NOTA KULIAH 1

KURSUS ETN : TEKNOLOGI ELEKTRONIK

PROGRAMS ELECTRONIC TECHNOLOGY

SEMESTER / TAHUN
SEMESTER 4 / 2019
SEMESTER / YEARS
KOD MODUL &
TAJUK
DEB 4133 COMMUNICATION TECHNOLOGY
MODULE CODE &
DUTY
BIL.KOMPENTENSI 1. PERFORM COMMUNICATION SYSTEM
NO. COMPETENCY

At the end of the module, the students should be able to :

OBJEKTIF 1.1 Identify the element of communication system.
PENCAPAIAN 1.2 Perform transmission techniques for communication system.
AKHIRAN 1.3 Demonstrate the frequency spectrum for communication
FINAL OBJECTIVE system.
1.4 Perform experiment of noise effect in communication system.

NAMA PELAJAR
STUDENT NAME
TARIKH
DATE
TAJUK : PENGENALAN KEPADA SISTEM PERHUBUNGAN

TUJUAN :
Kertas penerangan ini bertujuan menerangkan penggunan meter pelbagai analog/digital
dan cara untuk menguji komponen-komponen asas seperti perintang, pemuat, pearuh, diod
dan transistor.

1.0 Pengenalan

o Bagaimana anda semua mahu menghantar data/maklumat kepada

seseorang di suatu tempat yang jauh dari anda/
o Jika maklumat yang dihantar merupakan suara and, bagaimana untuk
memastikan apa yang anda perkatakan.dapat digahaml oleh rakan anda/
o Apakah sumber dan teknologi yang ada disekellling anda yang dapat
membantu anda?

1.1 Sejarah Sistem Perhubungan

 1837 - Samuel Morse mencipta telegraf.
 1858 - Kabel telegraf pertama merinstasi Atlantik
(Canada - Ireland)
 1876 - Alexander Graham Bell mencipta teJefon.
 1988 - Heinrich Hertz memperkenalkan'teori
gelombang elektromagnetik.
 1897 - Marconi inencipta telegraf tanpa wayar a(wireless).
 1906 - Sistein perhubungan radio dicipta.
 1923 - Televisyen dicipta.
 1938 - Radar dan sistem microwave dicipta untuk Perang
Dunia II. 1950 - TDM dicipta
 1956 - Kabel telefon pertama dipasang merintasi Atlantik
 1960 - Laser dicipta
 1962 - Perhubungan satellite
1969 - Internet I)ARPA
 1970 - Corning Glass mencipta fiber optik.
1975 - Digital telefon diperkenakan
1985 - Mesin faks
1.2 SISTEM PERHUBUNGAN

Rajah 1 Blok Asas Sistem Perhubungan

1.2.1 s (t) • - Isyarat masukan; suara,' video, .imej, data dan sebagainya.
mtx(t) - Isyarat memodulat; isyarat masukan yang telah ditukar kepada e'.ektrik.
ptx(t) - Isyarat termodulat yang dihantar oleh pemancar.
n (t) - Isyarat hingar.
prx(t) - Isyarat termodulat yang diterima oleh penerima.
mrx( t) - Isyarat memodulat pada penerima.
r (t) - Isyarat keluaran.

1.2.2 Fungsi Elemen Sistem Perhubungan

i.Tranduser masukan - menukarkan isyarat masukan, s(t) ke dalam

bentuk elefctrik. Contoh: mikrofon.

ii.Pemancar - melakukan proses pemodulatan di mana ia akan

menukarkan isyarat memodulat, mtx(t) kepada isyarat termodulat, ptx(t).
Dan seterusnya akan memancarkan isyarat tersebut.

iii.Medium penghantaran - menghubungkan di antara pemancar dengan

penerima yang membolehkan isyarat termodulat, merambat melaluinya.

iv.Penerima - menerima isyarat termodulat, prx(t) dan seterusnya

menukarkan isyarat tersebut kepada isyarat memodulat, mrxft) melalui
proses nyahmodulatan.
 v.Tranduser keluaran- menukarkan isyarat memodulat, mrx(t) kepada
isyarat asal (isyarat keluaran),r(t) yang boleh digunakan oleh
pengguna. Contoh: pembesar suara.

`.1.2.3 Kecekapan Sistem Perhubungan

Kita boleh mengukur tahap effisiennya sistem perhubungan melalui beberapa

cara:

(i) Berapakah hampirnya isyarat yang diterima dengan isyarat masukan yang
dihantar?
s (t), r (t); memerlukan kualiti penghantaran yang tinggi.
s ( t ) A n a l o g - N i s b a h Isyarat terhadap Hingar (SNR). s (t) Digital -
Kadar Ralat Bit (BER).

1.2.4 Berapa banyakkah kuasa yang diperlukan untuk memancarkan isyarat

termodulat?
o Kuasa yang rcndah; jangka hayat bateri lebih lama.
o Kuasa yang tinggi; jangka hayat bateri lebih pendek.

1.2.5 Berapakah saiz lebar jalur, BW yang diperlukan untuk memancarkan isyarat
termodulat?
o BW yang kecil bermaksud lebih banyak pengguna boJeh berkongsi
medium perhubungan.

1.2.6 Berapa banyakkah isyarat atau saiz isyarat yang ingin dihantar?
o Sistem perhubungan analog berantung kepada saiz B W s(t) manakala
system perhubungan digital bergantung kepada kadar bit atau bit/s.

1.2.7 Jenis Isyarat

Terdapat 3 jenis pengkelasan kepada isyarat.
Continuous-time dan discrete-time
• Continuous-time: Isyarat yang dapat ditentukan nilainya pada setiap
masa, t.
• Discrete-time: Isyarat yang hanya dapat ditanSutam nilainya
pada masa diskrit, nT.
 Analog dan digital

• Analog: Isyarat yang amplitudnya boleh ditentukan nilainya pada

setiap masa, t.
• Digital: Isyarat yang amplitudnya boleh ditentukan pada masa
diskrit.

Berkala (periodic ) dan tidak berkala (aperiodic)

• Berkala: s (t )= s (t + T)

-+1
Rajah 2

1.2.8 Faktor penghalatig kepada system perhubungan adalah:-

i) Masalah teknologi yang merangkumi perkakasan, ekonorai dan peraturan dan

undang-undang.

ii) Masalaii fizikal yang merangkumi lebar jalur, kuasa isyarat dan hingar.

1.3 TEKNIK PENGHANTARAN ISYARAT.

o Perhubungan ialah proses pemindahan maklumat dari pemancar ke

penerima.
o Proses pemindahan maklumat adalah dgn melalui sistem perhubungan
telefon, system

o perhubungan data dan system perhubungan radio.

o Terdiri daripada 2 sistem iaitu simpleks dan dupleks.

1.3.1 Simpleks
 o Merupakan sistem perhubungan sehala. Satu pihak akan menghantar
maklumat sahaja dan satu pihak yg lain akan menerima sahaja.
o Contoh : sistem penyiaran radio, televisyen, percetakan dan penghantaran
data suhu.

1.3.2 Dupleks

o Merupakan sistem perhubungan dua hala antara pemancar dengan penerima.

o Terdiri drp 2 jenis iaitu dupleks separuh & dupleks penuh.

1.3.2.1 Dupleks Separuh

Memancar dan menerima isyarat secara bergilir-gilir. Cth :
walkie- talkie, perhubungan radio polis & tentera, radio jalur
awam.

1.3.2.2 Dupleks Penuh

Memancar dan menerima isyarat secara serentak. Cm : telefon.

Proses penghantaran isyarat maklumat dari satu titik ke satu titik yang lain yang
melibatkan 3 elemen utama iaitu: pemancaran, pemprosesan dan penerimaan. Contoh:
Telegraph, telephony, facsimile, radio, satellite, optical fiber system, cellular mobile.

1.4 SPEKTRUM FREKUENSI

Terdapat beberapa jalur spectrum yang biasa digunakan. lanya dapat di b

ahagikan kepada beberapa jenis bergantung kepada julat frekuensi yang digunakan.

1.4.1 VLF Very Low Frequency

o Mempunyai besar gelombang 3KHz hingga 30KHz. Pada jenis band ini,
tidak mempunyai banyak jalur lebar, hanya digunakan untuk isyarat
yang sangat sederhana seperti untuk radio navigasi (kapal layar)

1.4.2 LF Low Frequency

o Mempunyai besar gelombang 30KHz sampai dengan 300KHz.

Digunakan untuk navigasi, isyarat masa, dan radio amatur.
 1.4.3 MF Medium Frequency

o Mempunyai besar gelombang 300KHz sampai dengan 3000KHz.

Frekuansi pada penyiaran radio AM
o Memliki besar gelombang 3MHz sampai dengan 30MHz. Digunakan
pada radio pmatur, rad^r horizon.

1.4.5 VHF Very High Frequency

o Mempunyai besar gelombang 30MHz sampai dengan 300MHz.

Digunakan pada radio FM yang seperti sering kita dengar, penyiaran
TV, Komunikasi antar pesawat.

1.4.6 UHF Ultra High Frequency

o Mempunyai besar gelombang 300MHz sampai dengan 3000MHz.

Digunakan pada penyiaran stesen TV yang sering kita tonton,
microwave oven, Bergerak, Wireless LAN, Bluetooth, GPS.

1.4.7 SHF Super High Frequency

o Mempunyai besar gelombang 3 GHz sampai dengan 30 GHz.

Digunakan pada peranti gelombang mikro, Wireless LAN, Radar
Modern, Telekomunikasi Satelit.

1.4.8 EHF Extra High Frequency

o Terbahagi kepada 3 jenis iaitu Infrared, Visible Light dan Ultra Violet.
Mempunyai julat gelombang 30GHz hingga 300GHz. Digunakan pada
radio Astronomi, microwave radio
o Mempunyai besar gelombang 300GHz dampai dengan 3000GHz.
Digunakan pada X-ray dalam bidang perubatan.
o Beberapa haiwan termasuk burung, reptelia dan lebah dapat melihat
cahaya ini.
o Jadual menunjukkan nama cahaya berserta panjang gelombangnya.
 Nama Cahaya Panjang Gelombang

- Unpu 380-450 nm
- Biru 450-495 rim
- Hijau 495-570 nm
- Kuning 570-590 nm
- Jingga 590-620 nm
- Merah 620-750 nm

Jaduala 1

Rajah 3
HINGAR
Secara lumrahnya, kita tidak dapat untuk menghindari daripada kewujudan satu isyarat
yang tidak dikendaki bersama-sama isyarat termodulat yang dipancarkan oleh pemancar.
Isyarat yang tidak dikehendaki tersebut dipanggil sebagai hingar.
Hingar merupakan isyarat rawak yang wujud di dalam system perhubungan.
Isyarat rawak tidak dapat diwakilkan dengan satu persamaan yang mudah.
Kewujudannya akan menyebabkan penurunan tahap kualiti isyarat yang diterima pada
penerima.;

1.5.1 Jenis-jenis Hingar

Hingar rrferupakan isyarat rawak yang wujud dan menganggu sister

perhubungan, di mana ia akan menyebabkan isyarat yang diterima oleh pengguna
sukar untuk difahami.

Terbahagi kepada dua jenis iaitu:-

Hingar Dalaman

Disebabkan oleh pergerakan secara rawak elektron di dalam litar elektronlk.

• Hingar Haba
• Hingar Das

• Hingar Luaran

Disebabkan oleh perbuatan manusia ataupun keadaan semulajadi di

sekeliling kita.
• Kilat
• Hingar Solar
• Hingar Buatan Manusia
• Crosstalk

1.5.2 Kesan Hingar

• Hingar boleh menyebabkan penurunan prestasi sistem

perhubungan analog dan juga sistem perhubungan digital.

• Hingar boleh menyebabkan penerima tidak dapat untuk memahami

isyarat asal atau menggunakan isyarat yang diterima dengan baik.
 • Hingar menyebabkan sistem penerima tidak dapat berfungsi dengan
sempurna.

• Hingar juga boleh menyebabkan sistem perhubungan tidak cekap.

1.5.1.1 Hingar Haba

• Hingar jenis ini dijanakan oleh pergerakan elektron bebas rawak di dalam
bahan pengalir yang digunakan untuk menghasilkan komponen
elektronik.
• Apabila pergerakan elektron berlaku di dalam pengalir, maka
wujudlah satu tenaga kinetik yang berhubungkait dengan suhu
pengalir tersebut.

• Apabila suhu meningkat, pergerakan elektron bebas akan semakin

bertambah. Ini akan menyebabkan wujudnya pengaliran arusbahan
pengalir.

• Tetapi apabila pada keadaan keseimbangan iaitu pada 0°K, boleh

dikatakan tiada pergerakan elektron berlaku, maka hingar haba tidak
berlaku.

• Pengaliran arus akibat daripada pergerakan electron bebas tersebut akan

menghasilkan voltan hingar n(t).
• Oleh kerana voltan hingar, n( t) dipengaruhi oleh suhu, rrpaka ia
dipanggil sebagai hingar haba.

• la juga dikenali sebagai hingar Johnson (Johnson noise) ataupun hingar

putih (white noise ). •

• Pada tahun 1928, J.B. Johnson telah membuktikan bahawa kuasa hingar
yang dijanakan adalah berkadar secara langsung dengan suhu dan juga
lebarjalur.
Johnson telah membuttikan bahawa junmtabfcuasa hingar haba yang
dikeluarkan oleh pengalir adalah berkadar terus dfengain suhu dan juga
lebarjalur.

Pn TB
Pn = kTB Watt

Di mana,
Pn= kuasa hingar (Watt)
K = pemalar Boltzman (1.38 x 10-23J/K)
T = Suhu pengalir (K )
B = lebar jalur spektrum sistem (Hz )

Ketumpatan spektrum hingar adalah malar pada semua nilai frekuensi sehingga
1012Hz. Oleh kerana pengalir adalah suatu penjana kuasa elektrik, maka kuasa
hingar yang dikeluarkan boleh dimodelkan dengan menggunakan litar setara
voltan (litar setara Thevenin) atau litar setara arus (litar setara Norton).