Anda di halaman 1dari 7

TEMBANG MACAPAT

PUPUH GAMBUH
MUHAMMAD IRVAN ADITYA PRATAMA

XI-IPS

23
SERAT WEDHATAMA

• Serat Wedhatama yaiku salah sawijining seratan kanjeng gusti pangeran adipati Arya Sri
Mangkungara IV, Serat wedhatama ngandhut piwulang luhur kanggo mbangun budi
pekerti. Serat wedhatama duweni isi piwulang babakan budi pekerti utawa tumindak
utama gerteni. Serat Wedhatama iku salah sawijining seraten Kanjeng Gusti Pangeran
Adipati Arya (KGPAA) Mangkunegara IV kang wujude tembang, serat wedhatama
ngemot tembang macapat yaiku :Pangkur (pada 1 tumeka 14)Sinom (pada 15 tumeka
32)Pocung (pada 33 tumeka pada 47)Gambuh (pada 48 tumeka 82)Kinanthi (pada 83
tumeka 100)
PUPUH GAMBUH

Tembung Gambuh duweni watak sumanak, sumadulur, lan knggo pemut. Mula
wis jumbuh karo surasane Serat Wedhatama menawa tembang gambuh isine
ngandhut piwulang becik tumrap manungsa ana ing alam donya. Tembung
Gambuh beda karo tembang dolanan,tembung gambuh bedaa nuhoni
paungeran sing gumanthok wonndene tembang dolanan iku langkung
mardika.Paungeran tembang macapat kayata ing ngisor iki yaiku :
1. Guru Lagu : Yaiku tibaning swara ing pungkasaning gatra
2. Guru Wilangan : Yaiku cacahing wanda saben sagatra
3. Guru Gatra : Yaiku cacahing gatra saben pada
PAUNGERANE TEMBANG GAMBUH

• Guru Gatrane ana 5 Tegese saben pada (bait) dumadi saka 5 gatra (baris)
• Guru Wilangan (7,10,12,8,8) Tegese Gatra kapisa dumadi saka pitung wanda (suku
kata),gatra kapindho sepuluh wanda,gatra ketelu rolas wanda,lan gatra kaping papat
kalian gatra kaping gangsal anduweni wolung wanda.
• Guru Lagune yaiku (u,u,i,u,o) Tegese guru lagu yaiku tibaning swara ana ing
pungkasan gatra. Gatra kapisan kudu dipungkasi nganggo tembung kang duweni swara
pungkasan (U), gatra kapindho dipungkasi swara (U), gatra kaping telu dipungkasi swara
(I), gatra kaping papat dipungkasi swara (U), lan gatra kaping lima dipungkasi swara (O).
PANGERTEN, WATAK, LAN MAKNA TEMBANG
GAMBUH
• Pangerten Tembang Gambuh Tembang gabuh anduweni arti
tambuh,embuh,gambuh,jumbuh,lan tembung kang awanda mbuh.
• Watake Tembang Gambuh Watak yaiku : kakulawargan/akrab, sumadulur
• Makna Tembang Gambuh Tembang gambuh iku nggambarake watak
pawongan kang sansaa diwasa,tembang gambuh iki menehi pitutur marang
anak putu, patrap lan pangucap bisa nyawiji tur urip ayem tentrem.
TULADHA TEMBANG GAMBUH

• PADA 1 Samengko ingsun tutur Sembah catur • PADA 2 Sembah raga punika Pakartine wong
supaya lumuntur Dihim raga cipta jiwa rasa kaki amagang laku Susucine asrana saking warih
Ing kono lamun tinemu Tandha nugraha ning Kang wus lumrah limang wektu, Wantu wataking
manon wawaton
• GANCARAN PADA 1 Yen aku ngomong Papat • GANCARAN PADA 2 Sembah raga yaiku,
werno sembah supaya dilestarike Ning kono kui Tumindake wong kang dek nyobo “olah batin”
arep ketemu Tandha nugraha ingkang maha kuasa Nyucike raga nganggo sarana banyu Sing wis
• ISINE PADA 1 Panulis serat wedhatama yaiku lumrah kayata lima wektu, Kanggo watak kang
KGPAA Mangkunegara IV nyebutake ana 4 dasar.
macam cara ibadah marang Tuhan. • ISINE PADA 2 Sembah raga yaiku ibadah marang
Tuhan kaliyan tindak.
TULADHA TEMBANG GAMBUH

• PADA 3 Inguni-uni durung, Sinarawung wulang kang sinering,


Lagi iki bangsa kas ngetokken anggit, Mintoken kawignyanipun
Sarengate elok-elok
• GANCARAN PADA 3 Jaman mbiyen durung, Tau dingerteni ajaran
kang kebak tutup Lagi iki ana wong kang wujudake hasil gawean
Mamerake kapinterane Amalane aneh-aneh
• ISINE PADA 3 Mbiyen ibadah iki ijek diumpetke (privasi) saiki
ibadah iki diketokake (pamer).

Anda mungkin juga menyukai