Anda di halaman 1dari 5

RANGKUMAN SWDP PANGKUR

TITA ELVETTA
X AKL 4
23
Serat Wedhatama Pupuh Pangkur

Serat wedhatama yaiku > salah sawijining seratan Kanjeng Gusti


Pangeran Adipati Arya Sri Mangkunegara IV, Serat wedhatama ngandhut
piwulang luhur kanggo mbangun budi pekerti. Serat wedhatama duweni isi
piwulang babakan budi pekerti utawa tumindak utama gerteni (penting).
Serat wedhatama > iku salah sawijining seratane Kanjeng Gusti Pangeran
Adipati Arya (KGPAA) Sri Mangunegara IV Kang wujude tembang. Serat
wedhatama ngemot tembang macapat yaiku pupuh pangkur (14 pada), Sinom (18 pada), Pocung (15
pada),Gambuh (35 pada) lan kinanthi (18 pada).
Tembang Macapat uga diarani tembang cilik yaiku tembang kang duwe
paugeran pada (bait), guru gatra (cacahing larikan), guru wilangan (cacahing
wanda = suku kata), lan guru lagu (tibaning swara saben pungkasaning gatra
(larikan) tembang utawa dong ding.

Tembang macapat uga bisa diarani tembang kang duweni komposisi


guru gatra, guru wilangan lan guru lagu.
 Ciri – ciri utawa titikane tembang macapat yaiku:
a. Kaiket guru gatra
b.Kaiket guru wilangan
c. Kaiket guru lagu
Katerangan:
 Guru gatra yaiku cacahing gatra (larik) saben sapada (bait).
 Guru wilangan yaiku cacahing wanda (suku kata) saben sagatra.
 Guru lagu utawa dhong dhing yaiku tibaning swara ing pungkasaning
gatra.
Tembang macapat kaperang dadi 11, yaiku:

1. Maskumambang=> gambarake jabang bayi kang ana ing njero


padharane sang ibu.
2. Mijil => gambarake manungsa lair ing alam donya
3. Kinanthi => gambarake nalika isih cilik kudu dituntun utawa dikanthi
supaya bisa mlaku ngambah panguripan ing ngalam donya.
4. Sinom => gambarake yen wise nom utawa mudha
5. Asmaradana => gambarake wong kang nduweni rasa tresna utawa
aweh katresnan marang wong liya.
6. Dhandanggula => gambarake wong sing lagi nandhang tresna,
swasanane katon endah lan manis.
7. Gambuh => gambarake wong kang sawise mangku kaluwarga kudu
ngerti marang prakaraning urip.
8. Durma => gambarake wong yen wis tambah tuwa saya mundur lan
tansah dadi wong kang dermawan utawa gemati marag liyan.
9. Pangkur => gambarake wong kang mungkur ing kadonyan, ngadhepi
akhirat mula gentur ngibadahe.
10. Megatruh => gambarake wong kang wis mati tegese pegat karo ruhe.
11. Pocung => gambarake wong nak wis mati bakale dibuntel.
Serat Wedhatama Pupuh Pangkur, 14 pada

◦ Pada 1
◦ Mingkar-mingkuring ukara,
◦ akarana karenan mardi siwi,
◦ sinawung resmining kidung,
◦ sinuba sinukarta,
◦ mrih kretarta pakartining ilmu luhung,
◦ kang tumrap ing tanah Jawa,
◦ agama ageming aji.
◦  Meredam nafsu angkara dalam diri, Hendak berkenan mendidik putra-putri.
◦ Tersirat dalam indahnya tembang, dihias penuh variasi, agar menjiwai
◦ hakekat ilmu luhur, yang berlangsung di tanah Jawa (nusantara) agama
◦ sebagai “pakaian” kehidupan.

Anda mungkin juga menyukai