Anda di halaman 1dari 17

TAFSIR AYAT-AYAT TENTANG METODE

PEMBELAJARAN PADA Q.S. AL-M AIDAH


AYAT 67 DAN AN-NAHL AYAT 125

D O S E N P E N G A M P U : D r. H . A B D B A S I R , M . A g .
MATA K ULIAH : TAFS IR TARBAWI

DISUSUN OLEH :
SELMA NOR RAHIMAH : 210101090662

PROG RAM STUDI TADRIS K IMIA


FAK ULTAS TARB IYAH DAN K EGURUAN
UNIVERSITAS IS LAM NEGERI ANTASARI
BANJARMAS IN
MEI 2022
KATA PENGANTAR

Syukur Alhamdulillah atas segala limpahan karunia Allah


Subhanahu Wa Ta’ala berkat Ridho-Nya kami mampu
merampungkan makalah ini dengan tepat waktu. Tidak lupa juga
kami haturkan shalawat serta salam kepada junjungan Nabi
Muhammad Shallallahu `alaihi Wa Sallam, beserta keluarganya,
para sahabatnya dan semua ummatnya yang selalu istiqomah sampai
akhir zaman.

Penulisan makalah ini memiliki tujuan untuk memenuhi


tugas mata kuliah Tafsir Tarbawi dengan judul “Tafsir Ayat-ayat
Tentang Pembelajaran Pada Q.S. Al- Maidah Ayat 67 dan An-Nahl
Ayat 125.”

Namun, penulis sadar bahwa makalah ini penuh dengan


kekurangan. Oleh karena itu, sangat berharap kritik dan saran
konstruktif demi penyempurnaan makalah ini. Harapanmya
semoga makalah ini dapat bermanfaat serta mampu memenuhi
harapan berbagai pihah. Aamiin.

Banjarmasin, 9 April 2022

Penulis

ii
DAFTAR IS I

KATA PENGANTAR .................................i


DAFTAR IS I ............................................ii
BAB I ......................................................
1.1. Lata r Be la kang .............................. iv
1.2. Rumu san M asa lah .......................... v
1.3. Tujuan .........................................v
BAB II .....................................................
2 . 1 . P e n g e rt i a n M e t o d e P e n d i d i k a n . . . . . . . . 1
2.2. Ta fsi r Su rat Al-Maidah Ayat 67 ......1
2.3. Ta fsi r Su rat An-Nah l Ayat 125 ........5
BAB III ...................................................
3.1. K esimpu lan ...................................10
3 . 2 . S a ra n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 1
DAFTAR PUSTAKA ..................................12

iii
BAB I
PENDAHULUAN

1.1. Lata r Be la kang


A l - Q u r a n m e r u p a k a n p e d o m a n h i d u p ya n g
d i d a l a m n ya t e r k a nd u n g be r b a g a i p e t u n j u k u nt u k
k e h i d u p a n m a n u s i a . P e t u n j u k ya n g t e r k a nd u n g
d a l a m a l - Q u r a n s a n g a t k o mp l e k s , m e l i p u t i
s e g a l a b i d a ng d a n l i n i k e h i d u p a n ma nu s i a ,
t e r ma s u k d i d a l a m n ya t e nt a ng p e nd i d i k a n.
B a n ya k p e t u n j u k d a l a m a l - Q u r a n t e nt a n g
k o mp o n e n - k o m p o n e n p e nd i d i k a n, ya ng s a l a h
s a t u n ya t e nt a ng m e t o d e p e nd i d i k a n.
M e t o d e m e r u p a k a n h a l ya n g s a n g a t p e nt i ng
d a l a m p r o s e s p e m b e l a j a r a n. Ap a b i l a p r o s e s
p e nd i d i k a n t i d a k m e n g g u na k a n m e t o d e ya n g
t e p a t m a k a a k a n s u l it u nt u k m e n d a p a t k a n t u ju a n
p e m b e l a j a r a n ya n g d i h a r a p k a n. N a m u n f a k t a n ya ,
m a s i h b a n ya k g u r u ya n g k e s u l it a n u nt u k
m e n g g u na k a n met o de ya n g tepat da la m
p e m b e l a j a r a n. S e b a g a i m a n a ya n g d i k e m u k a k a n
Ah mad Ta fsir t e nt a ng kurang t e p a t n ya
p e ng g u na a n m e t o d e i n i p a t u t m e n j a d i r e nu ng a n
b e r s a m a . B e l i a u m e n g a t a k a n p e r t a m a , ba n ya k
s i s w a t id a k s e r i u s , m a i n - m a i n k e t i k a m e n g i k u t i
s u a t u m a t e r i p e l a j a r a n, k e d u a g e j a l a t e r s e bu t
d i i k u t i o le h m a s a l a h k e d u a ya it u t i ng k a t
p e ng u a s a a n m a t e r i ya n g r e n d a h, d a n k e t ig a p a r a
s i s w a p a d a a k h i r n ya a k a n m e n g a ng a p r e m e h
m a t a p e l a j a r a n t e r t e nt u .
H a l t e r s e bu t m e nu n j u k a n b a hw a s a n ya m e t o d e
m e r u p a k a n s a l a h s a t u f a k t o r do m i n a n d a l a m
k e g i a t a n be l a j a r m e n g a j a r . D a r i p e r m a s a l a h a n
t e r s e bu t , p e nu l i s i n g i n l e b i h j a u h me n e l it i
t e nt a ng p e n a f s i r a n p a r a mu f a s s i r t e nt a ng a ya t -

iv
a ya t ya ng be r d i m e n s i p e nd i d i k a n, k h u s u s n ya Q S .
A l - M a i d a h a ya t 6 7 d a n Q S . A n - N a h l a ya t 1 2 5
t e nt a ng m e t o d e p e nd i d i k a n d a n r e l e va n s i n ya
d e ng a n p e nd i d i k a n s a a t i n i , d e ng a n h a r a p a n
s e m o g a m e t o d e ya ng d it a w a r k a n a l - Q u r a n
ma mpu me mber ik a n so lu si at as per ma sa la ha n
t e r s e bu t .

1.2. Rumu san M asa lah


a . B a g a i m a n a t a f s i r Q S . A l - M a i d a h a ya t 6 7 d a n
r e l e v a n s i n ya d e n g a n p e nd i d i k a n I s l a m ?
b. B a g a i m a n a t a f s i r Q S . A n - N a h l a ya t 1 2 5 d a n
r e l e v a n s i n ya d e n g a n p e nd i d i k a n I s l a m ?

1.3. Tujuan
a . M e n g e t a hu i t a f s i r Q S . A l - M a i d a h a ya t 6 7 d a n
r e l e v a n s i n ya d e n g a n p e nd i d i k a n I s l a m.
b. M e n g e t a hu i t a f s i r Q S . A n - N a h l a ya t 1 2 5 d a n
r e l e v a n s i n ya d e n g a n p e nd i d i k a n I s l a m.

v
BAB II
PEMBAHAS AN

2.1. P e n g e rt i a n M e t o d e P e m b e l a j a r a n
Kata metode berasal dari bahasa Yunani. Secara etimologi
(bahasa), kata metode berasal dari dari dua suku perkataan,
yaitu metha dan hodos. Metha artinya melalui atau melewati
dan hodos berarti “jalan” atau “cara” ). Dalam Bahasa Arab
metode dikenal dengan istilah thariqah yang berarti
langkahlangkah strategis yang harus dipersiapkan untuk
melakukan suatu pekerjaan. Sedangkan dalam bahasa Inggris
metode disebut method yang berarti cara dalam bahasa
Indonesia.
Secara terminology, Omar Mohammad mendefinisikan
bahwa metode mengajar bermakna segala kegiatan yang
terarah yang dikerjakan oleh guru dalam rangka kemestian-
kemestian mata pelajaran yang diajarkannya, ciri-ciri
perkembangan muridnya, dan suasana alam sekitarnya dan
tujuan menolong murid-muridnya untuk mencapai proses
belajar yang diinginkan dan perubahan yang dikehendaki pada
tingkah laku mereka.
2.2. Ta fsi r Su rat Al-Maidah Ayat 67

ْ‫ي َ أ َ ي ه َ ا ا ل َّر س و ل ُ ب َ ل ِ ِّ غْ م َ ا أ ُ ن ِز لَ إ ِ ل َ ي ْ ك مِ ن َّر ب ِ ِّ ك َو إ ِ ن ل َّ م ْ ت َ ف ْ ع َ ل‬


‫س إ ِ نَّ َّللاَّ َ ال ي ه ْ د ِ ى‬ِ ‫ن ا ل ن َّ ا‬
َ ِ‫ص م ُ ك م‬ َّ ‫ف َ م َ ا ب َ ل َّ غ ْ ت ِر س ا ل َ ت َه ُ َو‬
ِ ْ ‫َّللا ُ ي َ ع‬
َ‫ا ل ْ ق َ ْو م َ ا ل ْ ك َ ف ِ ِر ي ن‬
Ar t i n ya : “ W a h a i R a s u l , s a m p a i k a n l a h a p a y a n g
telah diturunkan Tuhanmu kepadamu. Jika tidak
engkau la kukan (ap a ya ng di perint a hkan i tu)

1
berarti engkau tidak menyampaikan amanat -
Nya. Dan Allah memelihara engkau dari
(ga nggu an) manu sia. Sungg uh Allah tidak
memberi petunjuk kepada orang -orang yang
kafir”.

Surat Al- Ma id a h mer upa ka n surat ke -5 da la m


A l - Q u r a n. T e r d i r i d a r i 1 2 0 a ya t . S u r a t i n i
t e r ma s u k s u r a t M a d a n i y a h ( ya n g d it u r u n k a n d i
M a d i n a h) berdasarkan ijma’. D i r i w a ya t k a n
b a hw a s u r a t i n i d it u r u n k a n s e k e m b a l i n ya
R a s u l u l l a h S A W d a r i H u d a i b i ya h .
T e r d a p a t b e be r a p a r i w a ya t t e nt a n g a s b a b u l
n u z u l / t u r u n n ya s u r a t a l - M a i d a h a ya t 6 7 i n i ,
d i a nt a r a n ya d a l a m s u a t u r iw a ya t d i k e m u k a k a n
b a hw a R a s u l u l l a h S A W p e r n a h b e r s a bd a :
“Sesungguhnya Allah telah mengutusku dengan
risalah kerasulan. Hal tersebut menyesakkan
d a d a k u k a r e n a a k u t a h u b a h wa o r a n g - o r a n g
akan mendustakan risalahku. Allah
memerintahkan kepadaku untuk
menyampaikanny a, dan kalau tidak, Allah akan
m e n y i k s a k u . ” M a k a t u r u n l a h a ya t t e r s e bu t ya ng
m e m p e r t e g a s p e r i nt a h p e n ya m p a i a n r i s a l a h
d i s e r t a i j a m i n a n a k a n k e s e l a m a t a n n ya . H a l
t e r s e bu t s e j a l a n d e ng a n p e na f s i r a n I m a m S ya f i ’ i ,
b e l i a u m e ng a t a k a n d a l a m r i w a ya t d i s e b u t k a n,
J i b r i l d a t a ng m e n e m u i R a s u l u l l a h S A W a t a s
p e r i nt a h A l l a h a g a r be l i a u m e n ya m p a i k a n w a h y u
ya n g t e l a h d it e r i m a n ya k e p a d a u m a t ma n u s i a ,
m e n ye r u m e r e k a a g a r be r i m a n k e p a d a - N ya .
T u g a s i n i b e g it u b e r a t b a g i N a b i . B e l i a u
k h a w a t ir u m a t n ya m e n d u s t a k a n d a n m e n c a c i n ya ,
l a l u t u r u n l a h a ya t t e r s e bu t . J i b r i l m e n j e l a s k a n
Alla h akan m e l i n d u ng i m u dari u p a ya
p e m b u n u ha n, k e t i k a m e n ya m p a i k a n a p a ya n g
d i p e r i nt a hk a n k e p a d a m u .
D a l a m r i w a ya t l a i n d i k e m u k a k a n b a hw a
R a s u l u l l a h S A W b i a s a n ya m e n d a p a t p e ng a w a l a n,
d a n t ia p - t ia p h a r i A b u T ha l i b p u n m e ng i r i m k a n

2
p e ng a w a l- p e n g a w a l n ya d a r i B a n i H a s y i m u nt u k
m e n j a g a n ya . Ke t i k a t u r u n a ya t i n i R a s u l u l l a h
S A W be r s a b d a k e p a d a A b u T ha l i b y a ng a k a n
m e n g i r i m k a n p e n g a w a l n ya : “ W a h a i p a m a n k u ,
s e s u n g g u h n ya A l l a h t e l a h m e n j a m i n k e s e l a m a t a n
jiw ak u dar i per buat a n jin d a n ma nu sia ”.
Qura ish S hiha b da la m t a fs ir a l -M ishba h
m e n g u t i p p e nd a p a t F a k hr u d i n a r - R a z i m e n g e na i
a ya t t e r s e bu t , m e nu r u t a r - R a z i , a ya t t e r s e b u t
mer upa ka n ja n ji d ar i Alla h k epa da Na b i
Mu ha mma d SAW ba hwa ia aka n d ip e lih ara Alla h
d a r i g a n g g u a n d a n t i p u d a ya o r a ng - o r a n g Y a h u d i
d a n N a s hr a n i . T ha h i r b i n ‘ A s yu r m e n a m b a h k a n
b a hw a , a ya t i n i m e n g i n g a t k a n R a s u l a g a r
m e n ya m p a i k a n a j a r a n a g a m a k e p a d a a h l i k i t a b
t a np a m e ng h i r a u k a n k r it i k d a n a n c a m a n m e r e k a .
B e r b a g a i t e g u r a n k e r a s ya n g d i s a m p a i k a n k e p a d a
a h l i k i t a b it u l a h d i h a d a p k a n p a d a k e c e n d e r u ng a n
s i k a p l e m a h l e m b u t N a b i S A W ya n g m e r u p a k a n
h a l k hu s u s , d a n m e n g a nt a r k e p a d a t u r u n n ya
p e r i n g a t a n t e nt a n g k e w a j i b a n m e n y a m p a i k a n
r i s a l a h d i s e r t a i j a m i n a n k e a m a n a n be l i a u .
D a l a m a ya t i n i A l l a h t e l a h m e m e r i nt a hk a n
k e p a d a n a b i - N ya S A W a g a r m e n ya m p a i k a n a p a
ya n g d it u r u n k a n k e p a d a n ya . A l l a h m e m b e r i k a n
kesak sia n u nt u k n ya me nge na i pelaksanaan
p e r i nt a h t e r s e b u t d a l a m ba n ya k a ya t s e p e r t i: Q S .
A l - M a i d a h a ya t 3 : “ P a d a h a r i i n i t e l a h
Kusempurnakan untukmu agamamu” , QS. An-
N u r : “ D a n t i d a k l a i n k e wa j i b a n R a s u l i t u
melainkan menyampaikan amanat Allah”, QS.
Al- Ahz a b a ya t 37: “Sedang kamu
menyembunyikan didalam hatimu apa yang Allah
akan menyatakannya dan kamu takut kpada
manusia sedang Allahlah yang lebih berhak
untuk kamu takuti. ”
A ya t i n i j u g a m e n g a n j u r k a n k e p a d a N a b i
M u h a m m a d a g a r t id a k p e r l u t a k u t me ng h a d a p i
g a ng g u a n d a r i m e r e k a d a l a m m e m b e nt a ng k a n
r a ha s i a d a n k e bu r u k a n t i n g k a h l a k u m e r e k a it u

3
kare na Alla h me nja min ak a n me me lih ara Na bi
M u h a m m a d d a r i g a ng g u a n o r a n g o r a ng k a f i r
Q u r a i s y m a u p u n o r a ng - o r a ng Y a hu d i.
D a l a m a ya t t e r s e bu t terdapat ka limat
“ B a l l i g h ” ya n g a r t i n ya “ S a m p a i k a n l a h ” . B a l l i g h
bera sa l dar i k at a Al-B a la g h at au Al- Bu lu g h
ya it u s a m p a i k e t u j u a n ya n g d i m a k s u d b a i k
b e r u p a t e mp a t , m a s a a t a u l a i n n ya .
S e d a n g k a n m a s d a r n ya t a b l i g h b e r a r t i a j a k a n
a t a u s e r u a n ya n g j e l a s d a n g a m b l a n g k a r e na
ma sa awal-awal I sla m t a blig h t e r s e bu t
d isa mpa ik a n se car a se mbu n yi -se mbu n yi.
S e c a r a b a ha s a , T a b l i g h b e r a s a l d a r i k a t a
b a l a g ha , yu b a l l i g h u , t a b l i g h a n, ya n g b e r a r t i
m e n ya m p a i k a n. T a b i g h a d a l a h k a t a k e r j a
“t r a n s t i f ” , ya n g b e r a r t i m e m b u a t s e s e o r a ng
s a m p a i , m e n ya m p a i k a n, a t a u m e l a p o r k a n, d a l a m
a r t i m e n ya m p a i k a n s e s u a t u k e p a d a o r a ng l a i n.
D a l a m b a h a s a Ar a b, o r a n g ya n g m e n y a m p a i k a n
d i s e bu t M u b a l i g h.
Q S A l - M a i d a h a ya t 6 7 i n i m e m e r i nt a hk a n
kepada Nabi M u ha m m a d SAW s u p a ya
m e n ya m p a i k a n s e g a l a ya n g t e la h d it u r u nk a n
k e p a d a n ya t a np a m e ng h i r a u k a n be s a r n ya
t a nt a ng a n ya n g a k a n d i h a d a p i n ya . D a l a m
m e l a k s a na k a n tugas t ablig h in i, be l i a u
m e n u n j u k k a n m e t o d e l a ng s u ng , b a i k b e r u p a
c o nt o h, m a u p u n a j a k a n.
D a r i u r a i a n d i a t a s ba h w a d a p a t d i k a t a k a n
b a hw a p e nd i d i k a n a d a l a h s e b a g a i j a l a n u nt u k
m e n ye l a m a t k a n m a n u s i a d a l a m ha l i n i a n a k
d i d i k , m a k a p e nd i d i k a n h a r u s d i b i n a d a n
j a l a n k a n s e c a r a b a i k , g u r u ya n g b e r t u g a s s e b a g a i
pe mber i ilmu atau sebaga i o r a ng ya n g
m e m f a s i l it a s i a na k d i d i k n ya u nt u k m e nd a p a t k a n
waw asa n d ihar uska n me nga jar sesu sa i de nga n
no r m a - no r m a p e nd i d i k a n ya n g ada.
M e n ya m p a i k a n i l m u p e ng e t a hu a n s e c a r a j e l a s
d a n t e p a t , t id a k ha n ya m e nt r a n s f e r k a n i l m u n ya
s a j a t e t a p i h a r u s d i i m b a n g i d e ng a n s i k a p a t a u

4
a k h l a k ya ng ba i k ya n g s e s u a i d e n g a n a t u r a n
A g a m a d a n a d a t ya ng a d a .
Beg it upu n bag i s e o r a ng guru sebaga i
p e n ya m p a i i l m u p e ng e t a h u a n, g u r u d it u nt u t
u nt u k m e n ya m p a i k a n i l m u p e n g e t a hu a n s e c a r a
b a i k k e p a d a a n a k d i d i k n ya .

2.3. Ta fsi r Su rat An -Nah l Ayat 125

ِ ‫ك ب ِ ا ل ْ ِح ك ْ م َ ة ِ َو ا ل ْ م َ ْو ع ِ ظ َ ة ِ ا ل ْ ح َ س َ ن َ ة‬ َ ِ ‫ا د ْ ع ُ إ ِ ل َ ى س َ ب ِ ي لِ َر ب‬
ْ‫ك ه ُ َو أ َ ع ْ ل َ م ُ ب ِ م َ ن‬ َ َّ ‫َو ج َ ا د ِ ل ْ ه ُ م ْ ب ِ ا ل َّ ت ِ ي ه ِ ي َ أ َ حْ س َ نُ إ ِ نَّ َر ب‬
َ‫ن س َ ب ِ ي ل ِ ه ِ َو ه ُ َو أ َ ع ْ ل َ م ُ ب ِ ا ل ْ م ُ ه ْ ت َ د ِ ي ن‬
ْ َ ‫ض َ لَّ ع‬
Ar t i n ya : “ S e r u l a h ( m a n u s i a ) k e p a d a j a l a n
Tuhanmu dengan hikmah dan pengajaran yang
baik dan berdebatlah mereka dengan cara yang
baik. Sesungguhnya T uhanmu, Dialah yang lebih
mengetahui siapa yang tersesat dari jalan -Nya
dan Dialah yang lebih mengetahui siapa yang
mendapat petunjuk.”
Surat An- Na hl me rup aka n sur at ke -16
d a l a m A l- Q u r a n. T e r d i r i d a r i 1 2 8 a ya t d a n
m e r u p a k a n s u r a t M a k i y ya h , k e c u a l i t i g a a ya t
ya n g t e r a k h i r m e r u p a k a n s u r a t M a d a n i y ya h .
S u r a t i n i d it u r u nk a n s e t e l a h s u r a t A l K a h f i.
A s b a bu n nu z u l a ya t i n i m e n u r u t I m a m
J a l a l a i n ya i t u , “ A ya t i n i d it u r u nk a n s e b e l u m
d i p e r i nt a hk a n u nt u k m e m e r a ng i o r a ng - o r a ng
k a f i r . D a n d it u r u n k a n k e t i k a H a m z a h g u g u r
da la m keadaan t e r c i n c a ng . Ke t i k a
Na bi S AW me lihat , la lu be l i a u bersu mp a h
d e ng a n s a b d a n ya : “ S u ng g u h a k u b e r s u m p a h a k a n
m e m b a l a s t u ju h p u l u h o r a ng d a r i m e r e k a s e ba g a i
p e ng g a nt i m u . ”
P a d a a w a l n ya a ya t i n i be r k a it a n d e ng a n
dakwah Ra su lu lla h SAW. Kalimat ya ng
d i g u n a k a n a d a l a h f i i l a m r “u d ’ u ” ( a s a l k a t a d a r i
d a ’ a - ya d ’ u - d a ’ w a t a n) ya n g a r t i n ya m e n g a j a k ,
m e n ye r u , m e m a n g g i l . Ad a p u n a r a h a j a k a n d a n

5
s e r u a n t e r s e b u t a d a l a h k e p a d a j a l a n T u h a n ya i t u
a g a m a I s l a m.
M e t o d e P e nd i d i k a n D a l a m A ya t I n i A d a p u n
c a r a ya n g d i s e bu t k a n a d a l a h d e n g a n h i k m a h
ya it u d e n g a n A l Q u r ’ a n. M a k n a u m u m d a r i a ya t
i n i b a h w a n a b i d i p e r i nt a hk a n u nt u k m e n g a j a k
k e p a d a u m a t ma n u s i a d e ng a n c a r a - c a r a ya ng
t e la h m e n j a d i t u nt u na n A l - Q u r ’ a n ya it u d e ng a n
m e t o d e A l h i k m a h, M a u ’ i z h a h H a s a n a h, d a n
Mu ja da la h. De nga n c ara in i R a su lu lla h t e la h
b e r ha s i l m e n g a j a k u m a t n ya d e ng a n p e nu h
k e s a d a r a n. Ke t i g a m e t o d e i n i t e l a h m e ng i l h a m i
b e r ba g a i m e t o d e p e n ye b a r a n I s l a m ma u p u n
d a l a m k o nt e k s p e n d i d i k a n. P r o s e s s e r t a m e t o d e
p e m b e l a j a r a n d a n p e ng a j a r a n ya n g b e r o r i e nt a s i
f i l s a f a t l e b a h ( A n - N a h l ) be r a r t i m e m b a n g u n
s u a t u s i s t e m ya n g k u a t d e n g a n “ j a r i n g - j a r i n g ”
ya n g m e n ye b a r k e s e g a l a p e n j u r u . A n a lo g i i n i
b i s a m e n ye l u r u h k e p e s e r t a d i d i k , g u r u , k e p a l a
s e k o l a h, w a l i m u r i d , k o m it e s e k o la h d a n i n s t a s i
l a i n ya n g t e r k a i t . S e h i n g g a m e n j a d i k o mp o n e n
p e nd i d i k a n ya n g u t u h, m e n j a d i s a t u s i s t e m ya ng
t i d a k b i s a d i p i s a h k a n s a t u d e n g a n ya n g la i n.
1) Met o de Al- H ik ma h
D a l a m b a ha s a Ar a b A l - h i k m a h a r t i n y a
i l m u , k e a d i l a n, f a l s a f a h, k e b i j a k s a n a a n , d a n
ura ia n ya n g benar. Al- hik ma h be r a r t i
m e n g a j a k k e p a d a j a l a n A l l a h d e ng a n c a r a
k e a d i l a n d a n k e b i j a k s a n a a n, s e l a l u m e n i m b a n g
b e r ba g a i fakt o r da la m proses be la ja r
m e n g a j a r , b a i k f a k t o r s u b j e k , o b ye k , s a r a n a ,
me d ia dan lingkungan p e n g a j a r a n.
Pert imba nga n p e miliha n met o de d e ng a n
m e m p e r h a t ik a n a u d i e n s a t a u p e s e r t a d id i k
d i p e r l u k a n k e a r i f a n a g a r t u ju a n p e m b e l a j a r a n
t e r c a p a i d e n g a n m a k s i m a l. I m a m A l - Q u r t u b i
m e n a f s i r k a n A l h i k m a h d e n g a n “ k a l i m a t ya ng
l e m a h l e m b u t ” . N a b i d i p e r i nt a h k a n u nt u k
m e n g a j a k u m a t m a nu s i a k e p a d a “d i n u l l a h” d a n
s ya r i a t n ya d e ng a n l e m a h l e m b u t t id a k d e ng a n

6
s i k a p b e r m u s u ha n. H a l i n i b e r l a k u k e p a d a
k a u m m u s l i m i n s e t e r u s n ya s e b a g a i p e d o m a n
u nt u k be r d a k w a h dan se luru h aspek
p e n ya m p a i a n t e r m a s u k d i d a l a m n ya p r o s e s
p e m b e l a j a r a n d a n p e n g a j a r a n. P r o s e s b e l a j a r
m e n g a j a r d a p a t be r j a l a n d e ng a n ba i k d a n
l a n c a r m a na k a l a a d a i nt e r a k s i ya n g k o nd u s i f
a nt a r a g u r u d a n p e s e r t a d i d i k . Ko m u n i k a s i
ya n g a r i f d a n b i j a k s a na m e m b e r i k a n k e s a n
m e n d a l a m k e p a d a p a r a s i s w a , G u r u ya ng
b i j a k s a n a a k a n s e l a l u m e m b e r i k a n p e l u a ng d a n
kese mp at an kapada s i s w a n ya u nt u k
berkembang.

2 ) M e t o d e M a u i z h a h H a s a na h
M a u ’ i z h a h h a s a n a h t e r d ir i d a r i d u a k a t a
“ a l - M a u i z h a h d a n H a s a na h ” . A l m a u i z h a h
d a l a m t i n j a u a n e t i mo lo g i b e r a r t i “ w e j a n g a n,
p e ng a j a r a n, p e nd i d i k a n, s e d a n g k a n h a s a n a h
b e r a r t i ba i k . B i l a d u a k a t a i n i d i g a b u n g k a n
b e r m a k n a p e ng a j a r a n ya n g b a i k . M a u ’ i z h a h
a d a l a h u r a i a n ya ng m e n ye nt u h h a t i ya n g
m e n g a nt a r k e p a d a k e ba i k a n ( Q u r a i s h S h i h a b,
2002: 775). Ibnu Kat sir m e na f s i r k a n
a lmau iz ha h ha s a na h sebagai pe mbe r ia n
per ing at an ke pad a ma nu sia, me nc eg a h d a n
m e n j a u h i l a r a ng a n s e h i n g g a d e ng a n p r o s e s i n i
m e r e k a a k a n m e n g i n g a t k e p a d a A l l a h. At -
T ho ba r i m e n g a r t ik a n ma u iz ha h hasanah
d e ng a n “Al- ibr a l- ja mila h” ya it u
p e r u m p a m a a n ya n g i n d a h b e r s a l d a r i k it a b
A l l a h s e b a g a i h u j j a h, a r g u m e nt a s i d a l a m
p r o s e s p e n ya m p a i a n. P e n g a j a r a n ya n g ba i k
m e n g a nd u n g n i l a i - n i l a i k e be r m a n f a a t a n ba g i
ke hid upa n p ara siswa. Mau iz ha h hasa na h
se bag a i pr insip d a sar me le kat pada set iap guru
s e h i n g g a p e n ya m p a i a n k e p a d a p a r a s i s w a l e b i h
b e r k e s a n. S isw a t id a k mera sa d iguru i
wa la upu n s e be n a r n ya s e d a ng t e r ja d i
pe nst ranfe ra n n ila i. A l-I ma m Ja la lud in As y-

7
S yu yu t i d a n J a l a l u d i n M a h a l i m e n g i d e nt ik a n
k a t a “ A l - M a u ’ i z h a h” it u d e ng a n a r t i n ya ‫م و ا ع ظ ه‬
‫ ا ل ر ق ي ق ا ل ق و ل أ و‬k a l i m a t p e r k a t a a n ya n g l e m b u t .
P e ng a j a r a n ya n g b a i k b e r a r t i d i s a m p a i k a n
m e l a l u i p e r k a t a a n ya n g l e m b u t d i i k u t i d e ng a n
per ila ku hasa na h se h ing a ka limat terse but
ber mak na le ma h le mbut ba ik la g i ba ik.
Me la lu i met o de mau ’id za h hasa na h dapat
m e m b e r i k a n p e nd i d i k a n ya n g m e n ye nt u h,
mer e sap d a la m k a lbu .

3) Met o de Mu ja da la h
Kat a jad ilhu m ( ‫ ( جا دلهم‬bera sa l d ar i kat a
j i d a l ( ‫ ( ج د ا ل‬ya n g b e r m a k n a d i s k u s i . K a l i m a t
“ j a d a l a ” i n i ba n ya k t e r d a p a t d a l a m A l - Q u r ’ a n.
Bahkan ada surat ya n g be r n a m a “ A l -
Mu ja ad ila h” ( pere mp ua nper e mpu a n ya n g
me ng adak a n g u g a t a n) . Mu jad a la h da la m
k o nt e k s d a k w a h d a n p e n d i d i k a n d i a r t ik a n
d e ng a n d i a lo g a t a u d i s k u s i . M u j a d a l a h be r a r t i
m e n g g u na k a n m e t o d e d i s k u s i i l m i a h ya ng ba i k
d e ng a n c a r a l e m a h l e m b u t s e r t a d i ir i n g i
d e ng a n w a j a h p e nu h p e r s a h a b a t a n s e d a ng k a n
h a s i l n ya d i s e r a hk a n k e p a d a A l l a h S WT .
M e t o d e p e n ya m p a i a n i n i d i c o nt o hk a n o l e h
N a b i M u s a d a n N a b i H a r u n k e t i k a b e r d i a lo g
d e ng a n F i r ’ a u n. S e d a ng k a n h a s i l a k h i r n y a
d i k e m b a l i k a n k e p a d a A l l a h S WT . S e b a b ha n ya
A l l a h l a h ya ng m e n g e t a hu i o r a n g t e r s e b u t
m e n d a p a t p e t u n j u k a t a u t id a k .
M e t o d e d i s k u s i ya it u c a r a p e n ya m p a i a n
b a ha n p e la jara n d e ng a n me mber ika n
kese mp at an kepada siswa u nt u k
m e m b i c a r a k a n, me nga na lisa guna
me ngu mp u lk a n pendapat, me mbu at
kes impu la n atau m e n yu s u n b e r ba g a i
a lt e r n a t i v e p e m e c a ha n m a s a l a h. D a l a m k a j i a n
m e t o d e m e n g a j a r d i s e bu t m e t o d e h i w a r
( d i a lo g ) . D isku si me mber ik a n p e l u a ng
s e b e s a r - be s a r n ya k e p a d a p a r a s i s w a u nt u k

8
m e n g e k s p lo r p e n g e t a hu a n ya n g d i m i l i k i n y a
k e m u d i a n d i p a d u k a n d e n g a n p e nd a p a t s i s w a
l a i n . S a t u s i s i m e n d e w a s a k a n p e m i k i r a n,
m e n g ho r m a t i p e nd a p a t o r a ng l a i n, s a d a r
b a hw a a d a p a nd a p a t d i l u a r p e n d a p a t n ya d a n
d isis i la in sisw a mer a sa d iharg a i se bag a i
i n d i v i d u ya ng m e m i l i k i p o t e n s i , k e m a m p u a n
d a n ba k a t b a w a a n n ya .
M e t o d e m u j a d a l a h l e b i h m e n e k a nk a n
k e p a d a p e m b e r i a n d a l i l , a r g u m e nt a s i d a n
a l a s a n ya n g k u a t . P a r a s i s w a be r u s a h a u nt u k
m e n g g a l i p o t e n s i ya n g d i m i l i k i n ya u nt u k
m e n c a r i a l a s a n a l a s a n ya n g m e nd a s a r d a n
i l m i ya h d a l a m s e t i a p a r g u m e n d i s k u s i n ya .
G u r u ha n ya b e r t i nd a k s e b a g a i mo t i v a t o r ,
s t i m u l a t o r , fa s i l i t a t o r a t a u s e ba g a i i n s t r u k t u r .
S i s t e m i n i l e b i h c e nd e r u ng k e “ S t u d e nt
C e nt e r ” ya ng m e n e k a n k a n a s p e k p e ng h a r g a a n
t e r ha d a p p e r b e d a a n i n d i v i d u p a r a p e s e r t a
d id ik ( ind iv id ua l d iffere nc ie s) buka n
“T e a c he r C e nt e r ” . M e t o d e i n i b i a s a n y a
d i g u n a k a n d a l a m d i s k u s i - d i s k u s i i l m i a h u nt u k
m e n c a r i k e b e n a r a n d a r i b e be r a p a p e nd a p a t
ya n g be r b e d a , sepert i da la m dunia
p e r k u l i a h a n.

9
BAB III
PENUTUP

3.1. K esimpu lan


Metode mengajar bermakna segala kegiatan yang terarah
yang dikerjakan oleh guru dalam rangka kemestian-kemestian
mata pelajaran yang diajarkannya, ciri-ciri perkembangan
muridnya, dan suasana alam sekitarnya dan tujuan menolong
murid-muridnya untuk mencapai proses belajar yang
diinginkan dan perubahan yang dikehendaki pada tingkah laku
mereka.
Q S A l - M a i d a h a ya t 6 7 i n i m e m e r i nt a hk a n
kepada Nabi M u ha m m a d SAW s u p a ya
m e n ya m p a i k a n s e g a l a ya n g t e la h d it u r u nk a n
k e p a d a n ya t a np a m e ng h i r a u k a n be s a r n ya
t a n t a ng a n ya n g a k a n d i h a d a p i n ya . D a l a m
m e l a k s a na k a n tugas t ablig h in i, be l i a u
m e n u n j u k k a n m e t o d e l a ng s u ng , b a i k b e r u p a
c o nt o h, m a u p u n a j a k a n. D a r i s i n i d a p a t
d i k a t a k a n b a h w a p e nd i d i k a n a d a l a h s e b a g a i
j a l a n u nt u k m e n ye l a m a t k a n m a n u s i a d a l a m h a l
i n i a n a k d i d i k , m a k a p e nd i d i k a n ha r u s d i b i n a d a n
j a l a n k a n s e c a r a b a i k , g u r u ya n g b e r t u g a s s e b a g a i
pe mber i ilmu atau sebaga i o r a ng ya n g
m e m f a s i l it a s i a na k d i d i k n ya u nt u k m e nd a p a t k a n
waw asa n d ihar uska n me nga jar sesu sa i de nga n
no r m a - no r m a p e n d i d i k a n ya n g a d a .
M e t o d e P e nd i d i k a n d a l a m Q . S . A n - N a h l a ya t
1 2 5 , a d a p u n c a r a ya n g d i s e b u t k a n a d a l a h d e n g a n
h i k m a h ya i t u d e ng a n A l Q u r ’ a n. M a k n a u m u m
d a r i a ya t i n i b a h w a n a b i d i p e r i n t a hk a n u nt u k
m e n g a j a k k e p a d a u m a t m a n u s i a d e ng a n c a r a - c a r a
ya n g t e l a h m e n j a d i t u nt u na n A l - Q u r ’ a n ya it u
d e ng a n m e t o d e A l h i k m a h, M a u ’ i z h a h H a s a n a h,

10
d a n M u j a d a l a h . D e ng a n c a r a i n i R a s u l u l l a h t e l a h
b e r ha s i l m e n g a j a k u m a t n ya d e ng a n p e nu h
k e s a d a r a n. Ke t i g a m e t o d e i n i t e l a h m e ng i l h a m i
b e r ba g a i m e t o d e p e n ye b a r a n I s l a m ma u p u n
d a l a m k o nt e k s p e n d i d i k a n. P r o s e s s e r t a m e t o d e
p e m b e l a j a r a n d a n p e ng a j a r a n ya n g b e r o r i e nt a s i
f i l s a f a t l e b a h ( A n - N a h l ) be r a r t i m e m b a n g u n
s u a t u s i s t e m ya n g k u a t d e n g a n “ j a r i n g - j a r i n g ”
ya n g m e n ye b a r k e s e g a l a p e n j u r u . A n a lo g i i n i
b i s a m e n ye l u r u h k e p e s e r t a d i d i k , g u r u , k e p a l a
s e k o l a h, w a l i m u r i d , k o m it e s e k o la h d a n i n s t a s i
l a i n ya n g t e r k a it .

3.2. S a ra n
D e m i k i a n l a h p o k o k ba h a s a n m a k a l a h i n i
ya n g d a p a t p e nu l i s p a p a r k a n, be s a r ha r a p a n
p e nu l i s m a k a l a h i n i d a p a t b e r m a n f a a t u nt u k
ka la nga n b a n ya k . Karena k e t e r ba t a s a n
p e ng e t a h u a n d a n r e f e r e n s i, p e n u l i s m e n ya d a r i
ma ka la h in i ma sih ja u h d ar i kat a se mp u rna. O le h
k a r e n a it u s a r a n d a n k r it i k ya n g m e m b a n g u n
sa ngat d ihara pka n ag ar mak a la h ini d ap at
d i s u s u n m e n j a d i l e b i h b a i k l a g i d i m a s a ya n g
aka n d at ing.

11
DAFTAR PUSTAKA

Nursalimah, S. (2021). Tafsir Ayat Al-Qur'an Tentang Metode


Pendidikan Islam. Pena Cendikia Volume 4, No. 2, Hal 11-
22.
Omar, M. (1979). Falsafah Pendidikan Islam. Jakarta: Bulan
Bintang.
Pito, A. H. (2019). Metode Pendidikan Dalam Al-Qur'an.
Andragogi Jurnal Diklat Teknis Volume : VII No. 1.
Rusli, L. B. (2019). Metode Pembelajaran Dalam Al-Qur'an
(Analisis terhadap Ayat-ayat Tarbawi. Volume VIII, No. 2.

12

Anda mungkin juga menyukai