Sejarah Busana Jawa Yogyakarta

 Wiwitan wiwit ngadegake Kraton Hadiningrat tanggal 13 Maret

1755 nganti pamrentahan Sri Sultan Hamengku Buwono VII lan
pamrentah Kanjeng Gusti Pangeran Adi Pati Arya pakulam I
menyang Kanjeng Gusti Pangeran Adi Pati Arya VI. wes dikenal
Busana Kejawen Jangkep Kebudayaan Ngayogyakarto
Hadiningrat. Wiwit Kanjeng Gusti Pangeran Adi Pati Arya VI wis
dikenal 2 gaya budaya saka Busana Jangkep Kejawen yaiku
Kesultanan Ngawogyakarto Hadiningrat Kejawen Jangkep lan
Jawep Kejawen Pura Pakualaman. Busana utawa klambi sing
dilampirake yaiku identitas panggunaan.
 Ana tembung basa Jawa "Kangge nggunakake dadio sarono
hamemangun njobo njero karakter", tegese pameran busana
kasebut bisa njaga kaslametan lan kesehatan saka kasusahan uga
kanggo nggawe identitas saben bangsa. Ana tembung basa jawa
liane yaiku “busana rasa bawa” tegese jinis sandhangan sing bakal
kita enggo ing macem-macem kesempatan uga bakal beda karo
sikap lan tingkahe miturut sandhangane.
Busana Jawa Kakung Yogyakarta

 Sejatine busana Jawa kebak pialang sinandhi, sugih

piwulang sing ana gandhengane karo filsafat Jawa.
 Ajaran kanthi busana Jawa minangka piwulang kanggo
nindakake samubarang ing jagad iki selaras karo
kagiyatan saben dinane, kaloro gegayutan karo sesama
manungsa, karo awake dhewe, lan karo Gusti Allah sing
Maha Esa, nitahake samubarang ing bumi iki. Kanggo
wong kakung sing bakal nganggo sandhangan Jawa.
Aksesoris Busana
 jarit batik gaya Jogjakarta
 lonthong
 Kamus timang
 beskap atela
 Peranaan
 keris gayaman utawi branggah gaya Jogjakarta
 blangkon
 Cenelo utawi selop.
Ing panggunaan sandhangan Jawa sing
kudu ditindakake dhisik yaiku:
a. Panggunaan jarit
1) kain jarit wis diwiru loro-lorone. Siji sisih sing tiba ing ngarep diwiru dening 3
jarit, diwiwiti karo lipatan pertama Sered katon saka ngarep lan adoh ing
njaba.
2) Jarit sing wis diwiru dibungkus saka sisih tengen menyang kiwa, ing sisih siji
disalin separo / 1,5-2 driji sing tiba ing pinggul sisih tengen (disebut
welasan) uga sesuai karo sisih kain.
3) Nalika nggunakake kain motif perang, motif lerek kudu padha karo arah
panggunaan keris.
4) Panggunaan kain jarite kudu nutupi tungkak, apik lan kepenak kanggo
mlaku-mlaku.
5) Ditaleni dhisik nganggo tali, banjur dibungkus nganggo setagen / sabuk /
lonthong (udakara 13,6 cm, dawane 275 cm) lan kamus timang (ambane
5.3 cm).
b. Banjur tahap sabanjure masang wiron Ndleder
yaiku 7-13 lipatan Iron ing ngarepe Sered. Kamangka wiron engkol narik 4-5
banter saka wiron mudhun. Geser 1 seret ora kurang / diiringake sisih kiwa.

c. Nggunakake stagen utawa sabuk utawa sing asring diarani lonthong

yaiku kanthi mbungkus cethik sing diwatesi saka sisih tengen lan kiwa lan
katon mung ana ing sandhinge. Banjur wektune nggunakake kamus timang
kanthi mbungkus kanthi tepat ing tengah stagen utawa lonthong.

d. Nggunakake surjan
bagian ngarep kudu katon simetris. Minangka khusus kanggo panggunaan
peranakan biru telupat, model kain wiron yaiku kanthi njengkelake
permukaan Sered sing katon nggulung utawa ora kena kiwa menyang sisih
tengen lan sapiturute.
e. Nggunakake keris
1) Sing kudu dianggep nggunakake kranggah keris kanggo bangsawan
(kayata Pasoanan, nikah, upacara resmi)
2) Keris gayaman digunakake kanggo nggunakake saben dina utawa
turu.
3) Dene kanggo bocah remaja, keris sing dipilih yaiku wujud branggah.
Wiwiti saka Abdi Dalem sing nampa posisi keris sing digunakake yaiku
bentuk gaya.

f. Nganggo blangkon
ana macem-macem jinis motif blangkon sing asring digunakake wiwit saka
motif Modang, Kumitir, Blumbangan, Kewengeng lan Wulung.
Lan bagean terakhir sandhangan wong Jawa yaiku ing sikil, kita bisa milih
nggunakake sandal utawa cenelo.
 Sandhangan tradisional
Yogyakarta
a. Busana Surjan
Sandhangan tradisional kanggo wong diwasa
sing dikenal sandhangan surjan minangka
atasan lan bawahan kanthi nggunakake kain
batik utawa uga diarani jarik. Gabungan
nggunakake Blangkon lan Sandal.
Sandhangan iki nduweni filsafat dhewe, ing
gulu nduweni 6 buah kancing sing
nggambarake rukun imam, 2 kancing klambi
sing ana ing sisih kiwa lan sisih tengen kanggo
nggambarake 2 kalimat syahadat.
Sandhangan Surjan iki nduweni mitos Bornean,
yen sampeyan nganggo sandhangan Surjan iki
kanthi bener lan lengkap nganggo kain batik,
tali, stagen, lan sabuk. Banjur bobote bakal
stabil.
b. Busana Kencongan
Yen pria diwasa nggunakake Surjan,
mula bakal beda karo sandhangan
tradisional Yogyakarta kanggo
bocah lanang yaiku Bornean.
Sandhangan khusus kanggo bocah
lanang iki dikenal minangka model
busana kencongan, kanthi aksesoris
tambahan kayata sabuk, slendang.