.irob : dhommah - T.irob : dhommah mabni sukun - T.irob : ‫ن‬
47:12 ‫ْاﻷَ ْﻧ َﻌﺎ ُم‬ ُ ‫َﺗﺄْ ُﻛل‬ ‫َﻛ َﻣﺎ‬ َ‫َو َﯾﺄْ ُﻛﻠُ ْون‬
- Tarkib : faail - Tarkib : jumlah - Tarkib : jer-majrur - Tarkib : maktuf kepada
-
-
K.irob : marfu
T.irob : dhommah
fiilyah,silah maushul
mutaaliqa , setingkat
maf’ul mutlaq.
َ‫َﯾ َﺗ َﻣ ﱠﺗ ُﻌ ْون‬
lahaa - K.irob : - K.irob : mahal rofa
- Arti : binatang
- T.irob : tidak ada - T.irob : - T.irob : tidak ada
- Arti : memakan - Arti : sebagaimana - Arti : dan mereka makan
Jumlah fiilyah menjadi masdar muawal tarkib nya mahal jer
َ‫َﯾ َﺗ َﻣ ﱠﺗ ُﻌ ْون‬ ‫َﺗ َﻣ ﱠﺗ ُﻌ ْوا‬ ‫ُھ ْم‬ (III) jamak laki-laki
ُ ‫َﺗﺎْ ُﻛل‬ ‫أَ َﻛ َﻠ ْت‬ ‫ھ َِﻲ‬ (III) tunggal perempuan

4361
- 3 hrf asal : ‫خفي‬
- Wazan : َ ‫اَ ْﻓ َﻌل‬maklum
‫علم‬
َ‫ ا ُ ْﻓ ِﻌل‬majhul
- 3 hrf asal :
- Sighot : fiil madhi - Wazan : ُ ‫َﺗ ْﻔ َﻌل‬

majhul, mabni fathah. - Sighot : fiil mudhore
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Dhomir : ‫ھ َِﻲ‬
- Tasrif : 7
‫س ج اَ ْﻧﻔُس‬
- Tasrif : 4 ‫اﻟ َﻔﺎ ُء‬
ٌ ‫َﻧ ْﻔ‬
huruf atof,
- Bina : naqis ya’i - Bina : shohih mabni fathah.
- Kaidah i’lal : tidak ada - K.irob : marfu - Kaidah i’lal : tidak ada
- K.irob : tidak ada Isim maushul, - T.irob : dho- - K.irob : marfu ‫َﻻ‬
huruf nafii,
- T.irob : tidak ada mabni sukun mmah - T.irob : dhommah mabni sukun.
‫أ ُ ْﺧﻔ َِﻲ‬ ‫ﱠﻣﺎ‬ ٌ ‫َﻧ ْﻔ‬

‫س‬ ‫َﺗ ْﻌﻠَ ُم‬ ‫َﻓ َﻼ‬
- Tarkib : silah maushul - Tarkib : maf’ul - Tarkib : faail - Tarkib : fiil - Tarkib : -
- K.irob : la mahala bih - K.irob : marfu - K.irob : marfu - K.irob : -
lahaa - K.irob : mahal - T.irob : dhom - T.irob : dhommah - T.irob : -
- T.irob : tidak ada nashob mah - Arti : mengetahui - Arti : maka
- Arti : disembu - T.irob : tidak ada - Arti : sese- tidak
nyikan - Arti : apa yang orang
‫َﻋ ْﯾنٌ ج اَ ْﻋ ُﯾن‬ ْ‫ﻣِن‬

huruf jer, mabni
Isim jamak taksir. sukun
‫ اﻟﻼم‬huruf jer, mabni
- Wazan : ٌ ‫اَ ْﻓ ُﻌل‬ ‫ ﻗُ ﱠر ِة‬isim jamid. fathah.
- K.irob : majrur - K.irob : majrur
- T.irob : kasroh - T.irob : kasroh ‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil harfi.
32:17 ‫أَ ْﻋ ُﯾ ٍن‬ ‫ﱢﻣن ﻗُ ﱠر ِة‬ ‫َﻟ ُﮭ ْم‬

- Tarkib : mudhof ilaih - Tarkib : jer-majrur haal - Tarkib : jer-majrur,
- K.irob : majrur bagi shohibul haal mutaaliqa atau setingkat
-
-
T.irob : kasroh
Arti : pandangan
dhomir ‫أ ُ ْﺧﻔ َِﻲ‬ maf’ul bih ‫أ ُ ْﺧﻔ َِﻲ‬
- K.irob : mahal nashob - K.irob : mahal nashob
mata - T.irob : tidak ada - T.irob : tidak ada
- Arti : dari menye- - Arti : untuk mereka
jukkan
Fiil Mudhore Fiil Madhi Kata Orang ke

ganti
‫َﺗ ْﻌ َﻠ ُم‬ ‫َﻋﻠِ َﻣ ْت‬ ‫ھ َِﻲ‬ (III) tunggal perempuan

3694-3695
- 3 hrf asal :‫عقل‬ - 3 hrf asal : ‫فصل‬

- Wazan : َ‫َﯾ ْﻔ ِﻌﻠ ُ ْون‬ َ ‫ُﻧ‬
- Wazan : ُ ‫ﻔ ﱢﻌل‬
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ ُ‫َﻧ ْﺣن‬
- Tasrif : 3 huruf jer, ‫اﻟﻼم‬ ٌ ‫آ َﯾ ٌﺔ – آ َﯾ‬
- Dhomir :
- Bina : shohih mabni kasroh. ‫ﺎت‬ - Tasrif : 9 ُ ‫ اﻟ َﻛ‬huruf jer,
‫ﺎف‬
Isim jamak mua- - Bina : shohih
‫ج‬ ‫َﻗ ْو ٌم اَ ْﻗ َوام‬ nnats. - Kaidah i’lal : tidak ada
mabni fathah.
- K.irob : marfu
- K.irob : majrur - K.irob : manshub - K.irob : marfu ‫ َذﻟِ َك‬isim isyaroh,
- T.irob : ‫ن‬ - T.irob : kasroh - T.irob : kasroh - T.irob : dhommah mabni fathah.
30:28 َ‫َﯾ ْﻌﻘِﻠُ ْون‬ ‫ﻟِ َﻘ ْو ٍم‬ ِ ‫ْاﻵ َﯾﺎ‬

‫ت‬ ‫ُﻧ َﻔ ﱢ‬
ُ ‫ﺻل‬ ‫َﻛ َذﻟِ َك‬
- Tarkib : naat dari - Tarkib : jer- - Tarkib : maf’ul - Tarkib : jumlah fiilyah, - Tarkib : jer-
‫َﻗ ْو ٍم‬ majrur,mutaaliq bih fiil + faail mairur, setingkat
- K.irob : mahal jer a dengan ‫ُﻧ َﻔ ﱢ‬

ُ ‫ﺻل‬
- K.irob : manshub
- T.irob : kasroh
- K.irob : marfu
- T.irob : dhomah
maf’ul mutlaq.
- K.irob : mahal
- T.irob : tidak ada - K.irob :- nashob
- Arti : ayat- - Arti : Kami jelaskan
- Arti : mereka - T.irob : - - T.irob : tidak ada
ayat
memperguna kan - Arti : bagi - Arti : seperti
akal kaum demikian
‫ُﻧ َﻔ ﱢ‬
ُ ‫ﺻل‬ ‫َﻓ ﱠ‬
‫ﺻ ْﻠ َﻧﺎ‬ ُ‫َﻧﺣن‬ (I) jamak laki-laki
/perempuan
َ‫َﯾ ْﻌﻘِﻠُ ْون‬ ‫َﻋ َﻘﻠُ ْوا‬ ‫ُھ ْم‬ (III) jamak laki-laki
3621

fathah
- 3 hrf asal :‫ذود‬ - 3 hrf asal : ‫وجد‬

- ِ ‫َﺗ ْﻔ ُﻌ َﻼ‬
Wazan : ‫ن‬ ْ‫ ﻣِن‬huruf jer, mabni -
- Sighot : fiil mudhore sukun.
mabni fathah.
- Dhomir : ‫ُھ َﻣﺎ‬ ‫د ُْو ِن‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬
- Tasrif : 1 Isim jamid.
- Bina : ajwaf wawi ‫ا ِْﻣ َراَةٌ – ا ِْﻣ َر َﺗ ْﯾ ِن‬ - K.irob : majrur - Tasrif : 3
- Kaidah i’lal : k 2 Isim mutsana muannats - T.irob : kasroh - Bina : mitsal wawi
- K.irob : marfu - K.irob : manshub - Kaidah i’lal : tidak ada
‫ ِھ ْم‬dhomir jer bil - K.irob : tidak ada
- T.irob : ‫ن‬ - T.irob : ‫ي‬ idhofah. - T.irob : tidak ada
28:23 ِ َ‫َﺗ ُذ ْود‬

‫ان‬ ‫اﻣ َرأ َﺗ ْﯾ ِن‬
ْ ‫ﻣِن دُو ِﻧ ِﮭ ُم‬ َ‫َو َو َﺟد‬
- Tarkib : naat dari - Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : maktuf kepada
- Tarkib : ‫ُون‬
ِ ‫ﻣِن د‬
‫ا ْﻣ َرأ َﺗ ْﯾ ِن‬ - K.irob : manshub
jer-majrur mutaaliqa َ‫َو َﺟد‬
pada ayat
- K.irob : mahal - T.irob : ‫ي‬ dengan َ‫َو َﺟد‬ sebelumnya.
nashob - Arti : dua orang - K.irob : tidak ada
- T.irob : tidak ada - K.irob : - - T.irob : tidak ada
wanita - T.irob : -
- Arti : keduanya - Arti : dan dia
- Arti : dari sebelum
menahan/mengha menjumpai
mereka
mbat (ternaknya)

ganti
ِ ‫َﺗ ُذ ْو‬ ‫َذادَ َﺗﺎ‬ (III) ganda perempuan

‫دَان‬ ‫ُھ َﻣﺎ‬
3476

ْ‫إِن‬
huruf syarat, mabni
‫ اﻟ َﺑﺎ ُء‬huruf jer, mabni sukun
kasroh.
- 3 hrf asal :‫خضع‬ - 3 hrf asal : ‫وقي‬
- 3 hrf asal : ‫قول‬ - Wazan : َ‫َﺗ ْﻔ َﻌ ْﻠن‬ - Wazan : ‫ِا ْﻓ َﺗ َﻌ ْﻠ ُﺗنﱠ‬
- Wazan : ‫َﻓ ْﻌ ًﻼ‬ - Sighot : fiil mudhore, - Sighot : fiil madhi,
- Sighot : isim masdar mabni sukun. mabni sukun
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Dhomir : ‫اَ ْﻧ ُﺗنﱠ‬ ‫ اﻟ َﻔﺎ ُء‬huruf jawab - Dhomir : ‫اَ ْﻧ ُﺗنﱠ‬
- Tasrif : 1 - Tasrif : 2 syarat, mabni - Tasrif : 13
- Bina : shohih - Bina : shohih fathah. - Bina : lafiif mafruuq
- Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : k 18, 5
- K.irob : majrur - K.irob : tidak ada ‫ َﻻ‬huruf nahii, - K.irob : tidak ada
- T.irob : kasroh - T.irob : tidak ada mabni sukun - T.irob : tidak ada
33:32 ‫ِﺑﺎ ْﻟ َﻘ ْو ِل‬ َ ‫َﺗ ْﺧ‬

َ‫ﺿ ْﻌن‬ ‫َﻓ َﻼ‬ ‫إِ ِن ا ﱠﺗ َﻘ ْﯾ ُﺗنﱠ‬
- Tarkib : jer-majrur, - Tarkib : fiil jawab - Tarkib : -
mutaaliqa dengan syarat - K.irob : - - Tarkib : ‫ا ﱠﺗ َﻘ ْﯾ ُﺗنﱠ‬
fiil
َ ‫َﺗ ْﺧ‬
َ‫ﺿ ْﻌن‬ - K.irob : mahal jazm
- T.irob : -
- Arti : maka
syarat
- K.irob : -
- Arti : kalian tunduk jangan - T.irob : tidak ada
- T.irob : -
- Arti : jika kalian
- Arti : dengan
taat/patuh
perkataan/pembica
raan

ganti
َ ‫َﺗ ْﺧ‬
َ‫ﺿ ْﻌن‬ ‫ﺿ ْﻌ ُﺗنﱠ‬
َ ‫َﺧ‬ ‫اَ ْﻧ ُﺗنﱠ‬ (II) jamak perempuan
3734

PELAJARAN KE 35
‫ﻓ ِْﻌل ُ اﻷَ ْﻣ ِر‬
A. Pendahuluan.
Pada bab ini membahas tentang tashrif fiil amar bentuk tunggal, ganda dan jamak.
B. Tata bahasa

kasroh.
- 3 hrf asal : ‫وقي‬ ‫ اﻟ َﻔﺎ ُء‬fasiha mabni fathah.
- Wazan : َ‫ﻣ ْﻔ َﺗ ِﻌﻠِ ْﯾن‬
ُ ; - 3 hrf asal : ‫ص ب ر‬
ْ ‫; ِا ْﻓ ِﻌ‬
- Wazan : ‫ل‬
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ - Sighot : fiil amar
- Tasrif :13 ‫ إِنﱠ‬huruf taukid dan
- Bina : lafiif maqruun nashob. - Dhomir : ‫اَ ْﻧ َت‬
‫ َﻋﺎﻗِ َﺑ ٌﺔ‬- ‫ُﻋ ْﻘب‬
- Kaidah i’lal : k 18,10 - Tasrif : 3
- K.irob : majrur - Bina : shohih
Isim jamid. - Kaidah i’lal : tidak ada
- T.irob : ‫ي‬
jamak - K.irob : manshub - K.irob : majzum
mudzakar salim - T.irob : fathah - T.irob : sukun
11:49 َ‫ﻟِ ْﻠ ُﻣ ﱠﺗﻘِ ْﯾن‬ ‫إِنﱠ ا ْﻟ َﻌﺎﻗِ َﺑ َﺔ‬ ْ ‫َﻓ‬

‫ﺎﺻ ِﺑ ْر‬
- Tarkib : - Tarkib : fiil + faail
- Tarkib : khobar ‫إِنﱠ‬ - K.irob : majzum
berupa sybhul jumlah  ‫إِنﱠ‬
menashobkan
- T.irob : sukun
,jer-majrur. isimnya.
- Arti : maka bersabar
 ‫َﻋﺎﻗِ َﺑ ٌﺔ‬
isim ‫إِنﱠ‬ lah
- K.irob : manshub
- Arti : bagi orang-
- T.irob : fathah
orang yang bertaqwa
- Arti : sesungguhnya
akibat kesudahan

- 3 hrf asal : ‫نب أ‬
َ‫َﻋ ْﺑ ٌد ج ﻋِ َﺑﺎد‬
Isim jamak taksir.
- ْ ‫َﻓ ﱢﻌ‬
Wazan : ‫ل‬
- Wazan : ٌ ‫ﻓ َِﻌﺎل‬ - Dhomir : ‫اَ ْﻧ َت‬
- K.irob : manshub
- T.irob : fathah - Tasrif : 9
‫ أَنﱠ‬huruf taukud dan muqadaroh -
-
Bina : mahmuz lam
nashob.
‫ اﻟ َﯾﺎ ُء‬dhomir jer bil - K.irob : majzum
‫ اﻟ َﯾﺎ ُء‬ya mutakalim idhofah. - T.irob : sukun
‫أَ ﱢﻧﻲ‬ ‫ﻋِ َﺑﺎدِي‬ ‫َﻧ ﱢﺑ ْﺊ‬

- Tarkib : - Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : fiil + faail
 ‫ أَنﱠ‬menashobkan - K.irob : manshub
- T.irob : fathah
-
-
K.irob : majzum
T.irob : sukun
isimnya muqadaroh - Arti : berita kanlah
 ‫ اﻟ َﯾﺎ ُء‬isim ‫أَنﱠ‬ - Arti : hamba-
 ‫ أَ ﱢﻧﻲ‬mubtada
hambaku

- Arti :bahwa Aku
- 3 hrf asal : ‫رحم‬ - 3 hrf asal : ‫غفر‬

- Wazan : ٌ ‫َﻓ ِﻌ ْﯾل‬ - ُ ‫َﻓ‬
dari isim faail dari isim faail
- Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : tidak ada Dhommir fashol,
- K.irob : marfu - K.irob : marfu atau dhomir
- T.irob : dhommah - T.irob : dhommah munfashil, mabni
sukun.
15:49 ‫اﻟر ِﺣ ْﯾ ُم‬

‫ﱠ‬ ‫ا ْﻟ َﻐﻔُ ْو ُر‬ ‫أَ َﻧﺎ‬
- Tarkib : khobar ‫ أَنﱠ‬ke 2 - Tarkib : khobar ‫أَنﱠ‬ - Tarkib :
- K.irob : marfu ke 1  Taukid untuk ‫ ي‬pada kata ‫أَ ﱢﻧﻲ‬

- T.irob : dhommah - K.irob : marfu - K.irob : mahal nashob.
- Arti : Maha - T.irob : dhommah - T.irob : tidak ada.
Penyayang - Arti : Maha  Mubtada bagi khobar
Pengampun
‫ا ْﻟ َﻐﻔُو ُر ﱠ‬
‫اﻟرﺣِﯾ ُم‬
- T.irob : tidak ada.
- Arti : aku

282
- 3 hrf asal : ‫كفر‬ - 3 hrf asal : ‫لقي‬
- Wazan : ٌ ‫َﻓ ﱠﻌﺎل‬ - Wazan : ‫اَ ْﻓﻌِﻼ‬
َ
- Sighot : mubalaghoh - Sighot : fiil amar
dari isim faail ‫ ﻓِﻲ‬huruf jer,
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ mabni sukun. - Dhomir : ‫اَ ْﻧ ُﺗ َﻣﺎ‬
- Tasrif : 3 ‫َﺟ َﺣ ﱠﻧ َم‬ -
-
Tasrif : 7
Bina : lafiif maqruun
- Bina : shohih Isim ghoiru munsha-
‫َﻋ َﻧ ْﯾ ٍد ج ُﻋ ُﻧد‬ - Kaidah i’lal : tidak ada Isim manshub. rif
-
-
K.irob : majzum
- K.irob : majrur - K.irob : marfu - K.irob : manshub - K.irob : majrur
- T.irob : kasroh - T.irob : dhommah - T.irob : fathah - T.irob : fathah - T.irob : hilang ‫ن‬
50:24 ‫َﻋﻧِﯾ ٍد‬ ٍ ‫َﻛ ﱠﻔ‬

‫ﺎر‬ ‫ُﻛل ﱠ‬ ‫ﻓِﻲ َﺟ َﮭ ﱠﻧ َم‬ ‫أَ ْﻟ ِﻘ َﯾﺎ‬
- Tarkib : naat - Tarkib : - Tarkib : - Tarkib : jer- majrur - Tarkib : fiil + faail
ٍ ‫َﻛ ﱠﻔ‬ mutaaliqa ‫أَ ْﻟﻘِ َﯾﺎ‬

 mudhof ilaih  maf’ul mutlaq - K.irob : majzum
dari ‫ﺎر‬
- K.irob :majrur  man’ut bagi ‫َﻋﻧِﯾ ٍد‬ bagi ‫أَ ْﻟﻘِ َﯾﺎ‬ setingkat maf'ul - T.irob : hilang ‫ن‬
- T.irob :kasroh - K.irob : majrur  mudhof bagi bih - Arti :lemparkan oleh
ٍ ‫َﻛ ﱠﻔ‬
- T.irob : kasroh - K.irob : mahal
- Arti : keras
- Arti : orang yang
‫ﺎر‬ nashob
kalian berdua
kepala - K.irob : man- - T.irob : tidak ada
ingkar shub
- Arti : didalam
- T.irob : fathah
neraka jahanam
- Arti : tiap-
tiap/semua

388
- 3 hrf asal : ‫لقي‬
- Wazan : َ‫ُﻣ َﻔﺎﻋﻠُ ْون‬ ‫اﻟو ُاو‬
fathah.
; Tasrif : 8
- 3 hrf asal : ‫علم‬
- Bina : naqis ya’i - Wazan : ‫إِ ْﻓ َﻌﻠ ُ ْوا‬
- Kaidah i’lal : k 5, 9 , - Sighot : fiil amar
‫ أَنﱠ‬huruf taukid dan

penesuaian harokat
- K.irob : marfu - Dhomir : ‫اَ ْﻧ ُﺗ ْم‬
nashob,mabni - Tasrif : 4
‫و‬
- T.irob : jamak fathah. - Bina : shohih
mudazakar salim - Kaidah i’lal : tidak ada
‫ ُﻛ ْم‬dhomir - K.irob : majzum
‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer bil muttashil, mabni
idhofah sukun - T.irob : hilang ‫ن‬
2:223 ُ‫ﱡﻣﻼَﻗُ ْوه‬ ‫أَ ﱠﻧ ُﻛ ْم‬ ‫اﻋ َﻠ ُﻣ ْوا‬
ْ ‫َو‬
- Tarkib : - Tarkib : - Tarkib : fiil + faail
- K.irob : majzum
 ‫ﱡﻣﻼَﻗُ ْو ُه‬
khobar ‫أَنﱠ‬  ‫ أَنﱠ‬menashob- - T.irob : hilang ‫ن‬
- K.irob : marfu kan isimnya.
‫أَنﱠ‬
- Arti : dan ketahuilah
- T.irob : ‫و‬  ‫ُﻛ ْم‬
isim
 ‫ﻣﻼَﻗُ ْو‬
- K.irob : mahal
‫ ﱡ‬mudhof nashob
- T.irob : hilang ‫ن‬ - Arti :bahwa
- Arti :akan menemui Nya kalian
2244
fathah.
- 3 hrf asal : ‫غفر‬
- Wazan : ‫إﺳ َﺗ ْﻔ ِﻌﻠ ُ ْوا‬
ْ
‫ اﻟﻼم‬huruf jer, mabni - Dhomir : ‫اَ ْﻧ ُﺗ ْم‬
kasroh.
- Tasrif : 14
‫ب ج ُذ ُﻧ ْوب‬
ٌ ‫َذ ْﻧ‬ - Bina : shohih
ِ ‫َذ ْﻧ‬
‫ب‬ -
-
K.irob : majzum
- K.irob : majrur
- T.irob : kasroh - T.irob : hilang ‫ن‬
ُ ‫ اﻟ َﻛ‬dhomir jer bil
‫ﺎف‬ ‫ اﻟ َﯾﺎ ُء‬dhomir muttashil, ya
idhofah. mutakalim,mabni sukun.
12:29 ِ ‫ﻟ َِذ‬
ِ‫ﻧﺑك‬ ‫اﺳ َﺗ ْﻐﻔ ِِري‬
ْ ‫َو‬
- Tarkib : jer-majrur, - Tarkib : fiil +faail
mutaaliqa dengan - K.irob : majzum
‫اﺳ َﺗ ْﻐﻔ ِِري‬
ْ - T.irob : hilang ‫ن‬
- K.irob : - - Arti : dan mohon
- T.irob : -
ampunilah kalian
- Arti :bagi dosa kamu
3735
fathah.
- 3 hrf asal : ‫قول‬
‫عرف‬ - 3 hrf asal : ‫قول‬
ُ ‫ا ُ ْﻓ‬
- 3 hrf asal :
- Wazan : َ‫ﻌ ْﻠن‬
- ُ ‫َﻣ ْﻔ‬
Wazan : ٌ ‫ﻌ ْول‬ - Wazan : ‫َﻓ ْﻌ ًﻼ‬ - Sighot : fiil amar, mabni
- Sighot : isim maful - Sighot : isim masdar sukun
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Dhomir : ‫اَ ْﻧ ُﺗنﱠ‬
- Bina : shohih - Bina : ajwaf wawi - Bina :ajwaf wawi
- Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : k 2, 9
- T.irob : fathah - T.irob : fathah - T.irob : tidak ada
33:32 ً ‫ﱠﻣ ْﻌ ُر ْوﻓﺎ‬ ً‫َﻗ ْوﻻ‬ َ‫َوﻗُ ْﻠن‬

- Tarkib : naat bagi ً‫َﻗ ْوﻻ‬ -
-
Tarkib : maf’ul bih
K.irob : manshub
-
-
Tarkib : fiil+faail
K.irob : majzum
- K.irob : manshub - T.irob : fathah - T.irob : sukun
- T.irob : fathah
- Arti : perkataan - Arti : dan berkatalah
- Arti : yang baik

mabni fathah.
- 3 hrf asal : ‫حن‬
‫ف‬
- Wazan : ‫َﻓ ِﻌ ْﯾ ًﻼ‬
- ْ ‫اَ ْﻓ ِﻌ‬
Wazan : ‫ل‬
‫ اﻟﻼم‬huruf jer, mabni ‫َو ْﺟ ٌﮫ ج اَ ْو ُﺟ ٌﮫ‬ - Dhomir : َ‫اَ ْﻧت‬
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ kasroh.
- Bina : shohih ‫ِد ْﯾنٌ ج اَدْ َﯾﺎن‬ - T.irob : kasroh
- Kaidah i’lal : k 2,9
- Kaidah i’lal : tidak - K.irob : majrur ‫ اﻟﻛﺎف‬dhomir jer-bil - K.irob : majzum
ada - T.irob : kasroh idhofah. - T.irob : sukun
- K.irob : manshub
- T.irob : fathah
30:30 ‫َﺣﻧِﯾ ًﻔﺎ‬ ‫ﯾن‬

ِ ‫ﻟِﻠدﱢ‬ ‫َو ْﺟ َﮭ َك‬ ‫َﻓﺄَﻗِ ْم‬
- Tarkib : haal dari - Tarkib : jer majrur, - Tarkib : - Tarkib : fiil + faail
mutaaliqa - K.irob : majzum
‫اﻟدﱢ ْﯾ ِن‬  ‫َو ْﺟ َﮫ‬
maf’ul bih
- K.irob : manshub dengan ‫أَ ِﻗ ْم‬ - K.irob :manshub
-
-
T.irob : sukun
Arti : maka
- T.irob : fathah - K.irob : - - T.irob :fathah
- T.irob : - tegakkan
- Arti :lurus - Arti :wajahmu
- Arti : kepada
(agama)

Tashrif Fiil amar :
Jamak Ganda Tunggal Orang ke :
(II) laki-laki
‫ِﺻ ِﺑ ْر‬
ْ ‫ا‬
‫َﻧ ﱢﺑ ْﺊ‬ (II) laki-laki

PELAJARAN KE 36
‫اﻟ َﻣ ْﻔ ُﻌ ْول ُ ِﺑ ِﮫ‬
A. Pendahuluan.
‫ اﻟ َﻣ ْﻔ ُﻌ ْول ُ ِﺑ ِﮫ‬adalah obyek penderita. Hukum ‫اﻟ َﻣ ْﻔ ُﻌ ْول ُ ِﺑ ِﮫ‬ adalah manshub, yang antara lain tandanya
fathah. Jika maf’ul bih dhomir (kata ganti), maka yang digunakan adalah bentuk dhomir nashob
muttashil.
B. Tata bahasa
- 3 huruf asal : ‫رأ‬

‫ي‬
- 3 huruf asal : ‫سخر‬
- ِ ‫َﯾ ْﺳ َﺗ ْﻔ‬
mabni dhommah
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ muqadaroh.
- Tasrif : 14
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ ‫اﻟو ُاو‬
- Bina : shohih fathah.
- Tasrif : 2
-
-
K.irob : marfu Isim jamid. - Bina : naqis ya’i, ‫ إِ َذا‬dhorof zaman,
- K.irob : manshub mahmuz ain mengandung makna
- T.irob : tetap nya ‫ن‬ - T.irob : fathah - Kaidah i’lal : k 5, 9 syarat, mabni sukun.
37:14 َ‫َﯾ ْﺳ َﺗ ْﺳﺧ ُِرون‬ ‫آ َﯾ ًﺔ‬ ‫َرأَ ْوا‬ ‫َوإِ َذا‬

- Tarkib : jawab syarat - Tarkib :maf’ul - Tarkib : jumlah - Tarkib : mutaaliqa
bih bagi ‫َرأَ ْوا‬ fiilyah, mudhof ilaih. dengan jawab
-
-
T.irob : tidak ada
Arti : mereka
- K.irob : manshub
syarat َ‫َﯾ ْﺳ َﺗ ْﺳ ِﺧ ُر ْون‬
- T.irob : fathah - K.irob : mahal nashob
memperolok-olok - Arti : mereka
- Arti : tanda- - T.irob : tidak ada
melihat
tanda - Arti : dan apabila

- 3 huruf asal : ‫عطي‬
- Wazan : ‫اَ ْﻓ َﻌ ْﻠ َﻧﺎ‬
sukun.
- Dhomir : ُ‫َﻧ ْﺣن‬
- Tasrif : 7
- Bina : naqis ya’i,
- K.irob : tidak ada ‫ َﻧﺎ = إِ ﱠﻧﺎ‬+ ‫إِنﱠ‬
‫ إِنﱠ‬huruf taukid dan
‫ َﻧﺎ‬dhomir rofa muttashil. nashob, mabni fathah.
Isim alam, isim jamid
- K.irob : mahal nasob ‫ اﻟﻛﺎف‬dhomir nashob ‫ َﻧﺎ‬dhomir muttashil,
- T.irob : fathah. muttashil. mabni sukun.
108:1 ‫ا ْﻟ َﻛ ْو َﺛ َر‬ ‫أَ ْﻋ َط ْﯾ َﻧﺎ َك‬ ‫إِ ﱠﻧﺎ‬

- Tarkib : maf’ul bih ke 2 - Tarkib : jumlah fiilyah,
- K.irob : manshub - Tarkib : ‫ إِنﱠ‬+ isim ‫إِنﱠ‬
- T.irob : fathah khobar ‫إِنﱠ‬ mubtada
- Arti : nikmat yang - K.irob : mahal rofa - K.irob :mahal rofa
banyak
ُ ‫ اﻟ َﻛ‬maf’ul bih ke 1
‫ﺎف‬  ‫ اِنﱠ‬amil nashob
- K.irob : mahal nasob  ‫ َﻧﺎ‬isim ‫اِنﱠ‬
- T.irob : tidak ada - K.irob : mahal nasob
- Arti : Kami telah - T.irob : tidak ada
memberikan padamu - Arti : sungguh kami
- 3 huruf asal : ‫دع ع‬

- Tasrif : 1 ‫ اﻟ َﻔﺎ ُء‬huruf jawab
- Bina : mudhoaf
‫َﯾ ِﺗ ْﯾم ج اَ ْﯾ َﺗﺎم‬ - Kaidah i’lal : k 10
syarat .
- K.irob : manshub - K.irob : marfu Isim maushul, mabni ‫ َذﻟِ َك‬isim isyaroh,
- T.irob : fathah - T.irob : dhommah sukun. mabni fathah.
107:2 ‫ا ْﻟ َﯾﺗِﯾ َم‬ ‫َﯾد ﱡُع‬ ‫ا ﱠﻟذِي‬ ‫َﻓ َذﻟِ َك‬

-
-
K.irob : manshub
- Tarkib : jumlah
fiilyah , silah
-
-
Tarkib : khobar
K.irob : mahal rofa
- Tarkib : ‫َذﻟِ َك‬
- T.irob : fathah. maushul - T.irob : tidak ada mubtada.
- K.irob : la mahala - K.irob : mahal rofa
- Arti : anak yatim - Arti : orang yang
lahaa - T.irob : tidak ada
- T.irob : tidak ada - Arti : maka itulah
- Arti : dia
menghardik
fathah.
- 3 huruf asal : ‫منع‬

- Wazan : َ‫َﯾ ْﻔ َﻌﻠ ُ ْون‬
- Tasrif : 2
- Bina : shohih
Isim jamid. - K.irob : marfu
- K.irob : manshub
- T.irob : fathah - T.irob : tetapnya ‫ن‬
107:7 َ‫ا ْﻟ َﻣﺎ ُﻋ ْون‬ َ‫َو َﯾ ْﻣ َﻧ ُﻌون‬

- Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : jumlah fiilyah,
- K.irob : manshub maktuf kepada silah
- T.irob : fathah
- Arti : pertolongan
maushul َ‫ُﯾ َرآ ُء ْون‬
- Arti : dan mereka
mencegah/enggan
memberi
fathah.
- 3 hrf asal : ‫طير‬ - 3 hrf asal : ‫رسل‬

- Wazan : ‫َﻓ ْﻌ ًﻼ‬ - Wazan : َ ‫اَ ْﻓ َﻌل‬
- Sighot : isim masdar - Sighot : fiil madhi, mabni
fathah.
Isim jamak taksir,
sighot muntahal jumuk - Tasrif :3 - Dhomir : ‫ھ َُو‬ ; Tasrif : 7
- Bina : ajwaf ‫َﻋ َﻠﻰ‬ - Bina : shohih
ُ ‫اَ َﻓﺎ ِﻋ ْﯾل‬
huruf jer, mabni
- Wazan : wawi - Kaidah i’lal : tidak ada
sukun.
- K.irob : manshub - Kaidah i’lal : tidak ada - K.irob : tidak ada
- T.irob : fathah - K.irob : manshub ‫ِھ ْم‬
dhomir jer bil harfi. - T.irob : tidak ada
- T.irob : fathah
105:3 ِ ‫أَ َﺑ‬

َ‫ﺎﺑ ْﯾل‬ ‫َط ْﯾ ًرا‬ ‫َﻋ َﻠ ْﯾ ِﮭ ْم‬ َ ‫َوأَ ْر‬
َ ‫ﺳل‬
- Tarkib : naat bagi - Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : jer-majrur, - Tarkib : jumlah fiilyah,
‫َط ْﯾ ًرا‬ - K.irob : manshub mutaaliqa dengan
maktuf kepada ‫َﯾ ْﺟ َﻌ ْل‬
- K.irob : manshub
- T.irob : fathah
- Arti : burung
َ ‫أَ ْر‬
َ ‫ﺳل‬ - K.irob : la mahala
- T.irob : fathah - K.irob : - lahaa
- Arti : berbondong - - T.irob : - - T.irob : tidak ada
bondong - Arti : atas/kepada - Arti : dan dia
mereka mengirimkan

- 3 hrf asal : ‫نزل‬
- Wazan : ‫اَ ْﻓ َﻌ َﻠ َﻧﺎ‬
- 3 hrf asal : ‫قدر‬ sukun

- Dhomir : ُ‫َﻧ ْﺣن‬; Tasrif : 7
- Bina : shohih
- Sighot : isim masdar - Kaidah i’lal : tidak ada
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ ‫ﻓِﻲ‬huruf jer, mabni
- K.irob : tidak ada ‫ َﻧﺎ = إِ ﱠﻧﺎ‬+ ‫إِنﱠ‬
- Tasrif : 1 sukun. ‫ إِنﱠ‬huruf taukid dan
- Bina : shohih
‫َﻟ ْﯾ َﻠ ِﺔ‬ ‫ َﻧﺎ‬dhmoir rofa muttashil nashob, mabni fathah.
- K.irob : majrur - K.irob : majrur ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir nashob ‫ َﻧﺎ‬dhomir muttashil,
- T.irob : kasroh - T.irob : kasroh muttashil. mabni sukun
97:1 ‫ا ْﻟ َﻘدْ ِر‬ ‫ﻓِﻲ َﻟ ْﯾﻠَ ِﺔ‬ َ َ‫أ‬

‫ﻧز ْﻟ َﻧﺎ ُه‬ ‫إِ ﱠﻧﺎ‬
- Tarkib : mudhof ilaih - Tarkib :
- K.irob : majrur  jer-majrur, haal dari - Tarkib : khobar ‫إِنﱠ‬ - Tarkib : ‫ إِنﱠ‬+ isim ‫إِنﱠ‬
- T.irob : kasroh - K.irob : mahal rofa mubtada
- Arti :kemuliaan
dhomir ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬pada - T.irob : tidak ada - K.irob :mahal rofa
َ َ‫أ‬
‫ﻧز ْﻟ َﻧﺎ ُه‬ ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬maf’ul bih - T.irob : tidak ada
- K.irob : mahal nashob. - K.irob : mahal nashob  ‫ اِنﱠ‬amil nashob
- T.irob : tidak ada - T.irob : tidak ada  ‫ َﻧﺎ‬isim ‫اِنﱠ‬
 ‫ َﻟ ْﯾ َﻠ ِﺔ‬mudhof bagi - Arti :Kami telah - K.irob : mahal nasob
‫ا ْﻟ َﻘدْ ِر‬ menurunkan dia - T.irob : tidak ada

- Arti : pada malam
- 3 huruf asal : ‫حيي‬

- 3 huruf asal : ‫قتل‬
- Wazan : َ‫ﺳ َﺗ ْﻔ ِﻌﻠ ُ ْون‬
ْ ‫َﯾ‬
- Sighot : fiil mudhore - Wazan : َ‫َﯾ ْﻔ ﱢﻌﻠ ُ ْون‬
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ – َ‫أَﻹ ْﺑنُ ج َﺑ ُﻧ ْون‬
– ‫ِﺳ َوان‬
ْ ‫ﻧ ِْﺳ َوة – ﻧ‬ - Tasrif : 14 - Dhomir : ‫ُھ ْم‬
- Bina : mudhoaf ‫أَ ْﺑ َﻧﺎ ٌء‬ - Tasrif : 9
‫ِﺳﺎء‬
َ ‫ﻧ‬ - Kaidah i’lal : k 5,9 dan - K.irob : manshub - Bina : shohih
- K.irob : manshub penyesuaian harokat - T.irob : fathah - Kaidah i’lal : tidak ada
- T.irob : fathah
‫ ُﻛ ْم‬dhomir jer bil
‫ ُﻛ ْم‬dhomir jer bil - T.irob : tetapnya ‫ن‬ idhofah - T.irob : tetapnya ‫ن‬
idhofah
7:141 ‫ﺎء ُﻛ ْم‬

َ ‫ِﺳ‬
َ ‫ﻧ‬ َ‫َو َﯾ ْﺳ َﺗ ْﺣ ُﯾ ْون‬ َ ‫أَ ْﺑ َﻧ‬
‫ﺎء ُﻛ ْم‬ َ‫ُﯾ َﻘ ﱢﺗﻠُ ْون‬
- Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : maktuf kepada - Tarkib : maful bih - Tarkib : badal dari fiil
- K.irob : manshub
- T.irob : fathah
َ‫ُﯾ َﻘ ﱢﺗﻠُ ْون‬ - K.irob : manshub
- T.irob : fathah
mudhore ُ ‫َﺗ ُﻣ‬
َ‫ﺳ ْون‬
- K.irob : mahal nashob - K.irob : mahal nashob
- Arti : wanita-wanita - Arti : anak-anak
kalian lelaki kalian
- Arti : dan mereka - Arti : mereka
membuarkan hidup membunuh
- 3 hrf asal : ‫كفر‬
dhommah Huruf tanbih
(peringatan), mabni
- Dhomir : ‫ھُم‬ ‫إِنﱠ‬huruf taukid dan sukun.
- Tasrif : 1 nashob. Menyatakan serta
- Bina : shohih mengingatkan
‫رب ج أَ ْر َﺑﺎب‬
‫ﱞ‬ - Kaidah i’lal : tidak ada ‫ َﻋﺎدًا‬isim alam. pendengar terhadap
- K.irob : manshub - K.irob : tidak ada - K.irob : manshub apa yang
- T.irob : fathah - T.irob : tidak ada - T.irob : fathah dibicarakannya
11:60 ‫َر ﱠﺑ ُﮭ ْم‬ ‫َﻛ َﻔ ُر ْوا‬ ‫إِنﱠ َﻋﺎدًا‬ ‫أَ َﻻ‬

- Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : -
- K.irob : manshub - Tarkib : khobar ‫إِنﱠ‬ - Tarkib : ‫إِنﱠ‬ - K.irob : la mahala
- T.irob : fathah - K.irob : mahal rofa menashobkan isimnya. lahaa
- Arti : Tuhan - T.irob : tidak ada - T.irob : tidak ada
- Arti : mereka menging
‫َﻋﺎدًا‬ isim ‫إِنﱠ‬ - Arti : ingatlah
mereka - K.irob : manshub
kari - T.irob : fathah
- Arti : kaum ‘Ad

PELAJARAN KE 37
‫ﺎض اﻟ َﻣ ْﺟ ُﮭ ْو ِل‬
ِ ‫اﻟﻔ ِْﻌل ُ اﻟ َﻣ‬
A. Pendahuluan.
1. ‫ﺎض اﻟ َﻣ ْﺟ ُﮭ ْو ِل‬
ِ ‫ اﻟﻔ ِْﻌل ُ اﻟ َﻣ‬adalah kata kerja bentuk lampau pasif. Objek dalam kata kerja aktif
menjadi “pengganti subyek“ dalam kata kerja pasif, yang disebut ‫ِب ا ْﻟ َﻔﺎﻋِ ل‬ ُ ‫ َﻧﺎﺋ‬. Karena itu,
kondisi i’rob nya marfu, tanda rofa’nya antara lain dhommah.
2. Cara membuat kata kerja pasif dari fiil madhi : men-dhommah-kan huruf pertama, dan meng-
kasroh-kan huruf sebelum akhir. Contoh :
َ ‫ ُﺛ ﱢو‬ ‫َﺛ ﱠو َب‬

‫ب‬ ; ‫ﺿ ِر َب‬
ُ  ‫ﺿ َر َب‬
َ
B. Tata bahasa:
mabni fathah.
- 3 hrf asal : ‫ضعف‬ - 3 hrf asal : ‫خلق‬

- ِ ‫َﻓ‬
Wazan : ‫ﻌ ْﯾ ًﻼ‬ - ِ ُ‫ﻓ‬
Wazan : َ ‫ﻌل‬
- Sighot : isim masdar - Sighot : fiil madhi,
majhul, mabni fathah
- Tasrif : 1 - Dhomir : ‫ھ َُو‬ ; Tasrif : 1
- Kaidah i’lal : tidak ada ‫ﺳﺎنٌ ج أَ َﻧﺎﺳِ ْﻲ‬
َ ‫إِ ْﻧ‬ - Kaidah i’lal : tidak ada
- T.irob : fathah - T.irob : dhommah - T.irob : tidak ada
4:28 ‫ﺿﻌِﯾ ًﻔﺎ‬

َ ُ‫ﻧﺳﺎن‬
َ ِ‫اﻹ‬ ‫َو ُﺧﻠ َِق‬
- Tarkib : haal dari - Tarkib : - Tarkib : fiil
shohibul haal  naibul faail - K.irob :tidak ada
 shohibul haal - T.irob : tidak ada
ُ‫ﺳﺎن‬
َ ‫اﻹِﻧ‬ - K.irob : marfu - Arti : dan
- K.irob : manshub - T.irob : dhommah
- T.irob : fathah dijadikan
- Arti : manusia
- Arti :lemah
Bandingkan dengan QS : 16/4

ْ‫ﻣِن‬
huruf jer, mabni
fathah.
- 3 hrf asal : ‫خلق‬
- 3 hrf asal : ‫نطف‬
- ً ‫ُﻓ ْﻌ َﻠ‬
Wazan : ‫ﺔ‬ - Sighot : fiil madhi,
- Sighot : isim masdar mabni fathah
- Kaidah i’lal : tidak ada ‫ﺳﺎن ج أَ َﻧﺎﺳِ ْﻲ‬
- K.irob : majrur - K.irob : manshub - K.irob : tidak ada
- T.irob : kasroh - T.irob : fathah - T.irob : tidak ada
16:4 ..... ‫ﻣِنْ ﱡﻧ ْط َﻔ ٍﺔ‬ َ‫ﻧﺳﺎن‬

َ ِ‫ا ﻹ‬ ‫َﺧ َﻠ َق‬
- Tarkib : jer-majrur - Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : fiil
mutaaliqa dengan - K.irob : manshub - K.irob : tidak ada
َ‫َﺧ َﻠق‬ -
-
T.irob : fathah
Arti : manusia
-
-
T.irob : tidak ada
Arti :Dia mencipta
- K.irob : -
- T.irob : - kan
- Arti : dari air mani
- 3 hrf asal : ‫قتل‬

Kamus hal : 155
- ِ ‫ُﻓ‬
َ‫ﺻ ْون‬ َ ‫اص ج‬
ُ ‫اﻟﺧ ﱠرا‬ َ
ُ ‫اﻟﺧ ﱠر‬ - Tasrif : 1
Isim jamak mudzakar salim. - Bina : shohih
51:10 ُ ‫ا ْﻟ َﺧ ﱠرا‬
َ‫ﺻ ْون‬ َ ‫ﻗُ ِﺗل‬
- Tarkib : naibul faail - Tarkib : fiil
- T.irob : ‫و‬ - Arti : dibunuh
banyak berdusta

- Wazan : َ ‫اَ ْﻓ َﻌل‬ - 3 hrf asal : ‫قتل‬
- Sighot : fiil madhi - ُ
Wazan : َ ‫ﻓ ِﻌل‬
mabni fathah
- Dhomir : ‫ھُو‬ ; Tasrif : 7 majhul, mabni fathah
- Bina : shohih
- K.irob : tidak ada - Tasrif : 1
‫ﺳﺎنٌ ج أَ َﻧﺎﺳِ ْﻲ‬

- Bina : shohih
‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir nashob Isim istifhaam, - K.irob : marfu - K.irob : tidak ada
muttashil. mabni sukun - T.irob : dhommah - T.irob : tidak ada
80:17 ُ‫أَﻛ َﻔ َره‬ ‫َﻣﺎ‬ َ ِ‫ْاﻹ‬

ُ‫ﻧﺳﺎن‬ َ‫ﻗُ ِﺗل‬
- Tarkib : khobar dari - Tarkib : mubta - Tarkib : naibul faail - Tarkib : fiil
da - K.irob : marfu - K.irob : tidak ada
mubtada ‫َﻣﺎ‬ - K.irob : mahal - T.irob : dhommah - T.irob : mabni
- K.irob : mahal rofa rofa - Arti : manusia - Arti :dibunuh
- T.irob : tidak ada - T.irob : tidak
/biinasa
- Arti : amat sangat ada
kekafirannya - Arti :alangkah
- 4 hrf asal : ‫بعثر‬

- ُ
Wazan : َ‫ﻓ ْﻌﻠِل‬
‫ ﻓِﻲ‬huruf jer, mabni - Sighot : fiil madhi majhul,
kasroh. mabni fathah
‫َﻗ ْﺑ ٌر ج ﻗُ ُﺑ ْو ٌر‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬

- Bina : shohih
- wazan : ٌ ‫ُﻓ ُﻌ ْول‬ - Kaidah i’lal : tidak ada
- K.irob : majrur Isim maushul, mabni - K.irob : tidak ada
- T.irob : kasroh sukun. - T.irob : tidak ada
100:9 ‫ﻓِﻲ ا ْﻟﻘُ ُﺑ ْو ِر‬ ‫َﻣﺎ‬ ‫ ُﺑ ْﻌﺛ َِر‬...

- Tarkib : silah maushul - Tarkib : naibul faail - Tarkib : fiil
- K.irob : la mahala - K.irob : mahal rofa - K.irob : tidak ada
lahaa - T.irob : tidak ada - T.irob : tidak ada
- T.irob : tidak ada - Arti : apa yang - Arti : dibangkitkan
- Arti : di dalam kubur

- 4 hrf asal : ‫زلزل‬
- Wazan : ‫ﻓ ِْﻌ َﻼ ًﻻ‬ - 4 hrf asal : ‫زلزل‬
- Sighot : isim masdar - ْ ‫ُﻓ ْﻌﻠِ َﻠ‬
Wazan : ‫ت‬
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Sighot : fiil madhi majhul,
- Tasrif : 12 mabni fathah
- Bina : shohih
- T.irob : tidak ada ٌ ‫اَ ْر‬
‫ض‬ - Bina : shohih
Isim alam. - Kaidah i’lal : tidak ada
‫ اﻟ َﮭﺎء‬dhomir jer bil - K.irob : marfu - K.irob : tidak ada
idhofah - T.irob : dhommah - T.irob : tidak ada
99:1 ‫ِز ْﻟ َزا َﻟ َﮫ‬ ُ ‫ْاﻷَ ْر‬

‫ض‬ ِ ‫ ُز ْﻟ ِز َﻟ‬...
‫ت‬
- Tarkib : maf’ul mutlaq - Tarkib : naibul faail - Tarkib : fiil
- Arti : goncangannya - Arti : bumi - Arti : digoncangkan
- 3 hrf asal : ‫ظلم‬ - 3 hrf asal : ‫قطع‬

- 3 hrf asal : ‫دبر‬
- Wazan : ‫َﻓ َﻌﻠ ُ ْوا‬ - ِ ‫ُﻓ‬
- Sighot : fiil madhi, - ِ ‫ﻓُﺎ‬
Wazan : ٌ ‫ﻋل‬ - Sighot : fiil madhi
mabni dhommah - Sighot : isim faail majhul, mabni fathah
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬
- Tasrif : 3 ‫َﻗ ْو ٌم ج اَ ْﻗ َوام‬ - Tasrif : 1 - Tasrif : 1
- Bina : shohih - K.irob : ma- - Bina : shohih - Bina : shohih
- Kaidah i’lal : tidak ada jrur - Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : tidak ada
- K.irob : tidak ada Isim maushul, - T.irob : ka- - K.irob : marfu - K.irob : tidak ada
- T.irob : tidak ada mabni fathah. sroh - T.irob : dhommah - T.irob : tidak ada
6:45 ‫َظ َﻠ ُﻣ ْوا‬ َ‫ا ﱠﻟذِﯾن‬ ‫ا ْﻟ َﻘ ْو ِم‬ ‫دَ ِاﺑ ُر‬ ‫ﻗُطِ َﻊ‬
- Tarkib : silah - Tarkib : naat bagi - Tarkib : - Tarkib : - Tarkib : fiil
maushul
‫ا ْﻟ َﻘ ْو ِم‬ mudhof ilaih
- K.irob : ma-
 naibul faail
 mudhof
-
-
K.irob : tidak ada
T.irob : tidak ada
lahaa - K.irob : mahal jer jrur - K.irob : marfu - Arti : dipotong
- T.irob : tidak ada - T.irob : tidak ada - T.irob : ka- - T.irob : dhommah
- Arti : mereka zalim - Arti : orang- - sroh - Arti : seluruh
orang yang - Arti : kaum

- 3 hrf asal : ‫قضي‬
- 3 hrf asal : ‫أمر‬
- ِ ُ‫ﻓ‬
- Wazan : ‫َﻓ ْﻌ ًﻼ‬ - Sighot : fiil madhi
- Sighot : isim masdar majhul, mabni fathah
- Bina : mahmuz - Bina : naqis ya
fa - Kaidah i’lal : tidak ada
- Kaidah i’lal : tidak ada - K.irob : tidak ada
- T.irob : dhomah
2:210 ‫اﻷَ ْﻣ ُر‬ ‫ﻗُﺿِ َﻲ‬

- T.irob : dhommah - T.irob : tidak ada
- Arti : perkara - Arti : telah diputuskan

- ِ ُ‫ﻓ‬
ْ َ‫ِب ج ا‬
‫ﺻ َﺣﺎب‬ ُ ‫ﺻﺎﺣ‬
َ - Dhomir : ‫ھ َُو‬
- Bina : shohih
‫ا ُ ْﺧد ُْود ج اَ َﺧﺎ ِد ْﯾد‬ - wazan : ٌ ‫اَ ْﻓ َﻌﺎل‬ - Kaidah i’lal : tidak ada
- K.irob : majrur - K.irob : marfu - K.irob : tidak ada
- T.irob : kasroh - T.irob : dhommah - T.irob : tidak ada
85:4 ‫ْاﻷ ُ ْﺧد ُْو ِد‬ ‫ﺎب‬ ْ َ‫أ‬

ُ ‫ﺻ َﺣ‬ َ‫ﻗُ ِﺗل‬
- Tarkib : mudhof ilaih - Tarkib : naibul faail - Tarkib : fiil
- K.irob : majrur - K.irob : marfu - K.irob : tidak ada
- T.irob : kasroh - T.irob : dhommah - T.irob : mabni
- Arti : pembuat - Arti : kaum - Arti :dibunuh
parit /orang-orang

PELAJARAN KE 38
‫ﺿﺎر ِع اﻟ َﻣ ْﺟ ُﮭ ْو ِل‬
ِ ‫ﻓ ِْﻌل ُ اﻟ ُﻣ‬
A. Pendahuluan.
‫ﺎر ِع اﻟ َﻣ ْﺟ ُﮭ ْو ِل‬
ِ ‫ﺿ‬َ ‫ ﻓ ِْﻌل ُ اﻟ ُﻣ‬adalah kata kerja bentuk sedang pasif. Cara membuat kata kerja pasif
dari fiil mudhore: men-dhommah-kan huruf pertama, dan men-fathah-kan huruf sebelum akhir.
Contoh :
ُ ‫ُﯾ ْﮭ َﻠ‬
‫ك‬  ُ ِ‫َﯾ ْﮭﻠ‬
‫ك‬ ; ‫ُﯾ ْﮭ َز ُم‬  ‫َﯾ ْﮭ ِز ُم‬
B. Tata bahasa:
- 3 hrf asal : ‫هزم‬

- 3 hrf asal : ‫جمع‬
- Wazan : ُ ‫ُﯾ ْﻔ َﻌل‬
- Wazan : ‫َﻓ ْﻌ ًﻼ‬ - Sighot : Fiil mudhore,
- Sighot : isim masdar majhul
- T.irob : dhommah - T.irob : dhommah
54:45 .. ‫ا ْﻟ َﺟ ْﻣ ُﻊ‬ ‫ُﯾ ْﮭ َز ُم‬

‫ُﯾ ْﮭ َز ُم‬ - K.irob : marfu
- T.irob : dhommah
- K.irob : marfu
- Arti : akan
- T.irob : dhommah
dihancurkan/dikalahkan
- Arti : semua
golongan

- 3 hrf asal : ‫ظلم‬ - 3 hrf asal : ‫هلك‬
- Wazan : َ‫َﻓﺎﻋِ ﻠُ ْون‬ - Wazan : ُ ‫ُﯾ ْﻔ َﻌل‬
- Sighot : isim faail - Sighot : Fiil mudhore,

majhul
- Tasrif : 3
- Bina : shohih
-
-
K.irob : marfu
‫َﻗ ْو ٌم ج اَ ْﻗ َوام‬ - Kaidah i’lal : tidak ada Huruf
- K.irob : marfu - K.irob : marfu istifham,mabni
- T.irob : ‫و‬ - T.irob : dhommah Huruf isti’naa - T.irob : dhommah sukun.
6:47 ‫ﱠ‬
َ‫اﻟظﺎﻟِ ُﻣ ْون‬ ‫ا ْﻟ َﻘ ْو ُم‬ ‫إِ ﱠﻻ‬ ‫ُﯾ ْﮭ َﻠ ُك‬ ْ‫َھل‬
- Tarkib : naat ‫ا ْﻟ َﻘ ْو ُم‬ - Tarkib : naibul faail - Tarkib :- - Tarkib : fiil - Tarkib :-
- K.irob : marfu ‫ُﯾ ْﮭ َﻠ ُك‬ - K.irob :-

- T.irob :-
- K.irob :marfu
- T.irob :dhommah
- K.irob :-
- T.irob :-
- K.irob :marfu
- T.irob : ‫و‬ - T.irob :dhommah
- Arti :kecuali - Arti :akan dibinasakan - Arti :apakah
- Arti :orang orang - Arti : kaum
dholim
- 3 hrf asal :‫رجع‬

- Wazan : َ‫ُﺗ ْﻔ َﻌﻠ ُ ْون‬
- Sighot : Fiil mudhore,
majhul
- Dhomir : ‫اَ ْﻧ ُﺗ ْم‬
- Tasrif : 3
- Bina : shohih ‫ إ َﻟﻰ‬huruf jer, mabni
- Kaidah i’lal : tidak ada sukun.
- K.irob : marfu
‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer bil
- T.irob : ‫ن‬ harfi.
2:28 َ‫ُﺗ ْر َﺟ ُﻌ ْون‬ ‫إِ َﻟ ْﯾ ِﮫ‬

- Tarkib : fiil + naibul faail - Tarkib :jer-majrur ,
- K.irob : marfu mutaaliqa atau
setingkat maf’ul bih
- T.irob : ‫ن‬ muqadam
- Arti :kalian dikemba - K.irob : mahal nashob
likan - T.irob : tidak ada
- Arti : kepada Nya-
lah

- 3 hrf asal : ‫قبل‬
- 3 hrf asal : ‫شفع‬
- ً ‫َﻓ َﻌﺎ َﻟ‬
Wazan : ‫ﺔ‬ - Sighot : Fiil mudhore,

- Tasrif : 2 ْ‫ﻣِن‬ huruf jer, - Tasrif : 4 ‫اﻟو ُاو‬
َ huruf atof,
- Bina : shohih mabni sukun. - Bina : shohih
mabni fathah.
- K.irob : marfu ‫اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer - K.irob : marfu ‫َﻻ‬ huruf nafii, mabni
- T.irob : dhommah bil harfi. - T.irob : dhommah sukun
2:48 ‫ﺎﻋ ٌﺔ‬

َ ‫ﺷ َﻔ‬
َ ‫ِﻣ ْﻧ َﮭﺎ‬ ُ ‫ُﯾ ْﻘ َﺑل‬ ‫َو َﻻ‬
- Tarkib : naibul faail - Tarkib : jer- - Tarkib : fiil - Tarkib :-
ُ ‫ُﯾ ْﻘ َﺑل‬
majrur setingkat - K.irob : marfu - K.irob :-
naat muqadam - T.irob : dhommah - T.irob :-
- K.irob : marfu
- T.irob : dhomah ‫ﺎﻋ ٌﺔ‬
َ ‫ﺷ َﻔ‬
َ - Arti : diterima - Arti : dan tidak
-
- Arti : syafaat - K.irob : mahal
rofa
- Arti :darinya
- 3 hrf asal : ‫أخذ‬

- 3 hrf asal : ‫عدل‬
- Wazan : ‫َﻓ ْﻌ ًﻼ‬ - Sighot : Fiil mudhore,
- Sighot isim masdar majhul
- Tasrif : 3 ْ‫ﻣِن‬ huruf jer, - Tasrif : 1 ‫اﻟو ُاو‬
َ huruf atof,
- Bina : shohih mabni sukun. - Bina : mahmuz mabni fathah.
- Kaidah i’lal : tidak ada fa
- K.irob : marfu ‫اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer - Kaidah i’lal : tidak ada ‫َﻻ‬
huruf nafii, mabni
- T.irob : dhommah bil harfi. - K.irob : marfu sukun
- T.irob : dhommah
2:48 ٌ ‫َﻋدْ ل‬ ‫ِﻣ ْﻧ َﮭﺎ‬ ‫ُﯾ ْؤ َﺧ ُذ‬ َ‫َوﻻ‬

- Tarkib :naibul faail - Tarkib : : jer- - Tarkib : fiil - Tarkib :-
‫ُﯾ ْؤ َﺧ ُذ‬ majrur setingkat
naat muqadam
- K.irob : marfu
- T.irob : dhommah
- K.irob :-
- T.irob :-
- K.irob :marfu
- T.irob : dhommah ٌ ‫َﻋدْ ل‬ - Arti :diambil
/diterima
- Arti : dan tidak
- Arti : tebusan - K.irob : mahal

rofa
- T.irob :tidak ada
- Arti : dari
padanya

- 3 hrf asal :‫نصر‬
- Wazan : َ‫ُﯾ ْﻔ َﻌﻠُ ْون‬
majhul
- Tasrif : 1
َ huruf atof,
- K.irob : marfu
Dhomir munfashil, ‫ َﻻ‬huruf nafii, mabni
- T.irob : ‫ن‬ mabni sukun sukun
2:48 َ‫ﻧﺻ ُر ْون‬

َ ‫ُﯾ‬ ‫ُھ ْم‬ َ‫َوﻻ‬
- Tarkib : khobar - Tarkib : mubtada - Tarkib :-
- K.irob :mahal rofa - K.irob :mahal rofa - K.irob :-
- T.irob : tidak ada - T.irob :tidak ada - T.irob :-
- Arti : mereka akan - Arti : mereka - Arti : dan tidak
ditolong

- Wazan : َ‫ُﯾ ْﻔ َﻌﻠُ ْون‬
majhul
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ ; Tasrif : 1
- Bina : shohih
- K.irob : manshub
‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir nashob Huruf nashob, mabni
muttashil. sukun.
3:115 ُ‫ُﯾ ْﻛ َﻔ ُر ْوه‬ ْ‫َﻟن‬

- Tarkib :fiil + naibul - Tarkib : menashob-
faail+ maf’ul bih kan fiil mudhore
- K.irob :manshub - K.irob :-
- T.irob :-
- T.irob :hilang ‫ن‬ - Arti : tidak akan
- Arti : mereka diha
pus kan /dihilangkan

- 3 hrf asal : ‫خفف‬
- َ ‫ُﯾ‬
majhul
ْ‫َﻋن‬
huruf jer, - Tasrif : 9
- Bina : mudhoaf
‫َﻋ َذاب ج اَ ْﻋ ِذ َﺑﺔ‬ mabni sukun.
- K.irob : marfu ‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil - K.irob : marfu Huruf nafii, mabni
- T.irob : harfi. - T.irob : dhommah sukun
dhommah
3:88 ُ ‫ا ْﻟ َﻌ َذ‬
‫اب‬ ‫َﻋ ْﻧ ُﮭ ُم‬ ُ ‫ُﯾ َﺧ ﱠﻔ‬
‫ف‬ ‫َﻻ‬
- Tarkib :naibul - Tarkib : jer-majrur - Tarkib : fiil - Tarkib :-
faail ُ ‫ُﯾ َﺧ ﱠﻔ‬
‫ف‬ setingkat maf’ul
bih
- K.irob :marfu
- T.irob : dhommah
- K.irob :-
- T.irob :-
- K.irob : marfu - K.irob : mahal - Arti :diringankan - Arti :tidak
- T.irob :dhommah nashob
- Arti : siksa - T.irob : tidak ada
- Arti :dari mereka
- 3 hrf asal :‫نظر‬

- Wazan : َ‫ُﯾ ْﻔ َﻌﻠ ُ ْون‬
majhul
- Tasrif : 1
َ huruf atof,
- K.irob : marfu
Dhomir munfashil, ‫ َﻻ‬huruf nafii, mabni
- T.irob : ‫ن‬ mabni sukun sukun
3:88 َ‫ُﯾ ْﻧ َظ ُر ْون‬ ‫ُھ ْم‬ ‫َو َﻻ‬

- Tarkib : khobar - Tarkib : mubtada - Tarkib :-
- K.irob :mahal rofa - K.irob :mahal - K.irob :-
- T.irob : tidak ada rofa - T.irob :-
- Arti : mereka diberi - T.irob :tidak ada - Arti : dan tidak
tangguh - Arti : mereka

- 4 hrf asal : ‫نززل‬
- 3 hrf asal : ‫سور‬ َ ‫ُﺗ‬
- Wazan : ُ ‫ﻔ ﱠﻌل‬
- ً ‫ُﻓ ْﻌ َﻠ‬
Wazan : ‫ﺔ‬ - Sighot : Fiil mudhore,
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Dhomir : ‫ھ َِﻲ‬

- Bina : shohih ‫ﻋﻠﻰ‬ huruf jer, - Bina : mudhoaf
- Kaidah i’lal : tidak ada mabni sukun. - Kaidah i’lal : tidak ada
- K.irob : marfu - K.irob : manshub Huruf masdariyah
- T.irob : dhommah ‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil - T.irob : fathah dan nashob.
harfi
9:64 ٌ‫ﺳ ْو َرة‬

ُ ‫َﻋ َﻠ ْﯾ ِﮭ ْم‬ َ ‫ُﺗ َﻧ ﱠزل‬ ْ‫أَن‬
- Tarkib : naibul faail - Tarkib :jer-majrur - Tarkib : fiil - Tarkib :
- K.irob : marfu mutaaliqa dengan - K.irob : manshub, menashobkan
َ ‫ُﺗ َﻧ ﱠزل‬
- T.irob : dhommah majhul fiil mudhore.
- Arti :satu surah - T.irob : fathah - K.irob :-
- K.irob :- - T.irob :-
- Arti : diturunkan
- T.irob :-
- Arti : kalau
- Arti :atas mereka

PELAJARAN KE 39
‫ﺻ ْول‬
ُ ‫اﺳ ُم اﻟ َﻣ ْو‬
A. Pendahuluan.
‫ﺻ ْول‬
ُ ‫اﺳ ُم اﻟ َﻣ ْو‬ adalah kata penghubung . Umtuk memudahkan dalam menentukan tarkib suatu
jumlah yang didalamnya terdapat beberapa jumlah, maka cara yang digunakan antara lain dikemas
menjadi bentuk isim maushul + silah maushul yang menjadi bagian dari jumlah dan selanjutnya
ditetapkan tarkibnya.
Didalam mengemas silah maushul, komponen yang diperlukan adalah isim maushul, yang macamnya
antara lain :
 ‫ ا ﱠﻟﺗِﻰ‬, ‫ا ﱠﻟذِي‬, َ‫ ا ﱠﻟ ِذ ْﯾن‬isim maushul ‫ اﻟﺧﺎص‬yang khusus yang hanya menjadi isim maushul
 ‫ َﻣﺎ‬, ْ‫ َﻣن‬isim maushul ‫ اﻟ ُﻣﺷﺗرك‬mustarik, yang berfungsi selain isim maushul,dapat
berfungsi sebagai huruf syarat, huruf nafii
B. Tata bahasa:
َ huruf istinaaf,
mabni fathah.
- 3 hrf asal : ‫أمن‬
- Wazan : ‫اَ ْﻓ َﻌ َﻠ ْوا‬
- 3 hrf asal : ‫بشر‬
- Sighot : fiil madhi, - ْ ‫َﻓ ﱢﻌ‬
Wazan : ‫ل‬
mabni dhommah - Sighot : fiil amar
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ - Dhomir : ‫اَ ْﻧ َت‬
- Bina :mahmuz fa - Bina : shohih
- Kaidah i’lal : k 11 - Kaidah i’lal : tidak ada
- K.irob : tidak ada Isim maushul, mabni - K.irob : majzum
- T.irob : tidak ada fathah - T.irob : sukun
2:25 ‫آ َﻣ ُﻧ ْوا‬ َ‫ا ﱠﻟ ِذ ْﯾن‬ ‫َو َﺑ ﱢ‬

‫ﺷ ِر‬
- Tarkib : jumlah fiilyah
fiil + faail, sebagai
- Tarkib : maful bih
- K.irob :mahal
- Tarkib : ‫َﺑ ﱢ‬
‫ﺷ ِر‬ fiil
silah maushul nashob +faail
- K.irob : la mahala - T.irob :tidak ada - K.irob : majzum
lahaa - T.irob : sukun
- Arti :orang-orang
- T.irob : tidak ada - Arti : dan sampai
yang
- Arti :mereka beri - kan kabar gembira
man

‫ أ‬huruf istifhaam mabni
fathah
- 3 hrf asal : ‫فسد‬ - 3 hrf asal : ‫جعل‬
- Wazan : ُ ‫ُﯾ ْﻔ ِﻌل‬ - Wazan : ُ ‫َﺗ ْﻔ َﻌل‬
- Sighot : fiil mudhore - Sighot : fiil mudhore
‫ﻓ ِْﻲ‬
huruf jer, - Tasrif : 7 Isim maushul , ‫ ﻓ ِْﻲ‬huruf jer, mabni - Tasrif : 2
mabni sukun. - Bina : shohih dengan makna sukun. - Bina : shohih
‫اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer - K.irob : marfu ‫ا ﱠﻟذِى‬
mabni ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer bil - K.irob : marfu
bil harfi. - T.irob : dhommah sukun. harfi. - T.irob : dhommah
2:30 ‫ﻓِ ْﯾ َﮭﺎ‬ ‫ُﯾ ْﻔﺳِ ُد‬ ْ‫َﻣن‬ ‫ﻓِ ْﯾ َﮭﺎ‬ ُ ‫أَ َﺗ ْﺟ َﻌل‬
- Tarkib : : jer - Tarkib :jumlah fillyah - Tarkib : maf’ul - Tarkib : jer majrur, - Tarkib : jumlah fiilyah
majrur, mutaali - fiil +faail, sebagai bih mutaaliqa dengan fiil + faail
ُ ‫َﺗ ْﺟ َﻌل‬
qa dengan silah maushul - K.irob :mahal - K.irob : marfu
‫ُﯾ ْﻔﺳِ ُد‬ - K.irob : la mahala
lahaa
nashob
- T.irob : tidak - K.irob :-
- T.irob : dhommah
- Arti : apakah Eng -
- K.irob :- - T.irob :tidak ada ada - T.irob :-
- T.irob :- kau akan menjadi
- Arti : merusak - Arti : orang - Arti : didalam
- Arti : didalam kan
yang nya
nya
‫ َﻻ‬huruf nafii ,mabni

sukun.
- 3 hrf asal : ‫علم‬ - 3 hrf asal : ‫علم‬
Wazan : َ‫َﺗ ْﻔ َﻌﻠ ُ ْون‬
Wazan : ُ ‫اَ ْﻓ َﻌل‬
-
-
- Dhomir : ‫اَ ْﻧ ُﺗ ْم‬ - Dhomir : ‫اَ َﻧﺎ‬ ‫ إِنﱠ = إِ ﱢﻧﻲ‬+ ‫ي‬
- Tasrif : 4
- Bina : shohih - Tasrif : 4 ‫ إِنﱠ‬huruf taukid dan
- Kaidah i’lal : tidak ada Isim maushul , - Bina : shohih nashob.
- K.irob : marfu dengan makna - Kaidah i’lal : tidak ada
- K.irob : marfu ‫ اﻟ َﯾﺎ ُء‬dhomir muttashil
- T.irob : tetapnya ‫ن‬ ‫ ا ﱠﻟذِى‬mabni - T.irob : dhommah mabni sukun
sukun.
2:30 َ‫َﻻ َﺗ ْﻌ َﻠ ُﻣ ْون‬ ‫َﻣﺎ‬ ‫أَ ْﻋ َﻠ ُم‬ ‫إِ ﱢﻧﻲ‬

- Tarkib : َ‫َﺗ ْﻌ َﻠ ُﻣ ْون‬ - Tarkib : maf’ul
bih
- Tarkib : khobar berupa - Tarkib : ‫إِنﱠ‬ + isim
jumlah Fiilyah fiil +faail
jumlah fillyah fiil - K.irob : mahal - K.irob : mahal rofa ‫ إِنﱠ‬mubtada
+faail, sebagai silah nashob - K.irob : mahal rofa
maushul - T.irob : tidak ada
- K.irob :la mahala lahaa - Arti :Aku lebih
- Arti : apa yang
menge tahui  ‫ إِنﱠ‬amil nashob
- Arti : tidak kalian ‫ء‬
ُ ‫ اﻟ َﯾﺎ‬isim ‫إِنﱠ‬
mengetahui - K.irob : mahal nasob
Khobar ‫إ ِ نﱠ‬ - Arti: sungguh Aku
‫ اﻟ َﻔﺎ ُء‬huruf atof, mabni
fathah.
- 3 hrf asal : ‫ظلم‬ - 3 hrf asal : ‫بدل‬
- 3 hrf asal : ‫قول‬ - Wazan : ‫َﻓ َﻌﻠ ُ ْوا‬ - Wazan : َ ‫َﻓ ﱠﻌل‬
- Wazan : ‫َﻓ ْﻌ ًﻼ‬ - Sighot : fiil madhi, - Sighot : fiil madhi
- Sighot isim masdar mabni dhommah mabni fathah
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ - Dhomir : ‫ُھ ْم‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬
- Bina : ajwaf wawi - Bina : shohih - Bina : shohih
- Kaidah i’lal: tidak ada - Kaidah i’lal: tidak ada - Kaidah i’lal: tidak ada
- K.irob : manshub - K.irob : tidak ada Isim maushul, - K.irob : tidak ada
- T.irob : fathah - T.irob : tidak ada mabni fathah. - T.irob : tidak ada
2:59 ‫َﻗ ْو ًﻻ‬ ‫َظ َﻠ ُﻣ ْوا‬ َ‫ا ﱠﻟذِﯾن‬ َ‫َﻓ َﺑدﱠ ل‬

- Tarkib : maf’ul bih Tarkib : jumlah - Tarkib : faail
- K.irob :manshub fillyah fiil +faail, - K.irob : mahal
- Tarkib : َ‫َﺑدﱠ ل‬
fiil
- T.irob :fathah sebagai silah rofa - K.irob : tidak ada
maushul - T.irob :tidak ada - T.irob : tidak ada
- Arti : perkataan
- K.irob : la mahala - Arti :orang- - Arti : lalu mengganti
lahaa
orang yang
- T.irob :tidak ada
- Arti : mereka
dholim

- 3 hrf asal : ‫ودد‬
- Sighot : fiil madhi, - Wazan : ُ ‫َﯾ ْﻔ َﻌل‬
mabni dhommah - Sighot : fiil mudhore
- Tasrif : 1 - Tasrif :2
- Kaidah i’lal: tidak ada - Kaidah i’lal: k 2, 10
- K.irob : tidak ada Isim maushul, mabni - K.irob : marfu Huruf nafiii, mabni
- T.irob : tidak ada fathah - T.irob : dhommah sukun.
2:105 ‫َﻛ َﻔ ُر ْوا‬ َ‫ا ﱠﻟ ِذ ْﯾن‬ ‫َﯾ َو ﱡد‬ ‫ﱠﻣﺎ‬

Tarkib : jumlah fillyah - Tarkib : faail - Tarkib : fiil - Tarkib : la mahala
fiil +faail, sebagai silah - K.irob : mahal rofa - K.irob : marfu lahaa
maushul - T.irob : tidak ada - T.irob : dhommah - K.irob : tidak ada
- K.irob : la mahala - Arti : orang- - Arti : mengingin - T.irob : tidak ada
lahaa - Arti : tidaklah
ornag yang kan
- Arti : mereka kafir

- 3 hrf asal : ‫نكح‬ - 3 hrf asal : ‫عفو‬
- ً ‫ﻓ َِﻌ‬
Wazan : ‫ﺎﻻ‬ ‫ اﻟ َﺑﺎ ُء‬huruf jer, - ُ ‫َﯾ ْﻔ‬
- Sighot : isim masdar mabni kasroh. - Sighot : fiil mudhore
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ ‫َﯾ ٌد ج اَ ْﯾدِى‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬
- Tasrif :3 - K.irob : majrur - Tasrif : 1
- Bina : shohih - Bina : naqis wawi
- Kaidah i’lal: tidak ada ‫ُﻋ ْﻘدَ ة ج ُﻋ َﻘد‬ - T.irob : kasroh
- K.irob : majrur - K.irob : marfu ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer Isim maushul, - K.irob : manshub
- T.irob : kasroh - T.irob :dhommah bil idhofah mabni sukun - T.irob : fathah
2:237
ِ ‫اﻟ ﱢﻧ َﻛ‬
‫ﺎح‬ ُ‫ُﻋ ْﻘدَ ة‬ ‫ِﺑ َﯾ ِد ِه‬ ‫ا ﱠﻟذِي‬ ‫َﯾ ْﻌﻔُ َوا‬
- Tarkib : mudhof - Tarkib : - Tarkib : faail - Tarkib : maktuf
- Tarkib : ‫ِﺑ َﯾ ِد‬
jer-
ilaih
- K.irob : majrur
 mubtada mua-
khor majrur sebagai
- K.irob : mahal
rofa
kepada َ‫َﯾ ْﻌﻔُ ْون‬
- T.irob : kasroh  mudhof khobar - T.irob : tidak - K.irob : manshub
- K.irob : marfu muqadam ada - T.irob : fathah
- Arti : nikah
- T.irob : - K.irob : mahal - Arti : memaafkan
- Arti : yang
dhommah rofa
- Arti : ikatan
- Arti : ditangan
nya (memegang)
- 3 hrf asal : ‫سجد‬

‫ ﻓ ِْﻲ‬huruf jer, mabni - Dhomir : ‫ھ َُو‬
sukun.
َ huruf jer,
ِ ‫ﺳ َﻣ َﺎوا‬
‫ت‬ َ ‫اﻟﺳ َﻣﺎء ج‬
َ Isim maushul , mabni fathah. - Bina : shohih
Isim jamak muannats - Kaidah i’lal: tidak ada
- K.irob : majrur dengan makna ‫ء ا ﱠﻟذِى‬
ُ ‫ اﻟ َﮭﺎ‬dhomir jer bil - K.irob : marfu
- T.irob : kasroh mabni sukun. harfi - T.irob : dhommah
22:18 ِ ‫اﻟﺳ َﻣ َﺎوا‬

‫ت‬ ‫ﻓِﻲ ﱠ‬ ‫َﻣن‬ ‫َﻟ ُﮫ‬ ‫َﯾ ْﺳ ُﺟ ُد‬
- Tarkib : jer-majrur - Tarkib : faail - Tarkib : jer-majrur - Tarkib : fiil
mutaaliqa dengan fiil - K.irob : mahal rofa mutaaliqa dengan - K.irob : marfu
yang disembunyikan - T.irob : tidak ada - T.irob : dhommah
‫َﯾ ْﺳ ُﺟ ُد‬
diperkirakan ‫ِﺳ َﺗ َﻘ ﱠر‬
ْ ‫ا‬ - Arti : orang
- K.irob : -
- Arti : bersujud
sebagai silah maushul /siapa - T.irob : -

- K.irob : la mahala - Arti : kepadaNya
lahaa
- Arti : di langit

َ huruf atof,
mabni fathah.
- 3 hrf asal : ‫كذب‬ - 3 hrf asal : ‫كفر‬
‫اﻟ َﺑﺎ ُء‬
huruf jer, - Wazan : ‫َﻓ ﱠﻌﻠ ُ ْوا‬ - Wazan : ‫َﻓ َﻌﻠ ُ ْوا‬
mabni kasroh. - Sighot : fiil madhi, - Sighot : fiil madhi,
ٌ ‫آ َﯾﺎةٌ ج آ َﯾ‬
‫ﺎت‬ mabni dhommah mabni dhommah
Isim jamak - Dhomir : ‫ُھ ْم‬ - Dhomir : ‫ُھ ْم‬
muannats.
- K.irob : majrur
-
-
Tasrif : 9
Bina : shohih
-
-
Tasrif : 1
Bina : shohih
َ huruf atof,
- T.irob : kasroh mabni fathah.
- Kaidah i’lal: tidak ada - Kaidah i’lal: tidak ada
‫ َﻧﺎ‬dhomir jer bil - K.irob : tidak ada - K.irob : tidak ada َ‫ ا ﱠﻟ ِذ ْﯾن‬isim masuhul
idhofah - T.irob : tidak ada - T.irob : tidak ada mabni fathah.
2:39 ‫ِﺑﺂ َﯾﺎ ِﺗ َﻧﺎ‬ ‫َو َﻛ ﱠذ ُﺑ ْوا‬ ‫َﻛ َﻔ ُر ْوا‬ َ‫َوا ﱠﻟذِﯾن‬
- Tarkib : jer-majrur, Tarkib : maktuf Tarkib : jumlah - Tarkib : mubtada
mutaaliqa dengan
kepada ‫َﻛ َﻔ ُر ْوا‬
.
fillyah fiil +faail, - K.irob :mahal rofa
‫َﻛ ﱠذ ُﺑ ْوا‬ Jumlah fillyah fiil
sebagai silah
maushul ke 1
-
-
T.irob : tidak ada
Arti : dan orang-
- K.irob : - +faail, sebagai silah - K.irob : la mahala
- T.irob : - maushul ke 2 orang yang
lahaa
- Arti : dengan - K.irob :la mahala - T.irob : tidak ada
lahaa
ayat –ayat Kami - Arti : mereka
kafir
- Arti : dan mereka
mendustakan
fathah.
- 3 hrf asal : ‫عمل‬ - Wazan : ‫اَ ْﻓ َﻌ َﻠ ْوا‬
- ِ ‫ْﻓ‬
Wazan : ‫ﻌ َﻠ ْوا‬ - Sighot : fiil madhi,
- Sighot : fiil madhi, mabni dhommah
mabni dhommah
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬; Tasrif : 4 - Tasrif : 7 ‫اﻟو ُاو‬
َ huruf atof,
ِ ‫ﺻﺎﻟ َِﺣﺎ‬
‫ت‬ َ ‫ﺻﺎﻟ َِﺣﺔ ج‬
َ - Bina : shohih - Bina :mahmuz fa mabni fathah.
Isim jamak muannats. - Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : k 11
- K.irob : majrur - K.irob : tidak ada - K.irob : tidak ada َ‫ا ﱠﻟ ِذ ْﯾن‬
isim maushul
- T.irob : kasroh - T.irob : tidak ada - T.irob : tidak ada mabni fathah.
2:82 ِ ‫اﻟﺻﺎﻟ َِﺣﺎ‬

‫ت‬ ‫ﱠ‬ ‫َو َﻋ ِﻣﻠُ ْوا‬ ‫آ َﻣ ُﻧ ْوا‬ َ‫َوا ﱠﻟذِﯾن‬
- Tarkib :maf’ul bih - Tarkib : maktuf kepada - Tarkib : jumlah - Tarkib : mubtada
- K.irob :manshub ‫ آ َﻣ ُﻧ ْوا‬Jumlah fillyah fiil fiilyah fiil + faail, - K.irob :mahal rofa
- T.irob : kasroh +faail, sebagai silah sebagai silah - T.irob : tidak ada
- Arti : kebajikan/ maushul ke 2 maushul ke 1 - Arti : dan
- K.irob : la mahala - K.irob : la mahala
kesalehan lahaa orang- orang
lahaa
- T.irob : - T.irob : tidak ada yang
- Arti : dan mereka - Arti :mereka beri
mengerjakan -man
mubtada
Lanjutan Q/S 2/82:
- 3 hrf asal : ‫خلد‬
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ ‫ج‬ ‫ﺻﺎﺣِب‬ َ
- Tasrif : 1
- Bina : shohih ْ َ‫ا‬
‫ﺻ َﺣﺎب‬ ‫ ا ُ ْو َﻻ ِء‬isim
- Kaidah i’lal : tidak ‫ ﻓ ِْﻲ‬huruf jer, Isim jamak taksir. isyaroh, mabni
ُ ‫ اﻟ َﻛﺎف اَ ْﻓ َﻌﺎل‬huruf
ada mabni sukun. kasroh.
- Wazan :
- K.irob : marfu
‫اﻟ َﮭﺎ ُء‬ Dhomir ‫َﺟ َﻧ ٌﺔ ج َﺟ ﱠﻧﺎت‬ - K.irob : marfu ُ
‫و‬
- T.irob : jamak dhomir jer bil munfashil, - K.irob : majrur - T.irob : dhom khitab, mabni
mudzakar salim harfi. mabni sukun - T.irob : kasroh mah fathah.
2:82 َ‫َﺧﺎﻟِد ُْون‬ ‫ِﻓ ْﯾ َﮭﺎ‬ ‫ُھ ْم‬ ‫ا ْﻟ َﺟ ﱠﻧ ِﺔ‬ ‫ﺎب‬ ْ َ‫أ‬
ُ ‫ﺻ َﺣ‬ ‫أُو َﻟـ ِﺋ َك‬
- Tarkib : khobar - Tarkib : jer- - Tarkib : - Tarkib : - Tarkib : khobar - Tarkib : mubtada
majrur mubtada mudhof ilaih bagi mubtada ke 2
bagi mubtada ‫ُھ ْم‬ mutaaliqa - K.irob : - K.irob : majrur ke 2 - K.irob : mahal
- K.irob : marfu dengan mahal rofa - T.irob : kasroh - K.irob : marfu rofa
- T.irob : ‫و‬ َ‫َﺧﺎﻟِد ُْون‬ - T.irob : - Arti : surga - T.irob : - T.irob : tidak ada
tidak ada dhommah - Arti : mereka
- Arti : mereka - K.irob :
- Arti : - Arti : penghu itulah
kekal - T.irob :
mereka ni
- Arti : dida
lamnya
Khobar mubtada Khobar mubtada
Khobar ke 2 dari mubtada َ‫ا ﱠﻟ ِذ ْﯾن‬ Khobar ke 1 dari mubtada َ‫ا ﱠﻟ ِذ ْﯾن‬
- 3 hrf asal : ‫كسد‬
- Wazan : ‫َﻓ َﻌ ْﻠ ُﺗ ْم‬
mabni sukun
- Tasrif : 1
- Bina : shohih Isim maushul , َ huruf jer, mabni
‫اﻟﻼم‬
- K.irob : tidak ada dengan makna ‫ا ﱠﻟذِى‬ fathah.
- T.irob : tidak ada mabni sukun ‫ ُﻛ ْم‬dhomir jer bil harfi

2:134 ‫َﻛ َﺳ ْﺑ ُﺗ ْم‬ ‫ﱠﻣﺎ‬ ‫َﻟ ُﻛم‬
- Tarkib : Jumlah fillyah - Tarkib : mubtada - Tarkib : jer-majrur
fiil +faail, sebagai silah muakhor sebagai khobar
maushul - K.irob :mahal rofa muqadam
- K.irob : la mahala lahaa - T.irob : tidak ada - K.irob : mahal rofa
- Arti : apa yang - T.irob : tidak ada
- Arti : sudah kalian
usahakan

- 3 hrf asal : ‫شري‬
- 3 hrf asal : ‫حيي‬ - Wazan : ‫ِا ْﻓ َﺗ َﻌﻠ ُ ْوا‬
- ً
Wazan : ‫َﻓ َﻌ َﻠﺔ‬ - mabni dhommah
- Sighot : isim masdar muqodaroh
Isim jamid. - Tasrif : 4 - Tasrif : 13 ‫ ا ُ ْو َﻻ ِء‬isim isyaroh,
- K.irob : manshub - Bina : lafiif maqruun - Bina : naqis ya’i
- T.irob : fathah - Kaidah i’lal : 1 - Kaidah i’lal : k 5, 9 َ‫ ا ﱠﻟ ِذ ْﯾن‬isim mabni kasroh.
yang diperkira - K.irob : tidak ada - K.irob : tidak ada maushul mabni ُ ‫ اﻟ َﻛ‬huruf khitab,
‫ﺎف‬
kan - T.irob : tidak ada - T.irob : tidak ada fathah. mabni fathah.
2:86 ‫اﻟ ﱡد ْﻧ َﯾﺎ‬ ‫ا ْﻟ َﺣ َﯾﺎ َة‬ ‫ﺷ َﺗ َر ُوا‬

ْ ‫ا‬ َ‫ا ﱠﻟ ِذ ْﯾن‬ ‫أُو َﻟـ ِﺋ َك‬
- Tarkib : naat bagi - Tarkib : maful bih - Tarkib : Jumlah fillyah - Tarkib : khobar - Tarkib : mubtada
‫ا ْﻟ َﺣ َﯾﺎ َة‬ -
-
K.irob :manshub
T.irob : fathah
fiil +faail, sebagai silah
maushul
- K.irob : mahal
rofa
-
-
K.irob : mahal rofa
T.irob : tidak ada
- K.irob : manshub - K.irob : la mahala - T.irob : tidak ada
- Arti : kehuidu- - Arti : mereka itulah
- T.irob : fathah lahaa
pan - Arti : orang-
yang - T.irob : tidak ada
diperkirakan orang yang
- Arti : mereka
- Arti : dunia
membeli

mabni fathah
َ huruf jer,
- Bina : shohih
mabni fathah.
‫ ُﻛ ْم‬dhomir jer bil - K.irob : tidak ada ْ ‫ ا ﱠﻟذ‬isim maushul
‫ِي‬ Dhomir munfashil ,
harfi - T.irob : tidak ada mabni sukun mabni fathah.
2:29 ‫َﻟ ُﻛ ْم‬ ‫َﺧ َﻠ َق‬ ‫ا ﱠﻟذِي‬ ‫ھ َُو‬

- Tarkib : jer majrur, - Tarkib : Jumlah fillyah - Tarkib : khobar - Tarkib : mubtada
mutaaliqa dengan fiil +faail, sebagai silah - K.irob : mahal rofa - K.irob : mahal
‫َﺧ َﻠ َق‬ maushul
-
-
T.irob : tidak ada
Arti :Dia yang
rofa
- K.irob : - lahaa - Arti : Dialah
- T.irob : - - T.irob : tidak ada
- Arti : bagi kalian - Arti :telah mencipta
kan

ْ‫ﻣِن‬
huruf jer, mabni - 3 hrf asal : ‫طعم‬
kasroh.
- 3 hrf asal : ‫جوع‬ - Sighot : fiil madhi,
- ُ
Wazan : ‫ﻓ ْﻌ ًﻼ‬ mabni fathah
- Sighot : isim masdar - Dhomir : ‫ھ َُو‬ ; Tasrif : 7

- Bina : shohih
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Kaidah i’lal : tidak ada
- Tasrif : 1 - K.irob : tidak ada
- Bina : shohih - T.irob : tidak ada
- K.irob : tidak ada ‫ ُھ ْم‬dhomir nashob Isim maushul, mabni
- T.irob : tidak ada muttashil. sukun.
106:4 ‫وع‬
ٍ ‫ﱢﻣن ُﺟ‬ ‫أَ ْط َﻌ َﻣ ُﮭم‬ ‫ا ﱠﻟذِي‬
- Tarkib : jer-majrur - Tarkib : jumlah fiilyah - Tarkib : maf’ul bih
mutaaliqa denagn fiil sebagai silah maushul - K.irob : mahal
‫أَ ْط َﻌ َم‬ - K.irob :la mahala lahaa
nashob
- K.irob : -
- Arti : dia memberi - Arti : yang
- T.irob : -
makanmereka
- Arti :dari kelaparan
‫ اﻟ َﻔﺎ ُء‬zaidah, mabni fathah. ‫أتي‬

- 3 hrf asal :
3 hrf asal : ‫أ ذ ي‬
ِ ‫َﯾ ْﻔﻌ َِﻼ‬
-
- Wazan : ‫ن‬
- ِ ‫; اَ ْﻓ‬
Wazan : ‫ﻌﻠ ُ ْوا‬ - Sighot : fiil mudhore
- Dhomir : ‫اَ ْﻧ ُﺗم‬ - Tasrif : 3
- Bina : naqis ya’i, mahmuz fa mahmuz fa
- Kaidah i’lal : k 11, 5 ,9 - Kaidah i’lal : tidak ada
penyesuaian harokat - K.irob : marfu
- K.irob : majzum
ْ‫ﻣِن‬
huruf jer, ‫اﻟو ُاو‬
mabni sukun. - T.irob : tetapnya ‫ن‬ fathah.
‫ن‬
ِ ‫ اﻟ ﱠﻠ َذ‬isim
- T.irob : hilang
‫ ُﻛ ْم‬dhomir jer bil ‫ اﻟ َﮭﺎء‬dhomir nashob ‫ان‬
‫ ُھ َﻣﺎ‬dhomir nashob harfi muttashil. maushul,mutsana
muttashil.
4:16 ‫َﻓﺂ ُذ ْو ُھ َﻣﺎ‬ ‫ﻣِﻧ ُﻛ ْم‬ ‫َﯾﺄْ ِﺗ َﯾﺎ ِﻧ َﮭﺎ‬ ِ ‫َواﻟ ﱠﻠ َذ‬
‫ان‬
- Tarkib : jumlah fiilyah - Tarkib : jer- - Tarkib : jumlah fiilyah,
‫ آ ُذو ُھ َﻣﺎ‬khobar dari majrur mutaaliqa silah maushul - Tarkib : ِ ‫اﻟ ﱠﻠ َذ‬
‫ان‬
atau setingkat - K.irob : la mahala lahaa mubtada
mubtada ‫ان‬ ِ ‫اﻟ ﱠﻠ َذ‬ haal. - T.irob : tidak ada - K.irob : marfu
- K.irob : mahal rofa - K.irob: mahal - Arti : melakukannya per - T.irob : alif
- T.irob : tidak ada nashob - Arti : dan dua orang
buatan keji
- Arti : maka berilah - T.irob : tidak ada
hukuman keduanya
- Arti : diatara
kalian
- 3 hrf asal :‫نعم‬
- َ ‫اَ ْﻓ َﻌ ْﻠ‬
Wazan : ‫ت‬
mabni fathah
- Dhomir : ‫اَ ْﻧ َت‬
‫ َﻋ َﻠﻰ‬huruf jaer, mabni - Tasrif : 7
sukun. - Bina : shohih
- Kaidah i’lal : tidak ada ُ ‫ﺻِ َراط ج‬
‫ﺻ ُرط‬
‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil - K.irob : tidak ada Isim maushul - K.irob : manshub
harfi. - T.irob : tidak ada mabni fathah. - T.irob : fathah
1:7 ‫َﻋ َﻠ ْﯾ ِﮭ ْم‬ َ َ‫أ‬

‫ﻧﻌ ْﻣ َت‬ َ‫ا ﱠﻟ ِذ ْﯾن‬ َ ‫ﺻِ َر‬
‫اط‬
- Tarkib : mutaaliqa - Tarkib : jumlah fiilyah - Tarkib : mudhof - Tarkib :
dengan faail pada fiil sebagai isim maushul ilaih
 badal bagi ‫ﺻِ َرا َط‬
َ‫أَﻧ َﻌﻣت‬ - K.irob : la mahala
lahaa
- T.irob : tidak ada pada ayat sebelumnya.
- K.irob : -
- T.irob : -
- T.irob : tidak ada - Arti : orang –  mudhof bagi َ‫ا ﱠﻟذِﯾن‬
- Arti :telah engkau orang yang - K.irob : manshub
- Arti : kepada mereka
anugerahkan nikmat - T.irob : fathah
- Arti : (yaitu) jalan

PELAJARAN KE 40
‫ب‬ ْ ‫ف اﻟ ﱠﻧ‬
ِ ‫ﺻ‬ ُ ‫ُﺣ ُر‬
A. Pendahuluan.
ِ ‫ ُﺣ ُر ُغ اﻟ ﱠﻧﺻ‬beramal menashobkan fiil mudhore. Ada 4 macam jenis huruf nashob yaitu :
‫ب‬
1. ْ‫ ( اَن‬tidak punya makna yang khusus)
2. ْ‫( َﻟن‬tidak akan pernah)
3. ْ‫( إِ َذن‬kalau begitu)
4. ‫( َﻛﻰ‬agar, supaya )
B. Tata bahasa:
- 3 hrf asal :‫مسس‬

- Wazan : َ‫َﺗ ْﻔ َﻌﻠ ُ ْون‬
;Tasrif :
2 ْ‫ﻣِن‬
huruf jer, mabni
- Bina : mudhoaf sukun.
‫ھُنﱠ‬dhomir nashob - Kaidah i’lal : k 10

- K.irob : manshub huruf masdariyah, ُ ‫ َﻗ ْﺑل‬dhorof zaman
muttashil mabni sukun. dan dhorof makan.
2:237 ‫ھُنﱠ‬ ‫َﺗ َﻣ ﱡ‬

‫ﺳ ْو‬ ْ‫أَن‬ ‫ ﻣِنْ َﻗ ْﺑ ِل‬...
- Tarkib : maf’ul - Tarkib : fiil +faail - Tarkib : - Tarkib : jer-majrur
bih - K.irob : - menashob kan mutaaliqa dengan
- K.irob : mahal
nashob
-
-
T.irob : -
Arti : kalian
fiil mudhore
- K.irob : - ‫َﺗ َﻣ ﱡ‬
‫ﺳ ْوھُنﱠ‬
- T.irob : tidak - T.irob : - - K.irob : -
mencampuri - T.irob : -
ada - Arti : bahwa
- Arti : mereka - Arti : dari sebelum
masdar muawal mahal jer sebagai mudhof ilaih ‫َﻗ ْﺑ ِل‬

- 3 hrf asal : ‫عفو‬
- Wazan : َ‫َﯾ ْﻔ ُﻌﻠن‬ - 3 hrf asal : ‫فرض‬
Wazan : ‫َﻓ َﻌ ْﻠ ُﺗ ْم‬
-
mabni sukun
- Dhomir : ‫ھُنﱠ‬
; Tasrif : 1 mabni sukun.
-
-
Bina : naqis wawi
- T.irob : tidak ada - Bina : shohih
‫ ن‬niswah, sebagai huruf masdariyah, Huruf istisnaa’ - K.irob : tidak ada
dhomir rofa muttashil. mabni sukun. Mabni sukun - T.irob : tidak ada
2:237 َ‫َﯾ ْﻌﻔُ ْون‬ ‫أَن‬ ‫إِ ﱠﻵ‬ ْ ‫َﻓ َر‬

‫ﺿ ُﺗ ْم‬
- Tarkib : fiil +faail - Tarkib : menashob - Tarkib : - - Tarkib : fiil +faail
- K.irob : tidak ada kan fiil mudhore - K.irob : - - K.irob : tidak ada
- T.irob : tidak ada - K.irob : - - T.irob : - - T.irob : tidak ada
- Arti : memberi maaf - T.irob : - - Arti : kecuali - Arti : kalian tentukan
- Arti : bahwa
menjadi masdar muawal mahal nashob
sebagai maf’ul bih dari ْ ‫َﻓ َر‬

‫ﺿ ُﺗ ْم‬
- Wazan : َ‫َﺗ ْﻔ ُﻌﻠُ ْون‬
kasroh. - Dhomir : ‫اَ ْﻧ ُﺗ ْم‬ ‫اﻟو ُاو‬
َ huruf
‫ا ﱠﻟ ﱠﺗ ْﻘ َوى‬ Isim tafdhil.
-
-
Tasrif : 1
Bina : naqis wawi
i’tiradhiyyah, mabni
fathah.
Isim maqshur.
ُ ‫اَ ْﻓ َﻌل‬ ْ‫ أَن‬huruf
- Kaidah i’lal : k 5, 9
- K.irob : majrur. - Wazan : - K.irob : manshub
- T.irob : kasroh - K.irob :marfu masdariyah mabni
muqodaroh - T.irob : - T.irob : hilang ‫ن‬ sukun.
dhommah
2:237 ‫ﻟِﻠ ﱠﺗ ْﻘ َوى‬ ُ ‫أَ ْﻗ َر‬

‫ب‬ ‫َﺗ ْﻌﻔُ ْوا‬ ْ‫َوأَن‬
- Takib : jer-majrur, - Takib : khobar - Takib : fil + faiil - Takib : menashob
mutaaliqa dengan - K.irob : marfu - K.irob : manshub kan fiil mudhore
ُ ‫أَ ْﻗ َر‬
‫ب‬ - T.irob :
dhommah
- T.irob : hilang ‫ن‬ - K.irob : -
- T.irob : -
- K.irob : - - Arti :pemaafan
- Arti :lebih - Arti : dan bah
- T.irob : -
dekat kalian wa
- Arti : kepada taqwa
menjadi masdar muawal mahal rofa

sebagai mubtada

- 3 hrf asal : ‫صوم‬
- 3 hrf asal : ‫خير‬ - Wazan : َ‫َﺗ ْﻔ ُﻌﻠُ ْون‬
- Sighot : isim tafdil - Sighot : fiil mudhore
- Wazan : ُ ‫اَ ْﻓ َﻌل‬ - Dhomir : ‫اَ ْﻧ ُﺗ ْم‬
‫ اﻟﻼم‬huruf jer, ‫ اَ ْﺧ َﯾ ُر‬dihiilangkan -
-
Tasrif : 1
Bina : ajwaf wawi
alif untuk kefasihan - Kaidah i’lal : k 2
mabni fathah.
bacaan.
‫ ُﻛ ْم‬dhomir jer bil - K.irob : marfu
- K.irob : manshub
ْ‫ أَن‬huruf masdariyah
harfi - T.irob : dhommah - T.irob : hilang ‫ن‬ mabni sukun.
2:184 ‫ﱠﻟ ُﻛ ْم‬ ‫َﺧ ْﯾ ٌر‬ ُ ‫َﺗ‬

‫ﺻ ْو ُﻣ ْوا‬ ْ‫أَن‬
- Takib : jer-majrur, - Takib : khobar - Takib : fiil +faail - Takib : menashob
mutaaliqa atau - K.irob : marfu - K.irob : manshub kan fiil mudhore
setingkat naat dari - T.irob : dhommah - K.irob : -
man’ut ‫َﺧ ْﯾ ٌر‬ - Arti : lebih baik
- Arti : kalian berpu
- T.irob : -
- Arti : bahwa
asa
- T.irob : tidak
menjadi masdar muawal mahal rofa

sebagai mubtada

- Wazan : ُ ‫ُﻧ ْﻔ ِﻌل‬
‫ اﻟﻼم‬huruf jer, - Tasrif : 7
mabni fathah. - Bina : mahmuz fa Isim alam,
- Kaidah i’lal :tidak ada - K.irob : marfu
‫ اﻟﻛﺎف‬dhmir jer - K.irob : manshub huruf nashob, - T.irob : dhom- huruf nida ,
bil harfi. - T.irob : fathah mabni sukun. mah muqodaroh mabni sukun.
2:55 ‫َﻟ َك‬ َ‫ﱡﻧ ْؤﻣِن‬ ْ‫َﻟن‬ ‫ﺳﻰ‬

َ ‫ُﻣ ْو‬ ‫َﯾﺎ‬
- Tarkib :jer- - Tarkib : jawab nida - Tarkib : mena- - Tarkib : munaada - Tarkib : -
majrur,mutaali- - K.irob : la mahala shobkan fiil - K.irob : marfu - K.irob : -
qa atau setingkat lahaa mudhore - T.irob : - T.irob :-
maf’ul bih - T.irob : tidak ada - K.irob :- dhommah - Arti : wahai
َ‫ﱡﻧ ْؤﻣِن‬ - Arti :kami beriman - T.irob :-
- Arti : tidak
muqadaroh
- Arti : Musa
- K.irob :mahal
nashob akan
- Arti :kepadamu
fathah
- 3 hrf asal : ‫دخل‬ - 3 hrf asal : ‫قول‬
Wazan : ُ ‫ﻌل‬ - Wazan : ‫َﻓ َﻌﻠ ُ ْوا‬
mabni dhommah
- Tasrif : 1 - Dhomir : ‫ُھ ْم‬
; Tasrif : 1
‫َﺟ ﱠﻧ ُﺔ ج َﺟ ﱠﻧﺎت‬ - Kaidah i’lal :tidak ada - Kaidah i’lal : k 1
- K.irob : manshub - K.irob : manshub huruf nashob, - K.irob : tidak ada
- T.irob : fathah - T.irob : fathah mabni sukun - T.irob : tidak ada
2:111 ‫ا ْﻟ َﺟ ﱠﻧ َﺔ‬ َ ‫َﯾدْ ُﺧل‬ ْ‫َﻟن‬ ‫َو َﻗﺎﻟُ ْوا‬

- Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : jumlah - Tarkib : mena- - Tarkib : jumlah fiilyah ,
- K.irob : manshub fiilyah fiil + faail shobkan fiil fiil +faail
- T.irob : fathah - K.irob : manshub mudhore - K.irob : tidak ada
- Arti : surga - T.irob : fathah - K.irob :- - T.irob : tidak ada
- Arti : masuk - T.irob :- - Arti : dan mereka
- Arti :tidak akan berkata
- 3 hrf asal : ‫صبر‬ - 3 hrf asal : ‫طوع‬

- Wazan : ‫َﻓ ْﻌ ًﻼ‬ - Wazan : ُ ‫ﺳ َﺗ ْﻔ ِﻌل‬
ْ ‫َﺗ‬
- Sighot : isim masdar - Sighot : fiil mudhore
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ ‫ َﻣ َﻊ‬dhorof zaman. - Dhomir : ‫اَ ْﻧ َت‬ ‫إِنﱠ‬
huruf taukid dan
- Tasrif : 3 - K.irob : manshub - Tasrif : 14 nashob.
- Kaidah i’lal :tidak ada
- T.irob : fathah
- Kaidah i’lal : k 2,8 ‫ اﻟ َﻛﺎف‬dhomir
- K.irob : manshub ‫ اﻟ َﯾﺎء‬dhomir jer bil - K.irob : manshub huruf nashob, muttashil, mabni
- T.irob : fathah idhofah - T.irob : fathah mabni sukun fathah.
18:67 ‫ﺻ ْﺑ ًرا‬
َ ‫ِﻲ‬
َ ‫َﻣﻌ‬ ‫َﺗ ْﺳ َﺗطِ ْﯾ َﻊ‬ ْ‫َﻟن‬ ‫إِ ﱠﻧ َك‬
- Tarkib: maf’ul bih - Tarkib: haal dari - Tarkib:
- K.irob : mashub shohibul haal
- Tarkib: khobar ‫إنﱠ‬ mena-
- Tarkib: ‫إِنﱠ‬
mena-
- K.irob : mahal rofa shobkan isim nya
-
-
T.irob : fathah
Arti : sabar
dhomir ‫ اَ ْﻧ َت‬pada - T.irob : tidak ada
shobkan fiil
mudhore ‫ اﻟ َﻛﺎف‬isim ‫إِنﱠ‬
َ ‫َﺗ ْﺳ َﺗطِ ْﯾ‬
fiil ‫ﻊ‬
- Arti : kamu - K.irob :-
- T.irob :-
- K.irob : mahal
- K.irob : sanggup nashob
- T.irob : - Arti : tidak - T.irob : tidak ada
- Arti : bersama akan - Arti : sesungguh
aku nya kamu

- 3 hrf asal : ‫كثر‬ - 3 hrf asal : ‫سبح‬
- Wazan : ‫َﻓ ِﻌ ْﯾ ًﻼ‬ - َ ‫ُﻧ‬
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Dhomir : ‫اَ ْﻧ ُﺗ ْم‬
- K.irob : manshub ‫ھُنﱠ‬
dhomir nashob - K.irob : manshub Huruf masdaryiah dan
- T.irob : fathah muttashil - T.irob : fathah nashob, mabni sukun.
20:33 ً ‫َﻛﺛ‬
‫ِﯾرا‬ ‫َك‬ َ ‫ُﻧ‬
‫ﺳ ﱢﺑ َﺢ‬ ‫َﻛ ْﻲ‬
- Tarkib : maf’ul mu- - Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : fiil +faail - Tarkib : menashob-
tlaq - K.irob : mahal - K.irob : - kan fiil mudhore
- K.irob : manshub nashob - T.irob : - - K.irob : -
- T.irob : fathah. - T.irob : tidak ada - Arti :kami bertasbih - T.irob : -
- Arti : banyak - Arti : kepada mu - Arti : supaya
- 3 hrf asal : ‫قرر‬

ٌ‫َﻋ ْﯾنٌ ج ُﻋ ُﯾ ْون‬ - Dhomir : ‫ِﻲ‬

َ ‫ھ‬
- K.irob : marfu - Tasrif : 2
- T.irob : dhommah - Bina : shohih
‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer bil - K.irob : manshub Huruf masdaryiah dan
idhofah. - T.irob : fathah nashob, mabni sukun.
20:40 ‫َﻋ ْﯾ ُﻧ َﮭﺎ‬ ‫َﺗ َﻘ ﱠر‬ ‫َﻛ ْﻲ‬

- Tarkib : - Tarkib : fiil - Tarkib : menashob-
- K.irob : - kan fiil mudhore
 ُ‫َﻋ ْﯾن‬
faail
- T.irob : - - K.irob : -
- Arti :sejuk
- T.irob : dhommah
- Arti : supaya
 ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬mudhof ilaih
- Arti :matanya

PELAJARAN KE 41
‫اﻟﺟ ْز ِم‬
َ ‫ف‬ ُ ‫ُﺣ ُر ْو‬
A. Pendahuluan.
Ada beberapa huruf jazm diantara yang akan dibahas pada pelajaran ini adalah :
 Lam amur , yaitu huruf jazm thalabi yang berada setelah fiil mudhore. Pada lazimnya lam
amur dibaca mabni sukun bila berada setelah wawu dan fa atof.
 La nahi, yaitu thalabi yang menunjukkan makna larangan. Ia selalu beramal menjazmkan pada
satu fiil mudhore
 In, huruf syarat yang menjazmkan dua kata fiil sebagamana lazimnya. Tetapi terkadang
menjazmkan kata dan jumlah.
B. Tata bahasa:
- 3 hrf asal : ‫طوف‬ - 3 hrf asal : ‫قوم‬

- ٌ
Wazan : ‫َﻓﺎﻋِ َﻠﺔ‬ - ُ ‫َﺗ ْﻔ‬
- Sighot : isim faail - Sighot : fiil mudhore
‫ َﻣ َﻊ‬dhorof makan. - Dhomir : ‫ھ َِﻲ‬ - Dhomir : ‫ھ َِﻲ‬ ‫ اﻟﻔﺎء‬huruf jawab

- K.irob : manshub ْ‫ ﻣِن‬huruf jer, - Tasrif : 1 - Tasrif : 1 syarat, mabni
- T.irob : fathah mabni sukun. - Bina : ajwaf wawi - Bina : ajwaf wawi fathah.
- Kaidah i’lal : k 3 - Kaidah i’lal : k 2, 9
ُ ‫ اﻟ َﻛ‬dhomir jer ‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil
‫ﺎف‬ - K.irob : marfu - K.irob : majzum ‫ اﻟﻼم‬lam amur,
bil harfi. harfi. - T.irob : dhommah - T.irob : sukun mabni sukun.
4:102 ‫ﱠﻣ َﻌ َك‬ ‫ﱢﻣ ْﻧ ُﮭ ْم‬ ‫َطﺂ ِﺋ َﻔ ٌﺔ‬ ‫َﺗﻘُ ْم‬ ْ‫َﻓل‬
- Tarkib : mutaa - - Tarkib : jer-majrur, - Tarkib : faail - Tarkib : fiil jawab
liqa atau mutaaliqa atau - K.irob : marfu syarat
- Tarkib :‫اﻟﻼم‬
setingkat dengan setingkat naat bagi - T.irob : dhommah - K.irob : majzum memajzumkan
fiil mudhore
maf’ul bih atau
‫َطﺂ ِﺋ َﻔ ٌﺔ‬ - Arti : segolongan - T.irob : sukun
- K.irob : -
haal bagi ‫َﺗﻘُ ْم‬ - K.irob : mahal rofa
- Arti : berdiri
- T.irob : -
- K.irob :mahal - T.irob : tidak ada - Arti : maka
nashob - Arti :dari mereka hendaklah
- T.irob :tidak ada
- Arti : bersama
kalian
Jawab syarat, kondisi irobnya laa mahala lahaa

- 3 hrf asal :‫أخذ‬
‫أﺳﻠ َِﺣ ُﺔ‬
ْ ‫ﺳِ َﻠ ٌﺢ ج‬ - Sighot : fiil mudhore
Isim jamak taksir.
- Wazan : ‫أَ ْﻓ ِﻌ َﻠ ٌﺔ‬ - Tasrif : 1
- K.irob : manshub - Bina : shohih ‫اﻟو ُاو‬
َ huruf atof,
- T.irob : fathah - Kaidah i’lal : tidak ada mabni fathah.
‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil - K.irob : majzum
َ
‫اﻟﻼ ُم‬ lam amur,
idhofah. - T.irob : hilang ‫ن‬ mabni sukun.
4:102 ‫أَ ْﺳﻠ َِﺣ َﺗ ُﮭ ْم‬ ‫َﯾﺄْ ُﺧ ُذ ْوا‬ ْ‫َول‬

- Tarkib : - Tarkib : fiil jawab
 ‫أَ ْﺳﻠ َِﺣ َت‬
maf’ul bih
syarat.
- K.irob : majzum memajuzm kan fiil
- K.irob : manshub mudhore
- T.irob : fathah - T.irob : hilang ‫ن‬ - K.irob : -
- T.irob : -
 ‫ ھُم‬mudhof ilaih - Arti : mereka
- Arti : dan hendak
mengambil
- Arti :senjata mereka
lah
Jawab syarat, maktuf kepada ‫َﻓ ْﻠ َﺗ ُﻘ ْم َطﺂ ِﺋ َﻔ ٌﺔ‬
- 3 hrf asal :‫كون‬

naaqis.
ْ‫ ﻣِن‬huruf jer, mabni sukun - Dhomir : ‫ُھ ْم‬

- Tasrif : 1
‫ئ‬
ِ ‫ َو َرآ‬dhorof makan. - Bina : ajwaf wawi ‫ اﻟﻔﺎء‬huruf jawab
- K.irob : majrur - Kaidah i’lal : k 2 syarat, mabni fathah.
- T.irob : kasroh - K.irob : majzum
‫ اﻟﻼم‬lam amur,
‫ ُﻛ ْم‬dhomir jer bil idhofah - T.irob : hilang ‫ن‬ mabni sukun.
4:102 ‫ﻣِنْ َو َرآ ِﺋ ُﻛ ْم‬ ‫َﯾ ُﻛ ْو ُﻧ ْوا‬ ْ‫َﻓل‬

- Tarkib : jer-majrur mutaaliqa - Tarkib : fiil jawab
, atau setingkat khobar syarat
memajzumkan fiil
‫َﯾ ُﻛ ْو ُﻧ ْوا‬ - K.irob : majzum
mudhore
- K.irob : mahal nashob - T.irob : hilang ‫ن‬ - K.irob : -
- T.irob : tidak ada - Arti : mereka - T.irob : -
- Arti : dari belakang kalian menjadi - Arti : maka
hendaklah
Jawab syarat berupa jumlah ismiyah , kondisi irob laa mahala lahaa
- 3 hrf asal : ‫أتي‬
- 3 hrf asal : ‫طوف‬ - Wazan : ُ ‫َﺗ ْﻔ ِﻌل‬
- Sighot : isim faail - Dhomir : ‫ھ َِﻲ‬

- Tasrif : 3
- Dhomir : ‫ھ َِﻲ‬ - Bina : naqis ya’i,
- Tasrif : 1 mahmuz fa ‫اﻟو ُاو‬
َ huruf atof,
- Bina : ajwaf wawi Kaidah i’lal : k 5 mabni fathah.
- K.irob : marfu - Kaidah i’lal : k 3 - K.irob : majzum
- T.irob : - K.irob : marfu َ
‫اﻟﻼ ُم‬ lam amur,
dhommah - T.irob : dhommah - T.irob : hilang hrf ilat ‫ ي‬mabni sukun.
muqadaroh
4:102 ‫أ ُ ْﺧ َرى‬ ‫َطﺂ ِﺋ َﻔ ٌﺔ‬ ِ ْ‫َﺗﺄ‬

‫ت‬ ْ‫َول‬
- Tarkib : naat bagi - Tarkib : faail - Tarkib : fiil jawab
‫َطﺂ ِﺋ َﻔ ٌﺔ‬ -
-
K.irob : marfu
T.irob : dhomah
syarat
- K.irob : majzum memajzumkan fiil
- K.irob : marfu - T.irob : hilang huruf mudhore
- Arti : segolongan
- T.irob : dhomah - K.irob : -
muqodaroh ilat ‫ي‬ - T.irob : -
- Arti : yang lain - Arti : datang - Arti :dan hendak lah
- 3 hrf asal :‫فسد‬

- Wazan : َ‫ُﺗ ْﻔ ِﻌﻠ ُ ْون‬
- Dhomir : ‫اَ ْﻧ ُﺗم‬
‫ ﻓِﻲ‬huruf jer, mabni - Tasrif : 7
sukun. - Bina : shohih
َ‫ﺿ ْون‬
ُ ‫أر‬
ْ ‫أرض ج‬
ٌ - K.irob : majzum
- K.irob : majrur Huruf nahi, mabni
- T.irob : kasroh - T.irob : hilang ‫ن‬ sukun
2:11 ِ ‫ﻓِﻲ اﻷَ ْر‬

‫ض‬ ‫ُﺗ ْﻔﺳِ د ُْوا‬ ‫َﻻ‬
- Tarkib : jer majrur, - Tarkib : fiil +faail - Tarkib : memajzum
mutaaliqa atau - K.irob : majzum kan fiil mudhore
setingkat dengan - K.irob : -
maf’ul bih atau haal
- T.irob : hilang ‫ن‬ - T.irob : -
- Arti :kalian berbuat
bagi ‫ُﺗ ْﻔﺳِ د ُْوا‬ kerusakan
- Arti :jangan
- Arti :di bumi

- 3 hrf asal : ‫قرب‬
- ِ ‫َﺗ ْﻔ َﻌ َﻼ‬
Wazan : ‫ن‬
- Dhomir : ‫اَ ْﻧ ُﺗ َﻣﺎ‬
- Tasrif : 4
Kaidah i’lal : tidak ada fathah.
‫ﺟرات‬
َ ‫ﺳ‬َ ‫ﺷﺟرة ج‬
- K.irob : manshub Isim isyaroh, mabni
- K.irob : majzum
‫ َﻻ‬Huruf nahi, mabni
- T.irob : fathah. kasroh - T.irob : hilang ‫ن‬ sukun
2:35 ‫ﺷ َﺟ َر َة‬
‫اﻟ ﱠ‬ ‫ھَـ ِذ ِه‬ ‫َﺗ ْﻘ َر َﺑﺎ‬ ‫َو َﻻ‬
- Tarkib : badal bagi - Tarkib : maf’ul
bih
- Tarkib : fiil + faail
- K.irob : majzum
‫َﻻ‬
- Tarkib : memajzum-
‫ھَـ ِذ ِه‬ - K.irob : mahal kan fiil mudhore
- K.irob : manshub nashob
- T.irob : fathah. - T.irob : tidak ada - Arti : kalian dekati - T.irob : -
- Arti : pohon - Arti : ini - Arti : dan janganlah
525
‫بدو‬
- 3 hrf asal :
‫ ﻓِﻲ‬huruf jer, mabni kasroh. - ِ ‫َﺗ ْﻔ َﻌ ُﻼ‬

Wazan : ‫ن‬
‫س ج أَ ْﻧ ُﻔس‬ٌ ‫َﻧ ْﻔ‬ - Dhomir : ‫اَ ْﻧ ُﺗ َﻣﺎ‬
Isim jamak taksir.
- Tasrif : 2 ‫اﻟو ُاو‬
َ
huruf atof,
- Wazan : ٌ ‫أَ ْﻓ ُﻌل‬ - Bina : shohih mabni fathah.
- K.irob : majrur Kaidah i’lal : tidak ada
- T.irob : kasroh - K.irob : majzum
ْ‫إِن‬
amil jazm dan
Isim maushul, adat syarat, mabni
‫ ُﻛ ْم‬dhomir jer bil idhofah. mabni sukun - T.irob : hilang ‫ن‬ sukun.
2:284 ‫ﻓِﻲ أَﻧ ُﻔﺳِ ُﻛ ْم‬ ‫َﻣﺎ‬ ‫ُﺗ ْﺑد ُْوا‬ ْ‫َوإِن‬
- Tarkib : jer-majrur mutaa - Tarkib : maf’ul - Tarkib : fiil syarat
liqa silah maushul bih - K.irob : majzum
- Tarkib : ‫إن‬
- K.irob : laa mahala lahaa - K.irob : mahal memajzumkan fiil
- T.irob : tidak ada nashob
- T.irob : tidak ada - Arti : kalian - T.irob : -
- Arti : didalam diri
- Arti : apa yang menampakkan - Arti : dan jika
kalian

kasroh
- 3 hrf asal :‫قول‬ ‫سمع‬
- 3 hrf asal :
‫قول‬
- 3 hrf asal :

- Sighot : isim masdhar - Sighot : fiil mudhore
- Dhomir : ‫ھُو‬ ;Tasrif : 1
- Dhomir : ‫اَ ْﻧ َت‬ - Dhomir : ‫ُھ ْم‬
- Bina : ajwaf wawi - Tasrif : 1
Kaidah i’lal : tidak ada - Tasrif : 1 - Bina : shohih ‫اﻟو ُاو‬
َ huruf atof,
- K.irob : majrur - Bina : shohih Kaidah i’lal : k 2 mabni fathah.
- T.irob : kasroh Kaidah i’lal : k 2 - K.irob : majzum
- K.irob : majzum ْ‫إِن‬amil jazm dan adat
‫ ھُم‬dhomir jer bil idhofah - T.irob : sukun - T.irob : hilang ‫ن‬ syarat, mabni sukun.
63:4 ‫ﻟِ َﻘ ْوﻟِ ِﮭ ْم‬ ‫َﺗ ْﺳ َﻣ ْﻊ‬ ‫َﯾﻘُ ْوﻟُ ْوا‬ ‫َوإِن‬
‫ ﻟِ َﻘ ْو ِل‬jer majrur,
- Tarkib :
- Tarkib : jawab
syarat
- Tarkib : fiil syarat
- K.irob : majzum
- Tarkib : ‫إن‬
mutaaliqa dengan ‫ﻊ‬ ْ ‫َﺗ ْﺳ َﻣ‬ - K.irob : majzum
- T.irob : sukun
memajzumkan fiil
- K.irob : -
- K.irob : - T.irob : -
- Arti : kalian - Arti : mereka ber
- T.irob :
kata - Arti : dan jika
- Arti : pada perkataan mendengarkan
mereka
- 3 hrf asal : ‫ولد‬

- 3 hrf asal : ‫ولد‬
- Sighot : fiil mudhore - Wazan : ُ ‫َﯾ ْﻔ ِﻌل‬
majhul - Sighot : fiil mudhore
َ huruf atof, - Dhomir : ‫ھ َُو‬
- Tasrif : 3 mabni fathah. - Tasrif : 3
- Bina : mitsal - Bina : mitsal wawi
- Kaidah i’lal :tidak ada ‫اﻟﻼم‬ huruf nafii, - Kaidah i’lal : k 7 ‫ اﻟﻼم‬huruf nafii, dan
- K.irob : majzum dan jazm dan - K.irob : majzum jazm dan qalabin,
- T.irob :sukun qalabin, mabni sukun - T.irob : sukun mabni sukun
112:3 ْ‫ُﯾ ْو َﻟد‬ ‫َو َﻟ ْم‬ ْ‫َﯾﻠِد‬ ‫َﻟ ْم‬

- Tarkib : fiil + faail - Tarkib : menjzum- - Tarkib : fiil + faail - Tarkib : memjzum-
- K.irob : majzum kan kan fiil mudho- - K.irob : majzum kan kan fiil
- T.irob : sukun re - T.irob : sukun mudhore
- Arti : diperanak - K.irob : - - Arti : dia beranak - K.irob : -
kan
- Arti : dan tidak - Arti : tidak

- 3 hrf asal : ‫كفأ‬ - 3 hrf asal : ‫كون‬
- ُ ‫ُﻓ‬
Wazan : ‫ﻌ ًﻼ‬ - ُ ‫َﯾ ْﻔ‬
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬ ‫اﻟو ُاو‬
َ huruf atof,
- Tasrif : 2 ‫ اﻟﻼم‬huruf jer, - Tasrif : 1 mabni fathah.
- Bina : mahmuz lam mabni fathah. - Bina : shohih
‫اَ َﺣ ُد َوا ِﺣ ٌد‬
– - Kaidah i’lal :tidak ada - Kaidah i’lal : k 2, 9 ‫ اﻟﻼم‬huruf nafii,
- K.irob : marfu - K.irob : manshub ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer - K.irob : majzum dan jazm dan
- T.irob : - T.irob : fathah bil harfi - T.irob : sukun qalabin, mabni
dhommah sukun.
112:4 ‫أَ َﺣ ٌد‬ ‫ُﻛﻔُ ًوا‬ ‫ﱠﻟ ُﮫ‬ ْ‫َﯾ ُﻛن‬ ‫َو َﻟ ْم‬
- Tarkib : isim
- Tarkib : khobar ‫َﯾ ُﻛ ْن‬ - Tarkib : jer- - Tarkib : fiil + faail - Tarkib : memjzum-
ْ‫َﯾ ُﻛن‬ muqadam
majrur , haal bagi - K.irob : majzum kan kan fiil mudho
- K.irob : marfu - K.irob : manshub ‫ُﻛﻔُ ًوا‬ - T.irob : sukun

- Arti :ada
re
- K.irob :
- T.irob : - T.irob : fathah - K.irob : mahal - T.irob :
dhommah - Arti : menyamai/ nashob
- Arti : dan tidak
- Arti :seseorang - T.irob : tidak ada
setara
- Arti : bagi nya

PELAJARAN KE 42
‫اﻟ َﻣ ْﻔ ُﻌ ْول ُ اﻟ ُﻣ ْط َﻠ ُق‬
A. Pendahuluan.
Maf’ul mutlaq ( ‫اﻟ َﻣ ْﻔ ُﻌ ْول ُ اﻟ ُﻣ ْط َﻠ ُق‬ ) adalah masdhar manshub (dibaca nashob) yang disebutkan
setelah kata fiil dari bentuk lafadz-nya sebagai penguat atau penjelas jenis dan hitungan amil-nya
seperti َ ‫ﺿ ْر ًﺑﺎ‬
‫ﺷ ِد ْﯾدًا‬ ُ ‫ﺿ َر ْﺑ‬
َ ‫ت‬ ُ ‫ﺳِ ْر‬
َ (Aku telah memukul dengan pukulan yang keras, atau seperti ‫ت‬
ِ ِ‫ﺻﻠ‬
َ‫ﺣ ْﯾن‬ ‫( ﺳِ ْﯾ َر اﻟ ﱠ‬Aku berjalan dengan macam perjalanan orang-orang saleh ).
B. Tata bahasa:
- 3 hrf asal : ‫بس‬ - 3 hrf asal : ‫بس‬

‫س‬ ‫س‬
- Wazan : ‫َﻓ ْﻌ ًﻼ‬ - Wazan : ‫ُﻓ ِﻌ َﻠ ْت‬
- Sighot : isim masdhar ٌ ‫َﺟ َﺑل ٌ ج ِﺟ َﺑﺎل‬ - Sighot : fiil madhi,
majhul mabni fathah
- Dhomir: ‫ھ َُو‬ Isim jamak taksir.
- Tasrif : 1 - Wazan : ٌ ‫ﻓ َِﻌﺎل‬ - Dhomir: ‫ھ َِﻲ‬ ;Tasrif : 1
- Bina : mudhoaf - K.irob : marfu - Bina : mudhoaf
- Kaidah i’lal : tidak ada - T.irob : dhommah - Kaidah i’lal : k 10
56:5 ًّ ‫َﺑ‬
‫ﺳﺎ‬ ُ ‫ا ْﻟ ِﺟ َﺑﺎل‬ ِ ‫ﺳ‬
‫ت‬ ‫ُﺑ ﱠ‬
- T.irob : fathah. - T.irob : dhommah - T.irob : tidak ada
- Arti :sehancur-han - Arti :gunung- - Arti :dan dihancur-
curnya gunung kan

- 3 hrf asal : ‫عرف‬ - 3 hrf asal : ‫قول‬ - Wazan : َ‫ا ُ ْﻓ ُﻌ ْﻠن‬
Wazan : ٌ ‫ﻣ ْﻔ ْﻌ ْول‬ Wazan : ‫َﻓ ْﻌ ًﻼ‬
- َ -
mabni sukun.
- Sighot : isim ma’ful - Sighot : isim masdhar
- Dhomir: ‫ھ َُو‬ - Dhomir: ‫ھ َُو‬ - Dhomir: ‫اَ ْﻧ ُﺗنﱠ‬
;Tasrif :
1
- Tasrif : 3 - Tasrif : 1 - Bina : ajwaf wawi
- Bina : shohih - Bina : ajwaf wawi - Kaidah i’lal : k 2, 9
- Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : tidak ada - K.irob : mahal jazm
- K.irob : manshub - K.irob : manshub - T.irob : tidak ada
‫ ن‬niswah
33:32 ‫ﱠﻣ ْﻌ ُر ْو ًﻓﺎ‬ ‫َﻗ ْو ًﻻ‬ َ‫ﻗُ ْﻠن‬

- Tarkib : naat bagi ‫َﻗ ْو ًﻻ‬ -
-
Tarkib : maf’ul mutlaq
K.irob : manshub
-
-
Tarkib : fiil +faail
K.irob : tidak ada
- K.irob : manshub - T.irob : fathah - T.irob : tidak ada
- T.irob : fathah.
- Arti : perkataan - Arti : dan berkata
- Arti :yang baik
lah
- 3 hrf asal :‫مهد‬

- 3 hrf asal : ‫مهد‬ - ُ ‫َﻓ ﱠﻌ ْﻠ‬
Wazan : ‫ت‬
- Wazan : ‫َﺗ ْﻔ ِﻌ ْﯾﻼ‬
ً - Sighot : fiil
- Sighot : isim masdhar madhi,mabni sukun
- Dhomir: ‫ھ َُو‬ - Dhomir: ‫اَ َﻧﺎ‬
- Tasrif : 9 ‫اﻟﻼم‬
huruf jer, mab - Tasrif : 9
- Bina : shohih ni fathah. - Bina : shohih
- K.irob : manshub ‫اﻟﮭﺎء‬
dhomir jer bil - K.irob : tidak ada
- T.irob : fathah harfi. - T.irob : tidak ada
74:14 ‫َﺗ ْﻣ ِﮭ ْﯾدًا‬ ‫َﻟ ُﮫ‬ ‫َﻣ ﱠﮭدْ ﱡ‬

‫ت‬
- Tarkib : maf’ul - Tarkib : jer-majrur, - Tarkib : fiil + faail
mutlaq mutaali qa dengan - K.irob : tidak ada
- K.irob : manshub - T.irob : tidak ada
- T.irob : fathah
‫َﻣ ﱠﮭدْ ﱡ‬
‫ت‬ - Arti : Aku
- K.irob : -
- Arti : selapang- lapangkan
- T.irob : -
lapangnya
- Arti : baginya

- 4 hrf asal : ‫زلزل‬
- Wazan : ‫ﻓ ِْﻌ َﻼ ًﻻ‬ - 4 hrf asal : ‫زلزل‬
- Sighot : isim masdhar
- Wazan : ‫ُﻓ ْﻌﻠِ َﻠ ْت‬
- Dhomir: ‫ھ َُو‬ - Sighot : fiil madhi majhul,
- Tasrif : 12 mabni fathah.
- Bina : shohih
- Kaidah i’lal : tidak ada - Dhomir: ‫ِﻲ‬
َ ‫ھ‬
- K.irob : manshub - Tasrif : 12
- T.irob : fathah ٌ ‫اَ ْر‬
‫ض‬ - Bina : shohih
Isim alam. - Kaidah i’lal : tidak ada
‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer bil - K.irob : marfu - K.irob : tidak ada
idhofah - T.irob : dhommah - T.irob : tidak ada
99:1 ‫ِز ْﻟ َزا َﻟ َﮭﺎ‬ ُ ‫ْاﻷَ ْر‬

‫ض‬ ِ ‫ُز ْﻟ ِز َﻟ‬
‫ت‬
- T.irob : fathah. - T.irob : dhommah - T.irob : tidak ada
- Arti : segoncang- - Arti : bumi - Arti : digoncangkan
goncangnya
- 3 hrf asal : ‫ج زأ‬

- 3 hrf asal : ‫ج زأ‬ majhul
Wazan : ‫ﺎﻻ‬ - Dhomir: ‫ھ َُو‬
;Tasrif : 2
- Sighot : isim masdhar - Bina : mahmuz lam
- Kaidah i’lal : k 1a
- Dhomir: ‫ھ َُو‬
‫َو َﻓﻰ – أَ ْو َﻓﻰ‬ - Tasrif : 2
- K.irob : marfu
- T.irob : dhommah mu-
- K.irob : manshub - Bina : mahmuz lam qadaroh.
- T.irob : fathah - Kaidah i’lal : tidak ada
muqadaroh - K.irob : manshub ‫اﻟ َﮭﺎ ُء‬
dhomir nashob Huruf atof, mabni
- Kaidah ilal : k1 - T.irob : fathah muttashil fathah.
53:41 ‫ْاﻷَ ْو َﻓﻰ‬ َ ‫ا ْﻟ َﺟ َز‬

‫اء‬ ُ‫ُﯾ ْﺟ َزاه‬ ‫ُﺛ ﱠم‬
- Tarkib : naat bagi - Tarkib : maf’ul mu- - Tarkib : fiil - Tarkib : -
‫ا ْﻟ َﺟ َزا َء‬ tlaq
- K.irob : manshub
majhul+naibul faail
- K.irob : marfu
- K.irob : -
- T.irob : -
- K.irob : manshub - T.irob : fathah - T.irob : dhommah - Arti : kemudian
- T.irob : fathah muqodaroh
- Arti : balasan
muqodaroh
- Arti : diberi bala-
- Arti : cukup/sem-
san kepadanya
purna

‫ اﻟ َﻔﺎ ُء‬huruf atof, mabni fathah.
- 3 hrf asal : ‫د م ر‬
- 3 hrf asal : ‫دمر‬ - Wazan : ‫َﻓ ﱠﻌ ْﻠ َﻧﺎ‬
Wazan : ‫َﺗ ْﻔ ِﻌ ْﯾ ًﻼ‬
- Sighot : fiil madhi mabni
-
sukun
- Dhomir: ‫ھ َُو‬ - Dhomir: ُ‫َﻧ ْﺣن‬
;Tasrif : 9
- Bina : shohih
- Tasrif : 9
- Bina : shohih
- K.irob : manshub
- T.irob : fathah ‫ ُھ ْم‬dhomir nashob muttashil
25:36 ‫َﺗدْ ِﻣ ْﯾ ًرا‬ ‫َﻓدَ ﱠﻣ ْر َﻧﺎ ُھ ْم‬

- Tarkib : maf’ul mutlaq
- K.irob : manshub
Tarkib : ‫َد ﱠﻣ ْر َﻧﺎ‬
fiil + faail
- T.irob : fathah - K.irob : tidak ada
- Arti : sebenar-benar
binasa ‫ ُھ ْم‬ma’ul bih
- Arti : lalu kami binasakan
mereka
- 3 hrf asal : ‫حسب‬

‫يسر‬ ‫حسب‬
َ ‫ُﯾ َﻔﺎ‬
- 3 hrf asal : - 3 hrf asal :
- Wazan : ُ ‫ﻋل‬
- Wazan : ‫َﻓ َﻌ ْﯾ ًﻼ‬ - ً ‫ِﻓ َﻌ‬
Wazan : ‫ﺎﻻ‬ - Sighot : fiil mudhore,
- Sighot : isim masdhar - Sighot : isim masdhar majhul
- Dhomir: ‫ھ َُو‬ - Dhomir: ‫ھ َُو‬ - Dhomir: ‫ھ َُو‬
- Bina : mitsal ya’i - Bina : shohih - Bina : shohih
- K.irob : manshub - K.irob : manshub - K.irob : marfu
- T.irob : fathah - T.irob : fathah - T.irob : dhommah
84:8 ‫َﯾﺳِ ْﯾ ًرا‬ ‫ِﺳﺎ ًﺑﺎ‬

َ ‫ﺣ‬ ‫ب‬
ُ ‫ﺎﺳ‬
َ ‫ُﯾ َﺣ‬
- Tarkib : naat bagi - Tarkib : maf’ul mutlaq - Tarkib : fiil + faail
- K.irob : manshub - K.irob : -
‫ِﺳﺎ ًﺑﺎ‬
َ ‫ﺣ‬ - T.irob : fathah - T.irob : -
- K.irob : manshub
- Arti : perhitungan - Arti : dia dihisab/
- T.irob : fathah.
/pemeriksaan diperiksa
- Arti : mudah

- 3 hrf asal : ‫كلم‬
- 3 hrf asal : ‫كلم‬ - Wazan : َ ‫َﻓ ﱠﻌل‬
- Wazan : ‫َﺗ ْﻔ ِﻌ ْﯾ ًﻼ‬ - Sighot : fiil madhi
- Sighot : isim masdhar mabni fathah.
- Dhomir: ‫ھ َُو‬ - Dhomir: ‫ھ َُو‬
- Bina : shohih Isim alam, Lafadz jalaalahu, - Bina : shohih
- Kaidah i’lal : tidak ada - K.irob : marfu isim alam. - Kaidah i’lal : tidak ada
- K.irob : manshub - T.irob : dhommah - K.irob : marfu - K.irob : tidak ada
- T.irob : fathah muqodaroh - T.irob : - T.irob : tidak ada
dhommah
4:164 ‫َﺗ ْﻛﻠِﯾ ًﻣﺎ‬ ‫وﺳﻰ‬

َ ‫ُﻣ‬ ُ‫ﷲ‬ ‫َﻛ ﱠﻠ َم‬
- Tarkib : maf’ul mutlaq - Tarkib : maful bih - Tarkib : faail - Tarkib : fiil
- T.irob : fathah. - T.irob : fathah muqa- - T.irob : - T.irob :tidak ada
- Arti : pembicaraan daroh dhommah - Arti : telah berbi
secara langsung - Arti : Musa - Arti : Allah cara

PELAJARAN KE 43
ْ ُ ‫اﻟ َﻣ ْﻔ ُﻌ ْول‬
‫ﻷﺟﻠِﮫ‬
A. Pendahuluan.
Maf’ul liajlihi ( ْ ُ ‫اﻟ َﻣ ْﻔ ُﻌ ْول‬
‫ﻷﺟﻠﮫ‬ ) atau maf’ul min ajlihi adalah isim yang dinyatakan sebagai
penjelasan bagi penyebab terjadinya suatu perbuatan yang bersamaan dengan waktu pelakunya,
seperti ‫ت َر ْﻋ َﺑ ًﺔ ﻗ ِْﻲ اﻟ ِﻌ ْﻠ ِم‬
ُ ‫( ا ِْﻏ َﺗ َر ْﺑ‬aku mengembara karena senang akan ilmu pengetahuan). Lafadz
‫ َر ْﻋ َﺑ ًﺔ‬merupakan masdhar yang menjelaskan sebab terjadinya perbuatan mengembara‫ت‬ ُ ‫ا ِْﻏ َﺗ َر ْﺑ‬
.Sebab adanya mengembara karena timbulnya rasa senang akan ilmu pengetahuan. Sementara
perbuatan mengembara bersamaan dengan rasa senang, itu terjadi pada satu waktu dan pelakunya.
B. Tata bahasa:

- 3 hrf asal : ‫ملق‬ - 3 hrf asal : ‫خشي‬
‫ِا ْﻓ َﻌ ًﺎﻻ‬ ‫َﻓ ْﻌ َﻠ ًﺔ‬ - Wazan : َ‫َﺗ ْﻔ ُﻌﻠُ ْون‬
- Wazan : - Wazan : َ‫َو َﻟ ٌد ج اَ ْو َﻻد‬ - Sighot : fiil mudhore,
- Sighot : isim masdhar - Sighot : isim masdhar Isim jamak taksir.
‫ھ َُو‬ ‫ھ َِﻲ‬ - Dhomir: ‫اَ ْﻧ ُﺗم‬
- Dhomir: - Dhomir: - Wazan : ٌ ‫اَ ْﻓ َﻌﺎل‬ - Tasrif : 1
- Tasrif : 7 - Tasrif : 4 - K.irob : manshub - Bina : shohih ‫اﻟو ُأو‬
َ
huruf atof
- Bina : shohih - Bina : naqis ya’i - T.irob : fathah - Kaidah i’lal : tidak ada mabni fathah.
- K.irob : majrur - K.irob : manshub ‫ ُﻛ ْم‬dhomir jer bil - K.irob : majzum
‫َﻻ‬
huruf nahi,
- T.irob : kasroh - T.irob : fathah. idhofah - T.irob : hilang ‫ن‬ mabni sukun.
17:31 ‫إِ ْﻣ َﻼ ٍق‬ ‫ﺷ َﯾ َﺔ‬

ْ ‫َﺧ‬ ‫أَ ْو َﻻدَ ُﻛ ْم‬ ‫َﺗ ْﻘ ُﺗﻠُ ْوا‬ ‫َو َﻻ‬
- Tarkib : mudhof ilaih - Tarkib : maf’ul li ajlih - Tarkib : - Tarkib : fiil + faail
‫َﻻ‬
- Tarkib : men-
 َ‫ أَ ْو َﻻد‬maf’ul
- K.irob : majrur - K.irob : manshub - K.irob : majzum
- T.irob : kasroh - T.irob : fathah jazm kan fiil
- Arti : miskin - Arti : karena takut
bih - T.irob : hilang ‫ن‬ mudhore
- K.irob : manshub - Arti : kalian - K.irob : -
- T.irob : fathah. - T.irob : -
membunuh
 ‫ ُﻛ ْم‬mudhof - Arti : dan
ilaih. janganlah
- Arti :anak- -
anak kalian

- 3 hrf asal : ‫شر‬
- 3 hrf asal : ‫بغء‬ ‫ي‬
- Wazan : ‫ِا ْﻓﺗ َِﻌ ًﺎﻻ‬ - Wazan : ُ ‫َﯾ ْﻔ ِﻌل‬
- Dhomir: ‫ھ َُو‬ ‫س اَ ْﻧﻔُس‬
‫ج‬ٌ ‫َﻧ ْﻔ‬ - Dhomir: ‫ھ َُو‬ ْ‫ﻣِن‬huruf jer, mabni
- Tasrif : 3 - K.irob : majrur sukun.
- Tasrif : 3
- Bina : shohih
- T.irob : kasroh - Bina : naqis ya’i
‫س ج أ ُ َﻧﺎس‬
ٌ ‫إِ ْﻧ‬
- K.irob : manshub ‫اﻟ َﮭﺎ ُء‬
dhomir -
-
K.irob : marfu
Isim maushul, - K.irob : majrur
- T.irob : fathah. jer bil idhofah mabni sukun. - T.irob : kasroh
- T.irob : dhommah
muqadaroh
2:207 َ ‫ا ْﺑﺗ َِﻐ‬

‫ﺎء‬ َ ‫َﻧ ْﻔ‬
‫ﺳ ُﮫ‬ ْ ‫َﯾ‬
‫ﺷ ِر ْي‬ ْ‫َﻣن‬ ِ ‫ﻣِنَ اﻟ ﱠﻧ‬
‫ﺎس‬
- Tarkib : maf’ul li ajlih - Tarkib : maf’ul - Tarkib : silah - Tarkib : mubta - Tarkib : khobar
- K.irob : manshub bih maushul da muakhor muqodam, berupa
- T.irob : fathah - K.irob : man - K.irob : laa mahala - K.irob : mahal sybhul jumlah , jer-
- Arti : (untuk) shub lahaa rofa majrur.
- T.irob : fathah. - T.irob : tidak ada - T.irob : tidak - K.irob : mahal rofa
mencari
ada - T.irob : tidak ada
‫اﻟ َﮭﺎ ُء‬ - Arti : mengorban
- Arti : ada - Arti : diantara
mudhof ilaih. kan
orang yang manusia
- Arti : dirinya

- Wazan : ‫َﻓ َﻌ ْﻠ َﻧﺎ‬
- 3 hrf asal : ‫تمم‬ - Sighot : fiil madhi,
- Wazan : ‫َﻓ َﻌ ًﺎﻻ‬ mabni sukun
- Dhomir: ُ‫َﻧ ْﺣن‬
- Dhomir: ‫ھ َُو‬ - Tasrif : 3
- Bina : mudhoaf Isim alam mahmuz fa
- Kaidah i’lal : tidak ada ٌ ‫ﺎب ُﻛ ُﺗ‬
‫ب‬ ‫ج‬ َ ‫ٍﻛ َﺗ‬ - K.irob : marfu - Kaidah i’lal : tidak ada
- K.irob : manshub - K.irob : majrur - T.irob : - K.irob : tidak ada huruf atof, mabni
- T.irob : fathah. - T.irob : kasroh dhommah - T.irob : tidak ada fathah.
muqadaroh
6:154 ‫َﺗ َﻣﺎ ًﻣﺎ‬ َ ‫ا ْﻟ ِﻛ َﺗ‬

‫ﺎب‬ ‫ُﻣ ْو َﺳﻰ‬ ‫آ َﺗ ْﯾ َﻧﺎ‬ ‫ُﺛ ﱠم‬
- Tarkib : maf’ul li ajlh - Tarkib :maf’ul - Tarkib : maf’ul - Tarkib : fiil +faail - Tarkib :
- K.irob : manshub bih ke : 2 bih ke :1 - K.irob : tidak ada mengatof -kan
- T.irob : fathah - K.irob : manshub - K.irob : manshub - T.irob : tidak ada jumlah kepada
- Arti : (sebagai ) - T.irob : fathah. - T.irob : fathah - Arti :kami telah jumlah
- Arti : Kitab muqadaroh - K.irob : -
menyempurna memberikan
- Arti : (kepada) - T.irob : -
(nikmat) (Taurat)
Musa - Arti : kemudian
maktuf kepada jumlah sebelumnya

- ً ‫إِ ْﻓ َﻌ‬
Wazan : ‫ﺎﻻ‬ - 3 hrf asal : ‫ردد‬
- 3 hrf asal : ‫حسد‬ - 3 hrf asal : ‫كفر‬ - Sighot : isim mas - - Wazan : َ‫َﯾ ْﻔ ُﻌﻠُ ْون‬
- Wazan : ‫َﻓ َﻌ ًﻼ‬ - Wazan : ‫َﻓ َﻌ ًﺎﻻ‬ dhar - Sighot : fiil mudhore
- Sighot : isim mas- - Sighot : isim mas - - Dhomir: ‫ھ َُو‬ - Dhomir: ‫ُھ ْم‬
;Tasrif : 1
dhar dhar - Tasrif : 7 - Bina : mudhoaf
- Bina : mahmuz fa
- Dhomir: ‫ھ َُو‬ - Dhomir: ‫ھ َُو‬ - Kaidah i’lal: k 11 ْ‫ﻣِن‬
huruf jer,
- Kaidah i’lal : k 2a, 10
- Tasrif : 1 - Tasrif : 3 - K.irob : marfu
- K.irob : majrur mabni sukun.
- Bina : shohih - Bina : shohih - T.irob : kasroh
‫ َﺑ ْﻌ ِد‬dhorof zaman - T.irob : tetapnya ‫ن‬
- Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal: tidak ada
- K.irob : manshub - K.irob : manshub ‫ ُﻛ ْم‬dhomir jer bil - K.irob : majrur ‫ ُﻛ ْم‬dhomir nashob
- T.irob : fathah. - T.irob : fathah. idhofah - T.irob : kasroh muttashil
2:109 ‫ﺳدًا‬
َ ‫َﺣ‬ ً ‫ُﻛ ﱠﻔ‬
‫ﺎرا‬ ‫إِﯾ َﻣﺎ ِﻧ ُﻛ ْم‬ ‫ﱢﻣنْ َﺑ ْﻌ ِد‬ ‫َﯾ ُرد ْﱡو َﻧ ُﻛ ْم‬
- Tarkib :maf’ul li ajlih - Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : mudhof ilaih - Tarkib : - Tarkib : fiil +fail
- K.irob : manshub ke 2 - K.irob : majrur  Jer majrur, mu - K.irob : marfu
- T.irob : fathah. - K.irob : manshub - T.irob : kasroh taaliqa atau
- Arti : (karena) - T.irob : fathah. - Arti : kamu beri setingkat
- T.irob : tetapnya ‫ن‬
dengki) - Arti : menjadi man (terhadap
dengan maf’ul ‫ُﻛ ْم‬
maf’ul bih ke 1
fiih - K.irob : mahal nashob
kafir kembali Muhammad dan Al
Qur’an )
 ‫ َﺑ ْﻌد‬mudhof - T.irob : tidak ada
- Arti : mereka
bagi ‫ﺎن‬ِ ‫إِﯾ َﻣ‬ mengembalikan
- K.irob : majrur
- T.irob : kasroh kamu
- Arti : setelah
- 3 hrf asal : ‫صبر‬

‫بغء‬
- 3 hrf asal :
- Wazan : ‫ِا ْﻓ ِﺗ َﻌ ًﺎﻻ‬
- Sighot : fiil madhi, mab-
- Sighot : isim masdhar ni sukun
‫ب ج أَ ْر َﺑﺎب‬
ٌ ‫َر‬ - Dhomir: ‫ھ َُو‬ - Dhomir: ‫ھُم‬
- K.irob : majrur - Tasrif : 3 - Tasrif : 3 ‫اﻟو ُأو‬
َ huruf atof
- T.irob : kasroh - Bina : shohih - Bina : shohih mabni fathah.
‫َو ْﺟ ٌﮫ ج ُو ُﺟ ْو ٌه‬ - Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : tidak ada
‫ِھ ْم‬dhomir jer bil - K.irob : majrur - K.irob : manshub - K.irob : tidak ada َ‫ا ﱠﻟذِﯾن‬
isim maushul,
harfi. - T.irob : kasroh - T.irob : fathah. - T.irob : tidak ada mabni fathah
13:22 ‫َر ﱢﺑ ِﮭ ْم‬ ‫َو ْﺟ ِﮫ‬ َ ‫ا ْﺑﺗ َِﻐ‬

‫ﺎء‬ ‫ﺻ َﺑ ُر ْوا‬
َ َ‫َوا ﱠﻟذِﯾن‬
- Tarkib : mudhof - Tarkib : - Tarkib : - Tarkib : silah maushul - Tarkib : maktuf
ilaih
- K.irob : majrur
 mudhof ilaih  maf’ul li ajlih bagi - K.irob : laa mahala
lahaa
kepada َ‫ا ﱠﻟ ِذ ْﯾن‬
- T.irob : kasroh
 mudhof bagi ‫َر ﱢب‬ fiil ‫ﺻ َﺑ ُر ْوا‬
َ - T.irob : tidak ada yang sebelumnya
- K.irob : majrur - K.irob :
- Arti : Tuhan
- T.irob : kasroh
 mudhof bagi ‫َو ْﺟ ِﮫ‬ - Arti : mereka sabar
- T.irob :
mereka - K.irob : manshub
- Arti : wajah/keri - - Arti : dan orang
- T.irob : fathah
daan orang yang
- Arti : mencari
kasroh.
‫ُﻛلﱢ‬ - 3 hrf asal : ‫بين‬ - 3 hrf asal : ‫نزل‬

K.irob : majrur
- T.irob : kasroh - Wazan : ‫ِﺗ ْﻔ َﻌ ًﺎﻻ‬ - Wazan : ‫َﻓ ﱠﻌ ْﻠ َﻧﺎ‬
- 3 hrf asal : ‫شيء‬ - Sighot : isim mas- - Sighot : fiil madhi,
dhar mabni sukun.
- Wazan : ‫َﻓ ْﻌ ًﻼ‬ - Dhomir: ‫ھ َُو‬ - Dhomir: ُ‫َﻧ ْﺣن‬
- Tasrif : 3 ‫ َﻋ َﻠﻲ‬huruf jer, - Tasrif : 9
;Tasrif :2 - Bina : ajwaf wawi ٌ ‫ ِﻛ َﺗﺎب ُﻛ ُﺗ‬mabni sukun.
‫ب‬ ‫ج‬ - Bina : shohih
- Bina : ajawaf ya’i , - Kaidah i’lal : tidak ada - K.irob : man - - Kaidah i’lal : tidak ada
mahmuz lam - K.irob : manshub shub ُ ‫ اﻟ َﻛ‬dhomir
‫ﺎف‬ - K.irob : tidak ada
- Kaidah i’lal : tidak ada - T.irob : fathah. - T.irob : fathah. jer bil harfi - T.irob : tidak ada
- K.irob : majrur
- T.irob : kasroh
16:89 َ ‫ﱢﻟ ُﻛل ﱢ‬

‫ﺷ ْﻲ ٍء‬ ‫ِﺗ ْﺑ َﯾﺎ ًﻧﺎ‬ َ ‫ا ْﻟ ِﻛ َﺗ‬
‫ﺎب‬ ‫َﻋ َﻠ ْﯾ َك‬ ‫َﻧ ﱠز ْﻟ َﻧﺎ‬
- Tarkib : - Tarkib : maf’ul li ajlih - Tarkib : maf’ul - Tarkib : - Tarkib : fiil +fail
‫ ﱢﻟ ُﻛلﱢ‬jer-majrur
- K.irob : manshub bih mutaaliqa - K.irob : tidak ada

mutaaliqa dengan
-
-
T.irob : fathah.
Arti : (untuk)
- K.irob : man-
shub
dengan ‫َﻧ ﱠز ْﻟ َﻧﺎ‬ -
-
T.irob : tidak ada
Arti : dan Kami
‫ِﺗ ْﺑ َﯾﺎ ًﻧﺎ‬ menjelaskan
- T.irob : fathah. - K.irob : -
- T.irob : - turunkan
- K.irob : - - Arti : Kitab
- Arti : kepada
- T.irob : - (Al Qur’an)
mu (Muham
 َ mudhof
‫ﺷ ْﻲ ٍء‬ mad)
ilaih.
- K.irob : majrur
- T.irob : kasroh
- Arti : bagi tiap-tiap
sesuatu

PELAJARAN KE 44
‫اﻟ ُﻣ َﺟ ﱠرد َوا ْﻟ َﻣ ِز ْﯾد‬
(‫) َﻣﺎﺿِ َﯾﺎ‬
A. Pendahuluan.
Kata kerja dasar yang terdiri dari tiga dan empat huruf disebut mujarrad. Kata yang sudah mendapat
tambahan ( satu, dua, atau tiga huruf ) itu disebut mazid. Jadi ada tsulatsi mazid ( pertambahan yang
tiga huruf ) dan ada yang ruba’i mazid ( pertambahan yang empat huruf ).
Tsulatsi mazid ini mempunyai 12 wazan.Tetapi hanya 8 wazan yang sering digunakan. Sedangkan
ruba’i mazid mempunya 3 wazan.
B. Tata bahasa:

mabni fathah
- Tasrif : 3
‫أَ ِﻧ ْﯾنٌ ج أ ُ َﻣ َﻧﺎ ُء‬ ‫ح ج أَ ْر َوا ٌح‬ ‫ اﻟ َﺑﺎ ُء‬huruf jer, mabni - Bina : shohih
ٌ ‫ُر ْو‬ kasroh. - Kaidah i’lal : tidak ada
- K.irob : marfu - K.irob : marfu - K.irob : tidak ada
- T.irob : dhommah - T.irob :dhommah ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer bil - T.irob : tidak ada
harfi
26:193 ُ‫ْاﻷَ ِﻣ ْﯾن‬ ‫ح‬

ُ ‫اﻟر ْو‬
‫ﱡ‬ ‫ِﺑ ِﮫ‬ َ ‫َﻧ َزل‬
- Tarkib : naat bagi - Tarkib : faail - Tarkib : jer-majrur - Tarkib : fiil
- K.irob : marfu sebagai haal, dari - K.irob : tidak ada
‫اﻟر ْو ُح‬
‫ﱡ‬ - T.irob :dhommah - T.irob : tidak ada
- K.irob : marfu
- Arti :Ruh
shohibul haal ‫اﻟر ْو ُح‬
‫ﱡ‬ - Arti : (dibawa) turun
- T.irob : dhommah - K.irob : mahal nashob
- Arti : Al-Amiin - T.irob : tidak ada
(terpercaya) - Arti : dengan nya
(Al Qur”an )

‫ اﻟ َﺑﺎ ُء‬huruf jer, mabni - 3 hrf asal : ‫نزل‬
kasroh
- 3 hrf asal : ‫حقق‬ - Wazan : َ ‫اَ ْﻓ َﻌل‬
- Wazan : ‫َﻓ ْﻌ ًﻼ‬ mabni fathah
; Tasrif :3 - Tasrif : 7
- Bina : mudhoaf - Bina : shohih
- Kaidah i’lal : k 10 ٌ ‫ِﻛ َﺗﺎب ج ُﻛ ُﺗ‬
‫ب‬ - Kaidah i’lal : tidak ada
- K.irob : majrur - K.irob : manshub - K.irob : tidak ada
- T.irob : kasroh - T.irob : fathah - T.irob : tidak ada
42:17 ... ‫ِﺑﺎ ْﻟ َﺣ ﱢق‬ َ ‫ا ْﻟ ِﻛ َﺗ‬

‫ﺎب‬ َ َ‫أ‬...
َ ‫ﻧزل‬
- Tarkib : jer-majrur , - Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : fiil + faail
sebagai haal dari - K.irob : manshub - K.irob : tidak ada
َ ‫ا ْﻟ ِﻛ َﺗ‬
‫ﺎب‬ -
-
T.irob : fathah
Arti : kitab (Al
-
-
T.irob : tidak ada
Arti :menurunkan
- T.irob : tidak ada Qur’an)
- Arti : dengan kebe-
naran
‫ اﻟ َﺑﺎ ُء‬huruf jer, mabni - 3 hrf asal : ‫نزل‬

kasroh
- 3 hrf asal : ‫حق‬ - Wazan : َ ‫َﻓ ﱠﻌل‬
‫ق‬ mabni fathah
- Wazan : ‫َﻓ ْﻌ ًﻼ‬ - Dhomir: ‫ھ َُو‬
- Sighot : isim masdhar ‫ َﻋ َﻠﻰ‬huruf jer, mabni - Tasrif : 9
- Bina : shohih
; Tasrif :3 ٌ ‫ِﻛ َﺗﺎب ُﻛ ُﺗ‬
‫ب‬
‫ج‬
sukun.
- Bina : mudhoaf - K.irob : manshub ُ ‫ اﻟ َﻛ‬dhomir jer bil
‫ﺎف‬ - K.irob : tidak ada
- Kaidah i’lal : k 10 - T.irob : fathah harfi. - T.irob : tidak ada
- K.irob : majrur
- T.irob : kasroh
3:3 ..‫ِﺑﺎ ْﻟ َﺣ ﱢق‬ َ ‫ا ْﻟ ِﻛ َﺗ‬

‫ﺎب‬ ‫َﻋ َﻠ ْﯾ َك‬ َ ‫َﻧ ﱠزل‬
- Tarkib : jer-majrur , - Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : jer-majrur - Tarkib : fiil +faail
sebagai haal dari - K.irob : manshub mutaaliqa dengan - K.irob : tidak ada
َ ‫ا ْﻟ ِﻛ َﺗ‬
‫ﺎب‬ -
-
T.irob : fathah
Arti : Al-Kitab
fiil َ ‫َﻧ ﱠزل‬
-
-
T.irob : tidak ada
Arti : Dia telah
- K.irob : mahal - K.irob : -
nashob (AlQur’an) - T.irob :- menurunkan ( ber-
- T.irob : tidak ada - Arti :kepadamu angsur-angsur)
- Arti :dengan
kebenaran

- َ ‫َﻓ‬
Wazan : َ ‫ﺎﻋل‬
- Sighot : fiil mabni fathah
; Tasrif : 8
- Bina : shohih
Lafadz jalaalahu, isim - T.irob : tidak ada
alam , isim jamid.
- K.irob : marfu ‫ ُھ ْم‬dhomir nashob mutta
- T.irob : dhommah shil
9:30 ُ‫ﷲ‬ ‫ َﻗﺎ َﺗ َﻠ ُﮭ ُم‬...

- Tarkib : faail - Tarkib : fiil + maf’ul bih
- Arti : Allah - Arti : membunuh
/membinasakan
mereka

- ْ ‫َﺗ َﻔ ﱠﻌ َﻠ‬
Wazan : ‫ت‬
- Sighot : fiil mabni fathah
َ ‫ﺷ ْﯾ َطﺎن ج‬
‫ﺷ َﯾﺎطِ ْﯾن‬ َ - Dhomir: ‫ھ َُﻲ‬
Isim jamak taksir. ‫ اﻟ َﺑﺎ ُء‬huruf jer, mabni - Tasrif : 10 ‫اﻟو ُاو‬
َ huruf
- Bina : shohih
ُ ‫َﻓ َﯾﺎﻋِ ْﯾل‬
kasroh. isti’naaf,mabni fathah.
- Wazan : - Kaidah i’lal : tidak ada
- K.irob : marfu ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer bil - K.irob : tidak ada ‫ َﻣﺎ‬huruf nafii, mabni
- T.irob : dhommah harfi. - T.irob : tidak ada sukun.
26:210 ‫اﻟ ﱠ‬
ُ‫ﺷ َﯾﺎطِ ﯾن‬ ‫ِﺑ ِﮫ‬ ‫َﺗ َﻧ ﱠز َﻟ ْت‬ ‫َو َﻣﺎ‬
- Tarkib : faail - Tarkib : jer-majrur, - Tarkib : fiil
- K.irob : marfu mutaaliqa dengan - K.irob : tidak ada
- Tarkib : ‫َﻣﺎ‬ huruf
nafii , tidak beramal.
-
-
T.irob : dhommah
Arti : setan
fiil ‫َﺗ َﻧ ﱠز َﻟ ْت‬ -
-
T.irob : tidak ada
Arti : dibawa turun
- K.irob : -
- K.irob : - - T.irob : -
- T.irob : - - Arti : dan tidak
- Arti : dengannya
(Al Qur’an)

‫فرق‬
- Wazan : ‫ا ُ ْﻓ ِﻌﻠُ ْوا‬ - 3 hrf asal :
- Sighot : fiil mabni - Wazan : َ‫َﺗ َﻔ ﱠﻌل‬

majhul, mabni dho- - Sighot : fiil madhi,
mmah muqadaroh mabni fathah
- Dhomir: ‫ُھ ْم‬
; Tasrif : 7 - Dhomir: ‫ھ َُو‬
- Bina : shohih - Tasrif : 10 ‫اﻟو ُاو‬
َ
huruf atof,
ٌ ‫ِﻛ َﺗﺎب ج ُﻛ ُﺗ‬
‫ب‬ - Kaidah i’lal : k 11,5,9 - Bina : shohih mabni fathah.
- K.irob : man penyesuaian harokat - Kaidah i’lal : tidak ada
shub - K.irob : tidak ada Isim maushul, - K.irob : tidak ada ‫َﻣﺎ‬
huruf nafii, mabni
- T.irob : fathah - T.irob : tidak ada mabni fathah. - T.irob : tidak ada sukun.
98:4 َ ‫ا ْﻟ ِﻛ َﺗ‬
.. ‫ﺎب‬ ‫أ ُ ْو ُﺗ ْوا‬ َ‫ا ﱠﻟذِﯾن‬ ‫َﺗ َﻔ ﱠر َق‬ ‫َو َﻣﺎ‬
- Tarkib :maf’ul - Tarkib : fiil + faail - Tarkib :faail - Tarkib : fiil - Tarkib : la amala
bih - K.irob : tidak ada - K.irob : mahal - K.irob :tidak ada lahaa
- K.irob : man- - T.irob : tidak ada rofa - T.irob : tidak ada - K.irob : tidak ada
shub - Arti : mereka diberi - T.irob :tidak - Arti :berpecah - T.irob : tidak ada
- T.irob : fathah ada - Arti : dan tidak
belah
- Arti : - Arti :orang-
orang yang
- 3 hrf asal : ‫برك‬

‫ملك‬
َ ‫َﺗ َﻔ‬
- 3 hrf asal :
- Wazan : َ ‫ﺎﻋل‬
- ُ
Wazan : ‫ﻓ ْﻌ ًﻼ‬ ‫ اﻟ َﺑﺎ ُء‬huruf jer, mabni - Sighot : fiil madhi,
- Sighot : isim masdhar kasroh. mabni fathah
- Dhomir: ‫ھ َُو‬ ‫ج‬‫َﯾ ٌد أَ ْﯾدِى‬ - Dhomir: ‫ھ َُو‬
- Tasrif : 3 - K.irob : majrur - Tasrif : 11
- Bina : shohih - T.irob : kasroh - Bina : shohih
- K.irob : marfu ‫اﻟ َﮭﺎ ُء‬
dhomir jer bil Isim maushul, - K.irob : tidak ada
- T.irob : dhommah idhofah mabni sukun. - T.irob : tidak ada
67:1 ‫ا ْﻟ ُﻣ ْﻠ ُك‬ ‫ِﺑ َﯾ ِد ِه‬ ‫ا ﱠﻟذِي‬ َ ‫َﺗ َﺑ‬

‫ﺎر َك‬
- Tarkib :mubtada - Tarkib : - Tarkib : faail - Tarkib : fiil
muakhor - K.irob : mahal - K.irob : tidak ada
- K.irob : marfu
 ‫ ِﺑ َﯾ ِد‬khobar muqa- rofa - T.irob : tidak ada
- T.irob : dhommah dam - T.irob : tidak ada - Arti : Maha Suci Allah
- Arti : kerajaan - Arti : yang
- T.irob: tidak ada
 ‫اﻟ َﮭﺎ ُء‬
mudhof ilaih
- K.irob : majrur
- T.irob : kasroh
- Arti : ditangan nya

Cadangan :
ِ ‫إِ ﱠﻧﺎ َﻧ ْﺣنُ َﻧ ﱠز ْﻟ َﻧﺎ َﻋ َﻠ ْﯾ َك ا ْﻟ ُﻘ ْرآنَ َﺗ‬

-٢٣- ً‫ﻧزﯾﻼ‬
‫اﻟ َﻔﺎ ُء‬

- 3 hrf asal : ‫خرج‬ - 3 hrf asal : ‫خرج‬
- Wazan : َ ‫اَ ْﻓ َﻌل‬ - Wazan : َ ‫اَ ْﻓ َﻌل‬
mabni sukun mabni sukun ‫اﻟو ُاو‬
َ huruf atof, mabni fathah.
- َ ‫اَ ْﻧ‬
Dhomir: ‫ت‬ - Dhomir: ‫اَ ْﻧ َت‬ ْ‫ ﻣِن‬huruf jer, mabni sukun
- Bina : shohih - Bina : shohih ُ ‫ َﺣ ْﯾ‬dhorof makan, mabni
‫ث‬
- Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : tidak ada dhommah.
- K.irob : tidak ada - K.irob : tidak ada - K.irob : mahal jer
- T.irob : tidak ada - T.irob : tidak ada - T.irob : tidak ada
2:149 ..‫َو ْﺟ َﮭ َك‬ ‫َﻓ َول ﱢ‬ ‫َﺧ َر ْﺟ َت‬ ُ ‫َوﻣِنْ َﺣ ْﯾ‬

‫ث‬
-
-
Tarkib :
K.irob :
-
-
Tarkib :
K.irob :
-
-
K.irob : mahal jer
- Tarkib : ُ ‫ﻣِنْ َﺣ ْﯾ‬
‫ث‬ jer-
- T.irob : - T.irob : - T.irob : tidak ada majrur, mutaaliqa dengan
- Arti : - Arti : - Arti : kamu keluar ‫َول ﱢ‬
- - K.irob :-
- T.irob :-
- Arti : dan dari mana saja
- 3 hrf asal : ‫خرج‬

- 3 hrf asal : ‫رعي‬ - Wazan : َ ‫اَ ْﻓ َﻌل‬
- Wazan : ‫ﻣ ْﻔ َﻌ ًﻼ‬
َ - Sighot : fiil madhi,
- Sighot : isim masdhar mim mabni fathah.
- Dhomir: ‫ھ َُو‬ - Dhomir: ‫ھ َُو‬
- Tasrif : 2 - Tasrif : 7 ‫اﻟو ُاو‬
- Bina : naqis ya’i - Bina : shohih fathah.
- Kaidah i’lal : k1 - Kaidah i’lal : tidak ada
- K.irob : manshub - K.irob : tidak ada ‫ ا ﱠﻟذِي‬isim maushul,
- T.irob : tidak ada - T.irob : tidak ada mabni sukun.
87:4 ‫ا ْﻟ َﻣ ْر َﻋﻰ‬ ‫أَ ْﺧ َر َج‬ ‫َوا ﱠﻟذِي‬

- Tarkib : ma’ful bih - Tarkib : silah maushul
- K.irob : manshub - K.irob : la mahala
- Tarkib : naat dari ‫َر ﱢب‬
- T.irob : fathah lahaa ‫ ا ﱠﻟذِي‬maktuf kepada
muqodaroh - T.irob : tidak ada
- Arti : rumput-rumpu - Arti : dia keluarkan ‫ ا ﱠﻟذِي‬sebelumnya
tan
- Arti :dan yang

PELAJARAN KE 45
ِ ‫اﻟ ُﻣ َﺟ ﱠرد َوا ْﻟ َﻣ ِز ْﯾد ) ُﻣﺿ‬
(‫ﺎر ًﻋﺎ‬
A. Pendahuluan.
Kata kerja dasar yang terdiri dari tiga dan empat huruf disebut mujarrad. Kata yang sudah mendapat
tambahan ( satu, dua, atau tiga huruf ) itu disebut mazid. Jadi ada tsulatsi mazid ( pertambahan yang
dari tiga huruf ) dan ada yang ruba’i mazid ( pertambahan yang dari empat huruf ).
Tsulatsi mazid ini mempunyai 12 wazan.Tetapi hanya 8 wazan yang sering digunakan. Sedangkan ruba’i
mazid mempunya 3 wazan.
B. Tata bahasa:
- 3 hrf asal : ‫حفظ‬ - 3 hrf asal : ‫رسل‬

- ً ‫َﻓ َﻌ َﻠ‬
Wazan : ‫ﺔ‬ - Wazan : ُ ‫ُﯾ ْﻔ ِﻌل‬
- Sighot : isim masdhar - Sighot : fiil mudhore
- Dhomir: ‫ھ َُو‬; Tasrif : 4 ‫ َﻋ َﻠﻰ‬huruf jer, - Dhomir: ‫ھ َُو‬; Tasrif : 7
- Bina : shohih mabni sukun. - Bina : shohih
- K.irob : manshub ‫ ُﻛ ْم‬dhomir jer bil - K.irob : marfu
T.irob : fathah harfi - T.irob : dhommah
6:61 ‫َﺣ َﻔ َظ ًﺔ‬ ‫َﻋ َﻠ ْﯾ ُﻛم‬ ُ ‫ُﯾ ْرﺳِ ل‬

- Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : jer-majrur, - Tarkib : fiil + faail
- K.irob : manshub mutaaliqa dengan - K.irob : marfu
- T.irob : fathah - T.irob : dhommah
- Arti :malaikat 2 ُ ‫ُﯾ ْرﺳِ ل‬ - Arti : Dia mengutus
- K.irob : -
(penjaga) - T.irob : -
- Arti : pada kalian

huruf jer, mabni - 3 hrf asal : ‫كذب‬
kasroh
- َ ‫ُﯾ‬
- 3 hrf asal : ‫دين‬ - Sighot : fiil mudhore
- ً
Wazan : ‫ﻓ ِْﻌﻼ‬ - Dhomir: ‫ھ َُو‬; Tasrif : 9
- Sighot : isim masdhar - Bina : shohih
- Dhomir: ‫ھ َُو‬; Tasrif : 3
- K.irob : marfu ‫ اﻟ َﻔﺎ ُء‬huruf isti’naaf,
- Bina : ajwaf ya’i - T.irob : dhommah mabni fathah.
- K.irob : majrur Dhorof zaman, mabni ُ ‫ اﻟ َﻛ‬dhomir nashob
‫ﺎف‬ ‫ َﻣﺎ‬isim istifhaam, mabni
- T.irob : kasroh dhommah muttashil sukun
95:7 ‫ﯾن‬
ِ ‫ِﺑﺎﻟدﱢ‬ ‫َﺑ ْﻌ ُد‬ ‫ُﯾ َﻛ ﱢذ ُﺑ َك‬ ‫َﻓ َﻣﺎ‬
- Tarkib : jer-majrur, - Tarkib : mutaaliqa - Tarkib :
mutaaliqa setingkat setingkat dengan fiil+faail+maf’ul bih
- Tarkib : ‫َﻣﺎ‬mubtada
dengan maf’ul bih ke 2
haal ُ ‫ُﯾ َﻛ ﱢذ‬
‫ب‬ - K.irob : marfu
ُ ‫ُﯾ َﻛ ﱢذ‬
‫ب‬ - K.irob : mahal
- T.irob : dhommah
- Arti : mendustakan - Arti : maka apakah
- K.irob : mahal nashob nashob
- T.irob : tidak ada - T.irob : tidak ada kamu
- Arti : hari pembalasan - Arti : sesudah
-
Khobar dari mubtada ‫َﻣﺎ‬

َ huruf atof,
mabni fathah. ‫ اﻟ َﻔﺎ ُء‬huruf atof, mab
- ni fathah.
- 3 hrf asal:‫قتل‬ - 3 hrf asal :‫قتل‬
- 3 hrf asal :‫قتل‬ ِ ‫ُﯾ َﻔﺎ‬
- Wazan : َ‫ُﯾ ْﻔ َﻌﻠ ُ ْون‬ - Wazan : َ‫ﻋﻠ ُ ْون‬
- Sighot : fiil mudhore - ُ ‫َﯾ ْﻔ‬
Wazan : َ‫ﻌﻠ ُ ْون‬ - Sighot : fiil mudhore
majhul - Sighot : fiil mudhore
;Tasrif : 1 - Dhomir: ‫ُھ ْم‬
;Tasrif :1 ‫ﻓِﻲ‬
huruf jer, - Tasrif : 8
- Bina : shohih Lafadz jalaala- mabni sukun. - Bina : shohih
- Bina : shohih
- Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : tidak ada hu, isim alam. - Kaidah i’lal : tidak ada
- K.irob : marfu - K.irob : marfu - K.irob : majrur ‫ج‬ ‫ﺳ ُﺑل‬
ُ ‫ﺳ ِﺑ ْﯾ ِل‬
َ - K.irob : marfu
- T.irob : kas- - K.irob : majrur
- T.irob : tetapnya ‫ن‬ - T.irob : tetapnya ‫ن‬
roh - T.irob : kasroh - T.irob : tetapnya ‫ن‬
9:111 َ‫َو ُﯾ ْﻘ َﺗﻠُ ْون‬ َ‫َﻓ َﯾ ْﻘ ُﺗﻠُ ْون‬ ‫ﷲ‬

ِ ‫ﯾل‬
ِ ‫ﺳ ِﺑ‬
َ ‫ﻓِﻲ‬ َ‫ُﯾ َﻘﺎ ِﺗﻠُ ْون‬
- Tarkib : maktuf kepa- - Tarkib : maktuf - Tarkib : - Tarkib : jer-maj - Tarkib : fiil +faail
da َ‫َﯾ ْﻘ ُﺗﻠ ُ ْون‬ kepada َ‫ُﯾ َﻘﺎﺗِﻠ ُ ْون‬ mudhof ilaih rur, mutaaliqa - K.irob : marfu
- K.irob : maj- setingkat
rur dengan maf’ul
- T.irob : tetapnya ‫ن‬
- T.irob : tetapnya
- T.irob : tetapnya ‫ن‬ - T.irob : ka- bih َ‫ُﯾ َﻘﺎﺗِﻠ ُ ْون‬
- Arti : mereka
- Arti : dan mereka

‫ن‬ sroh
- K.irob : mahal berperang
- Arti : maka mere - Arti : Allah nashob
dibunuh
ka membunuh - T.irob :tidak
ada
- Arti : dijalan

mabni fathah.
- 3 hrf asal: ‫لوم‬ - 3 hrf asal: ‫قبل‬
- َ ‫َﯾ َﺗ َﻔﺎ‬
- Wazan : َ‫اَ ْﻓ َﻌل‬
- Dhomir: ‫ُھ ْم‬ mabni fathah
- Tasrif : 11 ‫ َﻋ َﻠﻰ‬huruf jer, mabni ‫ﺎض‬
ٌ ‫َﺑ ْﻌ‬
- Bina : ajwaf wawi sukun. - K.irob : marfu
; Tasrif : 7
- Bina : shohih
-
-
K.irob : marfu
‫ﺎض‬ ٌ ‫َﺑ ْﻌ‬ - T.irob : dhommah
- K.irob : majrur ‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil - K.irob : tidak ada
- T.irob : tetapnya ‫ن‬ - T.irob : kasroh idhofah - T.irob : tidak ada
68:30 َ‫َﯾ َﺗ َﻼ َو ُﻣ ْون‬ ٍ ‫َﻋ َﻠﻰ َﺑ ْﻌ‬

‫ض‬ ‫ﺿ ُﮭ ْم‬
ُ ‫َﺑ ْﻌ‬ َ ‫َﻓﺄ َ ْﻗ َﺑل‬
- Tarkib: haal dari - Tarkib: jer-majrur, - Tarkib: faail - Tarkib: fiil
mutaaliqa َ ‫أَ ْﻗ َﺑل‬
dhomir ‫ ُھ ْم‬pada - T.irob : dhommah - T.irob : tidak ada
setingkat dengan
‫ﺿ ُﮭ ْم‬
ُ ‫َﺑ ْﻌ‬ maf’ul bih
- Arti : sebagian - Arti :maka berhada
- K.irob : mahal nashob - K.irob : mahal mereka pan
- Arti : mereka saling - T.irob : -
mencela - Arti : atas sebagian
- 3 hrf asal: ‫شي‬

- 3 hrf asal: ‫قوم‬ ‫ء‬
- Wazan : ُ ‫َﯾ ْﺳ َﺗ ْﻔ ِﻌل‬ - Wazan : َ‫َﻓ َﻌل‬
mabni fathah
- Dhomir: ‫ھ َُو‬ َ huruf jer, mabni
‫اﻟﻼم‬
- Tasrif : 14
- Dhomir: ‫ھ َُو‬ kasroh.
- Bina : ajwaf wawi ْ‫ ﻣِن‬huruf jer, mabni - Tasrif : 2
- Bina : ajwaf ya’i dan ْ‫ َﻣن‬isim maushul, de-
- Kaidah i’lal : k 2, 8 huruf masdari - sukun.
- K.irob : manshub yah, dan nashob, mahmuz lam ngan makna ‫ا ﱠﻟذِي‬
- T.irob : fathah. mabni sukun. ‫ ُﻛ ْم‬dhomir jer bil harfi. - Kaidah i’lal : k 1
mabni sukun.
81:28 ‫َﯾ ْﺳ َﺗﻘِ ْﯾ َم‬ ْ‫أَن‬ ‫ﻣِﻧ ُﻛ ْم‬ ‫ﺎء‬

َ ‫ﺷ‬َ ْ‫ﻟِ َﻣن‬
- Tarkib : fiil +faail - Tarkib : - - Tarkib : jer-majrur, - Tarkib : silah - Tarkib : jer-majrur,
- K.irob : manshub - K.irob : - mutaaliqa dengan maushul mutaaliqa badal dari
- T.irob : fathah. - T.irob : -
haal dari faail ‫ﺎء‬
َ ‫ﺷ‬َ - K.irob : laa mahala jer-majrur
- Arti : menempuh - Arti : untuk
- K.irob : mahal
lahaa
َ‫ﻟِ ْﻠ َﻌﺎ َﻟ ِﻣ ْﯾن‬
jalan yang lurus nashob - K.irob : -
- Arti : menghendaki
- Arti :di antara - Arti : bagi siapa
masdar muawal,tarkibnya sebagai kalian
َ ‫َﺷﺎ‬
maf’ul bih dari ‫ء‬

- 3 hrf asal: ‫رأي‬
- 3 hrf asal: ‫سخر‬ - Wazan : ‫َﻓ َﻌﻠُ ْوا‬
- Wazan : َ‫َﯾ ْﺳ َﺗ ْﻔ ِﻌﻠُ ْون‬ - Sighot : fiil madhi,
mabni fathah muqo
daroh. ‫اﻟو ُاو‬
- Dhomir: ‫ُھ ْم‬ - Dhomir : ‫ُھ ْم‬
; Tasrif : 2
fathah.
- Tasrif : 14
- Bina : naqis ya’i, ‫ إِ َذا‬dhorof zaman,mabni
-
-
Bina : shohih
‫آ َﯾ ًﺔ‬ mahmuz ain sukun. Untuk
Isim jamid. - Kaidah i’lal : k 1, 9 menunjukkan masa yang
- K.irob : marfu
- K.irob : manshub - K.irob : tidak ada akan datang, yang
- T.irob : tetapnya ‫ن‬ - T.irob : fathah - T.irob : tidak ada menyimpan makna
syarat
37:14 َ‫َﯾ ْﺳ َﺗ ْﺳ ِﺧ ُر ْون‬ ‫آ َﯾ ًﺔ‬ ‫َرأَ ْوا‬ ‫َوإِ َذا‬

- Tarkib : jumlah fiilyah - Tarkib : maf’ul - Tarkib : jumlah fiilyah
- Tarkib : ‫ إِ َذا‬mutaali qa
jawab syarat ‫إِ َذا‬
bih fiil +faail, mudhof ilaih
- K.irob : manshub - K.irob : mahal jer dengan
lahaa
- T.irob : fathah - T.irob : tidak ada َ‫َﯾ ْﺳ َﺗ ْﺳ ِﺧ ُرون‬
- Arti : tanda - - Arti : mereka - K.irob : -
tanda melihat - T.irob : -
- Arti : mereka mem
- Arti : dan apabila
per olok-olok
3304
‫ﻟ َِﺳﺎﻧِﻲ‬ ‫ﺻدْ ِري‬
َ
muqadaroh muqadaroh ‫اﻟو ُاو‬
‫ اَ َﻧﺎ‬+ ُ‫ﺳﺎن‬ َ ِ‫ﻟ‬ ‫ اَ َﻧﺎ‬+ ‫ﺻدْ ُر‬ َ fathah.
‫ي‬َ + ُ‫ﺳﺎن‬ َ ِ‫ﻟ‬ - 3 hrf asal: ‫طلق‬ ‫ي‬َ + ‫ﺻدْ ُر‬ َ - 3 hrf asal: ‫ضيق‬
َ ِ‫ﻟ‬
‫ﺳﺎﻧِﻲ‬ - َ ‫َﯾ ْﻧ‬
Wazan : ُ ‫ﻔ ِﻌل‬ ‫ﺻدْ ِري‬ َ - Wazan : ُ ‫َﯾ ْﻔ ِﻌل‬
harokat kasroh pada - Sighot : fiil mudhore harokat kasroh pada - Sighot : fiil mudhore
huruf ‫ ِن‬menunjukkan - Dhomir: ‫ھ َُو‬ ‫اﻟو ُاو‬
َ huruf huruf ‫ ِر‬menunjuk - Dhomir: ‫ھ َُو‬
adanya ‫ي‬َ muta- - Tasrif : 15 atof, mabni kan adanya ‫ي‬
َ muta- - Tasrif : 3
kallim. - Bina : afwaf ya’i fathah. kallim. - Bina : afwaf ya’i
- Kaidah i’lal : k 2 - Kaidah i’lal : k 2
‫ اﻟ َﯾﺎء‬dhomir jer bil - K.irob : marfu ‫ َﻻ‬huruf nafii, ‫ اﻟ َﯾﺎء‬dhomir jer bil - K.irob : marfu
idhofah. - T.irob : dhommah mabni sukun idhofah. - T.irob : dhommah
26:13 .. ‫ﻟ َِﺳﺎﻧِﻲ‬ ‫َﯾ ْﻧ َطﻠ ُِق‬ ‫َو َﻻ‬ ‫ﺻدْ ِري‬

َ ُ ِ‫َو َﯾﺿ‬
‫ﯾق‬
- Tarkib : fiil - Tarkib : - - Tarkib : fiil
- Tarkib : ‫ﺎن‬
ِ ‫ﻟ َِﺳ‬
faail
- K.irob : marfu - K.irob : laa
- Tarkib : ‫ﺻدْ ِر‬
faiilَ - K.irob : tidak ada
- K.irob : marfu - T.irob : dhommah mahala lahaa - K.irob : marfu - T.irob : tidak ada
- T.irob : dhommah - T.irob : tidak - T.irob : dhommah
- Arti : berbicara/ - Arti : dan menjadi
muqadaroh ada muqadaroh
berkata sempit
- Arti : lisanku - Arti : dan - Arti : dadaku
tidak
- 4 hrf asal : ‫وسو‬
‫س‬
‫ ﻓ ِْﻲ‬huruf jer, mabni - Wazan : ُ ‫ُﯾ َﻔ ْﻌﻠِل‬
sukun.
ٌ ‫س ج ا ُ َﻧ‬
‫ﺎس‬ ٌ ‫إِ ْﻧ‬ ‫ﺻد ُْور‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬
َ ‫ﺻدْ ر ج‬
َ ‫اﻟ‬ - Tasrif : 12
Isim jamak taksir Isim jamak taksir. - Bina : lafiif mafruq
ٌ ‫ﻓُ َﻌﺎل‬
Isim maushul,
- Wazan :
- K.irob : majrur
- wazan : ٌ ‫ﻓُ ُﻌ ْول‬ -
-
K.irob : marfu
mabni sukun.
- K.irob : majrur
- T.irob : kasroh - T.irob : kasroh - T.irob : dhommah
114:5 ِ ‫اﻟ ﱠﻧ‬

‫ﺎس‬ ‫ﺻد ُْو ِر‬
ُ ‫ﻓِﻲ‬ ‫س‬
ُ ‫ُﯾ َو ْﺳ ِو‬ ‫ا ﱠﻟذِي‬
- Tarkib : mudhof - Tarkib : jer majrur, - Tarkib : silah maushul - Tarkib : naat ke 2
ِ ‫ا ْﻟ َو ْﺳ َو‬
ilaih mutaaliqa dengan fiil - K.irob : laa mahala lahaa
- K.irob : majrur - T.irob : tidak ada
bagi ‫اس‬
- T.irob : kasroh
‫س‬
ُ ‫ُﯾ َو ْﺳ ِو‬ - Arti : membisikkan
- K.irob : - - T.irob : tidak ada
Arti : manusia
- T.irob : - - Arti : yang
- Arti : didalan dada
Marfu, manshub sama sama fathah  dhorof

Manshub,majrur sama sama kasroh  isim jamak muannast
Manshub,majrur sama sama fathah  isim ghoiru munsharif

PELAJARAN KE 46
‫اﻟ ُﻣ َﺟ ﱠر ُد َواﻟ َﻣ ِز ْﯾ ُد‬
(‫)ﻣﺻدرا‬
A. Pendahuluan.
Masdhar adalah kata kerja yang dibendakan. Bedanya dengan kata kerja hanyalah bahwa kata kerja
mengandung waktu (madhin untuk masa lampau dan mudhare untuk masa sekarang dan akan datang ),
sedangkan masdhar tidak mengandung waktu.
Masdhar dari tiga huruf tak teratur, karena itu diketahui dari kamus. Tetapi masdhar dari kata
lebih dari tiga huruf teratur. Acuannya sebagai berikut :
1. Dasar tiga huruf:
a. Tambahan satu huruf :
‫أَ ْﻓ َﻌلَ – إِ ْﻓ َﻌ ًﺎﻻ‬ Tasrif 7
‫َﻓ ﱠﻌل َ – َﺗ ْﻔ ِﻌ ْﯾ ًﻼ‬ Tasrif 9
‫ ِﻓ َﻌ ًﺎﻻ‬/ ‫ﺎﻋ َﻠ ٌﺔ‬

َ ‫ﺎﻋل َ – ُﻣ َﻔ‬
َ ‫َﻓ‬ Tasrif 8
b. Tambahan dua huruf :
‫َﺗ َﻔ ﱠﻌل َ – َﺗ َﻔ ﱡﻌ ًﻼ‬ Tasrif 10
‫ﺎﻋل َ – َﺗ َﻔﺎ ُﻋ ًﻼ‬

َ ‫َﺗ َﻔ‬ Tasrif 11
‫إ ْﻓ َﺗ َﻌل َ – إِ ْﻓﺗ َِﻌ ًﺎﻻ‬ Tasrif 13
‫ إِ ْﻧﻔِ َﻌ ًﺎﻻ‬- َ ‫إِ ْﻧ َﻔ َﻌل‬ Tasrif 15
‫إِ ْﻓ َﻌل ﱠ – إِ ْﻓﻌ َِﻼ ًﻻ‬ Tasrif 16
c. Tambahan tiga huruf :
‫إﺳ ِﺗ ْﻔ َﻌ ًﺎﻻ‬
ْ – َ ‫إﺳ َﺗ ْﻔ َﻌل‬
ْ Tasrif 14
2. Dari kata dasar empat huruf

a. Tambahan satu huruf
‫ َﺗ َﻔ ْﻌﻠُ ًﻼ‬- َ ‫َﺗ َﻔ ْﻌ َﻠل‬

b. Tambahan dua huruf
‫أَ ْﻓ َﻌ َﻠل ﱠ – إِ ْﻓﻌ ﱠِﻼ ًﻻ‬ Tasrif 18
‫إِ ْﻓ َﻌ ْﻧ َﻠل َ – إِ ْﻓ ِﻌ ْﻧ َﻼ ًﻻ‬ Tasrif 17

B. Tata bahasa:
3746
- 3 hrf asal: ‫كثر‬ - 3 hrf asal:‫ذكر‬

ِ ‫َﻓ‬
Wazan : ‫ﻌ ْﯾ ًﻼ‬
- 3 hrf asal: ‫ذكر‬
-
- Sighot : sifat mubalaghoh - Wazan : ‫ﻓ ِْﻌ ًﻼ‬ - ُ ‫ا ُ ْﻓ‬
Wazan : ‫ﻌﻠ ُ ْوا‬
bismil fail - Sighot : isim masdhar
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Dhomir : ‫اَ ْﻧ ُﺗ ْم‬
- Tasrif : 1
- Tasrif : 6 - Tasrif : 1 - Bina : shohih
- Bina : shohih - Bina : shohih Lafadz jalaalahu, - Kaidah i’lal : tidak ada
- Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : tidak ada isim alam. - K.irob : majzum
- K.irob : manshub - K.irob : manshub - K.irob : manshub
- T.irob : fathah - T.irob : fathah - T.irob : fathah - T.irob : hilang ‫ن‬
33:41 ‫َﻛ ِﺛ ْﯾ ًرا‬ ‫ِذ ْﻛ ًرا‬ ‫ﷲ‬

َ ‫ْاذ ُﻛ ُر ْوا‬
- Tarkib : naat bagi ‫ِذ ْﻛ ًرا‬ - Tarkib : maf’ul
mutlaq
- Tarkib : maf’ul
bih
- Tarkib : fiil + faail
- K.irob : majzum
- K.irob : manshub - K.irob : manshub - K.irob : manshub
- T.irob : fathah - T.irob : fathah - T.irob : fathah
- Arti : banyak - Arti : ingat - Arti : Allah - Arti : ingatlah
4832
- 3 hrf asal: ‫خرج‬

- 3 hrf asal: ‫خرج‬ - Wazan : ُ ‫ُﯾ ْﻔ ِﻌل‬
- ً ‫إِ ْﻓ َﻌ‬
- Sighot : isim masdhar - Dhomir : ‫ھ َُو‬
- Tasrif : 7
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Bina : shohih
- Bina : shohih - K.irob : marfu
- Kaidah i’lal : tidak ada - T.irob : dhommah
- K.irob : manshub
- T.irob : fathah ‫ ُﻛ ْم‬dhomir nashob muttashil
71:18 ً ‫إِ ْﺧ َر‬

‫اﺟﺎ‬ ‫ ُﯾ ْﺧ ِر ُﺟ ُﻛ ْم‬...
- Tarkib : maf’ul mutlaq - Tarkib : jumlah fiilyah
- K.irob : manshub (fiil+faail+maf’ul bih )
- T.irob : fathah - K.irob : marfu
- Arti : pengeluaran - T.irob : dhommah
- Arti : Dia mengeluarkan
kalian

4915
- 3 hrf asal: ‫ذلل‬
- 3 hrf asal: ‫ذلل‬ - ْ ‫ُﻓ ﱢﻌ َﻠ‬
Wazan : ‫ت‬
- Wazan : ‫َﺗ ْﻔ ِﻌ ْﯾ ًﻼ‬ ٌ ‫ف ج ﻗُ ُط ْو‬
‫ف‬ ٌ ‫ﻗ ِْط‬ - Sighot : fiil madhi majhul,
- Sighot : isim masdhar Isim kamal taksir. mabni fathah
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Wazan : ٌ ‫ﻓُ ُﻌ ْول‬ - Dhomir : ‫ِﻲ‬
َ ‫ھ‬
- Tasrif : 9 - K.irob : marfu - Tasrif : 9
- Bina : mudhoaf - T.irob : dhommah - Bina : mudhoaf
- K.irob : manshub ‫ اﻟ َﮭﺎء‬dhomir jer bil - K.irob : tidak ada
- T.irob : fathah idho fah - T.irob : tidak ada
76:14 ‫َﺗ ْذﻟِ ْﯾ ًﻼ‬ ‫ﻗُ ُط ْوﻓُ َﮭﺎ‬ ‫ ُذﻟﱢ َﻠ ْت‬...

- Tarkib : maf’ul mutlaq - Tarkib : naibul faail - Tarkib : fiil majhul
- Arti : sedekat- - Arti : buah-buahnya - Arti : didekatkan
dekatnya
4920
- 3 hrf asal: ‫نزل‬
- 3 hrf asal: ‫نزل‬ - 3 hrf asal: ‫قرأ‬ - Wazan : ‫َﻓ ﱠﻌ ْﻠ َﻧﺎ‬
- Wazan : ‫َﺗ ْﻔ ِﻌ ْﯾ ًﻼ‬ - ُ ( ‫)ج‬
Wazan : ‫ﻓ ْﻌ ًﻼ ًﻧﺎ‬
sukun
- Sighot : isim masdhar - Sighot : isim masdhar
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Dhomir : ُ‫َﻧ ْﺣن‬
; Tasrif : 9
- Bina : shohih
- Tasrif : 9 -
-
Tasrif : 2
Bina : shohih
‫ َﻋ َﻠﻰ‬huruf jer, mabni - Kaidah i’lal : tidak ada
- Bina : shohih sukun. - K.irob : tidak ada
- K.irob : manshub - K.irob : manshub ُ ‫ اﻟ َﻛ‬dhomir jer bil
‫ﺎف‬ - T.irob : tidak ada
- T.irob : fathah - T.irob : fathah harfi ‫ َﻧﺎ‬dhomir rofa muttashil
76:23 ‫َﺗ ْﻧ ِز ْﯾ ًﻼ‬ َ‫ا ْﻟﻘُ ْرآن‬ ‫َﻋ َﻠ ْﯾ َك‬ ‫ َﻧ ﱠز ْﻟ َﻧﺎ‬...

- Tarkib : maf’ul mutlaq - Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : jer-majrur , - Tarkib : fiil + Faail
- K.irob : manshub - K.irob : manshub mutaaliqa, setingkat - K.irob : tidak ada
- T.irob : fathah
- Arti : turun ( berta
- T.irob : fathah
- Arti : Al Qur’an
naat dari َ‫ا ْﻟﻘُ ْرآن‬ - T.irob : tidak ada
- Arti : kami telah
- K.irob : mahal
hap) nashob menurunkan
- Arti : atas kalian

2783
- 3 hrf asal: ‫ندو‬
‫خفي‬
َ ‫َﻓ‬
- 3 hrf asal:
- 3 hrf asal: ‫ندو‬ - Wazan : َ ‫ﺎﻋل‬
- Wazan : ٌ ‫ﻓ ِﻌ ْﯾل‬
ِ - Sighot : fiil madhi,
- Sighot : sifat musyabba - Wazan : ‫ِﻓ َﻌ ًﺎﻻ‬ mabni fathah muqo
hah bismil fail - Sighot : isim masdhar daroh
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬ ‫ب ج اَ ْر َﺑﺎب‬
‫َر ﱞ‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬
- Tasrif : 4 - Tasrif : 8 - K.irob : manshub - Tasrif : 8
- Bina : naqis wawi - Bina : naqis wawi - Bina : naqis wawi
- Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : k 3 - T.irob : fathah. - Kaidah i’lal : k 1
‫ اﻟ َﮭﺎء‬dhomir jer - T.irob : tidak ada
bil idhofah.
19:3 ‫َﺧﻔِ ًّﯾﺎ‬ ‫ﻧِدَ ا ًء‬ ‫َر ﱠﺑ ُﮫ‬ ‫َﻧﺎدَ ى‬

- Tarkib : naat bagi - Tarkib : maf’ul mu - Tarkib : maf’ul - Tarkib : jumlah fiilyah
tlaq bih (fiil+faail)
‫ﻧِدَ ا ًء‬ - K.irob : manshub - K.irob :manshub - K.irob : mahal jer
- K.irob : manshub - T.irob : fathah - T.irob : fathah. - T.irob : tidak ada
- T.irob : fathah
- Arti : seruan - Arti : (kepada) - Arti : dia berseru/
- Arti : yang lembut
/suara Tuhannya - berdoa
1125
fathah.
- 3 hrf asal: ‫ندو‬ - 3 hrf asal: ‫كلم‬
- Wazan : ‫َﺗ ْﻔ ِﻌ ْﯾ ًﻼ‬ - Wazan : َ ‫َﻓ ﱠﻌل‬
- Sighot : isim masdhar - Sighot : fiil madhi, mab
ni fathah
- Tasrif : 9 - Dhomir : ‫ھ َُو‬ ; Tasrif : 9
- Bina : shohih Isim alam. Lafadz jalaalahu, - Bina : shohih
- Kaidah i’lal : tidak ada - K.irob : manshub isim alam. - Kaidah i’lal : tidak ada
- K.irob : manshub - T.irob : fathah - K.irob : marfu - K.irob : tidak ada
- T.irob : fathah. muqodaroh - T.irob : - T.irob : tidak ada
dhommah
4:164 ‫َﺗ ْﻛﻠِ ْﯾ ًﻣﺎ‬ ‫ﺳﻰ‬

َ ‫ُﻣ ْو‬ ُ‫ﷲ‬ ‫ َو َﻛ ﱠﻠ َم‬...
- Tarkib : maf’ul mutlaq
- K.irob : manshub
- Tarkib : maf’ul bih
- K.irob : manshub
- Tarkib : faail
- K.irob : marfu
- Tarkib : ‫َﻛ ﱠﻠ َم‬
fiil
- T.irob : fathah - T.irob : fathah - T.irob : dhommah - K.irob : tidak ada
muqodaroh - T.irob : tidak ada
- Arti :pembicaraan - Arti : Allah
- Arti : Musa - Arti : telah berbicara
/secara langsung
Jumlah fiil dan faail maktuf kepada ‫ اَ ْو َﺣ ْﯾ َﻧﺎ‬pada ayat sebelumnya.

1893

fathah.
- 3 hrf asal: ‫ثبط‬
- Wazan : َ ‫َﻓ ﱠﻌل‬ - 3 hrf asal: ‫بعث‬ - 3 hrf asal: ‫كره‬
fathah - ً ‫إِ ْﻧﻔ َِﻌ‬
Wazan : ‫ﺎﻻ‬ - ِ ‫َﻓ‬
- Sighot : isim masdhar - Sighot : fiil madhi,
; Tasrif : 9 mabni fathah
- Bina : shohih - Dhomir : ‫ھ َُو‬
; Tasrif : 15
- K.irob : tidak ada - Kaidah i’lal : tidak ada Lafadz jalaalahu, - Tasrif : 4
- K.irob : manshub isim alam. - Bina : shohih
- T.irob : fathah. - K.irob : marfu - Kaidah i’lal : tidak ada
‫ ُھ ْم‬dhomir nashob mutta - T.irob : dhom - K.irob : tidak ada
shil ‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil idhofah mah - T.irob : tidak ada
9:46 ‫َﻓ َﺛ ﱠﺑ َط ُﮭ ْم‬ ‫اﻧﺑ َﻌﺎ َﺛ ُﮭ ْم‬

ِ ُ‫ﷲ‬ ‫َﻛ ِر َه‬
- Tarkib : jumlah fiilyah, - Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : faail - Tarkib : fiil
maktuf kepad jumlah - K.irob : manshub - K.irob : marfu - K.irob : tidak ada
sebelumnya - T.irob : fathah. - T.irob : dhom - T.irob : tidak ada
- K.irob : - - Arti : keberangkatan mah - Arti : tidak
- T.irob : - - Arti : Allah
mereka menyukai
- Arti : maka Dia me
nahan mereka
4080
- 3 hrf asal: ‫غرر‬

- 3 hrf asal: ‫قلب‬
ً َ ‫َﺗ‬ - ُ ‫َﯾ ْﻔ‬
- Wazan : ‫ﻔ ﱡﻌﻼ‬ - Sighot : fiil mudhore
‫ ﻓ ِْﻲ‬huruf jer, mabni - Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Tasrif : 1
sukun.
- Bina : shohih - Kaidah i’lal : k 2
‫َﺑ َﻠ ٌد ج ِﺑ َﻼ ٌد‬ - Kaidah i’lal : tidak ada - K.irob : majzum
Isim jamak taksir. - K.irob : marfu - T.irob : sukun
- T.irob : dhommah
- Wazan : ٌ ‫ﻓ َِﻌﺎل‬ ‫اﻟ َﻛﺎف‬dhomir nashob Huruf nahii, mabni
- K.irob : majrur ‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil idhofah muttashil sukun
- T.irob :kasroh
40:4 ‫ﻓِﻲ ا ْﻟ ِﺑ َﻼ ِد‬ ‫َﺗ َﻘﻠﱡ ُﺑ ُﮭ ْم‬ ‫َﯾ ْﻐ ُر ْر َك‬ ‫ َﻻ‬...

- Tarkib : jer-majrur - Tarkib : faail - Tarkib : fiil + maf’ul - Tarkib : men-
ُ ‫َﺗ َﻘﻠﱡ‬
mutaaliqa dengan ‫ب‬
- K.irob : marfu
- T.irob : dhommah
bih
- K.irob : majzum
jazmkan fiil mudhore
- K.irob : -
- K.irob : - - T.irob : sukun - T.irob : -
- Arti : keberhasilan
- T.irob : -
usaha mereka - Arti : kamu tertipu - Arti : janganlah
- Arti : didalam negeri
/kota
55/24 jamak taksir ‫جري‬

‫‪PELAJARAN KE 47‬‬
‫اﻟ ُﻣ َﺟ ﱠر ُد َواﻟ َﻣ ِز ْﯾ ُد‬
‫)أَ ْﻣ ًرا(‬
‫‪Pendahuluan.‬‬
‫‪Fiil amar adalah kata kerja perintah. Bentuk kata kerja perintah yang ada kata tambahan dari kata‬‬
‫‪asalnya (mazid) juga teratur.‬‬
‫‪Acuannya sebagai berikut :‬‬
‫‪Contoh‬‬
‫أَﻣر‬ ‫ُﻣﺿﺎرع‬ ‫َﻣﺎض‬
‫اَﻣِنْ‬ ‫اَ ْﻓ ِﻌلْ‬ ‫ُﯾ ْﻔ ِﻌل ُ‬ ‫اَ ْﻓ َﻌل َ‬
‫ﺳ ﱢﺑ ْﺢ‬
‫َ‬ ‫َﻓ ﱢﻌلْ‬ ‫ُﯾ َﻔ ﱢﻌل ُ‬ ‫َﻓ ﱠﻌلَ‬
‫َﻗﺎ ِﺗلْ‬ ‫َﻓﺎ ِﻋلْ‬ ‫ُﯾ َﻔﺎ ِﻋل ُ‬ ‫َﻓﺎ َﻋلَ‬
‫َﺗ َﺑ ﱠﯾنْ‬ ‫َﺗ َﻔ ﱠﻌلْ‬ ‫َﯾ َﺗ َﻔ ﱠﻌل ُ‬ ‫َﺗ َﻔ ﱠﻌل َ‬
‫َﺗ َﻌ َﺎونْ‬ ‫َﺗ َﻔ َ‬
‫ﺎﻋلْ‬ ‫ﺎﻋل ُ‬‫َﯾ َﺗ َﻔ َ‬ ‫َﺗ َﻔ َ‬
‫ﺎﻋل َ‬
‫ِا ْﻗ َﺗ ِر ْب‬ ‫ِا ْﻓ َﺗ ِﻌلْ‬ ‫َﯾ ْﻔ َﺗ ِﻌل ُ‬ ‫ِا ْﻓ َﺗ َﻌلَ‬
‫ِا ْﻧ َطﻠ ِْق‬ ‫ِا ْﻧ َﻔ ِﻌلْ‬ ‫َﯾ ْﻧ َﻔ ِﻌل ُ‬ ‫ِا ْﻧ َﻔ َﻌلَ‬
‫‪-‬‬ ‫ِا ْﻓ َﻌل ﱠ‬ ‫َﯾ ْﻔ ﱠﻌل ُ‬ ‫ِا ْﻓ َﻌل ﱠ‬
‫ِﺳ َﺗﻌِنْ‬
‫ا ْ‬ ‫ِﺳ َﺗ ْﻔ ِﻌلْ‬
‫ا ْ‬ ‫َﯾ ْﺳ َﺗ ْﻔ ِﻌل ُ‬ ‫ِﺳ َﺗ ْﻔ َﻌل َ‬
‫ا ْ‬
‫‪-‬‬ ‫ِا ْﻓ َﻌ َوﻋِ لْ‬ ‫َﯾ ْﻔ َﻌ ْوﻋِ ل ُ‬ ‫ِا ْﻓ َﻌ ْو َﻋل َ‬
‫‪-‬‬ ‫ِا ْﻓ َﻌ ﱢولْ‬ ‫َﯾ ْﻔ َﻌ ﱢول ُ‬ ‫ِا ْﻓ َﻌ ﱠول َ‬
‫‪-‬‬ ‫ِا ْﻓ َﻌﺎلﱠ‬ ‫َﯾ ْﻔ َﻌﺎل ﱡ‬ ‫ِا ْﻓ َﻌﺎلﱠ‬
‫‪-‬‬ ‫َﺗ َﻔ ْﻌ َﻠلْ‬ ‫َﯾ َﺗ َﻔ ْﻌ َﻠل ُ‬ ‫َﺗ َﻔ ْﻌ َﻠل َ‬
‫‪-‬‬ ‫ِا ْﻓ َﻌﻠِلﱠ‬ ‫َﯾ َﻔ َﻌﻠِل ﱡ‬ ‫ِا ْﻓ َﻌ َﻠلﱠ‬
‫‪-‬‬ ‫ِا ْﻓ َﻌ ْﻧﻠِلْ‬ ‫َﯾ َﻔ َﻌ ْﻧﻠِل ُ‬ ‫ِا ْﻓ َﻌ َﻧ َﻠل َ‬
‫‪Belajar bahasa Arab Al Quran metode Al Badru‬‬ ‫‪306‬‬
B. Tata bahasa:
- 3 hrf asal: ‫وفي‬

- ْ ‫اَ ْﻓ ِﻌ‬
Wazan : ‫ل‬
- Tasrif : 7
- Bina : lafiif mafruuq
َ huruf jer, mabni
‫اﻟﻼم‬
‫َﻛ ْﯾل ج اَ ْﻛ َﯾﺎل‬ fathah.
-
-
K.irob : majzum
T.irob : hilang huruf
- K.irob : manshub
- T.irob : fathah. ‫ َﻧﺎ‬dhomir jer bil harfi. ilat ‫ي‬
12:88 َ ‫ا ْﻟ َﻛ ْﯾل‬ ‫َﻟ َﻧﺎ‬ ِ‫أَ ْوف‬

- Takib : maf’ul bih - Takib : jer-majrur - Takib : fiil + faail
ke 1 mutaaliqa atau - K.irob : -
- K.irob : man setingkat maf’ul bih - T.irob : -
shub
- T.irob : fathah.
ke 2 fiil ِ‫أَ ْوف‬ - Arti : sempurna-
- K.irob : mahal kan lah

- Arti : sukatan
nashob
- Arti : untuk kami
- 3 hrf asal: ‫صدق‬

- ْ ‫َﺗ َﻔ ﱠﻌ‬
Wazan : ‫ل‬
- Tasrif : 10
‫ َﻋﻠﻰ‬huruf jer, mabni -
-
Bina : shohih
fathah.
- K.irob : majzum
‫ َﻧﺎ‬dhomir jer bil harfi. - T.irob : sukun
12:88 ‫َﻋ َﻠ ْﯾ َﻧﺎ‬ َ ‫َﺗ‬

‫ﺻدﱠ ْق‬
- Takib : jer-majrur muta - Takib : fiil +faail
aliqa atau seting kat - K.irob : -
maf’ul bih bagi fiil - T.irob : -
َ ‫َﺗ‬
‫ﺻدﱠ ْق‬ - Arti : dan bersede
- K.irob : mahal nashob kahlah

- Arti : atas /kepada
kami
5139
َ huruf atof, mab ni ‫اﻟو ُاو‬
َ huruf atof, mab ni - 3 hrf asal: ‫طوع‬
ُ ‫ُﺗ ْﻔ ِﻌل‬
fathah. fathah.
- Wazan :
- 3 hrf asal: ‫قرب‬ - 3 hrf asal: ‫سجد‬ - Sighot : fiil mudhore
- Wazan : ْ‫إِ ْﻓ َﺗ ِﻌل‬ - ُ ‫ا ُ ْﻓ‬
Wazan : ْ‫ﻌل‬ - Dhomir : ‫اَ ْﻧ َت‬
- Sighot : fiil amar - Sighot : fiil amar - Tasrif : 7
- Dhomir : ‫اَ ْﻧ َت‬ - Dhomir : ‫اَ ْﻧ َت‬ -
-
Bina : shohih
- Tasrif : 13 - Tasrif : 1 - K.irob : majzum
- Bina : shohih - Bina : shohih - T.irob : sukun
- K.irob : majzum - K.irob : majzum ‫ اﻟ َﮭﺎء‬dhomir nashob Huruf nahi,dan jazm
- T.irob : sukun - T.irob : sukun muttashil. mabni sukun.
96:19 ‫َوا ْﻗ َﺗ ِر ْب‬ ْ‫اﺳ ُﺟد‬

ْ ‫َو‬ ‫ُﺗطِ ْﻌ ُﮫ‬ ‫َﻻ‬
- Tarkib : maktuf kepada - Tarkib : maktuf kepada - Tarkib : jumlah fiilyah - Tarkib : me-majzum
ْ‫ِﺳ ُﺟد‬
ْ ‫ا‬ ‫َﻻ ُﺗطٍ ْﻌ ُﮫ‬ fiil + faail + maf’ul
- K.irob : -
kan fiil mu dhore
- K.irob : -
- K.irob : - - K.irob : - - T.irob : - - T.irob : -
- Arti : kalian jatuh - Arti : jangan
- Arti : dan dekatkanlah - Arti : dan sujudlah
kepadanya
4933
- 3 hrf asal: ‫ظلل‬ - 3 hrf asal: ‫طلق‬

- َ ‫إِ ْﻧ‬
Wazan : ‫ﻔ ِﻌﻠ ٌ ْوا‬
- Wazan : ‫ﻓ ِْﻌ ًﻼ‬
‫ب‬ ُ ‫ﺳ ْﻌ َﺑ ٌﺔ ج‬
ٌ ‫ﺳ َﻌ‬ ُ - Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Tasrif : 15
Isim jamak taksir. - Tasrif : 2 - Bina : shohih
- Bina : mudhoaf
- Wazan : ٌ ‫ﻓُ َﻌل‬ Isim adad.
Asma’ Al Khamsah.
- K.irob : majrur
-
- Kaidah i’lal : tidak ada -
K.irob : majzum
- T.irob : kasroh - T.irob : kasroh - T.irob : ‫ي‬ - T.irob : kasroh - T.irob : hilang nya ‫ن‬
77:30 ُ
ٍ ‫ﺷ َﻌ‬
‫ب‬ ِ ‫َﺛ َﻼ‬
‫ث‬ ‫ذِي‬ ‫إِ َﻟﻰ ظِ لﱟ‬ ‫اﻧطﻠِﻘُ ْوا‬
َ
- Tarkib : mudhof - Tarkib : mu - - Tarkib : naat bagi - Tarkib : mutaaliqa - Tarkib : fill +faail
ilaih bagi ِ ‫َﺛ َﻼ‬
‫ث‬ dhof ilaih bagi
‫ظِ ل ﱟ‬
atau setingkat
dengan maf’ul bih
-
-
K.irob :-
T.irob : -
- K.irob : majrur ‫ذِي‬ - K.irob : majrur
- T.irob : ‫ي‬ bagi ‫اﻧ َطﻠِﻘُ ْوا‬ - Arti : pergilah kalian
- Arti : cabang - T.irob : kasroh - K.irob : mahal

- Arti : tiga - Arti : mempu - nashob
nyai - T.irob : tidak ada
- Arti : kepada nau-
ngan

1848
- 3 hrf asal: ‫قوم‬
- Wazan : ‫ﺳ َﺗ ْﻔ ِﻌﻠ ُ ْوا‬
ْ ِ‫إ‬
- Tasrif : 14
- Bina : ajwaf wawi
َ huruf jer, mabni
‫اﻟﻼم‬ - Kaidah i’lal : k 2, 8
fathah. - K.irob : majzum
‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil - T.irob : hilang nya ‫ن‬
harfi.
9:7 ‫َﻟ ُﮭ ْم‬ ‫ا ِْﺳ َﺗﻘِﯾ ُﻣ ْوا‬

- Tarkib : jer- majrur - Tarkib :fiil + faail
mutaaliqa, atau - K.irob : -
setingkat maf’ul bih - T.irob : -
bagi ‫ِا ْﺳ َﺗﻘِ ْﯾ ُﻣ ْوا‬ - Arti : maka berla -
- K.irob : mahal na- ku luruslah

shob
- Arti : terhadap
mereka
4860
- 3 hrf asal: ‫ذكر‬
- ُ ‫ا ُ ْﻓ‬
‫َر ﱞب ج اَ ْر َﺑﺎب‬ - Dhomir : َ‫اَ ْﻧت‬

- Bina : shohih
- T.irob : kasroh ‫إِ ْﺳ ٌم ج اَ ْﺳ َﻣﺎء‬ - Kaidah i’lal : tidak ada
‫ اﻟ َﻛﺎف‬dhomir jer bil - K.irob : man
shub
- K.irob : majzum
idhofah - T.irob :fathah. - T.irob : sukun
73:8 ‫َر ﱢﺑ َك‬ ‫اﺳ َم‬

ْ ‫ا ُ ْذ ُﻛ ِر‬
- Tarkib : maf’ul - Tarkib : fiil+faail
- Tarkib : ‫َر ﱢب‬ mu
bih - K.irob :-
dhof ilaih bagi ‫ِا ْﺳ َم‬ - K.irob : manshub - T.irob : -
- K.irob : majrur - T.irob : fathah - Arti : sebutlah
- T.irob : kasroh. - Arti : nama
‫ اﻟ َﻛﺎف‬mudhof ilaih
bagi ‫ب‬
‫َر ﱢ‬
- Arti : Tuhan kamu

- 3 hrf asal: ‫ب تل‬ - 3 hrf asal: ‫ب تل‬
- َ ‫َﺗ‬
Wazan : ْ‫ﻔ ﱠﻌل‬ - َ ‫َﺗ‬
Wazan : ْ‫ﻔ ﱠﻌل‬
- Sighot : isim masdhar - Sighot : fiil amar
- Bina : shohih ‫ إِ َﻟﻰ‬huruf jer, mabni - Bina : shohih
- Kaidah i’lal : tidak ada sukun. - Kaidah i’lal : tidak ada
- K.irob : manshub - K.irob : majzum
- T.irob : fathah. ‫ اﻟ َﮭﺎء‬dhomir jer bil - T.irob : sukun
harfi
73:8 ‫َﺗ ْﺑﺗ ًِﯾﻼ‬ ‫إِ َﻟ ْﯾ ِﮫ‬ ْ‫َﺗ َﺑ ﱠﺗل‬

- Tarkib :maf’ul mutlaq - Tarkib : jer-majrur - Tarkib : fiil + faail
- K.irob : manshub mutaaliqa, setingkat - K.irob : -
ْ‫َﺗ َﺑ ﱠﺗل‬
- T.irob : fathah - T.irob : -
maf’ul bih bagi
- Arti : sungguh - Arti : beriba dahlah
- K.irob : mahal na -shob
sungguh beribadah - T.irob : tidak ada
- Arti : kepadaNya
3795
- 3 hrf asal: ‫بعد‬

‫ﺳ َﻔ ٌر ج اَ ْﺳ َﻔﺎر‬
َ - ْ ‫َﻓﺎ ِﻋ‬
Wazan : ‫ل‬
Isim jamak taksir. - Sighot : fiil amar
- wazan : ٌ ‫اَ ْﻓ َﻌﺎل‬ - Dhomir : ‫اَ ْﻧ َت‬

- Bina : shohih
- T.irob : kasroh Dorof makan. - Kaidah i’lal : tidak ada
‫ َﻧﺎ‬dhomir jer bil - K.irob : manshub
- T.irob : fathah
-
-
K.irob : majzum
T.irob : sukun
idhofah
34:19
ِ ‫أَ ْﺳ َﻔ‬
‫ﺎر َﻧﺎ‬ َ‫َﺑ ْﯾن‬ ْ‫َﺑﺎﻋِ د‬
ِ ‫اَ ْﺳ َﻔ‬
- Tarkib : mutaaliqa - Tarkib : fiil +faail
- Tarkib :‫ﺎر‬ atau setingkat maf - K.irob : -
mudhof ilaih - T.irob : -
- K.irob : majrur ’ul bih bagi ْ‫َﺑﺎﻋِد‬ - Arti : jauhkanlah
- T.irob : kasroh - K.irob : mahal na -
- Arti : perjala shob
nan kami
- Arti : diantara

PELAJARAN KE 48
‫ِﺳ ُم اﻟ َﻔﺎﻋِ ل‬
ْ ‫ا‬
A. Pendahuluan.
Dalam bahasa Arab terdapat jenis bentuk kata jadian yang mengandung makna pelaku pekerjaan
(yang me...). Bentuk itu disebut ‫ِﺳ ُم اﻟ َﻔﺎ ِﻋل‬
ْ ‫ا‬.
Cara membuatnya adalah :
ِ ‫َﻓﺎ‬
a. Dari asal tiga huruf, dengan wazan : ٌ ‫ﻋل‬
Contoh :
‫ِﺳ ُم اﻟ َﻔﺎﻋِل‬
ْ ‫ا‬ ‫ﺎض‬
ٍ ‫ﻓ ِْﻌل ُ َﻣ‬
‫ﺎر ٌق‬
ِ ‫ﺳ‬َ ‫ﺳ َر َق‬
َ
ٌ ‫َطﺎﻟ‬
‫ِب‬ ‫َط َﻠ َب‬
b. Dari asal empat huruf ( tsulasi majid dan rubai ) , rumusnya :
Fiil mudhore maklum , huruf mudoroahnya diganti dengan huruf mim yang berharokat
dhommah (‫) ُم‬, kemudian huruf sebelum akhir dikasroh
‫ِﺳ ُم اﻟ َﻔﺎﻋِ ل‬
ْ ‫ا‬ ‫ﺎر ٌع‬
ِ ‫ﺿ‬َ ‫ﻓ ِْﻌل ٌ ُﻣ‬ ‫ﺎض‬
ٍ ‫ﻓ ِْﻌل ُ َﻣ‬ Tasrif
ٌ ‫ُﻣ ْرﺳِ ل‬ ُ ‫ُﯾ ْرﺳِ ل‬ َ ‫اَ ْر‬

َ ‫ﺳل‬ 7
Dia yang mengirim Dia sedang mengirim Dia telah mengirim
‫ُﻣ َطﺎ ِھ ٌر‬ ‫ُﯾ َطﺎ ِھ ُر‬ ‫َطﺎھ ََر‬ 8

Dia yang membersihkan Dia sedang membersihkan Dia telah
membersihkan
‫ُﻣ ْﺳ َﺗﻐ ِﻔ ٌر‬ ‫َﯾ ْﺳ َﺗ ْﻐﻔِ ُر‬ ‫ا ِْﺳ َﺗ ْﻐ َﻔ َر‬ 14

Dia yang meminta Dia sedang meminta Dia telah meminta
ampun ampun ampun
‫ُﻣ َﻌ ﱢﻠ ٌم‬ ‫ُﯾ َﻌ ﱢﻠ ُم‬ ‫َﻋ ﱠﻠ َم‬ 9

Dia yang mengajarkan Dia sedang mengajarkan Dia telah mengajarkan
‫ب‬
ٌ ‫ﺎر‬
ِ ‫ﺿ‬َ ‫ُﻣ َﺗ‬ ‫ب‬
ُ ‫ﺎر‬
َ ‫ﺿ‬َ ‫َﯾ َﺗ‬ ‫ﺎر َب‬
َ ‫ﺿ‬َ ‫َﺗ‬ 11
Dia yang saling pukul Dia sedang saling pukul Dia telah saling pukul
ٌ ‫ُﻣ َز ْﻟ ِزل‬ ُ ‫ُﯾ َز ْﻟ ِزل‬ َ ‫َز ْﻟ َزل‬ 12

Dia yang menggoncang Dia telah goncang Dia telah goncang
‫ُﻣ ْﺳ َﺗﻘِ ْﯾ ٌم‬ ‫َﯾ ْﺳ َﺗﻘِ ْﯾ ُم‬ ‫ِﺳ َﺗ َﻘﺎ َم‬

ْ ‫ا‬ 14
Dia yang berlaku jujur Dias edang jujur Dia telah jujur

B. Tata bahasa
- 3 huruf asal: ‫دين‬ - 3 hrf asal: ‫ملك‬

- Wazan : ‫ﻓِ ْﯾ ًﻼ‬ - ِ ‫َﻓﺎ‬
Wazan : ٌ ‫ﻋل‬
- Sighot : isim masdhar - Sighot : isim faail
- Bina : ajwaf ya’i - Bina : shohih
- Kaidah i’lal : tidak ada ‫َﯾ ْو ٌم ج أَ ﱠﯾﺎ ٌم‬ - Kaidah i’lal : tidak ada
- K. irob : majrur - K. irob : majrur - K.irob : majrur
1:4 ‫ﯾن‬
ِ ‫اﻟدﱢ‬ ‫َﯾ ْو ِم‬ ِ‫َﻣﺎﻟِك‬
- Tarkib :mudhof ilaih - Tarkib : - Tarkib :
- K.irob : majrur  mudhof ilaih bagi  naat ke 4 dari lafadz
-
-
T.irob : kasroh
Arti : pembalasan
ِ‫َﻣﺎﻟِك‬ jalaalahu ِ‫ﱠ‬
‫ﷲ‬
 mudhof bagi
 mudhof bagi ‫َﯾ ْو ِم‬
‫ﱢﯾن‬
ِ ‫اﻟد‬ - K. irob :majrur
- K.irob : majrur - T. irob : kasroh
- T.irob : kasroh - Arti :Pemilik
- Arti : hari
3082
fathah.
- 3 hrf asal: ‫ضعف‬
- 3 hrf asal: ‫طلب‬ ‫طلب‬
ُ ‫َﻓ‬
- 3 hrf asal:
- Wazan : َ ‫ﻌل‬
Wazan : ٌ ‫ﻌ ْول‬ - َ
Wazan : ٌ ‫ﻓﺎﻋِ ل‬ - Sighot : fiil madhi, mabni
- Sighot : isim maf’ul - Sighot : isim faail fathah.
- K.irob : marfu - K.irob : marfu - K.irob : tidak ada
- T.irob : dhommah - T.irob : dhommah - T.irob : tidak ada
22:73 ُ ‫َوا ْﻟ َﻣ ْطﻠُ ْو‬

‫ب‬ ‫ِب‬ ‫ﱠ‬
ُ ‫اﻟطﺎﻟ‬ ‫ف‬
َ ‫ﺿ ُﻌ‬
َ
- Tarkib : maktuf kepada - Tarkib : faail - Tarkib : fiil
‫ِب‬ ‫ﱠ‬
ُ ‫اﻟطﺎﻟ‬ - K.irob : marfu
- T.irob : dhommah
- K.irob : marfu
- Arti : orang yang - Arti : lemah
- T.irob : dhommah
mencari
- Arti : dan yang dicari
/disembah
380
ْ‫ﻣِن‬
huruf jer, mabni
sukun
- 3 hrf asal: ‫فسد‬ - 3 hrf asal: ‫علم‬
- 3 hrf asal: ‫صلح‬ Wazan : ٌ ‫ﻣ ْﻔ ِﻌل‬ Wazan : ُ ‫َﯾ ْﻔ َﻌل‬
- ُ -
ُ - Sighot : isim faail - Sighot : fiil mudhore
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Tasrif : 7 - Tasrif : 4
- Tasrif : 7 - Bina : shohih - Bina : shohih Lafadz jalaalahu, isim
- Bina : shohih - Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : tidak ada alam.
- Kaidah i’lal : tidak ada - K.irob : manshub - K.irob : marfu - K.irob : marfu
- K.irob : majrur - T.irob : fathah - T.irob : dhommah - T.irob : dhommah
- T.irob : kasroh
2:220 ْ ‫ﻣِنَ ا ْﻟ ُﻣ‬

‫ﺻﻠ ِِﺢ‬ َ‫ا ْﻟ ُﻣ ْﻔﺳِ د‬ ‫َﯾ ْﻌ َﻠ ُم‬ ُ‫ﷲ‬
- Tarkib : jer-majrur, - Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : fiil +faail - Tarkib : mubtada
ُ ‫َﯾ ْﻌ َﻠ‬
mutaaliqa dengan ‫م‬
- T.irob : fathah - T.irob : dhommah - T.irob : dhommah
- K.irob : -
- Arti : yang berbuat - Arti : Dia menge - Arti : Allah
- T.irob : -
kerusakan tahui
- Arti : dari orang ber
buat kebaikan
Jumlah fiilyah,mahal rofa , khobar

4419
- 3 hrf asal: ‫لقي‬ - 3 hrf asal: ‫لقي‬

- ِ ‫ُﻣ َﺗ َﻔ ﱢﻌ َﻼ‬
Wazan : ‫ن‬ - َ ‫َﯾ َﺗ‬
ْ‫َﻋن‬huruf jer, mabni - Dhomir : ‫ُھ َﻣﺎ‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬
sukun. - Tasrif : 10 - Tasrif : 10
– ‫َﯾ ِﻣ ْﯾن ج اَ ْﯾ ُﻣن‬ - Bina : naqis ya’i - Bina : naqis ya’i
‫اَ ْﯾ َﻣﺎن‬ - K.irob : marfu - K.irob : marfu
- K.irob : majrur - T.irob : alif isim - T.irob : dhommah
- T.irob : kasroh mutsana mudzakar muqadaroh
50:17 ِ ‫َﻋ ِن ا ْﻟ َﯾﻣ‬

‫ﺎن‬ ‫َﯾ َﺗ َﻠ ﱠﻘﻰ‬
- Tarkib : jer-majrur, muta - Tarkib : faail - Tarkib : fiil
aliqa atau setingkat de - K.irob : marfu - K.irob : marfu
ngan maf’ul bih bagi - T.irob : alif, isim mutsa- - T.irob : dhommah
‫َﯾ َﺗ َﻠ ﱠﻘﻰ‬ na mudzakar
- Arti : dua pencatat
muqodaroh
- Arti : mendapat
- T.irob : tidak ada (malaikat) kan /mencatat
- Arti : dari sebelah
kanan

4270
- 3 hrf asal: ‫قرن‬ - 3 hrf asal: ‫جيء‬

- Wazan : َ‫ﻣ ْﻔ َﺗ ِﻌﻠ ُ ْون‬
ُ ٌ ‫َﻓ َﻌﺎءِ ل‬ -
- Sighot : fiil madhi mab
ni fathah.
; Tasrif : 13
ٌ ‫َﻣ َﻠك َﻣ َﻼ ِء‬ ‫ھ َُو‬
- Bina : shohih ‫ج‬ ‫ﻛﺔ‬ ‫ َﻣ َﻊ‬dhorof makan. - Dhomir : ; Tasrif : 3
- Kaidah i’lal : tidak ada Isim jamak taksir. - K.irob : manshub - Bina : ajwaf ya’i, mah-
muz lam
- K.irob : manshub
- Wazan : ‫ﺎء َﻟ ٌﺔ‬
ِ ‫َﻓ َﻌ‬ - T.irob : fathah.
- T.irob : ‫ي‬
isim jamak - K.irob : marfu ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer bil - K.irob : tidak ada
mudzakar salim - T.irob : dhommah idhofah - T.irob : tidak ada
43:53 َ‫ُﻣ ْﻘ َﺗ ِر ِﻧ ْﯾن‬ ‫ا ْﻟ َﻣ َﻼ ِﺋ َﻛ ُﺔ‬ ‫َﻣ َﻌ ُﮫ‬ ‫ﺎء‬

َ ‫َﺟ‬
- Tarkib : haal bagi - Tarkib : faail - Tarkib : - Tarkib : fiil + fail
‫ا ْﻟ َﻣ َﻼ ِﺋ َﻛ ُﺔ‬ -
-
K.irob : marfu
T.irob : dhommah
 mutaaliqa, atau
setingkat maf’ul
-
-
K.irob : -
T.irob : -
- K.irob : manshub
- T.irob : ‫ي‬
isim jamak
- Arti : malaikat
bih bagi ‫ﺎء‬
َ ‫َﺟ‬ - Arti : datang
 atau haal bagi

mudzakar salim
- Arti : mengiringi ‫ا ْﻟ َﻣ َﻼ ِﺋ َﻛ ُﺔ‬
- K.irob : manshub
/menyertai
- T.irob : fathah
- Arti :bersamanya
4515
َ huruf jer, mabni
‫اﻟﻼم‬
kasroh.
- 3 hrf asal: ‫وقع‬
- 3 hrf asal: ‫كذب‬ - ً
Wazan : ‫َﻓ ْﻌ َﻠﺔ‬
- ٌ ‫َﻓﺎﻋِ َﻠ‬
Wazan : ‫ﺔ‬
- Sighot : isim faail - Dhomir : ‫ھ َُو‬

; Tasrif : 2
- Bina : mitsal wawi
َ ‫ھ‬ - Kaidah i’lal : tidak ada
- Tasrif : 3 - K.irob : majrur
- Bina : shohih - T.irob : kasroh Fiil madhi naaqis,
- Kaidah i’lal : tidak ada mabni fathah, saudara
- K.irob : marfu ‫ اﻟ َﮭﺎء‬dhomir jer bil idho-
- T.irob : dhommah fah nya َ‫َﻛﺎن‬
56:2 ‫َﻛﺎ ِذ َﺑ ٌﺔ‬ ‫ﻟ َِو ْﻗ َﻌ ِﺗ َﮭﺎ‬ َ ‫َﻟ ْﯾ‬

‫س‬
- Tarkib : isim َ ‫َﻟ ْﯾ‬
‫س‬ - Tarkib : jer-majrur, khobar - Tarkib : me-rofa’kan
muakhor َ ‫َﻟ ْﯾ‬

‫س‬ muqodam
isimnya, me-nashob
kan khobarnya
- K.irob : marfu - K.irob : mahal nashob - K.irob : tidak ada
- T.irob : dhommah - T.irob : tidak ada - T.irob : tidak ada
- Arti : seorang yang - Arti : bagi/tentang ter- - Arti : tidak
mendustakan jadinya
4515
- 3 hrf asal: ‫وقع‬ - 3 hrf asal: ‫وقع‬
- ٌ ‫َﻓﺎ ِﻋ َﻠ‬
Wazan : ‫ﺔ‬ - Wazan : ْ‫َﻓ َﻌ َﻠت‬
- Sighot : isim faail - Sighot : fiil madhi mab
ni fathah.
َ ‫ھ‬
- Tasrif : 2 - Dhomir : ‫ِﻲ‬
َ ‫ھ‬ ; Tasrif : 2 Dhorof zaman, menunjuk
- Bina : mitsal wawi - Bina : mitsal wawi kan waktu yang akan da
- Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : tidak ada tang yang menyimpan
- K.irob : marfu - K.irob : tidak ada makna syarat, mabni
- T.irob : dhommah - T.irob : tidak ada sukun
56:1 ‫ا ْﻟ َواﻗ َِﻌ ُﺔ‬ ِ ‫َو َﻗ َﻌ‬

‫ت‬ ‫إِ َذا‬
- K.irob : marfu - K.irob : tidak ada - K.irob : tidak ada
- T.irob : dhommah - T.irob : tidak ada - T.irob : tidak ada
- Arti : kejadian/per - Arti : jatuh/ ter jadi - Arti : ketika
istiwa ayang besar
Jumlah fiilyah, mahal jer, tarkibnya

sebagai mudhof ilaih
- asal: ‫رفع‬ - 3 hrf asal: ‫خفض‬

Wazan : ‫ﺔ‬ - ٌ ‫َﻓﺎﻋِ َﻠ‬
Wazan : ‫ﺔ‬
َ ‫ھ‬ - Dhomir : ‫ِﻲ‬
َ ‫ھ‬
56:3 ‫ﱠراﻓ َِﻌ ٌﺔ‬ ‫ِﺿ ٌﺔ‬

َ ‫َﺧﺎﻓ‬
- Tarkib : khobar - Tarkib : khobar dari
- K.irob : marfu mubtada yang
- T.irob : dhommah disembunyikan ,
- Arti :yang meninggi
diperkirakan ‫ھ َِﻲ‬
kan - K.irob : marfu
- T.irob : dhommah
- Arti : yang merendah
kan

PELAJARAN KE 49
‫ِﺳ ُم اﻟﻣﻔ ُﻌ ْول‬
ْ ‫ا‬
A. Pendahuluan.
Dalam bahasa Arab dikenal kata yang mengandung arti “yang dikenai pekerjaan (yang di...). Bentuk
itu disebut ‫ِﺳ ُم اﻟﻣﻔﻌول‬
ْ ‫ا‬.
Cara membuatnya adalah :
a. Dari asal tiga huruf: membuatnya dengan wazan : ٌ ‫َﻣ ْﻔ ُﻌ ْول‬
Contoh : َ‫ = َﺣﻣِد‬memuji ; menjadi ‫َﻣ ْﺣ ُﻣ ْو ٌد‬
b. Dari kata lebih tiga 4 huruf (tsulasi majid dan rubai ) rumusnya : Fiil mudhore majhul huruf
mudorahnya diganti dengan huruf mim yang berharokat dhommah (‫) ُم‬
Isim maf’ul Fiil mudhore Fiil mudhore Fiil madhi Tasrif
majhul maklum
ٌ ‫ﺳل‬
َ ‫ُﻣ ْر‬
Yang dikirim
ُ ‫ﺳل‬
َ ‫ُﯾ ْر‬
Dia yang sedang
ُ ‫ُﯾ ْرﺳِ ل‬
Dia sedang mengirim
َ ‫اَ ْر‬
َ ‫ﺳل‬
Dia telah mengirim
7
dikirim
‫ُﻣ َطﺎھ ٌَر‬ ‫ُﯾ َطﺎ َھ ُر‬ ‫ُﯾ َطﺎ ِھ ُر‬ ‫َطﺎھ ََر‬ 8
yang dibersihkan Dia yang sedang Dia sedang Dia telah

dibersihkan membersihkan membersihkan
‫ُﻣ ْﺳ َﺗﻐ َﻔ ٌر‬ ‫ﺳ َﺗ ْﻐﻔِ ُر ُﯾ ْﺳ َﺗﻐ َﻔ ُر‬

ْ ‫ا ِْﺳ َﺗ ْﻐ َﻔ َر َﯾ‬
14
yang diminta ampun Dia yang sedang Dia sedang meminta Dia telah meminta
dimintakan ampun ampun ampun
‫ُﻣ َﻌ ﱠﻠ ٌم‬ ‫ُﯾ َﻌ ﱠﻠ ُم‬ ‫ُﯾ َﻌ ﱢﻠ ُم‬ ‫َﻋ ﱠﻠ َم‬ 9
Dia yang sedang Dia sedang Dia telah

diajarkan mengajarkan mengajarkan
‫ب‬
ٌ ‫ﺎر‬
َ ‫ﺿ‬َ ‫ُﻣ َﺗ‬ ‫ب‬
ُ ‫ﺎر‬
َ ‫ﺿ‬َ ‫ب ُﯾ َﺗ‬
ُ ‫ﺎر‬
َ ‫ﺿ‬َ ‫َﯾ َﺗ‬ ‫ﺎر َب‬
َ ‫ﺿ‬َ ‫َﺗ‬
Dia telah saling pukul
11
ٌ ‫ُﻣ َز ْﻟ َزل‬ ُ ‫ُﯾ َز ْﻟ َزل‬ ُ ‫ُﯾ َز ْﻟ ِزل‬ َ‫َز ْﻟ َزل‬

12
Dia telah goncang
‫ُﻣ ْﺳ َﺗ َﻘﺎ ٌم‬ ‫ُﯾ ْﺳ َﺗ َﻘﺎ ُم‬ ‫َﯾ ْﺳ َﺗﻘِﯾ ُم‬ ‫ا ِْﺳ َﺗ َﻘﺎ َم‬ 14
Dia telah jujur
‫ف‬
ٌ ‫ﺿ َر‬
ْ ‫ُﻣ‬ ‫ف‬
ُ ‫ﺿ َر‬
ْ ‫ُﯾ‬ ‫ف‬
ُ ‫ﺿ ِر‬
ْ ‫ُﯾ‬ ‫ف‬ ْ َ‫ا‬
َ ‫ﺿ َر‬
Dia telah
7
memalingkan
B. Tata bahasa :
- 3 hrf asal: ‫رقم‬

- Tasrif : 1
- Bina : shohih
- Kaidah i’lal : tidak ada ٌ ‫ﺎب ج ُﻛ ُﺗ‬
‫ب‬ ٌ ‫ِﻛ َﺗ‬
83:9 ‫ﱠﻣ ْرﻗُ ْو ٌم‬ ٌ ‫ِﻛ َﺗ‬

‫ﺎب‬
- Tarkib : naat bagi ٌ ‫ِﻛ َﺗ‬
‫ﺎب‬ - Tarkib : khobar bagi mub
tada yang disembunyi
- K.irob : marfu
- T.irob : dhommah kan, diperkirakan ‫ھ َُو‬
- Arti : tertulis - K.irob : marfu
- T.irob : dhommah
- Arti : Kitab/catatan
2657
ْ‫اَن‬
huruf masdariyah
dan nshob, mabni sukun.
- 3 hrf asal: ‫قوم‬ - 3 hrf asal: ‫بعث‬

‫حمد‬ Wazan : ُ ‫َﯾ ْﻔ َﻌل‬
- 3 hrf asal:
- ً ‫َﻣ ْﻔ َﻌ‬
-
Wazan : ٌ ‫ﻌ ْول‬ - Sighot : isim mas
- Sighot : isim maf’ul - dhar mim - Dhomir : ‫ھ َُو‬; Tasrif : 4

- Bina : shohih
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬ ‫َر ﱞب ج اَ ْر َﺑﺎب‬ - Kaidah i’lal : tidak ada
- Tasrif : 4 - Tasrif : 1 - K.irob : marfu - K.irob : manshub
‫ﺳﻰ َﻟ َﻌلﱠ‬
- T.irob :dhommah - T.irob : fathah
- Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : k 2, 9 = َ ‫َﻋ‬
- K.irob : manshub - K.irob : manshub ُ ‫ اﻟ َﻛ‬dhomir jer ‫ اﻟ َﻛﺎف‬dhomir nashob
‫ﺎف‬ Fiil madhi taam, mab
- T.irob : fathah - T.irob : fathah bil idhofah muttashil ni fathah muqodaroh
17:79 ‫ﱠﻣ ْﺣ ُﻣ ْودًا‬ ‫َﻣ َﻘﺎ ًﻣﺎ‬ ‫َر ﱡﺑ َك‬ ‫أَن َﯾ ْﺑ َﻌ َﺛ َك‬ ‫َﻋ َﺳﻰ‬
- Tarkib : naat bagi - Tarkib : haal - Tarkib : faail - Tarkib : masdar - Tarkib : fiil
‫َﻣ َﻘﺎ ًﻣﺎ‬ - K.irob : manshub
- T.irob : fathah
- K.irob : marfu
- T.irob :
muawal, sebagai faail - K.irob : tidak ada
- K.irob : manshub
- Arti : tempat dhommah
bagi ‫ﺳﻰ‬
َ ‫َﻋ‬ - Arti : mudah-
- T.irob : fathah - K.irob : mahal rofa
- Arti : Tuhan mudahan
- Arti : yang terpuji - T.irob : tidak ada
kamu
- Arti : supaya akan
membangkitkanmu
4396
- 3 hrf asal: ‫حمد‬
- َ ‫ُﻣ‬
Wazan : ٌ ‫ﻔ ﱠﻌل‬
- Tasrif : 9
Lafadz jalaalahu, isim - Bina : shohih
alam: ٌ ‫ﺳل‬
ُ ‫ﺳ ْول ُ ج ُر‬
ُ ‫َر‬ - Kaidah i’lal : tidak ada
- K.irob : majrur - K.irob : marfu - K.irob : marfu
- T.irob : kasroh - T.irob : dhommah - T.irob : dhommah
48:29 ‫ﷲ‬
ِ ُ ‫ﺳ ْول‬
ُ ‫ﱠر‬ ‫ُﻣ َﺣ ﱠﻣ ٌد‬
- Tarkib : mudhof ilaih - Tarkib : khobar - Tarkib : mubtada
- K.irob : majrur - K.irob : marfu - K.irob : marfu
- T.irob : kasroh - T.irob : dhommah - T.irob : dhommah
- Arti : Allah - Arti :utusan - Arti : Muhammad
- 3 hrf asal: ‫رسل‬

- Wazan : َ‫ُﻣ ْﻔ َﻌﻠُ ْون‬
- Tasrif : 7 ‫ اِنﱠ = ِا ﱠﻧﺎ‬+ ‫َﻧﺎ‬
- Bina : shohih
- Kaidah i’lal : tidak ada ‫ اِنﱠ‬huruf taukid dan
- K.irob : marfu ‫ ِا َﻟﻰ‬huruf jer, mabi nashob, mabni fathah.
‫و‬
- T.irob : jamak mud
sukun.
‫ َﻧﺎ‬dhomir muttashil,
- zakar salim ‫ ُﻛ ْم‬dhomir jer bil harfi mabni sukun
36:14 َ‫ﱡﻣ ْر َﺳﻠُ ْون‬ ‫إِ َﻟ ْﯾ ُﻛ ْم‬ ‫ إِ ﱠﻧﺎ‬...

- Tarkib : jer-majrur,
- Tarkib : khobar ‫اِنﱠ‬ mutaaliqa dengan
- Tarkib : ‫اِنﱠ‬
- K.irob : marfu menashobkan isimnya,
‫و‬
َ‫ﺳﻠُ ْون‬
َ ‫ﱡﻣ ْر‬ merofa’kan
- K.irob : khobarnya.
- zakar salim
- T.irob :
- Arti : kepada kalian
‫َﻧﺎ‬ isim ‫َﻧﺎ‬
yang diutus

1783
- 3 hrf asal: ‫ضعف‬
- Wazan : َ‫ُﻣ ْﺳ َﺗ ْﻔ َﻌﻠُ ْون‬
- Tasrif : 14
- Bina : shohih Sifat musyabbahah bismi
- Kaidah i’lal : tidak ada fail.
ٌ ‫َﻓ ِﻌ ْﯾل‬
- K.irob : marfu
- Wazan :
‫و‬
- T.irob : jamak mud - K.irob : marfu Dhomir munfashil,
zakar salim - T.irob : dhomah mabni sukun
8:26 َ‫ﺿ َﻌﻔُ ْون‬

ْ ‫ﱡﻣ ْﺳ َﺗ‬ ٌ ‫َﻗﻠِ ْﯾل‬ ‫ أَﻧ ُﺗ ْم‬..
- Tarkib : khobar ke 2 - Tarkib : khobar ke 1 - Tarkib : mubtada
‫و‬
- Arti : sedikit - Arti : kalian
- zakar salim
yang lemah
4366
- 3 hrf asal: ‫قلب‬

- َ ‫ُﻣ َﺗ‬
Wazan : ٌ ‫ﻔ ﱠﻌل‬ - 3 hrf asal: ‫علم‬
Wazan : ُ ‫َﯾ ْﻔ َﻌل‬
-
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Sighot : fiil mudhore
- Tasrif : 10
- Bina : shohih
- K.irob : manshub - Bina : shohih Lafadz jalaalahu, isim
- T.irob : fathah - Kaidah i’lal : tidak ada alam.
‫ ُﻛ ْم‬dhomir jer bil harfi - T.irob : dhommah - T.irob : dhommah
47:19 .. ‫ُﻣ َﺗ َﻘ ﱠﻠ َﺑ ُﻛ ْم‬ ‫َﯾ ْﻌ َﻠ ُم‬ ُ‫ﷲ‬

- Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : fiil +faail - Tarkib : mubtada
- T.irob : fathah - T.irob : dhommah - T.irob : dhommah
- Arti : tempat tinngal - Arti : mengetahui - Arti : Allah
kalian
Jumlah fiilyah mahal rofa, sebagai khobar

ُ ‫ اﻟ َﻛ‬huruf jer, mab ni
‫ﺎف‬ - 3 hrf asal : ‫كون‬
fathah
‫بثث‬
ُ ‫َﯾ ْﻔ‬
- 3 hrf asal :
‫فرش‬ - Wazan : ُ ‫ﻌل‬
ُ ‫َﻣ ْﻔ‬
- 3 hrf asal :
- Wazan : ٌ ‫ﻌ ْول‬ - Sighot : fil mudhore
- Sighot : isim faail - ُ ‫َﯾ ْﻔ‬
Wazan : ُ ‫ﻌل‬ naaqis
- Tasrif : 1 - Dhomir : ‫ھ َُو‬; Tasrif : 3 - Tasrif : 1
- Bina : mudhoaf - Bina : shohih - Bina : ajwaf wawi ‫َﯾ ْوم ج أَ ﱠﯾﺎم‬
- Kaidah i’lal :tidak ada - Kaidah i’lal :tidak ada ُ ‫س أ ُ َﻧ‬
‫ﺎس‬ ٌ ‫إِ ْﻧ‬
‫ج‬ - Kaidah i’lal : k 2 Dhorof zaman.
- K.irob : majrur - K.irob : majrur - K.irob : marfu - K.irob : marfu - K.irob : manshub
- T.irob : kasroh - T.irob : kasroh - T.irob : dhommah - T.irob : dhommah - T.irob : fathah
101:4 ِ ‫ا ْﻟ َﻣ ْﺑ ُﺛ ْو‬
‫ث‬ ِ ‫َﻛﺎ ْﻟ َﻔ َر‬
‫اش‬ ُ ‫اﻟ ﱠﻧ‬
‫ﺎس‬ ُ‫َﯾ ُﻛ ْون‬ ‫َﯾ ْو َم‬
- Tarkib : naat bagi - Tarkib : jer-majrur - Tarkib : isim - Tarkib : fiil mudho- - Tarkib : mutaali
ِ ‫ا ْﻟ َﻔ َر‬ ُ‫َﯾ ُﻛ ْون‬ ُ‫َﯾ ُﻛ ْون‬ re naaqis qa dengan fiil

‫اش‬ khobar berupa
- K.irob : marfu yang disembu nyi
- K.irob : majrur khobar sybhul jumlah - K.irob : marfu - T.irob : dhommah kan diperk irakan
- T.irob : kasroh - K.irob : mahal rofa - T.irob : dhommah
- Arti : bertebaran - T.irob : tidak ada - Arti : manusia
- Arti : adalah
‫اَ ْذ َﻛ َر‬
- Arti : seperti anai- - K.irob : -
- T.irob : -
anai
- Arti : hari
Jumlah ismiyah, tarkibnya sebagai muudhof ilaih, mahal jer

PELAJARAN KE 50
‫ِﺳ ُم اﻵ َﻟ ِﺔ‬
ْ ‫ﺎن َو ا‬ ‫ِﺳ ُم ﱠ‬
ِ ‫اﻟز َﻣ‬ ِ ‫ِﺳ ُم اﻟ َﻣ َﻛ‬
ْ ‫ﺎن َو ا‬ ْ ‫ا‬
A. Pendahuluan.
Dalam bahasa Arab dikenal bentuk kata yang menunjukkan “tempat” terjadi pekerjaan disebut ‫اِﺳ ُم‬
‫ اﻟ َﻣ َﻛﺎن‬, yang menunjukkan “waktu” disebut ‫اﻟز َﻣﺎن‬ ‫ اِﺳ ُم ﱠ‬dan “alat” alat mengerjakan yang disebut
‫اِﺳ ُم اﻵ َﻟﺔ‬.
Cara membuat ‫ اِﺳ ُم اﻟ َﻣ َﻛﺎن‬dan ‫اﻟز َﻣﺎن‬
‫ اِﺳ ُم ﱠ‬:
a. Dari asal tiga huruf: membuatnya dengan cara :
- Apabila harokat fa fiil pada fiil mudhore dhommah, atau fathah, maka mengikuti wazan
ٌ ‫َﻣ ْﻔ َﻌل‬
- Apabila harokat fa fiil pada fiil mudhore dhommah, atau fathah, maka mengikuti wazan
ٌ ‫َﻣ ْﻔ َﻌل‬
Isim zaman Isim makan Fiil mudhore
ٌ ‫َﻣ ْﻔ َﻌل‬ ٌ ‫َﻣ ْﻔ َﻌل‬ ُ ‫َﯾ ْﻔ ُﻌل‬
ٌ ‫َﻣ ْﻔ َﻌل‬ ٌ ‫َﻣ ْﻔ َﻌل‬ ُ ‫َﯾ ْﻔ َﻌل‬
ٌ ‫َﻣ ْﻔ ِﻌل‬ ٌ ‫َﻣ ْﻔ ِﻌل‬ ُ ‫َﯾ ْﻔ ِﻌل‬
b. Dari asal lebih dari tiga huruf cara membentuknya sesuai dengan cara membentuk isim
maf’ul dari kata lebih dari tiga huruf, yaitu menambahkan huruf mim berharokat dhom-
mah,dan memberi harokat fathah pada huruf sebelum akhir.
Isim zaman Isim makan Fiil mudhore
ٌ ‫ُﻣ ْﻔ َﻌل‬ ٌ ‫ُﻣ ْﻔ َﻌل‬ ُ ‫ُﯾ ْﻔ ِﻌل‬
ٌ ‫ُﻣ َﻔﺎ َﻋل‬ َ ‫ُﻣ َﻔ‬

ٌ ‫ﺎﻋل‬ ُ ‫ُﯾ َﻔﺎ ِﻋل‬
ٌ ‫ُﻣ َﻔ ﱠﻌل‬ ٌ ‫ُﻣ َﻔ ﱠﻌل‬ ُ ‫ُﯾ َﻔ ﱢﻌل‬

ٌ ‫ُﻣ َﺗ َﻔ ﱠﻌل‬ ٌ ‫ُﻣ َﺗ َﻔ ﱠﻌل‬ ُ ‫َﯾ َﺗ َﻔ ﱠﻌل‬
َ ‫ُﻣ َﺗ َﻔ‬
ٌ ‫ﺎﻋل‬ َ ‫ُﻣ َﺗ َﻔ‬
ٌ ‫ﺎﻋل‬ َ ‫َﯾ َﺗ َﻔ‬
ُ ‫ﺎﻋل‬
4472
- 3 hrf asal: ‫بلغ‬

ْ‫ ﻣِن‬huruf jer, mabni sukun. - Wazan : ٌ ‫ﻣ ْﻔ َﻌل‬
َ
- 3 hrf asal: ‫ع ل م‬ - Sighot : isim zaman
- Wazan : ‫ﻓ ِْﻌ ًﻼ‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬
- Sighot : isim masdhar - Tasrif : 1
- Bina : shohih
- Bina : shohih - T.irob : dhommah
- K.irob : majrur ‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil idho - Isim isyaroh mabni
- T.irob : kasroh fah fathah.
53:30 ‫ﱢﻣنَ ا ْﻟ ِﻌ ْﻠ ِم‬ ‫َﻣ ْﺑ َﻠ ُﻐ ُﮭ ْم‬ ‫َذﻟِ َك‬

- Tarkib : jer-majrur, muta- - Tarkib : khobar - Tarkib : mubtada
aliqa, atau setingkat haal - K.irob : marfu - K.irob : mahal rofa
bagi ‫َﻣ ْﺑ َﻠﻎ‬ - T.irob : tidak ada
- Arti : kesudahan
- Arti : demikian itu
- T.irob : tidak ada mereka
- Arti : dari pengetahuan
1238
- 3 hrf asal: ‫رجع‬

- 3 hrf asal: ‫جمع‬ - Wazan : ٌ ‫ﻣ ْﻔ ِﻌل‬
َ
Wazan : ‫َﻓ ِﻌ ْﯾ ًﻼ‬
-
- Tasrif : 3
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Bina : shohih
- Tasrif : 2
- Bina : shohih
-
-
K.irob : marfu
‫ إ َﻟﻰ‬huruf jer, mabni sukun
- Kaidah i’lal : tidak ada - T.irob : dhommah Lafdaz Jalaalahu, isim alam :
- K.irob : manshub - K.irob : majrur
- T.irob : fathah ‫ ُﻛ ْم‬dhomir jer bil idhofah - T.irob : kasroh
5:48 .. ‫َﺟ ِﻣ ْﯾ ًﻌﺎ‬ ‫َﻣ ْر ِﺟ ُﻌ ُﻛ ْم‬ ِ ‫إِ َﻟﻰ‬

‫ﷲ‬
- Tarkib : haal dari - Tarkib : mubtada - Tarkib : jer-majrur
shohibul haal dhomir ‫ُﻛ ْم‬ - K.irob : marfu
- T.irob : dhommah
mutaaliqa atau stingkat
khobar muqo -dam
- K.irob : manshub - K.irob : mahal rofa
- Arti : tempat kembali
kalian
- Arti : semua - Arti : kepada Allah

2183
- 3 hrf asal: ‫وعد‬
- 3 hrf asal: ‫صبح‬ - ِ ‫َﻣ ْﻔ‬
Wazan : ٌ ‫ﻌل‬
- ُ
Wazan : ‫ﻓ ْﻌ ًﻼ‬
- Sighot : isim zaman

- Tasrif : 3
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Bina : misal wawi
- Bina : shohih - K.irob : manshub
- Kaidah i’lal : tidak ada - T.irob : fathah
- K.irob : maarfu
- T.irob : dhommah ‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil idhofah Huruf taukid dan nashob
11:81 ‫ﺻ ْﺑ ُﺢ‬
‫اﻟ ﱡ‬ ‫َﻣ ْوﻋِ دَ ُھ ُم‬ ‫إِنﱠ‬
- Tarkib : menashob-kan
- Tarkib : khobar ‫إِنﱠ‬ - Tarkib : َ‫َﻣ ْوﻋِد‬
isim ‫إِنﱠ‬ isimnya, merofa’-kan
- K.irob : marfu - K.irob : manshub khobarya
- T.irob : dhommah - T.irob : fathah - K.irob : -
- Arti : waktu subuh - Arti : waktu yang dija - T.irob : -
njikan pada mere ka - Arti : sesungguhnya
2718
-
- 3 hrf asal: ‫حسن‬
- 3 hrf asal: ‫رفق‬ - ْ ‫َﻓ ُﻌ َﻠ‬
Wazan : ‫ت‬
- Wazan : ٌ ‫ﻣ ْﻔ َﺗ َﻌل‬
ُ - Sighot : fiil madhi, mabni
- Sighot : isim makan fathah
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Dhomir : ‫ِﻲ‬
َ ‫ھ‬
18:31 ‫ُﻣ ْر َﺗ َﻔ ًﻘﺎ‬ ‫ﺳ َﻧ ْت‬

ُ ‫َﺣ‬
- Tarkib : tamyiiz - Tarkib : fiil +faail
- Arti : tempat istira - Arti : dan bagus/indah
hat
Tamyiiz : isim nakiroh yang manshub, untuk menjelaskan keseluruhan yang terkandung pada kata
sebelumnya : berupa : (1) Isim Tafdil, (2) Fiil Lazim.

1847
- 3 hrf asal: ‫أمن‬ - 3 hrf asal: ‫بلغ‬
َ - ْ ‫اَ ْﻓ ِﻌ‬
Wazan : ‫ل‬
- Sighot : isim makan - Sighot : fiil amer
- K.irob : manshub - K.irob : majzum
- T.irob : fathah - T.irob : sukun
‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer bil ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir nashob
idhofah muttashil
9:6 ‫َﻣﺄْ َﻣ َﻧ ُﮫ‬ ‫أَ ْﺑﻠ ِْﻐ ُﮫ‬

- Tarkib : maf’ul bih ke - Tarkib : Fiil + Faail +
(2) maf’ul bih
- Arti :tempat yang - Arti : sampaikan
aman baginya dia
2855
- 3 hrf asal: ‫أرب‬
- ِ ‫َﻣ َﻔﺎ‬
Wazan : ُ ‫ﻋل‬
- Sighot : isim alat ‫اﻟو ُاو‬
َ huruf atof,
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ mabni fathah.
- Tasrif : 4 ‫ ﻓ ِْﻲ‬huruf jer, mabni ‫ ِل‬huruf jer, mabni
- Bina : shohih sukun. kasroh
- T.irob : dhommah - K.irob : marfu ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer bil ‫ي‬
َ ya mutakallim,
muqodaroh - T.irob : dhommah harfi mabni fathah.
20:18 ‫أ ُ ْﺧ َرى‬ ‫ب‬

ُ ‫ﺂر‬
ِ ‫َﻣ‬ ‫ﻓِﯾ َﮭﺎ‬ ‫َوﻟ َِﻲ‬
- Tarkib : naat bagi - Tarkib : mubtada - Tarkib : jer-majrur,
muakhor mutaaliqa atau
- Tarkib :‫ﻟ َِﻲ‬khobar
‫ب‬
ُ ‫ﺂر‬
ِ ‫َﻣ‬ - K.irob : marfu muqodam
- K.irob : marfu - T.irob : dhommah
haal bagi ‫ب‬
ُ ‫ﺂر‬
ِ ‫َﻣ‬ - K.irob : mahal rofa
- T.irob : dhommah - K.irob : - T.irob : tidak ada
- Arti : keperluan/
muqodaroh - T.irob : - Arti : dan bagiku
maksud
- Arti : yang lain - Arti : padanya

3993-3994
fathah.
- 3 hrf asal: ‫برد‬ - 3 hrf asal: ‫غسل‬
- 3 hrf asal: ‫سرب‬ َ
Wazan : ٌ ‫ﻓﺎﻋِ ل‬ Wazan : ٌ ‫ﻣ ْﻔ َﺗ َﻌل‬
- - ُ
Wazan : ‫ﺎﻻ‬ - Sighot : isim faail - Sighot : isim makan
- Dhomir : ‫ھ َُو‬; Tasrif : 4 - Tasrif : 1 - Tasrif : 13
- K.irob : marfu - K.irob : marfu - K.irob : marfu Isim isyaroh, mabni
- T.irob :dhommah - T.irob :dhommah - T.irob :dhommah sukun
38:42 ‫اب‬ َ ‫َو‬

ٌ ‫ﺷ َر‬ ‫ﺎر ٌد‬
ِ ‫َﺑ‬ َ ‫ُﻣ ْﻐ َﺗ‬
ٌ ‫ﺳل‬ ‫ھ ََذا‬
- Tarkib : maktuf kepada - Tarkib : naat bagi - Tarkib : khobar ke 1 - Tarkib : mubtada
ٌ ‫ﺳل‬َ ‫( ُﻣ ْﻐ َﺗ‬khobar ke 2 َ ‫ُﻣ ْﻐ َﺗ‬

ٌ ‫ﺳل‬
-
-
K.irob : marfu
T.irob : dhommah
-
-
K.irob : mahal rofa
T.irob : tidak ada
dari ‫ھ َذا‬
- K.irob : marfu
َ) - T.irob : dhommah
- Arti : (untuk) mandi - Arti : ini
- K.irob : marfu
- Arti : sejuk
- T.irob : dhommah
- Arti : dan minum

PELAJARAN KE 51
ُ ‫اﻟ ﱠﻧ ْﻌ‬
‫ت‬
A. Pendahuluan.
1. ُ ‫اﻟ ﱠﻧ ْﻌ‬
‫ت‬ adalah kata yang merupakan kata sifat dari kata sebelumnya. ُ ‫اﻟ ﱠﻧ ْﻌ‬
‫ت‬ harus
bersesuaian dengan yang disifatinya itu ( ‫ ) َﻣ ْﻧ ُﻌوت‬dalam hal tunggalnya, gandanya, dan
jamaknya.
2. ُ ‫ اﻟ ﱠﻧ ْﻌ‬harus berbentuk ‫ف‬
‫ت‬ َ ‫ﺻ‬
ْ ‫ ( َو‬isim faail, isim maf’ul, dan sebagainya )
B. Tata Bahasa
1016
- 3 hrf asal: ‫رقب‬ - 3 hrf asal: ‫حرر‬
- 3 hrf asal: ‫سلم‬ - 3 hrf asal: ‫أمن‬ - ً ‫َﻓ َﻌ َﻠ‬
Wazan : ‫ﺔ‬ - Wazan : ‫َﺗ ْﻔ ِﻌ ْﯾ ًﻼ‬
- ٌ َ ‫ُﻣ‬
Wazan : ‫ﻔ ﱠﻌ َﻠﺔ‬ - ٌ
Wazan : ‫ﻣ ْﻔ ِﻌ َﻠﺔ‬
ُ - Sighot : isim mas- - Sighot : isim mas-
- Sighot : isim maf’ul - Sighot : isim faail dhar dhar
َ ‫ھ‬ ‫اﻟو ُاو‬
َ hurf atof, - Dhomir : ‫ِﻲ‬
َ ‫ھ‬ - Dhomir : ‫ِﻲ‬
َ ‫ھ‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬
- Tasrif : 9 mabni fathah - Tasrif : 7 - Tasrif : 1 - Tasrif : 9
- Bina : shohih - Bina : mahmuz “fa” - Bina : shohih - Bina : mudhoaf
- Kaidah i’lal : tdk ada ‫ِد َﯾ ُﺔ ج ِد َﯾﺎت‬ - Kaidah i’lal : tdk ada - Kaidah i’lal : tdk ada - Kaidah i’lal : tdk ada
- K.irob : marfu - K.irob : marfu - K.irob : majrur - K.irob : majrur - K.irob : marfu
- T.irob : dhommah - T.irob : dhommah - T.irob : kasroh - T.irob : kasroh - T.irob : dhommah
4:92 ‫ﺳ ﱠﻠ َﻣ ٌﺔ‬
َ ‫ﱡﻣ‬ ‫َو ِد َﯾ ٌﺔ‬ ‫ﱡﻣ ْؤ ِﻣ َﻧ ٍﺔ‬ ‫َر َﻗ َﺑ ٍﺔ‬ ‫ َﺗ ْﺣ ِرﯾ ُر‬...
- Tarkib : naat bagi - Tarkib : maktuf - Tarkib : naat bagi - Tarkib : mudhof - Tarkib : mudhof
‫ِد َﯾ ٌﺔ‬ kepada ‫َﺗ ْﺣ ِرﯾ ُر‬ ‫َر َﻗ َﺑ ٍﺔ‬ ilaih
- K.irob : majrur
- K.irob : marfu
- T.irob : dhommah
- K.irob : marfu - K.irob : marfu - K.irob : majrur - T.irob : kasroh - Arti : maka
- T.irob : dhommah - T.irob : dhomah - T.irob : kasroh
- Arti : hamba hendak lah
- Arti : diserahkan - Arti : dan - Arti : yang
sahaya
membayar ganti beriman
rugi

ْ‫ﻣِن‬
huruf jer, mabni
- 3 hrf asal: ‫كون‬
sukun
- 3 hrf asal: ‫قوم‬ - Wazan : َ ‫َﻓ َﻌل‬
- Sighot : fiil madhi naaqis
- Wazan : ‫َﻓ ْﻌ ًﻼ‬ mabni fathah
‫ اﻟﻼ ُم‬huruf jer, mabni ‫َﻋد ٌُو ج اَ ْﻋدَاء‬
fathah - Bina : ajwaf wawi - Kaidah i’lal : k 1
- K.irob : majrur - Kaidah i’lal : tdk ada - K.irob : tidak ada
‫ ُﻛ ْم‬dhomir jer bil harfi - T.irob : kasroh - K.irob : majrur - T.irob : ktidak ada
- T.irob : kasroh
4:92 ‫ﱠﻟ ُﻛ ْم‬ ‫َﻋد ﱟُو‬ ‫ﻣِن َﻗ ْو ٍم‬ َ‫َﻛﺎن‬

- Tarkib : jer-majrur, - Tarkib : naat bagi - Tarkib : jer majrur, - Tarkib : merofa’kan
mutaaliqa, setingkat
‫َﻗ ْو ٍم‬ mutaaliqa sebagai isim nya,
naat bagi ‫َﻋد ﱟُو‬ - K.irob : majrur khobar َ‫َﻛﺎن‬ menashobkan
khbarnya
- K.irob : - T.irob : kasroh - K.irob : mahal nashob - K.irob :
- T.irob : - Arti : permusuhan - T.irob : tidak ada - T.irob :
- Arti : bagi kalian - Arti : dari kaum - Arti : ada
- 3 hrf asal: ‫فسق‬

‫ َﻻ‬huruf nafi, mabni
- Wazan : َ‫ﻋﻠ ُ ْون‬ ِ ‫ َﻓﺎ‬marfu sukun.
َ‫ َﻓﺎﻋِ ﻠِ ْﯾن‬manshub - 3 hrf asal: ‫قوم‬ - 3 hrf asal: ‫هدي‬
Wazan : ‫َﻓ ْﻌ ًﻼ‬
- - Wazan : ُ ‫َﯾ ْﻔ ِﻌل‬
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ - Sighot : isim masdhar - Sighot : fiil mudhore
- Tasrif : 1
- Bina : shohih - Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬
; Tasrif : 3
- Kaidah i’lal : tdk ada - Tasrif : 1 - Bina : naqis ya’i
- K.irob : manshub - Bina : ajwaf wawi - Kaidah i’lal : k 5 Lafadz jalaalahu, isim
- Kaidah i’lal : tdk ada - K.irob : marfu alam.
- T.irob : ‫ي‬
jamak mudza - K.irob : majrur - T.irob : dhommah - K.irob : marfu
kar salim. - T.irob : kasroh muqodaroh - T.irob : dhommah
5:108 َ‫ا ْﻟ َﻔﺎﺳِ ﻘِﯾن‬ ‫ا ْﻟ َﻘ ْو َم‬ ‫ﻻَ َﯾ ْﮭدِي‬ ُ‫ﷲ‬

- Tarkib : naat bagi ‫ا ْﻟ َﻘ ْو َم‬ - Tarkib : maf’ul bih
- K.Irob : manshub
- Tarkib : ‫َﯾ ْﮭدِي‬ - Tarkib : mubtada
- K.Irob : marfu
- K.Irob : manshub - T.irob : fathah fiil+faail - T.irob : dhommah
- K.Irob : marfu
- T.irob : ‫ي‬jamak mudza - Arti : kaum
- T.irob : dhommah
- Arti : Allah
- kar salim.
- Arti : tidak memberi
- Arti : orang 2 yang
petunjuk
fasik
Jumlah fiilyah, mahal rofa , khobar

- 3 hrf asal: ‫عتق‬ - 3 hrf asal: ‫حلل‬
Wazan : ٌ ‫ﻣ ْﻔ ِﻌل‬
َ
- ِ ‫َﻓ‬
-
dari isim fail - Dhomir : ‫ھ َُو‬
- Tasrif : 1
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Bina : mudhoaf
- Tasrif : 1 ‫ إِﻟﻰ‬huruf jer, mabni - Kaidah i’lal : tdk ada
- Bina : shohih sukun - K.irob : marfu
- Kaidah i’lal : tdk ada
- K.irob : majrur ٌ ‫َﺑ ْﯾ‬
‫ت ج ُﺑ ُﯾ ْوﺗق‬ - T.irob : dhommah
- T.irob : kasroh - K.irob : majrur ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer bil harfi
- T.irob : kasroh
22:33 ِ ‫ا ْﻟ َﻌﺗ‬
‫ِﯾق‬ ِ ‫إِ َﻟﻰ ا ْﻟ َﺑ ْﯾ‬
‫ت‬ ‫ َﻣ ِﺣﻠﱡ َﮭﺎ‬..
- Tarkib : naat bagi ِ ‫ا ْﻟ َﺑ ْﯾ‬
‫ت‬ - Tarkib : jer-majrur,
mutaaliqa, setingkat
-
-
Tarkib : mubtada
K.Irob : marfu
- K.Irob : majrur khobar - T.irob : dhommah
- T.irob : kasroh - K.Irob : mahal rofa - Arti : tempatnya
- Arti : kuno/tua - T.irob : tidak ada
- Arti : sampai rumah
1953

- 3 hrf asal:‫ه ج ر‬
- Wazan : َ‫ﻋﻠ ُ ْون‬ ِ ‫ ُﻣ َﻔﺎ‬marfu - 3 hrf asal: ‫سبق‬

َ‫ ُﻣ َﻔﺎﻋِ ﻠِ ْﯾن‬majrur - Wazan : َ‫ﻓﺎﻋِ ﻠ ُ ْون‬
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬; Tasrif : 8
- Bina : shohih
- Tasrif : 1
-
-
Kaidah i’lal : tdk ada
K.irob : majrur
َ‫اﻷوﻟُ ْون‬
‫اﻷول ُ ج ﱠ‬
‫ﱠ‬ - Bina : shohih
Jamak mudzakar salim. - Kaidah i’lal : tdk ada
- T.irob : ‫ ي‬jamak mudzakar - K.irob : marfu - K.irob : marfu
salim - T.irob : dhommah - T.irob : dhommah
9:100 َ‫ﻣِنَ ا ْﻟ ُﻣ َﮭﺎ ِﺟ ِر ْﯾن‬ َ‫اﻷَ ﱠوﻟُ ْون‬ َ‫اﻟﺳ ِﺎﺑﻘُ ْون‬
‫ﱠ‬
- Tarkib : jer-majrur, muta - Tarkib : naat bagi - Tarkib : mubtada
aliqa atau setingkat haal
- K.Irob : mahal nashob
َ‫اﻟﺳ ِﺎﺑﻘُ ْون‬
‫ﱠ‬ - K.Irob : marfu
- T.irob : tidak ada - K.Irob : marfu ‫و‬

- T.irob : jamak
mudzakar salim
- Arti : diantara orang ‫و‬
- T.irob : jamak
orang Muhajirin mudzakar salim
yang terdahulu
- Arti : orang yang
-
pertama

382
ْ‫ﻣِن‬
huruf jer, mabni
- 3 hrf asal: ‫أمن‬
sukun
- 3 hrf asal: ‫شرك‬ - ٌ ‫ُﻣ ْﻔ ِﻌ َﻠ‬
Wazan : ‫ﺔ‬
- ٌ ِ ‫ُﻣ ْﻔ‬
Wazan : ‫ﻌ َﻠﺔ‬ - Sighot : isim faail
َ ‫ھ‬ ‫ اﻟﻼم‬ibtida, mabni
- Sighot : isim faail Isim tafdil, dengan fathah
- Tasrif : 7
َ ‫ھ‬
; Tasrif : 7
makna
- Bina : mahmuz ‘Fa” (‫)اَ َﻣﺎ‬ ‫اَ َﻣ ٌﺔ‬
- Bina : shohih ‫اَ ْﺧ َﯾ ُر‬ - Kaidah i’lal : tdk ada Isim jamid.
- Kaidah i’lal : tdk ada - K.irob : marfu - K.irob : marfu - K.Irob : marfu
- K.irob : majrur - T.irob : dhommah - T.irob : dhommah - T.irob : dhommah
- T.irob : kasroh
2:221 ‫ﺷ ِر َﻛ ٍﺔ‬
ْ ‫ﱢﻣن ﱡﻣ‬ ‫َﺧ ْﯾ ٌر‬ ‫ﱡﻣ ْؤ ِﻣ َﻧ ٌﺔ‬ ‫ﻷَ َﻣ ٌﺔ‬
- Tarkib : jer majrur, - Tarkib : khobar - Tarkib : naat bagi - Tarkib : mubtada
mutaaliqa dengan ‫َﺧ ْﯾ ٌر‬ -
-
K.Irob : marfu
T.irob : dhommah
‫أَ َﻣ ٌﺔ‬ -
-
K.Irob : marfu
T.irob : dhommah
- K.Irob : - - K.Irob : marfu
- Arti : lebih baik - Arti : sungguh budak
- T.irob : - - T.irob : dhommah
wanita
- Arti : dari wanita - Arti : beriman
musyrik
ْ‫ﻣِن‬
huruf jer, mabni
- 3 hrf asal: ‫أمن‬
sukun
- 3 hrf asal: ‫شرك‬ - Wazan : ٌ ‫ﻣ ْﻔ ِﻌل‬
ُ
ُ - Sighot : isim faail
- Sighot : isim faail Isim tafdil, dengan

- Dhomir : ‫ھ َُو‬ ‫ اﻟﻼم‬ibtida, mabni
makna - Tasrif : 7 fathah
- Dhomir : ‫ھ َُو‬; Tasrif : 7 - Bina : mahmuz ‘Fa”
- Bina : shohih ‫اَ ْﺧ َﯾ ُر‬ - Kaidah i’lal : tdk ada - ‫َﻋ ْﺑ ٌد ج َﻋ ِﺑ ْﯾد‬
-
-
Kaidah i’lal : tdk ada
K.irob : majrur
- K.irob : marfu
- T.irob : dhommah
-
-
K.irob : marfu
T.irob : dhommah
‫ِﻋ َﺑﺎد‬
- K.irob : marfu
- T.irob : kasroh
- T.irob : dhommah
2:221 ْ ‫ﱢﻣن ﱡﻣ‬

ٍ‫ﺷ ِرك‬ ‫َﺧ ْﯾ ٌر‬ ٌ‫ﱡﻣ ْؤﻣِن‬ ‫َﻟ َﻌ ْﺑ ٌد‬
- Tarkib : jer majrur, - Tarkib : khobar - Tarkib : naat bagi
- Tarkib : ‫َﻋ ْﺑ ٌد‬
mub -
mutaaliqa dengan ‫َﺧ ْﯾ ٌر‬ -
-
K.Irob : marfu
T.irob : dhommah
‫َﻋ ْﺑ ٌد‬ tada
- K.Irob : - - K.Irob : marfu - K.Irob : marfu
- Arti : lebih baik
- T.irob : - - T.irob : dhommah - T.irob : dhommah
- Arti : dari orang - Arti : beriman - Arti : sungguh
musyrik budak

PELAJARAN KE 52
ُ ‫اﻟﻌ ْط‬
‫ف‬ َ
A. Pendahuluan.
Al–athof adalah menghubungkan kata benda atau kata kerja dengan kata tempatnya
dihubungkan ( disebut ma’thuf). Akibatnya kata yang dihubungkan setara dengan kata tempat
dihubungkan. Maka harokat kata yang dihubungkan itu sama dengan tempat dihubungkan.
Pengertian umum kata/huruf penghubung itu :
1. ‫ = و‬menghimpun (‫ِﻠﺟ ْﻣ ِﻊ‬
َ ‫ )ﻟ‬dengan catatan bahwa yang pertama tidak berarti lebih
penting dari yang kedua.
2. ‫ف‬ َ = penuturan langsung ( ‫) ﻟِﻠ ﱠﺗ ْر ِﺗ ْﯾب َﻣ َﻊ اﻟ ﱠﺗ ْﻌﻘِ ْﯾب‬
3. ‫ = ُﺛ ﱠم‬perurutan yang mempunyai jarak waktu (‫) ﻟِﻠ ﱠﺗ ْرﺗِ ْﯾب َﻣ َﻊ اﻟ ﱠﺗ َراﺧِﻲ‬
4. ‫) ﻷَ َﺣ ِد ﱠ‬
‫ = أَ ْو‬memungkinkan adanya pilihan (‫اﻟﺳ ْﯾ َﺋ ْﯾ ِن‬
5. ‫ = أَ ْم‬menyamakan perimbangan ( ‫) ﻟِ ْﻠ ُﻣ َﻌﺎدَ َﻟﺔ‬
6. ْ‫ = َﺑل‬menegaskan ( ‫ﺿ َراب‬ َ ‫) ﻟِﻺ‬
B. Tata bahasa .
- 3 hrf asal: ‫خلق‬

- 3 hrf asal: ‫نزل‬
- Sighot : fiil madhi, - Wazan : ‫َﺗ ْﻔ ِﻌ ْﯾ ًﻼ‬
mabni fathah - Sighot : isim masdhar
َ huruf atof, mabni - Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬
fathah.
‫اﻟﺳ َﻣﺎء‬
- Tasrif : 1 ْ‫ﻣِن‬ huruf jer, mab - Tasrif : 9
‫ج‬ َ - Bina : shohih ni sukun. - Bina : shohih
ِ ‫اﻟﺳ َﻣ َﺎوا‬
‫ت‬ َ ُ ‫ض ج اَ َر‬
َ‫ﺿ ْون‬ ٌ ‫اَ ْر‬ - Kaidah i’lal : tdk ada - Kaidah i’lal : tidak ada
- K.irob : manshub - K.irob : tidak ada ْ‫َﻣن‬ isim maushul, - K.irob : manshub
Isim ghoiru munsharif. - T.irob : fathah - T.irob : tidak ada mabni sukun - T.irob : fathah
- K.irob : manshub
- T.irob : kasroh
20:4 ‫اﻟﺳ َﻣ َﺎوات‬

‫َو ﱠ‬ َ ‫ْاﻷَ ْر‬
‫ض‬ ‫َﺧ َﻠ َق‬ ْ‫ﱢﻣ ﱠﻣن‬ ‫ﻧز ْﯾ ًﻼ‬
ِ ‫َﺗ‬
- Tarkib : maktuf kepada - Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : fiil + faail - Tarkib : jer-ma- - Tarkib : maf’ul
َ ‫ْاﻷَ ْر‬
‫ض‬ - K.irob : manshub - K.irob : tidak ada jrur, mutaali qa mutlaq dari fiil yang
- K.irob : manshub
dengan ً‫ﻧز ْﯾﻼ‬
ِ ‫َﺗ‬
disembunyikan , di
- T.irob : kasroh
- Arti : bumi - Arti : telah men
- K.irob : - perkirakan ‫ُﻧ ِز ْﻟ َﻧﺎ ُه‬
ciptakan - T.irob : - - K.irob : manshub
- Arti : dan langit
- Arti : dari yang - T.irob : fathah
- Arti : diturunkan

- 3 huruf asal: ‫عون‬ - 3 huruf asal: ‫عبد‬
- Wazan :ُ ‫ﺳ َﺗ ْﻔ ِﻌل‬ْ ‫َﻧ‬ ‫اﻟو ُاو‬َ huruf atof, - Wazan : ُ ‫َﻧ ْﻔ ُﻌل‬
- Sighot : fiil mudhore mabni fathah. - Sighot : fiil mudhore
- Dhomir : ُ‫ﺣن‬ ْ ‫َﻧ‬ ‫ إِ ﱠﯾﺎ‬dhomir munfashil, - Dhomir : ُ‫َﻧ ْﺣن‬ ‫ إِ ﱠﯾﺎ‬dhomir munfashil,
- Tasrif : 1 mabni sukun. - Tasrif : 1 mabni sukun.
- Bina : ajwaf wawi - Bina : shohih
- Kaidah i’lal : k 2, 8 ُ ‫ اﻟ َﻛ‬huruf khitab,
‫ﺎف‬ - Kaidah i’lal : tidak ada ُ ‫ اﻟ َﻛ‬huruf khitab,
‫ﺎف‬
- K. irob : marfu mabni fathah,la - K. irob : marfu mabni fathah,la
- T.irob : dhommah mahala lahaa - T.irob : dhommah mahala lahaa
1:5 ُ‫َﻧ ْﺳ َﺗ ِﻌ ْﯾن‬ ‫َوإِ ﱠﯾﺎ َك‬ ‫َﻧ ْﻌ ُﺑ ُد‬ ‫إِ ﱠﯾﺎ َك‬
- Tarkib : fiil +fail maktuf - Tarkib : maktuf - Tarkib :fiil +faail - Tarkib : maf’ul bih
kepada ‫َﻧ ْﻌ ُﺑ ُد‬ kepada ‫إِ ﱠﯾﺎ َك‬
maf’ul
-
-
K.irob : marfu
T.irob : dhommah
muqodam
- K.irob : mahal
- K.irob : marfu bih muqodam nashob
- Arti : kami menye -
- T.irob : dhommah - K.irob : mahal - T.irob : tidak ada
nashob mbah
- Arti : kami memo- - Arti : hanya
hon pertolongan kepada Engkaulah
- Arti : dan hanya
kepada Engkaulah
Jumlah fiilyah maktuf pada jumlah fiilyah
- 3 hrf asal: ‫أمن‬ - 3 hrf asal: ‫قول‬

- Wazan : ‫اَ ْﻓ َﻌ ْﻠ َﻧﺎ‬ - Wazan : ‫َﻓ َﻌﻠ ُ ْوا‬
َ huruf atof, - Sighot : fiil madhi, - Sighot : fiil madhi,
mabni fathah. mabni sukun mabni dhommah
‫ﺳﻰ‬
َ ‫ُﻣو‬ ‫ اﻟ َﺑﺎ ُء‬huruf jer, - Dhomir : ُ‫َﻧ ْﺣن‬ - Dhomir : ‫ُھ ْم‬
Isim ghoiru munsharif َ‫ھَﺎ ُر ْون‬ mabni kasroh. - Tasrif : 7 - Tasrif : 1
(ajam). Isim ghoiru - Bina : mahmuz “fa” - Bina : ajwaf wawi
- K.irob : majrur munsharif (ajam) ‫ب ج اَ ْر َﺑﺎب‬
ٌ ‫َر‬ - Kaidah i’lal : k 11, 10 - Kaidah i’lal : k1
- T.irob : fathah - K.irob : majrur - K.irob : majrur - K.irob : tidak ada - K.irob : tidak ada
muqodaroh - T.irob : fathah - T.irob : kasroh - T.irob : tidak ada - T.irob : tidak ada
20:70 ‫وﺳﻰ‬
َ ‫َو ُﻣ‬ َ‫َﺎر ْون‬
ُ ‫ھ‬ ‫ب‬
‫ِﺑ َر ﱢ‬ ‫آ َﻣ ﱠﻧﺎ‬ ‫َﻗﺎﻟُ ْوا‬
- Tarkib : maktuf - Tarkib : mudhof - Tarkib : jer-majrur, - Tarkib : fiil + faail - Tarkib : fiil +faail
ilaih mutaaliqa dengan - K.irob : - - K.irob : -
kepada َ‫ھَﺎ ُر ْون‬
- K.irob : majrur
- K.irob : majrur
- T.irob : fathah
‫آ َﻣ ﱠﻧﺎ‬ -
-
T.irob : -
Arti : kami beri
-
-
T.irob : -
Arti : mereka
- T.irob : fathah - K.irob : -
- Arti : Harun man berkata
muqodaroh - T.irob : -
- Arti : dan Musa - Arti : dengan
Tuhan
Jumlah fiilyah , mahal nashob maqul qoulan

1347
‫ ُﺛ ﱠم‬huruf atof, mabni fat- - 3 hrf asal: ‫خلق‬
hah.
-
- 3 hrf asal: ‫أجل‬ - 3 hrf asal: ‫قضي‬ - Sighot : fiil madhi, mabni
Wazan : ‫َﻓ َﻌ ًﻼ‬ Wazan : َ ‫َﻓ َﻌل‬
fathah
- -
- Sighot : isim masdhar - Sighot : fiil madhi, mabni - Dhomir : ‫ھ َُو‬
; Tasrif : 1
fathah muqodaroh - Bina : shohih
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ ْ‫ﻣِن‬huruf jer, mabni - Kaidah i’lal : tdk ada
- Tasrif : 2 - Dhomir : ; Tasrif : 3‫ھ َُو‬ sukun. - K.irob : tidak ada
- Bina : mahmuz fa - Bina : naaqis yai - T.irob : tidak ada
- Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : K1 ٍ ِ‫ ط‬isim jamid.
‫ﯾن‬
- K.irob : manshub - K.irob : tidak ada - K.irob : majrur ‫ ُﻛ ْم‬dhomir nashob mutta-
- T.irob : fathah - T.irob : tidak ada - T.irob : kasroh shil
6:2 ‫أَ َﺟ ًﻼ‬ َ ‫ُﺛ ﱠم َﻗ‬

‫ﺿﻰ‬ ٍ ِ‫ﱢﻣن ط‬
‫ﯾن‬ ‫ﺧ َﻠ َﻘ ُﻛ ْم‬..
َ
-
-
K.irob : manshub
- Tarkib : َ ‫َﻗ‬
‫ﺿﻰ‬ fiil +
- Tarkib : jer- majrur ,
mutaaliqa setingkat
- Tarkib : fiil +faail + maf-
ul bih
- T.irob : fathah faail dengan maf’ul bih ke - K.irob : tidak ada
- Arti : waktu
- T.irob : tidak ada (2 ) ‫َﺧ َﻠ َق‬ - T.irob : tidak ada
- Arti : menciptakan
- Arti : kemudian Dia - K.irob : mahal
nashob kalian
menentukan
- Arti : dari tanah
Jumlah fiilyah maktuf kepada ‫َﺧ َﻠ َﻘ ُﻛ ْم ﻣِنْ طِ ْﯾ ٍن‬
- 3 hrf asal: ‫مري‬ - 3 hrf asal: ‫سمو‬

‫ُﻣ ﱠ‬
Wazan : ٌ ‫ﻔ َﻌل‬
- 3 hrf asal: ‫أجل‬
- ِ ‫َﺗ ْﻔ َﺗ‬
Wazan : َ‫ﻌﻠ ُ ْون‬ -
- Wazan : ‫َﻓ َﻌ ًﻼ‬
- Sighot : fiil mudhore - Sighot : isim faail
- Dhomir : ‫اَ ْﻧ ُﺗ ْم‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬
- Tasrif : 13 ‫ ُﺛ ﱠم‬huruf atof, mabni َ‫ ِﻋ ْﻧد‬dhorof makan. - Tasrif : 9 - Dhomir : ‫ھ َُو‬
- Bina : naaqis “ya’i fathah. - K.irob : manshub - Bina : naaqis wawi - Tasrif : 2
- Kaidah i’lal : k 1 - Bina : mahmuz fa
-
-
Kaidah i’lal : k 5, 9 + ph
K.irob : marfu
‫ أَ ْﻧ ُﺗ ْم‬dhomir - T.irob : fathah.
munfashil, mabni ‫ اﻟﮭﺎ ُء‬dhomir jer bil - T.irob : dhommah - K.irob : marfu
- T.irob : tetapnya ‫ن‬ sukun idhofah. muqodaroh - T.irob : dhommah
6:2 َ‫َﺗ ْﻣ َﺗ ُر ْون‬ ‫ُﺛ ﱠم أَﻧ ُﺗ ْم‬ ‫ﻋِ ﻧدَ ُه‬ ‫ﺳ ًّﻣﻰ‬
َ ‫ﱡﻣ‬ ٌ ‫أَ َﺟل‬
- Tarkib : khobar
- Tarkib : ‫أَﻧ ُﺗ ْم‬
mub-
- Tarkib : khobar - Tarkib : naat bagi - Tarkib : mubtada
ٌ ‫أَ َﺟل‬
- K.irob : mahal rofa (sybhul jumlah - K.irob : marfu
- T.irob : tidak ada tada dhorof –mudhof - T.irob : dhommah
- K.irob : mahal rofa ilaih) - K.irob : marfu
- Arti : kalian ragu - Arti : waktu
- T.irob : tidak ada - K.irob : mahal rofa - T.irob : dhommah
ragu muqodaroh
- Arti : kemudian - T.irob : tidak ada
kalian - Arti : disisi Nya - Arti : ditentukan
Jumlah ismiyah , maktuf pada jumlah ismiyah

jumlah ismiyah
3414
‫اﻟﻼم‬huruf ta’lil , mabni kasroh.
‫ أَ ْم‬huruf atof, mabni ‫ اﻟ َﮭ ْﻣ َز ُة‬huruf istifham, - 3 hrf asal: ‫ب ل و‬
sukun. mabni fathah.
- 3 hrf asal: ‫كفر‬ - 3 hrf asal: ‫شكر‬ - Wazan : ُ ‫ﻌل‬ُ ‫َﯾ ْﻔ‬
- ُ ‫اَ ْﻓ‬
Wazan : ُ ‫ﻌل‬ - ُ ‫اَ ْﻓ‬
- Dhomir : ‫;ھ َُو‬ Tasrif : 1
- Bina : naaqis “wawi”
- Dhomir : ‫اَ َﻧﺎ‬ - Dhomir : ‫اَ َﻧﺎ‬ - Kaidah i’lal : tidak ada
- Tasrif : 1 - Tasrif : 1 - K.irob : manshub
- Bina : shohih - Bina : shohih - T.irob : fathah.
- Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : tidak ada ‫ اﻟﻧون‬nun wiqoyah
- T.irob : dhommah - T.irob : dhommah ‫ اﻟ َﯾﺎ ُء‬mutakallim
27:40 ‫أَ ْم أَ ْﻛﻔُ ُر‬ ْ َ‫أَأ‬

‫ﺷ ُﻛ ُر‬ ‫ﻟِ َﯾ ْﺑﻠُ َوﻧِﻲ‬
- Tarkib : ‫ أَ ْﻛﻔُ ُر‬maktuf - Tarkib : badal ْ َ‫أ‬
‫ﺷ ُﻛ ُر‬ - Tarkib : fiil +faail+maf’ul bih
- K.irob : manshub oleh huruf
kepada ‫ر‬ ْ َ‫أ‬
ُ ‫ﺷ ُﻛ‬ dari ya mutakallim
yang berada didalam ْ‫اَن‬
masdariyah yang
- T.irob : tidak ada ‫ﻟِ َﯾ ْﺑﻠُ َوﻧِﻲ‬ disembunyikan sesudah huruf
- Arti :ataukah aku - K.irob : mahal nashob ‫اﻟﻼم‬

- T.irob : tidak ada - T.irob : fathah
ingkar
- Arti :apakah aku - Arti : untuk menguji ku
bersyukur
‫ اﻟ َﻔﺎ ُء‬huruf jawab

‫ أَ ْو‬huruf atof, mabni syarat, mabni fathah
- 3 hrf asal: ‫خوف‬
sukun
‫رجل‬
ْ ‫َﻓ َﻌ ْﻠ ُﺗ‬
- 3 hrf asal:
- 3 hrf asal: ‫ركب‬ - Wazan : ‫م‬
- ً ‫ِﻓ َﻌ‬
Wazan : ‫ﺎﻻ‬ - Sighot : fiil madhi,
- ُ
Wazan : ‫ﻓ ْﻌ َﻼ ًﻧﺎ‬ - Sighot : isim masdhar mabni sukun
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Tasrif : 2 - Tasrif : 4 ‫ اﻟ َﻔﺎ ُء‬huruf atof ,
- Tasrif : 4 - Bina : shohih - Bina : ajwaf “wawi” mabni fathah.
- Bina : shohih - Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : 2a, 9
- Kaidah i’lal : tidak ada - K.irob : manshub - K.irob : tidak ada ْ‫إِن‬
huruf syarat jazm
- K.irob : manshub - T.irob : fathah. - T.irob : tidak ada mabni sukun.
- T.irob : fathah.
2:239 ‫أَ ْو ُر ْﻛ َﺑﺎ ًﻧﺎ‬ ‫َﻓ ِر َﺟ ًﺎﻻ‬ ‫ِﺧ ْﻔ ُﺗ ْم‬ ْ‫َﻓﺈن‬

- Tarkib : maktuf kepada - Tarkib : - Tarkib : fiil syarat
- Tarkib : ْ‫إِن‬
men-
‫ِر َﺟ ًﺎﻻ‬  fiil jawab syarat
- K.irob :-
-
-
K.irob : mahal jazm
T.irob : tidak ada jazmkan fiil syarat.
- K.irob : manshub - T.irob :- - K.irob : -
- Arti : kalian dalam
- T.irob : fathah  haal - T.irob : -
keadaan takut
- Arti : atau berkenda - K.irob : manshub - Arti : maka jika
raan - T.irob : fathah -
- Arti : maka sambil
berjalan
1115
- 3 hrf asal: ‫يقن‬ - 3 hrf asal: ‫قتل‬

Wazan : ٌ ‫َﻓ ْﻌ ْﯾل‬
-
-
- Sighot : sighot mabni dhommah
mubhalaghoh dari isim
fail - Dhomir : ‫ُھ ْم‬
; Tasrif : 1
- Bina : shohih
- Tasrif : 4 - K.irob : tidak ada ‫اﻟو ُاو‬
َ huruf atof ,
- Bina : mitsal ya’’i - T.irob : tidak ada mabni fathah.
- K.irob : manshub ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir nashob ‫ َﻣﺎ‬huruf nafii mabni
- T.irob : fathah. muttashil. sukun.
4:157 ‫َﯾﻘِ ْﯾ ًﻧﺎ‬ ُ‫َﻗ َﺗﻠُ ْوه‬ ‫َو َﻣﺎ‬

- Tarkib : maf’ul bih ke 2 - Tarkib : fiil + fail + - Tarkib :-
- K.irob : manshub maf’ul bih (ke 1) - K.irob :-
- T.irob :fathah - K.irob : - - T.irob :-
- Arti :dengan yaqin - T.irob : - - Arti : dan tidaklah
- Arti :mereka bunuh
dia
Jumlah fiilyah maktuf oleh wawu atof kepada jumlah

...... ‫اﺧ َﺗ َﻠﻔُ ْوا‬
ْ َ‫اِنﱠ ا ﱠﻟ ِذ ْﯾن‬

1116
- 3 hrf asal: ‫رفع‬
mabni fathah
; Tasrif : 2
- Bina : shohih
‫ ِا َﻟﻲ‬huruf jer, mabni - K.irob : tidak ada
sukun. Lafadz jalaalahu, - T.irob : tidak ada
isim alam.
‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir nashob - K.irob : marfu ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir nashob Huruf idhrab, mabni
muttashil. - T.irob : muttashil. sukun
dhommah
4:158 ‫إِ َﻟ ْﯾ ِﮫ‬ ُ‫ﷲ‬ ‫ﱠر َﻓ َﻌ ُﮫ‬ ْ‫َﺑل‬

- Tarkib : jer-majrur - Tarkib : fail - Tarkib : fiil + maf’ul bih - Tarkib : menafiikan
mutaaliqa dengan - K.irob :marfu - K.irob :- hukum awal yang
‫َر َﻓ َﻊ‬ -
-
T.irob :dhommah
Arti : Allah
-
-
T.irob :-
Arti :telah
berada sebelum
huruf idhrab, serta
- K.irob : - menetapkan hukum
- T.irob : - mengangkatnya
sesudahnya .
- Arti : kepadaNya - K.irob :-
- T.irob :-
- Arti :tetapi
bagian ayat mengatof pada bagian ayat..
‫ِﺧ ْﻔ ُﺗ ْم‬ asalnya ‫َﺧ ِو ْﻓ ُﺗ ْم‬

‫ َﻓ ِﻌ ْﻠ ُﺗ ْم‬dibuang harokatnya fa’ fiil pada ‫اﻟﺧﺎ ُء‬
atas wazan َ kemudian ditukar
harokatnya dengan ain fiil pada ‫او‬ َ kepada apa yang sebelumnya, maka menjadi ‫ ﺧ ِْو ْﻓ ُﺗ ْم‬kemudian
ُ ‫اﻟو‬
dibuang ‫او‬ َ karena bertemunya dua sukun. Maka menjadi ‫ِﺧ ْﻔ ُﺗ ْم‬
ُ ‫اﻟو‬
‫ِﺧ ْﻔ ُﺗ ْم‬  ‫ﺧ ِْو ْﻓ ُﺗ ْم‬  ‫ﺧو ْﻓ ُﺗ ْم‬

ِ  ‫ِو ْﻓ ُﺗ ْم‬

PELAJARAN KE 53
ُ ‫اﻟ َﺑدَ ل‬
A. Pendahuluan.
Badal secara harafiyah berarti “pengganti” . Berarti bahwa ia adalah wujud sebenarnya dari yang
digantikan ‫ ﺻِ َراط ا ﱠﻟ ِذ ْﯾنَ اَ ْﻧ َﻌ ْﻣ َت َﻋ َﻠ ْﯾ ِﮭ ْم‬. ‫ ﺻِ َراط‬adalah wujud yang sebenarnya dari
‫ اﻟﺻِ َرا َط اﻟ ُﻣ ْﺳ َﺗﻘِ ْﯾ َم‬. ‫ َﺣ ِﻣ ﱠﯾ َﺔ اﻟﺟﺎ ِھﻠِ ﱠﯾ َﺔ‬adalah wujud yang sebenarnya dari ‫اﻟﺣ ِﻣ ﱠﯾ َﺔ‬ َ . Badal
itu disebut ‫طﺎﺑق‬ ِ ‫“ َﺑدَ ل ُﻣ‬badal keseluruhan”.
Badal lainya adalah ‫ﻛل ﱢ‬ ُ ْ‫ض ﻣِن‬ ٍ ‫“ َﺑدَ ل َﺑ ْﻌ‬badal sebagian dari keseluruhan” seperti
contoh 3, karena “seperdua” adalah sebagian dari “malam”. Dan ketiga adalah ‫ﺎل‬ ْ ‫َﺑدَ ل ِا‬
ِ ‫ﺷﺗِ َﻣ‬
badal lingkupan seperti contoh 4, karena “apa yang diperintahkan Allah” meliputi apa saja dari
“Allah”
B. Tata bahasa
1:6 َ ‫اﻟﺻ َر‬

‫اط اﻟ ُﻣﺳ َﺗﻘِﯾ َم‬ ‫اھ ِد َﻧــــﺎ ﱢ‬
- 3 huruf asal : ‫نعم‬
- َ ‫اَ ْﻓ َﻌ ْﻠ‬
Wazan :‫ت‬
mabni sukun
- Tasrif : 7
‫َﻋ َﻠﻰ‬ huruf jer, mabni - Bina : shohih
sukun. - Kaidah i’lal : tidak ada ُ ‫ﺻِ ِراط ج‬
‫ﺻ ُرط‬
- K. irob : tidak ada Isim maushul, - K.irob : manshub
‫ ِھ ْم‬dhomir jer bil harfi - T. irob : tidak ada mabni fathah. - T.irob : fathah.
1:7... ‫َﻋ َﻠﯾ ِﮭ ْم‬ َ َ‫أ‬

َ ‫ﻧﻌ ْﻣ‬
‫ت‬ َ‫ا ﱠﻟذِﯾن‬ َ ‫ﺻِ َر‬
‫اط‬
- Tarkib : jer-majrur, - Tarkib : Fiil +fail - Tarkib : mudhof - Tarkib :
mutaaliqa, atau
setingkat maf’ul bih
-
-
K.irob : tidak ada
T.irob : tidak ada
ilaih
 badal dari ‫اﻟﺻِ َرا َط‬
sebelunya.
َ َ‫أ‬
‫ﻧﻌﻣت‬ - Arti : telah Engkau - T.irob : tidak ada
- Arti :orang–  mudhof bagi َ‫ا ﱠﻟذِﯾن‬
- K.irob : mahal anugrah kan nikmat
nashob orang yang - K.irob : manshub
- T.irob : tidak ada - T.irob : fathah.
- Arti : kepada - Arti : (yaitu) jalan
mereka
Jumlah fiilyah sebagai silah maushul
Kondisi irobnya la mahalaa laha

Catatan : tambahkan ghoiril maghdhubi...
- 3 huruf asal: ‫ضلل‬ - 3 huruf asal: ‫غضب‬
- Wazan : َ‫َﻓﺎﻋِ ﻠِ ْﯾن‬ - Wazan : ٌ ‫َﻣ ْﻔ ُﻌ ْول‬
- Sighot : isim faail - Sighot : isim maf’ul
-
-
Tasrif : 3
Bina : mudhoaf
َ huruf ‫ َﻋ َﻠﻰ‬huruf jer, -
-
Tasrif : 4
Bina : ajwaf wawi
atof, mabni
fathah.
mabni sukun.
- Kaidah i’lal : tidak ada ‫َﻏﯾر‬
- K. irob : majrur ‫ ِھ ْم‬dhomir jer bil - K. irob : majrur - K.irob : majrur
- T.irob : kasroh ‫ َﻻ‬huruf nafii, harfi - T.irob : kasroh - T.irob : kasroh
mabni sukun
1:7 َ‫اﻟﺿﺎ ﱢﻟﯾن‬

‫ﱠ‬ ‫َو َﻻ‬ ‫َﻋ َﻠﯾ ِﮭ ْم‬ ِ ‫ﺿ ْو‬
‫ب‬ ُ ‫اﻟ َﻣﻐ‬ ِ ‫َﻏ‬
‫ﯾر‬
- Tarkib : maktuf - Tarkib : - - Tarkib : jer-majrur - Tarkib : mudhof ilaih - Tarkib :
kepada - K.irob : - ,mutaliqa atau - K.irob : majrur  badal dari
ِ ‫ﺿو‬
‫ب‬ ُ ‫اﻟ َﻣﻐ‬ -
-
T.irob : -
Arti : dan
setingkat naibul
faail bagi isim
-
-
T.irob : kasroh
Arti : mereka yang
َ‫ا ﱠﻟذِﯾن‬
- K.irob : majrur maf’ul  mudhof bagi
bukan (pula ja- dimurkai
- T.irob : ‫ي‬
jamak
lan) ِ ‫ﺿو‬
‫ب‬ ُ ‫اﻟ َﻣﻐ‬ ِ ‫ﺿو‬
‫ب‬ ُ ‫اﻟ َﻣﻐ‬
mudzakar salim - K.irob : mahal rofa - K.irob : majrur
- Arti : mereka yang - T.irob : tidak ada - T.irob : kasroh
sesat - Arti : kepada - Arti : bukan
mereka (jalan)
- 3 hrf asal : ‫جهل‬ - 3 hrf asal : ‫حمي‬ - 3 hrf asal : ‫حمي‬

Wazan : ‫ﺔ‬ - ٌ ‫َﻓ ِﻌ ْﯾ َﻠ‬
Wazan : ‫ﺔ‬ - ٌ ‫َﻓ ِﻌ ْﯾ َﻠ‬
Wazan : ‫ﺔ‬
- Sighot : isim fail Sighot : sighot
mubhalaghoh isim
Sighot : sighot
mubhalaghoh isim
‫ﻓ ِْﻲ‬ huruf jer, mabni
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ fail fail
sukun.
- Tasrif : 4
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬ ‫ب ج ﻗُﻠُ ْوب‬
ٌ ‫َﻗ ْﻠ‬
- Bina : naqis ya’i Isim Jamak taksir.
- Kaidah i’lal : k10 - Tasrif : 3 - Tasrif : 3
- K. irob : majrur -
-
Bina : naqis ya’i
Kaidah i’lal : k10
-
-
Bina : naqis ya’i
- Wazan : ٌ ‫ﻓُ ُﻌ ْول‬
- T. irob : kasroh - K.irob : majrur
- K. irob : manshub - K. irob : manshub - T.irob : kasroh
* ‫ اﻟ َﯾﺎ ُء‬ya nisbah. - T. irob : fathah - T. irob : fathah
‫ ِھ ْم‬dhomir jer bil idhofah.
48:26 ‫ا ْﻟ َﺟﺎ ِھﻠِ ﱠﯾ ِﺔ‬ ‫َﺣ ِﻣ ﱠﯾ َﺔ‬ ‫ا ْﻟ َﺣ ِﻣ ﱠﯾ َﺔ‬ ‫ﻓِﻲ ﻗُﻠُ ْو ِﺑ ِﮭ ُم‬...
-
-
K.irob : majrur
- Tarkib : ‫َﺣ ِﻣ ﱠﯾ َﺔ‬ - Tarkib : maf’ul bih
- Tarkib : ‫ ﻓِﻲ ﻗُﻠُ ْوب‬jer-
- T.irob : kasroh ‫اﻟﺟﺎ ِھﻠِ ﱠﯾ ِﺔ‬ َ badal
bagi َ‫َﺟ َﻌل‬ majrur , mutaliqa
- K.irob : manshub
- Arti : jahiliyah
bagi ‫ﺔ‬ َ ‫ا ْﻟ َﺣ ِﻣ ﱠﯾ‬ - T.irob : fathah
dengan َ‫َﺟ َﻌل‬
- K.irob : -
- K.irob : manshub - Arti : kesombongan
- T.irob : -
- T.irob : fathah
- Arti :didalam hati
- Arti : kesombongan
mereka

Nisbah :
Nisbah adalah bertemunya akhir suatu kalimah isim dengan ya’ bertasydid yang dibaca kasroh huruf sebelumnya, untuk
menunjukkan hubungan sesuatu dengan lainya . Kalimat isim yang bertemu dengan ya’ nisbah itu disebut mansub, seperti
‫ي‬
‫ِﺻ ِر ﱞ‬
ْ ‫ ﻣ‬. Nisbah itu mengadung makna kata sifat. Ref: Kamus Ilmu Nahwu & Shorof (hal 257), iman Saiful Mu’minin.
73:2 ً‫ﻗُ ِم اﻟ ﱠﻠ ْﯾل َ إِ ﱠﻻ َﻗﻠِﯾﻼ‬

‫ اَ ْو‬huruf atof, mabni - 3 hrf asal : ‫نصف‬
Wazan : ‫ﻓ ِْﻌ ًﻼ‬
sukun.
- 3 hrf asal : ‫قلل‬ -
- Wazan : ‫َﻓ ِﻌ ْﯾﻼ‬

ً - 3 huruf asal : ‫نق‬ - Sighot : isim masdhar
- Sighot : isim ‫ص‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬

ْ ‫ا ُ ْﻓ ُﻌ‬
masdhar - Tasrif : 3
- Wazan : ‫ل‬
- Bina : shohih
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Sighot : fiil amar - Kaidah i’lal : tidak ada
- Tasrif : 3 ْ‫ﻣِن‬
huruf jer, - Dhomir : ‫اَ ْﻧ َت‬ - K. irob : manshub
- Bina : mudhoaf mabni sukun. - T. irob : fathah
- Kaidah i’lal : tidak - Tasrif : 1
ada ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer - Bina : shohih ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer bil idho-
- K. irob : manshub bil harfi. - Kaidah i’lal : tidak ada fah
- T. irob : fathah - K. irob : majzum
T. irob : sukun
73:3 ‫َﻗﻠِ ْﯾ ًﻼ‬ ‫ِﻣ ْﻧ ُﮫ‬ ْ ُ‫أَ ِو اﻧﻘ‬

‫ص‬ ‫ِﺻ َﻔ ُﮫ‬
ْ ‫ﻧ‬
- Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : jer-ma - Tarkib : maktuf kepada
- Tarkib : badal dari ‫َﻗﻠِ ْﯾ ًﻼ‬
-
-
K.irob : manshub
T.irob : fathah
jrur mutaaliqa
dengan
jawab nida ‫ُﻗ ْم‬ - K.irob : manshub
- K.irob : majzum - T.irob : fathah
- Arti : sedikit
ْ ُ‫ا ُﻧﻘ‬
‫ص‬ - T.irob : sukun - Arti : seperduanya
- K.irob : - - Arti : atau kurang
- T.irob : -
- Arti : darinya

96:15 ‫َﻛ ﱠﻼ َﻟﺋِن ﱠﻟ ْم َﯾﻧ َﺗ ِﮫ َﻟ َﻧ ْﺳ َﻔ ًﻌﺎ ِﺑﺎﻟ ﱠﻧﺎﺻِ َﯾ ِﺔ‬
- 3 huruf asal : ‫خطأ‬ - 3 huruf asal : ‫كذب‬
- ٌ
Wazan : ‫َﻓﺎﻋِ َﻠﺔ‬ - ٌ ِ ‫َﻓﺎ‬
- Dhomir : ‫اَ ْﻧ َت‬ - Dhomir : ‫ھ َِﻲ‬
- Tasrif : 4 - Tasrif : 3 Hal 17 jamak taksir
- Bina : mahmuz lam - Bina : shohih
- Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : tidak ada ِ ‫َﻧﺎﺻِ َﯾ ٍﺔ ج َﻧ َو‬
‫اص‬
- K. irob : majrur - K. irob : majrur - K. irob : majrur
- T. irob : kasroh - T. irob : kasroh - T. irob : kasrroh
96:16 ‫َﺧﺎطِ َﺋ ٍﺔ‬ ‫َﻛﺎ ِذ َﺑ ٍﺔ‬ ‫َﻧﺎﺻِ َﯾ ٍﺔ‬

- Tarkib : naat ke (2) dari - Tarkib : naat dari ke (1) - Tarkib : badal dari
‫َﻧﺎﺻِ َﯾ ٍﺔ‬ ‫َﻧﺎﺻِ َﯾ ٍﺔ‬ ‫َﻧﺎﺻِ َﯾ ٍﺔ‬
pada ayat (15)
- Arti : sebab/durhaka - Arti : pendusta - Arti : ubun - ubun
371
- 3 huruf asal : ‫سأل‬
- 3 hrf asal : ‫قتل‬ - 3 hrf asal : ‫حرم‬ - Wazan : َ‫َﯾ ْﻔ َﻌﻠُ ْون‬
Wazan : ‫ﺎﻻ‬ - ً ‫َﻓ َﻌ‬
Wazan : ‫ﺎﻻ‬ - Sighot : fiil mudhore
- Sighot : isim - Sighot : isim - Dhomir : ‫ُھ ْم‬ ; Tasrif : 2
masdhar masdhar - Bina : mahmuz ain
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬ ْ‫َﻋن‬huruf jer, mabni
- K. irob : marfu
‫ ﻓ ِْﻲ‬huruf jer, mabni - Tasrif : 1 - Tasrif : 1 sukun
sukun. - Bina : shohih - Bina : shohih
‫ﺳ ُﮭ ْو ٌر‬ َ - T. irob : tetapnya ‫ن‬
- Kaidah i’lal : tidak - Kaidah i’lal : tidak ُ ‫ﺷ ْﮭ ٌر ج‬
‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer bil ada ada - K.irob : majrur ‫ اﻟ َﻛﺎف‬dhomir nashob
harfi. - K. irob : majrur - K. irob : majrur - T.irob : kasroh muttashil
- T. irob : kasroh - T. irob : kasroh
2:217 ‫ﻓِﯾ ِﮫ‬ ٍ ‫ﻗِ َﺗ‬

‫ﺎل‬ ‫ا ْﻟ َﺣ َر ِام‬ ‫َﻋ ِن اﻟ ﱠ‬
‫ﺷ ْﮭ ِر‬ ‫َﯾ ْﺳﺄَﻟُو َﻧ َك‬
- Tarkib : jer-majrur, - Tarkib : badal - Tarkib : naat bagi - Tarkib : jer-majrur, - Tarkib : fiil +faail +
mutaaliqa , atau (isytimal, menga
‫اﻟ ﱠ‬
‫ﺷ ْﮭ ِر‬ mutaaliqa dengan maf’ul bih
setingkat naat ndung makna bagian
- K.irob : majrur fiil ‫َﯾ ْﺳﺄَﻟُو َﻧ َك‬ - K.irob : marfu
bagi ٍ ‫ِﻗ َﺗ‬
‫ﺎل‬ mubdal minhunya)
‫اﻟ ﱠ‬
- T.irob : kasroh - K.irob : - - T.irob : tetapnya ‫ن‬
- K.irob : mahal jer ‫ﺷ ْﮭ ِر‬ - Arti : haram - T.irob : - - Arti : mereka berta
- T.irob : tidak ada - K.irob : majrur - Arti : tentang nya kepadamu
- Arti : didalam - T.irob : kasroh
bulan
nya - Arti : berpe rang
Jumlah isti’naafiah, laa mahala lahaa

681
َ
- Sighot : isim
makan
ٌ ‫َﺑ ﱢﯾ َﻧ ٌﺔ ج َﺑ ﱢﯾ َﻧ‬ ٌ‫آ َﯾتٌ ج آ َﯾﺎت‬
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ ‫ﺎت‬ Isim jamak taksir.
- Tasrif : 1 Isim jamak ‫ ﻓ ِْﻲ‬huruf jer, mabni
- Bina : ajwaf wawi muanats - Wazan : ٌ ‫اَ ْﻓ َﻌﺎل‬ sukun.
Isim ghoiru munsharif - Kaidah i’lal : k 2, 12 - K.irob : marfu - K.irob : marfu
- K.irob : majrur - K. irob : marfu - T.irob : dhom - - T.irob : ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer bil
- T.irob : fathah - T. irob : dhommah mah dhommah harfi.
3:97 ‫إِ ْﺑ َراھِﯾ َم‬ ‫ﱠﻣ َﻘﺎ ُم‬ ٌ ‫َﺑ ﱢﯾـ َﻧ‬
‫ﺎت‬ ٌ ‫آ َﯾ‬
‫ﺎت‬ ‫ﻓِﯾ ِﮫ‬
- Tarkib : mudhof ilaih - Tarkib : badal bagi - Tarkib : naat bagi - Tarkib : mubtada - Tarkib : khobar
- K.irob : majrur muakhor muqodam
- T.irob : fathah
ٌ ‫آ َﯾ‬
‫ﺎت‬ ٌ ‫آ َﯾ‬
‫ﺎت‬ - K.irob : marfu - K.irob : mahal rofa
- K.irob : marfu - K.irob : marfu - T.irob : dhom - - T.irob : tidak ada
- Arti : Ibrahim
- T.irob : dhommah - T.irob : mah - Arti : padanya
- Arti : maqam dhommah
- Arti : tanda-
- Arti : yang
tanda
nyata
78:31 ً ‫إِنﱠ ﻟِ ْﻠ ُﻣ ﱠﺗﻘِﯾنَ َﻣ َﻔ‬

‫ﺎزا‬
َ huruf atof, mabni ‫حدق‬
- 3 hrf asal :
fathah.
‫ب ج اَ ْﻋ َﻧﺎب‬
ٌ ‫ﻋِ َﻧ‬ - Wazan : ‫َﻓ َﻌﻠﺋل‬
Isim jamak taksir. - Sighot : muntahal jumu’
- Bina : shohih
- wazan : ٌ ‫اَ ْﻓ َﻌﺎل‬ - Kaidah i’lal : tidak ada
- K.irob : manshub - K. irob : manshub
- T.irob : fathah - T. irob : fathah
78:32 ‫َوأَ ْﻋ َﻧﺎ ًﺑﺎ‬ ‫َﺣدَ اﺋ َِق‬

- Tarkib : maktuf kepada - Tarkib : badal bagi
‫َﺣدَاﺋ َِق‬ ً ‫ َﻣ َﻔ‬pada ayat (31)
‫ﺎزا‬
- Arti : dan buah anggur - Arti : kebun-kebun

4035
- 3 hrf asal : ‫كتب‬ - Wazan :َ ‫َﻓ ﱠﻌل‬
- ً ‫ﻓِ َﻌ‬
Wazan : ‫ﺎﻻ‬ mabni fathah.
- Tasrif : 1 - Bina : shohih Lafadz jalaalahu,
Isim tafdhil.
- Bina : shohih - Kaidah i’lal : tidak isim alam.
- Kaidah i’lal : tidak ada ‫ِﺣ ِد ْﯾث ج اَ َﺣﺎدِث‬ - wazan : َ‫اَ ْﻓ َﻌل‬ ada - K.irob : marfu
- K. irob : majrur - K.irob : majrur - K.irob : manshub - K. irob : tidak ada - T.irob : dhom
- T. irob : kasroh - T.irob : kasroh - T.irob : fathah - T. irob : tidak ada mah
39:23... ‫ِﻛ َﺗﺎ ًﺑﺎ‬ ِ ‫ا ْﻟ َﺣدِﯾ‬

‫ث‬ َ ‫أَ ْﺣ‬
َ‫ﺳن‬ َ‫َﻧ ﱠزل‬ ُ‫ﷲ‬
- Tarkib : badal bagi - Tarkib : mudhof - Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : khobar - Tarkib : mubtada
َ ‫أَ ْﺣ‬
َ‫ﺳن‬ ilaih
- K.irob : majrur
-
-
K.irob : manshub
T.irob : fathah
-
-
K.irob : mahal rofa
T.irob : tidak ada
- K.irob : marfu
- T.irob :
- K.irob : manshub - T.irob : kasroh dhommah
- Arti : paling baik - Arti : Dia menu
- T.irob : fathah
- Arti : pembica runkan - Arti : Allah
- Arti : Kitab
raan /perkataan
85:4 ‫ﺎب ْاﻷ ُ ْﺧدُو ِد‬ ْ َ‫ﻗُ ِﺗل َ أ‬

ُ ‫ﺻ َﺣ‬
5046
‫ِو َﻗﺎد ج َوﻗُ ْود‬ ُ‫َذاتُ ج َذ َوات‬ َ ‫َﻧﺎ ٌر ج ﻧ‬
‫ِﯾران‬
85:5 ‫ا ْﻟ َو ُﻗ ْو ِد‬ ِ ‫َذا‬

‫ت‬ ِ ‫اﻟ ﱠﻧ‬
‫ﺎر‬
ِ ‫اﻟ ﱠﻧ‬
- Tarkib : mudhof ilaih - Tarkib : badal bagi
- Tarkib : naat bagi ‫ﺎر‬
-
-
K.irob : majrur
T.irob : kasroh - K.irob : majrur ‫ ْاﻷ ُ ْﺧدُو ِد‬pada ayat (4)
- Arti : kayu bakar
- Arti : mempunyai - T.irob : kasroh
- Arti : api

1427
- Wazan :َ ‫َﻓ َﻌل‬
‫ اﻟﻼم‬huruf jer, mabni mabni fathah.
kasroh
‫ ِأﺑ ْﻲ‬asmaul khomsah - Dhomir : ‫ھ َُو‬
Isim ghoir munsharif Isim ghoir munsharif - Tasrif : 1
(Ajam, nama asing - K.irob : majrur (Ajam, nama asing - Bina : ajwaf awai
selain Arab). - T.irob : ‫ي‬ selain Arab). - Kaidah i’lal : k 1
- K.irob : majrur - K.irob : marfu - K. irob : tidak ada Dhorof zaman ,
- T.irob : fathah ‫ اﻟ َﮭﺎء‬dhomir jer bil - T.irob : dhommah - T. irob : tidak ada mabni sukun
harfi
6:74 .. َ
‫آز َر‬ ‫ﻷَ ِﺑﯾ ِﮫ‬ ‫إِ ْﺑ َراھِﯾ ُم‬ َ‫َﻗﺎل‬ ‫إِ ْذ‬
- Tarkib : badal bagi - Tarkib : jer-majrur, - Tarkib : fail - Tarkib : fiil - Tarkib :
‫أَ ِﺑ ْﯾ ِﮫ‬ mutaaliqa dengan َ ‫َﻗﺎل‬
-
-
K.irob : marfu
T.irob : dhommah
-
-
K.irob : tidak ada
T.irob : tidak ada
mudhof
- K.irob : -
- K.irob : majrur - K.irob : - - T.irob : -
- Arti : Ibrahim - Arti : berkata
- Arti : tatkala
- Arti : Azar - Arti : kepada bapak
nya

PELAJARAN KE 54
‫اﻟ ﱠﺗ ْو ِﻛ ْﯾ ُد‬
A. Pendahuluan.
‫اﻟ ﱠﺗ ْو ِﻛ ْﯾ ُد‬
sesuai makna harafiyahnya berarti “menekankan”, yaitu menekankan pesan yang
disampaikan. Caranya sebagaimana bisa dilihat , yaitu mengulang kata (contoh 1), yang
menyatakan kata ganti yang terdapat didalam kata kerja (contoh 2),dan memberikan kata ‫ُﻛل ﱡ‬
(contoh 5).
Pada contoh,kata ‫ ُﻛل ﱡ‬yang menekankan, sama dengan yang ditekankan, dan kata ‫ ُﻛل ﱡ‬itu
harus memiliki kata ganti yang merujuk kepada kata yang ditekankan. Mengulang kata dan
menyatakan kata ganti itu, disebut ‫اﻟ ﱠﺗوﻛِﯾ ِد ا ﱠﻟ ْﻔظِ ْﻲ‬ dan memberikan kata ‫ ُﻛل ﱡ‬disebut ‫اﻟ ﱠﺗوﻛِﯾ ِد‬
‫اﻟ َﻣ ْﻌ َﻧ ِو ْي‬
B. Tata bahasa
3115
- 3 hrf asal : ‫وعد‬
- Wazan : َ‫ُﺗ ْﻔ َﻌﻠُ ْون‬ 302/103 Mu’jam AE
majhul (kamus nahwu hal 268)
- Dhomir : ‫اَ ْﻧ ُﺗم‬ Isim fiil madhi mabni
fat hah, menunjukkan
Isim fiil madhi mabni
fathah, menu njukkan
- Tasrif : 7 ‫ اﻟﻼم‬huruf jer, mabni arti pe kerjaan seperti arti pekerjaan seperti
- Bina : mitsal wawi kasroh. fiil madhi (lampau). fiil madhi (lampau).
- K. irob : marfu ‫ َﻣﺎ‬isim maushul, َ ‫ َھ ْﯾ َﮭ‬semakna
‫ﺎت‬ َ ‫ َھ ْﯾ َﮭ‬semakna
‫ﺎت‬
- T. irob : tetapnya ‫ن‬ dengan makna ‫ا ﱠﻟذِي‬ dengan َ‫ﻌد‬ ُ ‫َﺑ‬ dengan َ‫ﻌد‬ ُ ‫َﺑ‬
23:36 َ‫ُﺗ ْو َﻋد ُْون‬ ‫ﻟِ َﻣﺎ‬ َ ‫َھ ْﯾ َﮭ‬

‫ﺎت‬ َ ‫َھ ْﯾ َﮭ‬
‫ﺎت‬
- Tarkib : silah maushul - Tarkib : - Tarkib : taukid bagi - Tarkib : fiil
- K.irob : la mahala - K.irob : tidak ada
lahaa
 ‫َﻣﺎ‬
fai l bagi َ ‫َھ ْﯾ َﮭ‬
‫ﺎت‬ َ ‫ َھ ْﯾ َﮭ‬yang perta
‫ﺎت‬ - T.irob : tidak ada
- T.irob : - - K.irob : mahal rofa ma
- Arti : jauh
- T.irob : tidak ada - K.irob : tidak ada
- Arti : kalian
dijanjikan  ‫ ﻟِ َﻣﺎ‬jer-majrur muta- - Arti : jauh
aliqa dengan ‫ﺎت‬ َ ‫َھ ْﯾ َﮭ‬
- K.irob : -
- T.irob : -
- Arti : terhadap apa

3493
َ huruf atof, - 3 hrf asal : ‫كبر‬
mabni fathah. - Wazan : َ ‫ِﺳ َﺗ ْﻔ َﻌل‬
ْ ‫ا‬
‫اﻟ ُﺟ ْﻧ ُد ج ُﺟ ُﻧ ْو ٌد‬ - Sighot : fiil madhi,
Isim jamak taksir. fathah
- Wazan : ٌ ‫ﻓُ ُﻌ ْول‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬

‫ ﻓ ِْﻲ‬huruf jer, mabni sukun. - K.irob : marfu - Tasrif : 14
- T.irob : dhommah - Bina : shohih
ُ ‫ض ج اَ ْر‬
َ‫ﺿ ْون‬ ٌ ‫اَ ْر‬ - Kaidah i’lal : tidak ada
- K.irob : majrur ‫اﻟ َﮭﺎ ُء‬
dhomir jer bil Dhomir munfashil, - K. irob : tidak ada
- T.irob : kasroh idhofah mabni fathah - T. irob : tidak ada
28:39 ِ ‫ﻓِﻲ ْاﻷَ ْر‬

‫ض‬ ‫َو ُﺟ ُﻧو ُد ُه‬ ‫ھ َُو‬ ‫ِا ْﺳ َﺗ ْﻛ َﺑ َر‬
- Tarkib : jer-majrur, mutaa
liqa atau setingkat maf’ul
- Tarkib : ‫ُﺟ ُﻧو ُد‬ - Tarkib : taukiid -
-
Tarkib : fiil +fail
K.irob : tidak ada
maktuf kepada bagi dhomir ‫ھ َُو‬
bih bagi ‫ِا ْﺳ َﺗ ْﻛ َﺑ َر‬ - T.irob : tidak ada

dhomir ‫( ھ َُو‬failnya َ ‫) ِا ْﺳ َﺗ ْﻛ َﺑ‬
(failnya ‫ر‬ - Arti : telah berlaku
- T.irob : tidak ada ‫) ِا ْﺳ َﺗ ْﻛ َﺑ َر‬ - K.irob : mahal rofa

sombong
- Arti : di bumi - K.irob : marfu
- Arti : dia (firaun)
- T.irob : dhommah
- Arti : dan bala
tentaranya
- 3 hrf asal :‫وفي‬

1342 - َ ‫َﺗ َﻔ ﱠﻌ ْﻠ‬
Wazan :‫ت‬
mabni sukun
- 3 hrf asal : ‫رقب‬
- Wazan :ٌ ‫َﻓ ِﻌ ْﯾل‬
- 3 hrf asal : ‫كون‬ - Dhomir : ‫اَ ْﻧ َت‬
- Sighot : mubalha - َ ‫َﻓ َﻌ ْﻠ‬
Wazan :‫ت‬
-
-
Tasrif : 10
Bina : lafiif maqruun
ghoh dari isim fail - Sighot : fiil madhi - Kaidah i’lal : tidak
naaqis su kun
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ ada
‫ اﻟ َﻔﺎ ُء‬huruf
- Tasrif : 1 - Dhomir : ‫اَ ْﻧ َت‬ - K. irob : tidak ada
isti’naafiyah, mabni
- Bina : shohih - Tasrif : 1 - T. irob : tidak ada
fathah.
- Kaidah i’lal : tidak -
-
Bina : ajwaf wawi
Kaidah i’lal : k 1, 9,
‫ اﻟ ُﻧون‬nun wiqoyah. ‫ َﻟ ﱠﻣﺎ‬dhorof zaman,
ada Dhomir munfa
- K. irob : tidak ada shil, mabni fa 2a ‫ اﻟ َﯾﺎ ُء‬dhomir nashob mabni sukun, dengan
- T. irob : tidak ada thah. - K. irob : tidak ada muttashil makna syarat
- T. irob : tidak ada
5:117... َ ‫اﻟرﻗِ ْﯾ‬

‫ب‬ ‫ﱠ‬ ‫أَ ْﻧ َت‬ َ ‫ُﻛ ْﻧ‬
‫ت‬ ‫َﺗ َو ﱠﻓ ْﯾ َﺗﻧِﻲ‬ ‫َﻓ َﻠ ﱠﻣﺎ‬
- Tarkib : khobar - Tarkib : taukid - Tarkib : fiil + fail - Tarkib : Fiil +fail - Tarkib : mutaaliqa
َ‫َﻛﺎن‬ bagi َ ‫ُﻛ‬
‫ﻧت‬ - K.irob : -
- T.irob : -
- K.irob : -
- T.irob : -
dengan‫ﻛﻧت أﻧت‬
- K.irob : manshub - K.irob : mahal
- T.irob : fathah rofa
- Arti : adalah Eng - Arti : Engkau ‫اﻟرﻗﯾب ﻋﻠﯾﮭم‬
ّ
- T.irob : tidak kau mengangkatku ke - K.irob : mahal
- Arti : pengawas
ada langit nashob
- Arti : Engkau
- Arti : maka setelah
lah
Jumlah fiilyah mahal jer bil idhofah
3510
- 3 hrf asal : ‫و رث‬
- Wazan : َ‫ َﻓﺎﻋِ ﻠ ُ ْون‬marfu - 3 hrf asal : ‫كون‬
َ‫َﻓﺎﻋِ ﻠِ ْﯾن‬ - Wazan : ‫َﻓ َﻌ ْﻠ َﻧﺎ‬
manshub - Sighot : fiil madhi
- Sighot : isim fail naaqis, mabni sukun
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ - Dhomir : ُ‫َﻧ ْﺣن‬

- Bina : mitsal wawi - Bina : ajwaf wawi
- Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : k 1, 9, 2a
- K. irob : manshub Dhomir munfashil, - K. irob : tidak ada
mabni dhommah. - T. irob : tidak ada
- T. irob : ‫ي‬
28:58 َ‫ا ْﻟ َو ِارﺛِﯾن‬ ُ‫َﻧ ْﺣن‬ ‫ُﻛ ﱠﻧﺎ‬

- Tarkib : khobar َ‫َﻛﺎن‬ - Tarkib : Taukid - Tarkib :
- K.irob : manshub bagi dhomir ‫َﻧﺎ‬  َ‫َﻛﺎن‬merofa’kan

- K.irob : mahal rofa isim nya, menashob
- T.irob : ‫ي‬ - T.irob : tidak ada kan khobarnya.
- Arti : ahli waris - Arti : kami
 ‫َﻧﺎ‬
isim َ‫َﻛﺎن‬
- Arti : dan adalah
kami

4920
- 3 hrf asal : ‫قرأ‬ - Wazan : ‫َﻓ ﱠﻌ ْﻠ َﻧﺎ‬
- Wazan : ‫ﻓُ ْﻌ َﻼ ًﻧﺎ‬ - Sighot : fiil madhi
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Dhomir : ُ‫َﻧ ْﺣن‬
- Bina : mahmuz lam ‫ َﻋ َﻠﻰ‬huruf jer, - Bina : shohih ‫اِنﱠ‬huruf taukid, dan
- Kaidah i’lal : tidak mabni sukun. - Kaidah i’lal : tidak nashob, mabni
ada ada Dhomir
- K. irob : manshub ‫ اﻟ َﻛﺎف‬dhomir jer - K. irob : tidak ada munfashil, mabni
sukun.
- T. irob : fathah bil harfi. - T. irob : tidak ada dhommah ‫ َﻧﺎ‬dhomir muttashil,
mabni sukun.
76:23... َ‫ا ْﻟﻘُ ْرآن‬ ‫َﻋ َﻠ ْﯾ َك‬ ‫َﻧ ﱠز ْﻟ َﻧﺎ‬ ُ‫َﻧ ْﺣن‬ ‫إِ ﱠﻧﺎ‬
- Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : jer- - Tarkib : fiil +fail - Tarkib : Taukid - Tarkib :
- K.irob : manshub majrur, mutaa - K.irob : tidak ada
- T.irob : fathah liqa dengan - T.irob : tidak ada
bagi isim ‫اِنﱠ‬  ‫اِنﱠ‬menshobkan
- K.irob : mahal isimnya,
- Arti : Al Qur’an
‫َﻧ ﱠز ْﻟ َﻧﺎ‬ - Arti : Kami telah
nashob merofakan
- K.irob : - menurunkan - T.irob : tidak ada khbarnya
- T.irob : -
- Arti : atas
- Arti : Kami
 ‫َﻧﺎ‬
isim ‫اِنﱠ‬
- K.irob : mahal
kalian nashob
- Arti : sesungguh
nya Kami
Jumlah fiilyah, mahal rofa, khobar ‫اِنﱠ‬

65
- Wazan : َ ‫َﻓ ﱠﻌل‬
fathah
‫ ُﻛلﱠ‬isim jamid. ‫ا ِْﺳ ٌم ج اَ ْﺳ َﻣﺂء‬ Isim ghoiru munsha

- K.irob : manshub Isim jamak taksir. rif. (Ajam) - Tasrif : 9
- Bina : shohih
ٌ ‫اَ ْﻓ َﻌﺎل‬ َ ‫اَ ْﻓ َﻌل‬
- T.irob : fathah
- Wazan : - Wazan : - Kaidah i’lal : tidak ada
‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer bil - K.irob : manshub - K.irob : manshub - K. irob : tidak ada
idhofah - T.irob : fathah - T.irob : fathah - T. irob : tidak ada
2:31 ‫ُﻛ ﱠﻠ َﮭﺎ‬ َ ‫اﻷَ ْﺳ َﻣ‬

‫ﺂء‬ ‫آدَ َم‬ ‫َﻋ ﱠﻠ َم‬
- Tarkib : maf’ul bih (2) - Tarkib : maf’ul - Tarkib : fiil + fail
- Tarkib : ‫ ُﻛلﱠ‬taukid - K.irob : manshub bih (1) - K.irob : tidak ada
َ ‫اﻷَ ْﺳ َﻣ‬
bagi ‫ﺂء‬
-
-
T.irob : fathah
Arti : nama-nama
- K.irob : manshub
- T.irob : fathah.
-
-
T.irob : tidak ada
Arti : Dia mengajar
- K.irob : manshub
- Arti : (kepada) kan
- T.irob : fathah
- Arti : seluruhnya Adam
717
‫ اﻟ َﺑﺎ ُء‬huruf jer, mabni
kasroh
- 3 hrf asal :‫كتب‬
- ِ ‫ُﺗ ْﻔ ِﻌﻠُ ْو‬
Wazan : ‫ن‬
‫ ُﻛلﱢ‬isim jamid. - Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Tasrif : 7
- K.irob : majrur - Tasrif : 1 - Bina : mahmuz fa
- T.irob : kasroh - Bina : shohih - Kaidah i’lal : tidak ada
- Kaidah i’lal : tidak ada - K. irob : marfu
‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer bil - K. irob : majrur
idhofah - T. irob : kasroh - T. irob : tetapnya ‫ن‬
3:119 ‫ُﻛ ﱢﻠ ِﮫ‬ ِ ‫ِﺑﺎ ْﻟ ِﻛ َﺗﺎ‬

‫ب‬ َ‫ُﺗ ْؤ ِﻣ ُﻧون‬
- Tarkib : taukid bagi - Tarkib : jer-majrur mu - Tarkib : fiil+ fail
ِ ‫ا ْﻟ ِﻛ َﺗﺎ‬
‫ب‬ taaliqa atau setingkat
maf’ul bih bagi
- K.irob : marfu
- K.irob : majrur - T.irob : tetapnya ‫ن‬

- T.irob : kasroh َ‫ُﺗ ْؤ ِﻣ ُﻧون‬ - Arti : kalian beriman
- Arti : semuanya - K.irob : mahal nashob -
- Arti : dengan/kepa-
da kitab

2433
- 3 hrf asal : ‫ذكر‬ - Wazan : ‫َﻓ ﱠﻌ ْﻠ َﻧﺎ‬
- Wazan : ‫ﻓ ِْﻌ ًﻼ‬ - Sighot : fiil madhi
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Dhomir : ُ‫َﻧ ْﺣن‬
- Bina : shohih - Bina : shohih ‫اِنﱠ‬huruf taukid, dan
- Kaidah i’lal : tidak - Kaidah i’lal : tidak nashob, mabni sukun.
ada ada
- K. irob : manshub - K. irob : tidak ada Dhomir munfashil, mabni ‫ َﻧﺎ‬dhomir muttashil,
- T. irob : fathah - T. irob : tidak ada dhommah mabni sukun.
15:9 ‫ﱢ‬
‫اﻟذ ْﻛ َر‬ ‫َﻧ ﱠز ْﻟ َﻧﺎ‬ ُ‫َﻧ ْﺣن‬ ‫إِ ﱠﻧﺎ‬
- Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : khobar bagi - Tarkib : - Tarkib :
-
-
K.irob : manshub
T.irob : fathah
mubtada ُ‫َﻧ ْﺣن‬  Taukid bagi isim ‫اِنﱠ‬  ‫اِنﱠ‬menshobkan
- K.irob : mahal rofa - K.irob : mahal nashob isimnya,
- Arti : peringatan
- T.irob : tidak ada - T.irob : tidak ada merofakan
( Al qur’an)  Mubtada bagi khbarnya
- Arti : Kami telah
menurunkan
khobar jumlah fiilyah
 ‫َﻧﺎ‬
‫َﻧ ﱠز ْﻟ َﻧﺎ‬ - K.irob : mahal
- K.irob : mahal rofa nashob
- Arti : Kami - Arti : sesungguh
Kami

PELAJARAN KE 55
‫ِﺳ ُم اﻟ َﺗ ْﻔﺿِ ْﯾ ِل‬
ْ ‫ا‬
A. Pendahuluan.
Dalam bahasa Arab dikenal bentuk yang mengandung makna “lebih” yang disebut isim tafdhil.
Bentuk wazannya adalah ُ ‫ اَ ْﻓ َﻌل‬.Isim tafdhil hanya dapat dibentuk dari kata kerja tiga huruf , kata itu
mempunya bentuk-bentuk tashrif yang lengkap, kata sifatnya tidak sama bentuknya dengannya, dan
maknanya bukan untuk makna pasif.
Bila isim tafdhil diikuti mudhof ilaih, maknanya adalah “ter”/superlatif.
B. Tata bahasa
328
ْ‫ﻣِن‬
huruf jer, mabni ‫اﻟو ُاو‬
َ i’tirodhiyah,
sukun. mabni sukun.
- 3 hrf asal : ‫قتل‬ - 3 hrf asal :‫فتن‬
- َ
Wazan : ‫ﻓ ْﻌ ًﻼ‬ - ٌ
Wazan : ‫ﻓ ِْﻌ َﻠﺔ‬
- Sighot : isim masdar - 3 hrf asal: ‫شدد‬ - Sighot : isim masdar
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Wazan : ُ ‫اَ ْﻓ َﻌل‬ - Dhomir : ‫ھ َِﻲ‬
- Tasrif : 1 - Sighot : isim tafdhil - Tasrif : 3
- Bina : shohih - Bina : mudhoaf - Bina : shohih
- Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : k 2a, 10 - Kaidah i’lal : tidak ada
- K. irob : majrur - K. irob : marfu - K. irob : marfu
- T. irob : kasroh - T. irob : dhommah - T. irob : dhommah
2:191 ‫ﻣِنَ ا ْﻟ َﻘ ْﺗ ِل‬ َ َ‫أ‬

‫ﺷ ﱡد‬ ‫َوا ْﻟﻔِ ْﺗ َﻧ ُﺔ‬
- Tarkib : jer-majrur - Tarkib : khobar
َ َ‫أ‬
mutaaliqa dengan ‫ﺷ ﱡد‬
- K.irob : marfu - Tarkib : ‫ا ْﻟﻔِ ْﺗ َﻧ ُﺔ‬
- T.irob : dhommah mubtada
- K.irob : - - K.irob : marfu
- Arti : lebih keras
- T.irob : - - T.irob : dhommah
- Arti : dari pada pe - Arti : dan fitnah
mbunuhan

3742
- 3 hrf asal : ‫خشي‬
- Dhomir : َ‫اَ ْﻧت‬
; Tasrif : 4 - 3 hrf asal: ‫اﻟو ُاو ح ق ق‬
َ haaliyah, atau
Wazan : ُ ‫اَ ْﻓ َﻌل‬
- Bina :naqis ya’i
- wawu ibtidaiyyah mab
- Sighot : isim tafdhil ni fathah.
- K. irob : manshub
- Bina : mudhoaf Lafadz jalaalahu, isim
- T. irob : fathah
- Kaidah i’lal : k 2a,10 alam.
muqodaroh
Huruf masdariyah - K. irob : marfu - K.irob : marfu
‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir nashob mu dan nashob, mabni - T. irob : dhommah - T.irob : dhommah
ttashil sukun.
33:37 َ ‫َﺗ ْﺧ‬

ُ‫ﺷﺎه‬ ْ‫أَن‬ ‫أَ َﺣ ﱡق‬ ُ‫َوﷲ‬
- Tarkib : fiil + fail - Tarkib : menashob - Tarkib : khobar
- K.irob : manshub kan fiil mudhore - K.irob : marfu - Tarkib :ُ‫ﷲ‬
- T.irob : fathah - K.irob : tidak ada - T.irob : dhommah mubtada
muqodaroh - T.irob : tidak ada - Arti : lebih berhak - K.irob : marfu
- Arti : kamu takuti- - Arti : untuk - T.irob : dhommah
- Arti : dan Allah
Nya
masdar muawal, dita’wil mahal jer,

oleh huruf jer ‫ اﻟ َﺑﺎ ُء‬yang diperkirakan,
atau :
ْ ‫ﺎﻟﺧ‬
‫ﺷ َﯾ ِﺔ‬ َ ‫اَ َﺣقﱡ ِﺑ‬
Jer-majrur mutaaliqa dengan ‫اَ َﺣقﱡ‬

2610
‫ ﻓِﻲ‬huruf jer, mabni sukun.
‫س‬ٌ ‫س ج ُﻧﻔُ ْو‬
ٌ ‫َﻧ ْﻔ‬ - 3 hrf asal: ‫علم‬
Isim jamak taksir. - Wazan :ُ ‫اَ ْﻓ َﻌل‬
- ُ ُ‫ﻓ‬
Wazan : ُ ‫ﻌ ْول‬ ‫ اﻟ َﺑﺎء‬huruf jer , mabni -
-
Sighot : isim tafdhil
Bina : shohih
‫َر ﱞب ج اَ ْر َﺑﺎب‬
- K.irob : majrur kasroh. - K.irob : marfu
- T.irob : kasroh - Kaidah i’lal : tidak ada - T.irob : dhommah
‫ َﻣﺎ‬isim maushul , - K. irob : marfu
‫ ُﻛ ْم‬dhomir jer bil idhofah mabni sukun. - T. irob : dhommah ‫ ُﻛ ْم‬dhomir jer bil
idhofah
17:25 ‫ﻓِﻲ ُﻧﻔُ ْوﺳِ ُﻛ ْم‬ ‫ِﺑ َﻣﺎ‬ ‫أَ ْﻋ َﻠ ُم‬ ‫ﱠر ﱡﺑ ُﻛ ْم‬
- Tarkib : jer-majrur mutaa - Tarkib : jer-majrur - Tarkib : khobar
- Tarkib : ‫ب‬
‫ﱠر ﱡ‬
mubtada
‫ِﺳ َﺗ َﻘ ﱠ‬
liqa dengan ‫ر‬ ْ ‫ ا‬yang mutaaliqa dengan - K.irob : marfu
- K.irob : marfu
disembunyikan. ‫أَ ْﻋ َﻠ ُم‬ - T.irob : dhommah
- Arti : lebih menge
- T.irob : dhommah
- K.irob : - - K.irob : - - Arti : Tuhan kalian
- T.irob : - - T.irob : - tahui
- Arti : jiwamu/hati kalian - Arti : dengan apa
Silah maushul
la mahalaa laha
4038
- 3 hrf asal: ‫كبر‬ ‫اﻟو ُاو‬

mabni fathah.
- Wazan :ُ ‫اَ ْﻓ َﻌل‬ ‫ اﻟﻼ ُم‬huruf ibtidai,lam
- Sighot : isim tafdhil
- Bina : shohih ٌ‫آﺧ َِرة‬ taukid mabni fathah.
- Kaidah i’lal : tidak ada Isim jamid. ‫َﻋ َذاب ج اَ ْﻋ ِذ َﺑﺔ‬

- K. irob : marfu - K.irob : majrur - K.irob : marfu
- T. irob : dhommah - T.irob : kasroh - T.irob : dhommah
39:26 ‫أَ ْﻛ َﺑ ُر‬ ‫ْاﻵﺧ َِر ِة‬ ُ ‫َو َﻟ َﻌ َذ‬

‫اب‬
- Tarkib : khobar
- K.irob : marfu
- Tarkib : mudhof ilaih
- K.irob : majrur
- Tarkib : ُ ‫َﻋ َذ‬
‫اب‬
mubtada
- T.irob : dhommah - T.irob : kasroh - K.irob : marfu
- T.irob : dhommah
- Arti : lebih besar - Arti : akhirat
- Arti : dan sungguh azab

423
Kamus 1577
‫قرب‬ - Wazan : َ‫َﺗ ْﻔ ُﻌﻠُ ْون‬
‫ اﻟﻼم‬huruf jer, - 3 hrf asal:
mabni kasroh. - Wazan :ُ ‫اَ ْﻓ َﻌل‬ - Dhomir : ‫اَ ْﻧ ُﺗ ْم‬
ُ‫ اﻟ ﱡﺗ َﻘﺎة‬-‫اﻟ ﱠﺗ ْﻘ َوى‬ - Sighot : isim tafdhil - Tasrif : 1 ‫اﻟو ُاو‬
َ i’tirodhiyah,
- Bina : shohih
‫ج ُﺗ ﱠﻘﻰ‬ - Kaidah i’lal : tidak
-
-
Bina :naqis wawi
mabni sukun.
- K.irob : majrur ada - K. irob : manshub ْ‫اَن‬

Huruf masdariyah
- T.irob : kasroh - K. irob : marfu dan nashob, mabni
muqodaroh - T. irob : dhommah - T. irob : hilangnya ‫ن‬ sukun.
2:237 ‫ﻟِﻠ ﱠﺗ ْﻘ َوى‬ ُ ‫أَ ْﻗ َر‬

‫ب‬ ‫َﺗ ْﻌﻔُ ْوا‬ ْ‫َوأَن‬
mutaaliqa dengan
-
-
Tarkib : khobar dari
K.irob : marfu
- Tarkib : fiil + fail
- K.irob : manshub
- Tarkib : ْ‫أَن‬
menashob kan fiil
ُ ‫أَ ْﻗ َر‬
‫ب‬ -
-
T.irob : dhommah
Arti : lebih dekat
- T.irob : hilangnya ‫ن‬ mudhore
- K.irob : majrur - Arti : pemaafan ka - K.irob : -
- T.irob : kasroh - T.irob : -
lian
muqodaroh - Arti : dan bahwa
- Arti : kepada
taqwa
masdar muawal, dita’wil mubtada

mahal rofa

4170
‫ اﻟﻼم‬taukid, mabni fathah.
- 3 hrf asal : ‫ج زي‬
- 3 hrf asal : ‫عمل‬ - 3 hrf asal : ‫كون‬ - Wazan : ُ ‫َﻧ ْﻔ ِﻌل‬
- Wazan : َ‫َﯾ ْﻔ َﻌﻠُ ْون‬ - Wazan : ‫َﻓ َﻌﻠُ ْوا‬ - Sighot : fiil mudhore,
- Sighot : fiil madhi mabni fathah
naaqis mabni - 3 hrf asal: ‫سو‬ - Dhomir : ُ‫َﻧ ْﺣن‬
; Tasrif : 3
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ dhommah
- Tasrif : 4 ‫أ‬ - Bina : naqis ya’i
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ - Kaidah i’lal : tidak ada
-
-
Bina : shohih
Kaidah i’lal : tidak - Tasrif : 1 - Wazan : ُ ‫اَ ْﻓ َﻌل‬ - K. irob : tidak ada
- Bina : ajwaf wawi - Sighot : isim tafdhil - T. irob : tidak ada
ada
- K. irob : marfu -
-
K. irob : tidak ada
-
-
Bina : shohih
Kaidah i’lal : tidak
ُ‫ اﻟ ُﻧ ْون‬nun taukid saqilah
Isim maushul,
- T. irob : tetapnya ‫ن‬ - T. irob : tidak ada mabni sukun ada ‫ ُھ ْم‬dhomir nashob
- K. irob : manshub muttashil
- T. irob : fathah
41:27 َ‫َﯾ ْﻌ َﻣﻠُ ْون‬ ‫َﻛﺎ ُﻧ ْوا‬ ‫ا ﱠﻟذِي‬ َ‫أَ ْﺳ َوأ‬ ‫ﻟَ َﻧ ْﺟ ِز َﯾ ﱠﻧ ُﮭ ْم‬
- Tarkib : khobar َ‫َﻛﺎن‬ - Tarkib : merofa’kan
isimnya ,
- Tarkib : mudhof
ilaih
- Tarkib : maf’ul bih
ke (2)
- Tarkib : fiil +fail+maf’ul bih
ke (1)
- K.irob : mahal nashob menashobkan - K.irob : mahal - K.irob : manshub - K.irob : tidak ada
- T.irob : tidak ada khobarnya jer - T.irob : fathah - T.irob : tidak ada
- Arti : mereka kerja - K.irob : - - T.irob : tidak - Arti : sangat - Arti : sungguh kami akan
kan - T.irob : - ada
buruk membalas mereka
- Arti : adalah me - Arti : yang
reka
Silah maushul, la mahalaa laha

1257
ْ‫َﻋن‬
huruf jer, mabni
sukun
- 3 hrf asal : ‫سوء‬
- Wazan : ‫َﻓ َﻌ ًﺎﻻ‬ ‫اﻟو ُاو‬
َ huruf atof, - 3 hrf asal : ‫كون‬
mabni fathah. - Wazan : ٌ ‫َﻣ ْﻔ َﻌل‬
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - 3 hrf asal: ‫ضلل‬ - Sighot : isim - 3 hrf asal: ‫ش رر‬
Wazan :ُ ‫اَ ْﻓ َﻌل‬ Wazan :ُ ‫اَ ْﻓ َﻌل‬
makan
- Tasrif : 1 - -
- Bina : ajwaf wawi - Sighot : isim tafdhil - Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Sighot : isim tafdhil
- Kaidah i’lal : tidak - Bina : mudhoaf - Tasrif : 1 - Bina : mudhoaf ‫ ا ُ ْو َﻻ ِء‬Isim isyaroh ,
ada - Kaidah i’lal : k 10 - Bina : ajwaf wawi - Kaidah i’lal : k 10 mabni kasroh.
- K. irob : majrur - K. irob : marfu - Kaidah i’lal : k 2, 12 - K. irob : marfu
- T. irob : kasroh - T. irob : dhommah - K. irob : manshub - T. irob : dhommah ُ ‫ اﻟ َﻛ‬huruf khitab
‫ﺎف‬
- T. irob : fathah
5:60.. ‫اء‬
ِ ‫ﺳ َو‬
َ ‫َﻋن‬ َ َ‫َوأ‬
‫ﺿل ﱡ‬ ‫ﱠﻣ َﻛﺎ ًﻧﺎ‬ َ
‫ﺷ ﱞر‬ ‫أ ُ ْو َﻟـ ِﺋ َك‬
- Tarkib : jer-majrur - Tarkib : maktuf kepa - Tarkib : tamyiz - Tarkib : khobar - Tarkib : mubtada
mutaaliqa dengan
da َ
‫ﺷ ﱞر‬ - K.irob : manshub - K.irob : marfu - K.irob : mahal
َ َ‫أ‬
‫ﺿل ﱡ‬ - K.irob : marfu
-
-
T.irob : fathah
Arti : tempat
-
-
T.irob : dhommah
Arti : lebih buruk
rofa
- K.irob : - - T.irob : dhommah
- Arti : mereka itu
- T.irob : - - Arti : dan lebih ter
- Arti : dari yang sesat
lurus
2661
- 3 hrf asal: ‫هدي‬ - 3 hrf asal: ‫علم‬
- Wazan :ُ ‫اَ ْﻓ َﻌل‬ - Wazan :ُ ‫اَ ْﻓ َﻌل‬
- Sighot : isim tafdhil - Sighot : isim tafdhil ‫ب ج اَ ْر َﺑﺎب‬
ٌ ‫َر‬
- Bina : naqis ya’i ‫ اﻟ َﺑﺎء‬huruf jer, - Bina : shohih - K.irob : marfu
- Kaidah i’lal : k 5 mabni kasroh - Kaidah i’lal : tidak - T.irob : dhommah
- K. irob : marfu Dhomir ada
- T. irob : dhommah munfashil, mabni ْ‫َﻣن‬
isim maushul, - K. irob : marfu ‫ ُﻛ ْم‬dhomir jer bil
muqodaroh fathah mabni sukun - T. irob : dhommah idhofah
17:8 ... ‫أَھْ دَ ى‬ ‫ھ َُو‬ ْ‫ِﺑ َﻣن‬ ‫أَ ْﻋ َﻠ ُم‬ ‫َر ﱡﺑ ُﻛ ْم‬
- Tarkib : khobar - Tarkib : - Tarkib : jer-majrur, - Tarkib : khobar - Tarkib : mubtada
- K.irob : mahal rofa mubtada mutaaliqa dengan - K.irob : marfu - K.irob : marfu
- T.irob : dhommah
muqodaroh
- K.irob : mahal
rofa
‫أَ ْﻋ َﻠ ُم‬ -
-
T.irob : dhommah
Arti : lebih
-
-
T.irob : dhommah
Arti : Tuhan kalian
- T.irob : tidak - K.irob : -
- Arti : lebih menda mengetahui
ada - T.irob : -
pat petunjuk
- Arti : mereka - Arti : dengan apa
itu yang
Mu’jam hal 88,89,90

Wazan isim tafdhil : ُ ‫ اَ ْﻓ َﻌل‬untuk mudzakar dan ‫ ﻓُﻌْ ﻠَﻰ‬untuk muannats
‫ﺿل ُ – ﻓُﺿْ ﻠَﻰ‬ َ ‫اَ ْﻓ‬
‫اَ ْﻛ َﺑ ُر – ُﻛﺑْرَ ى‬
Hamzah yang dibuang ada tiga kata yaitu : ‫ب‬ َ , ‫َﺧ ْﯾ ٌر‬
‫ َﺣ ﱞ‬, ‫ﺷ ﱞر‬
PELAJARAN KE 56
‫ﺻِ ْﯾ َﻐ ُﺔ اﻟ ُﻣ َﺑﺎﻟَ َﻐ ُﺔ‬
‫ﺳ ﱠﺑ َﮭ ُﺔ‬ َ ‫اﻟﺻ ْﯾ َﻔ ُﺔ اﻟ ُﻣ‬
‫َو ﱢ‬
A. Pendahuluan.
Mubalaghoh dari isim fail , artinya penyangatan dari kata benda yang menunjukkan pelaku. Yang
dalam terjemahan bahasa Indonesia biasa diterjemahkan dengan kata “sangat”. Sedangkan untuk
nama ‫ ﱠ‬diterjemahkan “Maha”. Sighot Mubalaghoh mempunyai 11 wazan , antara lain :
‫ﷲ‬
No Wazan No Wazan
ٌ ‫َﻓ ِﻌ ْﯾل‬ ٌ ‫َﻓ ْﯾ ُﻌ ْول‬

1 7
ٌ ‫ﻓُ ﱠﻌﺎل‬
2 8
ٌ ‫ﻓ ﱢِﻌ ْﯾل‬
ٌ ‫َﻓ ﱠﻌﺎل‬ ٌ ‫ِﻣ ْﻔ َﻌﺎل‬

3 9
4
‫َﻓ ﱠﻌﺎﻟَ ٌﺔ‬ 10
ٌ ‫ِﻣ ْﻔ ِﻌ ْﯾل‬
ٌ ‫َﻓ ُﻌ ْول‬ ٌ ‫َﻓ ِﻌل‬

5 11
ٌ ‫َﻓ ﱡﻌ ْول‬
6 -
Disamping itu juga terdapat bentuk yang disebut Sifat Musyabbahah bismi fail, yang maksudnya,
kata sifat yang disamakan kedudukannya dengan isim fail. Akan tetapi tidak mengikuti wazan ٌ ‫َﻓﺎﻋِ ل‬
. Ia mempunyai wazan tersendiri yaitu :
No Wazan No Wazan
1
‫ َﻓ ِﻌﻠَ ٌﺔ‬- ٌ ‫َﻓ ِﻌل‬ 3
‫ َﻓ ْﻌ َﻠﻰ‬- ُ‫َﻓ ْﻌ َﻼن‬
2
‫ َﻓ ْﻌ َﻼ ُء‬- ُ ‫اَ ْﻓ َﻌل‬ 4
‫ َﻓ ِﻌ ْﯾ َﻠ ٌﺔ‬- ٌ ‫َﻓ ِﻌ ْﯾل‬

B. Tata bahasa
- 3 hrf asal : ‫علم‬ - 3 hrf asal : ‫سمع‬

- Bina : shohih - Bina : shohih Lafadz jalaalahu, isim
- K. irob : marfu - K. irob : marfu - K.irob : manshub Huruf taukid dan
- T. irob : dhommah - T. irob : dhommah - T.irob : fathah nashob, mabni fathah.
2:181 ‫َﻋﻠِ ْﯾ ٌم‬ ‫ﺳ ِﻣ ْﯾ ٌﻊ‬

َ ‫ﷲ‬
َ ‫إِنﱠ‬
- Tarkib : menashob
- Tarkib : khobar ‫( اِنﱠ‬2) - Tarkib : khobar ‫( اِنﱠ‬1) - Tarkib : isim ‫اِنﱠ‬ kan isimnya , mero
- K.irob : marfu - K.irob : marfu - K.irob : manshub fa’kan khobarnya
- T.irob : dhommah - T.irob : dhommah - T.irob : fathah - K.irob : -
- Arti : Maha Menge - Arti : Maha Me- - Arti : Allah - T.irob : -
tahui ndengar - Arti : sungguh
1813-1814
- 3 hrf asal : ‫شدد‬
‫قوي‬
ٌ ‫َﻓ ِﻌ ْﯾل‬
- 3 hrf asal :
- Wazan :
- Sighot : mubalaghoh - Wazan : ٌ ‫َﻓ ِﻌ ْﯾل‬
dari isim fail - Sighot : mubalaghoh
dari isim fail
- Bina : mudhoaf - Tasrif : 2
- Kaidah i’lal : tidak - Bina : lafiif maqruun Lafadz jalaalahu,
‫ِﻋ َﻘﺎب – ُﻋﻘُ ْو َﺑﺔ‬ ada - Kaidah i’lal : k 10 isim alam, Huruf taukid dan
- K.irob : majrur - K. irob : marfu - K. irob : marfu - K.irob : manshub nashob, mabni
- T.irob : kasroh - T. irob : dhommah - T. irob : dhommah - T.irob : fathah fathah.
8:52 ِ ‫ا ْﻟ ِﻌ َﻘﺎ‬
‫ب‬ َ
‫ﺷ ِد ْﯾ ُد‬ ‫َﻗ ِو ﱞ‬
‫ي‬ ‫ﷲ‬
َ ‫إِنﱠ‬
- Tarkib : mudhof ilaih - Tarkib : mena
- K.irob : majrur - Tarkib : khobar ‫اِنﱠ‬ - Tarkib : khobar ‫اِنﱠ‬ - Tarkib : isim‫اِنﱠ‬ shobkan isimnya
- T.irob : kasroh ke (2) ke (1) - K.irob : , mero fa’kan
- Arti : siksaan - K.irob : marfu - K.irob : marfu manshub kho barnya
- T.irob : dhommah - T.irob : dhommah - T.irob : fathah - K.irob : -
- Arti : Maha keras - Arti : Maha kuat - Arti : Allah - T.irob : -
- Arti : sungguh

- 3 hrf asal : ‫صدق‬
- Wazan : ‫ﻓ ﱢِﻌ ْﯾ َﻠ ٌﺔ‬
- Sighot : mubbalaghoh ‫اﻟو ُاو‬
dari isim fail fathah.
- Dhomir : ‫ھ َِﻲ‬ ‫ا ُ ﱡم ج ا ُ ﱠﻣ َﮭﺎت‬
- Bina : shohih - T.irob : dhommah
- K. irob : marfu ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer bil
- T. irob : dhommah idhofah
5:75 ‫ﺻِ دﱢ ﯾ َﻘ ٌﺔ‬ ‫َوأ ُ ﱡﻣ ُﮫ‬

- Tarkib : khobar
- K.irob : marfu
- Tarkib : ‫أ ُ ﱡﻣ ُﮫ‬
mubtada
- T.irob : dhommah - K.irob : marfu
- T.irob : dommah
- Arti : seorang wanita
- Arti : dan ibunya
yang sangat berpegang
pada kebenaran.
2204-2205
- 3 hrf asal : ‫فعل‬
‫رود‬
ٌ ‫َﻓ ﱠﻌﺎل‬
- 3 hrf asal :
- Wazan :
- Wazan : ُ ‫ُﯾ ْﻔ ِﻌل‬ - Sighot : mubalaghoh
- Sighot : fiil mudhore dari isim fail
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ ‫ اﻟﻼم‬huruf zaidah, - Dhomir : ‫ھ َُو‬ ‫َر ﱠب‬
- Tasrif : 7 mabni kasroh - Tasrif : 2 - K.irob : manshub
- Bina : ajwaf wawi ‫ َﻣﺎ‬isim maushul, - Bina : shohih - T.irob : fathah
- Kaidah i’lal : k 2,8 - Kaidah i’lal : tidak ada Huruf taukid dan
- K. irob : marfu bermakna ‫اﻟذي‬ - K. irob : marfu ُ ‫ اﻟ َﻛ‬dhomir jer
‫ﺎف‬ nashob, mabni
- T. irob : dhommah mabni sukun - T. irob : dhommah bil harfi. fathah.
11:107 ‫ُﯾ ِر ْﯾ ُد‬ ‫ﱢﻟ َﻣﺎ‬ ٌ ‫َﻓ ﱠﻌﺎل‬ ‫َر ﱠﺑ َك‬ ‫إِنﱠ‬
- Tarkib : silah mau- - Tarkib : menashob
shul
- Tarkib :‫ َﻣﺎ‬maf’ul - Tarkib : khobar ‫اِنﱠ‬ - Tarkib : isim ‫اِنﱠ‬ kan isimnya , mero
- K.irob : laa mahala bih bagi ٌ ‫َﻓ ﱠﻌﺎل‬ - K.irob : marfu - K.irob : fa’kan kho barnya
lahaa - K.irob : mahal na - T.irob : dhommah manshub - K.irob : -
- T.irob : tidak ada shob - Arti : Maha Pembuat - T.irob : fathah - T.irob : -
- Arti : Dia kehenda - T.irob : tidak ada - Arti : Tuhan - Arti : sesungguh
ki - Arti : kepada kamu nya
Tuhan nya

2611
- 3 hrf asal : ‫كفر‬ - 3 hrf asal : ‫كون‬
- Wazan : ٌ ‫َﻓ ُﻌ ْول‬ - Wazan : َ‫َﻓ َﻌل‬
dari isim fail
‫ اﻟﻼم‬huruf jer mabni - Sighot : fiil madhi
naaqis mabni fathah
kasroh.
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ ‫َر ﱢب‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬
- Tasrif : 1 - K.irob : majrur - Tasrif : 1
- T.irob : kasroh َ ‫ﺷ ْﯾ َطﺎنَ ج‬
‫ﺷ َﯾﺎطِ ْﯾن‬ ‫ﱠ‬ - Kaidah i’lal : k 1
- K. irob : manshub ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer bil - K.irob : marfu - K. irob : tidak ada
- T. irob : fathah harfi. - T.irob : dhommah - T. irob : tidak ada
17:27 ‫َﻛﻔُ ْو ًرا‬ ‫ﻟ َِر ﱢﺑ ِﮫ‬ ُ‫ﺷ ْﯾ َطﺎن‬

‫اﻟ ﱠ‬ َ‫َﻛﺎن‬
- Tarkib : khobar َ‫َﻛﺎن‬ - Tarkib : jer –
majrur mutaaliqa
- Tarkib : isim َ‫َﻛﺎن‬ - Tarkib : merofa’kan
isimnya
- K.irob : manshub - K.irob : marfu
- T.irob : fathah dengan ‫َﻛﻔُ ْو ًرا‬ - T.irob : dhommah
,menashobkan
khobarnya
- Arti : sangat ingkar - K.irob : - - Arti : setan - K.irob : -
- Arti : kepada - Arti : adalah
Tuhan nya
5102
- 3 hrf asal : ‫ترب‬ - 3 hrf asal : ‫سكن‬
- Wazan : ‫َﻣ ْﻔ َﻌ َﻠ ٌﺔ‬ - Wazan : ٌ ‫ِﻣ ْﻔ ِﻌ ْﯾل‬
- Sighot : isim makan - Sighot : mubalaghoh
/zaman dari isim fail
- Dhomir : ‫ھ َُﻲ‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬
- Bina : shohih Asma as-sittah. - Bina : shohih
- Kaidah i’lal : tidak ada - K.irob : man - Kaidah i’lal : tidak ada
- K. irob : majrur shub - K. irob : manshub ‫ اَ ْو‬huruf atof, mabni
- T. irob : kasroh. - T.irob : alif - T. irob : fathah sukun.
90:16 ‫َﻣ ْﺗ َر َﺑ ٍﺔ‬ ‫َذا‬ ‫ِﺳﻛِﯾ ًﻧﺎ‬

ْ ‫ﻣ‬ ‫أَ ْو‬
- Tarkib : mudhof ilaih - Tarkib : naat - Tarkib : maktuf - Tarkib : digunakan
- K.irob : majrur
- T.irob : kasroh
dari ‫ِﺳﻛِﯾ ًﻧﺎ‬
ْ ‫ﻣ‬ kepada ‫َﯾﺗِ ْﯾ ًﻣﺎ‬
pada
untuk memilih atas
suatu perkara.
- K.irob : man ayat sebelumnya - K.irob : tidak ada
- Arti : sangat payah
shub - K.irob : manshub - T.irob : tidak ada
/melarat - T.irob : alif - T.irob : fathah
- Arti : atau
- Arti : yang - Arti : sangat miskin

4834
- 3 hrf asal : ‫كبر‬ - 3 hrf asal : ‫مكر‬
‫مكر‬
ٌ ‫ﻓُ ﱠﻌﺎل‬
- 3 hrf asal :
- Wazan : - َ
Wazan : ‫ﻓ َﻌﻠ ُ ْوا‬
- Sighot : mubalaghoh - Wazan : ‫َﻓ ْﻌ ًﻼ‬ - Sighot : fiil madhi, mabni
dari isim fail - Sighot : isim masdar dhommah
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Dhomir : ‫ُھ ْم‬
- K. irob : manshub - K. irob : manshub - K. irob : tidak ada
- T. irob : fathah - T. irob : fathah - T. irob : tidak ada
71:22 ً ‫ُﻛ ﱠﺑ‬

‫ﺎرا‬ ‫َﻣ ْﻛ ًرا‬ ‫َﻣ َﻛ ُر ْوا‬
- Tarkib : naat bagi - Tarkib : maf’ul mutlaq - Tarkib : fiil+fail
‫َﻣ ْﻛ ًرا‬ - K.irob : manshub
- T.irob : fathah
- K.irob : manshub
- Arti : tipu daya - Arti : dan mereka
- T.irob : fathah
mebuat tipu daya
- Arti : sangat besar
2895
‫ اﻟ َﻔﺎ ُء‬huruf istinaaf,
mabni fathah.
- 3 hrf asal : ‫رجع‬
- 3 hrf asal : ‫اَ س ف‬ - 3 hrf asal : ‫غضب‬ - Wazan : َ ‫َﻓ َﻌل‬
- Wazan : ٌ ‫َﻓ ِﻌل‬ - Wazan : ُ‫َﻓ ْﻌ َﻼن‬ - Sighot : fiil madhi,
- Sighot : sifat musya - Sighot : sifat musya ‫ ِا َﻟﻰ‬huruf jer, mabni mabni fathah
bbahah bismi fail bbahah bismi fail sukun. - Dhomir : ‫ھُو‬
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬ ‫َﻗ ْو ٌم ج اَ ْﻗ َوام‬ Isim ghoiru mun - Tasrif : 3
- Tasrif :4 - Tasrif : 4 - K.irob : majrur sharif, Ajam ( nama - Bina : shohih
- Bina : shohih - Bina : shohih - T.irob : kasroh asing bukan Arab). - Kaidah i’lal : tidak
- Kaidah i’lal : tidak - Kaidah i’lal : tidak ada - K. irob : marfu ada
ada - K. irob : manshub ‫ اﻟ َﮭﺎء‬dhomir jer bil - T. irob : dhom - K. irob : tidak ada
- K. irob : manshub - T. irob : fathah idhofah mah muqodaroh - T. irob : tidak ada
- T. irob : fathah
20:86 ‫أَﺳِ ًﻔﺎ‬ ْ ‫َﻏ‬

َ‫ﺿ َﺑﺎن‬ ‫إِﻟَﻰ َﻗ ْو ِﻣ ِﮫ‬ ‫ﺳﻰ‬
َ ‫ُﻣ ْو‬ ‫َﻓ َر َﺟ َﻊ‬
- Tarkib : haal ke (2), - Tarkib : haal ke (1), - Tarkib : jer-majrur - Tarkib : fail - Tarkib :
dari shohibul haal dari shohibul haal mutaaliqa dengan - K.irob : marfu
- T.irob :
 ‫ اﻟ َﻔﺎ ُء‬laa mahala
‫وﺳﻰ‬
َ ‫ُﻣ‬ ‫وﺳﻰ‬
َ ‫ُﻣ‬ ‫َر َﺟ َﻊ‬ dhommah lahaa
- K.irob : manshub - K.irob : manshub - K.irob : - muqodaroh - K.irob : tidak ada
- T.irob : fathah - T.irob : fathah - T.irob : - - T.irob : tidak ada
- Arti : Musa
- Arti : sangat - Arti : sangat marah - Arti : kepada ka
 ‫َر َﺟ َﻊ‬
fiil
bersedih hati umnya - K.irob : tidak ada
- Arti : maka kembali

- 3 huruf asal : ‫رحم‬ - 3 huruf asal: ‫رحم‬
- Wazan : ٌ ‫َﻓ ِﻌ ْﯾل‬ - Wazan : ُ‫َﻓ ْﻌﻼن‬
َ
- Sighot : sifat mubhalagoh - Sighot :sifat musyabbahah
- K. irob : majrur - K. irob : majrur
- T. irob : kasroh - T.irob : kasroh
1:3 ‫ِﯾم‬
ِ ‫اﻟرﺣ‬
‫ﱠ‬ ‫ﻣﺎن‬
ِ ‫اﻟر ْﺣ‬
‫ﱠ‬
- Tarkib :naat ke 3 dari - Tarkib : naat ke 2 dari
lafadz jalaalahu ِ‫ﱠ‬

‫ﷲ‬ lafadz jalaalahu ِ‫ﱠ‬
‫ﷲ‬
- K.irob: majrur - K. irob :majrur
- T. irob : kasroh - T. irob : kasroh
- Arti : Maha Penya- - Arti :Maha Pengasih
yang
1705
- 3 hrf asal : ‫تبع‬
- Wazan : َ‫َﯾ ْﻔ َﺗ ِﻌﻠُ ْون‬
- Tasrif : 13
- Bina : ajwaf wawi
ٌ ‫ﺳل‬
ُ ‫َر‬ - K. irob : marfu
- K.irob : manshub Isim maushul,mabni
- T.irob : fathah - T. irob : tetapnya ‫ن‬ fathah.
7:157 ‫اﻷ ُ ﱢﻣ ﱠﻲ‬ ‫اﻟ ﱠﻧ ِﺑ ﱠﻲ‬ َ ‫ﺳ ْول‬

ُ ‫اﻟر‬
‫ﱠ‬ َ‫َﯾ ﱠﺗ ِﺑ ُﻌ ْون‬ َ‫ا ﱠﻟذِﯾن‬
- Tarkib : naat ke (2) - Tarkib : naat ke - Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : fiil+ fail - Tarkib : khobar
- K.irob : manshub - K.irob : marfu dari mubtada yang
dari َ‫ﺳ ْول‬
ُ ‫اﻟر‬
‫ﱠ‬ (1) dari َ‫ﺳ ْول‬
ُ ‫اﻟر‬
‫ﱠ‬ - T.irob : fathah dise mbunyikan ,
- K.irob : manshub - K.irob : manshub - T.irob : tetapnya ‫ن‬
- T.irob : fathah - T.irob : fathah.
- Arti : Rasul
- Arti : mereka me diperki rakan ‫ُھ ْم‬
- Arti : ummi (buta - Arti : Nabi - K.irob : mahal rofa
ngikuti
huruf)
- Arti : orang –
orang yang

PELAJARAN KE 57
‫ﺎت ا ْﻟ ُﻣ َﺛ ﱠﻧﻰ‬ ُ ‫ُﺧ‬
ُ ‫ﺻ ْوﺻِ ﱠﯾ‬
A. Pendahuluan.
Kekhususan mutsanna (ganda) :
1. Tanda rofa-nya bukan dhommah , tetapi alif.
Pada contoh 1 ‫ﻧﺎن‬ ِ ‫ َﯾﻘُ ْو َﻣ‬khobar , dan pada contoh 5 ‫َان‬
ِ ‫ َﻋ ْﯾ‬adalah fail , dan pada contoh 2 ‫ﺎن‬ ِ ‫َﯾد‬
mubtada. Fail , khobar dan mubtada adalah marfu, dan diketahui selama ini adalah dhommah .
Tetapi pada mutsanna adalah alif.
2. Tanda nashobnya “ya”

Pada contoh 6 kata ‫ن‬ِ ‫ َز ْو َﺟ ْﯾ‬dan 9 kata ‫ ِا ْﻣ َراَ َﺗ ْﯾ ِن‬maf’ul bih yang manshub dan tanda nya yang
sudah diketahui adalah fathah. Tetapi pada mutsanna tanda nashob “ya”
3. Tanda jer-nya juga “ya”

Pada contoh 8 kata ‫ن‬ ِ ‫ َﻗ ْر َﯾ َﺗ ْﯾ‬adalah majrur, karena didahului huruf jer ْ‫ﻣِن‬ . Tanda jer yang selama
ini yang dipelajari kasroh. Tetapi pada pada mutsanna tanda jer “ya”
4. Mutsanna bila menjadi mudhof dibuang nun-nya. Pada contoh 1 kata ‫ﻧﺎن‬
ِ ‫ َﻋ ْﯾ‬bila berdiri sendiri
mempunyai nun. Tetapi bila digabung dengan kata lain, sehingga menjadi idhofah, nun-nya
dibuang, yang berharokat kasroh.
B. Tata bahasa :
2713. Contoh 1
- 3 hrf asal : ‫عدو‬
‫ﻧﺎن‬
ِ ‫َﻋ ْﯾنُ – َﻋ ْﯾ‬ - Dhomir : ‫ھ َِﻲ‬
Isim mutsanna. - Tasrif : 1
- K.irob : marfu - Bina : naaqis wawi
ْ‫َﻋن‬
huruf jer, mabni - Kaidah i’lal : k 5 ‫اﻟو ُاو‬
َ huruf atof ,
sukun - T.irob : ‫اﻷﻟف‬ - K. irob : majzum mabni fathah.
‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil ُ ‫ اﻟ َﻛ‬dhomir jer bil
‫ﺎف‬ - T. irob : hilangnya hu-
‫ َﻻ‬huruf nahi ,
harfi. idhofah. ruf ilat ‫اﻟو ُاو‬
َ mabni sukun
18:28 ‫َﻋ ْﻧ ُﮭ ْم‬ ‫َﻋ ْﯾ َﻧﺎ َك‬ ‫َﺗ ْﻌ ُد‬ ‫َو َﻻ‬
- Tarkib : jer- - Tarkib : - Tarkib : fiil
- Tarkib : ‫َﻻ‬
nahi
majrur, mutaaliqa ,
setingkat dengan
 ‫َﻋ ْﯾ َﻧﺎ َك‬
fail
- K.irob : majzum
- T.irob : hilangnya hu- memajzumkan
maf’ul bih bagi fiil - K.irob : marfu fiil mudhore
- T.irob : alif ruf ilat ‫اﻟو ُاو‬
َ - K.irob : tidak ada
‫َﺗ ْﻌ ُد‬  ‫َﻋ ْﯾ َﻧﺎ ِن‬
mudhof
- Arti : (kedua mata - T.irob : tidak ada
- K.irob : - - Arti : dan
- K. Irob : marfu mu) melewati batas
- T.irob : -
jangan
- Arti : dari mere - T.irob : hilangnya ‫ن‬
ka - Arti : kedua matamu

ْ ‫َﻓﺈِنْ ُﻋﺛ َِر َﻋ َﻠﻰ أَ ﱠﻧ ُﮭ َﻣﺎ‬
ً ‫اﺳ َﺗ َﺣ ﱠﻘﺎ إِ ْﺛﻣﺎ‬
1323. Contoh 2
- 3 hrf asal :‫قوم‬
- ِ ‫َﯾ ْﻔ ُﻌ َﻼ‬
Wazan : ‫ن‬
- Dhomir : ‫ُھ َﻣﺎ‬ ‫ اﻟ َﻔﺎ ُء‬huruf jawab
syarat, mabni fathah.
- Tasrif : 1
‫َﻣ َﻘﺎم ج َﻣ َﻘ َﻣﺎت‬ - Bina : ajwaf wawi ‫ان‬ َ – ‫آﺧ ُر‬
ِ ‫آﺧ َر‬ َ
- K.irob : manshub - Kaidah i’lal : k 2 Isim mutsanna.
- T.irob : fathah - K. irob : marfu - K.irob : marfu
‫ ُھ َﻣﺎ‬dhomir jer bil harfi - T. irob : tetapnya ‫ن‬ - T.irob : ‫اﻷﻟف‬
5:107 ..‫َﻣ َﻘﺎ َﻣ ُﮭ َﻣﺎ‬ ِ ‫َﯾ ُﻘ ْو َﻣ‬

‫ﺎن‬ ‫ان‬ َ ‫ َﻓ‬..
ِ ‫ﺂﺧ َر‬
-
-
Tarkib : maf’ul mutlaq
K.irob : manshub
-
-
Tarkib : fiil + fail
K.irob : -
- Tarkib : ‫ان‬ َ
ِ ‫آﺧ َر‬
mub
- T.irob : fathah - T.irob : - tada
- K.irob : marfu
- Arti : tempat kedu - Arti : keduanya berdiri
- T.irob : alif
dukan keduanya
- Arti : maka dua
orang yang lain
Jumlah fiilyah sengai khobar,
kondisi irobnya mahal rofa
Contoh 3
- 3 hrf asal : ‫حقق‬

- Wazan : ‫ِﺳ َﺗ ْﻔ َﻌ َﻼ‬
ْ ‫ا‬
fathah
ِ ‫اَ ْو َﻟﻰ – اَ ْو َﻟ َﯾ‬
‫ﺎن‬
‫ َﻋ َﻠﻰ‬huruf jer, mabni
-
-
Tasrif : 14
Bina : mudhoaf
ْ‫ﻣِن‬
huruf jer, mabni
Isim mutsanna. sukun.
- Kaidah i’lal : k 2a, 10
- K.irob : marfu sukun.
- K. irob : tidak ada َ‫ا ﱠﻟ ِذ ْﯾن‬
isim maushul,
- T.irob : ‫اﻷﻟف‬ ‫ ِھ ْم‬dhomir jer bil harfi - T. irob : tidak ada abni fathah
5:107 ِ ‫اﻷَ ْو َﻟ َﯾ‬

..‫ﺎن‬ ‫َﻋ َﻠ ْﯾ ِﮭ ُم‬ ‫اﺳ َﺗ َﺣ ﱠق‬
ْ َ‫ﻣِنَ ا ﱠﻟ ِذ ْﯾن‬
- Tarkib : fail bagi fiil - Tarkib : jer-majrur - Tarkib : fiil - Tarkib : jer-majrur
‫اﺳ َﺗ َﺣ ﱠق‬
ْ mutaaliqa, setingkat - K.irob : tidak ada mutaaliqa, sifat bagi
- K.irob : marfu
maf’ul bih bagi - T.irob : tidak ada
‫ان‬ َ
ِ ‫آﺧ َر‬
- T.irob : ‫اﻷﻟف‬ ‫اﺳ َﺗ َﺣ ﱠق‬
ْ - Arti : mereka berdua
- K.irob : mahal berhak - T.irob : tidak ada
- Arti : dua orang nashob - Arti : dari orang –
pertama/ lebih - T.irob : tidak ada
orang yang
dekat - Arti : atas mereka
3501. Contoh 4
- 3 hrf asal : ‫ظهر‬ - 3 hrf asal : ‫قول‬
- َ ‫َﺗ َﻔﺎ‬
Wazan : ‫ﻋ َﻼ‬ - Wazan : ‫َﻓ َﻌﻠ ُ ْوا‬
- Sighot : fiil madhi, mabni - Sighot : fiil madhi,
fathah mabni fathah
- Dhomir : ‫ُھ َﻣﺎ‬ - Dhomir : ‫ُھ ْم‬
-
-
Tasrif : 11
Bina : shohih
ِ ‫ ﺳِ ْﺣ َر‬-‫ﺳِ ْﺣر‬
‫ان‬ -
-
Tasrif : 1
Bina : ajwaf wawi
Isim mutsanna.
- Kaidah i’lal : tidak ada - K.irob : marfu - Kaidah i’lal : k 1
- K. irob : tidak ada - K. irob : tidak ada
- T. irob : tidak ada - T.irob : ‫اﻷﻟف‬ - T. irob : tidak ada
28:48 ‫َﺗ َظﺎھ ََرا‬ ِ ‫ﺳِ ْﺣ َر‬

‫ان‬ ‫َﻗﺎﻟُ ْوا‬
- Tarkib : naat bagi - Tarkib : khobar bagi mub- - Tarkib : fiil + fail
tada yang disembunyikan - K.irob : tidak ada
ِ ‫ﺳِ ْﺣ َر‬
‫ان‬ - T.irob : tidak ada
- K.irob : mahal rofa ِ ‫ُھ َﻣﺎ ﺳِ ْﺣ َر‬
‫ان‬ - Arti :mereka
- T.irob : tidak ada - K.irob : marfu
- T.irob : alif berkata
- Arti : keduanya bantu
membantu - Arti :dua ahli sihir
1261 Contoh 5
- 3 hrf asal :‫بسط‬
- ِ ‫َﻣ ْﻔ ُﻌ ْو َﻟ َﺗ‬
Wazan : ‫ﺎن‬
- Sighot : isim maf’ul ‫َان‬
ِ ‫َﯾ ٌد – َﯾد‬
- Dhomir : ‫ُھ َﻣﺎ‬ Isim mutsanna.
- Bina : shohih - T.irob : ‫اﻷﻟف‬
- K. irob : marfu ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer bil
- T. irob : alif harfi Huruf idhrab, mabni sukun.
5:64 ِ ‫ﺳ ْو َط َﺗ‬
‫ﺎن‬ ُ ‫َﻣ ْﺑ‬ ‫َﯾدَ ا ُه‬ ْ‫َﺑل‬
- Tarkib : khobar - Tarkib : mubtada - Tarkib : menafikan hu-
- K.irob : marfu - K.irob : marfu kum awal yang berada
- T.irob : alif - T.irob : alif sebelum huruf idhrab,
- Arti : terbuka kedua - Arti : kedua ta dan menetapkan hukum
sesudahnya
nya ngan-NYA
- Arti : tetapi/ bahkan

4444. Contoh 6
- 3 hrf asal : ‫ذكر‬ - 3 hrf asal : ‫خلق‬
- Wazan : َ‫َﺗ َﺗ َﻔ ﱠﻌﻠُ ْون‬ - Wazan : ‫َﻓ َﻌ ْﻠ َﻧﺎ‬
- Sighot : fiil madhi, mab
;Tasrif ni sukun
:10
- Bina : shohih
- Dhomir : ُ‫َﻧ ْﺧن‬
- Kaidah i’lal : tidak ada. ‫ َﻟ َﻌلﱠ‬sudara ‫ اِنﱠ‬, mabni ‫ج – َز ْو َﺟ ْﯾ ِن‬
ٌ ‫َز ْو‬ -
-
Tasrif : 1
Bina : shohih
* Huruf ( ta) dihilangkan fathah. Isim mutsanna.
untuk meringkas.
- K. irob : tidak ada
‫ ُﻛ ْم‬dhomir muttashil, - K.irob : manshub
mabni sukun. - T.irob : ‫اﻟ َﯾﺎء‬ - T. irob : tidak ada
- T. irob : tetapnya ‫ن‬
51:49 َ‫َﺗ َذ ﱠﻛ ُر ْون‬ ‫َﻟ َﻌ ﱠﻠ ُﻛ ْم‬ ‫َز ْو َﺟ ْﯾ ِن‬ ‫َﺧ َﻠ ْﻘ َﻧﺎ‬

- Tarkib : - Tarkib : maful bih - Tarkib : fiil+fail
- Tarkib : khobar
‫ َﻟ َﻌلﱠ‬menashobkan
- K.irob : mahal rofa 
- T.irob : tidk ada
- T.irob : tidak ada isimnya, me rofa’kan - T.irob : ‫اﻟ َﯾﺎء‬ - Arti : Kami cipta
- Arti : kalian ingat khobarnya - Arti : berpasang-
kan
 ‫ُﻛ ْم‬
isim ‫َﻟ َﻌلﱠ‬ pasangan
- Arti : supaya kalian
871. Contoh 7
‫اﻟﻼم‬huruf jer, mabni
‫ا ُ ْﻧ َﺛﻰ – ا ُ ْﻧ َﺛ َﯾ ْﯾ ِن‬ kasroh.
Isim mutsanna.
- K.irob : majrur ‫َﺣ ﱞظ ج ُﺣ ُظ ْوظ‬ ‫ِﻣ ْﺛل ٌ ج اَ ْﻣ َﺛﺎل‬ ‫َذ َﻛ ٌر ج ُذ ُﻛ ْو ٌر‬
- K.irob : majrur - K.irob : marfu - K.irob : majrur
- T.irob : ‫اﻟ َﯾﺎء‬ - T.irob : kasroh - T.irob : dhomah - T.irob : kasroh
4:11 ‫اﻷُﻧ َﺛ َﯾ ْﯾ ِن‬ ‫َﺣ ﱢظ‬ ُ ‫ِﻣ ْﺛل‬ ‫ﻟ ﱠِﻠذ َﻛ ِر‬

- Tarkib : mudhof ilaih - Tarkib : - Tarkib : - Tarkib : jer-majrur ,
- K.irob : majrur  mudhof ilaih  mubtada muakhor khobar muqodam
ُ ‫ِﻣ ْﺛل‬ ‫َﺣ ﱢظ‬ - K.irob : mahal rofa

- T.irob : ‫اﻟ َﯾﺎء‬ bagi  mudhof ilaih bagi
- Arti : dua anak  mudhof bagi - K.irob : marfu
- Arti : bagi anak
perempuan ‫اﻷُﻧ َﺛ َﯾ ْﯾ ِن‬ - T.irob : dhomah
- Arti : seperti lelaki
- K.irob : majrur
- T.irob : kasroh
- Arti : bagian
ُ‫َو َﻗﺎﻟُ ْوا َﻟ ْو َﻻ ُﻧ ﱢزلَ ھ ََذا ا ْﻟﻘُ ْرآن‬
4258. Contoh 8
- 3 hrf asal : ‫عظم‬
isim fail
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ ْ‫ ﻣِن‬huruf jer, mabni sukun
- Tasrif : 1 ‫َﻗ ْر َﯾﺔ – َﻗ ْر َﯾ َﺗ ْﯾ ِن‬ ‫ َﻋ َﻠﻰ‬huruf jer, mabni sukun
- Bina : shohih Isim mutsanna.
- Kaidah i’lal : tidak ada - K.irob : majrur ٌ ‫َر ُﺟل ج ِر َﺟﺎل‬
- K. irob : majrur - K.irob : majrur
- T. irob : kasroh - T.irob : ‫اﻟ َﯾﺎء‬ - T.irob : kasroh
43:31 ‫َﻋظِ ْﯾ ٍم‬ ‫ﱢﻣنَ ا ْﻟ َﻘ ْر َﯾ َﺗ ْﯾ ِن‬ ‫ﻋ َﻠﻰ َر ُﺟ ٍل‬..

َ
- Tarkib : jer-majrur , naat - Tarkib : jer-majrur mutaaliqa
- Tarkib : naat bagi ‫َر ُﺟ ٍل‬
- K.irob : majrur bagi ‫َر ُﺟ ٍل‬ dengan َ ‫ُﻧ ﱢزل‬
- T.irob : kasroh - K.irob : mahal mahal jer - K.irob : -
- Arti : besar - T.irob : tidak ada - T.irob : -
- Arti : dari dua negeri - Arti : atas seorang laki-
laki
3476 . Contoh 9
- 3 hrf asal : ‫وجد‬
- 3 hrf asal :‫ذود‬ - Wazan : َ ‫َﻓ َﻌل‬
- ِ ‫َﺗ ْﻔ ُﻌ َﻼ‬
Wazan : ‫ن‬ - Sighot : fiil madhi,
mabni fathah
- Dhomir : ‫اَ ْﻧ ُﺗ َﻣﺎ‬ ْ‫ ﻣِن‬huruf jer, mabni sukun - Dhomir : ‫ھ َُو‬
- Bina : shohih ‫ِا ْﻣ َراَتَ – ِا ْﻣ َراَ َﺗ ْﯾ ِن‬ ‫ د ُْو ِن‬isim jamid. - Bina : mitsal wawi
- Kaidah i’lal : k 2 Isim mutsanna. - K.irob : majrur - Kaidah i’lal : tidak
- K. irob : marfu - K.irob : manshub - T.irob : kasroh ada
- T. irob : tetapnya ‫ن‬ - T.irob : ‫اﻟ َﯾﺎء‬ ‫ ِھ ْم‬dhomir jer bil idhofah - T. irob : tidak ada
28:23 ِ َ‫َﺗ ُذ ْود‬

‫ان‬ ‫ا ْﻣ َرأ َﺗ ْﯾ ِن‬ ‫ﻣِن د ُْو ِﻧ ِﮭ ُم‬ َ‫َو َﺟد‬
- Tarkib : naat bagi - Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : jer-majrur - Tarkib : fiil + fail
‫ِا ْﻣ َراَ َﺗ ْﯾ ِن‬ - K.irob : manshub
mutaaliqa dengan َ‫َو َﺟد‬ -
-
K.irob : tidak ada
T.irob : tidak ada
- K.irob : mahal nashob - T.irob : ‫اﻟ َﯾﺎء‬ - K.irob : -
- Arti : dia menjum
- T.irob : tidak ada - Arti : dua orang - T.irob : -
pai
- Arti : keduanya meng wanita - Arti : dari selain mere
hambat/menahan ka

PELAJARAN KE 58
ُ ‫ﺻ ْوﺻِ ﱠﯾ‬
‫ﺎت‬ ُ ‫ُﺧ‬
‫ِﺳ ُم َﺟ ْﻣﻊ اﻟ ُﻣ َذ ﱠﻛر ﱠ‬
‫اﻟﺳﻠِم‬ ْ ‫ا‬
A. Pendahuluan.
Tentang jamak mudzakar salim, penjelasannya bisa dilihat pada pelajaran ke 10.
Tanda irob jamak mudzakar salim adalah :
1. Tanda rofa’-nya ‫او‬
ُ ‫اﻟو‬
َ (contoh 1, 3,8, 9) bukan dhommah
2. Tanda nashob-nya ‫ء‬
ُ ‫ ( اﻟ َﯾﺎ‬contoh 4, 6,7 ) bukan fathah bukan kasroh
3. Tanda jer-nya ‫ء‬ُ ‫ ( اﻟ َﯾﺎ‬contoh 2, 5, ) bukan fathah bukan kasroh
4. Bila ia menjadi mudhof, nun-nya dibuang berharokat fathah ( contoh 10)
B. Tata bahasa :
1105. contoh 1
- 3 hrf asal : ‫كفر‬ ِ ‫ا ُ ْو‬

‫ﻻء‬
- 3 hrf asal : ‫حقق‬ - Wazan : َ‫َﻓﺎ ِﻋﻠُ ْون‬ Isim isyaroh, mabni
kasroh
َ
Wazan : ‫ﻓ ْﻌ ًﻼ‬
-
- Sighot : isim masdhar - Dhomir : ‫ُھ ْم‬ ; Tasrif : 1 ُ ‫ اﻟ َﻛ‬huruf khitab,
‫ﺎف‬
mabni fathah. Yaitu kaf
- Bina : shohih
yang bertemu isim
- Tasrif : 3 isyaroh. Dibaca fathah
- K. irob : marfu
- Bina : mudhoaf untuk mukhatab
- Kaidah i’lal : k 10 - T. irob : ‫اﻟو ُاو‬
َ mudzakar, dibaca ka
- K. irob : manshub isimjamak mudzakar Dhomir munfashil, sroh untuk mukhatab
- T. irob : fathah salim mabni sukun. muannats.
4:151 ‫َﺣ ًّﻘﺎ‬ َ‫ا ْﻟ َﻛﺎﻓ ُِر ْون‬ ‫ُھ ُم‬ ‫أ ُ ْو َﻟـ ِﺋ َك‬
- Tarkib : maf’ul mutlaq - Tarkib : khobar bagi - Tarkib : mubtada
dari fiil yang disembu mubtada ke(2) ke (2)
- Tarkib : ِ ‫ا ُ ْو‬
‫ﻻء‬ mubta
nyikan diperkirakan - K.irob : marfu - K.irob : mahal rofa da ke (1)
‫َﺣ ﱠق َذﻟِ َك َﺣ ًﻘﺎ‬ - T.irob : ‫اﻟو ُاو‬
َ
jamak
- Arti : mereka
- K.irob : manshub mudzakar salim - Arti : mereka itulah
- T.irob : fathah - Arti : orang-2 kafir
- Arti : sebenar-benar
nya
Khobar bagi mubtada ke (1)

Contoh 2
َ huruf isti’naf iyaah
‫ اﻟﻼم‬huruf jer, mabni mabni fathah.
- 3 hrf asal : ‫عدب‬ kasroh - 3 hrf asal : ‫عتد‬
- 3 hrf asal : ‫هون‬ - ً ‫َﻓ َﻌ‬
Wazan : ‫ﺎﻻ‬ - 3 hrf asal : ‫كفر‬ - Wazan : ‫اَ ْﻓ َﻌ ْﻠ َﻧﺎ‬
ُ
- Sighot : isim - Wazan : َ‫َﻓﺎ ِﻋﻠُ ْون‬ - Sighot : fiil madhi, mabni
masdhar - Sighot : isim faail sukun
; Tasrif : 1 - Dhomir : ُ‫َﻧ ْﺣن‬
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Tasrif : 3 - Bina : shohih - Tasrif : 7
- Tasrif : 7 - Bina : shohih - Kaidah i’lal : tidak ada - Bina : shohih
- Bina : ajwaf wawi - Kaidah i’lal : tidak - K. irob : majrur - Kaidah i’lal : tidak ada
- Kaidah i’lal : k 2, 8 ada - K. irob : tidak ada
- K. irob : manshub - K. irob : manshub - T. irob : jamak‫اﻟ َﯾﺎ ُء‬ - T. irob : tidak ada
- T. irob : fathah - T. irob : fathah mudzakar salim
4:151 ‫ﱡﻣ ِﮭ ْﯾ ًﻧﺎ‬ ‫َﻋ َذا ًﺑﺎ‬ َ‫ﻟِ ْﻠ َﻛﺎﻓ ِِر ْﯾن‬ ‫َوأَ ْﻋ َﺗدْ َﻧﺎ‬
- Tarkib : naat bagi - Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : jer-majrur, - Tarkib : fiil +fail
‫َﻋ َذا ًﺑﺎ‬ ke 1
- K.irob : manshub
mutaaliqa, atau stingkat
maf’ul bih ke 2 bagi
-
-
K.irob : tidak ada
T.irob : tidak ada
- K.irob : manshub
- T.irob : fathah
- T.irob : fathah
- Arti : siksa
‫أَ ْﻋ َﺗدْ َﻧﺎ‬ - Arti : dan Kami
- K.irob : - menyediakan
- Arti : yang menghi
- T.irob : -
nakan
- Arti : untuk orang
kafir
35. contoh 3
- 3 hrf asal : ‫صلح‬ - 3 hrf asal : ‫قول‬

- Wazan : َ‫ُﻣ ْﻔ ِﻌﻠُ ْون‬ ‫ اِنﱠ‬huruf taukid dan - Wazan :‫َﻓ َﻌﻠ ُ ْوا‬
- Sighot : isim faail nashob, mabni - Sighot : fiil madhi,
fathah. mabni dhommah
‫ُھ ْم‬
- Bina : shohih ‫ َﻣﺎ‬huruf kaffah, - Dhomir :
- Kaidah i’lal : tidak ada yaitu huruf ma - Tasrif : 1
- K. irob : marfu zaidah ( ta -mbahan), - Bina : ajwaf wawi
yang me mbatalkan - Kaidah i’lal : k 1
- T. irob : ‫اﻟو ُاو‬
َ
jamak Dhomir munfashil - K. irob : tidak ada
mudzakar salim mabni dhommah amalan nya ‫اِنﱠ‬ - T. irob : tidak ada
2:11 َ‫ﺻﻠ ُِﺣ ْون‬

ْ ‫ُﻣ‬ ُ‫َﻧ ْﺣن‬ ‫إِ ﱠﻧ َﻣﺎ‬ ‫َﻗﺎﻟُ ْوا‬
- Tarkib : khobar - Tarkib : mubtada - Tarkib : la mahala - Tarkib : fiil + fail
- K.irob : marfu - K.irob : mahal rofa lahaa - K.irob : tidak ada
- T.irob : tidak ada - K.irob : - - T.irob : tidak ada
- T.irob : ‫اﻟو ُاو‬
َ
jamak
- Arti : kami - T.irob : - - Arti : mereka ber
mudzakar salim
- Arti : sesunguh kata
nya justru
yang melakukan perba
ikan
*Jumlah ismyah yang terletak sesudah ‫ إ ِ ﱠﻧ َﻣﺎ‬tetap dikatakan sebagai mubtada dan khobar , bukan isim ‫اِنﱠ‬
dan khobar ‫اِنﱠ‬

327. contoh 4
- 3 hrf asal : ‫عدو‬
- Wazan : َ‫ُﻣ ْﻔ َﺗ ِﻌﻠُ ْون‬ - 3 hrf asal : ‫حبب‬
ُ ‫ُﯾ ْﻔ ِﻌل‬
- Wazan :
- Tasrif : 13
- Bina : naqis wawi
- Kaidah i’lal : k 8, 5, 9 - Tasrif : 7
- K. irob : manshub - Bina : mudhoaf Lafadz jalaalahu,
- Kaidah i’lal : k 2a, 10 isim alam. Huruf taukid dan
- T. irob : ‫اﻟ َﯾﺎ ُء‬ - K. irob : marfu Huruf nafi, - K.irob : man nashob, mabni
jamak mudzakar - T. irob : dhommah mabni sukun shub fathah.
salim - T.irob : fathah
2:190 َ‫ا ْﻟ ُﻣ ْﻌ َﺗ ِد ْﯾن‬ ‫ِب‬

‫ُﯾﺣ ﱡ‬ ‫َﻻ‬ ‫ﷲ‬
َ ‫إِنﱠ‬
- Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : fiil+ fail - Tarkib : la ma - Tarkib : menashob
- K.irob : manshub - K.irob : - hala lahaa - Tarkib : isim ‫إِنﱠ‬ kan isimnya mero-
- T.irob : - - K.irob : - - K.irob : manshub fa’kan khobarnya
- T.irob : ‫اﻟ َﯾﺎ ُء‬
jamak
- Arti : Dia menyu - T.irob : - - T.irob : fathah - K.irob : -
mudzakar salim - Arti : Allah - T.irob : -
kai - Arti : tidak
- Arti : orang-orang - Arti : Sesungguh
yang melampaui nya
batas
Khobar ‫ إِنﱠ‬berupa jumlah fiilyah, mahal rofa

1684. contoh 5
- 3 hrf asal : ‫فسد‬
- Wazan : َ‫ُﻣ ْﻔ ِﻌﻠُ ْون‬ - 3 hrf asal : ‫تبع‬
Wazan : ُ ‫َﺗ ْﻔ َﺗ ِﻌل‬
-
- Tasrif : 7
- Bina : shohih - Dhomir : ‫اَ ْﻧ َت‬
- Kaidah i’lal : tidak ada - Tasrif : 13 ‫اﻟو ُاو‬
َ huruf atof,
- K. irob : majrur - Bina : shohih mabni fathah.
‫ﺳ ُﺑل‬
ُ ‫ﺳ ِﺑ ْﯾل ج‬
َ - Kaidah i’lal : k 10
- T. irob : ‫اﻟ َﯾﺎ ُء‬
jamak - K.irob : manshub - K. irob : majzum ‫ َﻻ‬huruf nahi, mabni
mudzakar salim - T.irob : fathah - T. irob : sukun sukun.
7:142 َ‫ا ْﻟ ُﻣ ْﻔﺳِ ِد ْﯾن‬ َ ‫ﺳ ِﺑ ْﯾل‬

َ ‫َﺗ ﱠﺗ ِﺑ ْﻊ‬ ‫َو َﻻ‬
- K.irob : majrur
- Tarkib :
 maf’ul bih bagi fiil
-
-
K.irob : -
- Tarkib : ‫َﻻ‬huruf
nahi memajzum kan
jamak ‫َﺗ ﱠﺗ ِﺑ ْﻊ‬ -
-
T.irob : -
Arti : kamu
fiil mudhore
mudzakar salim  mudhof bagi - K.irob : -
mengikuti
َ‫ا ْﻟ ُﻣ ْﻔﺳِ ِد ْﯾن‬ - T.irob : -
- Arti : dan jangan
yang berbuat - K.irob : manshub
kerusakan - T.irob : fathah
- Arti : jalan
1861. contoh 6
- 3 hrf asal : ‫ظلم‬ - 3 hrf asal : ‫هدي‬

- Wazan : َ‫َﻓﺎﻋِ ﻠُ ْون‬ - Wazan : ُ ‫َﯾ ْﻔ ِﻌل‬
- Sighot : isim faail -
; Tasrif
:3
- Bina : naqis ya’i Lafadz jalaalahu,
- Kaidah i’lal : k 5 isim alam.
- K. irob : manshub
‫َﻗ ْو ٌم ج اَ ْﻗ َوام‬ - K. irob : marfu - K.irob : marfu
jamak - K.irob : manshub - T. irob : dhommah Huruf nafi, - T.irob :
mudzakar salim - T.irob : fathah muqodaroh mabni sukun dhommah
9:19 ‫ﱠ‬
َ‫اﻟظﺎﻟِﻣِﯾن‬ ‫ا ْﻟ َﻘ ْو َم‬ ‫َﯾ ْﮭدِي‬ ‫َﻻ‬ ُ‫ﷲ‬
- Tarkib : naat bagi - Tarkib : maf’ul - Tarkib : fiil+fail - Tarkib : la ma - Tarkib : mubtada
‫ا ْﻟ َﻘ ْو َم‬ bih
- K.irob : manshub
-
-
K.irob : -
T.irob : -
hala lahaa
- K.irob : -
- K.irob : marfu
- T.irob :
- K.irob : manshub - T.irob : fathah - T.irob : - dhommah
- Arti : memberi
jamak - Arti : kaum petunjuk - Arti : tidak - Arti : Allah
mudzakar salim
yang dholim
Khobar, berupa jumlah fiilyah, mahal rofa
1867. contoh 7
- 3 hrf asal : ‫دبر‬ - 3 hrf asal : ‫ولي‬
َ‫ُﻣ ْﻔ ِﻌﻠُ ْون‬
ْ ‫َﻓ ﱠﻌ ْﻠ ُﺗ‬
- Wazan :
- Wazan : ‫م‬
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ mabni sukun.
-
-
Tasrif : 7
Bina : shohih
- Dhomir : ‫اَ ْﻧ ُﺗ ْم‬ huruf atof, mabni
- Tasrif : 9
-
-
K. irob : manshub - Bina : lafiif mafruuq fathah. ‫ُﺛ ﱠم‬
perurutan
- Kaidah i’lal : tidak ada yang mempunyai
jamak - K. irob : tidak ada jarak waktu. (lihat
mudzakar salim - T. irob : tidak ada pelajaran ke 52)
9:25 َ‫ﱡﻣدْ ِﺑ ِر ْﯾن‬ ‫َو ﱠﻟ ْﯾ ُﺗ ْم‬ ‫ُﺛ ﱠم‬

- Tarkib : haal bagi - Tarkib : fiil + fail - Tarkib : la mahala
shohibul haal dhomir - K.irob : tidak ada lahaa
‫اَ ْﻧ ُﺗم‬
pada ‫َو ﱠﻟ ْﯾ ُﺗ ْم‬ -
-
T.irob : tidak ada
Arti : kalian
- K.irob : -
- T.irob : -
- K.irob : manshub
berpaling - Arti : kemudian
jamak
mudzakar salim
yang lari kebelakang
1899. contoh 8
mabni fathah.
- 3 hrf asal : ‫ربص‬ - 3 hrf asal : ‫ربص‬
- Wazan : َ‫ُﻣ َﺗ َﻔ ﱢﻌﻠُ ْون‬ - َ ‫َﺗ‬
Wazan : ‫ﻔ ﱠﻌﻠ ُ ْوا‬
- Sighot : isim faail - Sighot : fiil amar,
majzum
- Tasrif :10 - Dhomir : ‫اَ ْﻧ ُﺗ ْم‬
; Tasrif :
- Bina : shohih ‫ َﻣ َﻊ‬dhorof zaman. 10
- Kaidah i’lal : tidak ada - K.irob : manshub ‫اِنﱠ‬
Huruf taukid dan - Bina : shohih
- K. irob : marfu - T.irob : fathah nashob, mabni fathah. - Kaidah i’lal : tidak ada
َjamak ‫ َﻛ ْم‬dhomir jer bil ‫ َﻧﺎ‬dhomir muttashil, - K. irob : majzum
mudzakar salim idhofah. mabni sukun. - T. irob : hilang ُ‫اﻟ ُﻧ ْون‬
9:52 ُ ‫ﱡﻣ َﺗ َر ﱢﺑ‬

َ‫ﺻ ْون‬ ‫َﻣ َﻌ ُﻛ ْم‬ ‫إِ ﱠﻧﺎ‬ ُ ‫َﻓ َﺗ َر ﱠﺑ‬
‫ﺻ ْوا‬
- Tarkib : mutaaliqa - Tarkib : - Tarkib : fiil + fail
- Tarkib : khobar ‫اِنﱠ‬ atau stingkat - K.irob : -
- K.irob : marfu dengan naat
 ‫اِنﱠ‬
menashob kan
- T.irob : -
isimnya mero fa’
َjamak muqodam bagi
kan khobarnya
- Arti : maka tunggulah
mudzakar salim ُ ‫ﱡﻣ َﺗ َر ﱢﺑ‬
َ‫ﺻ ْون‬  ‫َﻧﺎ‬
- Arti : orang-orang - K.irob : -
- T.irob : - - K.irob : mahal
yang menunggu
nashob
- Arti : bersama
kalian
- Arti : sesungguh
nya kami

171. contoh 9
- 3 hrf asal : ‫فسق‬ - 3 hrf asal : ‫كفر‬

- Wazan : َ‫َﻓﺎﻋِ ﻠُ ْون‬ - ُ ‫َﯾ ْﻔ‬
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ ; Tasrif : 1 - Dhomir : ‫ھ َُو‬

- Kaidah i’lal : tidak ada ‫ اﻟ َﺑﺎ ُء‬huruf jer, - Bina : shohih
- K. irob : marfu mabni kasroh. - Kaidah i’lal : tidak
ada
َ
jamak Huruf istisna’ ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir - K. irob : marfu ‫ َﻣﺎ‬huruf nafi,
mudzakar salim mabni sukun jer bil harfi - T. irob : dhommah mabni sukun
2:99 َ‫ا ْﻟ َﻔﺎﺳِ ﻘُ ْون‬ ‫إِ ﱠﻻ‬ ‫ِﺑ َﮭﺎ‬ ‫َﯾ ْﻛﻔُ ُر‬ ‫َﻣﺎ‬
- Tarkib : fail - Tarkib : la - Tarkib : jer- - Tarkib : fiil - Tarkib : la
- K.irob : marfu maha la lahaa majrur, muta - K.irob : - mahala lahaa
- K.irob : - aliqa atau - T.irob : - - K.irob : -
َ
jamak
- T.irob : - setingkat - Arti : mengingkari - T.irob : -
mudzakar salim maf’ul bih bagi
- Arti : kecuali - Arti : dan
yang fasiq
‫َﯾ ْﻛﻔُ ُر‬ tidak
- K.irob : mahal
nashob
- T.irob : tidak
ada
- Arti : terha
dapnya

3460. Contoh 10
َ huruf atof mabni ْ‫ﻣِن‬
huruf jer, mabni
sukun
ْ‫ﻣِن‬
huruf jer, mabni fathah.
sukun - 3 hrf asal : ‫جعل‬ - 3 hrf asal : ‫ردد‬
- 3 hrf asal : ‫رسل‬ - Wazan : َ‫َﻓﺎﻋِ ﻠُ ْون‬ - Wazan : َ‫َﻓﺎ ِﻋﻠُ ْون‬
- Wazan : َ‫ُﻣ ْﻔ َﻌﻠُ ْون‬ - Sighot : isim faail - Sighot : isim fail
- Sighot : isim maf’ul - Dhomir : ‫ھ ْم‬ُ ; - Dhomir : ‫ُھ ْم‬
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ - Bina : shohih - Bina : mudhoaf
- Tasrif : 7
- Bina : shohih
-
-
K. irob : marfu
-
-
K. irob : marfu ‫إِنﱠ‬huruf taukid
- Kaidah i’lal : tidak dan na shob,
ada - T. irob : ‫اﻟو ُاو‬
َ
jamak ‫ ِا َﻟﻰ‬huruf jer, - T. irob : ‫اﻟو ُاو‬
َ mabni fathah.
- K. irob : majrur mudzakar salim jamak mudzakar
mabni sukun
salim ‫ َﻧﺎ‬dhomir
- T. irob : ‫اﻟ َﯾﺎ ُء‬ ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer bil ُ ‫ اﻟ َﻛ‬dhomir
‫ﺎف‬ muttashil, mabni
jamak mudzakar idhofah. jer bil harfi. ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer bil sukun
salim idhofah.
28:7 َ‫ﻣِنَ ا ْﻟ ُﻣ ْر َﺳﻠِﯾن‬ ُ‫َو َﺟﺎﻋِ ﻠُ ْوه‬ ِ‫إِ َﻟ ْﯾك‬ ُ‫َرآد ْﱡوه‬ ‫إِ ﱠﻧﺎ‬
- Tarkib : jer majrur - Tarkib : maktuf - Tarkib : jer- - Tarkib : mena
mutaaliqa , atau
kepada ‫َرآد ْﱡو ُه‬ majrur mutaa - Tarkib : khobar ‫إِنﱠ‬ shobkan isim
setingkat dengan liqa setingkat - K.irob : marfu nya mero fa’
haal bagi shohibul - K.irob : marfu dengan maf’ul kan khobarnya
َ
haal ‫اﻟ َﮭﺎ ُء‬ - T.irob : ‫اﻟو ُاو‬
َ
jamak bih bagi
jamak mudzakar  ‫َﻧﺎ‬
- K.irob : ahal nashob mudzakar salim ‫َرآد ْﱡو ُه‬ salim - K.irob : mahal
- T.irob : tidak ada - Arti : dan menjadika - K.irob : - Arti : mengembali nashob
- Arti : nya - T.irob : kan dia - T.irob : tidak
dari/termasuk - Arti : kepada ada
para Rosul kamu - Arti : sungguh
Kami

PELAJARAN KE 59
(1:99) ‫ا ْﻟ َﻌدَ ُد‬
A. Pendahuluan.
Perhatikan contoh sebagai berikut :
‫ُﻣ َؤ ﱠﻧث‬ ‫ُﻣ َذ ﱠﻛر‬
(1) ‫ا ُ ﱠﻣ ًﺔ َوا ِﺣ َد ًة‬ (1) ‫ِاﻟَ ٌﮫ َوا ِﺣ ٌد‬
ٍ ‫ﺗ ِْﺳ َﻊ اَ َﯾﺂ‬
(7) ‫ت‬ (2) ‫وﺟ ْﯾ ِن إِ ْﺛ َﻧ ْﯾ ِن‬
َ ‫َز‬
َ ُ
ٍ ‫َﺛ َﻼ َﺛﺔ أ ﱠﯾ‬
(3) ‫ﺎم‬
َ ‫ِا ْﺛ َﻧﺎ َﻋ‬

َ ‫ﺷ َر‬
(12) ‫ﺷ ْﮭ ًرا‬
َ َ‫َﺛ َﻼ ُﺛ ْون‬
(30) ‫ﺷ ْﮭ ًرا‬
Tabel tersebut diatas adalah cara membilang dalam bahasa Arab, yaitu :
1. Membilang untuk “sebuah” cukup benda itu sendiri. Untuk menekankannya ditambah kata
‫ َوا ِﺣ ٌد‬untuk mudzakar, dan ‫ َواﺣِدَ ًة‬untuk mu’annats.
2. Membilang dua buah dengan menambahkan ‫ان‬/‫ﯾن‬ pada kata dasarnya dan untuk
menekankannya ditambahkan kata ِ ‫ِا ْﺛ َﻧ‬
‫ﺎن‬ untuk benda mudzakar , dan ِ ‫ِا ْﺛ َﻧ َﺗ‬
‫ﺎن‬ untuk
mu’annats.
3. Membilang dari 3-10 , adalah dengan menjamakkan yang dibilang dan majrur (berharokat
kasroh) karena mudhof ilaih. Pembilang dengan yang dibilang harus berlawanan jenisnya.
Artinya bila yang dibilang mudzakar, pembilangnya harus mu’annats dan sebaliknya.
4. Membilang dari 11-99, benda yang dibilang tetap berbentuk tunggal dan manshub
(berharokat fathah) karena tamyiz. Pembilang dengan yang dibilang, juga harus berlawanan,
kecuali untuk 11 dan 12 (harus sama).
5. Untuk lebih jelas diberikan contoh membilang dengan pembilang yang lebih lengkap sebagai
berikut :

‫آ َﯾ ٌﺔ َو ِﺣ َدةٌ‬ ‫‪1‬‬ ‫َﯾ ْو ٌم َوا ِﺣ ٌد‬
‫ﺎن )إِ ْﺛ َﻧ َﺗ ِ‬
‫ﺎن(‬ ‫آ َﯾ َﺗ ِ‬ ‫‪2‬‬ ‫ﺎن ) ِا ْﺛ َﻧ ِ‬
‫ﺎن(‬ ‫َﯾ ْو َﻣ ِ‬
‫َﺛ َﻼ َث آ َﯾﺎ ٍ‬ ‫‪3‬‬ ‫ُ‬

‫ت‬ ‫َﺛ َﻼ َﺛﺔ اَ ﱠﯾ ٍ‬
‫ﺎم‬
‫أَ ْر َﺑ ُﻊ آ َﯾﺎ ٍ‬
‫ت‬ ‫‪4‬‬ ‫اَ ْر َﺑ َﻌ ُﺔ اَ ﱠﯾ ٍﺎم‬
‫َﺧ ْﻣ ُ‬ ‫َﺧ ْﻣ َ ُ‬
‫ت‬
‫س آ َﯾﺎ ٍ‬ ‫‪5‬‬ ‫ﺳﺔ اَ ﱠﯾ ٍ‬
‫ﺎم‬
‫ُ‬
‫ت‬ ‫ﺳِ ﱡ‬
‫ت آ َﯾﺎ ٍ‬ ‫‪6‬‬ ‫ﺳِ ﱠﺗﺔ اَ ﱠﯾ ٍ‬
‫ﺎم‬
‫َ ُ‬
‫ت‬
‫ﺳ ْﺑ ُﻊ آ َﯾﺎ ٍ‬
‫َ‬ ‫‪7‬‬ ‫ﺳ ْﺑ َﻌﺔ اَ ﱠﯾ ٍ‬
‫ﺎم‬
‫َﺛ َﻣﺎﻧِﻲ آ َﯾﺎ ٍ‬ ‫‪8‬‬ ‫ُ‬
‫ت‬ ‫َﺛ َﻣﺎ ِﻧ َﯾﺔ اَ ﱠﯾ ٍ‬
‫ﺎم‬
‫‪9‬‬ ‫ُ‬
‫ت‬
‫ﺗ ِْﺳ ُﻊ آ َﯾﺎ ٍ‬ ‫ﺗ ِْﺳ َﻌﺔ اَ ﱠﯾ ٍ‬
‫ﺎم‬
‫ﺷ ُر آ َﯾ ًﺔ‬
‫َﻋ ْ‬ ‫‪10‬‬ ‫ﺷ َرةُ اَ ﱠﯾ ٍ‬
‫ﺎم‬ ‫َﻋ ْ‬
‫ﺷ َر َة آ َﯾ ًﺔ‬
‫إِ ْﺣدَ ى َﻋ ْ‬ ‫‪11‬‬ ‫اَ َﺣدَ َﻋ َ‬
‫ﺷ َر َﯾ ْو ًﻣﺎ‬
‫إِ ْﺛ َﻧﺎ َﺗﺎ َﻋ ْ‬ ‫‪12‬‬ ‫ِا ْﺛ َﻧﺎ َﻋ َ‬
‫َﺛ َﻼ َث َﻋ ْ‬ ‫‪13‬‬ ‫َﺛ َﻼ َث َﻋ َ‬
‫ﺷ ُر ْونَ آ َﯾﺎ ًة‬

‫ﻋِ ْ‬ ‫‪20‬‬ ‫ِﻋ ْ‬
‫ﺷ ُر ْونَ َﯾ ْو ًﻣﺎ‬
‫أَ ْر َﺑ ٌﻊ َو ِﻋ ْ‬
‫ﺷ ُر ْونَ آ َﯾﺎ ًة‬ ‫‪24‬‬ ‫اَ ْر َﺑ َﻌ ٌﺔ َو ِﻋ ْ‬
‫ﺷ ُر ْونَ َﯾ ْو ًﻣﺎ‬
‫س َوﻋِ ْ‬
‫ﺷ ُر ْونَ‬ ‫َﺧ ْﻣ ٌ‬ ‫‪25‬‬ ‫ﺳ ٌﺔ َوﻋِ ْ‬
‫ﺷ ُر ْونَ‬ ‫َﺧ ْﻣ َ‬
‫آ َﯾﺎ ًة‬ ‫َﯾ ْو ًﻣﺎ‬
‫ﺷ ُر ْونَ آ َﯾﺎ ًة‬
‫ﺗ ِْﺳ ٌﻊ َو ِﻋ ْ‬ ‫‪29‬‬ ‫ﺷ ُر ْونَ َﯾ ْو ًﻣﺎ‬‫ﺗ ِْﺳ َﻌ ٌﺔ َو ِﻋ ْ‬
‫‪Belajar bahasa Arab Al Quran metode Al Badru‬‬ ‫‪374‬‬
B. Tata bahasa :
2117
- 3 hrf asal : ‫اَ ت ي‬
- Wazan :‫ِا ْﻓ ِﻌﻠ ُ ْوا‬
- Sighot : fiil amar - 3 hrf asal : ‫قول‬
; Tsrf : - ْ ‫ا ُ ْﻓ ُﻌ‬
Wazan :‫ل‬
3 - Sighot : fiil amar
‫ اﻟ َﺑﺎ ُء‬huruf jer, mab - Bina : naqis ya’i,
‫ِﻣ ْﺛل ُ ج اَ ْﻣ َﺛﺎل‬ ‫ﺳ َو ٌر‬
ُ ‫ورة ج‬
َ ‫ﺳ‬ُ ni kasroh mahmuz fa - Dhomir : ‫اَ ْﻧ َت‬
- Tasrif : 1
- K.irob : majrur Isim jamak taksir.
َ ‫ﺷ ُر – َﻋ‬
‫ﺷ َرة‬ ْ ‫َﻋ‬ - Kaidah i’lal : k 5, 9, ph
- Bina : ajwaf wawi
ٌ ‫ﻓُ َﻌل‬
- T.irob : kasroh - K. irob : majzum
- Wazan : Isim adad - Kaidah i’lal : k 2, 9
- T. irob : hilangnya
‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer - K.irob : majrur - K. irob : majrur - K. irob : majzum
bil idhofah - T.irob : kasroh - T. irob : kasroh ُ‫اﻟ ُﻧ ْون‬ - T. irob : sukun
11:13 ‫ﱢﻣ ْﺛﻠِ ِﮫ‬ ‫ﺳ َو ٍر‬

ُ ْ ‫ِﺑ َﻌ‬
‫ﺷ ِر‬ ‫َﻓﺄْ ُﺗ ْوا‬ ْ‫ﻗُل‬
- Tarkib : naat - Tarkib : mudhof - Tarkib : jer-majrur, - Tarkib : fiil + fail - Tarkib : fiil+fail
bagi ilih mutaaliqa - K.irob : - - K.irob : -
‫ﺳ َو ٍر‬ ْ ‫َﻋ‬
ُ ‫ﺷ ِر‬ - K.irob : majrur setingkat maf’ul - T.irob : - - T.irob : -
- K.irob : majrur
- T.irob : ksroh
- Arti : surah
bih bagi ‫ِا ْا ُﺗ ْوا‬ - Arti : maka da - Arti : katakanlah
- T.irob : kasroh - K.irob : mahal tangkanlah kalian

- Arti : semisal nashob
nya
- Arti : dengan
sepuluh
Jumlah fiilyah mahal nashob maquul Qoulan

3168
‫ اﻟ َﻔﺎ ُء‬huruf waqiah,
mabni fathah.
- 3 hrf asal : ‫شهد‬
- ً
Wazan :‫َﻓ َﻌﺎ َﻟﺔ‬
hurf jer, ‫اَ َﺣ ٌد – َوا ِﺣ ٌد‬ - Dhomir : ‫ھ َِﻲ‬
mab ni kasroh.
َ ‫ﺷ َﮭﺎدَ ةٌ ج‬
ٍ ‫ﺷ َﮭﺎدَ ا‬
‫ت‬ َ Isim adad
- K. irob : majrur - Tasrif : 4
‫ﷲ‬
ِ Lafadz jalaala- Isim jamak muannats Isim adad - T. irob : kasroh - Bina : shohih
hu isim alam. salim - K. irob : marfu - Kaidah i’lal : tidak ada
- K.irob : majrur - K.irob : majrur - T. irob : dhom ‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil - K. irob : marfu
- T.irob : kasroh - T.irob : kasroh mah idhofah. - T. irob : dhommah
24:6 ِ ‫ِﺑﺎ‬ ‫ت‬ َ

ٍ ‫ﺷ َﮭﺎدَ ا‬ ‫أَ ْر َﺑ ُﻊ‬ ‫أَ َﺣ ِد ِھ ْم‬ َ ‫َﻓ‬
ُ‫ﺷ َﮭﺎدَ ة‬
- Tarkib : mutaaliqa, - Tarkib : mudhof ilaih - Tarkib : - Tarkib : mudhof - Tarkib :
atau setingkat
dengan naat dari
-
-
K.irob : majrur
T.irob : kasroh
 khobar bagi
mubtada (2)
ilaih
- K.irob : majrur
 ‫ اﻟ َﻔﺎ ُء‬diposisikan
khobar untuk mubtada
‫ت‬ َ
ٍ ‫ﺷ َﮭﺎدَ ا‬ - Arti : saksi/sumpah
‫ﺷ َﮭﺎدَ ٌة‬
َ - T.irob : kasroh
- K.irob : mahal jer  mudhof bagi
- Arti : seorang isim maushul َ‫ا ﱠﻟ ِذ ْﯾن‬
- Arti : dengan
‫ت‬ َ
ٍ ‫ﺷﮭَﺎدَا‬
- K.irob : marfu
dari mereka
 ‫ﺷ َﮭﺎدَ ٌة‬
َ mubtada ( 2)
- T.irob : dhommah - K.irob : marfu
Allah - T.irob : dhommah
- Arti : empat
- Arti : maka kesaksian
2332
- 3 hrf asal : ‫جعل‬

- Sighot : fiil madhi, mab
ni fathah.
‫ِا ْﺛ َﻧﺎء – ِا ْﺛ َﻧ ْﯾ ِن‬ ‫ج – َز ْو َﺟ ْﯾ ِن‬
ٌ ‫َز ْو‬ ‫ ﻓ ِْﻲ‬huruf jer, mabni - Tasrif : 2
Isim mutsanna. Isim mutsanna. sukun. - Bina : shohih
- K.irob : manshub - K.irob : manshub - Kaidah i’lal : tidak ada
‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer bil - K. irob : tidak ada
- T.irob : ‫اﻟ َﯾﺎ ُء‬ - T.irob : ‫اﻟ َﯾﺎ ُء‬ harfi. - T. irob : tidak ada
13:3 ‫ا ْﺛ َﻧ ْﯾ ِن‬ ‫َز ْو َﺟ ْﯾ ِن‬ ‫ﻓِﯾ َﮭﺎ‬ َ‫َﺟ َﻌل‬

- Tarkib : naat bagi - Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : jer-majrur - Tarkib : fiil +fail
‫َز ْو َﺟ ْﯾ ِن‬ - K.irob : manshub , mutaaliqa dengan -
-
K.irob : -
T.irob : -
- K.irob : manshub - T.irob : ‫اﻟ َﯾﺎ ُء‬ َ‫َﺟ َﻌل‬ - Arti : Dia menjadikan
- K.irob : -
- T.irob : ‫اﻟ َﯾﺎ ُء‬ - Arti : berpasang-
- T.irob : -
pasangan
- Arti : dua - Arti : padanya

1603
mab ni fathah.
‫ ﻓ ِْﻲ‬huruf jer, mab ‫اﻟﺳ َﻣﺎ ُء‬ ‫ھ َُو‬
‫َﯾ ْو ٌم ج اَ ﱠﯾﺎ ٌم‬ ni sukun.
‫ج‬ ‫ﱠ‬ - Dhomir :
Isim jamak taksir.
‫ت – ﺳِ ﱠﺗ ٌﺔ‬
‫ﺳِ ﱞ‬ ‫اﻟو ُاو‬
َ huruf atof, ُ ‫ﺷ َﻣ َﺎو‬
‫ات‬ ‫اﻟ ﱠ‬ - Tasrif : 1
- Bina : shohih
mabni fathah. Isim jamak muannats
Isim adad (mua- - Kaidah i’lal : tidak
- Kaidah i’lal : k 4 nnats). ُ ‫ض ج اَ ْر‬
‫ﺿ ْون‬ ٌ ‫اَ ْر‬ salim.
- K.irob : manshub
ada
- K. irob : majrur - K.irob : majrur - K.irob : manshub - K. irob : tidak ada
- T.irob : kasroh - T.irob : kasroh - T.irob : fathah - T.irob : kasroh - T. irob : tidak ada
7:54 ‫أَ ﱠﯾ ٍﺎم‬ ‫ﻓِﻲ ﺳِ ﱠﺗ ِﺔ‬ َ ‫َواﻷَ ْر‬

‫ض‬ ِ ‫اﻟﺳ َﻣ َﺎوا‬
‫ت‬ ‫ﱠ‬ ‫َﺧ َﻠ َق‬
- Tarkib : mudhof - Tarkib : jer-maj- - Tarkib : maktuf kepa - Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : fiil +fail
ilaih rur, mutaaliqa - K.irob : manshub - K.irob : -
da ِ ‫اﻟﺳ َﻣ َﺎوا‬
‫ت‬ ‫ﱠ‬
- K.irob : majrur
- T.irob : kasroh
dengan ‫َﺧ َﻠ َق‬ - K.irob : manshub
-
-
T.irob : kasroh
Arti : langit
-
-
T.irob : -
Arti : Dia telah
- K.irob : - - T.irob : fathah
- Arti : hari menciptakan
- T.irob : - - Arti : dan bumi
- Arti : dalam
enam

2220
- 3 hrf asal :‫رأي‬ ‫ َﯾﺎ‬huruf nida, mabni su -
- ُ ‫َﻓ َﻌ ْﻠ‬
Wazan : ‫ت‬
kun.
- Sighot : fiil madhi, ‫ اَ َب‬munada mudhof.

mabni sukun
‫ إنﱠ = إِ ﱢﻧﻲ‬+ ‫اﻟ َﯾﺎ ُء‬ ‫( اﻟ َﺗﺎء‬ta ta’nis) mena
- Dhomir : ‫اَ َﻧﺎ‬ ndakan adanya ‫ك‬ َ ‫ِﺗ ْﻠ‬
- Tasrif : 2 ‫ إِنﱠ‬huruf taukid dan yang dibuang. Harokat
- Bina : naqis ya’i, nashob, mabni
mahmuz ain fathah. kasroh pada huruf ‫اﻟ َﺗﺎء‬
ٌ ‫ب ج َﻛ َواﻛ‬
‫ِب‬ ٌ ‫َﻛ ْو َﻛ‬ Susunan isim adad, - Kaidah i’lal : tidak menandakan adanya
Isim alam. mabni fathah. ada ‫ اﻟ َﯾﺎ ُء‬dhomir
- K.irob : manshub - K.irob : tidak ada - K. irob : tidak ada muttashil, mabni ‫ اﻟ َﯾﺎء‬mutakalim yang
- T.irob : fathah - T.irob : tidak ada - T. irob : tidak ada fathah. dibuang.
12:4 ‫َﻛ ْو َﻛ ًﺑﺎ‬ َ ‫أَ َﺣدَ َﻋ‬

‫ﺷ َر‬ ُ ‫َرأَ ْﯾ‬
‫ت‬ ‫إِ ﱢﻧﻲ‬ ِ ‫َﯾﺎ أَ َﺑ‬
‫ت‬
- Tarkib : tamyiz - Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : fiil +fail - Tarkib :
- K.irob : manshub - K.irob : mahal - K.irob : -
Tarkib : ‫اَ َب‬
munada
- T.irob : fathah nashob - T.irob : -
 ‫ إِنﱠ‬menashob mudhof.
- T.irob : tidak ada kan isimnya, me - K.irob : manshub
- Arti : bintang - Arti : (aku)meli-
rofa’kan khobar - T.irob : fathah
- Arti : sebelas hat nya. - Arti : Hai bapakku
 ‫اﻟ َﯾﺎ ُء‬
- K.irob : mahal
Jumlah fiilyah mahal rofa, khobar ‫إِنﱠ‬ nashob
- Arti : sungguh
aku
101
fathah.
- 3 hrf asal : ‫فجر‬
- ْ ‫ِا ْﻧ َﻔ َﻌ َﻠ‬
Wazan :‫ت‬
fathah.
ْ‫ ﻣِن‬huruf jer , - Dhomir : ‫ھ َِﻲ‬ ; Tasrif : 15

mabni sukun. - Bina : shohih
Isim alam. Susunan isim adad, mabni fathah. - Kaidah i’lal : tidak ada
- K.irob : manshub - K.irob : tidak ada ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer - K. irob : tidak ada
- T.irob : fathah - T.irob : tidak ada bil harfi. - T. irob : tidak ada
2:60 ‫َﻋ ْﯾ ًﻧﺎ‬ ‫ﺷ َر َة‬

ْ ‫َﻋ‬ ‫ا ْﺛ َﻧ َﺗﺎ‬ ‫ِﻣ ْﻧ ُﮫ‬ ‫َﻓﺎﻧ َﻔ َﺟ َر ْت‬
- Tarkib : tamyiz - Tarkib : badal - Tarkib : fail - Tarkib : jer-ma - Tarkib : fiil
- K.irob : manshub - K.irob : tidak ada - K.irob : marfu jrur, mutaaliqa - K.irob : tidak ada
- T.irob : fathah - T.irob : tidak ada dengan - T.irob : tidak ada
- T.irob : ‫اﻷﻟف‬
- Arti : mata air - Arti : belas
- Arti : dua ‫ِا ْﻧ َﻔ َﺟ َر ْت‬ - Arti : lalu memancarlah
- K.irob : -
- T.irob : -
- Arti : darinya
4337
َ huruf atof mabni ‫اﻟو ُاو‬
fathah mabni fathah
- 3 hrf asal : ‫فصل‬ - 3 hrf asal : ‫حمل‬
Wazan :‫ﺎﻻ‬ - َ
Wazan :‫ﻓ ْﻌ ًﻼ‬
; Tasrif : 3 - Dhomir : ‫ھ َُو‬; Tasrif : 3
ism adad. - Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : tidak ada
- K.irob : marfu - K. irob : marfu - K. irob : marfu
ُ ‫ﺷ ْﮭ ٌر ج‬
‫ﺷ ُﮭ ْو ٌر‬ َ - T.irob : ‫اﻟو ُاو‬
َ - T. irob : dhommah - T. irob : dhommah
- K.irob : manshub jamak mudzakar ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer bil ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer bil
- T.irob : fathah salim idhofah idhofah
46:15 َ
‫ﺷ ْﮭ ًرا‬ َ‫َﺛ َﻼ ُﺛ ْون‬ ‫ِﺻﺎﻟُ ُﮫ‬
َ ‫َوﻓ‬ ‫َو َﺣ ْﻣﻠُ ُﮫ‬
- Tarkib : tamyiz - Tarkib : khobar - Tarkib : maktuf kepada
- Tarkib : ‫َﺣ ْﻣﻠُ ُﮫ‬
-
-
K.irob : manshub
T.irob : fathah
- K.irob : marfu
‫َﺣ ْﻣﻠُ ُﮫ‬ mubtada
- Arti : bulan
َ - K.irob : marfu - K.irob : marfu
jamak mudzakar - T.irob : dhomah - T.irob : dhommah
salim - Arti : dan memi - Arti : dan mengan-
- Arti : tiga puluh sah/menyapihnya dungnya
4337
َ huruf atof mabni
fathah
- 3 hrf asal : ‫بلغ‬
mabni fathah.
ism adad. - Tasrif : 1
- Bina : shohih
‫ات‬ َ ‫ﺳ َﻧ ٌﺔ ج‬
ٌ ‫ﺳ َﻧ َو‬ َ - K.irob : manshub
- K.irob : manshub - T.irob : ‫اﻟ َﯾﺎ ُء‬
jamak - K. irob : tidak ada
- T.irob : fathah mudzakar salim - T. irob : tidak ada
46:15 ‫ﺳ َﻧ ًﺔ‬
َ َ‫أَ ْر َﺑﻌِﯾن‬ ‫َو َﺑ َﻠ َﻎ‬
- Tarkib : tamyiz - Tarkib : maful bih - Tarkib : fiil + fail,
-
-
K.irob : manshub
T.irob : fathah
- K.irob : manshub
maktuf kepada ‫َﺑ َﻠ َﻎ‬
- Arti : tahun
jamak sebelumnya
mudzakar salim - K.irob : tidak ada
- Arti : empat puluh - T.irob : tidak ada
- Arti : dan sampai

PELAJARAN KE 60
(‫ا ْﻟ َﻌدَ دُ) ِﻣﺎﺋﯾن ﺻِ َﻔ ًﺔ‬
A. Pendahuluan.
1. Membilang ratusan, ribuan, dan seterusnya : kata bendanya tetap tunggal dan berharokat kasroh
karena kedudukannya adalah mudhof ilaih. Atau manshub bila dia tamyiz ( contoh 2). Hal itu hanya
berlaku bila bilangan itu tidak diikuti dengan satuan atau puluhan (contoh 1,2 dan 5 ).
Bila diikuti satuan atau puluhan , yang berlaku adalah hukum satuan dan puluhan itu. Contoh –
contoh :
ٍ ‫ﺳ َﻧ َوا‬
‫ت‬ ٌ ِ‫ف َوﺳ‬
َ ‫ت‬ ٌ ‫اَ ْﻟ‬
‫ﺷ َر َﻛ ْو َﻛ َﺑﺎ‬
َ ‫ﺎن َواَ َﺣدَ َﻋ‬
ِ ‫ِﻣ َﺋ َﺗ‬
Yang berlaku adalah hukum membilang dengan 6 dan 11
2. Cara membuat bilangan yang mengadung arti “yang ke” adalah dengan mengubah bilangan itu
menjadi acuan ‫ َﻓﺎﻋِ ل‬kecuali yang pertama “= ‫ اَ ﱠول‬untuk mudzakar ‫ ا ُ ْو َﻟﻰ‬untuk muannats. Contoh
–contoh lain :
‫ ة‬/ ‫َﺗﺎﺳِ ﻊ‬ ‫ ة‬/‫ اﻟ َﺛﻧِﻲ‬/‫ﺎن) َﺛﺎ ِﻧ َﯾﺔ‬

ِ ‫َﺛ‬
‫ ة‬/ ‫َﻋﺎﺳِ ر‬ ‫ ة‬/ ‫َﺛﺎﻟِث‬
ْ ِ‫َﺣﺎدِي َوﻋ‬
َ‫ﺷ ُر ْون‬ ‫ ة‬/ ‫َر ِاﺑﻊ‬
َ‫ﺷ ُر ْون‬ ٍ ‫َﺛ‬

ْ ‫ﺎن َو ِﻋ‬ ‫ ة‬/ ‫َﺧﺎﻣِس‬
ْ ِ‫َر ِاﺑ ٌﻊ َوﻋ‬

َ‫ﺷ ُر ْون‬ ‫ ة‬/ ‫ﺳﺎدِس‬
َ
ْ ‫ِس َو ِﻋ‬
َ‫ﺷ ُر ْون‬ ٌ ‫َﺧﺎﻣ‬ ‫ ة‬/ ‫ﺳ ِﺎﺑﻊ‬
َ
ْ ‫ِس َو ِﻋ‬
َ‫ﺷ ُر ْون‬ ٌ ‫ﺳﺎد‬
َ ‫ ة‬/ ‫َﺛﺎﻣِن‬
(Untuk mu’annats dengan menambahkan ‫ ة‬di akhirnya )
3. Cara membuat bilangan “seper” adalah dengan membuatnya menurut acuan ٌ ‫ ﻓُ ُﻌل‬. Contoh-contoh:
1/3 = ٌ ُ‫ُﺛﻠ‬
‫ث‬ 1/5 = ٌ ‫ُﺧ ُﻣ‬
‫س‬ 1/7 = ‫ﺳ ُﺑ ٌﻊ‬
ُ 1/9 = ُ ‫ُﺗ‬
‫ﺳ ٌﻊ‬
1/4 = ‫ُر ُﺑ ٌﻊ‬ 1/6 = ‫ُس‬

ٌ ‫ﺳد‬
ُ 1/8 = ٌ‫ُﺛ ُﻣن‬ 1/10 = ُ ‫ُﻋ‬
‫ﺷ ٌر‬
B. Tata bahasa
4538
‫آ ِﺧ ٌر م ا ُ ْﺧ َرى‬
Isim adad Isim adad
- T.irob : dhommah - T.irob : dhommah mabni fathah.
57:3 ‫َو ْاﻵ ِﺧ ُر‬ ُ ‫ْاﻷَ ﱠول‬ ‫ھ َُو‬

- Tarkib : maktuf - Tarkib : khobar - Tarkib : mubtada
kepada ُ ‫اﻷَ ﱠول‬
ْ - K.irob : marfu - K.irob : mahal rofa
- K.irob : marfu
- Arti : Yang Awal - Arti :Dia
- T.irob : dhommah
- Arti : dan Yang
Akhir
4809
- 3 hrf asal : ‫كون‬
naaqis mabni fathah.
‫ج‬ ‫ِﻣ ْﻘدَار‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬

ٌ ‫ف ج َآﻻ‬
‫ف‬ ٌ ‫اَ ْﻟ‬ Isim adad.
- Tasrif : 1
Isim adad.
- K.irob : manshub
‫َﻣ َﻘﺎ ِد ْﯾر‬ - Bina : ajwaf wawi
ٌ ‫ﺳ َﻧ َو‬ َ - K.irob : man - - T.irob : ‫اﻟ َﯾﺎء‬ - K.irob : marfu - Kaidah i’lal : k 1
- K.irob : majrur shub jamak mudzakar - T.irob : - K. irob : tidak ada
- T.irob : kasroh - T.irob : fathah salim dhommah - T. irob : tidak ada
‫ اﻟ َﮭﺎء‬dhomir jer
bil idhofah
70:4 ‫َﺳ َﻧ ٍﺔ‬ َ ‫أَ ْﻟ‬

‫ف‬ َ‫َﺧ ْﻣﺳِ ْﯾن‬ ُ َ‫ِﻣ ْﻘد‬
ُ‫اره‬ َ‫َﻛﺎن‬
- Tarkib : mudhof - Tarkib : tamyiz - Tarkib : khobar - Tarkib : isim - Tarkib : merofa’kan
ilaih
- K.irob : majrur
- K.irob : man-
shub
َ‫َﻛﺎن‬ َ‫َﻛﺎن‬ isimnya,
menashobkan
- T.irob : kasroh - T.irob : fathah - K.irob : manshub - K.irob : marfu khbarnya
- T.irob :
- Arti : tahun - Arti : ribu - T.irob : ‫اﻟ َﯾﺎء‬ dhommah
jamak mudzakar - T.irob : tidak ada
- Arti : ukuran - Arti : adalah
salim
nya/kadarnya
- Arti : lima puluh

2706
‫ اﻟﺳ ْﯾن‬huruf istiqbaal,
(akan terjadi) mabni
fathah.
‫ب ج ﻛ َِﻼب‬
ٌ ‫َﻛ ْﻠ‬ ‫َر ِاﺑ ٌﻊ م َر ِاﺑ َﻌﺔ‬ - Dhomir : ‫ُھ ْم‬; Tasrif : 1
- K.irob : marfu - K.irob : marfu - Bina : ajwaf wawi
- T.irob : dhommah - T.irob : dhomah - Kaidah i’lal : k 2
Isim adad; - K. irob : marfu
‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil ‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil - K.irob : marfu
idhofah idhofah - T.irob : dhommah - T. irob : tetapnya ‫ن‬
18:22 ‫َﻛ ْﻠ ُﺑ ُﮭ ْم‬ ‫ﱠر ِاﺑ ُﻌ ُﮭ ْم‬ ‫َﺛ َﻼ َﺛ ٌﺔ‬ َ‫ﺳ َﯾﻘُ ْوﻟُ ْون‬
َ
-
-
Tarkib : khobar
K.irob : marfu
-
-
Tarkib : mubtada
K.irob : marfu
mubtada yang dise
- Tarkib : َ‫َﯾﻘُ ْوﻟُ ْون‬
fiil
- T.irob : dhommah - T.irob : dhomah mbunyikan diperkira +fail
- K.irob : -
- Arti : anjing - Arti : keempat
kan ‫ُھ ْم‬ - T.irob : -
mereka mereka - K.irob : marfu - Arti : mereka akan
- T.irob : dhommah
mengatakan
- Arti : tiga (orang)
fathah.
‫ب ج ﻛ َِﻼب‬
ٌ ‫َﻛ ْﻠ‬ - Dhomir : ‫ُھ ْم‬
; Tasrif : 1
- K.irob : marfu ‫ِﺳ ٌﺔ‬
َ ‫ِس م َﺳﺎد‬
ٌ ‫ﺳ ﺎد‬
َ - Bina : ajwaf wawi
- T.irob : dhommah - K.irob : marfu - Kaidah i’lal : k 2
- T.irob : dhomah Isim adad; - K. irob : marfu
‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil - K.irob : marfu
idhofah ‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil idhofah - T.irob : dhommah - T. irob : tetapnya ‫ن‬
18:22 .. ‫َﻛ ْﻠ ُﺑ ُﮭ ْم‬ ُ ‫َﺳﺎ ِد‬

‫ﺳ ُﮭ ْم‬ ‫ﺳ ٌﺔ‬
َ ‫َﺧ ْﻣ‬ َ‫َو َﯾﻘُ ْوﻟُ ْون‬
-
-
Tarkib : khobar
K.irob : marfu
-
-
Tarkib : mubtada
K.irob : marfu
mubtada yang dise
- Tarkib : َ‫َﯾﻘُ ْوﻟُ ْون‬
fiil
- T.irob : dhommah - T.irob : dhomah mbunyikan diperkira +fail
- K.irob : -
- Arti : anjing mereka - Arti :keenam mereka
kan ‫ُھ ْم‬ - T.irob : -
- K.irob : marfu - Arti : mereka akan
- T.irob : dhommah
mengatakan
- Arti : lima (orang)

2710
mabni fathah.
- 3 hrf asal : ‫لبث‬
‫ ﻓ ِْﻲ‬huruf jer, mabni - Wazan : ‫َﻓ ِﻌﻠ ُ ْوا‬
ٌ ‫ﺳ َﻧ َو‬
َ sukun. - Sighot : fiil madhi,
mabni dhommah
<- َ‫َو ﺳِ ُﻧ ْون‬ ‫َﻛ ْﮭف ج ُﻛ ُﮭ ْوف‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬ ; Tasrif : 4
- K.irob : majrur
َ‫ﺳِ ِﻧ ْﯾن‬ Isim adad; - T.irob : kasroh - Bina : shohih
- K.irob : man shub Isim adad; - K.irob : man - Kaidah i’lal : tidak ada
- T.irob : ‫اﻟ َﯾﺎء‬ - K.irob : majrur shub ‫ ِھ ْم‬dhomir jer bil - K. irob : tidak ada
- T.irob : kasroh - T.irob : fathah idhofah - T.irob : tidak ada
jamak mudzakar
salim
18:25 َ‫ﺳِ ِﻧ ْﯾن‬ ‫ِﻣ َﺋ ٍﺔ‬ َ ‫َﺛ َﻼ‬

‫ث‬ ‫ﻓ ِْﻲ َﻛ ْﮭﻔِ ِﮭ ْم‬ ‫َو َﻟ ِﺑ ُﺛ ْوا‬
- Tarkib : badal bagi - Tarkib : - Tarkib : dhorof - Tarkib : jer-majrur
- Tarkib : ‫َﻟ ِﺑ ُﺛ ْوا‬
fiil +fail
‫َﺛ َﻼ َث ﻣِﺋ ٍﺔ‬ mudhof ilaih zaman mutaaliqa dengan
- K.irob : -
- K.irob : man shub
- K.irob : majrur
- T.irob : kasroh
- K.irob : man-
shub
‫َﻟ ِﺑ ُﺛ ْوا‬ - T.irob : -
- K.irob : -
- T.irob : ‫اﻟ َﯾﺎء‬ - Arti :ratus - T.irob : fathah
- T.irob : -
- Arti : dan mereka
jamak mudzakar - Arti :tiga berdiam
- Arti :didalam gua
salim
mereka
- Arti :tahun

876
- 3 hrf asal : ‫ترك‬
- َ
Wazan : َ ‫ﻓ َﻌل‬
mabni fathah.
‫ج ج اَ ْز َوا ٌج‬
ٌ ‫َز ْو‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬ ‫اﻟو ُاو‬
َ huruf
Isim jamak taksir. isti’naaf, mabni
- Tasrif : 1
Wazan :ٌ ‫اَ ْﻓ َﻌﺎل‬
fathah.
- - Bina : shohih
- K.irob : marfu - Kaidah i’lal : tidak َ ‫ اَ ْﻧ‬- ‫ف‬
‫ﺻﺎف‬ ٌ ‫ِﺻ‬
ْ ‫ اﻟﻼم ﻧ‬huruf jer,
- T.irob : dhommah ada Isim adad. mabni fathah.
- K. irob : tidak ada Isim maushul, - K.irob : marfu
‫ ُﻛ ْم‬dhomir jer bil - T. irob : tidak ada mabni fathah. - T.irob : dhommah ‫ ُﻛ ْم‬dhomir jer bil
idhofah harfi.
4:12 ‫أَ ْز َوا ُﺟ ُﻛ ْم‬ ‫َﺗ َر َك‬ ‫َﻣﺎ‬ ‫ف‬

ُ ‫ِﺻ‬
ْ ‫ﻧ‬ ‫َو َﻟ ُﻛ ْم‬
-
-
Tarkib : fail
K.irob : marfu
-
-
Tarkib : fiil
K.irob : -
- Tarkib : mu-
dhof ilaih
- Tarkib : mubtada
muakhor
- Tarkib : ‫َﻟ ُﻛ ْم‬
jer-
- T.irob : dhommah - T.irob : - - K.irob : - K.irob : marfu majrur, mutaaliqa,
mahal jer - T.irob : dhommah atau setingkat kho
- Arti : istri-istri - Arti : telah meni -
- T.irob : tidak bar muqodam
kalian nggalkan - Arti : separoh
ada - K.irob : mahal rofa
- Arti : apa/
- Arti : dan bagi
harta
kalian

PELAJARAN KE 61
ُ ‫اﻟﺣﺎل‬
َ
A. Pendahuluan.
1. Haal adalah kata yang menyatakan keadaan subyek (fa’il atau mubtada) (contoh ....dan...)
atau obyek (contoh...). Subyek dan obyek itu sendiri disebut ‫ِب ا ْﻟ َﺣﺎل‬
ُ ‫ﺻﺎﺣ‬
َ
2. Haal dapat berupa kata sifat (isim fa’il pada contoh.....) dan isim maf’ul pada contoh ...). Dan
hukumnya manshub , tandanya fathah pada tunggal, (contoh...) ya dan nun pada jamak
mudzakar salim ( contoh ....) dan kasroh pada jamak mu’annats salim (contoh ....)
B. Tata bahasa
- 3 hrf asal : ‫هدي‬ ‫ َﻻ‬nafi li jinsi, mabni su-

kun
- Wazan :‫ﻓُ َﻌ ًﻼ‬ - 3 hrf asal : ‫ريب‬
- Sighot : isim
masdhar - َ
Wazan :‫ﻓ ْﻌ ًﻼ‬ ‫ َذا‬isim isyaroh ,
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ mabni sukun.
- Tasrif : 3 ‫ ﻓِﻲ‬huruf jer, - Dhomir : ‫ھ َُو‬
; Tasrif : ‫ اﻟﻼم‬lam bu’da (ber
- Bina : naqis ya’i 3
- Kaidah i’lal : k 1, 9
mabni sukun
- Bina : ajwaf ya’i ٌ ‫ﺎب ج ُﻛ ُﺗ‬
‫ب‬ ٌ ‫ِﻛ َﺗ‬ makna jauh).
- K. irob : manshub ‫ اﻟ َﮭﺎء‬dhomir jer - Kaidah i’lal : tidak ada - K.irob :marfu ‫ اﻟ َﻛﺎف‬huruf khitab,
- T. irob : fathah bil harfi - K. irob : manshub - T.irob :dhommah mabni fathah.
muqo daroh - T. irob : fathah
2:2 .. ‫ھُدً ى‬ ‫ِﻓ ْﯾ ِﮫ‬ ‫َﻻ َر ْﯾ َب‬ ُ ‫ا ْﻟ ِﻛ َﺗ‬

‫ﺎب‬ ‫َذﻟِ َك‬
- Tarkib : haal bagi - Tarkib : jer-maj - Tarkib : - Tarkib :khobar
- Tarkib :‫َذا‬ mub
shohibul haal ‫َذا‬ ‫ َﻻ‬menashobkan
rur mutaaliqa - K.irob :marfu
 tada
setingkat khobar - T.irob :dhommah
- K.irob : manshub isimnya merofa’ kan - K.irob :mahal rofa
- T.irob : fathah ‫َﻻ‬ khobar nya .
- Arti : Al-Kitab
(Al Qur’an)
muqodaroh
- Arti : petunjuk
- K.irob : mahal
rofa
 ‫َر ْﯾ َب‬
isim ‫َﻻ‬ - Arti : adalah
- T.irob :tidak ada - K.irob : mahal nashob

- Arti : dida
- Arti : tidak ada
lamnya
keraguan
Note :utk isim Laa nafi li jinsi tidak bertanwin

2:8‫اﻵﺧ ِِر‬ ‫ﺎس َﻣن َﯾﻘُول ُ آ َﻣ ﱠﻧﺎ ِﺑﺎ ِ َو ِﺑﺎ ْﻟ َﯾ ْو ِم‬
ِ ‫َوﻣِنَ اﻟ ﱠﻧ‬
‫ اﻟ َﺑﺎء‬huruf zaidah, mabni
kasroh.
- Bina : mahmuz “fa” ‫اﻟو ُاو‬
َ haliyah atau
- Kaidah i’lal : tidak ada istinaaf, mabni fathah
- K. irob : manshub
- T. irob : ‫اﻟ َﯾﺎء‬
jamak
‫ َﻣﺎ‬hijaziyah beramal
Dhomir munfashil,
mudzakar salim mabni sukun seper ti amalnya ‫س‬َ ‫َﻟ ْﯾ‬
2:8 َ‫ِﺑ ُﻣ ْؤ ِﻣ ِﻧ ْﯾن‬ ‫ُھ ْم‬ ‫َو َﻣﺎ‬

- Tarkib : khobar ‫َﻣﺎ‬ - Tarkib :isimnya ‫َﻣﺎ‬ - Tarkib : ‫َﻣﺎ‬
merofa’
- K.irob : manshub - K.irob :mahal rofa kan isim nya . menas-
- T.irob : tidak ada hobkan khobarnya
- T.irob : ‫اﻟ َﯾﺎء‬
jamak
- Arti : mereka - K.irob : -
mudzakar salim - T.irob : -
- Arti : orang-orang - Arti : dan padahal
yang beriman bukanlah
Jumlah ismiyah mahal nashob, sebagai haal

dari shohibul haal ْ‫ َﻣن‬pada ayat sebelumnya

33
- 3 hrf asal : ‫أمن‬ - 3 hrf asal : ‫خدع‬
- Wazan :‫اَ ْﻓ َﻌﻠ ُ ْوا‬ - ِ ‫ُﯾ َﻔﺎ‬
- Sighot : fiil madhi, - Sighot : fiil mudhore
mabni dhommah
- Tasrif : 8
- Tasrif : 7 ‫اﻟواو‬
َ huruf atof, mab - Bina : shohih
- Bina : mahmuz “fa” ni fathah. Lafadz Jalaalahu, isim - Kaidah i’lal : tidak ada
- Kaidah i’lal : 11 alam.
- K. irob : tidak ada َ‫ا ﱠﻟ ِذ ْﯾن‬
isim maushul, - K.irob : manshub
- K. irob : marfu
- T. irob : tidak ada mabni fathah. - T.irob : fathah - T. irob : tetapnya ‫ن‬
2:9 ‫آ َﻣ ُﻧ ْوا‬ َ‫َوا ﱠﻟ ِذ ْﯾن‬ ‫ﷲ‬

َ َ‫ُﯾ َﺧﺎ ِد ُﻋ ْون‬
- Tarkib : silah mau- - Tarkib : maktuf pada - Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : fiil +fail
shul - K.irob : manshub - K.irob : -
- K.irob : laa mahala la
lafadz jalaalahu ‫ﷲ‬
َ - T.irob : fathah - T.irob : -
haa - K.irob : mahal
- Arti : Allah - Arti : mereka menipu
- T.irob : tidak ada (terus menerus)
- Arti : mereka ber
- Arti : dan orang-
iman
orang
Jumlah fiilyah mahal nashob, sebagai haal dari shohibul haal dhomir dari fiil ُ ‫َﯾﻘُ ْول‬
- 3 hrf asal : ‫شعر‬ - 3 hrf asal : ‫خدع‬

Wazan : َ‫ﻌﻠُ ْون‬ - َ ‫َﯾ‬
Wazan : َ‫ﻔ َﻌﻠُ ْون‬
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ ‫َﻧﻔس ج اَ ْﻧﻔُس‬ - Dhomir : ‫ُھ ْم‬
- Tasrif : 1 ‫اﻟواو‬
َ haliyah - K.irob : man- - Tasrif : 2 ‫اﻟواو‬
َ haliyah
- Bina : shohih atau istinaaf, shub - Bina : shohih atau istinaaf,
- Kaidah i’lal : tidak ada mabni fathah - T.irob : fathah Huruf - Kaidah i’lal : tidak mabni fathah
- K. irob : marfu istisnaa’ , ada
‫ َﻣﺎ‬huruf nafii, ‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil mabni - K. irob : marfu
‫ َﻣﺎ‬huruf nafii,
- T. irob : tetapnya ‫ن‬ mabni sukun. idhofah sukun mabni sukun.
- T. irob : tetapnya ‫ن‬
2:9 ْ ‫َﯾ‬
َ‫ﺷ ُﻌ ُر ْون‬ ‫َو َﻣﺎ‬ َ ُ‫أَﻧﻔ‬
‫ﺳ ُﮭ ْم‬ ‫إِ ﱠﻻ‬ َ‫َﯾ ْﺧدَ ُﻋ ْون‬ ‫َو َﻣﺎ‬
- Tarkib : fiil+fail - Tarkib : - Tarkib : maf’ul - Tarkib : - - Tarkib : fiil +fail - Tarkib :
- K.irob : - - K.irob : bih - K.irob : - - K.irob : - - K.irob :
- T.irob : - - T.irob : - K.irob : man- - T.irob :- - T.irob : - - T.irob :
- Arti : mereka menya - Arti : dan shub - Arti : ke - Arti : mereka me- - Arti : dan
- T.irob : fathah
dari /padahal cuali nipu /padahal
- Arti : diri
bukanlah bukanlah
mrk sendiri
mahal nashob,haal - shohibul hal fail َ‫َﯾ ْﺧ َد ُﻋ ْون‬ mahal nashob,haal - shohibul hal fail َ‫ُﯾ ْﺧﺎ ِد ُﻋ ْون‬

48
- 3 hrf asal : ‫جعل‬

- 3 hrf asal :‫فرش‬ - Wazan : َ ‫َﻓ َﻌل‬
Wazan :‫ﺎﻻ‬ mabni fathah
- Tasrif : 3 ‫ اﻟﻼم‬huruf jer, - Bina : shohih
- Bina : shohih mabni fathah. - Kaidah i’lal : tidak
- Kaidah i’lal : tidak ada ُ ‫ض ج اَ ْر‬
َ‫ﺿ ْون‬ ٌ ‫اَ ْر‬ ada
- K. irob : manshub - K.irob : manshub ‫ ُﻛ ْم‬dhomir jer bil - K. irob : tidak ada Isim maushul
- T. irob : fathah - T.irob : fathah harfi. - T. irob : tidak ada mabni fathah
2:22 ً ‫ﻓ َِرا‬
‫ﺷﺎ‬ َ ‫اﻷَ ْر‬
‫ض‬ ‫َﻟ ُﻛ ُم‬ َ‫َﺟ َﻌل‬ ‫ا ﱠﻟذِي‬
- Tarkib : haal bagi - Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : jer-maj - Tarkib : fiil +fail - Tarkib : badal
َ ‫اﻷَ ْر‬
‫ض‬ -
-
K.irob : manshub
T.irob : fathah
rur, mutaa liqa
setingkat
-
-
K.irob : -
T.irob : -
bagi ‫ا ﱠﻟذِي‬ pada
- K.irob : manshub maf’ul bih ke 2 ayat sebelumnya
- Arti : bumi - Arti : menjadikan
- T.irob : fathah - K.irob : mahal
- Arti : hamparan bagi َ‫َﺟ َﻌل‬ nashob
- K.irob : mahal - T.irob : tidak ada
nashob - Arti : (Dialah)
- T.irob : tidak
yang
ada
- Arti : bagi
kalian
Jumlah fiilyah, silah maushul, laa mahala lahaa

50
fathah.
- 3 hrf asal : ‫دعو‬
- ُ ‫ا ُ ْﻓ‬
Wazan :‫ﻌﻠ ُ ْوا‬
- Sighot : fiil amar, mabni
ُ ‫اﻟﺷِ ِﮭ ْﯾ ُد ج‬
‫ﺳ َﮭ َداء‬ jazm
Isim jamak taksir.
ْ‫ﻣِن‬ huruf jer, mabni - Dhomir : ‫اَ ْﻧ ُﺗم‬
; Tasrif : 1
su -kun. - Wazan : ‫ﻓُ َﻌ َﻼ ُء‬ - Bina : naqis wawi
Lafdaz jalaalahu isim - K.irob : manshub - Kaidah i’lal : k 5,9
alam. ‫ د ُْو ِن‬isim jamid. - T.irob : fathah - K. irob : majzum
- K.irob : majrur - K.irob : majrur
- T.irob : kasroh - T.irob : kasroh ‫ ُﻛ ْم‬dhomir jer il idhofah - T. irob : hilangnya ‫ن‬
2:23 .. ‫ﷲ‬
ِ ‫ﱢﻣن د ُْو ِن‬ ‫اء ُﻛم‬ ُ
َ َ‫ﺷ َﮭد‬ ‫َوادْ ُﻋ ْوا‬
- Tarkib : mudhof - Tarkib : jer-majrur, - Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : fiil + fail
ilaih mutaaliqa , setingkat - K.irob : manshub - K.irob : -
- K.irob : majrur haal bagi shohibul - T.irob : fathah - T.irob : -
- T.irob : kasroh
- Arti : Allah
hal ‫اء‬ ُ
َ َ‫ﺷ َﮭد‬ - Arti : penolong-peno - Arti : dan ajaklah
- K.irob : mahal long kalian

nashob
- Arti : dari selain
5037
fathah.
- 3 hrf asal : ‫سرر‬
‫قلب‬
ُ ‫َﻣ ْﻔ‬
- 3 hrf asal :
- Wazan : ٌ ‫ﻌ ْول‬ ‫ ِا َﻟﻰ‬huruf jer, mabni
- Sighot : isim maf’ul sukun.
- َ ‫َﯾ ْﻧ‬
Wazan :ُ ‫ﻔ ِﻌل‬
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ َ‫اَھْ ل ٌ ج اَھْ ﻠُ ْون‬
- Tasrif : 1 - K.irob : majrur
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ ; Tasrif : 15
- Bina : mudhoaf - T.irob : kasroh - Bina : shohih
- K. irob : manshub ‫ اﻟ َﮭﺎء‬dhomir jer bil - K. irob : marfu
- T. irob : fathah idhofah - T. irob : dhommah
84:9 ‫َﻣ ْﺳ ُر ْو ًرا‬ ‫إِ َﻟﻰ أَھْ ﻠِ ِﮫ‬ ُ ‫َو َﯾﻧ َﻘﻠ‬
‫ِب‬
- Tarkib : haal bagi sho hibul - Tarkib : jer-majrur - Tarkib : fiil +fail
ُ ‫َﯾﻧ َﻘﻠ‬
haal dhomir ‫ِب‬
mutaaliqa setingkat - K.irob : -
- K.irob : manshub maf’ul bih bagi ُ ‫َﯾﻧ َﻘﻠ‬

‫ِب‬ -
-
T.irob : -
Arti : dan dia akan
- T.irob : fathah - K.irob : mahal nashob
- T.irob : tidak ada kembali
- Arti : dengan gembi ra
- Arti : kepada
keluarga nya
 Kata kerja‫ِب‬ ُ ‫ َﯾﻧ َﻘﻠ‬termasuk lazim, maka seharusnya tidak memerlukan maf’ul bih, di kata
berikutnya ada jer-majrur maka sebagai maf’ul . ( bamdngkan QS 2:3 )
fathah.
- 3 hrf asal : ‫جيء‬
- 3 hrf asal : ‫ف‬ ‫صف‬ - Wazan : َ ‫َﻓ َﻌل‬
- 3 hrf asal : ‫ف‬ ‫صف‬
- Wazan : ‫َﻓ ْﻌ ًﻼ‬ - Wazan : ‫َﻓ ْﻌ ًﻼ‬ mabni fathah
َ huruf atof, - Dhomir : ‫ھ َُو‬
; Tasrif :
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬ mabni fathah. ‫ب ج اَ ْر َﺑﺎب‬
ٌ ‫َر‬ 3
- Tasrif : 1 - Tasrif : 1 - Bina : ajwaf ya’i,
- Bina : mudhoaf - Bina : mudhoaf ‫َﻣ َﻠ ٌك ج َﻣ َﻼ ِﺋ َﻛﺔ‬ - K.irob : marfu
- T.irob : dhommah mahmuz lam
- Kaidah i’lal : k 10 - Kaidah i’lal : k 10 - K.irob : marfu - Kaidah i’lal : k 1
- K. irob : manshub - K. irob : manshub - T.irob : ‫ اﻟ َﻛﺎف‬dhomir jer - K. irob : tidak ada
- T. irob : fathah - T. irob : fathah dhommah bil idhofah - T. irob : tidak ada
89:22 ً ‫ﺻ ّﻔﺎ‬
َ ً ‫ﺻ ّﻔﺎ‬
َ ‫َوا ْﻟ َﻣ َﻠ ُك‬ ‫َر ﱡﺑ َك‬ ‫ﺎء‬
َ ‫َو َﺟ‬
- Tarkib : taukid bagi - Tarkib : haal bagi - Tarkib : fail bagi - Tarkib : fail - Tarkib :
ً ‫ﺻ ّﻔﺎ‬
َ shohibul haal ‫ا ْﻟ َﻣ َﻠ ُك‬ fiil yang
disembunyi kan
-
-
K.irob : marfu
T.irob : dhommah
-
-
K.irob :
T.irob :
- K.irob : manshub - K.irob : manshub diperkirakan - Arti : Tuhan - Arti : dan datang
- Arti : berbaris - Arti : berbaris ‫ﺎء‬
َ ‫َﺟ‬ kamu
- K.irob : marfu
- T.irob :
dhommah
- Arti : dan malai
kat

PELAJARAN KE 62
(‫)ﺟ ْﻣ ًﻌﺎ‬
َ ُ ‫اﻟﺣﺎل‬
َ
A. Pendahuluan
1. Seperti yang penjelasan di materi 61, haal adalah kata yang jumlah yang menunjukan keadaan
subyek (fail) (contoh 1) atau obyek (maf’ul) (contoh 2,3). Subyek atau obyek itu sendiri disebut
‫اﻟﺣﺎل‬
َ ‫ِب‬ُ ‫ﺻﺎﺣ‬
َ
2. Pada contoh 7, haal berupa jumlah, berbentuk jumlah ismiyah terdiri mubtada dan khobar
3. Pada contoh 8, berupa jumlah , berbentuk jumlah fiilyah
B. Tata bahasa
3355
- 3 hrf asal : ‫فره‬ ‫اﻟواو‬

fathah.
- Wazan : َ‫َﻓﺎﻋِ ﻠُ ْون‬ - 3 hrf asal : ‫نحت‬
- Wazan : َ‫َﺗ ْﻔ ِﻌﻠُ ْون‬
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ ْ‫ ﻣِن‬huruf jer, mabni - Sighot : fiil mudhore
- Tasrif : 4
- Bina : shohih ٌ ‫ت ج ُﺑ ُﯾ ْو‬
‫ت‬ ٌ ‫َﺑ ْﯾ‬ sukun
- ‫ُھ ْم‬
Dhomir : ; Tasrif : 3
- Kaidah i’lal : tdk ada Isim jamak taksir. ‫ﺎب‬
ٌ ‫َﺟ َﺑل ٌ ج ِﺟ َﺑ‬ - Bina : shohih
ٌ ‫ﻓُ ُﻌ ْول‬
- K. irob : manshub Isim jamak taksir. - Kaidah i’lal : tdk ada
- Wazan :
- K. irob : marfu
jamak - K.irob : manshub - Wazan : ٌ ‫ﻓ َِﻌﺎل‬
mudzakar salim - T.irob : fathah - K.irob : majrur - T. irob : tetapnya ‫ن‬
- T.irob : kasroh
26:149 ِ ‫َﻓ‬
َ‫ﺎر ِھ ْﯾن‬ ‫ُﺑ ُﯾ ْو ًﺗﺎ‬ ِ ‫ﻣِنَ ا ْﻟ ِﺟ َﺑ‬
‫ﺎل‬ َ‫َو َﺗ ْﻧ ِﺣ ُﺗ ْون‬
- Tarkib : haal bagi - Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : jer-majrur , - Tarkib : fiil + fail
shohibul haal dhomir - K.irob : manshub mutaaliqa dengan - K.irob : -
pada fiil َ‫َﺗ ْﻧ ِﺣ ُﺗ ْون‬ -
-
T.irob : fathah
Arti : rumah-
َ‫َﺗ ْﻧ ِﺣ ُﺗ ْون‬ -
-
T.irob : -
Arti : dan kalian mema
rumah - T.irob : - hat
jamak
- Arti : dari gunung-
mudzakar salim
gunung
- Arti : dengan rajin

4831
mabni fathah.
; Tasrif : 1
- Bina : shohih ‫اﻟواو‬
َ haaliyah, mabni
ً ‫َط ْو ٌر ج اَطِ َو‬
‫ارا‬ - Kaidah i’lal : tdk ada fathah.
Isim jamak taksir. - K. irob : tidak ada
ْ‫َﻗد‬huruf tahqiq
ٌ ‫اَ ْﻓ َﻌﺎل‬
- Wazan : (pernya taan), mabni
- K.irob : manshub ‫ ُﻛ ْم‬dhomir nashob mutt - sukun.
- T.irob : fathah ashil , mabni sukun
71:14 ً ‫أَ ْط َو‬

‫ارا‬ ‫َﺧ َﻠ َﻘ ُﻛ ْم‬ ْ‫َو َﻗد‬
- Tarkib : haal bagi - Tarkib : haal bagi fiil - Tarkib : -
shohibul haal dhomir
haal bagi َ‫َﺗ ْر ُﺟ ْون‬ - K.irob : -
‫ ُﻛ ْم‬pada ‫َﺧ َﻠ َﻘ ُﻛ ْم‬ pada ayat (13)
-
-
T.irob : -
Arti : dan sungguh
- K.irob : manshub - K.irob : mahal nashob
- Arti : beberapa - Arti : Dia telah men
tingkatan ciptakan kalian
983
‫اﻟواو‬
َ isti’naaf, mabni
fathah.
- 3 hrf asal : ‫رسل‬
- Wazan : ‫اَ ْﻓ َﻌ ْﻠ َﻧﺎ‬
sukun
; Tasrif : 7
‫ اﻟﻼم‬huruf jer, mabni - Bina : shohih
kasroh. - Kaidah i’lal : tidak ada
ٌ ‫س ج اَ َﻧ‬
‫ﺎس‬ ٌ ‫إِ َﻧ‬ -
-
K. irob : tidak ada
T. irob : tidak ada
ٌ ‫ﺳل‬
ُ ‫ﺳ ْول ٌ ج ُر‬
ُ ‫َر‬ Isim jamak taksir (simai).
- K.irob : manshub - K.irob : majrur ‫اﻟ َﻛﺎف‬dhomir nashob mutt
- T.irob : fathah - T.irob : kasroh -ashil .
4:79 ‫ﺳ ْو ًﻻ‬
ُ ‫َر‬ ِ ‫ﻟِﻠ ﱠﻧ‬
‫ﺎس‬ ‫َوأَ ْر َﺳ ْﻠ َﻧﺎ َك‬
- Tarkib : haal bagi shohi - Tarkib : jer-majrur - Tarkib : fiil + fail
bul haal dhomir ‫اﻟ َﻛﺎف‬ mutaaliqa , atau seting
kat maf’ul bih ke 2
-
-
K.irob : -
T.irob : -
pada fiil ‫ك‬ َ ‫أَ ْر‬
َ ‫ﺳ ْﻠ َﻧﺎ‬ bagi fiil َ ‫أَ ْر‬
‫ﺳ ْﻠ َﻧﺎ‬ - Arti : dan Kami utus
- K.irob : manshub - K.irob : mahal nashob kamu
- T.irob : fathah - T.irob : tidak ada -
- Arti : (sebagian) Rasul - Arti : kepada manu
sia
102
- 3 hrf asal : ‫فسد‬ - 3 hrf asal : ‫عثو‬
ُ (marfu) - ِ ‫َﺗ ْﻔ‬
; Tasrif : 7 - Dhomir : ‫اَ ْﻧ ُﺗ ْم‬
- Kaidah i’lal : tdk ada ‫ ﻓ ِْﻲ‬huruf jer, mabni sukun. - Bina : naqis wawi ‫اﻟواو‬
َ huruf atof, mab-
ni fathah.
- K. irob : manshub
ُ ‫رض ج اَ ْر‬
َ‫ﺿ ْون‬ ٌ َ‫ا‬ - Kaidah i’lal : k 5, 9
jamak - K.irob : majrur
- K. irob : majzum
‫َﻻ‬ huruf naahi, mabni
mudzakar salim - T.irob : kasroh - T. irob : hilangnya ‫ن‬ sukun
2:60 َ‫ُﻣ ْﻔﺳِ ِد ْﯾن‬ ِ ‫ﻓِﻲ اﻷَ ْر‬

‫ض‬ ‫َﺗ ْﻌ َﺛ ْوا‬ ‫َو َﻻ‬
- Tarkib : haal bagi shohi bul
haal dhomir pada fil
- Tarkib : jer-majrur mutaali
qa , atau setingkat maf’ul
-
-
K.irob : -
‫َﻻ‬
- Tarkib : naahi, me-
majzumkan fiil mudho
‫َﺗ ْﻌ َﺛ ْوا‬ bih bagi fiil ‫َﺗ ْﻌ َﺛ ْوا‬ -
-
T.irob : -
Arti : kalian berke
re.
- K.irob : manshub - K.irob : mahal nashob - K.irob : -
- T.irob : tidak ada liaran - T.irob : -
jamak mu
- Arti : di bumi - Arti : dan jangan lah
dzakar salim
perusak
2459
‫اﻟواو‬
fathah.
- 3 hrf asal : ‫بشر‬ - 3 hrf asal : ‫جيأ‬

- Wazan : َ‫ﯾﺳ َﺗ ْﻔ ِﻌﻠُ ْون‬
ْ - َ
Wazan : َ ‫ﻓ َﻌل‬
- Sighot : fiil mudhore - Sighot : fiil madhi, mabni
fathah.
; Tasrif :3
- Bina : ajwaf ya’i,
-
-
Bina : shohih
Kaidah i’lal : tidak ada َ‫اَھْ ل ٌ ج أھْ ﻠُ ْون‬ mahmuz lam
- K. irob : marfu ‫َﻣ ِد ْﯾ َﻧﺔ ج َﻣدَاﺋِن‬ - K.irob : marfu - Kaidah i’lal : tidak ada
- K.irob : majrur - T.irob : - K. irob : tidak ada
- T. irob : tetapnya ‫ن‬ - T.irob : kasroh dhommah - T. irob : tidak ada
15:67 َ‫َﯾ ْﺳ َﺗ ْﺑﺷِ ُر ْون‬ ‫ا ْﻟ َﻣدِﯾ َﻧ ِﺔ‬ ُ ‫أَھْ ل‬ ‫ﺎء‬

َ ‫َو َﺟ‬
- Tarkib : haal bagi sho - - Tarkib : mudhof ilaih - Tarkib : fail - Tarkib : fiil
hibul haal - K.irob : majrur - K.irob : marfu - K.irob : -
‫اَھْ ل ُ اﻟ َﻣ ِد ْﯾ َﻧﺔ‬ -
-
T.irob : kasroh
Arti : kota itu
- T.irob :
dhommah
-
-
T.irob : -
Arti : dan datang
- Arti : penduduk
- Arti : mereka berge
mbira
2315
- 3 hrf asal : ‫أمن‬ - 3 hrf asal : ‫شيء‬

- Wazan : َ‫َﻓﺎﻋِﻠ ُون‬ - Wazan : َ ‫َﻓ َﻌل‬
(marfu)
- Sighot : isim faail - Sighot : fiil madhi, mabni
fathah.
; Tasrif : 4
- Dhomir : ‫ھ َُو‬; Tasrif : 2
- Kaidah i’lal : tidak ada Lafadz jalaalahu , - Bina : ajwaf ya’i,
- K. irob : manshub isim alam. mahmuz lam
- K.irob : marfu - Kaidah i’lal : k 1
jamak - T.irob : - K. irob : tidak ada Huruf syarat, mabni
mudzakar salim dhommah - T. irob : tidak ada sukun.
12:99 َ‫آ ِﻣ ِﻧ ْﯾن‬ ُ‫ﷲ‬ ‫ﺂء‬

َ ‫ﺷ‬َ ْ‫إِن‬
- Tarkib : haal bagi - Tarkib : fail - Tarkib : fiil syarat - Tarkib : menjazm
shohibul haal ‫ﺧﻠ ُ ْوا‬
ُ ْ‫اُد‬ - K.irob : - K.irob : mahal jazm kan satu kata fiil,
- T.irob : - T.irob : tidak ada atau dua kata fiil
- Arti : Allah - Arti : menghendaki
jamak - T.irob : -
mudzakar salim - Arti : jika
- Arti : keadaan aman
‫َوأَﻧذ ِْر ُھ ْم َﯾ ْو َم ا ْﻟ َﺣ ْﺳ َر ِة إِ ْذ ﻗُﺿِ َﻲ ْاﻷَ ْﻣ ُر‬

‫ َﻻ‬huruf nafii, mabni
sukun.
‫ ﻓِﻲ‬huruf jer, mabni sukun
- 3 hrf asal : ‫أمن‬ - 3 hrf asal : ‫غ ف ل‬
- Wazan : َ‫ُﯾ ْﻔ ِﻌﻠُ ْون‬ - Wazan : ‫ﺔ‬ ً ‫َﻓ ْﻌ َﻠ‬
- Dhomir : ‫; ُھ ْم‬
Tasrif :
7
- Bina : mahmuz “fa” ‫ َﻟواو‬haaliyah, mab ni
-
-
Tasrif : 1
Bina : shohih
‫اﻟواو‬
َ haaliyah,
- Kaidah i’lal : tidak ada fathah. mabni fathah.
- K. irob : marfu
‫ ُھ ْم‬dhomir munfa shil, - K. irob : majrur ‫ ُھ ْم‬dhomir munfashil,
- T. irob : tetapnya ‫ن‬ mabni sukun.
- T. irob : kasroh mabni sukun.
19:39 َ‫َﻻ ُﯾ ْؤ ِﻣ ُﻧ ْون‬ ‫َو ُھ ْم‬ ‫ﻓِﻲ َﻏ ْﻔ َﻠ ٍﺔ‬ ‫َو ُھ ْم‬

- Tarkib : khobar - Tarkib : khobar (khobar
- Tarkib : ‫ُھ ْم‬mubtada
sybhul jumlah jer-majrur)
- Tarkib : ‫ُھ ْم‬
mubtada
- T.irob : tidak ada - K.irob : mahal rofa - K.irob : mahal rofa - K.irob : mahal rofa
- T.irob : tidak ada - T.irob : tidak ada - T.irob : tidak ada
- Arti : dan mereka - Arti : didalam kelalaian - Arti : dan mereka
beriman
Jumlah isimiyah, mahal nashob sebagai Jumlah isimiyah, mahal nashob sebagai
haal dari shohibul haal ‫ھُم‬pada ‫أَﻧذ ِْرھُم‬ haal dari shohibul haal ‫ھُم‬pada ‫أَﻧذ ِْر ُھ ْم‬
2240
َ huruf haaliyah, ‫اﻟو ُاو‬
mabni fathah. fathah.
- 3 hrf asal : ‫قدد‬ - 3 hrf asal : ‫سبق‬
Wazan :‫ت‬ - Wazan :‫ِا ْﻓ َﺗ َﻌ َﻼ‬
- Sighot : fiil madhi, - Sighot : fiil madhi, mabni
mabni fathah. fathah.
َ ‫ﻗُ ِﻣ ْﯾص ج اَ ْﻗﻣ‬
ْ‫ ﻣِن‬huruf jer, mabni ‫ِﺻﺔ‬ - Dhomir : ‫ھ َِﻲ‬
; Tsrf :
‫ج‬ ‫ﺎب‬
ٌ ‫َﺑ‬ - Dhomir : ‫ُھ َﻣﺎ‬
; Tsrf : 13
- K.irob :manshub
sukun.
- T.irob :fathah 1 ُ ‫اَ ْﺑ َو‬
‫اب‬ - Bina : shohih
‫ُد ُﺑ ٌر ج اَدْ َﺑﺎر‬ - Bina : mudhoaf - K.irob :man - - Kaidah i’lal : tidak ada
- K. irob : majrur ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer bil - Kaidah i’lal : tdk ada shub - K. irob : tidak ada
- T. irob : kasroh idhofah. - K. irob : tidak ada - T.irob :fathah - T. irob : tidak ada
12:25 ‫ﻣِن ُد ُﺑ ٍر‬ َ ‫َﻗﻣ‬

‫ِﯾﺻ ُﮫ‬ ‫َو َﻗدﱠ ْت‬ َ ‫ا ْﻟ َﺑ‬
‫ﺎب‬ ‫اﺳ َﺗ َﺑ َﻘﺎ‬
ْ ‫َو‬
- Tarkib : jer –majru - Tarkib : maf’ul bih - Tarkib : fiil + Fail - Tarkib : maf’ - Tarkib : fiil + fail
mutaliqa haal, bagi - K.irob :manshub - K.irob :- ul bih - K.irob :-
shohibul haal - T.irob :fathah - T.irob :- - K.irob :man - T.irob :-
َ ‫َﻗﻣِﯾ‬
‫ﺻ ُﮫ‬ - Arti : baju gamis - Arti :dan ia mena shub
- T.irob :fathah
- Arti : dan keduanya
- K.irob : mahal nya (Yusuf) rik hingga koyak berlomba

- Arti :(me-
nashob
- T.irob : tidak ada nuju) pintu
- Arti : dari bela
kang
Jumlah fiilyah, mahal nashob sebagai haal

bagi shohibul hal dhomir pada fiil ‫اﺳ َﺗ َﺑ َﻘﺎ‬
ْ

َ huruf atof, - 3 hrf asal : ‫رسل‬
mabni fathah. - 3 hrf asal : ‫بشر‬
Wazan : ‫اَ ْﻓ َﻌ ْﻠ َﻧﺎ‬
ٌ ‫َﻓ ِﻌ ْﯾل‬ Wazan : ٌ ‫َﻓ ِﻌ ْﯾل‬
-
- Wazan : -
- Sighot : sighot muba - Sighot : sighot muba sukun
laghoh dari isim fail laghoh dari isim fail
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Dhomir : ُ‫َﻧ ْﺣن‬
; Tsrf : 7
- Bina : shohih
- Tasrif : 4 - Tasrif : 3 ‫ اﻟ َﺑﺎء‬huruf jer, - Kaidah i’lal : tidak ada ‫اِنﱠ‬
huruf taukid
- Bina : shohih - Bina : shohih mabni sukun. - K. irob : tidak ada dan nashob.
- Kaidah i’lal : tidak - Kaidah i’lal : tidak
ada ada ‫َﺣقٌ ج َﺣﻘُ ْوق‬ - T. irob : tidak ada
‫ َﻧﺎ‬dhomir nashob
- K. irob : manshub - K. irob : manshub - K.irob : majrur ‫اﻟ َﻛﺎف‬dhomir nashob muttashil, mabni
- T. irob : fathah - T. irob : fathah - T.irob :kasroh muttashil sukun.
2:119 ‫َو َﻧ ِذ ْﯾ ًرا‬ ‫َﺑﺷِ ْﯾ ًرا‬ ‫ِﺑﺎ ْﻟ َﺣ ﱢق‬ َ ‫أَ ْر‬

‫ﺳ ْﻠ َﻧﺎ َك‬ ‫إِ ﱠﻧﺎ‬
- Tarkib : maktuf pada - Tarkib : haal bagi - Tarkib : jer-majrur ,
shohibul haal haal bagi shohibul
- Tarkib : khobar ‫اِنﱠ‬ - Tarkib : mena ‫اِنﱠ‬
‫َﺑﺷِ ْﯾ ًرا‬ - K.irob : mahal rofa shobkan isim nya ,
- K.irob : manshub ‫ اﻟ َﻛﺎف‬pada haal ‫ اﻟ َﻛﺎف‬pada - T.irob :tidak ada merofakan khobar
- T.irob : fathah
َ ‫أَ ْر‬
‫ﺳ ْﻠ َﻧﺎ َك‬ َ ‫أَ ْر‬
‫ﺳ ْﻠ َﻧﺎ َك‬ - Arti : Kami telah nya.
- Arti : dan pemberi
- K.irob :manshub - K.irob : mahal mengutusmu ‫َﻧﺎ‬
peringatan - T.irob :fathah nashob - K.irob :mahal
- Arti : pembawa - T.irob :tidak ada nashob
- Arti : dengan - T.irob :tidak ada
berita gembira
kebenaran - Arti : Sungguh
kami
2935
- ‫ اﻟ َﮭ ْﻣ َز ُة‬huruf istifhaam , mabni

fathah.
- hrf asal : ‫سحر‬
‫بصر‬ ‫ اﻟ َﻔﺎء‬huruf atof, mabni fathah.
- 3 hrf asal : - ً
Wazan :‫ﻓ ِْﻌﻼ‬
- 3 hrf asal : ‫أ ت ي‬
- Wazan : َ‫ُﺗ ْﻔ ِﻌﻠُ ْون‬ - Sighot : isim
- Sighot : fiil mudhore masdhar - Wazan : َ‫َﺗ ْﻔ ِﻌﻠُ ْون‬
- Dhomir : ‫اَ ْﻧ ُﺗم‬ - Dhomir : ‫ُو‬ َ‫ھ‬ - Sighot : fiil mudhore
- Tasrif : 7 - Tasrif : 1 - Dhomir : ‫ ;اَ ْﻧ ُﺗم‬Tasrif : 3

- Bina shohih ‫اﻟواو‬
َ haaliyah, mabni - Bina : shohih
- Kaidah i’lal : tidak
- Bina : mahmuz “fa”, naqis ya’i
- Kaidah i’lal : tidak ada fathah. - Kaidah i’lal : k 5, 9 + ph
ada
- K. irob : marfu
‫ أَﻧ ُﺗ ْم‬dhomir munfashil, - K. irob : manshub
- K. irob : marfu
- T. irob : tetapnya ‫ن‬ mabni sukun. - T. irob : fathah - T. irob : tetapnya ‫ن‬
21:3 َ‫ُﺗ ْﺑﺻِ ُر ْون‬ ‫َوأَﻧ ُﺗ ْم‬ ‫اﻟﺳ ْﺣ َر‬

‫ﱢ‬ َ‫أَ َﻓ َﺗﺄْ ُﺗ ْون‬
-
-
Tarkib : khobar
K.irob : mahal rofa
- Tarkib :‫أَﻧ ُﺗ ْم‬
mubta da
-
-
K.irob : mansbuh
- Tarkib : َ‫ َﺗﺄْ ُﺗون‬fiil+fail
- T.irob : tidak ada - K.irob : mahal rofa - T.irob : fathah. - K.irob : -
- Arti : kalian melihat - Arti : sihir
- Arti : dan kalian - Arti : apakah kalian datang
Jumlah ismiyah, mahal nashob, haal bagi

shohibul haal ‫ﺳ ْﺣ َر‬
‫اﻟ ﱢ‬
2946
‫ َﻻ‬huruf nafii , mabni
sukun.
- 3 hrf asal : ‫سبح‬
- 3 hrf asal : ‫فتر‬ - Wazan : َ‫ُﯾ َﻔ ﱢﻌﻠُ ْون‬
- Wazan : َ‫َﺗ ْﻔ ُﻌﻠُ ْون‬ - Sighot : fiil mudhore
; Tasrif : 1 ‫اﻟو ُاو‬
َ huruf atof, mab - Tasrif : 9
ni fathah.
ٍ ‫َﻟ ْﯾل ٌ – َﻟ َﯾ‬
- Bina shohih - Bina shohih
‫ﺎل‬
-
-
K. irob : marfu
‫َﻧ َﮭﺎر ج اَ ْﻧ ُﮭر‬ Dhorof zaman.
-
-
K. irob : marfu
- T. irob : tetapnya ‫ن‬ - T.irob : fathah. - T.irob : fathah. - T. irob : tetapnya ‫ن‬
21:20 َ‫َﻻ َﯾ ْﻔ ُﺗ ُر ْون‬ َ ‫َواﻟ ﱠﻧ َﮭ‬

‫ﺎر‬ َ‫اﻟ ﱠﻠ ْﯾل‬ َ‫ﺳ ﱢﺑ ُﺣ ْون‬
َ ‫ُﯾ‬
- Tarkib : haal bagi shohi
bul haal dhomir
- Tarkib : َ ‫ اﻟ ﱠﻧ َﮭ‬mak
‫ﺎر‬ - Tarkib : mutaaliqa
atau setingkat maful
- Tarkib : haal bagi shohi bul
tuf kepada َ ‫اﻟ ﱠﻠ ْﯾل‬

haal dhomir ‫ ُھ ْم‬pada
‫ ُھ ْم‬pada َ‫ﺳ ﱢﺑ ُﺣ ْون‬
َ ‫ُﯾ‬ bih bagi َ‫ﺳ ﱢﺑ ُﺣ ْون‬
َ ‫ُﯾ‬ َ‫ﯾﺳ َﺗ ْﺣﺳِ ُر ْون‬
- K.irob : mahal nashob - K.irob : manshub - K.irob : mahal ْ (21:19)
- T.irob : tidak ada - T.irob : fathah. nashob - K.irob : mahal nashob
- Arti : dan siang - T.irob : tidak ada - T.irob : tidak ada
- Arti : malam - Arti : mereka bertasbih
diam/henti-hentinya
3488
‫ اﻟﻔﺎ ُء‬huruf atof, mabni
- 3 hrf asal : ‫صدق‬ fathah.
- َ ‫ُﯾ‬
Wazan :ُ ‫ﻔ ﱢﻌل‬ - 3 hrf asal : ‫رسل‬
Wazan :ْ‫اَ ْﻓ ِﻌل‬
- 3 hrf asal :‫ردأ‬ -
; Tasrif : 9 - Sighot : fiil mudhore
- Wazan :‫ﻓ ِْﻌ ًﻼ‬
-
-
Bina shohih
Kaidah i’lal : tidak ada - Sighot : isim masdhar - Dhomir : ‫اَ ْﻧ َت‬
; Tasrif : 7
‫ َﻣ َﻊ‬dhorof makan. - Bina : shohih
-
-
K. irob : marfu
T. irob : dhommah
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - K.irob : manshub - Kaidah i’lal : tidak ada
- Tasrif : 2 - T.irob : fathah muqo - K. irob : majzum
ُ‫ اﻟ ُﻧ ْون‬wiqoyah. - Bina : mahmuz lam daroh - T. irob : sukun
‫ اﻟ َﯾﺎ ُء‬dhomir nashob - K. irob : manshub ‫( اﻟ َﯾﺎء‬ya-mutakalim ) ‫ اﻟ َﮭﺎء‬dhomir nashob
muttashil - T. irob : fathah dhomir jer bil idhofah. muttashil
28:34 ‫ﺻدﱢ ﻗُﻧِﻲ‬

َ ‫ُﯾ‬ ‫ِردْ ًءا‬ ‫ِﻲ‬
َ ‫َﻣﻌ‬ ‫َﻓﺄ َ ْرﺳِ ْﻠ ُﮫ‬
- Tarkib : - Tarkib : haal bagi - Tarkib : mutaaliqa, - Tarkib : fiil+ fail + maf’ul
atau setingkat de bih (1)
 naat bagi ‫ِردْ ًءا‬ shohibul haal ‫اﻟ َﮭﺎء‬ ngan maf’ul bih ke - K.irob : -
 haal bagi shohibul haal
dhomir yang tersimpan pada ‫أَ ْرﺳِ ْﻠ ُﮫ‬ (2) bagi ْ‫أَ ْرﺳِ ل‬
- T.irob : -
- K.irob : manshub - Arti : maka utuslah dia
- K.irob : mahal
‫ھ َُو‬ - T.irob : fathah nashob
- K.irob : mahal nashob - Arti : pembantu - T.irob : tidak ada
- Arti : bersamaku
- Arti : dia membenar
kanku
3476
- 3 hrf asal : ‫وجد‬
- 3 hrf asal : ‫سقي‬ - Wazan :َ ‫َﻓ َﻌل‬
- Wazan : َ‫َﯾ ْﻔ ِﻌﻠُ ْون‬ - Sighot : fiil madhi,
- Sighot : fiil mudhore mabni fathah.
ْ‫ﻣِن‬
huruf jer, mabni
‫ھ َُو‬
- Dhomir : ‫ُھ ْم‬ sukun
- Dhomir :
- Tasrif : 3
- Tasrif : 3
ٌ ‫س ج اَ َﻧ‬
‫ﺎس‬ ٌ ‫إِ َﻧ‬ ‫ َﻋ َﻠﻲ‬huruf jer, - Bina : mitsal wawi
-
-
Bina : naqis ya’i
Kaidah i’lal : k 5,9 + ph Isim jamak taksir ‫ا ُ ﱠﻣ ٌﺔ ج ا ُ ﱠﻣ ٌم‬ mab ni sukun. - Kaidah i’lal : tidak
- K. irob : marfu (simai). - K.irob : mans ada
- K.irob : majrur hub ‫ اﻟ َﮭﺎء‬dhomir jer - K. irob : tidak ada
- T. irob : tetapnya ‫ن‬ - T.irob : kasroh - T.irob : fathah. bil harfi. - T. irob : tidak ada
28:23 َ‫َﯾ ْﺳﻘُ ْون‬ ِ ‫ﱢﻣنَ اﻟ ﱠﻧ‬

‫ﺎس‬ ‫أ ُ ﱠﻣ ًﺔ‬ ‫َﻋ َﻠ ْﯾ ِﮫ‬ َ‫َو َﺟد‬
- Tarkib : haal bagi - Tarkib : jer-majrur - Tarkib : maf’ul - Tarkib : jer-maj - Tarkib : fiil +fail
ً ‫أ ُ ﱠﻣ‬
shohi bul haal ‫ﺔ‬ ً ‫أ ُ ﱠﻣ‬
, naat bagi ‫ﺔ‬
bih rur, mutaali qa - K.irob : -
- K.irob : mans - T.irob : -
- K.irob : mahal nashob - K.irob : mahal na hub
dengan fill َ‫َو َﺟد‬ - Arti : dia telah
- T.irob : tidak ada shob - T.irob : fathah. - K.irob :
- T.irob : tidak ada - T.irob : menjumpai
- Arti : mereka - Arti : suatu
memberi minum - Arti : dari manu - Arti : atasnya
umat/sekumpul
sia
an

PELAJARAN KE 63
‫اﻻِ ْﺳ ِﺗ ْﺛ َﻧﺎء‬
A. Pendahuluan
Dalam kaidah bahasa Arab dikenal “pengecualian“ yang disebut ‫“ اﻻِ ْﺳ ِﺗ ْﺛ َﻧﺎء‬yang dikecualikan”
ْ ‫“ ُﻣ‬sasaran yang dikecualikan” disebut ‫ ُﻣ ْﺳ َﺗ ْﺛنَ ِﻣ ْﻧ ُﮫ‬dan ‫ ا ﱠِﻻ‬disebut ‫أَدَ ةُ اﻻِ ْﺳﺗِ ْﺛ َﻧﺎء‬.
disebut َ‫ﺳ َﺗ ْﺛن‬
Contoh : “mereka sujud kecuali iblis” iblis disebut َ‫ﺳ َﺗ ْﺛن‬
ْ ‫ ُﻣ‬dan “mereka” disebut ‫ُﻣ ْﺳ َﺗ ْﺛنَ ِﻣ ْﻧ ُﮫ‬
Hukum mustatsna :
1. Wajib nashob (a.l berharokat fathah ), yaitu bila kalimat sempurna dan positif (contoh ..)
2. Boleh pilih: nashob karena mustatsna, atau mengikuti mustatsna minhu. Itu bila kalimat
sempurna dan negatif. Maka bila mustatsna minhu rafa’ (a.l berharokat dhommah), ia juga rafa’ (
contoh ..) dan bila nashob, ia juga nashob (contoh...) dan sebagainya.
3. Bertindak sesuai dengan apa yang tidak ada pada kalimat.

a. Pada contoh.. yang tidak ada adalah mubtada, karena itu mustatsna-nya adalah mubtada dan
karena itu rafa’
b. Pada contoh.. yang tidak ada adalah khobar, karena itu mustatsna-nya adalah khobar dan
karena itu rafa’
c. Pada contoh 3 yang tidak ada adalah fail, karena itu mustatsna-nya adalah fail dan karena itu
rafa’
d. Pada contoh.. yang tidak ada adalah maf’ul bih, karena itu mustatsna-nya maf’ul bih dan
karena itu nashob
Demikian selanjutnya bila mustatsna merupakan pengganti dari yang tidak ada.
B. Tata bahasa

2129
- 3 hrf asal : ‫رأي‬
- Wazan : ُ ‫َﻧ ْﻔ َﻌل‬
; Tasrif :
2
- Bina : naqis ya’i,
mahmuz “ain”
- Kaidah i’lal : k 2, 5, 9
- K. irob : marfu
‫ِﻣ ْﺛل ٌ ج اَ ْﻣ َﺛﺎل‬ َ ‫َﺑ‬
‫ﺷ ٌر‬
Huruf istitsnaa, - T. irob : dhomah muqo-
- K.irob : manshub mengecualikan daroh
- T.irob : fathah Isim jamid. isim setelah
- K.irob : manshub illa,mabni ‫ اﻟ َﻛﺎف‬dhomir nashob Huruf nafii, mabni
‫ َﻧﺎ‬dhomir jer bil idhofah - T.irob : fathah sukun. mu ttashil . sukun
11:27 ‫ﱢﻣ ْﺛ َﻠ َﻧﺎ‬ َ ‫َﺑ‬

‫ﺷ ًرا‬ ‫إِ ﱠﻻ‬ ‫َﻧ َرا َك‬ ‫َﻣﺎ‬
- Tarkib : naat bagi َ ‫َﺑ‬
‫ﺷ ًرا‬ - Tarkib : haal dari
shohibul haal
- Tarkib : -
- K.irob : -
- Tarkib : fiil+ fail +maf’ul
bih
- Tarkib : la mahalaa
laha
- K.irob : manshub
- T.irob : fathah ‫اﻟ َﻛﺎف‬ - T.irob : -
- Arti : melain
- K.irob : -
- T.irob : -
- T.irob : -
- Arti : seperti kamu - K.irob : manshub
kan - Arti : kami melihat - Arti : tidak
- T.irob : fathah
kamu
- Arti : seorang
manusia
Jumlah fiilyah, mahal nashob , tarkibnya sebagai maqul
973
- 3 hrf asal : ‫قلل‬ - 3 hrf asal : ‫فعل‬

Wazan : ٌ ‫َﻓ ِﻌ ْﯾل‬
-
-
- Sighot : mubalaghoh mabni dhommah
bismi fail
; Tasrif :
2
ْ‫ﻣِن‬
huruf jer, - Bina : mudhoaf - Kaidah i’lal : tidak ada
mabni sukun. - Kaidah i’lal : tidak Huruf istitsnaa, - K. irob : tidak ada
ada mengecualikan - T. irob : tidak ada
‫ ُھ ْم‬dhomir jer bil - K. irob : marfu isim se telah Huruf nafii, mabni
harfi - T. irob : dhommah illa,mabni sukun. ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir nashob sukun
mu ttashil .
4:66 ‫ﱢﻣ ْﻧ ُﮭ ْم‬ ٌ ‫َﻗﻠِ ْﯾل‬ ‫إِ ﱠﻻ‬ ‫َﻓ َﻌﻠُ ْو ُه‬ ‫ﱠﻣﺎ‬
- Tarkib : jer-majrur, - Tarkib : badal bagi - Tarkib : - - Tarkib : fiil + fail - Tarkib : la mahalaa
mutaaliqa, atau
setingkat naat bagi
‫ َو ُاو‬pada fiil ‫َﻓ َﻌﻠُ ْوا‬ - K.irob : -
- T.irob : -
- K.irob : -
- T.irob : -
laha
- K.irob : marfu
ٌ ‫َﻗﻠِﯾل‬ - Arti : kecuali - Arti : mereka melaku- - T.irob : -
- T.irob : dhommah
kannya - Arti : tidak
- K.irob : mahal rofa - Arti : sedikit
- Arti : dari mereka
- 3 hrf asal : ‫قلل‬
- Sighot : mubalaghoh - Wazan : َ ‫اَ ْﻓ َﻌل‬
bismi fail - Sighot : fiil madhi,
mabni fathah
- Tasrif : 3 ‫ َﻣ َﻊ‬dhorof makan. - Dhomir : ‫ھ َُو‬
-
-
Bina : mudhoaf
Kaidah i’lal : tidak Huruf istitsnaa,
- K.irob : manshub -
-
Tasrif : 7
Bina :mahmuz “fa”
َ huruf istinaafi
- T.irob : fathah yah, mabni fathah.
ada mengecualikan - Kaidah i’lal : k 11
- K. irob : marfu isim setelah illa, ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer bil - K. irob : tidak ada ‫ َﻣﺎ‬Huruf nafii, mabni
- T. irob : dhommah mabni sukun. idhofah - T. irob : tidak ada sukun
11:40 ٌ ‫َﻗﻠِ ْﯾل‬ ‫إِ ﱠﻻ‬ ‫َﻣ َﻌ ُﮫ‬ َ‫آ َﻣن‬ ‫َو َﻣﺂ‬
- Tarkib : faail bagi fiil - Tarkib : - - Tarkib : mutaaliqa , - Tarkib : fiil
- K.irob : - atau setingkat maf’ul - K.irob : -
- Tarkib : ‫َﻣﺎ‬ la mahalaa
َ‫آ َﻣن‬ - T.irob : - - T.irob : - laha
- K.irob : marfu
- Arti : kecuali
bih bagiَ‫آ َﻣن‬ - Arti : beriman
- T.irob : dhommah - K.irob : mahal na - T.irob : -
- Arti : sedikit shob - Arti : dan tidak
- Arti : bersama nya
140
- 3 hrf asal : ‫قلل‬ - 3 hrf asal : ‫ولي‬
Wazan : ٌ ‫َﻓ ِﻌ ْﯾل‬
-
- ْ ‫َﺗ َﻔ ﱠﻌ ْﻠ ُﺗ‬
Wazan : ‫م‬
bismi fail
sukun
; Tsrf : 10
- Tasrif : 3
- Bina : lafiif mafruuq
ْ‫ﻣِن‬huruf jer, mab - Bina : mudhoaf
- Kaidah i’lal : tidak ada Huruf atof,yaitu
ni sukun. - Kaidah i’lal : tidak Huruf istitsnaa, perurutan yang
ada mengecualikan mempunyai jarak
‫ ُﻛ ْم‬dhomir jer bil - K. irob : manshub isim setelah
waktu, mabni
harfi - T. irob : fathah illa, mabni ‫ ُﺗ ْم‬dhomir rofa muttashil fathah.
sukun.
2:83 ‫ﱢﻣﻧ ُﻛ ْم‬ ‫َﻗﻠِ ْﯾ ًﻼ‬ ‫إِﻻﱠ‬ ‫َﺗ َو ﱠﻟ ْﯾ ُﺗ ْم‬ ‫ُﺛ ﱠم‬
- Tarkib : jer-majrur, - Tarkib : maf’ul bih bagi - Tarkib : - - Tarkib :fiil + fail. - Tarkib : -
mutaaliqa , atau
setingkat naat bagi
‫َﺗ َو ﱠﻟ ْﯾ ُﺗ ْم‬ - K.irob : -
- T.irob : -
- K.irob : -
- T.irob : -
- K.irob : -
- T.irob : -
- K.irob : manshub
‫َﻗﻠِ ْﯾ ًﻼ‬ - T.irob : fathah
- Arti : kecuali - Arti : kalian berpa ling - Arti : kemudian
- K.irob : mahal (ingkar)

- Arti : sedikit
nashob
(sebagian kecil)
- Arti : daripada
kalian
‫ ُﺛ ﱠم‬perurutan yang mempunyai jarak waktu (‫) ﻟِﻠ ﱠﺗ ْر ِﺗ ْﯾب َﻣ َﻊ اﻟ ﱠﺗ َراﺧِﻲ‬

2680
َ huruf atof, mabni - 3 hrf asal : ‫رسل‬
Wazan :‫اَ ْﻓ َﻌ ْﻠ َﻧﺎ‬
fathah.
-
- 3 hrf asal : ‫نذر‬ - 3 hrf asal : ‫بشر‬ - Sighot : fiil madhi, mabni
- Wazan : ‫َﻓ ِﻌ ْﯾ ًﻼ‬ - َ ‫ُﻣ‬
Wazan : ٌ ‫ﻔ ﱢﻌل‬
sukun
- Sighot : isim masdhar - Sighot : isim faail - Dhomir : ُ‫َﻧ ْﺣن‬

; Tsrf : 7
- Bina : shohih
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬ - Kaidah i’lal : tidak ada
- Tasrif : 4 - Tasrif : 9 - K. irob : tidak ada ‫اﻟو ُاو‬
َ huruf
- Bina : shohih - Bina : shohih Huruf istitsnaa, - T. irob : tidak ada atof, mabni
- Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : tidak ada mengecualikan fathah.
- K. irob : manshub - K. irob : manshub isim setelah ‫ اﻟ َﻛﺎف‬dhomir nashob
- T. irob : fathah - T. irob : fathah illa, mabni muttashil ‫ َﻣﺎ‬huruf nafii,
sukun. mabni sukun.
17:105 ‫َو َﻧ ِذ ْﯾ ًرا‬ ‫ُﻣ َﺑ ﱢ‬

‫ﺷ ًرا‬ ‫إِ ﱠﻻ‬ ‫أَ ْر َﺳ ْﻠ َﻧﺎ َك‬ ‫َو َﻣﺎ‬
- Tarkib : maktuf kepada - Tarkib : haal bagi - Tarkib : - - Tarkib : jumlah fiilyah ,
- Tarkib : ‫َﻣﺎ‬ la
‫ُﻣ َﺑ ﱢ‬
‫ﺷ ًرا‬ shohibul haal ‫اﻟ َﻛﺎف‬ - K.irob : -
- T.irob : -
maktuf kepada ‫اَ ْﻧ َز ْﻟ َﻧﺎ ُه‬ mahalaa laha
- K.irob : manshub
- T.irob : fathah
pada ‫ك‬ َ ‫أَ ْر‬
َ ‫ﺳ ْﻠ َﻧﺎ‬ - Arti : kecuali
- K.irob : -
- T.irob : -
- T.irob : -
- K.irob : manshub
- Arti : dan pembawa - Arti : Kami mengu tus - Arti : dan
- T.irob : fathah
peringatan aakamu tidaklah
- Arti : pembawa ka bar
gembira

4366
‫ اﻟ َﻔﺎ ُء‬huruf jawab syarat
, mabni fathah.
ْ‫ اَن‬huruf masdari- - ْ ‫ِا ْﻓ َﻌ‬
Wazan : ‫ل‬
‫ َﻻ‬nafii li jinsi, mabni yah, mabni sukun - Sighot : fiil amar, mabni
sukun
sukun.
Huruf ‫اِنﱠ‬
huruf taukid dan
‫اَ ْﻧ َت‬
Lafadz jalaalahu, isim
istitsnaa, me
ngecualikan
‫ ِا َﻟ َﮫ‬asalnya dari ‫ِا َﻟ ٌﮫ‬ nashob, mabni
-
-
Dhomir :
Bina : shohih
; Tsrf : 4
mabni fathah ( syarat isim fathah
alam. isim setelah - Kaidah i’lal : tidak ada
- K.irob : marfu illa, mabni ‫ َﻻ‬berupa mufrod, tanpa ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir - K. irob : majzum
- T.irob : dhommah sukun. tanwin) muttashil , mabni - T. irob : sukun
dhommah.
47:19 ُ‫ﷲ‬ ‫إِ ﱠﻻ‬ ‫َﻻ إِ َﻟ َﮫ‬ ‫أَ ﱠﻧ ُﮫ‬ ْ ‫َﻓ‬

‫ﺎﻋ َﻠ ْم‬
- Tarkib : badal dari - Tarkib : -
Tarkib : ‫َﻻ‬
menashobkan - Tarkib : ‫اِنﱠ‬
mena
- Tarkib : fiil +fail
‫َﻻ إِ َﻟ َﮫ‬ - K.irob : -
- T.irob : - isimnya, merofa’ kan shob kan isimnya,
- K.irob : -
- T.irob : -
- K.irob : marfu
- T.irob : dhommah
- Arti : kecuali khobarnya. ‫إِ َﻟ َﮫ‬
isim ‫َﻻ‬ merofa’ kan khobar
nya.
- Arti : maka keta
- K.irob : mahal nashob huilah
- Arti : Allah
- T.irob : tidak ada. ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬isim ‫اِنﱠ‬
‫َﻻ‬
Khobar yang disembu
- K.irob : mahal
nashob
nyikan , diperkirakan - T.irob : tidak ada
‫َﻣ ْو ُﺟ ْو ٌد‬ - Arti : bahwa
- Arti : tidak ada Tuhan sesungguhnya
Khobar ‫اِنﱠ‬
Jumlah ismiyah, menjadi masdar muawal, mahal nashob
tarkibnya maf’ul bagi ‫ا ِْﻋ َﻠ ْم‬

4476
‫َﻣﺎ‬
huruf masdariyah,
mabni sukun
- 3 hrf asal : ‫سعي‬ ‫اﻟو ُاو‬
َ huruf atof,
- Wazan : َ ‫َﻓ َﻌل‬ mabni fathah.
- Sighot : fiil madhi, mabni ْ‫ أَن‬mukhfifatun
fathah muqodaroh tsaqilatun ( meringan
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ ; Tsrf : 2
‫ اﻟﻼم‬huruf jer, mabni kan dari yang berat).
kasroh.
- Bina : naqis ya’i Huruf istitsnaa,
‫ﺳﺎنٌ ج اَ َﻧﺎﺳِ ّﻲ‬ (Isim ‫ان‬ dhomir
- Kaidah i’lal : tidak ada me ngecualikan َ ‫ِا ْﻧ‬ Fiil madhi naaqis, dan
- K. irob : tidak ada isim setelah illa, - K.irob : majrur jamid, saudara َ‫َﻛﺎن‬ sya’n yang dibuang,
- T. irob : tidak ada mabni sukun - T.irob : kasroh mabni fathah. diperkirakan ‫)اﻟ َﮭﺎ ُء‬
53:39 ‫ﺳ َﻌﻰ‬
َ ‫َﻣﺎ‬ ‫إِ ﱠﻻ‬ ‫ﺎن‬ َ ‫ﻟ ْ ِِﻺ‬
ِ ‫ﻧﺳ‬ َ ‫ﱠﻟ ْﯾ‬
‫س‬ ‫َوأَن‬
- Tarkib : - - Tarkib : jer-majrur, - Tarkib : merofa’kan - Tarkib :
- Tarkib : ‫َﻣﺎ َﺳ َﻌﻰ‬
َ ‫ ﱠﻟ ْﯾ‬muakhor
isim ‫س‬
- K.irob : -
- T.irob : -
khobar َ ‫ﱠﻟ ْﯾ‬
‫س‬ muqo
isimnya, menashob
kan khobarnya
- K.irob :
- T.irob :
dam - K.irob : tidak ada
- K.irob : mahal rofa - Arti : kecuali - Arti : dan bahwa
- K.irob : mahal nashob - T.irob : tidak ada
- Arti : apa yang ia - Arti : tidak
- Arti : bagi manusia
usahakan
Jumlah Ismiyah, mahal rofa tarkibnya sebagai khobar ‫اِنﱠ‬

Jumlah isimyah mahal rofa, maktuf kepada ayat sebelumnya

PELAJARAN KE 64
( ‫) اﻟ ُﻣ َﻧﺎدَى‬
A. Pendahuluan
‫ اﻟ ُﻣ َﻧﺎدَ ى‬yaitu “ yang dipanggil”
Hukumnya bermacam-macam :
1. Rafa’ (berharokat dhammah), bila :
a. Ia merupakan nama ( contoh 1)
b. Ia nakirah , yaitu tidak tertentu, tetapi agak khusus ( contoh 2)
c. Ia ma’rifah , yaitu tertentu (contoh 3)
2. Nashab (berharokat fathah) bila :

a. Ia mudhaf (kata pertama dari kata majemuk) ( contoh 4)
b. Ia mirip mudhaf (contoh 5)
B. Tata bahasa
594

Dhorof makan, seba mabni fathah.
gai huruf istifham
(pertanyaan)menge
‫ ھَﺎ‬huruf tanbiih, ‫ اﻟﻼم‬huruf jer, nai tempat, mabni ‫ َﯾﺎ‬huruf nidaa’ mabni - Tasrif : 1
mab ni sukun. mabni fathah. sukun. sukun. - Bina : ajwaf wawi
‫ا َذا‬
isim isyaroh, ‫ اﻟ َﻛﺎف‬dhomir jer Mengandung makna
‫ َﻣ ْر َﯾ ُم‬isim - K. irob : tidak ada
mab ni sukun. bil harfi. َ‫( ﻣِنْ اَ ْﯾن‬dari alam,mabni dhommah - T. irob : tidak ada
mana)
3:37 َ ‫ھ‬
‫َـذا‬ ِ‫َﻟك‬ ‫أَ ﱠﻧﻰ‬ ‫َﯾﺎ َﻣ ْر َﯾ ُم‬ َ‫َﻗﺎل‬
- Tarkib : mubtada - Tarkib : mutaali - Tarkib : mutaaliqa, - Tarkib : fiil + fail
muakhor qa atau setingkat atau setingkat
- Tarkib : ‫َﻣ ْر َﯾ ُم‬
mu-
nada
naat dari ‫أَ ﱠﻧﻰ‬ khobar muqadam
- K.irob : mahal rofa - K.irob : mahal
-
-
T.irob : tidak ada
Arti : dia berkata
- K.irob : mahal - T.irob : tidak ada nashob
- Arti : ini (maka
rofa - T.irob : tidak ada
nan) - Arti : dari mana
- T.irob : tidak ada - Arti : wahai Mar
- Arti : bagi ka yam
mu
Jawab nidaa, la mahala lahaa (sampai berakhirnya jumah) munada nidaa

2147 11:44
- 3 hrf asal : ‫قلع‬ - 3 hrf asal : ‫بلع‬
- ْ ‫اَ ْﻓ ِﻌﻠ‬
Wazan : ‫ِﻲ‬ - ْ ‫ِا ْﻓ َﻌﻠ‬
Wazan : ‫ِﻲ‬
- Sighot : fiil amar, - Sighot : fiil amar,
mabni jazm. mabni jazm.
َ huruf atof,
- Dhmr : ِ ‫اَ ْﻧ‬
‫ت‬ ; Tasrif : 7 mabni fathah. - Dhmr : ِ ‫اَ ْﻧ‬
‫ت‬ ; Tasrif : 4
‫ َﯾﺎ‬huruf nidaa, mabni ‫ﺎء‬
َ ‫ َﻣ‬isim jamid. - Kaidah i’lal : tidak ada
‫ َﯾﺎ‬huruf nidaa, mabni
- K. irob : majzum sukun - Kirob : man - K. irob : majzum sukun
shub
- T. irob : hilang ‫ن‬ ‫ﺳ َﻣ َوات‬
َ ‫ﺳ َﻣﺎء ج‬
َ - T.irob : fathah - T. irob : hilang ‫ن‬ ُ ‫ض ج اَ َر‬
َ‫ﺿ ْون‬ ُ ‫اَ ْر‬
Isim alam . Isim alam .
‫ اﻟ َﯾﺎء‬dhomir rofa mutta - K.irob : marfu ‫ اﻟ َﻛﺎف‬dhomir ‫ اﻟ َﯾﺎء‬dhomir rofa mutta - K.irob : marfu
shil. jer bil idhofah. shil. - T.irob : dhommah
- T.irob : dhommah
‫أَ ْﻗﻠِﻌِﻲ‬ ‫ﺳ َﻣﺎ ُء‬

َ ‫َو َﯾﺎ‬ ِ‫ﺎءك‬
َ ‫َﻣ‬ ‫ا ْﺑ َﻠﻌِﻲ‬ ُ ‫َﯾﺎ أَ ْر‬
‫ض‬
- Tarkib : jawab nidaa
- Tarkib : ‫ﺳ َﻣﺎء‬
َ - Tarkib : maf’ul
bih
-
-
Tarkib : fiil +fail
K.irob : -
- Tarkib :ُ ‫أَ ْر‬
‫ض‬
lahaa munada naqirah - K.irob : man - T.irob : - munada naqirah
- T.irob : tidak ada maqshudah shub maqshudah
- Arti : telanlah
- K.irob : mahal - T.irob : fathah. - K.irob : mahal
- Arti : berhentilah -
nashob nashob
- Arti : airmu
- Arti : dan wahai - Arti : wahai bumi
langit
Jawab nidaa munada nidaa jawab nidaa, la mahala lahaa munada nidaa

5009
- 3 hrf asal : ‫ر‬ ‫غر‬
mabni fathah.
‫اﻟ َﺑﺎء‬
huruf jer, mabni
‫ھُو‬
kasroh.
- Dhomir :
1
; Tasrif :
‫ َﯾﺎ‬huruf nidaa, mabni
‫َر ﱞب ج اَ ْر َﺑﺎب‬ - Bina : mudhoaf ‫ج‬ َ ‫ِا ْﻧ‬
ٌ‫ﺳﺎن‬ sukun
- K.irob : majrur - Kaidah i’lal : k 10
‫اَ َﻧﺎﺳِ ّﻲ‬ ‫ اَ ﱡ‬isim munada,
‫ي‬
- T.irob : kasroh - K. irob : tidak ada mabni dhommah
- K.irob : marfu
‫ اﻟ َﻛﺎف‬dhomir jer bil - T. irob : tidak ada
Isim istifham, - T.irob : ‫ھَﺎ‬huruf tanbiih, mabni
idhofah. ُ ‫ اﻟ َﻛ‬dhomir nashob
‫ﺎف‬ mabni sukun dhommah sukun
muttashil
82:6 َ ‫ِﺑ َر ﱢﺑ‬

..‫ك‬ ‫َﻏ ﱠر َك‬ ‫َﻣﺎ‬ َ ِ‫ْاﻹ‬
ُ‫ﻧﺳﺎن‬ ‫َﯾﺎ أَ ﱡﯾ َﮭﺎ‬
- Tarkib : jer-majrur, - Tarkib : khobar - Tarkib : mubtada - Tarkib : atof
- Tarkib : ‫اَ ﱡ‬
‫ي‬ munada
mutaaliqa dengan ‫َﻏ ﱠر‬ -
-
K.irob : mahal rofa
T.irob : tidak ada
- K.irob : mahal
rofa
bayan, kepada
- K.irob : mahal
- K.irob : -
- Arti : menipu kamu - T.irob : tidak ada ‫اَ ﱡ‬
‫ي‬ nashob
- T.irob : - - K.irob : marfu - T.irob : tidak ada
- Arti : apa yang
- Arti : terhadap - T.irob : - Arti : wahai
dhommah
Tuhan mu
- Arti : manusia
Jawab nidaa, la mahala lahaa(sampai berakhirnya jumah) munada nidaa
631
- 3 hrf asal : ‫و‬ ‫عل‬
- 3 hrf asal : ‫ل‬ ‫قو‬
- Wazan : ‫َﺗ َﻔﺎ َﻋﻠٌ ْوا‬
- Sighot : fiil amar, - Wazan : ْ‫ا ُ ْﻓ ُﻌل‬
majzum. - Sighot : fiil amar
mabni sukun
- Dhomir : ‫اَ ْﻧ ُﺗم‬ ‫ َﯾﺎ‬huruf nidaa,
‫ ِا َﻟﻰ‬huruf jer, mabni - Tasrif : 11 mabni sukun - Dhomir : ‫اَ ْﻧ َت‬
sukun. -
-
Bina : naqis wawi
َ‫اَھْ ل ج اَھْ ﻠُ ْون‬ -
-
Tasrif : 1
Bina : ajwaf wawi
‫َﻛ َﻠ َﻣﺔ ج َﻛ َﻠ َﻣﺎت‬ - K. irob : majzum ٌ ‫ﺎب ج ُﻛ ُﺗ‬
‫ب‬ ٌ ‫ِﻛ َﺗ‬ - K.irob : man - Kaidah i’lal : k 2, 9
- K.irob : majrur - K.irob : majrur shub - K. irob : tidak ada
- T.irob : kasroh - T.irob : hilangnya ‫ن‬ - T.irob : kasroh - T.irob : fathah - T. irob : tidak ada
3:64 ٍ ‫َﻛ َﻠ َﻣ‬

...‫ﺔ‬ ‫إِ َﻟﻰ‬ ‫َﺗ َﻌﺎ َﻟ ْوا‬ ِ ‫ا ْﻟ ِﻛ َﺗﺎ‬
‫ب‬ َ ‫َﯾﺎ أَھْ ل‬ ْ‫ﻗُل‬
- Tarkib : jer-majrur, - Tarkib : fiil + fail - Tarkib : - Tarkib : fiil + fail
mutaaliqa atau setingkat - K.irob : - mudhof ilaih
- Tarkib : َ‫اَھْ ل‬ - K.irob : -
dengan maf’ul bih bagi - T.irob : - - K.irob : majrur munada - T.irob : -
- K.irob : manshub
‫َﺗ َﻌﺎ َﻟ ْوا‬ - Arti : marilah - T.irob : kasroh
- Arti : Al-
- T.irob : fathah
- Arti : katakanlah
- K.irob : mahal na shob - Arti : wahai

- T.irob : tidak ada Kitab
ahli
- Arti : kepada kalimat
Jawab nidaa, la mahala lahaa
( sampai berakhirnya ayat) munada mudhof nida

3883
- Wazan : ُ ‫َﯾ ْﻔ ِﻌل‬ ‫ َﯾﺎ‬huruf nidaa, mabni
- Sighot : fiil mudhore sukun
- 3 hrf asal : ‫ر‬ ‫حس‬
; Tsrf : 3
ْ‫ ﻣِن‬huruf jer zaidah, - Bina : naqis ya’i, ‫ َﻋ َﻠﻰ‬huruf jer, - Wazan : ‫َﻓ ْﻌ َﻠ ًﺔ‬
mabni sukun. mahmuz fa - Sighot : isim masdar
mabni sukun
‫ﺳ ْول‬
ُ ‫ﺳل ٌ ج َر‬
ُ ‫َر‬ - K. irob : marfu ‫َﻋ ْﺑ ُد ج ﻋِ َﺑﺎد‬ - Dhomir : ‫ھ َُو‬
Isim jamak taksir. - T. irob : dhommah Isim jamak taksir. - Tasrif : 1
- Bina : shohih
ُ ُ‫ﻓ‬
muqadarah
- Wazan : ٌ ‫ﻌ ْول‬ - Wazan : ٌ ‫ﻓ َِﻌﺎل‬ - Kaidah i’lal : tidak ada
- K.irob : majrur ‫ ُھ ْم‬dhomir nashob mu Huruf nafii, - K.irob : majrur - K. irob : tidak ada
- T.irob : kasroh ttashil mabni sukun - T.irob : kasroh - T. irob : tidak ada
36:30 .‫ول‬
ٍ ‫ﺳ‬ُ ‫ﱠر‬ ‫َﯾﺄْ ِﺗ ْﯾ ِﮭ ْم ﱢﻣن‬ ‫َﻣﺎ‬ ‫َﻋ َﻠﻰ ا ْﻟ ِﻌ َﺑﺎ ِد‬ ‫َﯾﺎ َﺣ ْﺳ َر ًة‬
- Tarkib : ‫ول‬
ٍ ‫ﺳ‬ُ ‫ﱠر‬Fail
-
-
Tarkib : fiil+fail
K.irob :
- Tarkib : la
mahala la
mutaaliqa dengan
- Tarkib : ‫َﺣ ْﺳ َر ًة‬
(secara lafadz menem munada
pati bacaan marfu)
-
-
T.irob :
Arti : datang kepada
haa
- K.irob : -
‫َﺣ ْﺳ َر ًة‬ - K.irob : manshub
- K.irob : - - T.irob : - - K.irob : - - T.irob : fathah
- T.irob : - mereka - T.irob : -
- Arti : - Arti : Alangkah be
- Arti : dari seorang - Arti : atas hamba sar penyesalan
tidak
rrasul -hamba
Jawab nidaa, la mahala lahaa(sampai berakhirnya jumah) munada nidaa

PELAJARAN KE 65
‫اﻟ ﱠﺗ َﻌ ﱡﺟب‬
A. Pendahuluan .
Untuk menyatakan kekaguman, keheranan, atau kedahsyatan pada suatu hal, dalam Bahasa Arab dipakai
acuan : َ ‫اَ ْﻓ َﻌل‬ ‫َﻣﺎ‬ ْ ‫ اَ ْﻓ ِﻌ‬. Dalam contoh dibawah
atau ‫ل‬ ‫َﻣﺎ اَ ْﻛ َﻔ َر‬ ِ ‫اَ ْﺳﻣ ِْﻊ‬
‫ب‬
berarti “alangkah kafirnya” dan
berarti “alangkah jelas ia mendengar” dan sebagainya. Kata kerja yang dibentuk demikian disebut ُ ‫ﻓ ِْﻌل‬
ِ ‫ اﻟ ﱠﺗ َﻌ ﱡﺟ‬. Kata kerja yang dapat dibentuk menjadi ‫ اﻟ ﱠﺗ َﻌ ﱡﺟب‬syaratnya adalah bahwa kata kerja itu tiga
‫ب‬
huruf, sempurna, aktif, bertasrif kata sifatnya tidak sama dengan acuan kata ta’jjub itu, dan mengandung
makna tingkatan lebih/kurang. Bila tidak memiliki syarat-syarat itu cara membuat ِ ‫ﻓ ِْﻌل ُ اﻟ ﱠﺗ َﻌ ﱡﺟ‬
‫ب‬ adalah
dengan َ َ‫ َﻣﺎ ا‬atau ‫ب‬
‫ﺷدﱠ‬ ْ َ‫ ا‬kemudian diikuti masdar kata yang bermakna mengherankan.
ِ ْ‫ﺷدِد‬
B. Tata bahasa
4985

- Wazan :َ ‫اَ ْﻓ َﻌل‬ - 3 hrf asal : ‫قتل‬
Wazan : َ ‫ﻓُ ِﻌل‬
-
mab ni fathah.
- Sighot : fiil madhi, maj
; Tasrif : hul mabni fathah.
7
- Bina : shohih
- Bina : shohih
- T. irob : tidak ada Isim istifham, ‫ج‬ َ ‫ِا ْﻧ‬
ٌ‫ﺳﺎن‬ - Kaidah i’lal : tidak ada
mabni sukun. Atau
‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir nashob isim ta’jjub.
‫اَ َﻧﺎﺳِ ّﻲ‬ -
-
K. irob : tidak ada
T. irob : tidak ada
muttashil - K.irob : marfu
- T.irob :
dhommah
80:17 ُ‫أَ ْﻛ َﻔ َره‬ ‫َﻣﺎ‬ َ ِ‫ْاﻹ‬

ُ‫ﻧﺳﺎن‬ َ‫ﻗُ ِﺗل‬
- Tarkib : khobar - Tarkib : mubtada - Tarkib : naibul - Tarkib : fiil
- K.irob : mahal rofa - K.irob : mahal fail - K.irob :-
- T.irob : tidak ada rofa - K.irob : marfu - T.irob :-
- Arti :amat sangat - T.irob : tidak ada - T.irob : - Arti :dibunuh/binasa
- Arti :alangkah dhommah
kekafirannya
- Arti :manusia

2806
- Wazan : َ‫َﯾ ْﻔ ِﻌﻠُ ْون‬
; Tasrif : 3
- Bina : naqis ya’i, mah ‫اﻟو ُاو‬
َ huruf atof,
muz fa mabni fathah.
- Kaidah i’lal : k 5, 9 +
penyesuaian harokat
‫ أَ ْﺑﺻِ ْر‬Fiil madhi Fiil madhi jamid,fiil
- K. irob : marfu jamid,fiil ta’jjub mabni ‫ اﻟ َﺑﺎء‬huruf jer ta’jjub mabni fathah
- T. irob : tetapnya ‫ن‬ ‫َﯾ ْو ٌم ج اَ ﱠﯾﺎم‬ fathah muqodaroh,

menggunakan sighot
zaidah,mabni
kasroh (ta’jjub)
muqodaroh, menggu
nakan sighot fiil amar
Dhorof zaman. fiil amar yang tidak
‫ َﻧﺎ‬dhomir nashob - K.irob : manshub ‫ ِھ ْم‬dhomir jer bil yang tidak beraturan
muttashil - T.irob : fathah beraturan ( ‫) ﺷذو ًذا‬ harfi. ( ‫) ﺷذو ًذا‬
19:38 ‫َﯾﺄْ ُﺗ ْو َﻧ َﻧﺎ‬ ‫َﯾ ْو َم‬ ‫َوأَ ْﺑﺻِ ْر‬ ‫ِﺑ ِﮭ ْم‬ ‫أَ ْﺳﻣ ِْﻊ‬
- Tarkib : mudhof
- K.irob : manshub
- Tarkib : ‫أَ ْﺑﺻِ ْر‬ - Tarkib : ‫ِﺑ ِﮭ ْم‬ - Tarkib : fiil
- K.irob : -
- T.irob : tidak ada - T.irob : fathah maktuf kepada jer-majrur, - T.irob : -
- Arti : mereka - Arti : pada hari ‫أَ ْﺳﻣ ِْﻊ‬ setingkat fail
- Arti : sangat tajam
datang pada Kami - K.irob :mahal rofa bagi ‫أَ ْﺳﻣ ِْﻊ‬ pendengaran
- Arti : dan sangat rofa
- T.irob : tidak
terang penglihatan
ada
- Arti : mereka

292
- 3 hrf asal : ‫صبر‬
fathah.
- Tasrif : 7
- Bina : shohih
‫ َﻋ َﻠﻰ‬huruf jer, mabni - Kaidah i’lal : tidak ada
sukun. - K. irob : tidak ada ‫ اﻟ َﻔﺎء‬huruf isti’naaf,
mabni fathah.
‫ أﻟ ﱠﻧ ِر‬isim jamid. - T. irob : tidak ada
- K.irob : majrur ‫ ُھ ْم‬dhomir nashob mutta ‫ َﻣﺎ‬isim ta’juub, mabni
- T.irob : kasroh shil sukun.
2:175
ِ ‫َﻋ َﻠﻰ اﻟ ﱠﻧ‬
‫ﺎر‬ ْ َ‫أ‬
‫ﺻ َﺑ َر ُھ ْم‬ ‫َﻓ َﻣﺎ‬
- Tarkib : jer-majrur mu - Tarkib : khobar
taaliqa, atau setingkat - K.irob : mahal rofa
- Tarkib : ‫َﻣﺎ‬mubtada
maf’ul bih bagi ْ َ‫أ‬
‫ﺻ َﺑ َر‬ - T.irob : tidak ada
- Arti : sangat sabarnya
- K.irob : mahal nashob - Arti : maka
- T.irob : tidak ada mereka
alangkah
- Arti : atas neraka
2711
fathah.
- 3 hrf asal : ‫سمع‬ - 3 hrf asal :‫بصر‬
- Wazan : ْ‫اَ ْﻓ ِﻌل‬ - ِ ‫اَ ْﻓ‬
Wazan : ْ‫ﻌل‬
- Sighot : fiil madi, - Sighot : fiil madhi,
dengan wazan fiil dengan wazan fiil
amar amar ‫اﻟو ُاو‬
َ huruf atof,
- Dhomir : ‫اَ ْﻧ َت‬ - Dhomir : ‫اَ ْﻧ َت‬ mabni fathah.
- Tasrif : 7 ‫ اﻟ َﺑﺎ ُء‬huruf jer, - Tasrif : 7 َ ‫ض ج اَ ْر‬

َ‫ﺿ ْون‬ ٌ ‫اَ ْر‬
- Bina : shohih mabni kasroh. - Bina : shohih - K.irob : majrur
- Kaidah i’lal : tidak ada - Kaidah i’lal : tidak ada - T.irob : kasroh/
- K. irob : majzum ‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir jer - K. irob : majzum
- T. irob : sukun bil harfi. - T. irob : sukun
18:26 ‫َوأَ ْﺳﻣ ِْﻊ‬ ‫ِﺑ ِﮫ‬ ‫أَ ْﺑﺻِ ْر‬ ِ ‫َو ْاﻷَ ْر‬
‫ض‬
- Tarkib : maktuf kepada - Tarkib : jer- - Tarkib : fiil ta’jjub - Tarkib : isim
‫( أَ ْﺑﺻِ ْر‬fiil ta’jjub) majrur mutaaliqa
setingkat fail
-
-
K.irob : -
T.irob : -
maktuf kepada
- K.irob : - kepda ِ ‫ﺳ َﻣ َوا‬

‫ت‬ ‫اﻟ ﱠ‬
- T.irob : - bagi ‫أَ ْﺑﺻِ ْر‬ - Arti : alangkah
- K.irob : majrur
- K.irob : mahal tajam penglihatan - T.irob : kasroh
- Arti : dan alangkah
rofa - Arti : dan bumi
tajam pendengaran
- T.irob :
dhommah
muqadarah
- Arti : dengaNya

PELAJARAN KE 66
‫اﻟ َﻣ ُﻧ ْو ُع ﻣِنَ اﻟ ﱠ‬
ِ ‫ﺻر‬
‫ف‬
A. Pendahuluan .
ِ ‫اﻟﺻ َر‬
‫ف‬ ‫ﱠ‬ َ‫اﻟ َﻣ ُﻧ ْو ُع ﻣِن‬
yaitu kata benda yang tidak boleh bertanwin, sekalipun tidak memakai al, dan
bila majrur , (berbaris bawah) tidak boleh berbaris bawah itu, tetapi diganti dengan fathah.
Kata benda yang mamnu min ash-sharf (isim ghoiru munsharif) itu adalah :
1. Nama ( contoh 1)
2. Kata sifat :
a. Acuannya ُ‫ ( َﻓ ْﻌ َﻼن‬contoh ...)
b. Acuannya ُ ‫ ( اَ ْﻓ َﻌل‬contoh 2)
3. Bentuk jamak yang acuannya ٌ ‫َﻣ َﻔﺎﻋِ ل‬ atau ٌ ‫ َﻣ َﻔﺎﻋ ْﯾل‬yang disebut ‫ﺻ ْﯾ َﻐ ُﺔ ُﻣ ْﻧ َﺗ َﮭﻰ اﻟ ُﺟ ُﻣ ْو ِع‬
َ (
contoh 3)
4. Kata benda yang diakhiri oleh alif :
a. Yang panjang disebut ‫اﻟ َﻣد ُْودَ ُة‬ ‫ث‬ُ ‫ِف اﻟ َﺗﺄْ ِﻧ ْﯾ‬ُ ‫ ( اَﻟ‬contoh ...)
b. Yang pendek disebut ‫ور ُة‬
َ ‫ﺻ‬ُ ‫ث اﻟ َﻣ ْﻘ‬ ُ ‫ِف اﻟ َﺗﺄْ ِﻧ ْﯾ‬
ُ ‫ ( اَﻟ‬contoh ...)
Semua ketentuan diatas tidak berlaku bila kata-kata an diberi al , selain nama (yang tidak boleh
diberi al (contoh 7)
B. Tata bahasa
3393
- 3 hrf asal : ‫علم‬ - 3 hrf asal : ‫أتي‬
- Wazan :‫ﻓ ِْﻌ ًﻼ‬ - Wazan :‫اَ ْﻓ َﻌ ْﻠ َﻧﺎ‬ ‫اﻟو ُاو‬
َ huruf
- Sighot : isim ‫اﻟو ُاو‬
َ huruf atof, - Sighot : fiil madhi, isti’naaf, mabni
masdhar mabni fathah. mabni sukun fathah.
- Dhomir : ‫ھ َُو‬ َ‫ﺳ َﻠ ْﯾ َﻣﺎن‬
ُ - Dhomir : ُ‫َﻧ ْﺣن‬ َ lam waqiah,
‫اﻟﻼ ُم‬
- Tasrif : 4 isim ghoiru, mun isim ghoiru mun - Tasrif : 7 jawab qosam
- Bina : shohih sharif, isim alam sharif, isim alam - Bina : shohih muqodar.
- Kaidah i’lal : tdk ada (ajam) (ajam) - Kaidah i’lal : k 11
- K. irob : manshub - K.irob :man shub - K.irob :manshub - K. irob : tidak ada ْ‫ َﻗد‬huruf tahqiiq,
- T. irob : fathah - T.irob :fathah - T.irob :fathah - T. irob : tidak ada mabni sukun
27:15 ‫ﻋِ ْﻠ ًﻣﺎ‬ َ‫ﺳ َﻠ ْﯾ َﻣﺎن‬

ُ ‫َو‬ َ‫دَ ُاو ْود‬ ‫آ َﺗ ْﯾ َﻧﺎ‬ ْ‫َو َﻟ َﻘد‬
- Tarkib :maf’ul bih ke - Tarkib : maktuf - Tarkib :maful bih - Tarkib : jawab - Tarkib :
(2) ke(1) qosam muqodar - K.irob :
- K.irob : manshub
kepada َ‫دَاو ْود‬
ُ - K.irob :manshub - K.irob :- - T.irob :
- T.irob : fathah - K.irob : mashub - T.irob :fathah - T.irob :- - Arti : dan
- T.irob : fathah
- Arti : ilmu - Arti :Dawud - Arti : kami telah sungguh
- Arti : dan Sulai
memberi
-man

3742
- 3 hrf asal : ‫حشي‬
Isim ghoiru munsharif
; Tasrif : 4
(isim tafdil).
- Kaidah i’lal : K 1 ‫ اﻟواو ح ق ق‬huruf
- 3 hrf asal :
ُ َ
- Wazan : ُ ‫اَ ْﻓ َﻌل‬
- K. irob : manshub
- T. irob : fathah muqoda haaliyah, mabni
roh - Bina: mudhoaf faftah.
Huruf nashob dan - Kaidah i’lal: k 2a, 10 Lafadz jalaalahu, isim
‫ اﻟ َﮭﺎ ُء‬dhomir nashob masdariyah, mabni - K.irob : marfu alam.
muttashil sukun. - T.iorb : dhommah - K.irob : marfu
- t.irob : dhommah
33:37 َ ‫َﺗ ْﺧ‬

ُ‫ﺷﺎه‬ ‫أَن‬ ‫أَ َﺣ ﱡق‬ ‫َو ﱠ‬
ُ‫ﷲ‬
- Tarkib : fiil +fail - Tarkib : huruf yang - Tarkib : khobar - Tarkib : mubtada
+maf’ul bih menjadikan jumlah - K.irob : marfu - K.irob : marfu
- K.irob :- sesudahnya berada - T.irob : dhommah - T.irob : dhpommah
- T.irob :- dalam ta’wil mas- - Arti : lebih - Arti : dan Allah
- Arti : kamu takuti- dhar
berhak
- K.irob :-
Nya
- T.irob :-
- Arti : untuk
Jumlah fiilyah dita’wil menjadi masdar

muawal,mahal jer oleh huruf jer ‫اﻟ َﺑﺎ ُء‬
muqodaroh

1906
faftah.
َ ‫ا ْﻟ َﻣ‬
‫ﺳﺎ ِﻛ ْﯾ ِن‬
Isim ghoiru munsharif ( sig-
hot muntahal jumuk). ‫ ِل‬huruf jer, mabni
kasroh
‫سكن‬
- 3 hrf asal :
َ ‫َﻣ‬
- Wazan : ٌ ‫ﻔﺎﻋِ ْﯾل‬
‫َﻓﻘِ ْﯾ ٌر ج ﻓُ َﻘ َراء‬
‫اِنﱠ‬
huruf taukid dan
- Bina: shohih
Isim jamak taksir.
ُ‫ﺻدَ َﻗﺎت‬
َ ‫ﺻ َد َﻗﺔ ج‬
َ nashob
- Kaidah i’lal: tidak ada - wazan : ‫ﻓُ َﻌ َﻼ ُء‬ Isim jamak muannast
- K.irob :majrur - K.irob : majrur - K.irob : marfu ‫ َﻣﺎ‬kaffah, yaitu huruf
- T.iorb : kasroh - T.irob : kasroh - T.irob : dhommah ma zaidah (
tambahan).
9:60 ... َ ‫َوا ْﻟ َﻣ‬

‫ﺳﺎ ِﻛ ْﯾ ِن‬ ِ ‫ﻟِ ْﻠﻔُ َﻘ َر‬
‫اء‬ ُ ‫اﻟﺻدَ َﻗ‬
‫ﺎت‬ ‫ﱠ‬ ‫إِ ﱠﻧ َﻣﺎ‬
- Tarkib : maktuf kepada - Tarkib : khobar sy - - Tarkib : mubtada
- Tarkib : ‫َﻣﺎ‬
yang
‫اﻟﻔُ َﻘ َر ِء‬ bhul jumah (jer-ma
jrur)
-
-
K.irob : marfu
T.irob : dhommah mencegah kata
- K.irob : majrur - K.irob : mahal rofa sesudah nya ma
- Arti : sedekah
- T.irob : kasroh - T.irob : tidak ada dari beramal.
(zakat) - K.irob : -
- Arti : dan orang-orang - Arti : untuk
- T.irob : -
miskin orang- orang fakir
- Arti : sesungguh
nya hanyalah
4635 60:4

‫ج‬ ‫َﺑ ِر ْي ٌء‬ ‫ ِل‬huruf jer, mabni - Sighot : fiil madhi,
‫ َﻧﺎ = ِا ﱠﻧﺎ‬+ ‫اِنﱠ‬ kasroh. mabni fathah
‫ُﺑ َرا َءؤُ ا‬ ‫ُھ ْم‬
Isim jamak taksir. ‫ اِنﱠ‬huruf taukid ‫َﻗ ْو ٌم ج اَ ْﻗ َوام‬ - Dhomir :
ْ‫ﻣِن‬huruf jer,mabni - wazan : dan nashob, mab - K.irob : majrur -
-
Tasrif : 1
Bina :ajwaf wawi
sukun.
‫ُﻓ َﻌ َﻼ ُء‬ ni fathah. - T.irob : kasroh
‫ ُﻛ ْم‬dhomir jer bil - K.irob : majrur ‫ َﻧﺎ‬dhomir nasob ‫ ِھ ْم‬dhomir jer bil - K. irob : tidak ada Dhorof zaman,
harfi - T.irob : kasroh muttashil idhofah - T. irob : tidak ada mabni sukun
‫ﻣِﻧ ُﻛ ْم‬ ‫اءؤُ ا‬

َ ‫ُﺑ َر‬ ‫إِ ﱠﻧﺎ‬ ‫ﻟِ َﻘ ْو ِﻣ ِﮭ ْم‬ ‫َﻗﺎﻟُ ْوا‬ ‫إِ ْذ‬
- Tarkib: jer –maj rur
mutaaliqa dengan
- Tarkib: khobar
- Tarkib: ‫َﻧﺎ‬ isim
- Tarkib : jer-
majrur,mutaalqa
- Tarkib: mudhof
ilaih
- Tarkib : badal
isti’mal dari
‫اِنﱠ‬ ‫اِنﱠ‬
‫ُﺑ َرا َءؤُ ا‬ - K.irob :marfu
nya dengan fiil ‫َﻗﺎﻟُ ْوا‬ - K.irob : mahal jer
‫ِا ْﺑ َرا ِھ ْﯾم‬
dia
- K.irob : mahal jer - T.irob : - K.irob : mahal - K.irob : - juga mudhof
nashob - Arti :merka
- T.irob : tidak ada dhommah - T.irob : - - K.irob : mahal
- T.irob : tidak berkata jer
- Arti :dari kalian - Arti : ber - Arti : kepada
ada - T.irob : tidak
lepas diri kaum mereka
- Arti : sungguh ada
kami - Arti :ketika
3051 22:40
‫ اﻟﻼم‬waqiah , jawab
َ huruf atof, mabni َ َ‫ﻟ‬
bagi ‫وﻻ‬
fathah. - 3 hrf asal : ‫هدم‬
Isim ghoiru munsharif ‫اﻟو ُاو‬
َ huruf - Wazan : ‫ﻓُ ﱢﻌ َﻠ ْت‬
(sighot muntahal jumuk). atof, mabni
َ huruf atof, mabni ‫ج‬ ‫ﺻ ْو َﻣ َﻌﺔ‬
َ - Sighot : fiil madhi,
‫سجد‬
- 3 hrf asal : fathah.
fathah.
majhul mabni fathah
ِ ‫َﻣ َﻔﺎ‬
- Wazan :ُ ‫ﻋل‬ ٌ ‫ﺻﻠَ َو‬
‫ات‬ ًّ
َ ‫اﻟﺻ َﻼة ج‬ ‫ِﺑ ْﯾ َﻌﺔ ج ِﺑ َﯾ ٌﻊ‬ ‫ﺻ َواﻣِﻊ‬ َ - Dhomir : ‫ھ َِﻲ‬
; Tsrf : 9
Isim jamak taksir. Isim jamak taksir.
- Bina: shohih Isim jamak muannats - Bina :shohih
-
-
Kaidah i’lal: tidak ada
K.irob : marfu
salim - wazan : ٌ ‫ﻓ َِﻌل‬ - wazan : ُ ‫َﻓ َواﻋِ ل‬ - Kaidah i’lal : tidak ada
- K.irob :marfu - K.irob : marfu - K.irob : marfu - K. irob : tidak ada
- T.iorb : dhommah - T.irob : dhommah T.irob : dho - - T.irob : dhommah - T. irob : tidak ada
mmah
‫ﺳﺎ ِﺟ ُد‬
َ ‫َو َﻣ‬ ٌ ‫ﺻ َﻠ َو‬
‫ات‬ َ ‫َو‬ ‫َو ِﺑ َﯾ ٌﻊ‬ ‫ﺻ َواﻣ ُِﻊ‬
َ ‫ﱠﻟ ُﮭدﱢ َﻣ ْت‬
- Tarkib :maktuf kepada - Tarkib : maktuf kepada - Tarkib : maktuf - Tarkib : naibul fail - Tarkib : fiil
kepada - K.irob : marfu - K.irob : tidak ada
‫ﺻ َوا ِﻣ ُﻊ‬
َ ‫ﺻ َواﻣ ُِﻊ‬
َ - T.irob : dhommah - T.irob : tidak ada
- K.irob : marfu - K.irob :marfu ‫ﺻ َوا ِﻣ ُﻊ‬
َ - Arti : biara-biara - Arti :kami
- T.irob : dhommah - T.irob :dhommah - K.irob : marfu
- Arti : dan masjid- - Arti :dan tempat - T.irob : dho
mmah
masjid tempat shalat
- Arti :gereja-
gereja
QS 5/89
MULAI WORK SHOP : Ahad, 25 Okt 2016

SELESAI WORK SHOP : Ahad, 28 Okt 2018
ٰ
َ‫اَ ْﻟ َﺣ ْﻣ ُد ِ ّ ِ َر ﱢب ا ْﻟ ٰﻌ َﻠ ِﻣ ْﯾن‬
َ‫اَ ِﻣ ْﯾنَ آ ِﻣ ْﯾنَ َﯾﺎ َر ﱠب ا ْﻟ ٰﻌ َﻠ ِﻣ ْﯾن‬
‫ﺳﺑﺣﺎﻧك اﻟﻠﮭم وﺑﺣﻣدك أﺷﮭدان ﻻ اﻟﮫ اﻻ اﻧت أﺳﺗﻐﻔرك وأﺗوب اﻟﯾك‬

DAFTAR PUSTAKA
1. Al Kalam soft ware, Al Quran

2. Salman Harun, Prof Dr, Pintar Bahasa Arab Al Quran
3. A.W. Munawwir, Kamus al Munawwir Arab-Indonesia
4. Antoine el-Dahdah, A Dictionary of Arabic Grammar
5. I’robul Quran soft ware
6. Salimudin A. Rahman, H, MA, Tata Bahasa Arab
7. Ghaziadin Djupri, Drs, Ilmu Nahwu Praktis, penerbit Apollo Surabaya
8. Maftuh Ahnan, ust, Metode Balajar Ilmu Shorof penerbit Terang Surabaya
9. Diktat ke 1 Pelajaran Nahwu Shorof, Majelis Ta’lim “Al Badru” Semarang
10. Mamat Zaenuddin, Jamak Taksir, Tesis, Bandung, 27 Juli 2006
11. Moch. Anwar, KH, Ilmu Nahwu, Ilmu Sharaf, Sinar Baru Algensindo
12. Kitab Tashrif
13. Mahmud Yunus, Prof, Dr, H, Kamus Arab Indonesia, penerbit PT. Mahmud
Yunus Wa Dzurriyyah Januari 2007
14. Sayyed Ahmad Idrus Aydrusy, Miftah Al-Rahman, Dar al-kutub al Islamiyah
15. Al-Imam Ash-Shonhaji, Ilmu Nahwu, terjemah al Ajurumiyyah, Mutiara Ilmu
Wiryono, Belajar Mudah Bahasa Al- Quran, Penerbit Pustaka Bandung
16. Iman Saiful Mu’minin, Kamus Ilmu Nahwu & Sharaf, Penerbit Amzah
Belajar Bahasa Arab Al Quran Metode Al Badru 416

Bhs Arab Al Quran

Diunggah oleh

Informasi Dokumen

Hak Cipta

Format Tersedia

Bagikan dokumen Ini

Bagikan atau Tanam Dokumen

Opsi Berbagi

Apakah menurut Anda dokumen ini bermanfaat?

Apakah konten ini tidak pantas?

Hak Cipta:

Format Tersedia

Bhs Arab Al Quran

Diunggah oleh

Hak Cipta:

Format Tersedia

Hu

‫ﺷ ُر ْو ِر أَ ْﻧﻔُﺳِ َﻧﺎ‬ُ ْ‫إِنﱠ ا ْﻟ َﺣ ْﻣدَ ِ ِ َﻧ ْﺣ َﻣ ُدهُ َو َﻧ ْﺳ َﺗ ِﻌ ْﯾ ُﻧ ُﮫ َو َﻧ ْﺳ َﺗ ْﻐﻔِ ُر ُه َو َﻧ ُﻌ ْو ُذ ِﺑﺎ ِ ﻣِن‬

Belajar Bahasa Arab Al Quran Metode Al Badru i

Semoga ‫ ﷲُ ﺳُﺒْﺤَﺎﻧَﮫُ وَ ﺗَﻌَﺎﻟَﻰ‬meridhoi, aamiin

Semarang, Nopember 2018

Belajar Bahasa Arab Al Quran Metode Al Badru ii

DAFTAR ISI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii

DAFTAR PUSTAKA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . … . . . . . . . . . . . . . . 416

PELAJARAN KE 1 : ‫ ُﻣ ْﺑ َﺗدأ ٌ – َﺧ َﺑ ٌر‬. . . ( ‫ ) ُﻣ َذ ﱠﻛر‬. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1

Belajar Bahasa Arab Al Quran Metode Al Badru v

1:2 ِ ِ ‫اَ ْﻟ َﺣ ْﻣ ُد‬

- 3 huruf asal : ‫علم‬ - 3 huruf asal : ‫سمع‬

2:224 ‫َﻋﻠِ ْﯾ ٌم‬ ‫ﺳ ِﻣ ْﯾ ٌﻊ‬

4:26 ‫َﺣ ِﻛ ْﯾ ٌم‬ ‫ﻋﻠِ ْﯾ ٌم‬ ُ‫ﷲ‬

- 3 huruf asal : ‫يقن‬

Huruf ‫ ي‬asli, di- - Dhomir : ‫ُھ ْم‬

Belajar bahasa Arab Al Quran metode Al Badru 2

- 3 huruf asal : ‫قوم‬

4:34 َ‫َﻗ ﱠوا ُﻣ ْون‬ ُ ‫اَ ْﻟ ﱢر َﺟﺎل‬

- 3 huruf asal : ‫هدي‬

2:5   

Belajar bahasa Arab Al Quran metode Al Badru 3

- Dhomir : ‫ُھ ْم‬

2/5    

Khobar Jumlah Ismiyah mubtada

Belajar bahasa Arab Al Quran metode Al Badru 4

- 3 huruf asal : ‫خوي‬

2:259 ‫ﺎو َﯾ ٌﺔ‬

Belajar bahasa Arab Al Quran metode Al Badru 5

5:64 ‫َﻣ ْﻐﻠُ ْو َﻟ ٌﺔ‬ ‫ﷲ‬

‫ َو‬huruf atof, mabni fathah

2:228 ‫د ََر َﺟ ٌﺔ‬ ‫َﻋ َﻠ ْﯾﮭنﱠ‬ ‫ﺎل‬

Belajar bahasa Arab Al Quran metode Al Badru 6

- Wazan : ٌ ‫َﻓ ْﻌل‬

3:14 ‫اَ ْﻟ َﺣ ﱢق‬ ُ‫َد ْﻋ َوة‬ ‫َﻟ ُﮫ‬

  

- 3 huruf asal : ‫خشع‬ َ ‫ﺻر ج أَ ْﺑ‬

Belajar bahasa Arab Al Quran metode Al Badru 7

- 3 huruf asal : ‫كرر‬

79:12 ٌ‫َﻛ ﱠرة‬ ‫إِ ًذا‬ ‫ﺗ ْﻠ َك‬

    

- 3 huruf asal : ‫زجر‬

79:13 ٌ‫َز ْﺟ َرة‬ ‫ھ َِﻲ‬

Belajar bahasa Arab Al Quran metode Al Badru 8

‫اَ ْﻟ َﺟ ﱠﻧ ُﺔ‬ ‫ِﺗ ْﻠ َك‬

ْ‫ ﻣِن‬Hrf jar, mabni sukun

‫َﺗ ِﻘ ًﯾﺎ‬ َ‫َﻛﺎن‬ ْ‫َﻣن‬ ‫ﻣِنْ ﻋِ َﺑﺎ ِد َﻧﺎ‬ ُ ‫ُﻧ ْو ِر‬

Belajar bahasa Arab Al Quran metode Al Badru 10

- 3 hrf asal: ‫تبع‬

- Sighot : mubalaghoh - Sighot : mubalaghoh ‫ َو‬istinaaf - Sighot : isim

‫َﺣﻠِ ْﯾ ٌم‬ ‫َﻏﻧ ٌِﻲ‬ ُ‫َوﷲ‬ ‫اَ ًذى‬ ‫ﱠﯾ ْﺗ َﺑ ُﻌ َﮭﺂ‬

Belajar bahasa Arab Al Quran metode Al Badru 12

,‫ أَ َﻧﺎ‬, ‫ أَ ْﻧ ُﺗنﱠ‬,‫اَ ْﻧ ُﺗ َﻣﺎ‬, ‫ت‬

‫ھُو‬, ‫ھ َِﻲ‬, ‫ أَ ْﻧ َت‬, ‫ت‬

2:61 ‫َﺧ ْﯾ ٌر‬ ‫ھ َُو‬

- 3 huruf asal : ‫وقت‬

2: 189 ُ ‫َﻣ َواﻗ‬

34:41 ‫َوﻟِ ﱡﯾ َﻧﺎ‬ َ َ‫أ‬

- Huruf asal :‫توب‬

2:160 ُ ‫اﻟ ﱠﺗ ﱠو‬

Belajar bahasa Arab Al Quran metode Al Badru 14

‫َﺧ َﺑ ٌر‬ ٌ ‫ُﻣ ْﺑ َﺗدَأ‬

‫َﺧ ْﯾ ٌر‬ ‫ھ َُو‬

‫َوﻟِ ﱡﯾ َﻧﺎ‬ َ َ‫أ‬